ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΑΛΤΑΟΥΡΑΣ: Η ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ

Η ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ

Χρήστος Σαλταούρας

            Αγαπητοί αναγνώστες αποφάσισα να γράψω την μελέτη αυτή ως απάντηση σε ποικίλες γνώμες και ενστάσεις Ορθοδόξων, σχισματικών και αιρετικών, αναφορικά με το θέμα της εικονογράφησης της Αγίας Τριάδος. Το ζήτημα αυτό δυστυχώς έχει καταστεί αιτία διχοστασιών ακόμη και ανάμεσα σε Ορθοδόξους Χριστιανούς πράγμα που με λυπεί πολύ. Στην παρούσα μελέτη θα αναφερθούμε σε τρία θέματα. 

Το πρώτο θέμα είναι το κατά πόσο στην Αγία Γραφή έχουμε Θεοφάνειες και μάλιστα αν η Γραφή αναφέρει Θεοφάνεια ειδικώς του πρώτου προσώπου της Τριάδος δηλαδή του Πατρός. Το δεύτερο θέμα που θα μας απασχολήσει είναι η εικόνα που επιγράφεται ως «Η φιλοξενία του Αβραάμ». Τα δύο μάλιστα αυτά θέματα σχετίζονται στενά. Το τρίτο τέλος θέμα  είναι η εικόνα που επιγράφεται ως «Η Αγία Τριάς».

1. Θεοφάνειες στην Αγία Γραφή

Υπάρχει η άποψη σε ορισμένους Θεολογικούς κύκλους ότι δεν είναι δυνατόν να δούμε τον αόρατο, άπειρο και ασχημάτιστο Θεό και συνεπώς δεν μπορούμε να τον εικονίσουμε. Επίσης οι κύκλοι αυτοί ισχυρίζονται ότι οι αναφερόμενες Θεοφάνειες της Βίβλου δεν είναι πραγματικές Θεοφάνειες αλλά Αγγελοφάνειες και ότι η μόνη πραγματική Θεοφάνεια είναι ο Σαρκωμένος Υιός του Θεού.

Λέγει η Γραφή :

«καὶ εἶπεν· οὐ δυνήσῃ ἰδεῖν τὸ πρόσωπόν μου· οὐ γὰρ μὴ ἴδῃ ἄνθρωπος τὸ πρόσωπόν μου καὶ ζήσεται» Έξοδος 33:20

«Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε» Ιωάννης 1:18

« καὶ ὁ πέμψας με πατήρ, αὐτὸς μεμαρτύρηκε περὶ ἐμοῦ. οὔτε φωνὴν αὐτοῦ ἀκηκόατε πώποτε οὔτε εἶδος αὐτοῦ ἑωράκατε» Ιωάννης 5:37

« Τῷ δὲ βασιλεῖ τῶν αἰώνων, ἀφθάρτῳ, ἀοράτῳ, μόνῳ σοφῷ Θεῷ, τιμὴ καὶ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων· ἀμήν»Α Τιμόθεον 1:17

« ὁ μόνος ἔχων ἀθανασίαν, φῶς οἰκῶν ἀπρόσιτον, ὃν εἶδεν οὐδεὶς ἀνθρώπων οὐδὲ ἰδεῖν δύναται· ᾧ τιμὴ καὶ κράτος αἰώνιον· ἀμήν» Α Τιμόθεον 6:16

«Θεὸν οὐδεὶς πώποτε τεθέαται» Α Ιωάννου 4:12

Επίσης όμως η Γραφή λέγει:

«ὤφθη Κύριος τῷ ῞Αβραμ καὶ εἶπεν αὐτῷ· ἐγώ εἰμι ὁ Θεός σου» Γένεση 17:1

«ὤφθη δὲ αὐτῷ ὁ Θεὸς πρὸς τῇ δρυΐ τῇ Μαμβρῇ» Γένεση 18:1

« καὶ ἐκάλεσεν ᾿Ιακὼβ τὸ ὄνομα τοῦ τόπου ἐκείνου, Εἶδος Θεοῦ· εἶδον γὰρ Θεὸν πρόσωπον πρὸς πρόσωπον, καὶ ἐσώθη μου ἡ ψυχή.  ἀνέτειλε δὲ αὐτῷ ὁ ἥλιος, ἡνίκα παρῆλθε τὸ εἶδος τοῦ Θεοῦ· αὐτὸς δέ ἐπέσκαζε τῷ μηρῷ αὐτοῦ» Γένεση 32: 30-31

« καὶ ἐλάλησε Κύριος πρὸς Μωυσῆν ἐνώπιος ἐνωπίῳ, ὡς εἴ τις λαλήσει πρὸς τὸν ἑαυτοῦ φίλον» Έξοδος 33:11

«εἶδον τὸν Κύριον καθήμενον ἐπὶ θρόνου ὑψηλοῦ καὶ ἐπῃρμένου, καὶ πλήρης ὁ οἶκος τῆς δόξης αὐτοῦ.  καὶ Σεραφὶμ εἱστήκεισαν κύκλῳ αὐτοῦ, ἓξ πτέρυγες τῷ ἑνὶ καὶ ἓξ πτέρυγες τῷ ἑνί, καὶ ταῖς μὲν δυσὶ κατεκάλυπτον τὸ πρόσωπον, ταῖς δὲ δυσὶ κατεκάλυπτον τοὺς πόδας καὶ ταῖς δυσὶν ἐπέταντο.  καὶ ἐκέκραγεν ἕτερος πρὸς τὸν ἕτερον καὶ ἔλεγον· ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος Κύριος σαβαώθ, πλήρης πᾶσα ἡ γῆ τῆς δόξης αὐτοῦ. …..καὶ εἶπον· ὦ τάλας ἐγώ, ὅτι κατανένυγμαι, ὅτι ἄνθρωπος ὢν καὶ ἀκάθαρτα χείλη ἔχων, ἐν μέσῳ λαοῦ ἀκάθαρτα χείλη ἔχοντος ἐγὼ οἰκῶ καὶ τὸν βασιλέα Κύριον σαβαὼθ εἶδον τοῖς ὀφθαλμοῖς μου.……..καὶ ἤκουσα τῆς φωνῆς Κυρίου λέγοντος· τίνα ἀποστείλω, καὶ τίς πορεύσεται πρὸς τὸν λαὸν τοῦτον;» Ησαϊας 6: 1-8

« καὶ ἐμαρτύρησεν ᾿Ιωάννης λέγων ὅτι τεθέαμαι τὸ Πνεῦμα καταβαῖνον ὡς περιστερὰν ἐξ οὐρανοῦ, καὶ ἔμεινεν ἐπ' αὐτόν.  κἀγὼ οὐκ ᾔδειν αὐτόν, ἀλλ' ὁ πέμψας με βαπτίζειν ἐν ὕδατι, ἐκεῖνός μοι εἶπεν· ἐφ' ὃν ἂν ἴδῃς τὸ Πνεῦμα καταβαῖνον καὶ μένον ἐπ' αὐτόν, οὗτός ἐστιν ὁ βαπτίζων ἐν Πνεύματι ῾Αγίῳ» Ιωάννης 1: 32-33

« καὶ ὤφθησαν αὐτοῖς διαμεριζόμεναι γλῶσσαι ὡσεὶ πυρός, ἐκάθισέ τε ἐφ᾿ ἕνα ἕκαστον αὐτῶν, καὶ ἐπλήσθησαν ἅπαντες Πνεύματος ῾Αγίου» Πράξεις 2:3-4

«ὁ Θεὸς τῆς δόξης ὤφθη τῷ πατρὶ ἡμῶν ᾿Αβραὰμ» Πράξεις 7:2

« λαβὼν γὰρ παρὰ Θεοῦ πατρὸς τιμὴν καὶ δόξαν φωνῆς ἐνεχθείσης αὐτῷ τοιᾶσδε ὑπὸ τῆς μεγαλοπρεποῦς δόξης, οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, εἰς ὃν ἐγὼ εὐδόκησα, καὶ ταύτην τὴν φωνὴν ἡμεῖς ἠκούσαμεν ἐξ οὐρανοῦ ἐνεχθεῖσαν, σὺν αὐτῷ ὄντες ἐν τῷ ὄρει τῷ ἁγίῳ. Β Πέτρου 1:17-18

Πως συμβιβάζονται τα πρώτα χωρία προς τα δεύτερα ; Μπορούμε να δούμε και να ακούσουμε τον Θεό ; Αντιφάσκει μήπως η Γραφή όπως μωρολογούν οι άθεοι ;

Όχι αγαπητοί αναγνώστες δεν αντιφάσκει η θεόπνευστη Γραφή. Λέγει ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός :

 «Οἴδαμεν οὖν, ὅτι οὔτε Θεοῦ, οὔτε ψυχῆς, οὔτε δαίμονος δυνατόν θεαθῆναι φύσιν, ἀλλ᾽ ἐν μετασχηματισμῷ τινί θεωροῦνται ταῦτα, τῆς Θείας Προνοίας τύπους καί σχήματα περιτιθείσης τοῖς ἀσωμάτοις καί ἀτυπώτοις…Μή θέλων οὖν ὁ Θεός παντελῶς ἀγνοεῖν ἡμᾶς τά ἀσώματα, περιέθηκεν αὐτοῖς τύπους, καί σχήματα, καί εἰκόνας κατά τήν ἀναλογίαν τῆς φύσεως ἠμῶν, σχήματα σωματικά ἐν ἀΰλῳ ὁράσει νοός ὁρώμενα· καί ταῦτα σχηματίζομεν καί εἰκονίζομεν. Ἐπεί, πῶς ἐσχηματίσθη καί εἰκονίσθη τά Χερουβίμ; ἀλλά καί Θεοῦ σχήματα καί εἰκόνες ἡ Γραφή ἔχει» Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, P.G. 94, 1344-1345.

Ο Θεός αυτός καθ΄ εαυτόν ως θεία ουσία, ως γυμνή θεότης δεν μπορεί να γίνει ορατός και να εικονιστεί.Μπορεί όμως ως Παντοδύναμος που είναι να πάρει μία μορφή, ένα σχήμα  ώστε να μπορούμε να τον δούμε.

Το ίδιο άλλωστε δεν συμβαίνει με τους Αγγέλους και τις ανθρώπινες ψυχές ; Οι Άγγελοι και οι ανθρώπινες ψυχές είναι αόρατες υπάρξεις αλλά μπορούν να γίνουν ορατές όταν το επιτρέπει ο Θεός.

« Καὶ ὅτε ἤνοιξε τὴν πέμπτην σφραγῖδα, εἶδον ὑποκάτω τοῦ θυσιαστηρίου τὰς ψυχὰς τῶν ἐσφαγμένωνδιὰ τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ καὶ διὰ τὴν μαρτυρίαν τοῦ ἀρνίου ἣν εἶχον» Αποκάλυψη 6:9

«ὤφθη δὲ αὐτῷ ἄγγελος Κυρίου ἑστὼς ἐκ δεξιῶν τοῦ θυσιαστηρίου τοῦ θυμιάματος» Λουκάς 1:11

Η λέξη «ὤφθη» σημαίνει ότι παρουσιάστηκε ο Άγγελος ΟΦΘΑΛΜΟΦΑΝΩΣ. Ομοίως το ίδιο σημαίνει η λέξη«ὤφθη»  σε εδάφια σαν και αυτό : «ὁ Θεὸς τῆς δόξης ὤφθη τῷ πατρὶ ἡμῶν ᾿Αβραὰμ» Πράξεις 7:2

Οι Άγγελοι και οι Ψυχές δεν είναι ανώτεροι από τον Θεό…..και ο Θεός μπορεί να παρουσιαστεί με διάφορες μορφές-σχήματα. Το Άγιο Πνεύμα Θεός δεν είναι ; Παρουσιάστηκε όμως με την μορφή Περιστεράς και Φλόγας.  Στην μελέτη αυτή θα δούμε και άλλες εμφανίσεις του Θεού.

Στο 6^ο κεφάλαιο του Ησαϊα η Αγία Γραφή περιγράφει μία εμφάνιση του Θεού ο οποίος δορυφορείται από Σεραφίμ. Έχουμε δηλαδή ταυτόχρονα Θεοφάνεια και Αγγελοφάνεια. Η Γραφή λοιπόν δεν ψεύδεται, περιέχει και Αγγελοφάνειες και Θεοφάνειες και πολύ κακώς κάποιοι παρουσιάζουν τις Θεοφάνειες ως Αγγελοφάνειες ! Η Γραφή είναι σαφής, σαφέστατη : «τὸν βασιλέα Κύριον σαβαὼθ εἶδον τοῖς ὀφθαλμοῖς μου» !

Ο Παλαιός των Ημερών

«ἐθεώρουν ἕως ὅτου οἱ θρόνοι ἐτέθησαν, καὶ παλαιὸς ἡμερῶν ἐκάθητο, καὶ τὸ ἔνδυμα αὐτοῦ λευκὸν ὡσεὶ χιών, καὶ ἡ θρὶξ τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ ὡσεὶ ἔριον καθαρόν, ὁ θρόνος αὐτοῦ φλὸξ πυρός, οἱ τροχοὶ αὐτοῦ πῦρ φλέγον·  ποταμὸς πυρὸς εἷλκεν ἔμπροσθεν αὐτοῦ· χίλιαι χιλιάδες ἐλειτούργουν αὐτῷ, καὶ μύριαι μυριάδες παρειστήκεισαν αὐτῷ· κριτήριον ἐκάθισε, καὶ βίβλοι ἠνεῴχθησαν……καὶ ἰδοὺ μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ ὡς υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἦν καὶ ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν ἔφθασε καὶ ἐνώπιον αὐτοῦ προσηνέχθη.  καὶ αὐτῷ ἐδόθη ἡ ἀρχὴ καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ βασιλεία, καὶ πάντες οἱ λαοί, φυλαί, γλῶσσαι αὐτῷ δουλεύσουσιν· ἡ ἐξουσία αὐτοῦ ἐξουσία αἰώνιος, ἥτις οὐ παρελεύσεται, καὶ ἡ βασιλεία αὐτοῦ οὐ διαφθαρήσεται» Δανιήλ 7: 9-14.

Το θέμα του οράματος του προφήτου Δανιήλ είναι ένα ακόμη ακανθώδες ζήτημα ανάμεσα στους ερμηνευτές.

 Οι  δεχόμενοι ότι ο Πατήρ – το πρώτο πρόσωπο της  Αγίας Τριάδος-  δεν μπορεί να γίνει ορατός, διδάσκουν ότι ο Παλαιός των Ημερών του Δανιήλ είναι ο Υιός κατά την θεία αυτού φύση και ο ερχόμενος προς αυτόν Υιός ανθρώπου είναι πάλι ο Υιός κατά την ανθρώπινη αυτού φύση !

Από την άλλη μεριά, οι δεχόμενοι ότι ο Πατήρ μπορεί να γίνει ορατός, διδάσκουν ότι ο Παλαιός των Ημερών του Δανιήλ είναι το πρώτο πρόσωπο της Τριάδος – ο Θεός Πατήρ και ο ερχόμενος προς αυτόν Υιός ανθρώπου είναι ο Χριστός.

Οι ακολουθούντες την άποψη ότι ο Παλαιός των Ημερών του Δανιήλ είναι ο Υιός προσάγουν τα εξής επιχειρήματα :

-          Ο Πατήρ είναι αόρατος δεν μπορεί να τον δεί κανείς.

