ΑΝ ΒΙΑΖΕΣΑΙ ΝΑ ΔΕΙΣ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ, ΑΡΧΙΣΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ. ΕΙΝΑΙ Ο ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΟΣ ΔΡΟΜΟΣ.

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΒΙΟΗΘΙΚΗ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΒΙΟΗΘΙΚΗ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Σάββατο 20 Ιανουαρίου 2024

Π. ΑΝΑΝΙΑΣ ΚΟΥΣΤΕΝΗΣ: ΤΟ "ΟΥ ΦΟΝΕΥΣΕΙΣ" ΙΣΧΥΕΙ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ!

Π. Ανανίας Κουστένης: Να πολεμήσω για του Χριστού την πίστη. Δεν έρχεται όμως όλο αυτό έτσι λίγο σε αντίθεση: Έλα ο χριστιανός που πρέπει να αγαπάω όλο τον κόσμο, να σηκώσω  τον Μουσουλμάνο που με απειλεί, να σκοτώσω τον Εβραίο που με απειλεί, και μετά να πάω να κοινωνήσω;
Όχι, δεν είναι έτσι. Το «ου φονεύσεις» ισχύει για όλους. Είναι κωδικοποίηση• ο δεκάλογος του φυσικού δικαίου. Μόνο αυτό αν τελούσαμε σήμερα, δεν χρειάζονται νόμοι. Έχουμε γεμίσει νόμους. Πολυνομία και… παρανομίες… (γέλια) Είναι κωδικοποίηση του φυσικού δικαίου. Και όπως μας έλεγε ο μακαρίτης ο Μουρατίδης ο δάσκαλος που μας έκανε το αστικό δίκαιο, το «ου φονεύσεις» ισχύει και γι’ αυτόν του έρχεται να σε φονεύσει. Όχι μόνο για σένα. Οπότε κάνεις άμυνα. Και ο Χριστός -κάνε άμυνα στον Πόντιο Πιλάτο, όταν τον χτύπησε ο δούλος. Του λέει: «Για πες μου, γιατί με χτυπάς; Αν έκανα κακό, για ποιό κακό; Ειδάλλως, γιατί το κάνεις;». Είναι φυσικό δικαίωμα. Είναι λογικό δικαίωμα. Γιατί ο Κύριος έλεγε στον δούλο του: «Εγώ σε έφτιαξα και σου έδωσα και λογική. Αν δεν κάνεις χρήση της λογικής, με χτυπάς χωρίς να φταίω, δεν το βλέπεις;». 

Παρασκευή 1 Δεκεμβρίου 2023

ΟΣΙΟΣ ΠΑΪΣΙΟΣ: Η ΕΚΤΡΩΣΗ ΕΙΝΑΙ ΦΟΒΕΡΗ ΑΜΑΡΤΙΑ!

Όσιος Παΐσιος ο Αγιορείτης: Αν κάμει έκτρωση, θα την πληρώσουν τα άλλα παιδιά τους με αρρώστιες και ατυχήματα. Σήμερα οι γονείς σκοτώνουν τα παιδιά με τις εκτρώσεις και δεν έχουν την ευλογία του Θεού. Παλιά, αν γεννιόταν ένα παιδάκι άρρωστο, το βάπτιζαν, πέθαινε αγγελούδι, και ήταν πιο ασφαλισμένο.
Η έκτρωση είναι φοβερή αμαρτία. Είναι φόνος, και μάλιστα πολύ μεγάλος φόνος, για τι σκοτώνονται αβάπτιστα παιδιά. Πρέπει να καταλάβουν οι γονείς ότι ή ζωή αρχίζει από την στιγμή της συλλήψεως.

Τρίτη 28 Νοεμβρίου 2023

ΓΕΡΩΝ ΠΑΪΣΙΟΣ ΟΛΑΡΟΥ: ΤΙ ΤΥΧΗ ΘΑ ΕΧΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΛΛΗ ΖΩΗ ΟΙ ΨΥΧΕΣ ΤΩΝ ΦΟΝΕΥΘΕΝΤΩΝ ΒΡΕΦΩΝ!

Μερικοί από τους χριστιανούς ερώτησαν τον Γέροντα, Τι τύχη θα έχουν στην άλλη ζωή οι ψυχές των φονευθέντων βρεφών από εκτρώσεις και εκείνος στενάζοντας είπε:
Εγώ πιστεύω ότι
 αυτά τα βρέφη είναι μάρτυρες. Αυτά θα συμπληρώσουν τον αριθμό των μαρτύρων στους έσχατους καιρούς, όπως λέγει η Αποκάλυψις. Αυτά λαμβάνουν το βάπτισμα του αίματος, όταν προέρχονται από εκτρώσεις, αλλά ή Εκκλησία δεν τα μνημονεύει στις προσευχές της για να μη ενθαρρύνει τις εκτρώσεις, πού για τους γονείς αποτελούν πράξη παιδοκτονίας.

Κυριακή 16 Ιουλίου 2023

ΠΩΣ ΖΟΥΝ ΟΙ ΨΥΧΕΣ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ

 

ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ- Η ΖΩΗ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ

 

ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΜΕΡΕΣ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ


Πέμπτη 25 Αυγούστου 2022

ΟΣΙΟΣ ΙΑΚΩΒΟΣ ΤΣΑΛΙΚΗΣ: "ΝΑ ΞΕΡΕΙΣ ΔΕΝ ΣΩΖΟΝΤΑΙ ΟΣΟΙ ΑΥΤΟΚΤΟΝΟΥΝ."

"Να ξέρης, δεν σώζονται όσοι αυτοκτονούν..."
(Όσιος Ιάκωβος Τσαλίκης)

Κάποτε ένα νέο παιδί ήρθε για εξομολόγηση και ήταν απελπισμένο από μια επαναλαμβανόμενη αμαρτία του, και ο πειρασμός τον έφθασε στο σημείο να βρη ένα όπλο και να θέλη να αυτοκτονήση.

 Προσπαθούσα πολύ καιρό να τον πείσω με αγάπη και υπομονή να βγάλη τον πειρασμό της απελπισίας από μέσα του, μάταια όμως. Τότε του πρότεινα να πάη στο Μοναστήρι του οσίου Δαυίδ του Γέροντα στην Εύβοια να ξεκουραστή λίγες μέρες, εάν είχε ευλογία από τον Γέροντα της Μονής όσιο Ιάκωβο, μια και ήταν γιορτινές μέρες.

 Εγώ δεν μίλησα με τον Γέροντα, ο νέος ανέβηκε στο Μοναστήρι, έμεινε αρκετές ημέρες, δεν μίλησε κι εκείνος σε κανέναν για το πρόβλημά του, και έφθασε η μέρα της αναχώρησής του. Ο Γέροντας τον συνόδευσε στην πόρτα, δίνοντάς του μια τσάντα γεμάτη με δώρα, και αφού του έδωσε ευχές του είπε:

– Να ξέρης, δεν σώζονται όσοι αυτοκτονούν!

Ο νέος τα έχασε!

Πραγματικά ο πειρασμός τον είχε κάνει να πιστέψη ότι, εάν αυτοκτονούσε, θα σωζόταν γιατί θα σταματούσε την αμαρτία... Γύρισε αναπαυμένος και αλλοιωμένος και παρέδωσε το όπλο.

Μαρτυρία από το βιβλίο, 
ο «Γέρων Ιάκωβος, Διηγήσεις, Νουθεσίες, Μαρτυρίες»

Τετάρτη 13 Οκτωβρίου 2021

Π. ΡΑΦΑΗΛ ΜΙΣΙΑΟΥΛΗΣ: ΤΟ ΦΛΕΓΟΝ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΥΘΑΝΑΣΙΑΣ!

 Το φλέγον ζήτημα της ευθανασίας
π. Ραφαήλ Χ. Μισιαούλης, Iεροδιάκονος
Ιεράς Μητροπόλεως Ταμασού και Ορεινής, θεολόγος
 
Το τελευταίο χρονικό διάστημα, και όχι μόνο, βλέπουμε στα μέσα μαζικής ενημέρωσης να συζητείτε από διάφορους το θέμα της ευθανασίας και εάν πρέπει να ανοιχθεί διάλογος στο θέμα αυτό. Η ευθανασία ως θέμα δεν είναι εύκολα προσεγγίσιμο και αυτό γιατί τόσο ως έννοια και πολύ περισσότερο η μεταμόρφωση της σε πράξη, οδηγεί το άτομο σε διλήμματα και σε αμφιλεγόμενες καταστάσεις.
 
Ο όρος «ευθανασία» είναι ένας όρος που αφορά καθαρά την ιατρική επιστήμη και αναφέρεται στη διακοπή της ζωής μέσω της βοήθειας του γιατρού, προκειμένου να λυτρωθεί ο άνθρωπος που υποφέρει από τις οδύνες της ασθένειάς του και να επέλθει μία ήρεμη κατάληξη. Αντίθετα, στα αρχαία χρόνια, όπως ήδη αναφέρθηκε, η ευθανασία ήταν ο καλός και ήρεμος θάνατος ή ο ένδοξος θάνατος στο πεδίο της μάχης.
 
Η ευθανασία χωρίζεται σε είδη. Το πρώτο είδος, το οποίο υποκατηγοριοποιείται στην εκούσια, ακούσια και ευγονική, είναι η εκούσια ή ενεργητική ευθανασία, η οποία προσδιορίζεται από μία ενέργεια και η οποία λαμβάνει χώρα εσκεμμένα με την ανάθεση της διαδικασίας τερματισμού της ζωής ενός ατόμου από κάποιο τρίτο άτομο.
Στόχος της πιο πάνω ενέργειας η επιτάχυνση της έλευσης του θανάτου στο «θνήσκον» άτομο.
 
Το δεύτερο είδος της ευθανασίας είναι η ακούσια ή παθητική ευθανασία. Στην προκειμένη περίπτωση ο ιατρός δεν προκαλεί την έλευση του θανάτου με τη χορήγηση κάποια ουσίας, αλλά διακόπτει την φαρμακευτική αγωγή που χορηγούσε στον ασθενή ή αποσυνδέει τις ιατρικές συσκευές, οι οποίες τον κρατούσαν στη ζωή. Σε αυτή την περίπτωση η ευθανασία δεν προέρχεται από την θετική ενέργεια του ιατρού αλλά από παράλειψη.
 
Η θέση της εκκλησίας είναι εναντίον της ευθανασίας. Ο λόγος είναι διότι θεωρείται φόνος. Από τη στιγμή που παρεμβαίνει κανείς στη ζωή του άλλου, την εμποδίζει και την αποκόπτει και του στερεί το δικαίωμα να ζήσει, αυτό είναι καθαρά δολοφονία. Δεν έχει κανένας το δικαίωμα να αφαιρέσει τη ζωή του άλλου έστω και εάν υπάρχουν πόνοι και θλίψεις. Μόνο ο Ιησούς Χριστός τη δίνει, και μόνο εκείνος την παίρνει. «Εν χειρί Θεού πνεύμα παντός ανθρώπου». Η ζωή του ανθρώπου είναι δώρο Θεού, σύμφωνα με τον Ιώβ (κεφάλαιο 12, στίχο 10). Είναι η πηγή όλων των αγαθών. Αποτελεί τον χώρο μέσα στον οποίο βρίσκει την έκφραση του το αυτεξούσιο, συναντάται η χάρις του Θεού με την ελεύθερη βούληση του ανθρώπου και επιτελείται η σωτηρία του.
 
Η Εκκλησία την ευθανασία τη δέχεται από τον Θεό και όχι από τον ίδιο τον άνθρωπο.
Οι δοκιμασίες, τα προβλήματα, οι πόνοι στο διάβα της ζωής του ανθρώπου αποτελούν μέσα τα οποία αναγκάζουν τον άνθρωπο να ταπεινωθεί, διανοίγουν την οδό της θεϊκής αναζήτησης και προκαλούν το θαύμα και το σημείο της θεϊκής χάριτος και παρουσίας.
 
Στην πραγματικότητα μπορεί η ευθανασία να ακούγεται ένας θάνατος αξιοπρεπής και ήσυχος, όμως στην ουσία και αυτό πρέπει να τονισθεί, είναι υποβοηθούμενη αυτοκτονία, συνδυασμός φόνου και αυτοκτονίας (βλ. Η θέσις της Εκκλησίας επί του θέματος της ευθανασίας – 2017, Εισήγηση του μακαριστού Μητροπολίτου Φθιώτιδος κυρού Νικολάου).
 
Στη βάση του προβλήματος βρίσκεται ότι οι άνθρωποι θέτουν την ποιότητα ζωής πάνω από την αξία της. Η ζωή είναι αυτοαξία από μόνη της, έστω και αν έχει πόνο και θλίψη. Είναι μια αξία η ζωή, και το φαινόμενο της θλίψης κατά την Εκκλησία έχει το σκοπό του, να οδηγεί σε κάτι, όπως πολύ εύστοχα τόνισε ο Πρόεδρος της Συνοδικής Επιτροπής της Βιοηθικής, Μητροπολίτης Πάφου κ. Γεώργιος.
 
