ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΧΩΡΙΣ ΘΕΟ: ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΤΟΥ AUGUSTE COMTE (Β' ΜΕΡΟΣ)

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος

Φοιτητής  διεθνών, ευρωπαϊκών και περιφερειακών σπουδών (mnovakopoulos.blogspot.com)

Το κείμενο αυτό είναι το δεύτερο μίας σειράς άρθρων που στόχο έχουν να αναλύσουν την παρακμή του θρησκευτικού φαινομένου στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ και να εξετάσουν τυχόν συμβολή της υποχώρησης της παραδοσιακής θρησκευτικότητας με την πολύπλευρη κρίση που διέρχεται ο δυτικός πολιτισμός.

Προτού αναλυθεί το εάν η αποχριστιανοποίηση αποτελεί παράγοντα της κρίσης του δυτικού πολιτισμού, είναι σημαντικό να ερευνηθεί αν έχουν υπάρξει προειδοποιήσεις περί αυτού από διανοητές που έζησαν και στοχάστηκαν την περίοδο του εκείνη ξεκινούσε.  Η αξία των προειδοποιήσεων αυτών είναι ακόμη μεγαλύτερη, όταν εκφέρονται από ανθρώπους όχι οπαδούς της παλαιάς χριστιανικής τάξης πραγμάτων.

Ο Κοντ και ο θετικισμός

Ο Αύγουστος Κοντ (Auguste Comte, Γαλλία 1798-1857) υπήρξε από τους πρώτους σύγχρονους κοινωνιολόγους, ήταν δε αυτός που έδωσε στην επιστήμη της κοινωνιολογίας το όνομα της (sociologie). Ο Κοντ υπήρξε θεμελιωτής του θετικισμού, της επιστημολογικής αντίληψης πως οι κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο γνώσης και έρευνας μαζί με τις θετικές και πως η μέθοδος των τελευταίων, η βασιζόμενη δηλαδή στον ορθό λόγο, την παρατήρηση και τα αντικειμενικά στοιχεία, είναι η δέουσα για τη διερεύνηση και των πρώτων.  Πίστευε πως «…η υπέρβαση των κοινωνικών αντιθέσεων, της κοινωνικής αταξίας, τα κρίσης και της κατάπτωσης που εμφάνιζε η εποχή του προϋπέθετε τη θεμελίωση και την επικράτηση του θετικού πνεύματος» (Αντωνοπούλου 1991).

Παρ’ ότι γεννήθηκε σε μία (αυστηρή και προβληματική οικογένεια παραδοσιακών, μοναρχικών και ρωμαιοκαθολικών πεποιθήσεων, από την εφηβική του ηλικία ο Κοντ απέρριψε τη θρησκεία και ύστερα και τη μοναρχία, ταυτιζόμενος με το ρεύμα της δημοκρατίας και της φιλοσοφικής προόδου κατά το διαφωτιστικό πρότυπο.  Δέχθηκε σημαντικές επιρροές από πρωτο-σοσιαλιστή φιλόσοφο Ανρί ντε Σαν Σιμόν, του οποίου υπήρξε γραμματέας.  Ο Κοντ ήταν οραματιστής και ακόλουθος της ιδέας της διαρκούς ανθρώπινης προόδου και εξέλιξης.  Κατέληξε στο συμπέρασμα πως οι κοινωνίες, στην πορεία τους από κατώτερα σε ανώτερα στάδια, περνούν από μία διαδικασία την οποία ονόμασε Νόμο των Τριών Σταδίων.  Το πρώτο στάδιο κοινωνικής εξέλιξης είναι το Θεολογικό, απλοϊκό και κατώτερο μεν αλλά κατά τον Κοντ «αναγκαίο σημείο έναρξης της ανθρώπινης ευφυίας».  Εδώ οι άνθρωποι, έχοντας πολύ λίγες θετικές γνώσεις για το περιβάλλον τους και τις λειτουργίες της κοινωνίας και του πολιτισμού, τα ανάγουν σε υπερφυσικά φαινόμενα και στη δράση και επέμβαση του θείου.  Κατακλυσμοί και επιδημίες, επαναστάσεις και κατακτήσεις, ακμή και παρακμή, όλα συνδέονται με τη το Θεό, ο οποίος κινεί όλες αυτές τις διαδικασίες ένεκα οργής ή ελέους, για να τιμωρήσει, συνετίσει ή επιβραβεύσει τα άτομα και την ανθρωπότητα συλλογικά για τη στάση της προς αυτόν και τις εντολές του.  Στο στάδιο αυτό οι άνθρωποι, αφού τείνουν στη θρησκεία, έχουν ως επίκεντρο της ανάλυσης τους το θείο και διανοητικό στόχο την απόλυτη αλήθεια.  Ο Κοντ εξηγεί πως η εξέλιξη της θρησκείας ξεκίνησε από τον φετιχισμό (ιερά αντικείμενα ή τόποι), προχώρησε στον πολυθεϊσμό και κατέληξε στο ανώτατο επίπεδο του μονοθεϊσμού.

Το δεύτερο στάδιο θεωρείται μεταβατικό και λιγότερο σημαντικό από το προηγούμενο ή το διάδοχο του, αλλά εισέρχεται ως η αναγκαία γεφύρωση ώστε η ανθρώπινη διανόηση να περάσει από το ανορθολογικό στο ορθολογικό, από θεολογία στη φυσική.  Ονομάζεται Μεταφυσικό ή Θεωρητικό και πρόκειται για μία διαφοροποιημένη εκδοχή του Θεολογικού.  Εδώ ο άνθρωπος δεν αποδίδει τα φαινόμενα στο θείο, παρατηρεί όμως τον κόσμο υπό το πρίσμα ασαφών και θεωρητικών δυνάμεων τα οποία ορίζουν τις κοινωνίες.  Η θέαση αυτή είναι ανεπαρκής, όμως κατά αυτήν ο άνθρωπος γίνεται παρατηρητικός και εξοικειώνεται με τη σύλληψη και διατύπωση εννοιών και θεωριών, προετοιμαζόμενος για το τρίτο και ύψιστο στάδιο.  Στο στάδιο αυτό ανήκει ο Διαφωτισμός και το τέκνο του, η Γαλλική Επανάσταση.

Το στάδιο αυτό είναι το Θετικό, το τελευταίο και τελειότερο της ανθρώπινης και κοινωνικής εξέλιξης.  Εδώ γίνεται αντιληπτό πως η ανθρώπινη συμπεριφορά και η λειτουργία της κοινωνίας εξηγείται λογικά, και αντί της πίστης ή αφηρημένων εννοιών επικρατεί η επιστήμη, ο ορθολογισμός και η λογική.  Η αναζήτηση της απόλυτης αλήθειας παύει χάριν της έρευνας των φυσικών νόμων.  Στο στάδιο αυτό η κοινωνιολογία, η τελευταία και συμπυκνωτική όλων των επιστημών, έρχεται να ερμηνεύσει το σύνολο της ανθρώπινης δραστηριότητας και να οδηγήσει στη λύση των κοινωνικών προβλημάτων.

Η αφέλεια αλλά και χρησιμότητα της θρησκείας

Ο Κοντ πίστευε πως ο 19ος αιώνας ήταν η αυγή του Θετικού σταδίου για το δυτικό πολιτισμό.  Συνεπώς θεωρούσε τη θρησκεία ως κάτι απαρχαιωμένο και αταίριαστο με μια ορθολογική και πεφωτισμένη εποχή όπως η δική του.  Αφού ο σύγχρονος, θετικός άνθρωπος είναι αδύνατον να πιστεύει σε όντα ή καταστάσεις έξω από τη λογική, προέβλεψε πως η θρησκεία σύντομα θα παρήκμαζε και θα περιοριζόταν στα κατώτερα διανοητικά στρώματα (όπως οι απαίδευτοι, οι φανατικοί, οι γυναίκες και τα παιδιά) ή στους ετοιμοθανάτους.  Πολλοί διανοητές του 19ου αιώνος συμμερίζονταν αυτήν την άποψη, βλέποντας τη θρησκεία ως μία πεπαλαιωμένη, ανόητη κοινωνική συμπεριφορά που έμελε και έπρεπε να σβήσει χάριν της ανθρώπινης προόδου.  Ο Κοντ όμως είχε μία διαφορετική και απρόσμενη αντίληψη.  Για αυτόν η παρακμή της θρησκείας είχε κάποιες πολύ ανησυχητικές πτυχές.