-          Το να παρίσταται ο Πατήρ ως Παλαιός των Ημερών και ο Υιός ως νεότερος στην ηλικία, αποτελεί Αρειανίζουσα απεικόνιση, η οποία οδηγεί τον νου να υποθέσει ότι αφού ο Πατήρ είναι γέρος και ο Υιός νέος, τότε υπήρχε εποχή που ο Πατήρ ήταν μόνος του χωρίς τον Υιό!

-          Η Αγία Γραφή δηλώνει ξεκάθαρα ότι ο Παλαιός των Ημερών είναι ο Υιός : «Καὶ ἐκεῖ ἐπέστρεψα βλέπειν τὴν φωνὴν ἥτις ἐλάλει μετ᾿ ἐμοῦ· καὶ ἐπιστρέψας εἶδον ἑπτὰ λυχνίας χρυσᾶς,  καὶ ἐν μέσῳ τῶν ἑπτὰ λυχνιῶν ὅμοιον υἱῷ ἀνθρώπου, ἐνδεδυμένον ποδήρη καὶ περιεζωσμένον πρὸς τοῖς μαστοῖς ζώνην χρυσῆν·ἡ δὲ κεφαλὴ αὐτοῦ καὶ αἱ τρίχες λευκαὶ ὡς ἔριον λευκόν, ὡς χιών, καὶ οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ ὡς φλὸξ πυρός,  καὶ οἱ πόδες αὐτοῦ ὅμοιοι χαλκολιβάνῳ, ὡς ἐν καμίνῳ πεπυρωμένοι, καὶ ἡ φωνὴ αὐτοῦ ὡς φωνὴ ὑδάτων πολλῶν» Αποκάλυψη 1: 12-15. – « Καὶ τῷ ἀγγέλῳ τῆς ἐν Θυατείροις ἐκκλησίας γράψον· τάδε λέγει ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ ἔχων τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ ὡς φλόγα πυρός, καὶ οἱ πόδες αὐτοῦ ὅμοιοι χαλκολιβάνῳ» Αποκάλυψη 2: 18.

-          Η υμνολογία της Εκκλησίας παρουσιάζει τον Ιησού Χριστό ως Παλαιό των ημερών : «Νηπιάζει δι’ ἐμέ ὁ Παλαιός τῶν Ἡμερῶν» (Κάθισμα ὄρθρου ὑπαπαντῆς).

-          Οι Πατέρες της Εκκλησίας λέγουν ότι ο Παλαιός των Ημερών είναι ο Χριστός : «Ὁ Παλαιός τῶν Ἡμερῶν παιδίον γέγονε» - Μέγας  Ἀθανάσιος. (ΒΕΠ 36, 225.20).

Τι απαντούμε σε αυτά ; Ιδού τι απαντούμε :

- Το ότι ο Πατήρ είναι αόρατος δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να φανερωθεί με κάποιο σχήμα και να εικονιστεί. Και το Άγιο Πνεύμα είναι Θεός αόρατος αλλά έγινε ορατό χωρίς να σαρκωθεί και εικονίζεται επίσης. Δεν είναι κατώτερος ο Πατήρ από το Άγιο Πνεύμα.

- Η προφητεία του Δανιήλ αναφέρει σαφώς ότι «ὡς υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἦν καὶ ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν ἔφθασε καὶ ἐνώπιον αὐτοῦ προσηνέχθη». Το όραμα παρουσιάζει ΔΥΟ πρόσωπα. Δεν μπορεί και τα δύο αυτά πρόσωπα να είναι ο Ιησούς !!! Μία τέτοια άποψη είναι σαφώς Νεστοριανίζουσα ! Ο αιρετικός Νεστόριος υποστήριζε ότι ο Ιησούς Χριστός είναι δύο πρόσωπα. Δεν είναι λοιπόν Αρειανίζουσα η απεικόνιση του Πατρός ως Παλαιού των Ημερών……είναι μάλλον Νεστοριανίζουσα η ερμηνεία του Ιησού Χριστού ως δύο προσώπων ταυτόχρονα !!! Είναι παράλογο να δεχθεί κανείς ότι σε ένα όραμα παρουσιάζεται ένα πρόσωπο ως δύο πρόσωπα …!

Στην πραγματικότητα ο Προφήτης Δανιήλ βλέπει σε όραμα την συνέχεια της σκηνής της Ανάληψης του Κυρίου Ιησού Χριστού : « καὶ ταῦτα εἰπὼν βλεπόντων αὐτῶν ἐπήρθη, καὶ νεφέλη ὑπέλαβεν αὐτὸν ἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν.  καὶ ὡς ἀτενίζοντες ἦσαν εἰς τὸν οὐρανὸν πορευομένου αὐτοῦ» Πράξεις 1: 9-10 / «καὶ ἰδοὺ μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ ὡς υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἦν καὶ ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν ἔφθασε» Δανιήλ 7: 13.

Η εμφάνιση του Πατρός ως Παλαιού των Ημερών δεν σηματοδοτεί Αρειανισμό όπως μωρολογούν ορισμένοι. Με αυτήν την λογική θα μπορούσαμε να κατηγορήσουμε και το εδάφιο «ἐκ γαστρὸς πρὸ ἑωσφόρου ἐγέννησά σε» (Ψαλμός 109:3 κατά τους Εβδομήκοντα) ως δήθεν Αρειανικό ! Μη γένοιτο !

Η εμφάνιση του Πατρός ως Παλαιού των Ημερών στον Δανιήλ δείχνει την αιωνιότητα αυτού. Ομοίως η εμφάνιση του Υιού ως Παλαιού των Ημερών στην Αποκάλυψη του Ιωάννη δείχνει το ίδιο ακριβώς πράγμα.

Το ότι στην Αποκάλυψη παρουσιάζεται ο Υιός ως Παλαιός των Ημερών αυτό δεν σημαίνει ότι ο Πατήρ δεν μπορεί να παρουσιάζεται ως Παλαιός των Ημερών στον Δανιήλ. Στην Γραφή και ο Υιός και ο Πατήρ παρουσιάζονται ως Γιαχβέ, Αδωνάϊ, Σαβαώθ, Κύριος, Θεός.

Για παράδειγμα ο Ευαγγελιστής Ιωάννης ταυτίζει τον Γιαχβέ Σαβαώθ που είδε σε όραμα ο Ησαϊας με τον Ιησού Χριστό, ενώ ο Απόστολος Παύλος ταυτίζει τον Γιαχβέ Σαβαώθ που είδε στο εν λόγω  όραμα ο Ησαϊας με το Άγιο Πνεύμα !

«Καί εγένετο τού ενιαυτού, ού απέθανεν Οζίας ο βασιλεύς, είδον τον Κύριον καθήμενον επί θρόνου υψηλού και επηρμένου, και πλήρης ο οίκος της δόξης αυτού.  και Σεραφίμ ειστήκεισαν κύκλω αυτού, έξ πτέρυγες τώ ενί και έξ πτέρυγες τώ ενί, και ταίς μέν δυσί κατεκάλυπτον το πρόσωπον, ταίς δε δυσί κατεκάλυπτον τους πόδας και ταίς δυσίν επέταντο.  και εκέκραγεν έτερος προς τον έτερον και έλεγον: άγιος, άγιος, άγιος Κύριος σαβαώθ, πλήρης πάσα η γη της δόξης αυτού.  και επήρθη το υπέρθυρον από της φωνής, ής εκέκραγον, και ο οίκος επλήσθη καπνού.  και είπον: ώ τάλας εγώ, ότι κατανένυγμαι, ότι άνθρωπος ών και ακάθαρτα χείλη έχων, εν μέσω λαού ακάθαρτα χείλη έχοντος εγώ οικώ και τον βασιλέα Κύριονσαβαώθ είδον τοίς οφθαλμοίς μου.  και απεστάλη προς με έν των Σεραφίμ, και εν τή χειρί είχεν άνθρακα, ον τή λαβίδι έλαβεν από τού θυσιαστηρίου,  και ήψατο τού στόματός μου και είπεν: ιδού ήψατο τούτο των χειλέων σου και αφελεί τας ανομίας σου και τας αμαρτίας σου περικαθαριεί. και ήκουσα της φωνής Κυρίου λέγοντος: τίνα αποστείλω, και τις πορεύσεται προς τον λαόν τούτον; και είπα: ιδού εγώ ειμι. απόστειλόν με.  και είπε: πορεύθητι και ειπόν τώ λαώ τούτω: ακοή ακούσετε και ου μη συνήτε και βλέποντες βλέψετε και ου μη ίδητε.  επαχύνθη γάρ η καρδία τού λαού τούτου, και τοίς ωσίν αυτών βαρέως ήκουσαν και τους οφθαλμούς αυτών εκάμμυσαν μήποτε ίδωσι τοίς οφθαλμοίς και τοίς ωσίν ακούσωσι και τή καρδία συνώσι, και επιστρέψωσι, και ιάσομαι αυτούς» (Ησ. 6: 1-10).

«Είπεν ούν αυτοίς ο Ιησούς: Έτι μικρόν χρόνον το φώς μεθ' υμών εστι. περιπατείτε έως το φώς έχετε, ίνα μη σκοτία υμάς καταλάβη. και ο περιπατών εν τή σκοτία ουκ οίδεν που υπάγει.  έως το φώς έχετε, πιστεύετε εις το φώς ίνα υιοί φωτός γένησθε. Ταύτα ελάλησεν ο Ιησούς, και απελθών εκρύβη απ' αυτών.  Τοσαύτα δε αυτού σημεία πεποιηκότος έμπροσθεν αυτών ουκ επίστευον εις αυτόν,  ίνα ο λόγος Ησαίου τού προφήτου πληρωθή ον είπε: Κύριε, τις επίστευσε τή ακοή ημών; και ο βραχίων Κυρίου τίνι απεκαλύφθη;  διά τούτο ουκ ηδύναντο πιστεύειν, ότι πάλιν είπεν Ησαίας:  Τετύφλωκεν αυτών τους οφθαλμούς και πεπώρωκεν αυτών την καρδίαν, ίνα μη ίδωσι τοίς οφθαλμοίς και νοήσωσι τή καρδία και επιστραφώσι, και ιάσομαι αυτούς.  ταύτα είπεν Ησαίας ότε είδεν την δόξαν αυτού και ελάλησε περί αυτού.  όμως μέντοι και εκ των αρχόντων πολλοί επίστευσαν εις αυτόν, αλλά διά τους Φαρισαίους ουχ ωμολόγουν, ίνα μη αποσυνάγωγοι γένωνται. ηγάπησαν γάρ την δόξαν των ανθρώπων μάλλον ήπερ την δόξαν τού Θεού» (Ιωάνν. 12: 35–43).

Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης λέγει για τον Ιησού Χριστό : «ταύτα είπεν Ησαίας ότε είδεν την δόξαν αυτού και ελάλησε περί αυτού» – Ιωάνν. 12: 41. Η λέξη «ΑΥΤΟΥ», που αναφέρεται δύο φορές στο εδάφιο Ιωάνν. 12: 41, αναφέρεται πέραν πάσης αμφιβολίας στον Ιησού Χριστό όπως προκύπτει από την συνάφεια του κειμένου. Διότι σύμφωνα με το αμέσως επόμενο εδάφιο «όμως μέντοι και εκ των αρχόντων πολλοί επίστευσαν εις αυτόν, αλλά διά τους Φαρισαίους ουχ ωμολόγουν, ίνα μη αποσυνάγωγοι γένωνται» - Ιωάνν. 12: 42  . Οι άπιστοι Ιουδαίοι είχαν αποφασίσει να αποκόπτουν από την Συναγωγή – να καθιστούν δηλαδή αποσυνάγωγους , όσους Ιουδαίους πίστευαν στον Ιησού Χριστό. Βλέπε  Ιωάνν. 9: 22 – «ήδη γάρ συνετέθειντο οι Ιουδαίοι ίνα, εάν τις αυτόν ομολογήση Χριστόν, αποσυνάγωγος γένηται». Σύμφωνα λοιπόν με τον Ευαγγελιστή Ιωάννη, ο Προφήτης Ησαϊας είδε την Δόξα του Ιησού Χριστού.

«Ταξάμενοι δε αυτώ ημέραν ήκον προς αυτόν εις την ξενίαν πλείονες, οίς εξετίθετο διαμαρτυρόμενος την βασιλείαν τού Θεού πείθων τε αυτούς τα περί τού Ιησού από τε τού νόμου Μωϋσέως και των προφητών από πρωί έως εσπέρας. και οι μεν επείθοντο τοίς λεγομένοις, οι δε ηπίστουν.  ασύμφωνοι δε όντες προς αλλήλους απελύοντο, ειπόντος τού Παύλου ρήμα έν, ότι Καλώς το Πνεύμα το άγιον ελάλησε διά Ησαίου τού προφήτου προς τους πατέρας υμών  λέγον: πορεύθητι προς τον λαόν τούτον και είπον: ακοή ακούσετε και ου μη συνήτε, και βλέποντες βλέψετε και ου μη ίδητε.  επαχύνθη γάρ η καρδία τού λαού τούτου, και τοίς ωσί βαρέως ήκουσαν, και τους οφθαλμούς αυτών εκάμμυσαν, μήποτε ίδωσι τοίς οφθαλμοίς και τοίς ωσίν ακούσωσι και τή καρδία συνώσι και επιστρέψωσι, και ιάσομαι αυτούς.  γνωστόν ούν έστω υμίν ότι τοίς έθνεσιν απεστάλη τούτο το σωτήριον τού Θεού, αυτοί και ακούσονται.  και ταύτα αυτού ειπόντος απήλθον οι Ιουδαίοι πολλήν έχοντες εν εαυτοίς συζήτησιν» (Πράξ. 28: 23–29).

Ο Απόστολος των Εθνών Παύλος ΤΑΥΤΙΖΕΙ τον Γιαχβέ με το Άγιο Πνεύμα, αποδίδει τα λόγια του Γιαχβέ στο Άγιο Πνεύμα – «ειπόντος τού Παύλου ρήμα έν, ότι Καλώς το Πνεύμα το άγιον ελάλησε διά Ησαίου τού προφήτου προς τους πατέρας υμών  λέγον: πορεύθητι προς τον λαόν τούτον και είπον: ακοή ακούσετε και ου μη συνήτε, και βλέποντες βλέψετε και ου μη ίδητε.  επαχύνθη γάρ η καρδία τού λαού τούτου, και τοίς ωσί βαρέως ήκουσαν, και τους οφθαλμούς αυτών εκάμμυσαν, μήποτε ίδωσι τοίς οφθαλμοίς και τοίς ωσίν ακούσωσι και τή καρδία συνώσι και επιστρέψωσι, και ιάσομαι αυτούς» (Πράξ. 28: 25–27).

Και τα Τρία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος έχουν τα πάντα κοινά γιατί είναι Ομοούσια και αχώριστα. Η μόνη διαφορά που έχουν είναι ότι ο Πατήρ είναι Αγέννητος, ο Υιός είναι Γεννητός και το Άγιον Πνεύμα είναι Εκπορευτόν.

Οι θιασώτες της Νεστοριανίζουσας άποψης ότι στο όραμα του Δανιήλ και τα δύο πρόσωπα που εμφανίζονται είναι ο Ιησούς Χριστός, προσπαθούν να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα με το εξής σόφισμα : Ισχυρίζονται ότι στο όραμα παρουσιάζεται η ανθρώπινη φύση του Ιησού (ως Υιός ανθρώπου), η οποία φτάνει στο ύψος της θείας αυτού φύσης η οποία παρουσιάζεται ως Παλαιός των Ημερών ! Εκτός από τα ανωτέρω αναιρετικά αυτής της άποψης που αναφέραμε θα προσθέσουμε και ένα ακόμη στοιχείο.