Η Εκκλησία δεν μπορεί ποτέ να συνεναίσει στην αφαίρεση ζωής.
Η μοναδική μορφή ευθανασίας που αποδέχεται η Εκκλησία είναι η «πνευματική ευθανασία», δηλαδή η άμβλυνση του φόβου για το θάνατο, που επιτυγχάνεται με την ψυχική προετοιμασία του ετοιμοθάνατου ανθρώπου και τη συμπαράσταση των οικείων του.
 
Καλό θα ήταν πριν να ομιλεί κανείς και να αιτείται διάφορα πράγματα επικαλούμενος τα ανθρώπινα δικαιώματα, να καθίσει να μελετήσει και να βιώσει τη χριστιανική ζωή, πίστη και παράδοση. Το να τοποθετούνται τα ανθρώπινα δικαιώματα πάνω από τα δώρα του Θεού, του παροχέως της ζωής, αυτό το θεωρούμε πλήρη άγνοια στα χριστιανικά ιδεώδη. Ο κάθε άνθρωπος αντλεί την αξία του όχι από τα ατομικά του συμφέροντα η δικαιώματα, άλλα από το ότι είναι πλασμένος «κατ ̓ εικόνα και καθ ̓ ομοιωσιν Θεού».
 -
Συνοψίζοντας, η Αγία μας Εκκλησία, η οποία πιστεύει ακράδαντα στην αθανασία της ψυχής, στην ανάσταση του σώματος, στην αιώνια πραγματικότητα, στους πόνους ως «στίγματα του Κυρίου Ιησού εν τω σώματι ημών» (Γαλ. 6, 17), στις δοκιμασίες ως αφορμές και ευκαιρίες σωτηρίας, στην δυνατότητα ανάπτυξης κοινωνίας αγάπης μεταξύ των ανθρώπων, κάθε θάνατο πού αποτελεί αποτέλεσμα ανθρωπίνων αποφάσεων και επιλογών, όσο «καλός, ήρεμος και αξιοπρεπής» και αν ονομάζεται, τον απορρίπτει ως «ύβριν» κατά του Θεού.
 
https://www.pemptousia.gr

Τρίτη 29 Οκτωβρίου 2019

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΥΣΗ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ


ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ
ΚΑΥΣΙΣ ΝΕΚΡΩΝ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΠΙΣΤΙΣ
Ἐν Πειραιεῖ τῇ 29ῃ Ὀκτωβρίου 2019

Ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Πειραιῶς κ. Σεραφείμ ἀπέστειλε τήν κάτωθι Ποιμαντορική Ἐγκύκλιο νά ἀναγνωσθῇ τήν Κυριακή 3 Νοεμβρίου ἐ.ἔ. στούς Ἱ. Ναούς τῆς Μητροπολιτικῆς Περιφερείας Πειραιῶς.

ΕΚ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ
 ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ

Τέκνα μου ἀγαπητά,
Τυγχάνει γνωστόν ὅτι ἔνιοι ἐντόπιοι κύκλοι τοῦ διεθνιστικοῦ περιπαίγματος μή κηδόμενοι τῆς πατροπαραδότου Χριστιανικῆς παραδόσεως τῆς ἀμωμήτου ἡμῶν πίστεως διεισδύουν εἰς πᾶν μέσον ἐπικοινωνιακῆς μορφῆς καί δι’ αὐτῶν εἰς τάς συνειδήσεις τοῦ συγχρόνου ἀνθρώπου, δηλητηριάζουν αὐτάς καί κλονίζουν τάς βάσεις τῆς πίστεως. Ὡσαύτως ἡ ἀδιαφορία περί τήν πίστι καί τάς χριστιανικάς παραδόσεις, ὑπό τήν ἐπίδρασι τῶν ἀνωτέρω ἀποκτᾶ ὁσημέραι ρίζωμα εἰς τάς ἠθικῶς ἀτόνους καί θρησκευτικῶς καχεκτικάς συνειδήσεις.
Ἡ Ἁγία ἡμῶν Ἐκκλησία, ὡς μήτηρ φιλόστοργος ἀντιλαμβανομένη τά σημεῖα τῶν καιρῶν καί τήν συστροφήν τῶν πονηρευομένων κατ’ Αὐτῆς, πρός διαφύλαξι τῆς Ὀρθοδόξου παραδόσεως σήμερον, πού ὑλοποιεῖται πλήρως μέ τό ἀποτεφρωτήριον πού ἄρχισε ἡ λειτουργία του, ἤδη διά καταλλήλου ἐνημερώσεως διεφώτισε τό χριστεπώνυμον πλήρωμα Αὐτῆς πρός καταρτισμόν τῶν Ἁγίων καί οἰκοδομήν τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ κατά τούς θεοπνεύστους λόγους τοῦ ἀποστόλου Παύλου (Ἐφεσ. Δ 12) καί ἤδη ἐτόνισε τάς πνευματικάς διαστάσεις καί τάς συνεπείας μιᾶς τοιαύτης ἐπιλογῆς εἰς τήν πνευματικήν ζωήν τοῦ πιστοῦ ἀπορρίπτουσα τήν καῦσι τῶν νεκρῶν διά τά πιστά Της μέλη ὡς πρᾶξι ἀπάδουσαν πρός τήν παράδοσι Αὐτῆς, ὁριοθετοῦσα τήν πίστι Αὐτῆς καί τόν σεβασμόν εἰς τό ἀνθρώπινον πρόσωπον καί κατ’ ἐπέκτασι εἰς τό σῶμα τοῦ ἀνθρώπου, τό ὁποῖον ἀποτελεῖ ναόν καί κατοικητήριον τοῦ Παναγίου Πνεύματος, δυνάμει Ἐγκυκλίων Αὐτῆς.
Κατόπιν τῆς λειτουργίας τοῦ ἀποτεφρωτηρίου στήν Ριτσώνα ἐπαγόμεθα τά κάτωθι: Τό ἀνθρώπινον σῶμα εἶναι ναός τοῦ Θεοῦ καί κατοικία τῆς ἀθανάτου ψυχῆς. Ἡ καῦσις τοῦ σώματος καί ἡ σύνθλιψις τῶν ὀστῶν εἰς τόν «σπαστήρα» ἀποτελοῦν εἰκονοκλαστικήν πρᾶξι πού προσβάλλει τήν πίστι τῆς Ἐκκλησίας εἰς τήν αἰωνιότητα. Ἡ διαδικασία τῆς φθορᾶς τοῦ σώματος πρέπει νά εἶναι φυσική καί ποτέ ἐξαναγκασμένη. Ἡ φύσις ἀναλαμβάνει τήν φθορά τοῦ σώματος. Ἡ καῦσις εἶναι πρᾶξις βίας ἐπί τοῦ σώματος. Ἡ ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας προερχομένη ἐκ τῆς τιμῆς τῶν ἁγίων λειψάνων πείθει ὅτι τά λείψανα πνευματικῶς ζοῦν, δι’ αὐτό διά τήν Ἐκκλησίαν ἡ ταφή ἀποτελεῖ αἰωνία ἀξία καί ἡ καῦσις δέν θεωρεῖται ὡς ἀτομικόν δικαίωμα διά τά πιστά μέλη τῆς Ἐκκλησίας, διότι εἶναι μία καθαρά μηδενιστική πρᾶξις, πού σηματοδοτεῖ τό τέλος τοῦ ἀνθρώπου ἐνῶ ἀντιθέτως ἡ ταφή σηματοδοτεῖ τήν ἐλπίδα καί τήν προσδοκίαν τῆς Ἀναστάσεως.
Ἡ καῦσις τῶν νεκρῶν εἰς οἱαδήποτε ἐπιχειρήματα καί ἄν θεμελιοῦται κεῖται ἐκτός τῆς Ὀρθοδόξου ἀληθείας πού καθορίζεται ἀπό τό Ἀποστολικόν λόγιον: «Οὕτω καὶ ἡ ἀνάστασις τῶν νεκρῶν. σπείρεται ἐν φθορᾷ, ἐγείρεται ἐν ἀφθαρσίᾳ· σπείρεται ἐν ἀτιμίᾳ, ἐγείρεται ἐν δόξῃ· σπείρεται ἐν ἀσθενείᾳ, ἐγείρεται ἐν δυνάμει· σπείρεται σῶμα ψυχικόν, ἐγείρεται σῶμα πνευματικόν. ἔστι σῶμα ψυχικόν, καὶ ἔστι σῶμα πνευματικόν. οὕτω καὶ γέγραπται· ἐγένετο ὁ πρῶτος ἄνθρωπος ᾽Αδὰμ εἰς ψυχὴν ζῶσαν· ὁ ἔσχατος ᾽Αδὰμ εἰς πνεῦμα ζωοποιοῦν». (Α΄ Κορ. IE, 42-45).
Ἡ κοινωνία μέ τήν καῦσι τῶν νεκρῶν προσυπογράφει τόν μηδενισμόν της. Μία κοινωνία πού δέν ἀποδέχεται τόν ἄνθρωπον εἰς τήν ἀσθένειάν του, τήν ἀδυναμίαν του καί τόν θάνατόν του, μία κοινωνία πού ἀποτεφρώνει τούς νεκρούς της, μία κοινωνία πού καταστρέφει καί τήν ἀνάμνησι τῆς ζωῆς καί τήν ἐνθύμισι τῶν μελῶν της, μία κοινωνία πού θεωρεῖ τήν ἀρχή τοῦ ἀνθρώπου τεχνητή καί ἐπιλεκτική καί τό τέλος του ὁριστικό καί ἀμετάκλητο, μία κοινωνία πού ἀρνεῖται τήν πνοήν τοῦ αἰωνίου καί ἐγκλωβίζεται εἰς τήν ἀσφυξίαν τοῦ ἐφημέρου τί σχέσι δύναται νά ἔχη αὐτή ἡ κοινωνία μέ τή ζωήν; Ἀκόμη καί οἱ ἄθεοι ὑπεγράμμιζον τήν ἀνάμνησι τῶν ἐπιγείων θεῶν τους μέ ταριχεύσεις τῶν σωμάτων τους ὅπως εἰς τίς περιπτώσεις τοῦ Λένιν καί τοῦ Μάο Τσέ Τούνγκ.
Τό ἀποτέλεσμα τοῦ ἀνθρωπισμοῦ χωρίς Θεόν, τοῦ πολιτισμοῦ χωρίς ἀξίες καί τοῦ μηδενισμοῦ χωρίς σκοπόν, τό ἀποτέλεσμα τῆς συγχύσεως τῆς ἀθεΐας εἶναι ἡ ἐξαφάνισις τοῦ ἀνθρώπου, ἡ καῦσις καί τοῦ τελευταίου ὑπολείμματός του. Ἡ καῦσις τῶν νεκρῶν σωμάτων ὁδηγεῖ εἰς τήν καῦσι τῆς ἀνθρωπίνης ἀξιοπρεπείας.
Ἡ ἔννοια τῆς αἰωνιότητος  ἀπομακρύνεται ἀπό τήν ἐμπειρίαν τῆς ζωῆς μας. Κάθε τί πού τήν ὑπενθυμίζει καί διακριτικῶς τήν ὑπογραμμίζει βαθμιαίως γίνεται ἀνεπιθύμητον εἰς τήν ἀποδοχήν του καί ἐνοχλητικόν εἰς τήν πρακτικήν του. Σύγχρονος διανοητής, ὑπεστήριξε εἰς ἄρθρον του ἀναφορικῶς μέ τό παρατηρούμενον ἀντιμεταφυσικόν μένος ὅτι ὅλη ἡ δῆθεν ἐκσυγχρονιστική νοοτροπία τῶν τελευταίων ἐτῶν, ἀποτελεῖ «συμπλεγματικήν ἀντιμεταφυσικήν μονομανίαν», πού ἑδράζεται εἰς μίαν «βασανιστικήν ψυχολογικήν ἀνασφάλειαν».
Ἡ πρακτική καί χρηστική ἀντίληψι ἔχουν ἐπικρατήσει καί ἔχουν ἀτονίσει τήν πνευματικήν καί βιωματικήν διάστασι τῶν γεγονότων. Τό ἀληθές καί τό ὡραῖον ἔχουν ὑποταγεῖ εἰς τήν γυμνότητα καί τήν σκληρότητα τῆς ὀρθολογιστικῆς πρακτικῆς.
Ἡ λεπτομερής ἀναφορά πού γίνεται εἰς τήν θεόσωμον ταφήν τοῦ Κυρίου μας καί ὑπό τῶν τεσσάρων Εὐαγγελιστῶν, καταδεικνύει μέ ἀδιαμφισβήτητον τρόπον τήν μεγίστην σημασίαν της. Τό ἴδιο παρουσιάζεται εἰς τήν ὑμνογραφίαν καί ὑμνολογίαν ἡ κοίμησις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, τοῦ Μ. Βασιλείου, τοῦ Ὁσ. Ἐφραίμ, τῶν ἁγίων Μαρτύρων καί φυσικά ὅλων τῶν πιστῶν εἰς τάς ὑπερόχους ἐπικηδείους ἀκολουθίας. Αἱ ἑορταί τῆς ἀνακομιδῆς τῶν τιμίων λειψάνων καί ἡ παράδοσις καί ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας ἀποδεικνύουν ἀδιασείστως τόν σεβασμόν τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος πού ἀποτελεῖ τό ἕνα στοιχεῖον τῆς ὑποστάσεως τοῦ ἀνθρώπου καί ἑπομένως ἡ καῦσις αὐτοῦ τοῦ σώματος ὑποκρύπτει τήν περιφρόνησι πρός αὐτό, τήν ἀπιστίαν εἰς τήν ἀνάστασι τῶν νεκρῶν σωμάτων, τήν ἐξωχριστιανικήν πίστι εἰς τήν μετεμψύχωσι ἤ τήν ἄρνησι τῆς ὑπάρξεως τῆς ψυχῆς. Συνεπῶς ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία δεδικαιολογημένως διακηρύσσει ὅτι ἡ καῦσις τοῦ νεκροῦ σώματος ἀποτελεῖ ἔργῳ ἄρνησι τῆς Ἀναστάσεως καί προκλητικήν διακήρυξι μηδενιστικῆς ἀποχρώσεως.
Ἡ ἐξόδιος Ἀκολουθία συνδέεται ἀρρήκτως μέ ὅρασι ἀνθρωπίνου σώματος καί ὄχι τέφρας. Ὅλα τά τροπάρια κάμουν λόγον διά κεκοιμημένον καί ὄχι ἀποτεφρωμένον, διά τελευταῖον ἀσπασμόν καί δι’ ἐνταφιασμόν τοῦ σώματος καί ὄχι τῆς τέφρας. Ὁπότε ἐξάγεται εὐχερῶς ὅτι δέν εἶναι δυνατόν νά γίνῃ ἐξόδιος Ἀκολουθία πρό τῆς καύσεως, οὔτε μετ’ αὐτήν, ἐφ’ ὅσον εἰς τήν πρώτην περίπτωσι δέν θά ἀκολουθήσῃ ταφή καί εἰς τήν δευτέραν δέν θά ὑπάρχει σῶμα.
Ἡ Ἐκκλησία ἀνεπηρέαστος ἐκ τοῦ κοσμικοῦ πνεύματος θά ἐξακολουθῆ νά κηδεύῃ καί νά ἐνταφιάζῃ τά σώματα τῶν πιστῶν μελῶν Της, τά ὁποῖα εἶναι δυνατόν νά ἀποτελοῦν καί λείψανα διότι ἡ ἀφθαρσία καί ἡ θαυματουργία τῶν λειψάνων ἀποτελοῦν τεκμήριον θεώσεως τοῦ ἀνθρώπου ἐφ’ ὅσον ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ διαπορθμεύεται καί εἰς ὁλόκληρον τό σῶμα.
Ἡ ἐπιλογή τῆς ἀποτεφρώσεως εἶναι ἁμαρτία καί ἀποδεικνύει τήν λανθασμένην σχέσι μας μέ τήν Ἐκκλησία. Κάθε ἀπόκλισις ἀπό τήν διδασκαλία Της εἶναι ἀποξένωσις ἀπό τήν χάρι τοῦ ζῶντος Θεοῦ. Δι’ ὅσους θά ἐπιλέξουν τήν καῦσι τοῦ νεκροῦ σώματός των, μάλιστα μέ δημοσίᾳ δήλωσι ἀπιστίας εἰς τήν αἰώνιον ζωήν ἤ ἀσεβείας καί περιφρονήσεως τῆς Ἐκκλησίας εὐλόγως φρονοῦμεν ὅτι δέν ὑπάρχει κανείς ἀπολύτως λόγος νά τελεσθῆ ἐξόδιος Ἀκολουθία ἤ ἐπιμνημόσυνος δέησις διότι αὐτό πού πρέπει νά σεβασθῇ ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἡ ἀπόρριψις τῆς διδασκαλίας της ἀπό τόν ἴδιον τόν μεταστάντα καί ὄχι ἡ ἐνδεχομένη ἐπιθυμία τῶν συγγενῶν, συνήθως διά κοινωνικούς λόγους, τῆς τελέσεως ἐπικηδείου ἤ ἐπιμνημοσύνου Ἀκολουθίας. Αἱ Ἀκολουθίαι αὐταί προϋποθέτουν τήν πίστι καί τήν ἐλπίδα τοῦ ἀποθανόντος εἰς τήν μετά θάνατον ζωήν καί τόν σεβασμόν του εἰς τήν Ἐκκλησίαν. Δέν τελοῦνται διά κοινωνικούς λόγους ἀλλά ἀποτελοῦν προσευχάς καί ἐκτενεῖς δεήσεις τῆς Ἐκκλησίας ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία ἐκφράζει τήν ἀγάπην Της εἰς τόν ἀποθανόντα ὡς πίστι εἰς τόν Κύριον, ἐλπίδα εἰς τήν σωτηρίαν, πόθον μετοχῆς εἰς τήν αἰώνιον ἐξανάστασι καί αἴτησι συγχωρήσεως τῶν ἁμαρτιῶν παρά τοῦ Κυρίου. Πῶς νά ψάλωμεν «Μακαρία ἡ ὁδός...» εἰς κάποιον πού δηλώνει πίστι εἰς τήν μετά θάνατον ἀνυπαρξίαν του;
Συνεπῶς ἡ Ἁγιωτάτη ἡμῶν Ἐκκλησία δέν ἐπιτρέπεται νά ἀπομειώσῃ τόν ἀπόλυτον χαρακτῆρα αὐτῆς τῆς διδασκαλίας Της, διότι μία ἐνδεχομένη σχετική πρᾶξις θά ἀποδυναμώσῃ τήν σχέσι αὐτῆς μέ τήν Ἀλήθειαν. Κατά ταῦτα ἐν τῇ καθ’ ἡμᾶς θεοσώστῳ Μητροπόλει σεβόμενοι ἀπολύτως τήν ἐλευθερίαν ἐπιλογῆς τῶν ἐλευθέρων ἀνθρώπων ἀλλά καί τά θέσφατα καί δόγματα τῆς Ἁγιωτάτης ἡμῶν Ἐκκλησίας, γνωρίζομεν εἰς πάντας, ὅτι δέν θά ἐπιτρέψωμεν τήν τέλεσι ἐπικηδείου ἤ ἐπιμνημοσύνου Ἀκολουθίας εἰς οἱονδήποτε θά ἐπιλέξῃ συνειδητῶς τήν ἀποτέφρωσι τοῦ νεκροῦ σώματός του, ἀρνούμενος ἔργῳ τήν ἐκ νεκρῶν Ἀνάστασι καί αὐτό ἀποτελεῖ καί τήν πλέον ἀποστομωτικήν ἀπάντησι εἰς τάς συκοφαντικάς σπερμολογίας ὅτι δῆθεν ἡ ἄρνησι τῆς Ἐκκλησίας ἔχει οἰκονομικούς λόγους.    