Η θρησκεία, παρατήρησε ο Κοντ, προσδίδει στην κοινωνία μία σειρά από εργαλεία και κανονιστικά πλαίσια που εξασφαλίζουν την συνοχή και ομαλή λειτουργία εκείνης και των ανθρώπων εντός της.  Δίνει οδηγίες για την διαγωγή στα πλαίσια της οικογένειας και της κοινότητας, προσφέρει παρηγοριά στις δύσκολες στιγμές και το δέος και η πίστη που εμπνέει ωφελούν την ανθρώπινη ψυχολογία.  Οι σύγχρονες κοινωνίες, παρ’ ότι εξαιρετικά προοδευμένες και απελευθερωμένες σε πολλούς τομείς σε σχέση με τις παραδοσιακές, πάσχουν εξαιρετικά σε αυτά τα σημεία.  Οι κυβερνήσεις ή οι κοσμικές ιδεολογίες (όπως ο σοσιαλισμός, ο εθνικισμός κ.α.) δεν μοιάζουν ικανές να καλύψουν το κενό.  Για τον Κοντ η Γαλλική επανάσταση ναι μεν προσέφερε υπηρεσίες στην ανθρωπότητα καταλύοντας την αρχαϊκή ρωμαιοκαθολική μοναρχία και τερματίζοντας το θεολογικό στάδιο του γαλλικού πολιτισμού, όμως ήταν δύναμη «αρνητική» (αποδόμησης) και όχι θετική (προόδου), δεν είχε δηλαδή ολοκληρωμένη πρόταση για την αναδιοργάνωση της κοινωνίας.  Ακόμη και ο Προτεσταντισμός, σαφέστερα ανθρωποκεντρικότερος του επικρατούντος στη χώρα ρωμαιοκαθολικισμού, ήταν ανεπαρκής, όντας άλλη μία «αρνητική» δύναμη που για τον Κοντ οδηγούσε στη διανοητική αναρχία.

Μία κοινωνία χωρίς πνευματικότητα και προσανατολισμένη αποκλειστικά στις μέριμνες της βιωτής, τα υλικά αγαθά και τις διαπροσωπικές σχέσεις αφήνει σημαντικά κενά στην ατομική και συλλογική ψυχή, και ο Κοντ το προέβλεψε.

Η θετική θρησκεία

Ως αντικαταστάτη των ξεπερασμένων αρχαίων δοξασιών και αντίδοτο στην πνευματική ξηρότητα της νεωτερικότητας, ο Κοντ συνέθεσε ένα νέο θρησκευτικό σύστημα, μία θρησκεία της λογικής και του ανθρωπισμού, τη Θρησκεία της Ανθρωπότητας.  Η πρόταση του Κοντ αναπτύσσεται στα έργα του «Συνοπτική Έκθεση της Οικουμενικής Θρησκείας» και «Θεωρία του Μέλλοντος του Ανθρώπου», όπου φαίνεται πως η Θρησκεία της Ανθρωπότητας αντιγράφει σε πολλά σημεία τις υπάρχουσες.  Προβλέπει την ύπαρξη ναών όπου οι ακόλουθοι της θα συνέρχονται ανά τακτά διαστήματα, δίνει έμφαση στη διδασκαλία κοινωνικών αξιών και έχει πλούσιο συμβολισμό (με αποκορύφωμα ίσως την παρουσία πινάκων της αγαπημένης του Κοντ, Clautilde de Vaux, ως συμβόλου παρηγοριάς αντί της Παναγίας).  Ακόμη, διαθέτει ένα κοσμικό ημερολόγιο-εορτολόγιο, με μήνες και ημέρες αφιερωμένες σε τομείς ανθρώπινης δημιουργίας ή σημαντικές προσωπικότητες της επιστήμης και της διανόησης, από τον πεφωτισμένο δεσπότη Μέγα Φρειδερίκο της Πρωσίας και το θεατρικό συγγραφέα Ουίλιαμ Σαίξπηρ μέχρι τον Σκώτο οικονομολόγο Άνταμ Σμιθ και τον αντιδραστικό (ρωμαιοκαθολικό-μοναρχικό) φιλόσοφο de Maistre.

Το σχέδιο του Κοντ, προς μεγάλη απογοήτευση του ιδίου, δεν έγινε ποτέ δημοφιλές.  Η ιδέα της κοσμικής θρησκείας απορρίφθηκε τόσο από θρησκευομένους όσο και από αθέους.  Δημιουργήθηκαν βέβαια «ναοί της ανθρωπότητας» από θετικιστές στη Γαλλία, τη Μεγάλη Βρετανία και τη Βραζιλία, στη δε τελευταία το θετικιστικό κίνημα και η Θρησκεία της Ανθρωπότητας είχαν πολύ σημαντική επιρροή στην πολιτική σκέψη (το εθνικό σύνθημα «Τάξη και Πρόοδος» – Ordem e Progresso – προέρχεται από διασκευή ρητού του Κοντ), παρ’ ότι δεν εξαπλώθηκαν ποτέ στις ευρείες λαϊκές μάζες.  Η προσπάθεια όμως το Κοντ επιτείνει την προσοχή στα κενά της εκκοσμίκευσης και του ορθολογισμού ως προς τις ανάγκες της κοινωνίας και του ατόμου.  Ένα πνευματικό κενό, για τον Κοντ, θα φέρει φθορά και σοβαρή κρίση, ακόμη και σε μία πεφωτισμένη κοινωνία όπως η Θετική.

Πηγές και Βιβλιογραφία

(1989) Beckford, James, Religion and Advanced Industrial Society, Λονδίνο: Unwin Hyman, σελ. 4-5, 45 [Religion and Progress].

(2001) Hamilton, Malcolm, The Sociology of Religion-Theoretical and Comparative Perspectives, Νέα Υόρκη: Routledge-Taylor and Francis Group, σελ. 25-27 [Auguste Comte, Law of Three Stages, Church of Positivism].

(1975) Encyclopaedia Britannica, University of Chicago Publishing, τόμος 4, σελ. 1058-1062 [Comte Auguste, Law of Three Stages, Clautilde de Vaux].

(1972) International Encyclopedia of the Social Sciences, Νέα Υόρκη: The Macmillan Company and the Free Press, τόμος 3 και 4, σελ. 201-206 [Comte Auguste, Family Relations, Law of Three Stages, Positive Religion].

(2004) The Blackwell Dictionary of Modern Social Sciences, Μάλντεν: Blackwell Publishing, σελ. 507-510 [Positivism].

(1972) The Encyclopedia of Philosophy, Νέα Υόρκη: The Macmillan Publishing, τόμος 2, σελ. 173-177 [Comte Auguste, Family Relations, Saint-Simon, Law of Three Stages, French Revolution, Protestantism, Calendar of the Positive Religion].

(1966) The World Book Encyclopedia, Σαρρέυ: Field Enterprise Educational Corporation London, τόμος C, σελ. 476 [Comte Auguste).

(1991) Αντωνοπούλου Μαρία, Θεωρία και Ιδεολογία στη σκέψη των κλασσικών της Κοινωνιολογίας, Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση, σελ. 35-64 [Κοντ, Αναγκαιότητα του Θετικού Πνεύματος, Θετικισμός, Ταξινόμηση των Επιστημών, Νόμος των Τριών Σταδίων].

Φεραρότι Φ., Οι Κλασσικοί της Κοινωνιολογίας, Αθήνα: Εκδόσεις Οδυσσέας, σελ. 3-9 [Αύγουστος Κοντ].

Λεξικό Κοινωνικών Επιστημών, Αθήνα: Εκδόσεις Πλούταρχος, τόμος 8, σελ. 3746-3749 [Κοντ Αύγουστος, Πολιτική Αναδιοργάνωση της Κοινωνίας, Νόμος των Τριών Σταδίων, Ταξινόμηση των Θετικών Επιστημών].

The School of Life, The Book of Life (thebookoflife.org) [Curriculum: Sociology, Auguste Comte].

http://www.antibaro.gr

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣΜΕΤΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ

ΓΕΡΩΝ ΜΩΥΣΗΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ: ΑΝΟΡΘΟΔΟΞΗ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ

Ορισμένοι θεωρούν την παράδοση να τους καταδιώκει και να τους απειλεί. Πιστεύουν ότι το μάθημα των Θρησκευτικών δεν θα πρέπει να είναι ομολογιακό. Θέλουν το μάθημα να είναι θρησκειολογικό και πολιτιστικό. Όσοι αντιδρούν χαρακτηρίζονται υπερσυντηρητικοί και φανατικοί. Η θεολογία μας θα παραμείνει αγιοπατερική. Μάθημα Θρησκευτικών δίχως την αναφορά και παρουσία του ζώντος Χριστού δεν υφίσταται. Η παράδοση στην ορθοδοξία είναι με τους αγίους πατέρες και τον Χριστό. Κάθε άλλη σκέψη είναι ανορθόδοξη.

Ο Χριστός δεν είναι ένας από τους πολλούς, αλλά ο μόνος και αληθινός. Η λεγόμενη άστοχα μεταπατερική θεολογία φαίνεται πως βολεύει τους συζητητές ενός διαχριστιανικού ή διαθρησκειακού διαλόγου. Η ορθόδοξη ησυχαστική παράδοση αποκρούει τις αθεμελίωτες θέσεις της μεταπατερικής θεολογίας, η οποία αποτελεί ανορθοδοξία. Περιορίσαμε την ορθοδοξία σε στείρο ηθικισμό. Ειρωνευτήκαμε την ευλάβεια και την κατάνυξη κληρικών και λαϊκών. Εξαντλήσαμε το έργο της εκκλησίας σε φιλανθρωπικά έργα.

Το κήρυγμα κατάντησε φθηνό σχόλιο της παρερχόμενης επικαιρότητος προτεσταντικού τύπου. Φοβηθήκαμε φοβερά τη φτώχεια, την αδοξία και τις δοκιμασίες. Η κατήχηση, το κήρυγμα, η διδαχή χρειάζονται στέρεες ορθόδοξες βάσεις. Σήμερα η χριστιανική ιδιότητα δεν έχει κανένα κόστος, ούτε θέλει να έχει κανένα μόχθο. Πολλοί εξομολογούνται και λίγοι μετανοούν.