«καὶ ἰδοὺ μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ ὡς υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἦν καὶ ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν ἔφθασε καὶ ἐνώπιον αὐτοῦ προσηνέχθη. καὶ αὐτῷ ἐδόθη ἡ ἀρχὴ καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ βασιλεία, καὶ πάντες οἱ λαοί, φυλαί, γλῶσσαι αὐτῷ δουλεύσουσιν· ἡ ἐξουσία αὐτοῦ ἐξουσία αἰώνιος, ἥτις οὐ παρελεύσεται, καὶ ἡ βασιλεία αὐτοῦ οὐ διαφθαρήσεται» Δανιήλ 7: 13-14

Σύμφωνα με το προφητικό όραμα ο Υιός ανθρώπου λαμβάνει Βασιλεία η οποία δεν τελειώνει, είναι αιώνια – «ἡ ἐξουσία αὐτοῦ ἐξουσία αἰώνιος, ἥτις οὐ παρελεύσεται». Αυτό όμως δεν αφορά τον Ιησού Χριστό ως άνθρωπο αλλά ως Θεό ! Άρα ο Υιός ανθρώπου του Δανιήλ είναι ο Θεάνθρωπος Ιησούς και όχι μόνο η ανθρώπινη αυτού φύση όπως λέγουν οι διάφοροι διαστρεβλωτές. Συνεπώς αφού ο Υιός του ανθρώπου είναι ο Θεάνθρωπος Ιησούς, ο Παλαιός των Ημερών στο εν λόγω όραμα είναι ο Πατήρ και όχι η θεία φύση του Υιού !

Ο Ιησούς Χριστός ως Θεός είναι αιώνιος Βασιλέας δεν έχει τέλος η Βασιλεία του – «τῆς βασιλείας αὐτοῦ οὐκ ἔσται τέλος» Λουκάς 1:33.

Ο Ιησούς Χριστός ως άνθρωπος θα παραδώσει την Βασιλεία του στον Πατέρα - « εἶτα τὸ τέλος, ὅταν παραδῷ τὴν βασιλείαν τῷ Θεῷ καὶ πατρί, ὅταν καταργήσῃ πᾶσαν ἀρχὴν καὶ πᾶσαν ἐξουσίαν καὶ δύναμιν.  δεῖ γὰρ αὐτὸν βασιλεύεινἄχρις οὗ ἂν θῇ πάντας τοὺς ἐχθροὺς ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ.  ἔσχατος ἐχθρὸς καταργεῖται ὁ θάνατος·  πάντα γὰρ ὑπέταξεν ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ. ὅταν δὲ εἴπῃ ὅτι πάντα ὑποτέτακται, δῆλον ὅτι ἐκτὸς τοῦ ὑποτάξαντος αὐτῷ τὰ πάντα.  ὅταν δὲ ὑποταγῇ αὐτῷ τὰ πάντα, τότε καὶ αὐτὸς ὁ υἱὸς ὑποταγήσεται τῷ ὑποτάξαντι αὐτῷ τὰ πάντα, ἵνα ᾖ ὁ Θεὸς τὰ πάντα ἐν πᾶσιν» Α Κορινθίους 15: 24-28.

Αυτοί λοιπόν που λέγουν ότι ο Υιός ανθρώπου του  οράματος του Δανιήλ, είναι μόνο η ανθρώπινη φύση του Ιησού Χριστού, αντιβαίνουν στην διδασκαλία της Γραφής ότι ο Ιησούς ως άνθρωπος θα παραδώσει την Βασιλεία στον  Θεό Πατέρα.Ο Υιός ανθρώπου του Δανιήλ είναι ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστος που ως άνθρωπος λαμβάνει Βασιλεία «καὶ αὐτῷ ἐδόθη ἡ ἀρχὴ καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ βασιλεία» και ως Θεός η Βασιλεία αυτού «οὐ παρελεύσεται». Διότι ο Χριστός ως άνθρωπος θα παραδώσει την Βασιλεία του - «παραδῷ τὴν βασιλείαν τῷ Θεῷ καὶ πατρί». Σαφή και ξεκάθαρα πράγματα .

-Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης λέγει στο Ιερό Πηδάλιον : «καί ὁ ἄναρχος Πατήρ πρέπει νά ζωγραφίζεται καθώς ἐφάνη εἰς τόν προφήτην Δανιήλ ὡς Παλαιός Ἡμερῶν... δέν ζωγραφοῦμεν Αὐτόν κατά τήν Θείαν φύσιν. Ἐπειδή ἀδύνατον φησιν, εἶναιἱστορῆσαι καί ζωγραφῆσαι φύσιν Θεοῦ... ζωγραφοῦμεν Αὐτόν ὡς ἐφάνη εἰς τόν Προφήτην».(Πηδάλιον, ἔκδοσις Ἀστήρ, σελίς 320).

-Ο Άγιος Επιφάνιος λέγει : «Καί ὡς ὁ Δανιήλ, εἶδεν τόν Παλαιόν τῶν ἡμερῶν, τοῦτο ὀπτασία τοῦ ΠΑΤΡΟΣ». (Αγίου Επιφανίου).

-Ο Ιερός Χρυσόστομος λέγει  για το εν λόγω όραμα του Προφήτου Δανιήλ : «Πατέρα καί Υἱόν οὗτος καί πρῶτος καί μόνος ὁρᾶ, ὡς ἐν ὂψει»(Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, P.G. 56, 233).

-Ο Άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων λέγει για το ίδιο όραμα : « Έρχεται προς τον Πατέρα κατά την Γραφήντην αγίως αναγνωσθείσαν, ο Υιός του ανθρώπου επί των νεφελών του ουρανού, ποταμού πυρός έλκοντος,…Και ο μεν Πατήρ καθέζεται, έχων το ένδυμα αυτού λευκόν ωσεί χιών, και την τρίχα της κεφαλής ως έριον καθαρόν» (Κυρίλλου τα σωζόμενα, Τόμος 2 σελ.177 έκδοσις Ιεροσολύμων 1868,Migne 33 σελ. 900, Ε.Π.Ε Τόμος 2 σελ. 150).

-Η υμνολογία της Εκκλησίας λέγει : «Μυείται της μιας Κυριότητος Δανιήλ, Χριστόν κριτήν θεασάμενος προς τον Πατέρα ιόντα και Πνεύματο προφαίνον την όρασιν» (Τριαδικός Κανόνας Μεσονυκτικού, ήχος πλάγιος ά).

2. Η εικόνα της «Φιλοξενίας του Αβραάμ»

Στην Παλαιά Διαθήκη περιγράφεται ένα περιστατικό κατά το οποίο ο πατριάρχης Αβραάμ φιλοξένησε τρείς άνδρες στην σκηνή του. Για το εν λόγω περιστατικό υπάρχουν τρείς κυρίως γνώμες:

-Ο Αβραάμ δέχτηκε τρείς κτιστούς Αγγέλους, με την μορφή ανδρών, που εκπροσωπούσαν τον Θεό. Αυτή την άποψη την υποστηρίζουν διάφοροι αιρετικοί πχ. Ψευδομάρτυρες του Ιεχωβά.

-Ο Αβραάμ δέχτηκε τον Θεό εν τω Προσώπω του Υιού και Λόγου, ο Οποίος παρουσιάστηκε σαν άνδρας- αγγελιοφόρος συνοδευόμενος από άλλους δύο άνδρες –αγγελιοφόρους που ήταν κτιστοί Άγγελοι. Την άποψη αυτή δέχονται ορισμένοι Πατέρες της Εκκλησίας ( Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός), μερίδα Ορθοδόξων Χριστιανών και  μερίδα σχισματικών Παλαιοημερολογητών.

-Ο Αβραάμ δέχτηκε τον Θεό ως Τριάδα Προσώπων τα Οποία παρουσιάστηκαν ως άνδρες –αγγελιοφόροι. Οι τρείς Άγγελοι δηλαδή που δέχτηκε ο Αβραάμ ήταν Άκτιστοι- ήταν τα Τρία Πρόσωπα του Θεού (Πατήρ- Υιός- Άγιο Πνεύμα).Την άποψη αυτή δέχονται ορισμένοι Πατέρες της Εκκλησίας (Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας,  Άγιος Αμβρόσιος Μεδιολάνων) και μερίδα Ορθοδόξων Χριστιανών. Αυτή την άποψη δέχονταν και ο μακαριστός Θεολόγος Νικόλαος Σωτηρόπουλος. Αυτήν την άποψη δέχομαι και εγώ. Μάλιστα υπάρχει και ένα Τροπάριο της Εκκλησίας που εκφράζει αυτήν την άποψη, (τροπάριο της Κυριακής του Παραλύτου): «Μέτοικος ὑπάρχων ὁ ᾿Αβραάμ, κατηξιώθη τυπικῶς ὑποδέξασθαι, ἑνικόν μέν Κύριον ἐν τρισίν ὑποστάσεσιν, ὑπερούσιον, ἀνδρικαῖς δέ μορφώσεσιν» (Κανών Μεσονυκτικού, ωδή στ´).

Πριν προχωρήσουμε να δούμε τι λέγει η Αγία Γραφή για την φιλοξενία του Αβραάμ, θα ήθελα να κάνω ένα μικρό σχόλιο για την στάση ορισμένων Χριστιανών απέναντι στους Πατέρες της Εκκλησίας.

Υπάρχουν ορισμένοι ονομαζόμενοι Χριστιανοί οι οποίοιείναι οπαδοί της Οικουμενιστικής μεταπατερικής λεγομένης Θεολογίας. Αυτοί είναι εχθροί των Πατέρων της Εκκλησίας. Υποτιμούν τους Πατέρας διότι οι Πατέρες δεν ήταν Οικουμενιστές και δεν ανέχονταν εκπτώσεις σε θέματα Πίστεως. Οι Πατέρες υπήρξαν υπέρμαχοι της Ορθοδοξίας ενώ οι σημερινοί μεταπατερικοί θεολόγοι (θολολόγοι μάλλον), είναι υπέρ της αιρέσεως του Οικουμενισμού.

Από την άλλη μεριά υπάρχουν ορισμένοι Χριστιανοί που υπερτιμούν τους Πατέρες της Εκκλησίας. Νομίζουν ότι οι Πατέρες της Εκκλησίας ότι είναι αλάθητοι όταν εκφράζουν ατομικές γνώμες ! Αυτή η άποψη δεν είναι σωστή. Οι Πατέρες της Εκκλησίας δεν είναι αλάθητοι όπως οι Προφήτες και οι Απόστολοι. Αν ήταν οι Πατέρες αλάθητοι δεν θα χρειαζόνταν να κάνει Συνόδους οι Εκκλησία ! Η Εκκλησία εκφράζεται Συνοδικώς. Ορισμένοι ημιμαθείς απολυτοποιούν ορισμένες ερμηνείες κάποιων Πατέρων, αποκρύπτουν άλλες ερμηνείες άλλων Πατέρων και παρουσιάζουν τις αρεστές σε αυτούς ερμηνείες ορισμένων Πατέρων ως τουλάχιστον ισόκυρες με την Αγία Γραφή ! Δεν είναι όμως έτσι τα πράγματα. Η Αγία Γραφή είναι ανώτερη από τους Πατέρες. Αν οι Πατέρες ήταν ισόκυροι με την Βίβλο οι γνώμες τους θα ήταν και αυτές μέρος της Αγίας Γραφής. Δεν θα είχε δηλαδή κλείσει ο Κανόνας της Γραφής διότι σε κάθε εποχή υπάρχουν Άγιοι Πατέρες στην Εκκλησία.

Οι Πατέρες της Εκλησίας συμφωνούν στην Δογματική διδασκαλία που ακολουθούν αλλά διαφοροποιούνται πολλές φορές στην ερμηνεία διαφόρων χωρίων της Αγίας Γραφής. Για παράδειγμα, στο θέμα της φιλοξενίας του Αβραάμ που εξετάζουμε, βλέπουμε ότι ενώ όλοι οι Πατέρες της Εκκλησίας δέχονται το δόγμα της Αγίας Τριάδος, ερμηνεύουν  διαφορετικά το περιστατικό της φιλοξενίας του Αβραάμ.

Οι Άγιοι Ιωάννης ο Χρυσόστομος και Ιωάννης ο Δαμασκηνόςυποστηρίζουν την άποψη ότι ο Αβραάμ δέχτηκε δύο κτιστούς Αγγέλους και τον Δεσπότη αυτών -  άκτιστο Λόγο και Υιό του Θεού.

Οι Άγιοι Κύριλλος Αλεξανδρείας και  Αμβρόσιος Μεδιολάνων υποστηρίζουν την άποψη ότι ο Αβραάμ δέχτηκε τα τρία άκτιστα πρόσωπα της Αγίας Τριάδος με την μορφή ανδρών- Αγγέλων.

Το να απολυτοποιούν μερικοί την πρώτη άποψη και να εξαπολύουν μύδρους ενάντια στους υποστηρίζοντες την άλλη άποψη φανερώνει άγνοια της Αγίας Γραφής, της συνολικής Πατερικής διδασκαλίας, της Ορθοδόξου υμνολογίας και γενικώς έλλειψη χριστιανικού φρονήματος.

Όσοι υποτιμούν του Πατέρες και όσοι υπερτιμούν αυτούς είναι κακόδοξοι. Πρώτα η Γραφή και μετά οι Πατέρες.

Να δούμε λοιπόν τώρα τι λέγει η Αγία Γραφή για την φιλοξενία του Αβραάμ:

«ΩΦΘΗ δὲ αὐτῷ ὁ Θεὸς πρὸς τῇ δρυΐ τῇ Μαμβρῇ» Γένεση 18:1

Σύμφωνα με την αψευδή Γραφή, στον Αβραάμ «ΩΦΘΗ», παρουσιάστηκε δηλαδή οφθαλμοφανώς, ο Θεός (ο Γιαχβέ σύμφωνα με το Εβραϊκό κείμενο). Και όμως οι αιρετικοί ψευδομάρτυρες του Ιεχωβά και άλλοι όμοιοι με αυτούς, αρνούνται την δήλωση της θεόπνευστης Γραφής ! Δεν παρουσιάστηκε ο Θεός, λέγουν, στον Αβραάμ !!! Διαψεύδουν την Αγία Γραφή ! Είναι ή δεν είναι ψεύτες και αιρετικοί όσοι το λέγουν αυτό ; «οἱ δὲ ἐχθροὶ ἡμῶν ἀνόητοι» Δευτερονόμιον 32:31  λέγει η Γραφή !

Το πρώτο δεδομένο λοιπόν που έχουμε είναι ότι στον Αβραάμ «ΩΦΘΗ ὁ Θεὸς».