Μετά πατρικῶν εὐχῶν
Ο  ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

+ ὁ Πειραιῶς ΣΕΡΑΦΕΙΜ

Κυριακή 13 Οκτωβρίου 2019

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΝΤΖΑΡΙΔΗΣ: Η ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΥΣΗ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ


Γεώργιος Ι. Μαντζαρίδης,
Ομότιμος Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.
Η χριστιανική θέση για την Καύση των Νεκρών

Η καύση των νεκρών από την άποψη της χριστιανικής ανθρωπολογίας και ηθικής.
Η ταφή των νεκρών, δεν αποτελεί δογματικό θέμα με την έννοια κάποιου δογματικού όρου. Η ανάσταση των νεκρών, στην οποία πιστεύει η Εκκλησία, δεν θα εξαρτηθεί από την ταφή ή την καύση τους. Αλλά και από την άλλη πλευ­ρά, η ταφή των νεκρών δεν είναι άσχετη με τη δογματική πίστη της Εκκλησίας. Η προτίμη­ση της ταφής και η απόρριψη της καύσεως των νεκρών συνδέονται στενά με την πίστη της Εκκλησίας για τον άνθρωπο και το σκο­πό της υπάρξεώς του.
Η Εκκλησία δεν αποστρέφεται το σώμα, αλλά το τιμά. Ο άνθρωπος εικονίζει τον Θεό όχι μόνο ως ψυχή, αλλά και ως σώμα. Εικόνα Θεού είναι το συναμφότερον, ψυχή και σώμα. Και ο σκοπός του ανθρώπου ως προσώπου που εικονίζει τον Θεό είναι να χωρέσει μέσα του τον εικονιζόμενο, δηλαδή τον ίδιο τον Θεό. Όλα τα άλλα υποτάσσονται και εντάσσονται στον σκοπό αυτό. Αν και η καύση του σώματος συνέβαινε να υπηρετεί τον σκοπό αυτό, μπορούσε να γίνει όχι μόνο αποδεκτή, αλλά και επιθυμητή.
Οι χριστιανοί που καταδικάζονταν στον διά πυράς θάνατο δεν τον απέφευγαν, αλλά τον υπέμεναν προσβλέποντας στην τελι­κή ένωσή τους με τον Χριστό. Χαρακτηριστι­κή είναι η ευχή που διατυπώνει ο άγιος Ιγνά­τιος ο Θεοφόρος για τον εαυτό του: «Πυρ και σταυρός, θηρίων τε συστάσεις, ανατομαί, διαιρέσεις, σκορπισμοί οστέων, συγκοπή μελών, αλεσμοί όλου του σώματος… επ’ εμέ ερχέσθωσαν, μόνον ίνα Ιησού Χριστού επιτύχω». Ο πόθος αυτός για πλήρη αφανισμό δεν οφείλεται σε εχθρότητα προς το σώμα ή την ύλη, αλλά στην αγάπη τους προς τον Χριστό. Είναι ο πόθος για τη φανέρωση της οντολογικής αλήθειας της εικόνας.
Εχθρότητα προς το σώμα παρατη­ρείται στις ανατολικές θρησκείες και την ειδωλολατρία. Η Εκκλησία δεν βλέπει το σώμα εχθρικά ούτε το θεωρεί ως «σήμα», δη­λαδή ως τάφο, όπως το θεωρούσε ο Πλάτων, για να θέλει να το αφανίσει. Το ανθρώπινο σώμα είναι ναός του Αγίου Πνεύματος. Είναι η ζωντανή Εκκλησία, μέσα στην οποία κα­λείται να λατρεύσει ο άνθρωπος τον Θεό. Και όποιοι λατρεύουν αληθινά τον Θεό, θεμελιώ­νουν με τα λείψανά τους τις κτιστές Εκκλησί­ες, που στεγάζουν τους ζωντανούς. Γι’ αυτό η Εκκλησία τιμά τα λείψανα των αγίων και τα διατηρεί ως πολύτιμους θησαυρούς.
Για την Εκκλησία η ανθρώπινη φύση είναι τόσο ιερή και συγγενής προς τον Θεό, ώστε να μπορέσει να ενωθεί με αυτόν σε μια αδιαίρετη υπόσταση. Έτσι στην υπόσταση του Χριστού το ανθρώπινο σώμα ενώνεται αδιαίρετα και ασύγχυτα με την Θεότητά του, ενώ στις ανθρώπινες υποστάσεις το σώμα δέ­χεται την άκτιστη θεία χάρη και μετέχει στη θεία ζωή. Γι’ αυτό ο Χριστιανός δεν αποστρέφεται το σώμα του, ούτε θέλει να το αποβάλει ως εχθρικό, αλλά επιθυμεί την εν Χριστώ ανα­καίνιση και αφθαρτοποίησή του.
Όποιος βλέπει το νεκρό σώμα ως λεί­ψανο, ως σεβαστό δηλαδή κατάλοιπο της ανθρώπινης υπάρξεως, θέλει να το τιμήσει. Και στην περίπτωση αυτή η ταφή ή στη συνέ­χεια η διατήρηση των οστών είναι ιερή. Άλλω­στε γνωρίζουμε σήμερα ότι και τα ξερά οστά διατηρούν ζωντανή τη βιολογική ταυτότητα του νεκρού, αλλά όχι και η στάχτη. Όποιος όμως βλέπει το νεκρό ανθρώπινο σώμα ως μακάβριο πτώμα είναι φυσικό να το αποστρέφεται και να θέλει να το εξαφανίσει. Δεν δια­κρίνει σύμβολα, αλλά φυσικά αντικείμενα με χρηστική ή και χρηματιστική αξία. Λησμονεί την καρδιά και σκέφτεται λογικά. Με την προβληματική μάλιστα των μεγάλων αστικών κέντρων θεωρεί λογικότερη και πρακτικότε­ρη την καύση των νεκρών. Το μόνο λογικό κενό που παραμένει εδώ, είναι γιατί να υπάρ­χει μια άσκοπη καύση, χωρίς ταυτόχρονη χρήση του υλικού που μπορεί να προκύψει από το νεκρό σώμα.
Σε ολόκληρη την ιστορία της Παλαιάς Διαθήκης και της αδιαίρετης Χριστιανοσύνης η καύση των νεκρών αντιμετωπίζεται ως ειδωλολατρική συνήθεια και θεωρείται ως αποκρουστική πράξη. Ειδικότερα, ο διά πυράς θάνατος συνδέεται στην Παλαιά Διαθήκη με ειδεχθή εγκλήματα. Η Καινή Διαθήκη θε­ωρεί αυτονόητη την ταφή των νεκρών, ενώ στην ιστορία της Εκκλησίας μόνο διώκτες της κατέφυγαν στην αποτέφρωση των σωμάτων των Χριστιανών, για να εξαφανί­σουν τη μνήμη τους και να πλήξουν την ελπίδα της αναστάσεώς τους. Κατά τους νεώτερους, τέλος, χρόνους η καύση των νεκρών εφαρμό­σθηκε και ως κάποια μορφή εξαγνισμού του κόσμου από την παρουσία τους.
Η θέληση για την εξαφάνιση ή τη δια­τήρηση του νεκρού σώματος στον τάφο συν­δέεται άμεσα με την τοποθέτηση του ανθρώπου απέναντι στον θάνατο. Όταν κάποιος επιθυμεί να λησμονήσει τον θάνατο, είναι φυσικό να θέλει να εξαφανίσει καθετί που συνδέεται με αυτόν ή τον υπενθυμίζει. Και σ’ αυτό θωρακίζεται από τα σχετικά συστή­ματα της κοινωνίας μας. Όλα βοηθούν στην αποσιώπηση του θανάτου. Μέσα στο κλίμα αυτό είναι φυσικό να επιδιώκεται και η εξα­φάνιση του νεκρού ανθρωπίνου σώματος. Η ταφή στο μνήμα διατηρεί τη μνήμη· τη μνήμη του νεκρού, αλλά και του θανάτου. Και για να διατηρεί κάποιος τη μνήμη αυτή, χωρίς να βασανίζεται, χρειάζεται να πιστεύει στη νίκη εναντίον του θανάτου.
Ο Χριστιανός πιστεύει στη νίκη αυτή και περιμένει την ανάσταση: «προσδοκώ ανάστασιν νεκρών». Περιμένει την ανάσταση που αφορά ολόκληρη τη σωματοψυχική του υπόσταση. Περιμένει την ανάσταση του και­νούργιου ανθρώπου μέσα από το σώμα που φθείρεται, όπως περιμένει και το καινούρ­γιο σιτάρι μέσα από τον σπόρο που σαπίζει στη γη. Όταν υπάρχει η πίστη ή η προσδοκία αυτή, τότε και η στάση απέναντι στον θάνα­το και το νεκρό σώμα γίνεται ανάλογη. Και η στάση αυτή εμπνέει το ήθος που καλλιεργή­θηκε επί αιώνες στον τόπο αυτόν, ενώ η καύ­ση εισάγει νέο ήθος.
Η καύση των νεκρών δεν προσβάλ­λει, άμεσα το δόγ­μα της αναστάσεως. Προσβάλλει όμως το αίσθημα και το ήθος που καλλιεργεί το δόγμα αυτό. Παρα­μορφώνει την προο­πτική και την προσ­δοκία της Εκκλησίας για τον άνθρωπο. Έτσι θίγεται και το δόγμα, μια που αυτό είναι οργανικά ενωμένο με το ήθος και τη ζωή της Εκκλησίας. Στον τόπο αυτόν, όπου δεν ήταν άγνωστη η καύση των νεκρών, καθιερώθηκε με τη χριστιανική διδασκαλία και διατηρήθηκε στη συνέχεια ως αυτονόητη η ταφή των νεκρών. Μια πράξη συμβολική, που παραλληλίζεται μάλιστα ήδη από τον Απόστολο Παύλο με τη σπορά του κόκκου του σιταριού και συνδέεται με την προσδοκία της καινούργιας ζωής. Όταν σβήνει η προσ­δοκία αυτή, χάνει και η ταφή τη συμβολική διάστασή της.
(απόσπασμα)