Η σχέση πολλών με την εκκλησία είναι αρκετά επιφυλακτική και καχύποπτη. Δεν γνωρίζουν την αλήθεια της πίστεως. Υπάρχει μία σοβαρή νοσηρότητα εντός των τειχών της ορθοδοξίας. Μισαλλοδοξίες, σχολαστικισμοί, λαϊκισμοί, αμαρτιοφοβίες, φαντασίες, οράματα, πλάνες, πείσματα, ζήλιες και αδιαφορίες. Ένας αδιέξοδος σκοτεινός κύκλος που δεν ελευθερώνει, δεν φωτίζει και δεν λυτρώνει. Χρειάζεται γενναιότητα, τόλμη, ενθουσιασμός, ζήλος, θέρμη, ειλικρίνεια, σοβαρότητα και υπομονή.

Όσα γράφουμε δεν τα γράφουμε απλά για να τα γράφουμε. Μας καίει ο πόνος να παρουσιάσουμε και να ζήσουμε όλοι μία ορθόδοξη ορθοδοξία. Δεν γκρινιάζουμε αναίτια και δυσανασχετούμε μόνιμα. Δεν κάνουμε τους σοφούς και τους αλάνθαστους. Κινούμεθα συνειδητά, με φόβο Θεού, με ελπίδα για κάτι καλύτερο. Δεν αντιστεκόμαστε διαμαρτυρόμενοι παράλογα, αλλά αγωνιζόμαστε σθεναρά για τη φίλη ορθοδοξία, για την αποκάθαρσή της από ανορθόδοξες προσμίξεις.

Οπωσδήποτε δεν θα πρέπει να παραμείνουμε σε διαπιστώσεις, αλλά να προχωρήσουμε σε δυνατές διορθωτικές λύσεις. Όλοι, κλήρος και λαός, να αναλάβουν ενσυνείδητα τις ευθύνες τους. Χρειάζονται διορθόδοξες συναντήσεις, ταπεινοί διάλογοι και γενναίες αποφάσεις. Η όποια απόκλιση από την αγιοπατερική παράδοση δεν μπορεί να υιοθετηθεί και να δικαιολογηθεί, αλλά είναι ανάγκη να εντοπιστεί, να χαρακτηριστεί και να διορθωθεί. Να απομονώνονται οι ανορθόδοξοι παραχαράκτες, να μη φοβόμαστε την ομολογία, να μην αισθανόμαστε μειονεκτικοί και οπισθοδρομικοί, αλλά να παραμένουμε εδραίοι στην αγκάλη της αγίας μητέρας μας, της ορθόδοξης εκκλησίας.

Η ορθοδοξία έχει έναν απύθμενο πλούτο. Μην τη μειώνουμε, μην την παραποιούμε και μην ασχολούμεθα με ασήμαντες λεπτομέρειες και αφήνουμε τη ζωοποιό ουσία, την κανονικότητα, την ενότητα και την παραδοσιακότητα. Η ορθόδοξη εκκλησία δεν κομματιάζεται, δεν σχισματίζεται και συσχηματίζεται. Χρειάζεται συνεχής επαγρύπνηση να μην παραδώσουμε ποτέ μία ανορθόδοξη ορθοδοξία. Μια ορθοδοξία καταπώς τη φανταζόμαστε, τη νομίζουμε και μας συμφέρει.

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ (Α’ ΜΕΡΟΣ)

Γράφει ο Μάριος Νοβακόπουλος

Φοιτητού  διεθνών, ευρωπαϊκών και περιφερειακών σπουδών (mnovakopoulos.blogspot.com)

Το κείμενο αυτό είναι το πρώτο μίας σειράς άρθρων που στόχο έχουν να αναλύσουν την παρακμή του θρησκευτικού φαινομένου στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ και να εξετάσουν τυχόν συμβολή της υποχώρησης της παραδοσιακής θρησκευτικότητας με την πολύπλευρη κρίση που διέρχεται ο δυτικός πολιτισμός.

Η μακρά πορεία απομάγευσης της Δύσης

Η ανατολή του σύγχρονου κόσμου, της λεγόμενης νεωτερικής φάσης του δυτικού πολιτισμού, συνοδεύτηκε από πολλές και σφοδρές εσωτερικές συγκρούσεις, βάσει των αλλαγών στην σκέψη, τα ήθη και την κοινωνική οργάνωση και πρακτική.  Όλες οι αντιλήψεις, οι κοινωνικές συμβάσεις και οι ανθρώπινες σχέσεις τέθηκαν υπό εξέταση και αμφισβήτηση.  Όταν δε παλαιά και νέα σκέψη συνεκρούοντο, τότε ο επαναστατικός ζήλος της αλλαγής και τα αντιδραστικά αντανακλαστικά της συντήρησης προκαλούσαν βίαιες αναφλέξεις.  Από τις ισχυρότερες και κεντρικότερες αξίες του παλαιού κόσμου, που προκάλεσε τεράστια πάθη και υπήρξε σοβαρό ανάχωμα σε πολλές νεωτερικές προσπάθειες, υπήρξε η θρησκεία.

Η επικρατούσα θρησκεία του δυτικού πολιτισμού, ο Χριστιανισμός, έπαιξε για πολλούς αιώνες κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη και διαμόρφωση του, τη συγκρότηση των κοινωνιών και των θεσμών του, τη διάπλαση του συστήματος ηθικής, αξιών και ιδεών του.  Ιδίως η Καθολική Εκκλησία, με την τεράστια ιστορία και επιρροή της στην ευρωπαϊκή πολιτική, συγκέντρωσε σφοδρά πυρά από τους Διαφωτιστές και τους γενικώς υπερμάχους της φιλοσοφικής ανανέωσης και της κοινωνικής μεταβολής.  Οι διανοητές της νέας εποχής όχι μόνο επιτέθηκαν στην πίστη ως διανοητική κατάσταση αβάσιμη, κενή και αφελή, αλλά και στην κοινωνική θέση της Εκκλησίας.  Η ιστορική της πορεία ως υποστηρικτή της μοναρχίας, η ζηλότυπη διεκδίκηση της αυθεντίας και του μονοπωλίου όχι μόνο της θεολογικής ορθοδοξίας αλλά και της παιδείας ή της φιλοσοφίας, η διαφθορά και η εξουσιομανία της, η υπερεπέκταση της από θρησκευτικό σώμα σε πολιτική δύναμη (χαρακτηριστικά που παλαιότερα είχαν εμπνεύσει και την Λουθηρανή Μεταρρύθμιση, που με τη σειρά της υπήρξε έμμεσος και ακούσιος πρόγονος της νεωτερικότητας) έγιναν αντικείμενα σφοδρής στηλίτευσης.  Μετά τους διαφωτιστές τη σκυτάλη πήραν οι κομουνιστές, εμπνεόμενοι από την ανηλεή κριτική του Μαρξ στο θρησκευτικό φαινόμενο ως εργαλείου καταπράυνσης της λαϊκής αγανάκτησης και συνεπώς αδρανοποίησης όποιας επαναστατικής δυναμικής.

Από την άλλη οι επιστημονικές ανακαλύψεις άλλαξαν ριζικά την αντίληψη του ανθρώπου για τον κόσμο.  Δεν έθιξαν μεν τον θρησκευτικό πυρήνα (που είναι άλλωστε πέραν του πεδίου έρευνας και λόγου της επιστήμης), επειδή όμως η θρησκεία είχε υπερεπεκταθεί σε ξένα πεδία και στα πεδία αυτά πλέον αποδεικνυόταν ανεπαρκής και ξεπερασμένη, η ραγδαία αλλαγή στη γνώση (βιολογική εξέλιξη, ηλικία της Γης κ.α.) κλόνισαν την αυθεντία της και την πίστη σε αυτήν.  Η «απομάγευση» του κόσμου, η πρωτοφανής για την ανθρώπινη ιστορία κατακλυσμός γνώσης και κατανόησης για το σύμπαν έκανε τις συμβολικές παραδόσεις και τις διδακτικές θρησκευτικές ιστορίες να μοιάζουν ξεπερασμένες και άχρηστες.  Στον κλονισμό αυτό συνέβαλε και η σπασμωδική αντιεπιστημονική αντίδραση πολλών θρησκευτικών κύκλων, ιδίως προτεσταντικών ομάδων στις ΗΠΑ.

Μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την πτώση των τελευταίων παραδοσιακών χριστιανικών αυτοκρατοριών (Γερμανία, Ρωσία, Αυστο-Ουγγαρία) η θέση της θρησκείας υποβαθμίστηκε περεταίρω.  Ο φιλελεύθερος ατομισμός αναπτύχθηκε ακόμη περισσότερο.  Το γυναικείο κίνημα από την άλλη, στην προσπάθεια του για αλλαγή στη θέση των φύλων, ήρθε σε σύγκρουση με την Εκκλησία απορρίπτοντας τις θέσεις της για το γάμο και τη σεξουαλικότητα.  Στο Μεσοπόλεμο φάνηκε η εδραίωση ολοκληρωτικών ιδεολογιών όπως ο κομουνισμός και ο ναζισμός-φασισμός.  Η ΕΣΣΔ εξαπέλυσε απηνείς διωγμούς κατά της Ορθόδοξης Εκκλησίας και των λοιπών θρησκευμάτων.  Ο ναζισμός από την άλλη, παρ’ ότι επιφανειακά φιλικός προς το χριστιανισμό (τουλάχιστον τον Προτεσταντικό), λόγω της ολοκληρωτικής φύσης του και  της απαίτησης για αυθεντία του κόμματος επί παντός επιστητού και για τυφλή αφοσίωση σε αυτόν, το κράτος και τη φυλή, δεν μπορούσε να συνυπάρξει με μία θρησκεία που επίσης αξίωνε ολοκληρωτική παράδοση του ανθρώπου στο Χριστό και τη Νύφη του (την Εκκλησία).  Η εβραϊκή προέλευση του τον καθιστούσε ύποπτο, κάτι που οδήγησε σε απόπειρες «κάθαρσης» του ούτως ώστε να συμβιβάζεται με τον σκληροπυρηνικό φυλετισμό και μπρουταλισμό των ναζιστών.  Τα ανώτερα κλιμάκια απεργάζονταν σχέδια για την σταδιακή εκρίζωση του χριστιανισμού μετά τον πόλεμο, προωθώντας την άθρησκη «λατρεία» της φυλής και νεοπαγανιστική ηθική και τελετουργία.

Μετά τον πόλεμο και την πόλωση μεταξύ του Δυτικού (ΗΠΑ-αστικό οικονομικόπολιτικό σύστημα) και του Ανατολικού Μπλοκ (ΕΣΣΔ-υπαρκτός σοσιαλισμός), η θρησκεία έγινε σημείο αντιπαράθεσης ανάμεσα στα δύο ανταγωνιστικά στρατόπεδα.  Οι λαϊκές δημοκρατίες επέβαλαν στις χριστιανικές εκκλησίες καθεστώς σοβαρών περιορισμών και διωγμών, έως πλήρους απαγόρευσης (Αλβανία).  Οι ΗΠΑ από την άλλη, χώρα πολύ πιο θρησκευόμενη από ότι οι δυτικοευρωπαϊκοί σύμμαχοι της, αυτοπαρουσιάστηκε ως πρόμαχος του χριστιανικού πολιτισμού κατά του αθέου μαρξισμού.  Για πολλούς πιστούς Αμερικανούς, που επί αιώνες έβλεπαν την χώρα τους ως πρότυπο χριστιανικού έθνους με ιδιαίτερη θέση στα σχέδια της Θείας Προνοίας, η Σοβιετική Ένωση και οι δορυφόροι της ήταν η επαλήθευση της βιβλικής εσχατολογίας, τα σατανικά έθνη Γωγ και Μαγώγ που απειλούν με αφανισμό το λαό του Θεού.

Ταυτόχρονα όμως στο δυτικό κόσμο έλαβαν χώρα κατακλυσμιαίες κοινωνικές και αξιακές αλλαγές, που έμελλε να κλονίσουν τα θεμέλια της χριστιανοσύνης.  Δύο παγκόσμιοι πόλεμοι είχαν αφήσει τις ευρωπαϊκές κοινωνίες εξαντλημένες και τις παραδοσιακές τους δομές διαλυμένες.  Από την άλλη νέα κινήματα, όπως της μουσικής ροκ εν ρολλ του 1950 και της αμφισβήτησης του 1960 οδήγησαν στην ενεργοποίηση της νεολαίας και την εξέγερση της απέναντι στο κοινωνικό και πολιτικό κατεστημένο, του οποίου η εκκλησία ήταν μέρος.  Η υλιστική αντίληψη του σοσιαλισμού, ο υπαρξισμός, ο ηδονισμός των χίπις και η εκρηκτική σεξουαλική επανάσταση, που μέσα από επιστημονικές εξελίξεις (αντισυλληπτικό χάπι) και αλλαγές νοοτροπίας (περί προγαμιαίου σεξ, αμβλώσεων) χτύπησαν σφοδρά την πίστη και τη χριστιανική ηθική.  Η διακοπή της μεταλαμπάδευσης της θρησκείας από γενιά σε γενιά, η παρακμή της οικογένειας και ανακατατάξεις στις σχέσεις των φύλων (φεμινισμός δεύτερης γενεάς), ο ολοένα και πιο υλιστικός-καταναλωτικός τρόπος ζωής, νέα ήθη που εξυμνούσαν και απελευθέρωναν ό,τι η Εκκλησία περιόριζε για αιώνες, συμπλήρωναν το μωσαϊκό της αποχριστιανοποίησης της Ευρώπης.  Στις ΗΠΑ λόγω ιδιαιτέρων ιστορικών συνθηκών (φιλόθρησκο πνεύμα του Αμερικανικού Διαφωτισμού, απουσία μνήμης εκκλησιαστικού δεσποτισμού, κοινωνία άθικτη από την καταστροφή των παγκοσμίων πολέμων) ο χριστιανισμός υπέστη πιο αργή φθορά, σε σημείο που ακόμη και σήμερα παραμένει ακμαίος και σημαντικός συγκριτικά με τη δυτική Ευρώπη.  Την ηθική αλλαγή που υπονομεύει την πολιτιστική επιρροή και κοινωνική διείσδυση του χριστιανισμού σήμερα επιτελεί το κίνημα των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων, οι μετανεωτερικές θεωρίες περί φύλου και σεξουαλικότητας και το κίνημα του Νέου Αθεϊσμού.  Αν και στην Ανατολική Ευρώπη υπήρξε αναβίωση της θρησκείας μετά την πτώση του κομουνισμού (Ορθοδοξία σε Ρωσία και Βαλκάνια, Καθολικισμός στη Βαλτική και την κεντρική Ευρώπη), στη Δύση ο χριστιανισμός είναι εξαιρετικά αδύναμος και κατά πολλούς πνέει τα λοίσθια.

Παρατηρήσεις στην τρέχουσα κατάσταση

Το μέλλον της θρησκείας και του χριστιανισμού στη Δύση δεν μπορεί να διαγραφεί με ακρίβεια.  Στη Γαλλία, τις Κάτω Χώρες και αλλού πολλαπλασιάζονται (ιδίως στην ύπαιθρο) οι εγκαταλελειμμένες εκκλησίες, που είτε αλλάζουν χρήση, μετατρεπόμενες σε καταστήματα ή μουσουλμανικά τεμένη, ή σαπίζουν άδειες, μισογκρεμισμένες και θλιβερές.  Η υπάρχουσα παρακμή συμπίπτει από την άλλη με διάφορα κινήματα ανανέωσης και αναγέννησης σε διάφορες χώρες, καθώς Εκκλησίες και κοινότητες πιστών μετασχηματίζονται υπό την επίδραση της κοινωνικής κρίσης και αλλαγής.  Ταυτόχρονα οι εξελίξεις σε άλλες κοινωνίες, με τη ραγδαία άνοδο του Ισλάμ (που πλέον μεταλαμπαδεύεται στην Ευρώπη), τον αργό αλλά σταθερό εκχριστιανισμό της Κίνας και τη σταθερή αύξηση των χριστιανικών πληθυσμών σε Αφρική και Ασία, έχουν πλέον καταστήσει ξεπερασμένες παλαιότερες θεωρίες περί εκκοσμίκευσης, εκσυγχρονισμού και του νομοτελειακού τέλους της θρησκείας.  Από ολοένα και περισσοτέρους κοινωνιολόγους γίνεται λόγος για αποεκκοσμίκευση του κόσμου, απλώς αυτή τη φορά η Δύση βρίσκεται στην ουρά και όχι στην κορυφή των εξελίξεων.

Η εκκοσμίκευση των δυτικών κοινωνιών έφερε ραγδαίες αλλαγές σε όλους τους τομείς της ζωής:  στην οικογένεια και τις σχέσεις των φύλων, τη σεξουαλικότητα, τη γεννητικότητα, τον τρόπο ζωής και κοινωνικής οργάνωσης κ.α.  Οι οπαδοί της επιχαίρουν για την υποχώρηση αρχαίων, καταπιεστικών και αλόγων δοξασιών χάριν της προόδου και απελευθέρωσης του ανθρώπου.  Οι προσδοκίες των Διαφωτιστών για την ώρα που η θρησκεία θα έπαυε να ορίζει τον κόσμο ήταν πολύ μεγάλες.

Το πρόβλημα είναι πως ο δυτικός πολιτισμός δεν δείχνει να βρίσκεται ενώπιον καμίας χρυσής εποχής.   Στις νέες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί, οι κοινωνίες της Ευρώπης και της Βορείου Αμερικής βρίσκονται σε έντονη κρίση.  Η αστάθεια και τα εντεινόμενα προβλήματα των γάμων και των οικογενειών, η ραγδαία πτώση της γεννητικότητας και η συνακόλουθη γήρανση, η επιδημία των ψυχολογικών προβλημάτων, ο ατομικισμός και η διάλυση του πλέγματος κοινοτικής ζωής και αλληλεγγύης, συνοδεύουν τρέχοντα θέματα όπως η οικονομική κρίση και η υποβάθμιση του Δυτικού κόσμου στο παγκόσμιο ισοζύγιο ισχύος, σε ένα μοτίβο που ολοένα και περισσότερο χαρακτηρίζεται ως σοβαρή παρακμή του Δυτικού πολιτισμού.  Η κρίση αυτή προέρχεται σχεδόν εξ ολοκλήρου από το εσωτερικό, από την απορρύθμιση της κοινωνίας και την ανάπτυξη στρεβλώσεων που διασαλεύουν την κοινωνική συνοχή και ευρωστία.