«ΩΦΘΗ δὲ αὐτῷ ὁ Θεὸς πρὸς τῇ δρυΐ τῇ Μαμβρῇ, καθημένου αὐτοῦ ἐπὶ τῆς θύρας τῆς σκηνῆς αὐτοῦ μεσημβρίας.  ἀναβλέψας δέ τοῖς ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ εἶδε, καὶ ἰδοὺ τρεῖς ἄνδρες εἱστήκεισαν ἐπάνω αὐτοῦ· καὶ ἰδὼν προσέδραμεν εἰς συνάντησιν αὐτοῖς ἀπὸ τῆς θύρας τῆς σκηνῆς αὐτοῦ καὶ προσεκύνησεν ἐπὶ τὴν γῆν.  καὶ εἶπε· κύριε, εἰ ἄρα εὗρον χάριν ἐναντίον σου, μὴ παρέλθῃς τὸν παῖδά σου·  ληφθήτω δὴ ὕδωρ, καὶ νιψάτωσαν τοὺς πόδας ὑμῶν, καὶ καταψύξατε ὑπὸ τὸ δένδρον·  καὶ λήψομαι ἄρτον, καὶ φάγεσθε, καὶ μετὰ τοῦτο παρελεύσεσθε εἰς τὴν ὁδὸν ὑμῶν, οὗ ἕνεκεν ἐξεκλίνατε πρὸς τὸν παῖδα ὑμῶν. καὶ εἶπαν· οὕτω ποίησον, καθὼς εἴρηκας» Γένεση 18:1-5

Αφού η Γραφή αναφέρει ότι στον Αβραάμ παρουσιάστηκε ο Θεός, περιγράφει πως ακριβώς έγινε αυτό. Παρουσιάστηκαν στον Αβραάμ Τρείς άνδρες. Ο Αβραάμ σπεύδει να τους υποδεχθεί. Και ενώ συναντά τρείς άνδρες παραδόξως ομιλεί στην αρχή σε ενικό αριθμό ! Αργότερα αλλάζει απότομα τον ενικό αριθμό σε πληθυντικό ! Έτσι για παράδειγμα στην αρχή λέει «τὸν παῖδά σου» και κατόπιν λέγει «τὸν παῖδα ὑμῶν».

Οι αρνητές της άποψης ότι στον Αβραάμ παρουσιάστηκαν τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος, λέγουν ότι ο ενικός αριθμός που χρησιμοποίησε ο Αβραάμ αφορούσε μόνο τον ένα από τους τρείς Αγγέλους ο οποίος ήταν είτε ο κύριος εκπρόσωπος του Θεού, είτε ο ίδιος ο Θεός (ο Υιός- Λόγος). Και ο πληθυντικός αριθμός αφορούσε τον Θεό και τους δύο κτιστούς Αγγέλους που τον συνόδευαν.

Για την άποψη ότι και οι τρείς Άγγελοι ήταν κτιστοί και ότι δήθεν ο ένας από τους τρείς ήταν ο κύριος εκπρόσωπος του Θεού απαντήσαμε ήδη με την εμφατική δήλωση της αψευδούς Γραφής - «ΩΦΘΗ δὲ αὐτῷ ὁ Θεὸς».

Για την άποψη ότι μόνο ο ένας Άγγελος ήταν ο Θεός και οι άλλοι δύο ήταν κτιστοί Άγγελοι έχουμε να παρατηρήσουμε τα εξής :

Αν παρουσιάζονταν ταυτόχρονα ο Θεός συνοδευόμενος από δύο κτιστούς Αγγέλους, ο Αβραάμ δεν θα χρησιμοποιούσε παρόντος του Θεού την φράση «τὸν παῖδα ὑμῶν» = τον δούλο ΣΑΣ, αλλά μόνο την φράση «τὸν παῖδά σου» = τον δούλο ΣΟΥ.  Οι Άγγελοι είναι σύνδουλοι των ανθρώπων και όχι κύριοι αυτών –«Κἀγὼ ᾿Ιωάννης ὁ ἀκούων καὶ βλέπων ταῦτα. καὶ ὅτε ἤκουσα καὶ ἔβλεψα, ἔπεσα προσκυνῆσαι ἔμπροσθεν τῶν ποδῶν τοῦ ἀγγέλου τοῦ δεικνύοντός μοι ταῦτα. καὶ λέγει μοι· ὅρα μή· σύνδουλός σού εἰμι» Αποκάλυψη 22: 8-9.

Μπορεί καταχρηστικά  άνθρωποι να ονομάζονταιδούλοι ανθρώπων, όπως για παράδειγμα ο Ιακώβ μίλησε στον Ησαύ– «ἵνα εὕρῃ ὁ παῖς σου χάριν ἐναντίον σου, κύριε» Γένεση 33: 8, αλλά ποτέ παρόντος του Θεού, του μόνου Δεσπότου και Κυρίου ημών (Ιούδας 4), δεν θα αποκαλούσε κανείς τον εαυτό του δούλο όχι μόνο του Κυρίου αλλά και κτιστών προσώπων !

Το σημαντικότερο όμως που βλέπουμε στα μέχρι τώρα εξετασθέντα εδάφια είναι το εξής :

Αφού ο Αβραάμ ομιλεί στους τρείς επισκέπτες η Γραφή λέγει ότι απάντησαν και οι τρείς μαζί !

«καὶ εἶπαν· οὕτω ποίησον, καθὼς εἴρηκας» ! Δεν λέγει η Γραφή ΕΙΠΕΝ (ο ένας από τους Τρείς), ούτε ΕΙΠΑΝ ΟΙ ΔΥΟ ΕΚ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ (οι δύο υποτιθέμενοι κτιστοί Άγγελοι), αλλά λέγει «εἶπαν»….ΠΟΙΟΙ «εἶπαν» ;;; Οι τρείς Άγγελοι ασφαλώς «εἶπαν», δεν λέγει η Γραφή ότι μίλησαν οι δύο από τους τρείς. Αφού λοιπόν μίλησαν ταυτόχρονα και οι τρείς Άγγελοι, αυτό σημαίνει πως είναι ΙΣΟΤΙΜΑ πρόσωπα. Αν ο ένας από τους τρείς ήταν ο Θεός, όταν μιλούσε δεν θα ομιλούσαν και οι άλλοι δύο !  Όταν μιλά ο Βασιλέας οι υπηρέτες σιωπούν !

«εἶπε δὲ Κύριος· κραυγὴ Σοδόμων καὶ Γομόρρας πεπλήθυνται πρός με, καὶ αἱ ἁμαρτίαι αὐτῶν μεγάλαι σφόδρα. καταβὰς οὖν ὄψομαι, εἰ κατὰ τὴν κραυγὴν αὐτῶν τὴν ἐρχομένην πρός με συντελοῦνται, εἰ δὲ μή, ἵνα γνῶ. καὶ ἀποστρέψαντες ἐκεῖθεν οἱ ἄνδρες ἦλθον εἰς Σόδομα. ῾Αβραὰμ δὲ ἔτι ἦν ἑστηκὼς ἐναντίον Κυρίου» Γένεση 18: 20 – 22.

Ο Κύριος (Γιαχβέ) λέγει στον Αβραάμ ότι θα κατέβει ο ίδιος να δει την κατάσταση που επικρατεί στα Σόδομα και τα Γόμορρα – «καταβὰς οὖν ὄψομαι…ἵνα γνῶ», αλλά μόνο οι δύο από τους τρείς Αγγέλους κατεβαίνουν στα Σόδομα, ο Αβραάμ εξακολουθεί να στέκεται μπροστά στον Γιαχβέ –«καὶ ἀποστρέψαντες ἐκεῖθεν οἱ ἄνδρες ἦλθον εἰς Σόδομα. ῾Αβραὰμ δὲ ἔτι ἦν ἑστηκὼς ἐναντίον Κυρίου».

«ἀπῆλθε δὲ ὁ Κύριος, ὡς ἐπαύσατο λαλῶν τῷ ῾Αβραάμ» Γένεση 18:33

«ἦλθον δὲ οἱ δύο ἄγγελοι εἰς Σόδομα » Γένεση 19:1

Η Γραφή δεν αντιφάσκει ούτε ο Θεός ψεύδεται. Οι δύο από τους τρείς Αγγέλους που πήγαν στα Σόδομα ήταν ο Γιαχβέ ο Οποίος είπε «  καταβὰς οὖν ὄψομαι, εἰ κατὰ τὴν κραυγὴν αὐτῶν τὴν ἐρχομένην πρός με συντελοῦνται, εἰ δὲ μή, ἵνα γνῶ».

Επίσης οι φράσεις «῾Αβραὰμ δὲ ἔτι ἦν ἑστηκὼς ἐναντίον Κυρίου» και «ἀπῆλθε δὲ ὁ Κύριος, ὡς ἐπαύσατο λαλῶν τῷ ῾Αβραάμ» αποδεικνύουν ότι πράγματι «ΩΦΘΗ  αὐτῷ ὁ Θεὸς» !

Τρία Ομοούσια Πρόσωπα – ο Τριαδικός Θεός – εμφανίστηκαν στον Αβραάμ.

«ἦλθον δὲ οἱ δύο ἄγγελοι εἰς Σόδομα ἑσπέρας· Λὼτ δὲ ἐκάθητο παρὰ τὴν πύλην Σοδόμων. ἰδὼν δὲ Λώτ, ἐξανέστη εἰς συνάντησιν αὐτοῖς καὶ προσεκύνησε τῷ προσώπῳ ἐπὶ τὴν γῆν.  καὶ εἶπεν· ἰδοὺ κύριοι, ἐκκλίνατε εἰς τὸν οἶκον τοῦ παιδὸς ὑμῶν καὶ καταλύσατε καὶ νίψασθε τοὺς πόδας ὑμῶν, καὶὀρθρίσαντες ἀπελεύσεσθε εἰς τὴν ὁδὸν ὑμῶν» Γένεση 19:1-2

Ο Λώτ  υποδέχεται τους δύο από τους τρείς άνδρες –Αγγέλους και τους ομιλεί στον πληθυντικό αριθμό. Αργότερα όμως απευθυνόμενος και πάλι στους δύο Αγγέλους ομιλεί παραδόξως στον ενικό αριθμό !

« εἶπε δὲ Λὼτ πρὸς αὐτούς· δέομαι κύριε,  ἐπειδὴ εὗρεν ὁ παῖς σου ἔλεος ἐναντίον σου καὶ ἐμεγάλυναςτὴν δικαιοσύνην σου, ὃ ποιεῖς ἐπ᾿ ἐμὲ τοῦ ζῆν τὴν ψυχήν μου, ἐγὼ δὲ οὐ δυνήσομαι διασωθῆναι εἰς τὸ ὄρος, μήποτε καταλάβῃ με τὰ κακὰ καὶ ἀποθάνω.  ἰδοὺ ἡ πόλις αὕτη ἐγγὺς τοῦ καταφυγεῖν με ἐκεῖ, ἥ ἐστι μικρά, καὶ ἐκεῖ διασωθήσομαι· οὐ μικρά ἐστι; καὶ ζήσεται ἡ ψυχή μου ἕνεκέν σου» Γένεση 19: 18-20

Ενώ ο Λώτ ομιλεί σε ΔΥΟ αγγελιοφόρους – «εἶπε δὲ Λὼτ πρὸς αὐτούς», ακολουθεί πλήθος εκφράσεων σε ενικό αριθμό ενώ κανονικά θα έπρεπε να είναι στον πληθυντικό !!! Γιατί ; Διότι οι δύο αγγελιοφόροι είναι ΟΜΟΟΥΣΙΑ Πρόσωπα του Ενός Θεού ( Υιός- Άγιο Πνεύμα), δεν είναι κτίσματα.

Αν στον Αβραάμ είχαν εμφανιστεί τρείς κτιστοί Άγγελοι ή ο Θεός με την συνοδεία δύο κτιστών Αγγέλων, ΓΙΑΤΙ ο Λώτ απευθυνόμενος στους δύο από τους τρείς Αγγέλους χρησιμοποιεί ενικό αριθμό στο χωρίοΓένεση 19: 18-20;;;

Μάλιστα στο εδάφιο Γένεση 19:17 ενώ το κείμενο των Εβδομήκοντα γράφει αναφερόμενο στους δύο Αγγέλους «καὶ ἐγένετο, ἡνίκα ἐξήγαγον αὐτοὺς ἔξω καὶ εἶπαν· σῴζων σῷζε τὴν σεαυτοῦ ψυχήν», το Εβραϊκό κείμενο λέγει « καὶ ἐγένετο, ότεἐξήγαγον αὐτοὺς ἔξω καὶ εἶπεν· σῴζων σῷζε τὴν σεαυτοῦ ψυχήν». Δηλαδή ενώ οι Εβδομήκοντα χρησιμοποιούν στο εν λόγω εδάφιο πληθυντικούς (ἐξήγαγον / εἶπαν) το Εβραϊκό χρησιμοποιεί ταυτόχρονα πληθυντικό και ενικό αριθμό (ἐξήγαγον / εἶπεν)!!!

Άρα ο Αβραάμ δέχτηκε τα Τρία Πρόσωπα του Θεού με την μορφή τριών ανδρών – Αγγέλλων. Συνεπώς ο Θεός Πατήρ μπορεί να γίνει ορατός και έχει γίνει ορατός. Όπως και ο Υιός πριν την σάρκωσή του έγινε ορατός και το Άγιο Πνεύμα που δεν σαρκώθηκε έγινε ορατό.

Την θεία φύση  δεν μπορεί κανείς να την δει όπως είναι, αλλά ο Θεός μπορεί να γίνει ορατός με διάφορα σχήματα που λαμβάνει ώστε να μπορούμε να τον δούμε.

«Κύριος ἔβρεξεν ἐπὶ Σόδομα καὶ Γόμορρα θεῖον, καὶ πῦρ παρὰ Κυρίου ἐξ οὐρανοῦ» Γένεση 19:24

Η Αγία Γραφή λέγει περιγράφοντας την καταστροφή των αμαρτωλών πόλεων από τους δύο άνδρες-Αγγέλους ότι : «Κύριος ἔβρεξεν  θεῖον, καὶ πῦρ παρὰ Κυρίουἐξ οὐρανοῦ» !  Ο Κύριος (Εβραϊκά Γιαχβέ) εκ μέρους άλλου Κυρίου (Εβραϊκά Γιαχβέ) κατέστρεψε τις πόλεις. Αυτό αποτελεί επιπρόσθετη επιβεβαίωση ότι οι δύο Άγγελοι στους οποίους ομίλησε ο Λώτ  και στον πληθυντικό αλλά και στον ενικό αριθμό είναι Ομοούσια θεία πρόσωπα. Είναι ο Γιαχβέ που ενεργεί εκ μέρους άλλου Γιαχβέ.

«κατέστρεψα ὑμᾶς, καθὼς κατέστρεψεν ὁ Θεὸς Σόδομα καὶ Γόμορρα, καὶ ἐγένεσθε ὡς δαλὸς ἐξεσπασμένος ἐκ πυρός· καὶ οὐδ᾿ ὧς ἐπεστρέψατε πρός με, λέγει Κύριος» Αμώς 4:11

Ο Γιαχβέ ομιλεί για τον εαυτότου σε πρώτο ενικό πρόσωπο λέγοντας «κατέστρεψα» και «πρός με» και διακρίνει τον εαυτό του από τον Θεό για τον οποίο λέγει σε τρίτο ενικό πρόσωπο «κατέστρεψεν».

Τα εδάφια Γένεση 19:24 και Αμώς 4:11 αποδεικνύουν ότι οι δύο Άγγελοι που κατέστρεψαν τα Σόδομα και τα Γόμορρα είναι ο Γιαχβέ Θεός. Είναι δύο πρόσωπα της θεότητας που εστάλησαν από  τρίτο πρόσωπο της θεότητας να καταστρέψουν τις εν λόγω πόλεις.

Η εικόνα λοιπόν της φιλοξενίας του Αβραάμ απεικονίζει την Αγία Τριάδα όπως παρουσιάστηκε στον Πατριάρχη.

