ΤΟ ΝΕΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΙ Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΩΝ ΘΕΟΛΟΓΩΝ

Το νέο μάθημα των Θρησκευτικών και η ευθύνη των θεολόγων

του Ιωάννη Τάτση, Θεολόγου

Το Υπουργείο Παιδείας αποφάσισε την γενικευμένη εφαρμογή των νέων Προγραμμάτων Σπουδών για τα Θρησκευτικά στα Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια της χώρας. Πρόκειται για τα Προγράμματα Σπουδών που είχαν ξεσηκώσει τα προηγούμενα χρόνια θύελλα αντιδράσεων

και έχουν απορριφθεί από την Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων, την Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος, το Άγιον Όρος, καθηγητές των Θεολογικών Σχολών, παιδαγωγούς, κληρικούς, μοναχούς και θεολόγους που διδάσκουν στις τάξεις. Παρά την μεγάλη αντίδραση το Υπουργείο προχώρησε στην αλλαγή του μαθήματος, έστειλε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως τα νέα Προγράμματα Σπουδών και προγραμματίζει τις απαραίτητες επιμορφώσεις για το νέο μάθημα εντός του φθινοπώρου. Ο διάλογος με την Εκκλησία και τους θεολόγους που είχε υποσχεθεί ο Υπουργός Παιδείας ολοκληρώθηκε εσπευσμένα και ο μόνος καρπός του ήταν η διαπίστωση ότι υπάρχει διαφωνία για το περιεχόμενο του μαθήματος.

Η εφαρμογή των νέων Προγραμμάτων Σπουδών δεν συνοδεύτηκε, προς το παρόν, με αλλαγή των σχολικών βιβλίων που ωστόσο σχεδιάζεται να γίνει άμεσα. Αντί για νέα σχολικά βιβλία αναρτήθηκε επίσημα στο διαδίκτυο βοηθητικό υλικό πολλών κειμένων, βίντεο, ηχητικών αρχείων και εικόνων. Από όλο αυτό το υλικό οι διδάσκοντες καλούνται να επιλέξουν τα απαραίτητα εργαλεία που θα χρησιμοποιήσουν για τη διδασκαλία τους που δεν θα βασίζεται πλέον στα παλιά βιβλία αλλά στα νέα Προγράμματα Σπουδών.

Εάν τα Προγράμματα Σπουδών δημιούργησαν πλήθος αντιδράσεων λόγω της πολυθρησκευτικής σύγχυσης, της άμβλυνσης του ορθοδόξου αισθητηρίου, της εγκατάλειψης μεθοδικής διδασκαλίας της Αγίας Γραφής και της προώθησης του οικουμενισμού που επιχειρούν, το βοηθητικό υλικό που τώρα συνοδεύει τα προγράμματα αυτά περιέχει χειρότερες εκπλήξεις. Λόγω του μεγάλου όγκου του δεν έχει ακόμη μελετηθεί αναλυτικά αλλά και μια μόνο απλή ματιά αρκεί για να αντιληφθεί κάποιος σε ποια διδακτικά εργαλεία δομούν το νέο μάθημα των Θρησκευτικών οι σχεδιαστές του. Δίπλα στα κείμενα των αγίων παρατίθενται οι διδασκαλίες των ηγετών των άλλων θρησκειών. Μαζί με τους ύμνους της Εκκλησίας λαϊκά άσματα και μοντέρνα ξένη μουσική, χρήσιμα δήθεν για τη διδασκαλία της αξίας της αγάπης και της επικοινωνίας! Όλες οι «μεγάλες στιγμές» του οικουμενισμού αποτελούν υλικό για χρήση κατά τη διδασκαλία και μάλιστα σε μορφή βίντεο: η άρση των αναθεμάτων, η συμπροσευχή στην Ασσίζη, συναντήσεις του Πατριάρχη Βαρθολομαίου με τον Πάπα, τον Αρμένιο «Πατριάρχη», Αγγλικανούς, Προτεστάντες και κάθε λογής αλλόθρησκους. Άλλωστε η διαθρησκειακή και διαχριστιανική επικοινωνία κατέχει εξέχουσα θέση σε όλο το νέο μάθημα των Θρησκευτικών. Ακόμη και η προσφάτως συγκληθείσα Σύνοδος της Κρήτης δεν λείπει από το υλικό αυτό. Στο διαδίκτυο δημοσιεύονται αποσπάσματα αυτού του υλικού προκαλώντας θυμηδία, πικρία, απογοήτευση και τελικά θυμό –«θυμόν τον δικαιότατον» - για όσους σχεδίασαν το νέο μάθημα των Θρησκευτικών, μάλλον δε την απαξίωσή του, τον ξεπεσμό του που αργά ή γρήγορα θα οδηγήσει στην κατάργησή του. Η μεθοδική διδασκαλία της Αγίας Γραφής και της εκκλησιαστικής ιστορίας, της ορθόδοξης λατρείας και ηθικής αλλά και η επιστημονική προσέγγιση των θρησκειών μέσα από το πρίσμα της ορθόδοξης θεολογίας όπως διδάσκονταν μέχρι σήμερα εγκαταλείπεται και το θρησκευτικό μάθημα οδηγείται σε ένα νέο πεδίο όπου δεσπόζει η σύγχυση, ο θρησκευτικός συγκρητισμός, η απουσία σοβαρού επιστημονικού και χαρισματικού λόγου, η έλλειψη παιδαγωγικού σχεδιασμού, η μετατροπή του σχολικού μαθήματος σε αφηρημένη συζήτηση και προσέγγιση κάποιων θεμάτων μέσα από κείμενα και οπτικοακουστικό υλικό αμφιβόλου ποιότητος και εν πολλοίς παντελώς ξένου προς την ορθόδοξη παράδοση μας. Ο πολυδιαφημιζόμενος δήθεν εκσυγχρονισμός του μαθήματος των Θρησκευτικών είναι ήδη παρών και ανοίγει το δρόμο για την σταδιακή πλήρη επιστημονική και παιδαγωγική του έκπτωση και τελικά την κατάργησή του.