(Πηγή: Περιοδικό Παράκληση, Ι.Μ.Λεμεσού, τ. 71)

Τρίτη 7 Μαΐου 2019

ΜΟΝΑΧΟΣ ΜΩΥΣΗΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ: ΤΟ ΚΑΚΟ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΝΑ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙ ΣΕ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ. ΑΥΤΟ ΟΜΩΣ, ΔΕΝ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΤΙ ΝΙΚΗΣΕ!


Γράφει ο μοναχός Μωυσής, Αγιορείτης 

Γενικά φαίνεται το κακό σήμερα να επικρατεί στον κόσμο. Μερικοί θεωρούν αίτιο των κακών το Θεό. Τον θεωρούν με ανθρώπινα πάθη κακό, τιμωρό και εκδικητή. Γιατί τα επιτρέπει; Γιατί τα παραχωρεί; Γιατί δεν τα αποσύρει, ενώ τόσο ταλαιπωρούν τα πλάσματά του; Όπως είναι γνωστό, ο άνθρωπος είναι πλήρως ελεύθερος να επιλέξει το κακό ή το καλό. Για την επιλογή του κακού δεν ευθύνεται ο Θεός. Δεν μπορούμε να κατηγορούμε το Θεό, γιατί μας έκανε τέλεια ελεύθερους. Ο Θεός είναι η αυτοαγαθότητα, δεν εποίησε κανένα κακό ποτέ.

Το κακό καλούμεθα να μην το πράττουμε, να το μισούμε και να το υπομένουμε από τους άλλους. Οι δοκιμασίες στη ζωή του ανθρώπου δεν υπάρχουν ως αποτέλεσμα ενός κακού Θεού αλλά ενός αρίστου παιδαγωγού, που προσπαθεί να συνδράμει ωφέλιμα και διορθωτικά και μέσα από τα διάφορα λυπηρά. Όποιος θεωρεί μόνο υπεύθυνο του κακού το Θεό σφάλλει σοβαρά. Ο σοφός Μ. Βασίλειος διακρίνει το κακό σε φυσικό και αισθητό. Πραγματικό κακό, λέει, είναι η αδικία, η ζηλοφθονία και τα λοιπά αμαρτωλά πάθη. Κακό είναι και ότι μας ταλαιπωρεί η απάτη, η ασθένεια, ο θάνατος προσφιλών προσώπων. Υπεύθυνοι για την αμαρτία είμεθα εμείς και όχι ο Θεός. Οι δυσκολίες, τα βάσανα, τα προβλήματα της ζωής είναι, για να μας συνετίσουν, ωριμάσουν και καλλιεργήσουν.

Μόνος του ο άνθρωπος ζώντας επί χρόνια στην αμαρτία αποδυναμώνεται, φθείρεται, δεν έχει αντιστάσεις για το κακό και ενεργητικότητα για το καλό. Πάντα πάντως υπάρχουν κάποια περιθώρια προς μεταστροφή. Η κακή συνήθεια της γοητευτικής υπερηφάνειας δεν τον αφήνει να οδηγηθεί στην ακακία. Το κακό κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας δεν έχει υπόσταση. Το κακό θεωρείται ως στέρηση του καλού. Η αφύσικη κατάσταση της ζωής δημιουργεί τα διάφορα νοσήματα, για τα οποία καθόλου δεν είναι υπαίτιος ο Πανάγαθος Θεός. Το κακό ήλθε στη ζωή του ανθρώπου με την απομάκρυνσή του από το Θεό, την πηγή παντός αγαθού. Το αυτεξούσιο είναι θεόσδοτο και ο Θεός δεν θέλει σκλάβους. Ο Θεός δεν αγαπά καθόλου τη βίαιη ζωή αλλά την ελεύθερη αρετή. Ο άνθρωπος επιλέγει και προτιμά μόνος του την κακία στη ζωή του. Ο δαίμονας μισεί το Θεό και παραμένει μόνιμα και σταθερά στην κακία. Εχθρεύεται και τον άνθρωπο και μηχανεύεται τρόπους, για να τον υποδουλώσει στα αντίθεα και σκοτεινά έργα του. Ο άνθρωπος καλείται να είναι ετοιμοπόλεμος στα μηχανουργήματα της δαιμονικής κακίας. Για κάθε ανθρώπινη πτώση συνεργεί η δαιμονική πονηρία, αλλά έχει ευθύνη και ο ίδιος ο άνθρωπος, που αφήνεται να παρασυρθεί.

Η αμαρτία είναι σοβαρό κακό και η αρετή σπουδαίο αγαθό. Οι Χριστιανοί πρέπει να φοβούνται την αμαρτία, γιατί τους στερεί την ειρήνη και την αληθινή χαρά. Να μην απορρίπτουν τις από Θεού δοκιμασίες, γιατί μπορούν να γίνουν αφετηρίες ιάσεως, μετάνοιας και σωτηρίας. Ο φοβερός θάνατος κατά την Ορθόδοξη Θεολογία δεν είναι τιμωρία Θεού αλλά η απομάκρυνση του ανθρώπου από το Θεό. Χειρότερος του βιολογικού θανάτου θεωρείται ο πνευματικός θάνατος, που έρχεται, όταν διακοπεί η κοινωνία του ανθρώπου με το Θεό.

Η ασυλλόγιστη εμπάθεια ορισμένων ανθρώπων τούς κάνει υπεύθυνους της αμαρτίας τους. Σε όλη τη ζωή δυστυχώς επικρατεί το κακό. Αυτό δεν σημαίνει ότι νίκησε. Αρκετοί μέσα από το κακό παιδεύονται και ταλαιπωρούνται ισχυρά, ώστε τελικά να το μισήσουν. Μέσα και από το κακό μερικές φορές έρχεται το καλό. Το κακό δίνει ανησυχία, φόβο, ταραχή. Το καλό γαληνεύει, χαροποιεί, παρηγορεί. Μειοψηφίες συχνά ζουν με πληρότητα την αλήθεια και την ελευθερία. Το κακό γκρεμίζει, ματώνει, γκριζαίνει, φτωχαίνει. Το αγαθό ανασταίνει, φωτίζει, πλουτίζει και δυναμώνει. Μακάριοι οι αγαθοποιούντες.

Πηγή: Περιοδικό «Παρά την Λίμνην», Μηνιαία έκδοση Εκκλησίας Αγίου Δημητρίου Παραλιμνίου, περίοδος γ΄, έτος κβ΄, αρ. 10, Οκτώβριος 2012.

Παρασκευή 3 Μαΐου 2019

ΗΡΑΚΛΗΣ ΡΕΡΑΚΗΣ: ΜΠΟΡΕΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΝΑ ΝΙΚΗΣΕΙ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ;

Μπορεί ο άνθρωπος να νικήσει τον θάνατο;
Ηρακλής Ρεράκης, Καθηγητής Παιδαγωγικής –Χριστιανικής Παιδαγωγικής της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ

Χριστός Ανέστη! Αληθώς Ανέστη! Μέσα στην εύκρατη ατμόσφαιρα του ανοιξιάτικου τοπίου και των ιερών ακολουθιών της Μεγάλης Εβδομάδας, αναμένουμε να γιορτάσουμε, για μια ακόμη φορά, τη γενέθλια ημέρα της χαράς και της καινούργιας ζωής, που έφερε ο Χριστός στον κόσμο με την εκ νεκρών Ανάστασή Του.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν στοχεύει να δώσει συνήθεις λογικές και φιλοσοφικές απαντήσεις ή λύσεις για το μυστήριο του θανάτου. Διότι η απάντηση έχει δοθεί, μια για πάντα, από τον ιδρυτή Της Ιησού Χριστό, ο οποίος νίκησε τον θάνατο διά του δικού του Σταυρικού Θανάτου και της Αναστάσεως: «Ανέστη εκ νεκρών, θανάτω θάνατον πατήσας».
Η εκ νεκρών Ανάσταση του Χριστού, συνεπώς, αποτελεί τη καταλυτική απάντηση στο μεγαλύτερο πρόβλημα της ζωής των ανθρώπων, που είναι ο θάνατος. Μετά την Ανάσταση του Θεανθρώπου, η λύτρωση του ανθρώπου από τον θάνατο σταμάτησε να είναι, πλέον, μια ανεκπλήρωτη επιθυμία και νοσταλγία.
Όπως μαρτυρεί ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας, συνδέοντας την Ανάσταση με την εποχή της Ανοίξεως, «αυτό που είναι από όλα πιο αξιοσημείωτο είναι το ότι, μαζί με τα χόρτα και τα φυτά, αναζωογονήθηκε το πλάσμα που κυριαρχεί σε ό, τι υπάρχει πάνω στη γη, δηλαδή, ο άνθρωπος. Πράγματι, την εποχή της Άνοιξης, έρχεται η Ανάσταση του Σωτήρα, με την οποία όλα αναμορφώνονται στην καινότητα της ζωής, διαφεύγοντας έτσι την ξένη φθορά του θανάτου. Θα ήταν πραγματικά ακατανόητο να ξαναβρίσκουν τα είδη των φυτών την πρώτη τους μορφή, με τη δύναμη του Θεού, ο οποίος ζωογονεί τα πάντα και να μείνει χωρίς πνοή, χωρίς καμιά βοήθεια από ψηλά, αυτός, χάρη του οποίου δημιουργήθηκε ο φυσικός κόσμος, δηλαδή, ο άνθρωπος (PG 32, 581 D).
Ο Θεός, που επιτρέπει να πειράζεται ο άνθρωπος, από τον διάβολο, ο οποίος φέρνει και σπέρνει στη ζωή του τον θάνατο, του δίνει επίσης τη δυνατότητα, ως ελεύθερο ον που είναι, να επιλέξει είτε να υποκύψει στους πειρασμούς και να οδηγηθεί στον αιώνιο θάνατο είτε να τους νικήσει και να οδηγηθεί στην αιώνια ζωή και στην αθανασία (Α΄ Κορ. 10, 13).
Δεν υπάρχει Σταυρός χωρίς Ανάσταση και Ανάσταση χωρίς Σταυρό ούτε χειμώνας χωρίς άνοιξη. Ο Απόστολος Παύλος αναφέρει επ’ αυτού: «Άφρον, συ ό σπείρεις, ου ζωοποιείται, εὰν μη αποθάνη· και ό σπείρεις, ου το σώμα το γενησόμενον σπείρεις, αλλὰ γυμνὸν κόκκον… ο δε Θεός αυτώ δίδωσι σώμα καθώς ηθέλησε (Α´ Κορ. 15, 36-38). Δηλαδή, (ανόητε, εκείνο που εσύ σπέρνεις, δεν παίρνει ζωή, αν δεν πεθάνει. Και αυτό που σπέρνεις, δεν είναι το σώμα, που πρόκειται να φυτρώσει, αλλά ο γυμνός κόκκος που σπέρνεις και ο Θεός δίδει σώμα σε αυτόν, σύμφωνα με το θέλημά Του).
Και συνεχίζει ο Απ. Παύλος, λέγοντας ότι «ούτω και η ανάστασις των νεκρών, σπείρεται εν φθορά, εγείρεται εν αφθαρσία. Σπείρεται εν ατιμία, εγείρεται εν δόξη... Σπείρεται σώμα ψυχικόν, εγείρεται σώμα πνευματικόν» (Α΄ Κορ. 42-44). Δηλαδή, (έτσι είναι και η Ανάσταση των νεκρών σωμάτων. Το σώμα ενταφιάζεται υλικό και θνητό και ανασταίνεται σώμα πνευματικό. Σπέρνεται, ως σώμα, με ζωϊκές λειτουργίες, και ανασταίνεται ως σώμα πνευματικό).
Πιο συγκεκριμένα, όπως επεξηγεί ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, εγείρεται, όπως το σώμα του Κυρίου μετά την Ανάσταση, το οποίο διέρχεται, ενώ οι θύρες είναι κλειστές (Ιω. 20, 26), που δεν έχει ανάγκη από τροφή, ύπνο και νερό: Οι αναστημένοι «έσονται ως οι άγγελοι του Θεού» (Ματθ. 22, 30).
Κατά την Ανάσταση των νεκρών, επομένως, όπως μας εξηγεί και ο Απ. Παύλος, ο Σωτήρας Χριστός θα μετασχηματίσει το σώμα μας «εις το γενέσθαι αυτό σύμμορφον τω σώματι της δόξης αυτού» (Φιλιπ. 3, 20-21), χωρίς να εννοεί, βέβαια, τη μεταβολή του σε άλλη μορφή, αλλά, μάλλον, τη μετάβασή του, από τη φθορά στην αφθαρσία.
Αυτό πιστεύουν και προσμένουν οι Χριστιανοί και, μάλιστα, το διατρανώνουν στο Σύμβολο της πίστεώς τους: «Προσδοκώ Ανάστασιν νεκρών και ζωήν του μέλλοντος αιώνος». Όπως ο γεωργός, όταν σπέρνει, ελπίζει ότι, μετά τον πρόσκαιρο θάνατο των σπόρων που έσπειρε, θα έλθει, κατά την Άνοιξη, η βλάστησή τους, έτσι και οι Χριστιανοί πιστεύουν και ελπίζουν στην Ανάσταση του φθαρτού σώματος, που πεθαίνει, ότι θα ενωθεί με την αθάνατη ψυχή, για να αναστηθεί ο όλος ψυχοσωματικός άνθρωπος, ως μια νέα πνευματική ύπαρξη, που την προνοεί ο Θεός Δημιουργός, σύμφωνα, πάντοτε, όπως τονίζει ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, με τη θέληση και δύναμή Του.
Η Ανάσταση των νεκρών αποτελεί κεντρική αλήθεια της χριστιανικής πίστεως, που συνδέεται, απόλυτα, με την εκ νεκρών Ανάσταση του Χριστού. Ο Χριστός αναστήθηκε πρώτος, βεβαιώνοντας, με την Ανάστασή Του, ότι θα ακολουθήσει η Ανάσταση και των άλλων νεκρών (Α΄ Κορ. 15, 20-23). Ο Απ. Παύλος μάλιστα, αποδέχεται ότι, εάν ο Χριστός δεν είχε αναστηθεί, τότε η πίστη μας θα ήταν μάταιη (Α΄ Κορ. 15, 16-17).
Η θεολογική αλήθεια της Εκκλησίας, επομένως, είναι ότι ο θάνατος έχει, οριστικά, νικηθεί διά της Αναστάσεως του Ιησού Χριστού η δε Ανάσταση των νεκρών δεν είναι πλέον ζητούμενο, αλλά δεδομένο. Στο ερώτημα, μάλιστα, πώς θα είναι το σώμα μας μετά την Ανάσταση, ο Ευαγγελιστής Μάρκος μαρτυρεί ότι θα είναι όπως το αναστημένο σώμα του Ιησού Χριστού, το οποίο φανερώθηκε, όχι όπως ετάφη, αλλά «εν ετέρα μορφή» (Μάρκ. 16, 12), βεβαιώνοντας έτσι τον Απ. Παύλο, που μαρτυρεί ότι το σώμα όλων των ανθρώπων, όταν αναστηθούν, δεν θα είναι το φθαρτό που ετάφη, αλλά το πνευματικό, με το οποίο θα εγερθεί, εν Χριστώ, στην κοινή Ανάσταση.
Είναι ωφέλιμο να γνωρίζουν όλοι οι Χριστιανοί το νόημα που έχει η Αγία Ανάσταση για την Εκκλησία αλλά και για τον κάθε μέλος της. Ότι, δηλαδή, έχει πλέον βεβαιωθεί οριστικά ότι όλοι οι άνθρωποι θα αναστηθούν, με άφθαρτο και πνευματικό σώμα, που δεν θα υπόκειται στους νόμους και στους όρους της κτιστής φύσεως και της φθοράς.
Αυτό που μπορεί κάθε άνθρωπος να κάνει είναι η καλή χρήση της ελευθερίας που έλαβε από τον Δημιουργό του, αγωνιζόμενος στον παρόντα κόσμο προς αγιασμό της ψυχής και του σώματος, έτσι, ώστε η Ανάστασή του να μη γίνει «εις κατάκριμα», αλλά «εις ζωήν» (Ματθ. 25, 46).
Ο εν Χριστώ θάνατος, επομένως, μπορεί να καταστεί για τον άνθρωπο μια προσωρινή κατάσταση, ένας ύπνο, ένα πέρασμα στην αιώνια ζωή, στην αθανασία, κοντά στον Χριστό, τον νικητή του Θανάτου.
Ωστόσο, μακράν του νικητή του Θανάτου, Ιησού Χριστού, γίνεται πέρασμα, αλλά στον αιώνιο θάνατο, διότι, αφού ο Χριστός είναι η αιώνια ζωή, τότε η ζωή του ανθρώπου μακράν του Χριστού, αποτελεί, στην ουσία, άρνηση της αιώνιας ζωής, που οδηγεί στον αιώνιο θάνατο.
Ο Απ. Παύλος σημειώνει ότι «τα οψώνια της αμαρτίας θάνατος το δε χάρισμα του Θεού, ζωή αιώνιος, εν Χριστώ Ιησού» (Ρωμ. 6, 23). Ο Χριστός είναι η αιώνια ζωή και αυτοί που ζουν και πεθαίνουν εν Χριστώ μεταβαίνουν από τον προσωρινό τους θάνατο, στην αιώνια ζωή και αθανασία.
Αντίθετα, οι αρνούμενοι να ζουν και να πεθάνουν εν Χριστώ δεν μπορούν, από μόνοι τους μακράν του Χριστού, να μετατρέψουν τον προσωρινό θάνατο σε αιώνια ζωή και, έτσι, πορεύονται στον αιώνιο θάνατο.
Είναι επομένως σαφές από τις αγιογραφικές μαρτυρίες ότι ο άνθρωπος μπορεί, αν θέλει, να νικήσει, αλλά μόνον εν Χριστώ, τον θάνατο, αφού καθώς μαρτυρείται αγιογραφικά ότι όλοι οι άνθρωποι θα ακούσουν τη φωνή του Κριτή Ιησού Χριστού και θα αναστηθούν στην κοινή Ανάσταση, κατά τον Ιωάννη τον Ευαγγελιστή: «Και εκπορεύσονται οι τα αγαθά ποιήσαντες εις ανάστασιν ζωής, οι δε τα φαύλα πράξαντες εις ανάστασιν κρίσεως». Δηλαδή (όσοι μεν κατά τον επίγειο βίο τους έπραξαν τα αγαθά, θα αναστηθούν, για να κριθούν δικαίως από τον Κριτή και να οδηγηθούν στην αιώνια και μακάρια ζωή. Όσοι, όμως, έπραξαν τα κακά, θα αναστηθούν μεν, αλλά για να κριθούν, επίσης δικαίως, και να οδηγηθούν στον αιώνιο θάνατο) (Ιω. 5, 28-29).

Ορθόδοξη Αλήθεια, Μ. Τετάρτη (24/04/2019)

Τετάρτη 24 Απριλίου 2019

Ο ΠΑΓΚΡΗΤΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΘΕΟΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗΣ ΑΡΘΡΩΝ ΤΟΥ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΚΩΔΙΚΑ

ΠΑΓΚΡΗΤΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΘΕΟΛΟΓΩΝ
Αλκιβιάδου 6
71207 Ηράκλειο Κρήτης
Τ.Θ. 2223
Ηράκλειο 15-4-2019
Αριθμ. Πρωτ. 10

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Με αφορμή την προτεινόμενη κατάργηση των άρθρων 198, 199 και 201 του Ποινικού Κώδικα ο Παγκρήτιος Σύνδεσμος Θεολόγων
εκφράζει την αντίθεση του και συνάμα την εύλογη απορία του για τη σκοπιμότητα αυτής της ενέργειας. Τα άρθρα αυτά αφορούν στην δημόσια και κακόβουλη βλασφημία των θείων, στην δημόσια και κακόβουλη καθύβριση όχι μόνο της Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού, αλλά και κάθε θρησκείας που αναγνωρίζεται στην Ελλάδα, καθώς  και στην περιύβριση νεκρού, όπως αφαίρεση του νεκρού λειψάνου ή της τέφρας ή διενέργεια πράξεων στο νεκρό σώμα που είναι υβριστικές και ανάρμοστες, παραπέμπουν δε στο χώρο της μαγείας και της ερωτικής διαστροφής.
Ο ισχύων Ποινικός Κώδικας, στα συγκεκριμένα άρθρα, τιμωρεί την εσκεμμένη κακή πράξη, τον κακόβουλο σχεδιασμό, αυτόν που αποβλέπει στην ηθική ή στην υλική βλάβη κάποιου. Αλίμονο αν μια Πολιτεία δεν την απασχολεί ο περιορισμός της κακής βούλησης μεταξύ των πολιτών, και μάλιστα, η κακόβουλη προσβολή των ιερών και οσίων τους, όπως συμβαίνει να είναι ο Θεός τον οποίο λατρεύουν και ο αποθανών συγγενής τους. 
Παρενθετικά, αξίζει να επισημανθεί ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία, ανεξάρτητα από τον ισχύοντα Ποινικό Κώδικα υβρίζεται, ευκαίρως ακαίρως, από διάφορους κύκλους που νομίζουν πως έτσι θα αποκτήσουν το χρίσμα του «προοδευτικού». Επίσης, σύμφωνα με έκδοση του Υπουργείου Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων, του 2016, για τα περιστατικά εις βάρος χώρων θρησκευτικής σημασίας στην Ελλάδα, από τα διακόσια δεκαπέντε (215) περιστατικά που καταγράφηκαν, τα διακόσια οκτώ (208) έγιναν εις βάρος της Ορθόδοξης Εκκλησίας και αφορούν τυμβωρυχίες/ νεκροσυλίες, βανδαλισμούς, διαρρήξεις, κλοπές, ιεροσυλίες, εμπρησμούς και λοιπές βεβηλώσεις), ένα (1) εις βάρος Ρωμαιοκαθολικού χώρου, πέντε (5) εις βάρος Εβραϊκών χώρων και ένα (1) εις βάρος Μουσουλμανικού.
Είναι οξύμωρο, το κράτος να θεσπίζει νόμο (4285/2012) για την καταπολέμηση μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας, αλλά να αποποινικοποιεί τις κακόβουλες πράξεις εναντίον των ιερών και των οσίων των πολιτών. Αν λάβουμε δε υπ’ όψιν τα ανωτέρω περιστατικά σε θρησκευτικούς χώρους, τελικά η αποποινικοποίηση φαίνεται πως πλήττει, σχεδόν αποκλειστικά, τους Ορθόδοξους Χριστιανούς πολίτες.
Η αποποινικοποίηση των κακόβουλων πράξεων δεν έχει ιστορικό προηγούμενο στην Ελλάδα, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.  Με βάση την τιμή προς τον θεό, οι άνθρωποι, παγκοσμίως, δημιούργησαν τον πολιτισμό τους. Η ανάδειξη των αξιών της ζωής, καθώς και οι πρώτες γνώσεις των επιστημών από τον σεβασμό προς το θείο δημιουργήθηκαν.
Εύλογο λοιπόν παραμένει το ερώτημα για τη σκοπιμότητα των προτεινόμενων καταργήσεων, εκτός αν μέσω αυτών προετοιμάζεται η απελευθέρωση των μέχρι σήμερα κατώτερων και εκφυλιστικών στάσεων και επιλογών, με σκοπό τη νομιμοποίησή τους ως κατά φύσιν, μολονότι βεβαίως αυτές προσβάλλουν και καταργούν ακόμη και τη στοιχειώδη έννοια του αλληλοσεβασμού.