3. Η εικόνα της «Αγίας Τριάδος»

Τέλος θα ασχοληθούμε με την εικόνα της Αγίας Τριάδος για την οποία πολλά και ποικίλα έχουν λεχθεί. Πρόκειται για την γνωστή εικόνα που παρουσιάζει τον Πατέρα ως γέροντα, στα δεξιά του τον Υιό όπως σαρκώθηκε και ανάμεσα τους το Άγιον Πνεύμα ως εφάνη στον Ιορδάνη, δηλαδή ως περιστερά.

Έχουν εμφανιστεί ορισμένοι αρνητές και πολέμιοι αυτής της εικόνας. Είναι κάποιοι σχισματικοί Παλαιοημερολογήτες, αλλά και Νεοημερολογήτες  ψευτο-Ορθόδοξοι δήθεν απολογητές που εμφορούνται από ποικίλα αιρετικά φρονήματα και δοξασίες. Κοντά σε όλους αυτούς έχουν παρασυρθεί και ορισμένοι καλοπροαίρετοι ευσεβείς Χριστιανοί. Διότι οι πολέμιοι της εικόνας της Αγίας Τριάδος παρουσιάζονται ως παραδοσιακοί, αντι-Οικουμενιστές, αντι –Παπικοί. Φυσικό είναι λοιπόν πολλοί να μην υποψιάζονται τα νέο- εικονομαχικά φρονήματα των πολεμίων της εν λόγω εικόνος. Με αυτά που λέγω δεν θέλω να κατηγορήσω τα γνήσια αντι-Οικουμενιστικά φρονήματα πολλών, αλλά θέλω να τονίσω ότι επειδή κάποιος είναι ή παρουσιάζεται ως αντι –Οικουμενιστής δεν σημαίνει πως έχει σε όλα δίκαιο ! Άλλωστε όσοι πολεμούν την εικόνα της Αγίας Τριάδος δεν συμφωνούν απαραίτητα σε όλα τα άλλα θέματα.

Τα επιχειρήματα των αρνητών της εικόνος της Αγίας Τριάδος είναι τα εξής :

-          Είναι δυτικής – Παπικής προέλευσης

-          Προάγει τον Αρειανισμό επειδή παρουσιάζει τον Υιό νεώτερο από τον Πατέρα.

-          Προάγει το Φιλιόκβε γιατί παρουσιάζει το Άγιο Πνεύμα ανάμεσα από τον Πατέρα και τον Υιό σαν να εκπορεύεται και από τους δύο.

-          Δεν είναι σωστό να εικονίζεται ο Πατήρ τον οποίο δεν είδε κανείς.

-          Δεν είναι σωστό να εικονίζεται το Άγιο Πνεύμα ως περιστέρι. Δεν είναι πτηνό το Άγιο  Πνεύμα. Μόνο στην εικόνα της Βαπτίσεως του Ιησού στον Ιορδάνη πρέπεινα εικονίζεται το Άγιο Πνεύμα ως περιστέρι.Γιατί δεν υπάρχει εικόνα της Αγίας Τριάδος με το Άγιο  Πνεύμα ως φωτιά  (όπως παρουσιάστηκε στην Πεντηκοστή) ; Γιατί μονίμως εικονίζεται ως περιστέρι στις εικόνες της Αγίας Τριάδος  ;

-          Δεν είναι σωστό να εικονίζεται ταυτόχρονα ο Υιός που σαρκώθηκε με τα άλλα δύο πρόσωπα που δεν σαρκώθηκαν.

-          Οι εικόνες παρουσιάζουν ιστορικά γεγονότα, πράγματα που συνέβησαν ή οράματα που τα είδαν οι Προφήτες και οι Απόστολοι όχι φανταστικές και αυθαίρετες συνθέσεις. Η Αγία Τριάδα ποτέ δεν παρουσιάστηκε όπως την δείχνει η εν λόγω εικόνα.

-          Η μόνη εικόνα που δέχεται η Ορθόδοξη Εκκλησία ως εικόνα της Αγίας Τριάδος είναι η «Φιλοξενία του Αβραάμ».

-          Η  Σύνοδος της Μόσχας το 1666 καταδίκασε την εικόνα της Αγίας Τριάδος.

-          Η Ζ Οικουμενική Σύνοδος καταδικάζει την εικόνα της Αγίας Τριάδος με τον Πατέρα ως Παλαιό των Ημερών.

Αγαπητοί αναγνώστες θα προσπαθήσω με συντομία να ανασκευάσω τα παραπάνω επιχειρήματα.

Απαντούμε :

-          Η εικονογράφηση του Θεού Πατρός δεν είναι Παπικής προέλευσης. Πριν το σχίσμα του 1054 μ.Χ  υπάρχουν απεικονίσεις του Θεού Πατρός.

Σε Ψαλτήριο του 820-840 μ.Χ  φυλασσόμενο στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης, στον Ψαλμό 109 εικονίζεται σε μικρογραφία ο Υιός καθεζόμενος εκ δεξιών του Πατρός. ( «κάθου ἐκ δεξιῶν μου, ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου» Ψαλμός 109/110:1).

Σε χειρόγραφο του 9^ου αιώνος (αντίγραφο κειμένου του Αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού),  φυλασσόμενο στην Εθνική Βιλιοθήκη των Παρισίων,υπάρχει επίσης μικρογραφία που αναπαριστά το όραμα του Πρωτομάρτυρος Στεφάνου και στην οποία μικρογραφία αναπαρίσταται ο Θεός Πατήρ ως Παλαιός των Ημερών έχων εκ δεξιών του τον Υιόν.

-          Ο Άγιος Νεκτάριος και άλλοι Ορθόδοξοι κληρικοί τιμούσαν την εικόνα της Αγίας Τριάδος που παρουσιάζει τον Πατέρα ως Παλαιό των Ημερών, εκ δεξιών τον Υιό και ανάμεσά τους το Άγιον Πνεύμα ω περιστερά. Στον Ιερό Ναό Αγίας Τριάδος Αιγίνης δεσπόζει η εν λόγω εικόνα της Αγίας Τριάδος από την εποχή του Αγίου Νεκταρίου ο οποίος την εθυμίαζε.Δεν ήταν ούτε Παπόφιλος ο Άγιος Νεκτάριος ούτε αθεολόγητος !

-          Η Ζ Οικουμενική Σύνοδος στην Η πράξη αυτής λέγει : «Πιστεύοντες εἰς ἓνα Θεόν ἐν Τριάδι ἀνυμνούμενον, τάς τιμίας αὐτοῦ εἰκόνας ἀσπαζόμεθα» (Πρακτικά Οἰκουμενικῶν Συνόδων, Τόμ. Γ´ σελ. 383/883). Αυτή η Συνοδική απόφαση είναι ξεκάθαρη. Διότι φανερώνει τα εξής : α) Ότι ο Τριαδικός Θεός μπορεί να εικονιστεί και β) Η φράση «τάς τιμίας αὐτοῦ εἰκόνας» φανερώνει ότι η εικόνα του Τριαδικού Θεού δεν είναι μόνο μία όπως λέγουν διάφοροι. Αν η «Φιλοξενία του Αβραάμ» ήταν η μόνη εικόνα του Τριαδικού Θεού γιατί η Ζ Οικουμενικη Σύνοδος ομιλεί σε πλυθυντικό αριθμό για «τάς τιμίας αὐτοῦ εἰκόνας» ;

-          Στην προσπάθειά τους ορισμένοι να αναιρέσουν την παραπάνω ξεκάθαρη απόφαση της Ζ Οικουμενικής Συνόδου,αναφέρουν απόσπασμα επιστολής του Αγίου Γρηγορίου Πάπα Ρώμης προς τον Εικονομάχο αυτοκράτορα Λέοντα,η οποία επιστολή συμπεριλαμβάνεται στα πρακτικά της Ζ Οικουμενικής Συνόδου. Πριν παραθέσω το επίμαχο απόσπασμα πρέπει να ειπώ το εξής : Στα πρακτικά των Συνόδων περιέχονται όλες οι διαθέσιμες απόψεις ακόμη και των εναντίων της Συνόδου διακειμένων. Δεν αποτελούν τα πρακτικά αποφάσεις ! Το εν λόγω απόσπασμα του Αγίου Γρηγορίου Πάπα Ρώμης παρερμηνεύεται από τους αρνητές της εικόνας της Αγίας Τριάδος. Λέγει ο Άγιος Γρηγόριος Πάπας Ρώμης : «Διά τί τόν Πατέρα τοῦ κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ οὐχ ἱστοροῦμεν καί ζωγραφοῦμεν; Ἐπειδή οὐχ οἴδαμεν τίς ἐστιν, καί Θεοῦ φύσιν ἀδύνατον ἱστορῆσαι καί ζωγραφῆσαι». Ο Άγιος λέγει ότι «τόν Πατέρα τοῦ κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ οὐχ ἱστοροῦμεν καί ζωγραφοῦμεν» διότι «Θεοῦ φύσιν ἀδύνατον ἱστορῆσαι καί ζωγραφῆσαι». Συμφωνούμε με την γνώμη του Αγίου.Στην εικόνα της Αγίας Τριάδος όπως και στην εικόνα του Οράματος του Δανιήλ δεν εικονίζεται η θεία φύση του Πατρός, μη γένοιτο, αλλά το σχήμα, ο τρόπος που ο Θεός Πατήρ παρουσιάστηκε στον Δανιήλ. Ομοίως στην εικόνα της Βάπτισης και της Πεντηκοστής δεν εικονίζεται η θεία φύση του Αγίου Πνεύματος ως περιστερά και ως φλόγα, μη γένοιτο, αλλά το πώς παρουσιάστηκε το Άγιο Πνεύμα. Η ίδια η Ζ Οικουμενική Σύνοδος λέγει στην Επράξη αυτής : «τοῦ δέ Θεοῦ εἰκόνας ποιοῦμεν, λέγω δή τοῦ Κυρίου καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, καθώς ὤφθη ἐπί τῆς γῆς, καί τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη, τοῦτον γράφοντες, καί οὐχ ὡς νοεῖται φύσει Θεός, ποία γάρ ὁμοίωσις, ἤ ποῖον σχῆμα τοῦ ἀσωμάτου καί ἀσχηματίστου Λόγου τοῦ Πατρός; Πνεῦμα γάρ ὁ Θεός».

«Τῶν τάς προφητικάς ὁράσεις, ὡς αὐτό τό Θεῖον αὐτάς ἐσχημάτισε καί διετύπου, εἰδότων καί ἀποδεχομένων καί πιστευόντων, ἅπερ ὁ τῶν Προφητῶν χορός ἑωρακότες διηγήσαντο, καί τήν τῶν Ἀποστόλων καί εἰς Πατέρας διήκουσαν ἔγγραφον καί ἄγραφον παράδοσιν κρατυνόντων, καί διά τοῦτο εἰκονιζόντων τά Ἅγια καί τιμώντων, αἰωνία ἡ μνήμη» (Συνοδικόν τῆς Ἁγίας καί Οἰκουμενικῆς Ζ΄ Συνόδου).

«Τοῖς τάς μέν προφητικάς ὁράσεις, κἂν μη βούλοιντο, παραδεχομένοις, τάς δ’ ὀφθείσας αὐτοῖς εἰκονογραφίας, ὦ θαῦμα! καί πρό σαρκώσεως τοῦ Λόγου μή καταδεχομένοις, ἀλλ’ ἢ αὐτήν τήν ἄληπτόν τε καί ἀθέατον οὐσίαν ὀφθῆναι τοῖς τεθεαμένοις κενολογοῦσιν, ἢ εἰκόνας μέν ταῦτα τῆς ἀληθείας, καί τύπους, καί σχήματα ἐμφανισθῆναι τοῖς ἑωρακόσι συντιθεμένοις, εἰκονογραφεῖν δέ ἐνανθρωπήσαντα τόν Λόγον, καί τά ὑπέρ ἡμῶν αὐτοῦ πάθη οὐκ ἀνεχομένοις, Ἀνάθεμα α΄ » (Συνοδικόν τῆς Ἁγίας καί Οἰκουμενικῆς Ζ΄ Συνόδου).

Η Ζ Οικουμενική Σύνοδος καταδικάζει όσους δεν δέχονται την απεικόνιση των προφητικών οράσεων. Η Ζ Οικουμενική Σύνοδος δέχεται ότι η θεία φύση δεν δύναται να εικονιστεί αλλά δύναται να εικονιστούν τα σχήματα και οι τύποι με τους οποίους ο Θεός παρουσιάστηκε.

-          Το επιχείρημα ότι δεν δύναται να εικονίζονται ταυτόχρονα ο Υιός που σαρκώθηκε με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα που δεν σαρκώθηκαν είναι έωλο. Στην προφητική όραση του Προφήτου Δανιήλ ο Υιός παρουσιάζεται ως Υιός Ανθρώπου,(σαρκωμένος δηλαδή) και ταυτόχρονα παρουσιάζεται ο άσαρκος Πατήρ ως Παλαιός των Ημερών. Επίσης στην Βάπτιση του Ιησού στον Ιορδάνη ποταμό, ο Υιός με σάρκα παρουσιάζεται μαζί με το Άγιο Πνεύμα το οποίο δεν σαρκώθηκε ως γνωστόν αλλα παρουσιάστηκε σαν περιστέρι χωρίς να είναι ή να γίνει περιστέρι !

-          Το ερώτημα γιατί συνεχώς στην εικόνα της Αγίας Τριάδος το Άγιο Πνεύμα παρουσιάζεται ως περιστέρι και όχι πχ ως φλόγα, είναι υποκριτικό. Παραδοσιακά στην εικόνα της Αγίας Τριάδος το Άγιο Πνεύμα παρουσιάζεται ως περιστέρι που είναι το μεμπτόν ; Η επίσης παραδοσιακή απεικόνιση του αρχαγγέλου Γαβριήλ (πάντοτε με φτερά ) στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου γιατί δεν σκανδαλίζει τους κατηγόρους της εικόνος της Αγίας Τριάδος ;Αναφέρει η Γραφή πουθενά τον Αρχάγγελο Γαβριήλ να έχει φτερά ; Έχουν φτερά οι ασώματοι Άγγελοι ; Μόνο τα Χερουβίμ και τα Σεραφίμ παρουσιάζει η Αγία Γραφή με φτερά. Όχι ότι τα Χερουβίμ και τα Σεραφίμ έχουν πραγματικά φτερά (είναι ασώματα πρόσωπα) αλλά έτσι παρουσιάστηκαν.