Απέναντι στη θλιβερή αυτή πραγματικότητα και έχοντας γνώση των ανθρώπων που προώθησαν όλο τον προηγούμενο καιρό αυτή την αλλαγή και των μεθόδων που ακολούθησαν, είναι απαραίτητο να υπάρξει αντίσταση. Όσοι διδάσκουν το μάθημα έχουν προς το παρόν στα χέρια τους τα μέχρι σήμερα διδασκόμενα σχολικά βιβλία τα οποία έχουν μαζί τους και οι μαθητές τους. Επειδή τα προσεχή σχολικά έτη αναμένεται η αντικατάσταση των βιβλίων αυτών κρίνεται πλέον επιτακτική η ανάγκη προμήθειας αντιτύπων της Καινής Διαθήκης τα οποία θα υπάρχουν στις σχολικές μονάδες ως εργαλεία για τη διδασκαλία του θρησκευτικού μαθήματος. Για τον εφοδιασμό των σχολείων με τέτοια αντίτυπα είναι αναγκαία η κινητοποίηση και των κατά τόπους ιερών Μητροπόλεων. Σε κάθε περίπτωση η δημιουργία φωτοτυπημένων φυλλαδίων με επιλεγμένα αγιογραφικά και πατερικά κείμενα αλλά και αποσπάσματα των σχολικών βιβλίων μπορεί να αποτελέσει εργαλείο για όσους θεολόγους θα αρνηθούν να συναινέσουν στην πλήρη υποβάθμιση του θρησκευτικού μαθήματος και τον θρησκευτικό αποπροσανατολισμό των μαθητών τους.

Τα πράγματα δεν είναι εύκολα. Η αμηχανία και η αγωνία των θεολόγων που εκδηλώνεται ήδη στις μεταξύ τους συζητήσεις για το που πορεύεται το μάθημά μας πρέπει να μετατραπεί σε πρωτοβουλία ευθύνης. Κανείς δεν αγνοεί το «πειθαρχείν δει Θεώ μάλλον ή ανθρώποις» ούτε κανείς είναι άβουλο στρατιωτάκι που εκτελεί εντολές. Η ευθύνη της διδασκαλίας του μαθήματος των Θρησκευτικών που μας ανέθεσε η ίδια η πολιτεία δεν ταυτίζεται με την τυφλή εφαρμογή στην πράξη εντολών και οδηγιών με συγκεχυμένο περιεχόμενο και ασαφή προσανατολισμό.

Η εκπαίδευση γνωρίζει τα τελευταία χρόνια μεγάλες αλλαγές όχι μόνο στο περιεχόμενο της παρεχόμενης παιδείας αλλά και στον τρόπο που λειτουργούν όσοι την υπηρετούν. Η μαζική αντίσταση σε άνωθεν εντολές μπορεί να τις ανατρέψει. Το προηγούμενο διάστημα οι διαμαρτυρίες των εκπαιδευτικών ματαίωσαν την αξιολόγηση τους που είχε σχεδιαστεί με τρόπο λανθασμένο. Παρόμοια αντίδραση οδήγησε στην επαναπρόσληψη εκπαιδευτικών των επαγγελματικών λυκείων που είχαν τεθεί σε διαθεσιμότητα και οδηγούνταν προς την απόλυση. Επομένως εάν τώρα οι δάσκαλοι και θεολόγοι αντισταθούν στο νέο μάθημα των Θρησκευτικών που μια ολιγομελής ομάδα σχεδίασε, μπορούν να πετύχουν την διάσωση του χριστιανικού μαθήματος των Θρησκευτικών για το καλό των μαθητών μας.

Ορθόδοξος Τύπος, 23-09-2016