Η αποποινικοποίηση των εν λόγω πράξεων θα οδηγήσει σε καταδικαστέες πράξεις, όπως η αυτοδικία, η καλλιέργεια έχθρας μεταξύ πιστών διαφορετικού θρησκειακού χώρου, καθώς και σε ανεξέλεγκτες εκφυλιστικές και προσβλητικές συμπεριφορές «αἰσχρόν ἐστι καὶ λέγειν» (Εφεσίους 5,12).
Ο Παγκρήτιος Σύνδεσμος Θεολόγων χαιρετίζει το Ανακοινωθέν της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας της Κρήτης, η οποία τοποθετεί το πρόβλημα στη θεολογική, ιστορική και πολιτισμική βάση του, και θέτει όλους εμάς, άρχοντες και αρχόμενους, ως πολίτες αυτού το Τόπου, ενώπιον των ευθυνών μας. 

Για το ΔΣ 
Ο Πρόεδρος                                                                           Η Γεν. Γραμματέας
Μιχαήλ Τσακιράκης                                                             Ελένη Βασσάλου    

Τρίτη 22 Ιανουαρίου 2019

ΗΠΑ: 13ΧΡΟΝΟΣ ΞΥΠΝΗΣΕ ΛΙΓΟ "ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΤΩΝ ΓΟΝΙΩΝ ΤΟΥ" ΝΑ ΠΡΟΧΩΡΗΣΟΥΝ ΣΤΗ ΔΩΡΕΑ ΟΡΓΑΝΩΝ ΤΟΥ.


Παγκόσμια συγκίνηση έχει προκαλέσει η ιστορία ενός 13χρονου αγοριού στην Αλαμπάμα των ΗΠΑ, που νοσηλευόταν σε κώμα για δύο μήνες, έπειτα από ατύχημα, όμως συνήλθε λίγο μετά από την συναίνεση των γονιών του να προχωρήσουν στη δωρεά οργάνων του.

Οι γονείς του είχαν χάσει κάθε ελπίδα να συνέλθει το παιδί τους από το κώμα, όμως εκείνος, τους διέψευσε και λίγο αφότου η μητέρα του υπέγραψε τα απαραίτητα χαρτιά για να προχωρήσει η δωρεά οργάνων του, άρχισε να ανακτά τις αισθήσεις του.

Ο 13χρονος Τρέντον, είχε χτυπήσει σοβαρά το κεφάλι του όταν καρότσα πάνω στην οποία είχε ανέβει αναποδογύρισε με αποτέλεσμα να τραυματιστεί βαρύτατα. Ήταν τόσο σοβαρές οι εγκεφαλικές κακώσεις, που οι γιατροί είχαν σχεδόν από την αρχή ενημερώσει τους γονείς, πως ακόμη κι αν το παιδί τους συνέλθει, δεν θα είναι ποτέ το ίδιο.

Οι μέρες περνούσαν και η κατάσταση του Τρέντον δεν παρουσίαζε καμία βελτίωση κι έτσι η μητέρα του αποφάσισε να συναινέσει για τη δωρεά οργάνων όταν έμαθε πως έτσι υπήρχε ελπίδα να σωθούν πέντε άλλα παιδιά.

Όμως μία μέρα πριν βγει από τη μηχανική υποστήριξη, ο Τρέντον άρχισε ξαφνικά να δείχνει τα πρώτα σημάδια ανάνηψης κι έκτοτε ανακτήθηκαν οι περισσότερες από τις λειτουργίες του οργανισμού του. Ωστόσο ακόμη υποφέρει από κρίσεις, ενώ πρόκειται να υποβληθεί και σε χειρουργική επέμβαση.

«Από εκεί που ο εγκέφαλός του δεν έδινε σημάδια ζωής, τώρα περπατάει, μιλάει, διαβάζει, λύνει ακόμα και ασκήσεις μαθηματικών. Είναι ένα θαύμα», λέει η μητέρα του, σύμφωνα με δημοσίευμα της New York Daily news.

Όσο για τον ίδιο τον Τρέντον και για το πώς βίωσε το διάστημα που ήταν σε κώμα, λέει πως αισθανόταν πως βρισκόταν στον παράδεισο. «Ήμουν σε ένα λιβάδι και περπατούσα όλο ευθεία», είπε.

Αν και ακόμη δεν θυμάται πολλά από το ατύχημά του, περιγράφει πως «χτύπησα στο τσιμέντο και μετά η καρότσα προσγειώθηκε στο κεφάλι μου. Δεν θυμάμαι τίποτα άλλο». New York Daily news.



Σάββατο 10 Νοεμβρίου 2018

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΙΕΡΟΘΕΟΣ: ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΔΙΑΘΕΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ; ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Ὑπάρχουν ὅρια στήν διάθεση τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος;
Θεολογική καί ἐπιστημονική προσέγγιση
Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης κ.Ἱερόθεος στις 30-03-2018 συμμετεῖχε στήν Διημερίδα Βιοηθικῆς, πού διοργανώθηκε ἀπό τά Ἀρσάκεια Σχολεῖα Πατρῶν σέ συνεργασία μέ τό Τμῆμα Φιλοσοφίας τοῦ Πανεπιστημίου Πατρῶν. Στήν συνέχεια δημοσιεύουμε τήν εἰσήγηση τοῦ Σεβασμιωτάτου.
Τό θέμα πού μοῦ δόθηκε νά ἀναπτύξω στήν Διημερίδα αὐτή Βιοηθικῆς εἶναι: «Ὑπάρχουν ὅρια στήν διάθεση τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος; Θεολογική καί ἐπιστημονική προσέγγιση». Ὅπως ἀντιλαμβάνεσθε τό θέμα αὐτό εἶναι μεγάλο καί θά ἀρκεσθῶ σέ μερικές ἀπαραίτητες ἐπισημάνσεις.