-          Το επιχείρημα ότι η Αγία Τριάδα δεν παρουσιάστηκε ποτέ ταυτόχρονα όπως την δείχνει η εν λόγω εικόνα δεν είναι επίσης ισχυρό. Ο Πατήρ παρουσιάστηκε ως Παλαιός των Ημερών όπως είδαμε στον Δανιήλ. Το Άγιον Πνεύμα παρουσιάστηκε ως περιστέρι στην Βάπτιση του Ιησού και  φυσικά ο Ιησούς είναι ο Υιός με σάρκα. Ποίος, Πού, Πότε και κυρίως ΓΙΑΤΙ, απαγόρευσε την ταυτόχρονη εικονογράφηση των τριών αυτών παρουσιάσεων των προσώπων της Αγίας Τριάδος ;;; Γιατί ονομάζεται από ορισμένους αυθαίρετη μία τέτοια εικονογράφηση ; Η παραδοσιακή εικόνα της Πεντηκοστής (που παρουσιάζει τους Μαθητές να λαμβάνουν ως φλόγα το Άγιο Πνεύμα) που εικονίζει καθήμενο τον Απόστολο Παύλο (!) με τους άλλους μαθητές ,είναι και αυτή  η εικονογράφηση απορριπτέα ;Και ασφαλώς ο Απόστολος Παύλος δεν ήταν παρών την ημέρα της Πεντηκοστής, δεν ήταν ακόμη Χριστιανός, αλλά στην εικονογραφία έχουμε συμβολική αναπαράσταση του λειτουργικού χρόνου της Εκκλησίας στον οποίον δεν υπάρχει παρόν , παρελθόν και μέλλον ! Ας μας πούνε επιτέλους οι διάφοροι νέο-εικονομάχοι ποίες εικόνες αρνούνται…

-          Για το επιχείρημα ότι ο Πατήρ δεν δύναται να εικονιστεί διότι κανείς δεν είδε αυτόν ποτέ, παραπέμπουμε σε όσα ελέχθησαν στις δύο πρώτες ενότητες της μελέτης μας.

-          Για το επιχείρημα ότι η εικόνα της Αγίας Τριάδος με τον Πατέρα ως γέροντα και τον Υιό ως νεότερο άνδρα, προάγει τον Αρειανισμό, παραπέμπουμε επίσης σε όσα ελέχθησαν στην πρώτη ενότητα  της μελέτης μας για τον Παλαιό των Ημερών και το όραμα του Δανιήλ.

-          Για το επιχείρημα ότι η εικόνα της Αγίας Τριάδος προάγει την κακοδοξία του Φιλιόκβε έχουμε να πούμε τα εξής: Σε καμία περίπτωση η εν λόγω εικόνα δεν προάγει το Φιλιόκβε. Μόνο μία εξαίρεση έχω δει: Υπάρχει εικόνα της Αγίας Τριάδος με τον Πατέρα ως Παλαιό των Ημερών, τον Υιό όπως εσαρκώθη και το Άγιο Πνεύμα ως περιστερά, και ο Πατήρ με τον Υιό παριστάνονται να σχηματίζουν με τις πνοές των στομάτων τους το Άγιο Πνεύμα ως περιστερά (αναπαράσταση του Φιλιόκβε)! Αυτή η εικόνα πράγματι είναι κακόδοξη αλλά οι περισσότερες εικόνες της Αγίας Τριάδος που υπάρχουν ουδεμία σχέση έχουν με την συγκεκριμένη κακόδοξη αναπαράσταση.

-          Η Σύνοδος της Μόσχας του 1666 πράγματι κράτησε αρνητική στάση απέναντι στην εικόνα της Αγίας Τριάδος και γενικώς στο θέμα της εικονίσεως του Θεού Πατρός. Η θέση αυτή της εν λόγω συνόδου (η οποία σύνοδος δεν λογίζεται ως κανονική) δεν έγινε αποδεκτή από την Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία.Άλλωστε υπάρχει η προγενέστερη Σύνοδος της Μόσχας του 1553-1554 η οποία αποδέχεται την εικόνα της Αγίας Τριάδος και απειλεί με τιμωρία τους αρνητές αυτής. Και αν ακόμη θεωρήσουμε ως κανονική την σύνοδο του 1666, οι αποφάσεις της δεν μπορούν να καταδικάσουν την εικόνα της Αγίας Τριάδος, διότι η σύνοδος του 1666 καταδικάζει την εικονογράφησση του Θεού Πατρός ως σαρκωμένου ! – «Ὁρίζομεν δέ ἀπό τοῦ νῦν τήν εἰκόνα τοῦ Κυρίου Σαβαώθ πλέον μή ζωγραφίζεσθαι, οὔτε εἰκονίζεσθαι, διότι τόν Κύριον Σαβαώθ (ἤγουν τόν Πατέρα) οὐδείς εἶδε ποτέ φανέντα ἐν σαρκί…» (ΝΑ ΄ Πρακτικόν τῆς ἐν Μοσχοβίᾳ Συνόδου ἐπί Καθαιρέσει τοῦ Πατριάρχου Νίκωνος 1666-67).Η βάση όμως της Ορθοδόξου εικονογραφίας δεν υπήρξε ποτέ ο αιρετικός ισχυρισμός ότι ο Πατήρ εσαρκώθη !!! Ο Θεός Πατήρ εικονίζεται συμβολικώς ως εφάνη εις τους Προφήτες. Στην Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία υπάρχουν εικόνες του Θεού Πατρός ως Παλαιού των Ημερών, (παράδειγμα η θαυματουργός εικόνα της Παναγίας του Κούρσκ στην οποία άνωθεν της Θεοτόκου εικονίζεται ο Θεός Πατήρ ως Παλαιός των Ημερών).

Συμπέρασμα :

Η θεία φύση δεν εικονίζεται. Η Αγία Τριάδα δύναται να εικονιστεί ως εφάνη εις τους Προφήτας και Αποστόλους, δηλαδή με τα σχήματα/ συμβολικές εικόνες που ο Θεός επέλεξε να φανερώσει τον εαυτό του. Η Ορθόδοξη Εκκλησία εδώ και αιώνες τιμά και σέβεται τόσο την εικόνα της Φιλοξενίας του Αβραάμ, όσο και την εικόνα της Αγίας Τριάδος.

ΣΑΛΤΑΟΥΡΑΣ   ΧΡΗΣΤΟΣ

http://aktines.blogspot.gr

ΧΑΡΑΛΑΜΠΗΣ Ο ΔΙΑ ΧΡΙΣΤΟΝ ΣΑΛΟΣ

Υπήρξαν, αλλά καί υπάρχουν, κρυμμένοι σαλοί καί στήν εποχή μας. Ένας από αυτούς υπήρξε καί ο Χαραλάμπης από τήν Καλαμάτα… 

Σε όλα τα μέρη της γης, τόσο παλαιότερα όσο και σήμερα, υπήρχαν ή υπάρχουν κάποιοι χαρακτηριστικοί τύποι ανθρώπων. Χαρακτηριστικοί ως προς την εμφάνισή τους, τον τρόπο ζωής τους, τη συμπεριφορά τους κ.λ.π. Αρκετοί τέτοιοι τύποι έζησαν στην Καλαμάτα. Ένας από τους πιο γνωστούς και συμπαθητικούς ήταν ο Χαραλάμπης. 

Χαράλαμπος Παπαδόγιαννης ήταν το όνομά του, γιος παπά γεννημένος στο Δυρράχι Αρκαδίας γύρω στο 1885. Είχε σπουδάσει Θεολογία στο Πανεπιστήμιο και γνώριζε ξένες γλώσσες. 

Για πενήντα περίπου χρόνια περιφερόταν στην Καλαμάτα και στη περιοχή της Μεσσηνιακής Μάνης, ξυπόλυτος, με κουρελιασμένα ρούχα και με χαρακτηριστική ευγένεια κήρυττε σύμφωνα με το Παλαιό Ημερολόγιο. 

Πολλά άτομα, κυρίως παιδιά φωτογραφίζονταν μαζί του. Ο ίδιος μάλιστα, παρότρυνε τους φωτογράφους να τον φωτογραφίζουν, λέγοντάς τους ότι θα έβγαζαν αρκετά χρήματα. 

Φωτογραφίες του όμως ποτέ δεν δέχτηκε να πάρει από φωτογράφους, που συνήθως τις είχαν στην προθήκη των φωτογραφικών τους μηχανών. Αρκετοί ζωγράφοι έκαναν το πορτραίτο του και δημοσιογράφοι έγραψαν για τον Χαραλάμπη σε περιοδικά και εφημερίδες της Μεσσηνίας. 

Ο Χαραλάμπης που με απέραντη συμπάθεια και γλυκιά νοσταλγία έρχεται πάντα στη μνήμη όσων τον γνώρισαν, έφυγε από τη ζωή από φυσικό θάνατο το 1974 σε ηλικία 89 χρονών και ετάφη στο νεκροταφείο του Μοναστηρίου των Παλαιοημερολογιτών (Παναγουλάκη). 

( Από τη περιοδική έκδοση με τίτλο «Ο ΠΥΡΓΟΣ ΛΕΥΚΤΡΟΥ», του Συλλόγου Πυργιανών Μεσσηνιακής Μάνης «Ο Άγιος Γεώργιος», Απρίλιος-Μάιος – Ιούνιος, έτος Η, αρ.φ. 21.)

ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ ΚΑΙ ΑΓΝΩΣΤΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥ…

«…Θα ‘έρθει καιρός, πού θα δεις τα σκυλιά δεμένα με τα λουκάνικα. Ηθική δε θα υπάρχει! Αγάπη δε θα υπάρχει! Εμπιστοσύνη πουθενά δε θα υπάρχει! Ό κόσμος θα πέσει σε μεγάλη ανηθικότητα, χωρίς ούτε συγγενικά όρια… 

— Και ποιός θα κρατάει Ορθοδοξία μπάρμπα-Χαραλάμπη;
— Βλέπεις αυτό το βουνό και δίπλα το άλλο; Θα μείνει μια γιδούλα στο ένα και μια στο άλλο, και θα χτυπάει το κουδουνάκι της τσίν, τσίν, τσίν. Τόσοι θα μείνουτε, πολύ λίγοι… 

Θαυμαστά γεγονότα διηγείται ή Ουρανία Κωνσταντοπούλου, 70 ετών, από το Λατζωνάτο Τριφυλλίας, κάτοικος Καλαμάτας:

«…Τον Χαραλάμπη τον θυμάμαι από τότε πού ήμουν κοριτσάκι του Δημοτικού σχολείου. Ερχόταν στο χωριό μου και άναβε όλα τα καντήλια των εκκλησιών. Είχε ξανθά, μακριά μαλλιά, φορούσε παντελόνι και πουκάμισο με γιλέκο.
Δίδασκε τους συγχωριανούς μου και θυμάμαι, πού τους έλεγε:

-Γυρίστε με το Παλαιό, το Παλαιό είναι το Ορθόδοξο Εορτολόγιο.
Αργότερα παντρεύτηκα και έφυγα από το χωριό μου. Στην Καλαμάτα, στο σπίτι πού έμενα, ερχόταν πολύ συχνά και, επειδή είχα πολλά παιδιά και ήμουν σέ πολύ φτώχεια, μου έφερνε χρήματα, τυριά, ψωμιά, λαχανικά, φρούτα και οτιδήποτε άλλο μπορείτε να φανταστείτε σε τρόφιμα.

Μια φορά ήρθε στο σπίτι μου, έφερε δύο φανάρια, καντηλήθρες και λάδι, τα έδωσε στον άντρα μου και του είπε:
-Αντώνη, όταν πάς στο χωριό σου, στο Σελά, να πάς στο μοναστήρι του Άγιου Μηνά και να ανάψεις αυτά τα δύο φανάρια.
Κάποιες φορές, μαζί με τον άντρα μου, έπαιρναν το γαϊδούρι, πήγαιναν στα περιβόλια, το φόρτωναν πορτοκάλια, λεμόνια, λαχανικά και τα πήγαιναν στον Προφήτη Ηλία, στους φυματικούς. Ένα μεσημέρι ήλθε στο σπίτι και μου είπε: 

-Ό άντρας σου που είναι; Μαγειρέψατε; 

-Μπάρμπα-Χαραλάμπη, δεν έχουμε τι να μαγειρέψουμε και ο άντρας μου λείπει. 

-Έχεις κατσαρόλα και κρεμμύδι; Φέρτα εδώ. 

Του έδωσα την κατσαρόλα, έκοψε το κρεμμύδι, έριξε λάδι, καθάρισε ένα πολύ μικρό κουνουπιδάκι, έριξε αλάτι, ένα κατσαρολάκι νερό, το έβαλε στη φωτιά και μου είπε:
-Ας’ το να βράσει. 

Έβρασε το κουνουπίδι, γέμισε ή κατσαρόλα, φάγαμε τα έξη παιδιά μου, ο Χαραλάμπης, εγώ, και έμεινε και για τον άντρα μου. Θυμάμαι καλά αυτό το περιστατικό, γιατί μου είχε κάνει από τότε μεγάλη εντύπωση. Και αναρωτιόμουνα το πώς μ’ αυτό το μικρό κουνουπιδάκι γέμισε ή κατσαρόλα και φάγαμε τόσα άτομα. Ή δε νοστιμιά του ήταν απερίγραπτη.

Είχα έξη κορίτσια, ήθελα αγόρι, στεναχωριόμουνα και έκανα προσευχή στην Παναγία να μου δώσει αγόρι. Έμεινα έγκυος και την προηγούμενη μέρα από τη γέννα πέρασε ο Χαραλάμπης από το σπίτι μου, αλλά, επειδή εγώ είχα πάει να φέρω νερό, δεν με βρήκε. Είδε τις μικρές κόρες μου και τους είπε:

-Πείτε στη μάννα σας ότι, αυτό πού ζήτησε, θα της το δώσει ο Θεός σε λίγες ώρες.
Πράγματι, την άλλη μέρα γέννησα το γιο μου τον Ευστάθιο. Μετά αναρωτιόμαστε με τον άντρα μου πώς ο Χαραλάμπης ήξερε την ήμερα πού θα γένναγα και ότι το παιδί θα ήταν αγόρι!

Κάποια φορά κάναμε αγρυπνία στο μοναστήρι Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Έκανε πολύ κρύο και χιόνιζε. Ό Χαραλάμπης κάποια στιγμή έφυγε από την αγρυπνία και βγήκε έξω. Όταν τελείωσε ή αγρυπνία και βγήκαμε από την εκκλησία, τον είδαμε ξαπλωμένο κατά γης· κοιμόταν πολύ βαθιά και επάνω του ήταν ένα παχύ στρώμα από χιόνι. Όλοι οι Χριστιανοί τον λυπηθήκαμε και τον ξυπνήσαμε- αυτός, θυμάμαι, μας είπε το έξης θαυμαστό:

-Αχ… τι μου κάνατε… Ήμουνα παρέα με τους αγγέλους!

Πήγαν κάποιοι στην ηγουμένη Καλλίνικη και της είπαν ότι ο Χαραλάμπης δεν είναι καλός άνθρωπος, γιατί δέχεται και του ρίχνουν νερό τα κορίτσια και λούζεται, και γιατί χορεύει στα πανηγύρια. Όταν πήγε ο Χαραλάμπης στο μοναστήρι, ή ηγουμένη τον μάλωσε και του είπε να μην ξαναπατήσει στο μοναστήρι. Ό Χαραλάμπης, αφού την άκουσε με προσοχή, μετά από λίγο της είπε:

-Κάνω τον Ανδρέα το σαλό. Μου χρειάζεται ταπείνωση, γι’ αυτό κάθομαι να με χλευάζουν. τι θέλεις; Να φορέσω κουστούμι και γραβάτα και να κάνω τον κύριο;
Ή ηγουμένη Καλλίνικη, όταν άκουσε αυτά, του ζήτησε συγχώρεση και του έβαλε μετάνοια.

Στην κορυφή του Ταΰγετου είναι ένα εκκλησάκι Προφήτης Ηλίας· θυμάμαι κάποτε μου είχε πει:

-Με πήρε σύννεφο, με πήγε στο εκκλησάκι και άναψα τα καντήλια, ούτε κατάλαβα πώς πήγα… Την εποχή της κατοχής πήγαινε προς τον Αλμυρό και στο χέρι του κρατούσε το φαναράκι του. 