Φυσικά τα αίτια αυτής της δύσκολης περίστασης είναι πολυποίκιλα και δε χωρούν γενικεύσεις και υπεραπλουστευτικές απαντήσεις.  Καθώς όμως πολλοί προβληματικοί τομείς της κοινωνίας είναι οι ίδιοι που απορρυθμίστηκαν και μετασχηματίστηκαν ριζικά ένεκα της εκκοσμίκευσης και της υποχώρησης των χριστιανικών ηθικών αξιών και της χριστιανικής εκκλησιαστικής ζωής, ανακύπτει το ερώτημα εάν υπάρχει κάποια σύνδεση μεταξύ της πολύπλευρης κοινωνικής κρίσης των δυτικών κοινωνιών και της αποχριστιανοποίησης τους.

ΠΗΓΗ

Το δεύτερο μέρος

ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΧΩΡΙΣ ΘΕΟ: ΤΟΠΕΙΡΑΜΑ ΤΟΥ AUGUSTE COMTE

ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ, ΖΗΤΕΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΟΥ ΑΒΑΤΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ,

ΖΗΤΕΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΟΥ ΑΒΑΤΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

Του Β. Χαραλάμπους, θεολόγου

Η είδηση ότι το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών (Π.Σ.Ε.), επιζητεί την κατάργηση του αβάτου του Αγίου Όρους, λύπησε τους Ορθόδοξους Χριστιανούς. Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών (Π.Σ.Ε.), συμπεριφέρεται ως υπερ-εκκλησία, με την αυθαίρετη στάση του στο θέμα του αβάτου του Αγίου Όρους. Πως είναι δυνατό να γίνει αποδεκτό αυτό το απαράδεκτο αίτημα;

Να αποφασίζουν οι αιρετικές κοινότητες των Μεννονιτών για το άβατο του Αγίου όρους; Να αποφασίζουν οι αιρετικές κοινότητες των Πεντηκοστιανών για το άβατο του Αγίου όρους; Να αποφασίζουν οι αιρετικές κοινότητες των Μεθοδιστών για το άβατο του Αγίου όρους; Να αποφασίζουν οι αιρετικές κοινότητες των Λουθηρανών για το άβατο του Αγίου όρους; Να αποφασίζουν οι αιρετικές κοινότητες των Πρεσβυτεριανών και λοιπών Προτεσταντών για το άβατο του Αγίου όρους; Να αποφασίζουν οι αιρετικές κοινότητες των Παλαιοκαθολικών, αλλά και οι λοιπές αιρετικές κοινότητες για το άβατο του Αγίου όρους; Ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί δεν μπορούμε να δεχθούμε κάτι τέτοιο.

Ποιος αμφιβάλλει ότι το Π.Σ.Ε. είναι η σύγχρονη συγκρητιστική Βαβέλ, όπου το μεγαλύτερο μέρος του αποτελείται από τις σύγχρονες αιρετικές προτεσταντικές παραφυάδες; Ο λόγος του Αρχιμανδρίτη Γεώργιου Καψάνη για το Π.Σ.Ε. «Η φωνή των Ορθοδόξων (στο Π.Σ.Ε.) χάνεται μέσα στη χοάνην των πολυπληθών προτεσταντικών παραφυάδων», ερμηνεύει επακριβώς την Ορθόδοξη παρουσία στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών (Π.Σ.Ε.), αλλά και προδιαγράφει και τους συνεπακόλουθους καρπούς της εκεί Ορθόδοξης παρουσίας.

Να υπενθυμίσουμε και την επιστολή που στάληκε από τις Ιερές Μονές του Αγίου Όρους, προς μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Χριστόδουλο (3/16 Μαΐου 2005), για τη συμμετοχή στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών, στην οποία επισημαίνετο ότι «…καθώς και μόνη η ύπαρξις και λειτουργία αυτού ενέχει τας επικινδύνους και απαραδέκτους εκκλησιολογικώς ιδέας του συγκρητισμού, της σχετικοποιήσεως των Ιερών Κανόνων…».

Αντιλαμβάνεται κανείς το απαράδεκτο και ανώφελο, αλλά και επιζήμιο της συμμετοχής σε τούτη τη σύγχρονη συγκρητιστική Βαβέλ του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών. «Καλόν το ειρηνεύειν προς πάντας, αλλ’ ομονοούντας προς την ευσέβειαν» λέγει ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός. Πως μπορεί ως Ορθόδοξοι να συμμετέχουμε σε αυτό το συγκρητιστικό συνοθύλευμα, όπου προεξάρχει το πλήθος των προτεσταντικών παραφυάδων;

Πως είναι δυνατό να γίνει αποδεκτό, το απαράδεκτο αίτημα για κατάργηση του αβάτου του Αγίου Όρους; Γιατί συμπεριφέρεται ως υπερ-εκκλησία το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών; Ας γίνει η στάση του Π.Σ.Ε. για το άβατο του Αγίου Όρους, αφορμή για έξοδο από τη σύγχρονη αυτή συγκρητιστική Βαβέλ.

http://aktines.blogspot.gr

ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΡΩΜΑΙΟΚΑΘΟΛΙΚΗΣ

Μέχρι το 1009 οι Πάπες της Ρώμης και οι Πατριάρχες της Κωνσταντινουπόλεως ήταν ενωμένοι στον κοινό αγώνα εναντίον των Φράγκων Ηγεμόνων και Επισκόπων, αλλά και των κατά καιρούς αιρετικών. Από την παρουσίαση των διαφορών της Ορθοδόξου Εκκλησίας και του Παπισμού διαπιστώνει κανείς τις μεγάλες δογματικές διαφορές, πού υπάρχουν μεταξύ μας.

Οι Επίσκοποι της Παλαιάς Ρώμης, παρά τις μικρές και μη ουσιαστικές διαφορές, είχαν πάντοτε κοινωνία με τους Επισκόπους της Νέας Ρώμης και τους Επισκόπους της Ανατολής μέχρι το 1009-1014, όταν για πρώτη φορά κατέλαβαν τον θρόνο της Παλαιάς Ρώμης οι Φράγκοι Επίσκοποι. Υπάρχουν βασικές διαφορές μεταξύ Ορθοδόξου Εκκλησίας και Παπισμού και παραθέτουμε κάποιες από αυτές.

Η βασική διαφορά μεταξύ της Ορθοδόξου Εκκλησίας και του Παπισμού βρίσκεται στην διδασκαλία περί της ακτίστου ουσίας και ακτίστου ενεργείας του Θεού. Ενώ οι Ορθόδοξοι πιστεύουμε ότι ο Θεός έχει άκτιστη ουσία και άκτιστη ενέργεια και ότι ο Θεός έρχεται σε κοινωνία με την κτίση και τον άνθρωπο με την άκτιστη ενέργειά Του, εν τούτοις οι Παπικοί πιστεύουν ότι στον Θεό η άκτιστη ουσία ταυτίζεται με την άκτιστη ενέργειά Του (actus purus) και ότι ο Θεός επικοινωνεί με την κτίση και τον άνθρωπο διά των κτιστών ενεργειών Του, δηλαδή ισχυρίζονται ότι στον Θεό υπάρχουν και κτιστές ενέργειες.

Εκτός από την θεμελιώδη διαφορά μεταξύ της Ορθοδόξου Εκκλησίας και του Παπισμού στο θέμα της ουσίας και ενεργείας στον Θεό, υπάρχουν άλλες μεγάλες διαφορές, που έγιναν κατά καιρούς αντικείμενα θεολογικών διαλόγων, όπως:

– το Filioque, ότι το Άγιον Πνεύμα εκπορεύεται από τον Πατέρα και τον Υιό με αποτέλεσμα να μειώνεται η μοναρχία του Πατρός.

– το σημείο του Σταυρού γίνεται με τέσσερα δάκτυλα. Το τέταρτο δάκτυλο συμβολίζει την Παναγία. Κανείς όμως άνθρωπος δεν μπορεί να σταθεί δίπλα στον λατρευόμενο Τριαδικό Θεό. Μ’ αυτό τον τρόπο οι Παπικοί ξεφεύγουν στη Μαριολατρεία.

– η χρησιμοποίηση αζύμου άρτου στην θεία Ευχαριστία που παραβαίνει τον τρόπο με τον οποίο ο Χριστός ετέλεσε το Μυστικό Δείπνο. Οι καθολικοί προσφέρουν άζυμο άρτο, ενώ οι ορθόδοξοι άρτο κανονικό.

– ο καθαγιασμός των «τιμίων δώρων» που γίνεται όχι με την επίκληση, αλλά με την απαγγελία των ιδρυτικών λόγων του Χριστού «λάβετε φάγετε... πίετε εξ αυτού πάντες...».