Κατ’ ἀρχάς διαβάζοντας τήν ἐρωτηματική πρόταση καί τήν καταφατική πρόταση πού μοῦ δόθηκε, ἀντιλαμβάνομαι ὅτι ἀπό ἐμένα θέλετε νά σᾶς πῶ γιά τήν «διάθεση τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος», δηλαδή τίς μεταμοσχεύσεις, γιά τό ἄν «ὑπάρχουν ὅρια» σέ αὐτήν τήν διάθεση καί ποιά εἶναι αὐτά, καθώς ἐπίσης νά κάνω μιά μικρή θεολογική καί ἐπιστημονική προσέγγιση τοῦ σοβαροῦ αὐτοῦ θέματος καί ὅλα αὐτά σέ χρονικό διάστημα εἴκοσι λεπτῶν. 
Ἐν πάσῃ περιπτώσει θά τονίσω μερικά σημεῖα καί στήν συζήτηση πού θά γίνη θά δώσω εὐρύτερες ἐξηγήσεις. Στήν ἀρχή θά τονίσω τά θεωρητικά καί μετά τά πρακτικά.
1. Μερικές βασικές θεολογικές ἀρχές γιά τήν ζωή καί τόν θάνατο
Ἐπειδή εἶμαι Κληρικός καί θεολόγος πρέπει νά τονίσω τίς βασικές θεολογικές ἀρχές γιά τήν ζωή καί τόν θάνατο.
Πρώτη βασική θεολογική ἀρχή εἶναι ὅτι, κατά τήν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ζωή τοῦ ἀνθρώπου εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος τό τονίζει αὐτό ἐπιγραμματικά: «Τό τεκεῖν ἄνωθεν ἔχει τήν ἀρχήν, ἀπό τῆς τοῦ Θεοῦ προνοίας, καί οὔτε γυναικός φύσις, οὔτε συνουσία, οὔτε ἄλλο οὐδέν αὔταρκες πρός τοῦτο ἐστίν». Αὐτό σημαίνει ὅτι ἡ ζωή δέν εἶναι ἰδιοκτησία κανενός, δέν ἔχουμε ἀποκλειστική κατοχή πάνω σέ αὐτήν. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός κάνει τήν διάκριση μεταξύ τοῦ «ἐφ’ ἡμῖν», δηλαδή τοῦ αὐτεξουσίου καί τοῦ «οὐκ ἐφ’ ἡμῖν», στό ὁποῖο ὑπάγονται ὅσα ἀνήκουν στόν Θεό, ἤτοι ἡ ζωή καί ὁ θάνατος, ὅπως καί ἀπό τά γινόμενα ἄλλο εἶναι στήν ἐξουσία μας καί ἄλλο δέν εἶναι. Γιά παράδειγμα, δέν εἶναι στήν ἐξουσία μας καί στήν θέλησή μας νά δημιουργήσουμε ἕνα Σύμπαν.
Δεύτερη θεολογική ἀρχή εἶναι ὅτι ἡ ψυχή συνδέεται μέ τήν ζωή, ὁπότε δέν ὑπάρχει ζωή στόν ἄνθρωπο χωρίς ψυχή, οὔτε, βέβαια, προϋπῆρχε ἡ ψυχή πρίν τήν σύλληψη. Ἀμέσως μέ τήν σύλληψη τοῦ ἀνθρώπου, ὑπάρχει καί ψυχή. Αὐτό στόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό λέγεται ὅτι ἡ ψυχή ὑπάρχει «ἐξ ἄκρας συλλήψεως» καί ὅτι «ἅμα τῇ συλλήψει ἐμψύχωται».
Αὐτό σημαίνει ὅτι ἀπό τήν πρώτη στιγμή πού γονιμοποιεῖται τό ὠάριο ἀπό τό σπερματοζωάριο καί δημιουργεῖται τό ζυγωτό, ὑπάρχει ψυχή. Γνωρίζουμε ἀπό τήν βιολογία ὅτι ἀμέσως μετά τήν γονιμοποίηση τοῦ πρώτου κυττάρου, τά βλαστοκύτταρα πολλαπλασιάζονται χωρίς νά διαφοροποιοῦνται. Ἡ διαφοροποίηση τῶν βλαστοκυττάρων ἀρχίζει τήν 14η ἡμέρα ἀπό τήν σύλληψη. Ἀμέσως μετά τήν πρώτη διαφοροποίηση ἀρχίζουν νά δημιουργοῦνται οἱ ἱστοί, γιά νά γίνουν τά ὄργανα, ὁ ἐγκέφαλος, ἡ καρδιά καί ὁλόκληρο τό σῶμα. Ὅμως, ἀπό τήν πρώτη στιγμή πρίν διαφοροποιηθοῦν τά βλαστοκύτταρα, πρίν σχηματισθοῦν τά ὄργανα, ὑπάρχει ἡ ψυχή μέσα στό ζυγωτό. Αὐτό εἶναι ἄκρως σημαντικό γιά τίς μεταμοσχεύσεις, ὅπως θά δοῦμε.
Τρίτη βασική θεολογική ἀρχή εἶναι ὅτι ἡ ψυχή εἶναι μία, ἀλλά εἶναι πολυδύναμη. Οἱ δυνάμεις τῆς ψυχῆς εἶναι ἡ ζωτική ἐνέργεια πού δίνει ζωή στό σῶμα, ἡ θρεπτική ἐνέργεια πού τρέφει τό σῶμα, ἡ αὐξητική πού αὐξάνει τό σῶμα, ἡ συντηρητική πού τό συντηρεῖ, ἡ λογική πού ἐνεργεῖ στόν ἐγκέφαλο καί ἡ νοερά πού εἶναι αὐτοτελής οὐσία πού δέν ἔχει κάποιο ὀργανο γιά νά ἐνεργήση. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς θά πῆ ὅτι ἡ ψυχή «πανταχοῦ τοῦ σώματος ἐστί» καί ἐνεργεῖ διαφοροτρόπως. Αὐτό σημαίνει ὅτι τό σῶμα δέν τρέφεται, αὐξάνεται, συντηρεῖται, σκέπτεται μέ τά κύτταρα ἁπλῶς, ἀλλά μέ τήν ζωή πού ὑπάρχει σέ αὐτά καί τήν ψυχή πού εἶναι στενά συνδεδεμένη μέ τήν ζωή. Γι’ αὐτό ὅσοι ἐπιστήμονες δέν πιστεύουν στήν ψυχή δέν μποροῦν νά ὁρίσουν τί εἶναι ἡ ζωή, ἁπλῶς ὁμιλοῦν γιά μιά vis vitalis. 
Ἔτσι, δέν συγκρατεῖ τό σῶμα τήν ψυχή, ὅπως ἔλεγε ὁ Πλάτων, οὔτε ὑπάρχει ποιητική καί παθητική ψυχή, ὅπως ἔλεγε ὁ Ἀριστοτέλης, ἀλλά ἡ ψυχή ζωογονεῖ καί τρέφει τό σῶμα. Ὁπότε, ὅταν μερικά κύτταρα, ἱστοί, ὄργανα πάθουν κάποια ζημία, δέν ἐνεργεῖ σέ αὐτά ἡ ψυχή, ἀλλά ἐνεργεῖ στά ἄλλα πού λειτουργοῦν. Ὁπότε, ἡ ψυχή ὑπάρχει ἐκεῖ πού ὑπάρχει ἡ ζωή.
Αὐτό σημαίνει ὅτι, στήν περίπτωση πού μᾶς ἐνδιαφέρει, ὅταν ὑπάρχη νέκρωση τοῦ ἐγκεφαλικοῦ στελέχους, ὁ λεγόμενος ἐγκεφαλικός θάνατος, τότε δέν ἐνεργεῖ στόν ἐγκέφαλο ἡ λογική ἐνέργεια τῆς ψυχῆς, ἀλλά ὑπάρχει ἡ νοερά ἐνέργεια καί ἔχει ὁ ἄνθρωπος ἐπικοινωνία μέ τόν Θεό, ὅπως λειτουργοῦν οἱ ἄλλες ἐνέργειες τῆς ψυχῆς, ἤτοι ἡ θρεπτική, ἡ αὐξητική, ἡ συντηρητική, γι’ αὐτό καί ὁ ὀργανισμός τοῦ ἐγκεφαλικά νεκροῦ τρέφεται καί συντηρεῖται, ὅπως ἐπίσης ἐνεργεῖ ἡ ζωτική ἐνέργεια τῆς ψυχῆς στήν καρδιά στίς λεγόμενες φυσικές λειτουργίες της, ὅπως τόν κόμβο Ταβάρα, τόν κόμβο τοῦ Χείθ καί τό δεμάτιο τοῦ Χίς. Βεβαίως, στήν περίπτωση τοῦ ἐγκεφαλικοῦ θανάτου τίθεται ἡ μηχανική ὑποστήριξη τῆς ἀναπνοῆς, ἀλλά ἄν δέν ὑπάρχη στίς «φυσικές» μπαταρίες τῆς καρδιᾶς ἡ ζωτική ἐνέργεια τῆς ψυχῆς, δέν θά μπορεῖ νά λειτουργήση ἡ καρδιά.
Τέταρτη βασική θεολογική ἀρχή εἶναι ὅτι τό δικαίωμα στόν θάνατο τοῦ ἀνθρώπου ἀνήκει ἀποκλειστικά στόν Θεό. Ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νά ἀποφασίση νά δώση τήν ζωή του γιά τόν Θεό καί τούς συνανθρώπους του, γιά μεγάλα καί ὑψηλά ἰδανικά, ὅπως τό ὑπέδειξε ὁ Χριστός μέ τόν ἑκούσιο θάνατό Του στόν Σταυρό, πού ἀγάπησε τούς Μαθητές Του καί ὅλους τούς ἀνθρώπους «μέχρι τέλους», ἀλλά δέν μπορεῖ νά γίνη ἀποδεκτή ἡ αὐτοχειρία, οὔτε ἡ στέρηση τῆς ζωῆς του ἀπό κάποιους ἄλλους, χωρίς τήν θέλησή του.
Αὐτές τίς τέσσερεις βασικές θεολογικές ἀρχές πρέπει νά τίς συγκρατήσετε γιά νά δοῦμε τό θέμα τῶν μεταμοσχεύσεων ἀπό πλευρᾶς θεολογικῆς καί Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.
2. Οἱ μεταμοσχεύσεις ἀπό θεολογικῆς προοπτικῆς
Ὅταν κάνουμε λόγο γιά μεταμοσχεύσεις, ἐννοοῦμε τήν ἀφαίρεση τοῦ μοσχεύματος, δηλαδή κάποιου ὀργάνου ἤ ἱστοῦ, ἀπό ἕναν ἄνθρωπο καί τήν ἐμφύτευσή του σέ ἄλλον ἄνθρωπο. Στήν περίπτωση αὐτή εἶναι ὁ δότης, πού δίνει τά ὄργανα, ὁ λήπτης πού τά λαμβάνει καί ἡ μεταμοσχευτική ὁμάδα πού κάνει αὐτό τό λεπτό καί δύσκολο ἔργο.
Ἐπίσης, διακρίνονται δύο μορφῶν μεταμοσχεύσεις.
Ἡ πρώτη εἶναι ὅταν λαμβάνωνται μοσχεύματα ἀπό ζωντανούς δότες, δηλαδή, ἐάν ἕνας ἄνθρωπος θέλη νά δώση κάποιο διπλό ὄργανό του, ὅπως ἕναν νεφρό, ἕναν ὀφθαλμό, τό δέρμα, χωρίς αὐτό νά συντελέση στόν θάνατό του, ἤ νά γίνη μετάγγιση αἵματος, ἀφοῦ τό αἷμα εἶναι ρευστός ἱστός. Αὐτό τό κάνουν μερικές φορές οἱ γονεῖς στά παιδιά τους, ὅπως σημειώνεται στήν βιβλιογραφία, οἱ γυναῖκες γιά τούς ἄνδρες τους, σπάνια δέ οἱ ἄνδρες γιά τίς γυναῖκες τους. Αὐτό γίνεται γιατί αὐτή ἡ πράξη δέν ἀπαιτεῖ μόνον ἀνδρεία, ἀλλά εὐαισθησία, καρδιά, ἀγάπη.
Αὐτό δέν ἀπαγορεύεται ἀπό πλευρᾶς βιοθεολογίας, ἀρκεῖ νά γίνεται μέ ὁρισμένες προϋποθέσεις πού θά τονισθοῦν πιό κάτω.
Ἡ δεύτερη μορφή μεταμοσχεύσεων εἶναι ὅταν δίνωνται μοσχεύματα ἀπό λεγόμενους πτωματικούς δότες. Γιά παράδειγμα, ὅταν μποροῦν νά λάβουν ὄργανα ἀμέσως μετά τόν βιολογικό θάνατο τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως τόν κερατοειδῆ χιτώνα.
Ἐκεῖνο πού ἐπικρατεῖ σήμερα εἶναι ὅτι θεωρεῖται συνήθως ὁ ἐγκεφαλικός θάνατος, δηλαδή ἡ νέκρωση τοῦ ἐγκεφαλικοῦ στελέχους (προμήκης μυελός) ὡς βιολογικός θάνατος.
Στήν περίπτωση αὐτή τίθενται τρεῖς βασικές προϋποθέσεις γιά νά ληφθοῦν ὄργανα. Ἡ πρώτη νά γίνη πιστοποίηση ἐγκεφαλικοῦ θανάτου, ἀπό συγκεκριμένες κλινικές καί ἐργαστηριακές ἐξετάσεις καί μέ τήν παρέλευση συγκεκριμένων ὡρῶν. Ἡ δεύτερη προϋπόθεση νά ὑπάρχη ἔγγραφη ἐλεύθερη συγκατάθεση τοῦ δότη ὅσο εἶναι ζωντανός. Εἶναι εὐνόητον ἀπό πλευρᾶς ὀρθοδόξου θεολογίας δέν μποροῦμε νά ἀποδεχθοῦμε τήν «εἰκαζόμενη συναίνεση» ἤ τήν ἀντικατάσταση τῆς συναίνεσης τοῦ ἐγκεφαλικά νεκροῦ ἀπό τήν συναίνεση τῶν συγγενῶν. Καί ἡ τρίτη προϋπόθεση εἶναι νά μή γίνη τό μόσχευμα ἀντικείμενο ἐμπορικῶν συναλλαγῶν, καί φυσικά νά τηροῦνται οἱ προϋποθέσεις τῆς ἐπιλογῆς τῶν ὑποψηφίων γιά τήν λήψη τοῦ μοσχεύματος.
Αὐτές οἱ τρεῖς προϋποθέσεις εἶναι ἀναγκαῖες γιά τήν λήψη τῶν ὀργάνων τῶν ἐγκεφαλικά νεκρῶν, σέ περίπτωση πού θεωρεῖται ὅτι ταυτίζεται ὁ ἐγκεφαλικός θάνατος μέ τόν βιολογικό θάνατο. Βέβαια, στό σημεῖο αὐτό πρέπει νά σημειωθῆ ὅτι ἄλλαξαν πολλές φορές τά κριτήρια τοῦ θανάτου καί αὐτό δημιουργεῖ προβληματισμό.
Ἀπό πλευρᾶς ὀρθοδόξου θεολογίας ὑφίσταται στό σημεῖο αὐτό ἕνα καίριο ἐρώτημα: Εἶναι ὁ ἐγκεφαλικός θάνατος βιολογικός θάνατος;