Οι Γερμανοί, όταν τον είδαν του φώναξαν «»Αλτ… «Αλτ… «Αλτ…», αλλά αυτός συνέχιζε το βάδισμα· του έριξαν πολλές σφαίρες και θυμάμαι μου είπε:

-Γέμισε το σακάκι μου, αλλά δεν με πήρε καμία… Οι Γερμανοί τον πλησίασαν, τον σταμάτησαν και τον κοίταξαν, ο Χαραλάμπης τους είπε:
-Να πιστεύοντε στο Χριστό. » Ιδού γαρ, και λέγομεν και λέγομεν, γαρ… γαρ… γαρ».

Και συνέχισε το δρόμο του. Οι Γερμανοί έμειναν ακίνητοι και τον κοίταζαν με απορία και θαυμασμό. Κάποια φορά, πού ήταν άρρωστος, τον φιλοξενούσα στο σπίτι μου. Έτρωγε πολύ λίγο, νήστευε πολύ, ακόμη και το νερό. Δεν δεχόταν να κοιμηθεί σε κρεβάτι, διπλωνόταν με ένα σακί, έβγαινε έξω από το σπίτι και κοιμόταν στην αυλή. Κάποιες φορές με κοίταζε και μου έλεγε: –

–Ήμουν στη Μακεδονία και δεν ξέρω με ποιο τρόπο, ούτε με λεωφορείο, ούτε με ζώο, ούτε με τα πόδια, βρέθηκα στην Ομόνοια στην Αθήνα.
Όλοι οι θεοφοβούμενοι άνθρωποι τον σεβόντουσαν και τον αγαπούσαν, λίγοι ασεβείς τον κορόιδευαν και τον έλεγαν Ζουρλοχαραλάμπη, κολλητσιδιάρη. Ό Χαραλάμπης απ` οπού και αν περνούσε κήρυττε την Ορθοδοξία και έλεγε δυνατά:

-Σήμερα είναι ή τάδε γιορτή με το Παλαιό, μετανοείτε, γυρίστε στην Ορθοδοξία. Κάποια εποχή είχα πάει με την οικογένεια μου στην Αθήνα και εκεί δούλευα. Όταν ήρθα για κάποιο λόγο στην Καλαμάτα, έμαθα ότι ο Χαραλάμπης είναι πολύ άρρωστος στο σπίτι του Ηλιόπουλου. Ξεκίνησα και πήγα να τον δω. Μόλις με είδε χάρηκε και μου είπε:

-Σήμερα σε περίμενα, ήξερα ότι θα έρθεις. Για μένα ο Χαραλάμπης ήταν ο σωτήρας μου, αυτός μου ανάστησε τα παιδιά μου με τα τρόφιμα πού μου έφερνε. Ήταν άγιος άνθρωπος, κήρυκας της Ορθοδοξίας και πολύ ελεήμων, αιωνία του ή μνήμη!

Πληθωρική ή διήγηση του Ιωάννη Ανδριόπουλου, γεμάτη θαυμαστά και παράδοξα:

Κατάγομαι από το Λατζωνάτο Τριφυλλίας και κατοικώ στο Ασπρόχωμα Καλαμάτας.
Το Χαραλάμπη τον θυμάμαι από παιδάκι, γιατί ερχόταν στο χωριό μου και άναβε τα καντήλια στα εξωκλήσια. Στα χωριά πού περνούσε, σε γνωστούς και σε αγνώστους έλεγε:
-Γυρίστε με το Παλαιό. Σήμερα είναι αυτή ή γιορτή με το Παλαιό. Το Παλαιό Εορτολόγιο είναι το σωστό και αυτό να ακολουθήσετε.

Εκκλησιαζόταν και κοινωνούσε μόνο στο μοναστήρι του Παναγουλάκη και στον Άγιο Ισίδωρο. Θυμάμαι κάποια φορά, πού ήμουν στο καφενείο του Ανδρόνικου Καραμπάγια, ήρθε εκεί και ο Χαραλάμπης. Τον φώναξα στο τραπέζι μου, τον κέρασα και του είπα: 

-Παπουλάκη, λέω να πάω αύριο στον Άγιο Γεώργιο, στους Χρόνους.
-Να πάς, αλλά να μην αφήσεις φράγκο στην εκκλησία, γιατί τα παίρνει αυτός ο μπεκρής και μας ξεφτιλίζει.
-Παπουλάκη, δεν μπορώ να πάω και να μην αφήσω κάτι στην εκκλησία.
-Εκείνο πού σου λέω εγώ να κάνεις, γιατί θα διατάξω και θα σε κόψει το τραίνο, αλλά δεν θέλω να σε κόψει, να σε σούρει όμως να γελάσει ο κόσμος… 

Έφυγα από το καφενείο, πήγα σε μια εξαδέλφη μου στο Νέο Κόσμο και μετά πήγα στη στάση, για να πάρω το τραίνο να πάω στο σπίτι μου. Εκεί πού περίμενα, χωρίς να το καταλάβω, βρέθηκα κοντά στις ράγες. 

Πέρασε το τραίνο με έσουρε, μου έσκισε το παντελόνι και, όπως είπε ο Χαραλάμπης, γέλασε ο κόσμος! 

Πριν πάει στο σπίτι του Ηλιόπουλου, έμενε στην καλύβα των Καραχαλαίων στο Ασπρόχωμα. Τα βράδια πήγαινα συχνά, άναβα τη φωτιά και του έκανα παρέα. Κάποια ήμερα πήγα γύρω στα μεσάνυχτα, τον είδα να κοιτάζει προς τα επάνω, δεν ανέπνεε όμως καθόλου, ήταν σαν νεκρός. 

Επειδή πίστευα και πιστεύω ότι ο Χαραλάμπης δεν ήταν ένας απλός άνθρωπος αλλά ένας μεγάλος ασκητής της εποχής μας, κάθισα και περίμενα να δω το αποτέλεσμα. Μετά από αρκετή ώρα άκουσα ένα «χράκ» από το στόμα του και αμέσως μου λέει: 

-τι υπέροχα ήταν εκεί! 

-τι είδες παπουλάκη; του είπα. 

-Είδα χιλιάδες Αγγέλους, Αγίους, Αγίες και την Παναγία μας να υμνούν το Χριστό. Ό Χριστός δεν βλέπεται, γιατί λάμπει· και ή Παναγία μας λάμπει, αλλά βλέπεται.

Έλεγε και άλλα σε μια ξένη γλώσσα, πού εγώ δεν καταλάβαινα· τον ρώτησα τι σημαίνουν αυτά και μου είπε: 

-Είναι οι επτά λέξεις πού μου έδωσε ο Χριστός! Είπε τις λέξεις, αλλά ήταν ξενικές και δεν τις συγκράτησα.
Ένα βράδυ του άναψα τη φωτιά και κάθισα να του κάνω παρέα. Αποκοιμήθηκε όμως ο Χαραλάμπης, και μετά από λίγο τον άκουσα πού έλεγε:

-Χρήν χρέν μη χρέν ναί χρέν.
-Τις ει;
-Αρχιστράτηγος!
-τι ζητάς;
-Να ανοίξει ή κόλαση!
-Δεν ανοίγει.
-Ποιοι είναι αυτοί πού κολάζονται;
-Μάγοι, μάγισσες και αυτοί πού δεν ελεούν.
-Ποιόν να ελεήσουν;
~Το ζητιάνο.
-Ποιος είναι ο ζητιάνος; Πετάγομαι εγώ και του λέω:
-Παπουλάκη, είναι ο Χριστός! Αμέσως ξύπνησε και μου λέει:
-Λύθηκε το πρόβλημα.

Αυτή ή συζήτηση πού είχε ο Χαραλάμπης στον ύπνο του και, κατ’ οικονομία Θεού, πήρα μέρος κι’ εγώ, πού ήμουν ξύπνιος, με συγκλόνισε και αναλύθηκα σε πολλά δάκρυα. 

Ένα άλλο βράδυ κοιμόμουν στο σπίτι μου. Γύρω στα μεσάνυχτα ξύπνησα και είχα μεγάλη ανησυχία. Ό λογισμός μου μου έλεγε να πάω γρήγορα στο Χαραλάμπη. Σηκώνομαι και πηγαίνω στην καλύβα του, τον βρίσκω πεσμένο από το κρεβάτι και ταλαιπωρημένο. Προσπαθούσε πολλή ώρα ν’ ανέβει στο κρεβάτι και δεν μπορούσε· τον σήκωσα, τον έβαλα να ξαπλώσει και θυμάμαι
μου είπε:
-Η Παναγία σε έφερε!
Κάποια μέρα μου είπε:
-Στείλε μου το παιδί σου τον Αντώνη, να του δώσω να διαβάσει μια παράκληση για τον παππού του το Σωτήρη, πού είναι άρρωστος στο νοσοκομείο. Έστειλα τον Αντώνη, το γιο μου, στο Χαραλάμπη, του έδωσε την παράκληση και του είπε να πάει στον Άγιο Μόδεστο να τη διαβάσει. Εγώ πήγα στο σπίτι και, όταν επέστρεψα, ο Χαραλάμπης μου είπε:

-Την ώρα πού διάβαζε το παιδί την παράκληση, έλαβα μήνυμα από τα Ουράνια ότι ο πάππους του θα γίνει καλά.
Όπως το είπε, έτσι και έγινε. Ό παππούς βγήκε πολύ σύντομα από το νοσοκομείο και γιατρεύτηκε από την αρρώστια πού τον ταλαιπωρούσε. Πολλές φορές του έλεγα να μ’ αφήσει να του πλύνω τα πόδια, αρνιόταν όμως επίμονα και μου έλεγε:
-Άλλη φορά.
Ένα βράδυ, πού του ξαναζήτησα να μ’ αφήσει να του πλύνω τα πόδια, αφού αρνήθηκε πρώτα, μου είπε:
-Θα ‘έρθει άλλος από την Αθήνα και θα μου τα πλύνει.

Άλλη μέρα πού πήγα στην καλύβα του Χαραλάμπη, ήρθε ένας κύριος, του έκοψε τα νύχια και του έπλυνε τα πόδια. Όταν τελείωσε, ζήτησε να κρατήσει τα νύχια του για ευλογία. Ό Χαραλάμπης γύρισε προς εμένα και με ρώτησε:
-τι λες, να του τα δώσουμε;
-Παπουλάκη, του λέω, αφού σου έπλυνε τα πόδια, να τον τα δώσεις.
Μετά έμαθα ότι αυτός ο κύριος ήταν καθηγητής από την Αθήνα, είχε μεγάλη αγάπη στο Χαραλάμπη και πίστευε ότι ο παπουλάκης ήταν άγιος άνθρωπος. Κάποια ήμερα με ρώτησε:
-Αχ, θα γίνω άραγε καλά;
Είχε φοβερούς πόνους στα πόδια του και το πρόβλημα αυτό δημιουργήθηκε από τις πολλές μετάνοιες και οδοιπορίες πού έκανε.
-Παπουλάκη, του λέω, την Κυριακή θα φάμε στο σπίτι μου και μετά, ότι πει ο Θεός ας γίνει. 

Την Κυριακή τον πήγα κρατώντας τον στο σπίτι μου και, αφού φάγαμε, τον άφησα κάτω από μια συκιά, για να πάω σε κάποια δουλίτσα μου. Όταν γύρισα μου φωνάζει:
-Έλα εδώ, έλα εδώ γρήγορα. Πήγα αμέσως, για να δω τι με θέλει.
-Κάθισε να σου πω· αυτή τη στιγμή μόλις έφυγε ή Παναγία· μου είπε να μην ξαναπάω στην καλύβα πού μένω, γιατί θα με σκοτώσουν με το τσεκούρι και θα ενοχοποιήσουν εσένα, πού μ’ ανάβεις τη φωτιά. Πήγαινε να ειδοποιήσεις τον Ηλιόπουλο να με πάρει στο σπίτι του.

Εγώ, για να μην πάθω ότι έπαθα με το τραίνο, πήγα τρέχοντας, ειδοποίησα τον Ηλιόπουλο και τον πήρε στο σπίτι του. Στο σπίτι του Ηλιόπουλου, πού έμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του, πήγαινα συχνά και τον έβλεπα. Κάποια μέρα είχαν πάει πολλές γυναίκες να τον δουν, ο παπουλάκης όμως δεν μιλούσε μαζί τους και αυτές, όταν με είδαν, μου παραπονέθηκαν. 

Ρώτησα τον παπουλάκη γιατί δεν μιλάει στις γυναίκες, πού ήλθαν να τον δουν και μιλάει μόνο σε μένα. Με κοίταξε και μου είπε:
-Εσύ έρχεσαι μαζί με την Παναγία. Άλλη φορά, πού είχα πάει να τον δω, μου είπε:
-Ήρθε άγγελος και μου είπε: Έκανες μεγάλο αγώνα και σε ένα μήνα θα αναπαυθείς.

Ό πεθερός μου Αθανάσιος Δημητρακόπουλος, κάποιο βράδυ φιλοξένησε τον παπουλάκη στο σπίτι του. Ό Χαραλάμπης του είχε πει να τον ξυπνήσει στις δύο μετά τα μεσάνυχτα. Ό πεθερός μου έβαλε και το ρολόι, για να μην αποκοιμηθεί. Μόλις χτύπησε το ρολόι, σηκώθηκε για να πάει να ξυπνήσει το Χαραλάμπη. 

Τον είδε όμως να φεύγει περπατώντας πολύ ψηλά πάνω από το έδαφος. Αυτό τον συγκλόνισε και το έλεγε παντού. Στην κηδεία του Χαραλάμπη ο πεθερός μου φώναζε:
-Είναι Άγιος, Άγιος! Τον είδα να περπατάει πάνω από το έδαφος!

Θυμάμαι μια βραδιά, είχε έρθει ο Χαραλάμπης στο πεθερού μου το σπίτι, για να πυρωθεί. Ό κουνιάδος μου ο Γιάννης έριχνε στη φωτιά μπαρούτι με τις χούφτες. Οι φλόγες της φωτιάς ήταν πολύ ισχυρές, ο Χαραλάμπης καθόταν πολύ κοντά, ο κουνιάδος μου συνέχιζε να ρίχνει μπαρούτι, για να γελάει με το Χαραλάμπη. Εγώ τον μάλωνα να σταματήσει, για να μην καούμε. Ό Χαραλάμπης γυρίζει και μου λέει:
-Άφησε τους, να καούνε μια ώρα αρχύτερα. 

Άκουσα από άλλους ότι πέρασε από μια στάνη και δυο τσοπαναρέων του έδωσαν σε πιάτο μυτζήθρα να φάει. Ό Χαραλάμπης, αφού έφαγε, ευλόγησε τα πρόβατα και οι δυο τσοπαναραίοι είδαν ότι από τότε τα πρόβατα είχαν πολύ γάλα. Είπαν στο Χαραλάμπη να περνάει τακτικά, για να του δίνουν γάλα, τυρί, μυτζήθρα και ότι άλλο ήθελε.
Κάποια μέρα τον είδαν να περνάει έξω από τη στάνη περπατώντας πολύ ψηλά πάνω από το έδαφος. Οι τσοπαναραίοι τον θαύμασαν και του φώναζαν να τους πλησιάσει, αλλά ο Χαραλάμπης εξακολουθούσε να φεύγει χωρίς να πατάει στο έδαφος.