– η θεωρία ότι η σταυρική θυσία του Χριστού εξιλέωσε την θεία δικαιοσύνη, που παρουσιάζει τον Θεό Πατέρα ως φεουδάρχη και παραθεωρεί την Ανάσταση.

– οι λειτουργικές καινοτομίες σε όλα τα μυστήρια της Εκκλησίας (Βάπτισμα, Χρίσμα, Ιερωσύνη, Εξομολόγηση, Γάμος, Ευχέλαιον). Η ορθόδοξη Εκκλησία βαφτίζει διά καταδύσεως, ενώ η καθολική ρίχνει νερό στο κεφάλι του βαφτιζομένου.

– η μη μετάληψη των λαικών από το «Αίμα» του Χριστού.

– το πρωτείο του Πάπα, κατά το οποίο ο Πάπας είναι «ο episcopus episcoporum και η πηγή της ιερατικής και εκκλησιαστικής εξουσίας, είναι η αλάθητος κεφαλή και ο Καθηγεμών της Εκκλησίας, κυβερνών αυτήν μοναρχικώς ως τοποτηρητής του Χριστού επί της γης» (Ι. Καρμίρης). Με αυτήν την έννοια ο Πάπας θεωρεί τον εαυτό του διάδοχο του Αποστόλου Πέτρου, στον οποίον υποτάσσονται οι άλλοι Απόστολοι, ακόμη και ο Απόστολος Παύλος.

– η μη ύπαρξη συλλειτουργίας κατά τις λατρευτικές πράξεις.

– το αλάθητο του Πάπα. Το αλάθητο είναι η άποψη ότι ο Πάπας όταν μιλάει ως Πάπας είναι αλάθητος. Αυτό δεν στηρίζεται βεβαίως πουθενά. Στην Εκκλησία του Χριστού αλάθητοι είναι μόνο οι οικουμενικές σύνοδοι όπου μετέχουν ανεξαιρέτως όλοι οι επίσκοποι της Ενωμένης Εκκλησίας.

– το δόγμα της ασπίλου συλλήψεως της Θεοτόκου και γενικά η μαριολατρεία, κατά την οποία η Παναγία ανυψώνεται στην Τριαδική θεότητα και μάλιστα γίνεται λόγος και για Αγία Τετράδα.

– καταργήθηκε η ιερατική αμφίεση, το ράσο.

Στον Παπισμό έχουμε απόκλιση από την ορθόδοξη Εκκλησιολογία. Ενώ στην Ορθόδοξη Εκκλησία δίνεται μεγάλη σημασία στην θέωση που συνίσταται στην κοινωνία με τον Θεό, διά της οράσεως του ακτίστου Φωτός, οπότε οι θεούμενοι συνέρχονται σε Οικουμενική Σύνοδο και οριοθετούν ασφαλώς την αποκαλυπτική αλήθεια σε περιπτώσεις συγχύσεως, εν τούτοις στον Παπισμό δίνεται μεγάλη σημασία στον θεσμό του Πάπα, ο οποίος Πάπας υπέρκειται ακόμη και από αυτές τις Οικουμενικές Συνόδους. Σύμφωνα με την λατινική θεολογία «η αυθεντία της Εκκλησίας υπάρχει τότε μόνον όταν στηρίζεται και εναρμονίζεται με την θέληση του Πάπα. Σε αντίθετη περίπτωση εκμηδενίζεται». Οι Οικουμενικές Σύνοδοι θεωρούνται ως «συνέδρια του Χριστιανισμού που συγκαλούνται υπό την αυθεντία και την εξουσία και την προεδρία του Πάπα». Αρκεί να βγει ο Πάπας από την αίθουσα της Οικουμενικής Συνόδου, οπότε αυτή παύει να έχει κύρος. Ο Επίσκοπος Μαρέ έγραψε: «θα ήταν πιο ακριβείς οι ρωμαιοκαθολικοί αν εκφωνώντας το «Πιστεύω» έλεγαν: «και εις έναν Πάπαν» παρά να λένε: «και εις μίαν... Εκκλησίαν»».

Επίσης, «η σημασία και ο ρόλος των Επισκόπων μέσα στην ρωμαική Εκκλησία δεν είναι παρά απλή εκπροσώπηση της παπικής εξουσίας, στην οποία και οι ίδιοι οι Επίσκοποι υποτάσσονται, όπως οι απλοί πιστοί». Στην παπική εκκλησιολογία ουσιαστικά υποστηρίζεται ότι «η αποστολική εξουσία εξέλιπε με τους αποστόλους και δεν μετεδόθη στους διαδόχους τους επισκόπους. Μονάχα η παπική εξουσία του Πέτρου, υπό την οποίαν βρίσκονταν όλοι οι άλλοι, μετεδόθη στους διαδόχους του Πέτρου, δηλαδή στους Πάπες». Μέσα σε αυτήν την προοπτική υποστηρίζεται από την παπική «Εκκλησία» ότι όλες οι Εκκλησίες της Ανατολής είναι διιστάμενες και έχουν ελλείψεις και κατά οικονομίαν μας δέχονται σε κοινωνία, και βέβαια κατ’ οικονομίαν μας δέχονται ως αδελφάς Εκκλησίας, επειδή αυτή αυτοθεωρείται ως μητέρα Εκκλησία και εμάς μας θεωρούν θυγατέρες Εκκλησίες.

Το Βατικανό είναι κράτος και ο εκάστοτε Πάπας είναι ο ηγέτης του Κράτους του Βατικανού. Πρόκειται για μια ανθρωποκεντρική οργάνωση, για μια εκκοσμίκευση και μάλιστα θεσμοποιημένη εκκοσμίκευση. Το Κράτος του Βατικανού ιδρύθηκε το 755 και αναγνωρίσθηκε το 1929.

Υπάρχουν μεγάλες θεολογικές διαφορές, οι οποίες καταδικάσθηκαν από την Σύνοδο επί Μεγάλου Φωτίου και στην Σύνοδο επί αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, όπως φαίνεται και στο «Συνοδικό της Ορθοδοξίας». Επιπλέον και οι Πατέρες της Εκκλησίας και οι Τοπικές Σύνοδοι μέχρι τον 19ο αιώνα καταδίκαζαν όλες τις πλάνες του Παπισμού. Το πράγμα δεν θεραπεύεται ούτε βελτιώνεται από κάποια τυπική συγγνώμη που θα δώσει ο Πάπας για ένα ιστορικό λάθος, όταν οι θεολογικές απόψεις του είναι εκτός της Αποκαλύψεως και η Εκκλησιολογία κινείται σε εσφαλμένο δρόμο, αφού μάλιστα ο Πάπας παρουσιάζεται ως ηγέτης του Χριστιανικού κόσμου, ως διάδοχος του Αποστόλου Πέτρου και βικάριος – αντιπρόσωπος του Χριστού πάνω στην γη, ωσάν ο Χριστός να έδωσε την εξουσία του στον Πάπα και Εκείνος αναπαύεται ευδαίμων στους Ουρανούς.

Πηγή:  dogma.gr

ΓΕΡΩΝ ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ ΣΑΧΑΡΩΦ: ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΑΦΟΡΑ ΜΕΤΑΞΥ ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΚΑΙ ΔΥΣΕΩΣ

Υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ Ανατολής και Δύσεως. Ένας Δυτικός που βαπτίζεται ορθόδοξος, θα περάση πολλά χρόνια μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία, με καθοδήγηση εμπείρου Πνευματικού οδηγού για να αποκτήση καθαρό ορθόδοξο φρόνημα και ήθος. Μέχρι τότε δεν μπορεί και δεν πρέπει να κάνη τον διδάσκαλο σε ανθρώπους που έχουν κόκκαλο ορθόδοξο, που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν ως Ορθόδοξοι. Αυτός είναι ο λόγος που δεν μπορεί να γίνη “ένωση των Εκκλησιών”. Με τις συζητήσεις μπορεί να επέλθη μια γνωριμία, που μπορεί να βοηθήση “πολιτικά”, χωρίς όμως να βλάψη την Ορθοδοξία. Αλλά η “ένωση Εκκλησιών” είναι δύσκολη, έως αδύνατη. Όσοι ομιλούν για “ένωση Εκκλησιών” δεν γνωρίζουν ούτε την νοοτροπία των ετεροδόξων ούτε το ύψος της Ορθοδοξίας. Μερικοί από τους ετεροδόξους μισούν τους Ορθοδόξους. Απόδειξη είναι ότι, αν κάποιος Δυτικός γίνη βουδιστής ή μαρξιστής, οι οικείοι του δεν τον αποβάλλουν από την οικογένειά τους, αν όμως γίνη Ορθόδοξος, τότε τον αποβάλλουν. Εάν δεν υπήρχε αυτή η νοοτροπία, τότε πολλοί Δυτικοί θα γίνονταν Ορθόδοξοι. Δεν επιθυμώ να γίνη τουλάχιστον τώρα η “Ένωση των Εκκλησιών”, διότι οι Ρωμαίοι (Λατίνοι) δεν θα αλλάξουν, αλλά και οι Ορθόδοξοι θα διαφθαρούν. Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου.«Οίδα άνθρωπον εν Χριστώ»

Βίος και πολιτεία του Γέροντος Σωφρονίου

ΤΟ ΣΚΑΝΔΑΛΟ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ

Ἡ ζωὴ τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ δὲν μοιάζει μὲ τὴ ζωὴ ἐκείνων ποὺ θέλουν νὰ ἐντυπωσιάσουν τοὺς ἄλλους, νὰ ἐπηρεάσουν μὲ τὶς θεωρίες τους τὴν πορεία τῶν ἀνθρώπων καὶ νὰ ἀποκτήσουν μαθητὲς καὶ ὀπαδούς. 

