ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΚΑΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ

Θρησκευτικά και συναισθηματική νοημοσύνη

ΔΗΜΗΤΡΑ ΡΕΤΣΙΝΑ-ΦΩΤΕΙΝΙΔΟΥ

Με αφορμή την απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, σύμφωνα με την οποία οι αλλαγές του τέως υπουργού Παιδείας Ν. Φίλη για το μάθημα των Θρησκευτικών σε Δημοτικά και Γυμνάσια της χώρας είναι αντισυνταγματικές και αντίθετες στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ας δούμε την χρησιμότητα του εν λόγω μαθήματος στα σχολεία της χώρας.

Το νόημα και το όφελος που προκύπτει μέσα από τη διδασκαλία της χριστιανικής ορθόδοξης πίστης και παράδοσης είναι ηθικό, ψυχικό και διανοητικό.

Συγχρόνως καλλιεργείται και εμπεδώνεται η πολιτιστική κληρονομιά του λαού μας, διότι η θρησκεία, ως ιδεολογία και ως τελετουργία (Εκκλησία), είναι θεσμός που ανήκει στο πολιτιστικό εποικοδόμημα της κοινωνίας.

Η συναισθηματική νοημοσύνη, από τον Αριστοτέλη ως τον D. Goleman, είναι σημαντικός παράγοντας για την εξέλιξη του ατόμου και της κοινωνίας. Ο αντίκτυπος που έχουν η μόρφωση και οι εμπειρίες στον ψυχισμό του πολίτη είναι σημαντικός. Με τις απλές παραβολές δίδασκε ο Ιησούς Χριστός στον κόσμο τα πιο σοβαρά πράγματα. Με την απλότητα του λόγου και τα παραδείγματα από τη ζωή κατόρθωνε να μαγεύει τα πλήθη, μορφωμένους και αμόρφωτους. Επομένως, στόχευε κυρίως στο να νιώσουν βαθιά οι άνθρωποι γιατί έτσι καταλαβαίνουν καλύτερα.

Τα κείμενα των Πατέρων της Εκκλησίας (Μ. Βασιλείου, Ι. Χρυσοστόμου, Γρηγορίου Θεολόγου, Γρηγορίου Νύσσης κ.ά) έχουν παιδαγωγικό χαρακτήρα και ενσταλάζουν στις παιδικές ψυχές τις αρετές της αγάπης, της φιλανθρωπίας και του αλτρουισμού, του αυτοσεβασμού και της αυτοεκτίμησης. Επίσης από τους βίους των Αγίων διδασκόμαστε τις αρετές της μακροθυμίας, της πραότητας, της σωφροσύνης, της συγχώρεσης, της εγκράτειας και της νηστείας.

Εκτός από τα Ιερά Ευαγγέλια και τα συγγράμματα των εκκλησιαστικών συγγραφέων, σημαντικό αντίκτυπο στο πνεύμα και την ψυχή των μαθητών έχουν τα γεγονότα που έχει καταγράψει η επίσημη ιστορία και η λαϊκή παράδοση, και μπορούν να συνδυαστούν με το μάθημα των Θρησκευτικών.

Έτσι το μάθημα γίνεται διεπιστημονικό και οι ανθρωπιστικές ή φιλολογικές επιστήμες διαμορφώνουν ολιστικά το παιδί.

Θα αναφέρω ένα παράδειγμα από τη βυζαντινή ιστορία σχετικά με την απόκρουση της ταυτόχρονης πολιορκίας της Κωνσταντινούπολης από τους Πέρσες του Χοσρόη, τους Σκύθες (Ταρτάρους) του Χαγάνου της Μυσίας και Σκυθίας το 623 επί βασιλείας του Ηρακλείου. Κυκλωμένοι από παντού, οι κάτοικοι της Βασιλεύουσας προσπαθούσαν να ενισχύσουν την άμυνα του κάστρου και συγχρόνως έπαιρναν θάρρος από την θέρμη που μετέδιδε ο Πατριάρχης Σέργιος στο ποίμνιο. Οι δεήσεις όλων στην Υπεραγία Θεοτόκο δηλώνουν πίστη, σεβασμό, δέος, και έρχονται σε αντίθεση με την αλαζονεία και την αμετροέπεια των εισβολέων που πληρώνουν στο τέλος βαρύ το τίμημα της βαρβαρότητας που έδειξαν.

Παραθέτω ένα απόσπασμα: «Ο μεν πατρίκιος Βώνος ήταν διορισμένος από τον βασιλιά με το καθήκον της υπεράσπισης του Κάστρου και της βοήθειας της πόλεως. Ο Βώνος δυνάμωνε το τειχόκαστρο και διόρθωνε όσα ήταν αναγκαία για την άμυνα. Ο δε Πατριάρχης Σέργιος κρατώντας την εικόνα της Βρεφοκρατούσας Θεοτόκου περιερχόταν το κάστρο δίνοντας θάρρος στους αμυνομένους και φοβίζοντας τους πολιορκητές. Με τα ιερά και όσια της Ορθοδοξίας περιτριγύριζε το τειχόκαστρο και προσευχόταν με δάκρυα ώστε να διασκορπισθούν οι εχθροί και να σωθεί ο λαός και η κληρονομία του». Τελικά ο στόλος των επιτιθεμένων ναυάγησε και η Κωνσταντινούπολη σώθηκε.

Προς τιμήν της υπερμαχούσας Θεοτόκου έψαλλαν τότε όλοι όρθιοι σε ολονύκτια αγρυπνία στην Αγία Σοφία τους 24 Οίκους προς την Παναγία, δηλαδή τον Ακάθιστο Ύμνο.

Όλοι οι λαοί παίρνουν θάρρος από τη θρησκεία τους. Ο μουσουλμάνος διανοούμενος Ibn Khaldun από την Τυνησία που έζησε τον 14ο αι. μίλησε για το asabiyyah, δηλαδή την κοινωνική συνοχή που έχουν οι λαοί με την ίδια θρησκεία και τις ίδιες εθνικές παραδόσεις. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει πως άτομα διαφορετικών πεποιθήσεων δεν μπορούν να συμβιώνουν ειρηνικά στον ίδιο τόπο!

 pontos-news.gr, https://thriskeftika.blogspot.gr