Την εποχή της κατοχής οι Γερμανοί είχαν πολλούς κρατουμένους στο παλαιό Σύνταγμα και υπήρχε φήμη ότι πολύ σύντομα θα τους εκτελέσουν. Μια γυναίκα έκλαιγε για τον άντρα της, πού τον είχαν κρατούμενο οι Γερμανοί. Πέρασε ο Χαραλάμπης από τη γειτονιά της και την είδε πού έκλαιγε, τη ρώτησε το λόγο και εκείνη του είπε για τον άντρα της.
-Μην κλαις, θα πάω να σου τον φέρω εγώ τον άντρα σου, της είπε. 

Πήγε στο Σύνταγμα, πέρασε τους Γερμανούς σκοπούς χωρίς να τους φοβηθεί και χωρίς εκείνοι να τον εμποδίσουν. Βρήκε τους κρατουμένους, πήρε αυτόν πού ήθελε και τον πήγε στο σπίτι του!!!

Κάποια φορά είχα πάει στο πανηγύρι στο χωριό Χαραυγή. Στο σπίτι πού πήγα, ήρθε και ο Χαραλάμπης. Σε κάποια στιγμή μπήκε στο χορό και χόρευε με τις κοπέλες. Τον πλησίασα και του είπα:
-Παπουλάκη, γιατί χορεύεις με τα κορίτσια; Λένε ότι δέν είναι σωστό αυτό πού κάνεις.
-Κάνω τον Ανδρέα το σαλό, μου είπε και συνέχισε το χορό.

Ένας οδηγός, πού είχε φορτηγό, μου είχε πει ότι πηγαίνοντας κάποτε με το αυτοκίνητο στην Καλαμάτα, συνάντησε στο δρόμο το Χαραλάμπη, στο χωριό Αρφαρά. Όταν έφτασε όμως στην Καλαμάτα, βρήκε το Χαραλάμπη πάνω στη γέφυρα του παλαιού ΚΤΕΛ. Ό οδηγός αναρωτιόταν πώς ο Χαραλάμπης περπατώντας και χωρίς ν’ ανέβει σε αυτοκίνητο ή μηχανάκι έφτασε στην Καλαμάτα γρηγορότερα από αυτόν. Του οδηγού του είχε κάνει μεγάλη εντύπωση αυτό και το συζητούσε στο καφενείο του Ασπροχώματος.

Άκουσα την εποχή της κατοχής, ότι ο Χαραλάμπης πήγαινε με το φαναράκι του ν’ ανάψει τον Άγιο Ιωάννη στον Άντικάλαμο. Οι Γερμανοί είδαν το φως και άρχισαν να τον πυροβολούν με τα πολυβόλα τους από τη Σπερχογεία. Καμιά όμως σφαίρα δεν τον πήρε. 

Βλέποντας οι Γερμανοί ότι το φως δεν σβήνει, έτρεξαν να τον φτάσουν. Μόλις τον έφτασαν, άρχισε ο αξιωματικός τους να του δίνει κλωτσιές. Όταν σταμάτησε, ο Χαραλάμπης του είπε:

-Δεν θα γυρίσει κανένας από σας στο σπίτι του, στην Γερμανία!

Ό ίδιος μου είπε ότι κάποια φορά είχε πάει σ’ ένα μοναστήρι στη Μάνη. Το βράδυ ξάπλωσε να κοιμηθεί στην αυλή του μοναστηρίου. Όλη τη νύχτα οι δαίμονες δεν τον άφησαν να κλείσει μάτι, τον χτυπούσαν και τον έπιαναν από το λαιμό να τον πνίξουν. Μου είπε ακόμη:

-Ή λέξη τέρας δεν ταιριάζει ποτέ σε άνθρωπο· ούτε σε ζώο· ταιριάζει στο διάβολο, γιατί αυτός είναι τέρας.
Ο Χαραλάμπης κοιμήθηκε τον Οκτώβριο του 1974. Ή κηδεία του έγινε στο μοναστήρι του Παναγουλάκη, και θυμάμαι είχε πάρα πολύ κόσμο.
Ποτέ δε θα ξεχάσω την ασκητική μορφή και την αγιότητα αυτού του ανθρώπου. Παπουλάκη, αιωνία σου ή μνήμη!

Πηνελόπη Λάσκαρη, από το Φλομοχώριο Λακωνίας, κάτοικος Καλαμάτας, αναφέρει χαρακτηριστικά:

Τον Χαραλάμπη τον θυμάμαι από το 1936, ήταν νέος τότε και πολύ ωραιότατος. Πάντοτε ξυπόλητος και αχτένιστος, φορούσε παντελόνι και πουκάμισο, αλλά στη μέση ήταν ζωσμένος ένα σακί. 

Στο λαιμό του είχε ξύλινο Σταυρό και στο ένα του χέρι κρατούσε άλλο Σταυρό, με τον οποίο σταύρωνε τον κόσμο. Εγώ από τότε πίστευα ότι αγιόφερνε, ενώ άλλοι τον έλεγαν τρελό, συγκεκριμένα τον έλεγαν Ζουρλοχαραλάμπη. 

Τον θυμάμαι στην Καλαμάτα, στο δρόμο πού ήταν το Μεταξουργείο του Χριστόπουλου, έβαζε κήρυγμα και είχε μαζευτεί κόσμος. Παντού και πάντοτε έλεγε λόγια χριστιανικά και προφητικά, ακολουθούσε το Παλαιό Εορτολόγιο, εκκλησιαζόταν και κοινωνούσε μόνο στο Παναγουλάκη το μοναστήρι. 

Όταν πήγαινα για μπάνιο, τον έβλεπα να κηρύττει στους λουόμενους και μερικούς να τους ελέγχει. Γύριζε όλα τα εξωκλήσια και άναβε τα καντήλια.

Μια φορά, πού είχα στο σπίτι μου τα μικρά παιδιά της αδελφής μου, πέρασε ο Χαραλάμπης και μου άφησε κάτι ρεταλάκια.
-Πάρτα αυτά. Και έφυγε σαν σίφουνας. Εγώ τα φύλαξα μέσα στο μπαούλο μου. Μετά από δύο χρόνια ήλθε ο Χαραλάμπης και μου είπε:
-Δώσ’ μου εκείνα τα ρεταλάκια, θέλω να τα πάω κάπου. Τα δύο τελευταία χρόνια της ζωής του έμενε στο κουμπάρου μου του Ηλιόπουλου. Σχεδόν κάθε μεσημέρι του πήγαινα φρέσκο φαγητό και θυμάμαι μου έλεγε:

-Οι αμαρτίες των ανθρώπων έχουν φτάσει μέχρι το λαιμό και μια μέρα Θα τους κουκουλώσουν και θα καταστραφούνε… 

Μια μέρα πήγα πολύ στεναχωρημένη και του είπα:
-Πατερούλη είμαι πολύ στεναχωρημένη, γιατί δεν έχω καμιά είδηση για το παιδί της κουμπάρας μου, πού υπηρετεί στο Πεζικό. Λέω στους γονείς του, πού με παίρνουν τηλέφωνο από το εξωτερικό, ότι είναι καλά. Τι θα γίνει πατερούλη, λέω πολλά ψέματα και αυτό δεν μου αρέσει.
-Μη στεναχωριέσαι, σήμερα θα λάβεις γράμμα του. Πήγα μετά στο σπίτι μου και βρήκα γράμμα από το στρατιώτη. 

Πατερούλη, είπα μέσα μου, πώς το ήξερες ότι θα λάβω γράμμα;

Επειδή δεν μπορούσα να πηγαίνω συνέχεια να τον καθαρίζω, συνεννοηθήκαμε μαζί με άλλες κυρίες και δίναμε κάποιο χρηματικό ποσό σε μια κυρία Σταθούλα και τον περιποιόταν. Με έλεγε «μανούλα μου» και τον ρώτησα, 

–Γιατί με λες «μανούλα μου»; 

–Γιατί ή μάννα μου με εγκατέλειψε μικρό και το ‘χω παράπονο- δεν έπρεπε να με εγκαταλείψει ή μανούλα μου. Εσείς οι Μανιάτες κάποτε είσαστε οι καλύτεροι άνθρωποι, τώρα χαλάσατε, γίνατε οι χειρότεροι.
Πολλά μου έλεγε, πού δεν τα θυμάμαι. Κάποια φορά, πού είμαστε πολλές γυναίκες στο δωμάτιο του Χαραλάμπη, είπε στην κουμπάρα μου:

-Πήγαινε ν` ανάψεις το καντήλι, γιατί έσβησε. Πήγε και το βρήκε σβηστό, ενώ ή ίδια προ ολίγου το είχε ανάψει. Όλες οι κυρίες αναρωτιόμαστε πώς το είδε ο Χαραλάμπης ότι έσβησε.
Μια μέρα κάποια κυρία προθυμοποιήθηκε να τον λούσει. Όταν όμως τον έλουζε του έκοψε λίγα μαλλιά και γένια. Το μεσημέρι πού πήγα, άρχισε να μου λέει:
-Έλα μανούλα να σου πω τι έπαθα, με έλουσε και μου έκοψε τα μαλλιά και τα γένια, στεναχωρήθηκα πολύ και την καταράστηκα.
Έμαθα αργότερα ότι ή κυρία αυτή, πριν πεθάνει υπέφερε από την κατάρα του.

Δύο μέρες, επειδή είχα κάποιες δουλειές, δεν πήγα να τον ιδώ. Κάποια στιγμή μια γειτόνισσα μου φώναξε:
-Πηνελόπη, ήρθε ο Χαραλάμπης, βγαίνω στο μπαλκόνι και τον βλέπω να στέκει στον τοίχο.
-Είσαι καλά; με ρώτησε. Δεν ήρθες και ανησύχησα. Θα έκανε ώρα να φτάσει στο σπίτι μου. Περπατούσε σαν το μικρό παιδάκι, βήμα-βήμα, ακουμπώντας τα χέρια του στους τοίχους, για να μην πέσει… Όταν τον παραστέκαμε να πεθάνει, ερχόντουσαν από διαφόρους τόπους γυναίκες και έλεγαν κλαίγοντας:

-Χαραλάμπη, εσύ μας έθρεψες, εσύ μας έντυσες…εσύ μεγάλωσες τα παιδιά μας… 

Κάποια άλλη φορά μου είπε: 

-Θα γίνει πόλεμος μεταξύ Αμερικής και Ρωσίας, θα νικήσει ή Αμερική, αλλά δε θα βρεθούν χέρια να την χειροκροτήσουν.

Όταν πέθανε, τον στόλισαν σαν γαμπρό, τον κηδέψαμε στο μοναστήρι του Παναγουλάκη και θυμάμαι ήταν λαο­θάλασσα ο κόσμος στην κηδεία του.

ΠΗΓΗ: ΑΠΑΝΤΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ, ΟΡΘΟΓΝΩΣΙΑ

Η ΝΕΟΕΠΟΧΙΤΙΚΗ ΠΛΑΝΗ ΤΗΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΟΛΙΣΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ REIKI

Η ΝΕΟΕΠΟΧΙΤΙΚΗ ΠΛΑΝΗ ΤΗΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΟΛΙΣΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ REIKI

Ο εναλλακτικός ισχυρισμός για μια «πιο εσωτερική ολιστική πνευματική οπτική», που παραπλάνησε αρκετούς Χριστιανούς

Του   Β. Χαραλάμπους,  θεολόγου

Σε κέντρα ολιστικής ιατρικής προσφέρεται και η εναλλακτική ολιστική ‘’θεραπεία’’ Reiki.  Αν προσέξουμε από τη διατύπωση του ορισμού της ολιστικής ‘’θεραπείας’’ Reiki, δεν αναφέρεται στην εναλλακτική  ‘’θεραπεία’’ του σώματος μόνο,  αλλά και του ‘’νου’’ και του ‘’πνεύματος’’ του ανθρώπου. Reiki θα πεί συμπαντική και  ζωτική ενέργεια.  Χρειάζεται περισσότερη επεξήγηση για να αντιληφθεί κανείς, ότι η εναλλακτική  αυτή ‘’θεραπεία’’ άπτεται μεταφυσικών ορίων; Δεν είναι τυχαίο εξάλλου  που το Reiki καλείται God power, δηλαδή θεϊκή δύναμη. 

Και όλη τούτη η εναλλακτική  ολιστική ‘’θεραπεία’’ Reiki, εδράζεται στη «μετάδοση ζωτικής ενέργειας με το άγγιγμα των χεριών», όπως πλανεμένα ισχυρίζονται.  Με τον όρο ‘’θεραπεία’’, αναφέρονται σύμφωνα με τους πλάνους ‘’εναλλακτικούς’’  ισχυρισμούς των και σε μια «πιο εσωτερική ολιστική πνευματική οπτική». Το Reiki χαρακτηρίζεται από τους Νεοεποχίτες ως πνευματικά καθοδηγούμενη ζωτική ενέργεια.  Με όλα τούτα, δεν καθίσταται ακόμα πιο επικίνδυνη η εναλλακτική αυτή ‘’θεραπευτική’’ πλάνη;

Οι ‘’μεταφυσικές’’ αναφορές των εναλλακτικών πλανών, δεν αφήνουν περιθώρια καταφυγής στον Θεό. Οι αναφορές σε εναλλακτική ολιστική ‘’θεραπεία’’ του ‘’νου’’ και του ‘’πνεύματος’’ του ανθρώπου, άπτονται άλλων σφαιρών μεταφυσικής υφής.  Αυτές  οι ‘’θεραπείες’’ του ‘’νου’’ και του ‘’πνεύματος’’ του ανθρώπου, περιορίζουν αλλοτρόπως την ανθρώπινη ελπίδα στην εναλλακτική ‘’θεραπεία’’. 

Ποιος μπορεί εκείνη τη στιγμή να επικαλεστεί τον Ζωοδότη Κύριο;  Η ‘’θεραπεία’’ του ‘’νου’’ και του ‘’πνεύματος’’ του ανθρώπου, αποκλείει τέτοιες αναφορές.  Οι ‘’θεραπευτές’’ στους οποίους καταφεύγει δεν έχουν να κάνουν με το ανθρώπινο σώμα, αλλά και το ‘’νου’’ και το ‘’πνεύμα’’ του ανθρώπου όπως λένε.  

Και ο απλός Χριστιανός ο οποίος ούτε προς στιγμή δεν πρέπει να λησμονεί τον Θεό, ‘’αφήνεται’’ σε τέτοιες ‘’θεραπευτικές’’ πλάνες; Όλες τούτες οι εναλλακτικές ‘’θεραπείες’’, που η κάθε μια αλλοτρόπως υποδεικνύει τις υπόλοιπες, είναι επικίνδυνες για την πνευματική ζωή του Χριστιανού,  του οποίου η ζωή πρέπει να είναι γύρω από ‘’το εν ούτινος έστι χρεία’’.

Αντιλαμβάνεται κανείς την επιπρόσθετη επικινδυνότητα, να υποδεικνύεται σε Χριστιανούς μια Νεοεποχίτικη εναλλακτική ‘’θεραπευτική’’ πλάνη, η οποία οδηγεί πολλές φορές και σε άλλες εναλλακτικές πλάνες.  Στον ανυποψίαστο Χριστιανό που επισκέπτεται ένα τέτοιο ολιστικό κέντρο, παρέχεται πλήθος Νεοεποχίτικων εναλλακτικών επιλογών.

Ως εκ τούτων και η ανάρτηση στην Ιστοσελίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου, που περιλαμβάνει την Νεοεποχίτικη  ‘’αντιπρόταση’’  της εναλλακτικής ολιστικής πλάνης,  είναι απαράδεκτη.

http://aktines.blogspot.gr