Εἶχε ὁ Κύριος τὴν ἴδια οὐσία καὶ φύση μὲ τὸν Θεὸ Πατέρα. Ὅμως «ἐκένωσε» (ἄδειασε) τὸν Ἑαυτό Του ἀπὸ τὴ δόξα καὶ τὸ μεγαλεῖο τῆς θεότητάς Του. Πῆρε μορφὴ δούλου καὶ ἔγινε ὅμοιος μὲ μᾶς τοὺς ἀνθρώπους, χωρὶς βέβαια νὰ παύσει νὰ εἶναι Θεός. Ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ ἔγινε ἄνθρωπος μέσα στὸ χρόνο, ἔγινε ἕνας ἀπὸ μᾶς. Ἔζησε πάμφτωχα. Γι᾿ αὐτὸ καὶ εὔκολα μποροῦσε κάποιος νὰ σκανδαλισθεῖ, νὰ ἐκ­φράσει ἐπιφυλάξεις γιὰ τὴ θεότητά Του. Ὅπως ἔκανε στὴν ἀρχὴ καὶ ἕνας ἀπὸ τοὺς δώδεκα Μαθητές Του, ὁ Ναθαναήλ, πού, ὅταν φίλος του Φίλιππος τὸν κάλεσε νὰ γνωρίσει καὶ αὐτὸς τὸν ἀναμενόμενο Μεσσία, τὸν Χριστό, τοῦ ἀπάντησε: «Ἐκ Ναζαρὲτ δύναταί τι ἀ­γαθὸν εἶναι;»· Ἀπὸ τὴ Ναζαρέτ, τὸ κακόφημο καὶ ἄσημο αὐτὸ χωριό, μπορεῖ νὰ βγεῖ τίποτε καλό; Γιὰ νὰ ὁμολογήσει ὅμως λίγο ἀργότερα: Διδάσκαλε, Ἐσὺ πράγματι εἶσαι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, Ἐσὺ εἶσαι ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ, ποὺ περιμένουμε σύμφωνα μὲ τὶς προφητεῖες (Ἰω. α΄ 46-50).

   Ὁ σκανδαλισμὸς τῶν ἀνθρώπων συν­­­ε­χίστηκε, διότι ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, ἐν­ῶ κατὰ κόσμον φαινόταν ἄσημος, εἶχε ἀ­πόλυτες ἀξιώσεις γιὰ τὸν Ἑαυτό Του. Ὑπῆρξαν περιπτώσεις ποὺ καὶ αὐ­τοὶ ποὺ παρακολουθοῦσαν συν­ε­χῶς τὰ κη­ρύγματά Του δυσκολεύον­ταν νὰ κατανοήσουν τὸ πραγματικὸ νόημα τῶν λόγων Του καὶ εὔκολα Τὸν παρεξηγοῦσαν καὶ Τὸν ἐγκατέλειπαν. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ἔλεγε: «Μακάριός ἐστιν ὃς ἐὰν μὴ σκανδαλισθῇ ἐν ἐμοί» (Ματθ. ια΄ 6). Μακάριος εἶναι ἐκεῖνος ποὺ δὲν θὰ σκανδαλισθεῖ βλέποντας τὴν ταπεινὴ ἐξωτερικὴ μορφὴ τῆς ἀνθρώπινης φύσεώς μου, στὴν ὁποία ἑκούσια ὑποβλήθηκα γιὰ νὰ σώσω τὸν ἄνθρωπο.

   Ὅλα ὅμως αὐτὰ τὰ ἐμπόδια τῆς λογικῆς τὰ ξεπέρασαν τὰ πλήθη τῶν πι­στῶν Χριστιανῶν, τῶν Μαρτύρων τῆς Ἐκ­κλησίας μας, ποὺ προτίμησαν νὰ ὑποστοῦν φρικτὰ μαρτύρια παρὰ νὰ ἀρνηθοῦν τὸν Σωτήρα Χριστό.

   Ἡ ζωὴ τοῦ Χριστοῦ καὶ μάλιστα ἡ ἀξίωσή Του ὅτι εἶναι ὁ μόνος ἀληθινὸς Θεός, ἀποτελοῦν σκάνδαλο καὶ γιὰ τὴ δική μας ἐποχή, ἐποχὴ ποὺ σχετικοποιεῖ τὰ πάντα καὶ δὲν δέχεται τὴν ἀπόλυτη ἀξίωση τοῦ Χριστοῦ. Γι᾿ αὐτὸ καὶ μὲ κάθε τρόπο ἐπιδιώκει νὰ Τὸν κατεβάσει, νὰ Τὸν κάνει ὅμοιο μὲ τοὺς ἄλλους, τοὺς γκουρού, τοὺς σοφοὺς δασκάλους, τοὺς ἱδρυτὲς τῶν διαφόρων θρησκειῶν. Τὸ ἱερὸ Ευαγγέλιό Του τὸ ἐξομοιώνει μὲ τὸ τάχα «ἱερὸ» Κοράνιο, μὲ τὶς Βέδες τῶν Ἰνδουϊστῶν, τὶς σκέψεις τοῦ Κομφούκιου, τὴ σοφία τοῦ Βούδα.

   Τὴ βεβήλωση αὐτὴ ἐπιχειρεῖ νὰ τὴν καθιερώσει καὶ στὴν πατρίδα μας τὸ γνωστὸ Νέο Πρόγραμμα Σπουδῶν τοῦ Μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν γιὰ τὰ παιδιὰ τοῦ Δημοτικοῦ καὶ τοῦ Γυμνασίου. Ἕνα πρόγραμμα ποὺ ὁ Ὑπουργὸς Παιδείας δείχνει ἀποφασισμένος νὰ ἐ­πι­­βάλει, παρὰ τὸν ἀντισυνταγματικό του χα­ρακτήρα, τὴν ἀντίδραση τῆς Ἱε­ρᾶς Συ­νόδου καὶ σχεδὸν τοῦ συνόλου τῶν δασκάλων καὶ τῶν θεολόγων. Ἐκ­τελεῖ ἐντολές; Προσβλέπει στὰ εὐρωπαϊκὰ κονδύλια; Μυστήριο!

   Ἔτσι καὶ ἀλλιῶς φαίνεται ξεκάθαρα πὼς ἔχουμε πλέον εἰσέλθει στὴν ἐποχὴ τῆς λεγόμενης Πανθρησκείας· κινήματος ποὺ προωθεῖται χρηματοδοτούμενο ἀπὸ σκοτεινοὺς κύκλους μὲ σκοπὸ τὴ δημιουργία ἑνὸς θρησκευτικοῦ πολ­τοῦ ἀπὸ λίγο Χριστιανισμό, πολὺ Ἰν­δουϊσμό, Μωαμεθανισμό, Ἰουδαϊσμό, Κομφουκιανισμό, Ζενισμό, Βουδισμό, Ταοϊσμὸ καὶ πολλὰ καὶ διάφορα ἄλλα.

   Ὅμως αὐτὴ ἡ ὕπουλη σατανικὴ κίνηση πρέπει νὰ μᾶς ἀφήσει ἀνεπηρέαστους τοὺς πιστούς, ἀκόμη κι ἂν βλέπουμε Χριστιανοὺς ἐκκλησιαστικοὺς ἡ­γέτες νὰ τὴν ἀνέχονται ἢ καὶ νὰ τὴν εὐνοοῦν. Ἐμεῖς νὰ διώχνουμε κάθε δισταγμὸ καὶ νὰ ἀποδεχόμαστε μὲ τέλεια ἐμπιστοσύνη τὴν ἀλήθεια περὶ τοῦ Χριστοῦ ὡς τοῦ μόνου ἀληθινοῦ Θεοῦ ποὺ κατέχει καὶ διδάσκει ἡ ἁγία Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας. Νὰ μελετοῦμε τὴ θεία Του διδασκαλία ποὺ περιλαμβάνεται στὸ ἅγιο καὶ ἱερὸ Εὐαγγέλιο καὶ εἶναι ἡ μοναδικὴ καὶ ἀδιάψευστη ἀλήθεια. Νὰ ἀγωνιζόμαστε νὰ εἶναι ὁ Χριστὸς ὁ ἀ­πλανὴς καὶ ἀσφαλὴς ὁδηγός μας στὰ δύσβατα μονοπάτια τῆς ζωῆς μας. Γιὰ νὰ ὁμολογοῦμε μαζὶ μὲ τὸν ἀπόστολο Πέτρο: «Κύριε... ἡμεῖς πεπιστεύκαμεν καὶ ἐγνώκαμεν ὅτι σὺ εἶ ὁ Χριστὸς ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος» (Ἰω. ς΄ 68-69).

