ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΚΑΚΑΒΙΩΤΙΣΣΑ: ΣΤΗ ΛΗΜΝΟ Η ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΧΩΡΙΣ ΣΚΕΠΗ

Στην κορυφή ενός βουνού στη Λήμνο βρίσκεται ένα γραφικό ξωκλήσι, που είναι μοναδικό στον κόσμο για την αρχιτεκτονική του και βρίσκεται κάτω από μια σπηλιά και δεν έχει στέγη.

Εξωκκλήσι κοντά στο χωριό Ζεματά (περιοχή Θάνος, περ. 4. χλμ. από τη Μύρινα). Κατάλοιπο ενός από τα πολλά μετόχια του νησιού, είναι γνωστό από το 1305, έτος που περιήλθε στην ιδιοκτησία της μονής Μεγίστης Λαύρας, όταν μοναχοί από τον Άγ. Ευστράτιο που ανήκαν στη μονή, εγκαταστάθηκαν στο εξωκκλήσι για να προστατευθούν από επιδρομές Τούρκων.  Εντυπωσιακή είναι η θέση του σε δυσπρόσιτη σπηλιά, στην κορυφή του βουνού, ανάμεσα σε επιβλητικά βράχια, θέση που πιθανότατα φιλοξένησε παλαιοχριστιανικό ναό και ερημίτες στη βυζαντινή περίοδο.

Το εξωκκλήσι λειτουργείται κάθε Λαμπροτρίτη, οπότε και μεταφέρεται σ' αυτό η εικόνα της Παναγίας Κακαβιώτισσας, την οποία διατηρεί μια οικογένεια στον Κοντιά. Σύμφωνα με την παράδοση, η εικόνα δόθηκε από τον τελευταίο μοναχό του μετοχίου σε κάποιον ξωμάχο, απόγονοι του οποίου είναι η συγκεκριμένη οικογένεια.

Η ιστορία του

Η Παναγιά, ονομάστηκε Κακαβιώτισσα από το βουνό Κάκαβο στο οποίο βρίσκεται το ξωκλήσι της. Πρόκειται για τη μοναδική παγκοσμίως άσκεπη εκκλησία, η οποία είναι χτισμένη μέσα σε μια σπηλιά. Δε είναι ακριβώς σπηλιά αλλά μια εσοχή που σχηματίζουν τα βράχια. Κάτω από το βραχώδες αυτό μπαλκόνι ασκητές ήδη από τα 1305 επέλεξαν το τόπο του Κάκαβου, για να ασκητέψουν και να δοξολογήσουν την Παναγία. Έχτισαν το ναΐσκο για να λειτουργούνται οι μοναχοί, που ασκήτευαν στις γύρω σπηλιές του βουνού. Κάποτε οι μοναχοί πέθαναν, καινούργιοι ασκητές δεν ήρθαν και ο τελευταίος που έμεινε, αποφάσισε, να εγκαταλείψει τη Λήμνο και να πάει στο Άγιο Όρος.

Πριν φύγει για το όρος, βρήκε ένα Λημνιό από την οικογένεια Μουμτζή, από το Κοντιά, που' χε τη μάντρα του εκεί κοντά και του εμπιστεύτηκε την εικόνα της Παναγίας, το «Ρόδον το αμάραντον». Ο μοχαχός ζήτησε από το βοσκό να ανεβάζει την εικόνα στο ναό κάθε Λαμπροτρίτη για να λειτουργείται. Έπειτα ο ασκητής μπήκε στη θάλασσα, άνοιξε το ράσο του, το οποίο έγινε βάρκα και έφυγε για το Άγιο Όρος. To μετόχι της Παναγίας της Κακαβιώτισσας βρίσκεται κοντά στο ερειπωμένο πια χωριό Ζεματά ή Ζυματά στη περιοχή του Κοντιά, 4 μόλις χιλιόμετρα από τη Μύρινα.

Η Παναγία η Κακαβιώτισσα είναι ένα από τα πολλά παλαιά αγιορείτικα μετόχια της Λήμνου. Το μετόχι είναι γνωστό ήδη από το 1305, έτος που περιήλθε στην ιδιοκτησία της μονής Μεγίστης Λαύρας. Μοναχοί τότε από τον Άγιο Ευστράτιο που ανήκαν στη μονή της Μεγίστης Λαύρας, εγκαταστάθηκαν στη σπηλιά, για να προστατευθούν από τις επιδρομές των Τούρκων.

Εντυπωσιακή είναι η θέση του ναΐσκου. Βρίσκεται μέσα σε δυσπρόσιτη σπηλιά, στις παρυφές του βουνού. Η σπηλιά βρίσκεται σε ιδανική θέση για ερημίτες. Ακόμα και σήμερα σε μια διπλανή μικρή σπηλιά συναντάμε ίχνη ανθρώπων, που πηγαίνουν στη σπηλιά, για να απομονωθούν και να προσευχηθούν. Υπάρχουν κονσέρβες, πνευματικά χριστιανικά βιβλία και στρωσίδια. Το ξωκλήσι λειτουργεί και εορτάζει κάθε Λαμπροτρίτη, όταν οι κάτοχοι της εικόνας την ανεβάζουν στο ναό, για να λειτουργηθεί.

Πηγή: melymnos