Ορθόδοξο Περιοδικό “Ο ΣΩΤΗΡ”

Η ΑΠΟΚΟΠΗ ΤΩΝ ΠΑΠΙΚΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΜΙΑ ΑΓΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, ΣΗΜΑΝΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΚΤΡΟΠΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑ

Η ΑΠΟΚΟΠΗ  ΤΩΝ ΠΑΠΙΚΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΜΙΑ ΑΓΙΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, ΣΗΜΑΝΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΚΤΡΟΠΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑ

Του Β. Χαραλάμπους,  θεολόγου

  

Κατά την πρώτη Κυριακή των νηστειών, «ανάμνησιν ποιούμεθα της αναστηλώσεως των αγίων και σεπτών Εικόνων».  Την Κυριακή της Ορθοδοξίας, εορτάζομε την «των σεπτών Εικόνων ανόρθωσιν».  «Ιερογραφίαις Εικόνων, κεκοσμημένην καθορώντες, πάλιν την σεπτήν Εκκλησίαν», ψάλλομε στην Εκκλησία μας.

  Ένα ακόμα θέμα που πιστεύω έπρεπε να συζητείται στους διαλόγους με τους Παπικούς, είναι και η εκτροπή τους από την Αγιογραφία της Μίας Αγίας Εκκλησίας. «Η λειτουργική Εικών έχει θεολογικήν έννοιαν» λέγει ο Φώτης Κόντογλου. «Προς το πρωτότυπον φέρει, φησί Βασίλειος, τιμή η της εικόνος», ψάλλομε στην Ακουλουθία της Εορτής της Κυριακής της Ορθοδοξίας.

   Τόσες συναντήσεις άτυπες, τυπικές και…άτοπες, Ορθοδόξων και Παπικών έγιναν, και έχουν αρκεστεί δυστυχώς στα ελάσσονα.  Αντί να συζητούν περί οικολογικών ανέμων και υδάτων, ας συζητούν την ουσία των διαφορών και των αιτίων που είναι αποκομμένοι οι Παπικοί από την Εκκλησία.  Γιατί όχι μαζί με τις δογματικές και άλλες διαφορές, να συζητούν και  τις ‘’εικαστικές’’ εκτροπές των Παπικών;  Οι εκτροπές της θρησκευτικής τέχνης των Παπικών, γίνονται αντιληπτές και από Παπικούς ακόμα.  

   «Δεν έχει καμμίαν ομοιότητα με τας ζωγραφίας όπου παριστάνουν με υλικόν τρόπον κάποια πρόσωπα, ακόμα και Αγίους, όπως γίνεται εις την θρησκευτικήν τέχνην ντης Δύσεως.  Εις την λειτουργικήν εικόνα τα άγια πρόσωπα εικονίζονται εν αφθαρσία» , αναφέρει σχετικά ο Φώτης Κόντογλου.

   Την Παπική εκτροπή, από την Ορθόδοξη Αγιογραφία, είχε αναγνωρίσει και ο Πάπας Ιωάννης Παύλος ο Β΄.  Για τούτο σε εγκύκλιο του, εξ αφορμής των δώδεκα αιώνων από τη σύγκλιση της 7ης Οικουμενικής Συνόδου, είχε μιλήσει για το «ενδιαφέρον για τη θεολογία και την πνευματικότητα των εικόνων της Ανατολής».

   Οι Παπικοί μετά την αποκοπή τους από τη Μία Αγία Εκκλησία, στράφηκαν στην εξωτερική διακόσμηση των ναών τους με αγάλματα.  Ακολούθως, μετά την εκτροπή τους αυτή, προχώρησαν και στην εσωτερική διακόσμηση των ναών τους με αγάλματα.  Ιδιαιτέρως κατά την περίοδο του Μεσαίωνα και μετά, η εικαστική αυτή εκτροπή από την Ορθόδοξη εικονολογία, είχε εξαπλωθεί σε όλη τη βατικάνειο επικράτεια. Ο καθηγητής κ. Δημήτριος Τσελεγγίδης, μίλησε για «παρεκτροπή της Δυτικής Θεολογίας».  Η «παχυλότητα» στην παρουσίαση των μορφών «δήλον» εστί της εκκοσμίκευσης που ταλαιπωρεί τους Παπικούς.

    Η αποκοπή των Παπικών από τη Μία Αγία Εκκλησία, σήμανε και την ενασχόλησή τους απλά με τη εικαστική αισθητική που απλά η θεματολογία της αφορά ‘’θρησκευτικά’’ γεγονότα.  Οι λεγόμενοι ‘’δυτικοί’’ ζωγράφοι, προσπάθησαν να προσδώσουν το καλλιτεχνικόν κάλλος στη ζωγραφική τους.  Βλέποντας μια ‘’δυτική’’ νωπογραφία, απλά θαυμάζεις το μεγαλείο της άριστης καλλιτεχνικής δημιουργίας αλλά δεν προκαλεί κατάνυξη όπως η Ορθόδοξη Εικόνα. 

Η παχυλότητα των σωμάτων και η νατουραλιστική απεικόνιση προκαλεί θαυμασμό. Και μόνο το γεγονός ότι ουδείς των μεγάλων ‘’δυτικών’’ ζωγράφων δεν καλείται αγιογράφος, καταδεικνύει τον καρπό της καλλιτεχνικής προσπάθειας.  Σε ένα Ορθόδοξο όμως Ναό «ιεροπρεπώς αγαλλόμεθα», «θεώμενοι ιεροτύποις μορφώσεσι των εικόνων». 

Για την Ορθόδοξη Αγιογραφία λέγει ο Φώτης Κόντογλου : «Αι άγιαι αυταί τέχναι δεν θέλουν να στολίσουν μόνον τον ναόν με ζωγραφικήν δια να είναι ευχάριστος και τερπνός εις τους εκκλησιαζομένους…αλλά να τους ανεβάσουν εις τον μυστικόν κόσμον της πίστεως με την πνευματικήν κλίμακα…».

  Ο Γέροντας Βασίλειος Γοντικάκης  αναφέρει σχετικά : «Αν η εικόνα μας έκλεινε στην ίδια την εικόνα, το σχήμα, το χρώμα την αισθητική, την ιστορία, τον κτιστό κόσμο, θα ήταν είδωλο και δεν θα άξιζε να χυθεί τόσο αίμα για την αναστήλωσή της.  Δεν συμβαίνει όμως αυτό.  Η λειτουργική εικόνα είναι συνέπεια και καρπός της σαρκώσεως του Θεού Λόγου και μαρτυρία, οδηγός της θεώσεως του ανθρώπου».

Αν παρατηρήσει κανείς τις νωπογραφίες του Τζιότο στην  Πάδοβα, αντιλαμβάνεται την εκτροπή από την Ορθόδοξη Θεολογία της Εικόνας.  Η νατουραλιστική αρχιτεκτονική απεικόνιση του χώρου, η νατουραλιστική  απεικόνιση των κινήσεων, καθώς και των εκφράσεων των μορφών, κάνουν τελικά τον θεατή να ομιλήσει για θρησκευτική τέχνη και όχι για Αγιογραφία.

  Χαρακτηριστικό παράδειγμα  το άγαλμα του Απόλλωνα, το γνωστό (L’ Apollo del Bel Vedere), που  ο Μιχαήλ Άγγελος  αντέγραψε, για να απεικονίσει τον Χριστό Κριτή στην Cappella Sistina.

   Ένα σοβαρό πρόβλημα της νατουραλιστικής απεικόνισης, είναι και η ζωγραφική παρουσίαση των γυμνών μερών του ανθρωπίνου σώματος.  Αυτό και οι ίδιοι οι Παπικοί το αντιλήφθηκαν, γι’ αυτό η Παπική Σύνοδος του Τριδέντου που πραγματοποιήθηκε το έτος 1564, είχε αποφασίσει την κάλυψη των μερών στη νωπογραφία Δευτέρας Παρουσίας, που βρίσκεται στην Cappella Sistina και που είχε ανατεθεί στον Μιχαήλ Άγγελο, από τον Πάπα Κλήμη Ζ΄.  Η κάλυψη των μερών της Δευτέρας Παρουσίας είχε ανατεθεί στον μαθητή του Μιχαήλ Άγγελου, Ντανιέλε ντα Βολτέρα. Ο Άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης λέγει : «Παντός εικονιζομένου, ουχ η φύσις, αλλ’ η υπόστασις εικονίζεται», καταδεικνύοντας τοιουτοτρόπως  το πνευματικό κάλλος της Ορθόδοξης Εικόνας.  Η μόνη ‘’επιτρεπτή’’ γυμνότητα για την Εκκλησία μας, είναι η γυμνότητα  από  «κατηφείας και σκότους αιρέσεως».

  Επιλογικά ας αναφέρομε αυτό που γράφει ο Φώτης Κόντογλου εις το βιβλίο του «Έκφρασις» : «Η πάντιμος τέχνη της Εικονογραφίας της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, είναι μία ιερά τέχνη και λειτουργική, όπως είναι όλαι αι εκκλησιαστικαί τέχναι, όπου έχουν σκοπόν πνευματικόν».

*Οι εντός εισαγωγικών φράσεις, είναι παρμένες από την Ακουλουθία της Εορτής της Κυριακής της Ορθοδοξίας

ΠΗΓΗ: ΑΚΤΙΝΕΣ