Διατυπώθηκαν πολλές ἀπόψεις πάνω στό ἐρώτημα αὐτό. Ἡ μία ἀπάντηση εἶναι ὅτι στήν ἰατρική κοινότητα ἔγινε κατά βάση ἀποδεκτό ὅτι ταυτίζεται ὁ ἐγκεφαλικός θάνατος μέ τόν βιολογικό θάνατο, ἀφοῦ στόν ἐγκεφαλικά νεκρό δέν ὑπάρχει ἀναστρεψιμότητα, οὔτε γίνεται μεταμόσχευση ἐγκεφάλου, οὔτε μπορεῖ ὁ ἐγκεφαλικά νεκρός νά ζήση χωρίς μηχανική ὑποστήριξη τῆς ἀναπνοῆς (ἀναπνευστήρα). Μιά ἄλλη ἄποψη εἶναι ὅτι ὁ ἐγκεφαλικός θάνατος εἶναι μία «ἰατρογενής ἔννοια», πού εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς τεχνολογίας καί ὄχι τῆς φυσιολογικῆς ἐξελίξεως τοῦ ἀνθρώπινου ὀργανισμοῦ, καί πάντως δέν εἶναι θέμα τῶν ἰατρῶν νά θεολογήσουν πότε ἐξέρχεται ἡ ψυχή ἀπό τό σῶμα, ὁπότε αὐτό ἀφήνεται στίς θρησκευτικές, φιλοσοφικές καί θεολογικές ἀρχές τοῦ ἐγκεφαλικά νεκροῦ ἀνθρώπου. Ἐπίσης, δέν εἶναι ἀπόλυτο ὅτι ὁ ἐγκεφαλικά νεκρός εἶναι καί βιολογικά νεκρός, διότι οἱ ἐγκεφαλικά νεκροί, πού ζοῦν μέ μηχανική ὑποστήριξη τῆς ἀναπνοῆς, ἔχουν στοιχεῖα ζωῆς, ἀφοῦ εἶναι θερμά, ἔχουν καρδιακό παλμό καί αἱματική ροή, παράγουν οὖρα καί ἀπορροφοῦν καί μεταβολίζουν τίς τροφές, ἀναφέρθηκαν δέ στήν βιβλιογραφία καί περιπτώσεις πού ἔγκυες γυναῖκες κυοφοροῦν (περίπτωση Susan Torres, πού ἔμεινε ἐγκεφαλικά νεκρή 3 μῆνες, πού κυοφοροῦσε καί ὕστερα ἀπό τήν γέννηση τῆς κόρης της, ἀποσυνέδεσαν τήν μηχανική ὑποστήριξη τῆς ἀναπνοῆς). Ὁπότε, ἕναν ἄνθρωπο πού παράγει οὖρα, τρέφεται, συντηρεῖται καί κυοφορεῖ δέν μπορεῖ κανείς νά τόν θεωρήση βιολογικά νεκρό.
Ἀπό πλευρᾶς θεολογίας ἐδῶ ὑπάρχει ἔντονος προβληματισμός. Θυμηθῆτε τήν βασική θεολογική ἀρχή πού σᾶς ἐξέθεσα στήν ἀρχή τῆς εἰσηγήσεώς μου, ὅτι ἡ ψυχή ὑπάρχει ἀπό τήν πρώτη στιγμή τῆς συλλήψεως τοῦ ἐμβρύου πρίν διαφοροποιηθοῦν τά βλαστοκύτταρα, πρίν σχηματισθοῦν οἱ ἱστοί καί τά ὄργανα, πρίν σχηματισθῆ ὁ νευρικός ἱστός πού θά γίνη ἐγκέφαλος πού διαφοροποιεῖται ἀπό τήν 14 ἡμέρα ἀπό τήν σύλληψη, πρίν ἀρχίσουν νά λειτουργοῦν τά κύτταρα πού θά γίνουν καρδιά καί αὐτό γίνεται τήν τρίτη ἑβδομάδα ἀπό τήν σύλληψη τοῦ ἐμβρύου. Δηλαδή, τό ἔμβρυο, ὁ ἄνθρωπος ἀπό πλευρᾶς ὀρθοδόξου θεολογίας, ὑφίσταται «ἐξ ἄκρας συλλήψεως» ἀπό τήν πρώτη στιγμή τῆς σύλληψης.
Εἶμαι σίγουρος, ὅτι θά ἔχετε τήν ἐρώτηση τελικά ποιά εἶναι ἡ ἄποψη τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας γιά τίς μεταμοσχεύσεις; Τίς ἀποδέχεται ἤ τίς ἀπορρίπτει;
Ἡ Ἐκκλησία δέν ἔχει ἠθικό πρόβλημα μέ τούς ζωντανούς δότες, ἀρκεῖ νά τηροῦνται οἱ ἀπαραίτητες προϋποθέσεις ὅτι δίνονται μέ ἐλεύθερη συγκατάθεση καί τά μοσχεύματα δέν θά εἶναι ἀντικείμενα ἐμπορικῶν συναλλαγῶν. Γιά τούς λεγόμενους «πτωματικούς δότες» μπορεῖ νά ἀποδεχθῆ τήν προσφορά τους ὅταν γίνεται μέ ἐλεύθερη συγκατάθεση, ὅταν εἶχαν σώας τάς φρένας, ὅταν τό εἶχαν δηλώσει, καί δέν μπορεῖ νά ἀποδεχθῆ τήν εἰκαζόμενη συναίνεση, γιατί καταργεῖται τό βασικό γνώρισμα τοῦ ἀνθρώπου πού εἶναι τό αὐτεξούσιο, ἡ προαίρεση καί ἡ ἐλευθερία, καί ὅταν αὐτή ἡ προσφορά τεθῆ στήν προοπτική τῆς θυσίας ὡς προσφορᾶς καί ὄχι μέ τήν προοπτική ὅτι ὁ ἐγκεφαλικός θάνατος εἶναι συγχρόνως καί βιολογικός θάνατος.
Πρέπει νά ἀναφερθῆ ὅτι ἐκτός τῶν ἄλλων κειμένων πού ἔχω γράψει γιά τό θέμα αὐτό, ἔκανα μία εἰσήγηση στήν Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μέ τίτλο «οἱ μεταμοσχεύσεις ἀπό ὀρθόδοξη ἐκκλησιαστική πλευρά». Στήν εἰσήγηση αὐτή ἀφοῦ ἀναφέρθηκα στήν πολυποίκιλη, πολυεπίπεδη καί πολυσήμαντη ἀντιμετώπιση τῶν μεταμοσχεύσεων ἀπό πλευρᾶς κοινωνικῆς, βιοηθικῆς, νομικῆς καί ἰατρικῆς καί ἀφοῦ προσδιόρισα τίς θεολογικές σχέσεις γιά τό πρόβλημα τῶν μεταμοσχεύσεων καί τήν ποιμαντική ἀντιμετώπιση τοῦ θέματος κατέληξα σέ μιά συγκεκριμένη πρόταση, ἡ ὁποία ἔγινε ἀποδεκτή ἀπό τήν Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Καταγράφω αὐτήν τήν πρόταση.
«1. Σεβόμαστε τήν ἰατρική ἐπιστήμη καί ἐπικροτοῦμε κάθε προσπάθεια γιά τήν θεραπεία τῶν ἀσθενῶν καί τήν παράταση τῆς ζωῆς τῶν ἀνθρώπων, ἡ ὁποία ζωή ἔχει μεγάλη σημασία γιά τήν πνευματική ὁλοκλήρωση τοῦ ἀνθρώπου. Ἀρκεῖ, βέβαια, καί ἡ ἰατρική ἐπιστήμη, καθώς ἐπίσης καί οἱ ἰατρικές ἔρευνες νά κινοῦνται μέσα στά πλαίσια τῶν ἰατρικῶν καί βιοηθικῶν δεοντολογικῶν κανόνων, καί οἱ ὁποῖοι κανόνες προστατεύουν τόν ἄνθρωπο ὡς προσωπικότητα (πρέπει νά γίνεται κλινική καί ἐργαστηριακή διαπίστωση τοῦ θανάτου). Καί οἱ ἰατροί πρέπει νά ἐργάζωνται μέ ταπείνωση καί βαθυτάτη αἴσθηση ὅτι εἶναι ὄργανα τοῦ Θεοῦ γιά τήν ἐξυπηρέτηση τοῦ ἀνθρώπου. 
2. Σεβόμαστε τήν ἐλευθερία τῶν ἀνθρώπων ἐκείνων πού, γιά διαφόρους λόγους, δέν ἐπιθυμοῦν νά γίνουν δότες ὀργάνων τοῦ σώματός τους, καθώς ἐπίσης σεβόμαστε καί τήν ἐλευθερία τῶν ἰατρῶν ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι ἀπό εὐαισθησία καί λόγους συνειδήσεως δέν ἐπιθυμοῦν νά συμβάλλουν στήν θανάτωση ζωντανῶν ὑπάρξεων, γιά νά ἐξυπηρετήσουν κάποια ἄλλη ὕπαρξη (πρέπει νά καταργηθῆ τό σχετικό ἄρθρο τοῦ νέου νόμου).
3. Σεβόμαστε τήν ἐλεύθερη ἐπιθυμία (προσωπική συναίνεση) ἐκείνων πού ἐπιθυμοῦν νά γίνουν δότες ὀργάνων τοῦ σώματός τους, ἀρκεῖ βέβαια αὐτό νά γίνεται μέσα στό πνεῦμα τῆς αὐτοθυσίας καί τῆς ὁλοκληρωτικῆς ἀγάπης καί ὄχι γιά ἄλλους σκοπούς (ἐμπορικές συναλλαγές).
4. Σεβόμαστε τήν ἐπιθυμία τῶν ἀσθενῶν ἐκείνων, πού μέ τήν λήψη μοσχευμάτων ἐπιθυμοῦν νά παρατείνουν τόν χρόνο τῆς βιολογικῆς τους ζωῆς, μέ τήν προϋπόθεση ὅτι θά συντελέση στήν πνευματική τους ὁλοκλήρωση καί τήν ἐπίτευξη τοῦ σκοποῦ τῆς ὑπάρξεώς τους. 
5. Γενικά, ἡ ποιμαντική τῆς Ἐκκλησίας πρός τούς δότες, τούς λῆπτες καί τούς ἰατρούς πρέπει νά εἶναι τέτοια, ὥστε μέ ὅλους αὐτούς τούς τρόπους νά δοξάζεται ὁ Θεός, νά ὁλοκληρώνωνται πνευματικά οἱ ἄνθρωποι, καί ἡ ἀσθένεια ἤ ἡ παράταση ζωῆς νά γίνουν προϋπόθεση γιά τήν ἐκπλήρωση τοῦ βαθυτέρου σκοποῦ τῆς δημιουργίας».
(Μεταξύ δύο αἰώνων, σελ. 167-168).
Αὐτή εἶναι καί ἡ ἐπίσημη ἀπόφαση τῆς Ἐκκλησίας πάνω στό θέμα τῶν μεταμοσχεύσεων. Ὅπως ἀντιλαμβάνεσθε ἡ ἀπόφαση αὐτή δέν κινεῖται σέ ἀρνητική προοπτική, οὔτε σέ μιά ἠθικιστική καί πατροναλιστική νοοτροπία, ἀλλά ὁμιλεῖ μέ θετικό τρόπο, θέτοντας κάθε φορά τίς ἀπαραίτητες προϋποθέσεις. Μέ τόν τρόπο αὐτόν ἡ Ἐκκλησία ἀσκεῖ ποιμαντική στά τέκνα της καί ἔτσι ἐπιλύει δύσκολα ζητήματα, χωρίς νά ἀπαγορεύη, ἀλλά θέτει τίς ἀπαραίτητες προϋποθέσεις καί τίς οὐσιαστικές μεθοδολογικές ἀρχές καί ἀσκεῖ εὐαίσθητη ποιμαντική διακονία. Ἄρα ὑπάρχουν κάποια θεολογικά ὅρια τά ὁποῖα ὑπερβαίνονται μέ τήν ἐθελούσια προσφορά, τήν κενωτική ἀγάπη μέσα στό πλαίσιο τοῦ αὐτεξουσίου τοῦ ἀνθρώπου.
3. Μιά σύγχρονη μαρτυρία ἀναισθησιολόγου ἰατροῦ 
Πρόσφατα μοῦ ἐστάλη ὡς ἐπιστολή ἕνα κείμενο πού εἶναι γραμμένο ἀπό Ἰατρό Ἀναισθησιολόγο, ὁ ὁποῖος ἐργάσθηκε πάνω ἀπό τριάντα (30) χρόνια σέ μονάδα ἐντατικῆς θεραπείας στήν Γερμανία, καί κατέληξε νά εἶναι διευθυντής στήν μονάδα αὐτή, καί ἑπομένως ἔχει μεγάλη πείρα πάνω στά θέματα αὐτά.
Στό κείμενο αὐτό γράφονται πολλά ἐνδιαφέροντα σημεῖα γιά τήν θέσπιση τοῦ ἐγκεφαλικοῦ θανάτου, γιά «τό μεγάλο φάσμα καί ἐλαστικότητα» πού παρατηρεῖται σχετικά μέ τήν συζήτηση «γιά μερικό καί ὁλικό θάνατο γιά κριτήρια τοῦ θανάτου» καί ὅτι «ὅλοι αὐτοί οἱ ὁρισμοί εἶναι σχετικά ἀσαφεῖς καί παρουσιάζουν μιά ρευστότητα ὥστε εὔκολα νά μεταβαίνει ἡ μιά κατάσταση στήν ἄλλη ἀνάλογα μέ τίς ἀνάγκες». Ἐπίσης, τίθεται τό θέμα ὅτι ὁ θάνατος «εἶναι ἕνα μυστήριο, καί ἡ παγκόσμια πολυφωνία δηλώνει ἄγνοια καί ἀδιαφορία τῶν ἐπιστημῶν». Σέ αὐτήν τήν ἀναζήτηση τοῦ ὁρισμοῦ τοῦ θανάτου δέν πρέπει νά εἶναι μόνη ἡ ἰατρική ἐπιστήμη πού θά ὁρίση τόν θάνατο. Ἀκόμη, στό κείμενο αὐτό τίθενται διάφορα ζητήματα τῶν ὁποίων ὁ συγγραφεύς ἀπέκτησε γνώση ἀπό προσωπική ἐμπειρία γιά τόν «νόμο τῆς ἀγορᾶς, προσφορᾶς καί ζήτησης» ὀργάνων, γιά τήν λίστα ἀναμονῆς πού εἶναι ἐλαστική κατά περίπτωση, τήν ἐξαφάνιση φοιτητῶν καί πώληση στήν μαύρη ἀγορά ὀργάνων, γιά τά οἰκονομικά προβλήματα πού τίθενται, γιά τό ὅτι «ἡ ὑγεία ἔχει γίνει ἐμπόρευμα, ὁ ἀσθενής πελάτης καί σκοπός τό κέρδος» κ.ἄ.
Ἀπό ὅλα ὅσα ἐνδιαφέροντα γράφει σημειώνω δύο.
Τό πρῶτον, τά ὅσα ἀναφέρονται στόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο λαμβάνονται τά ὄργανα γιά μεταμόσχευση ἀπό τόν δότη. Γράφει:
«Ὁ δότης πρέπει νά εἶναι τόσο νεκρός ὅσο εἶναι ἀναγκαῖο, καί τόσο ζωντανός ὅσο εἶναι δυνατό. Κατ’ ἀνάγκη νεκρός, κατά δύναμη ζωντανός. Ἔχει καρδιοαναπνευστικό σύστημα πού λειτουργεῖ ἔστω καί μέ διαρκῆ ὑποστήριξη, παραμένει ζεστός μέ πλήρη ἤ μερική λειτουργία τῶν ὀργάνων. Ἀντιδρᾶ κατά τήν διάρκεια τῆς ἐκτομῆς τῶν ὀργάνων μέ ταχυκαρδία, αὔξηση τῆς ἀρτηριακῆς πίεσης, ἐφίδρωση καί κινητικότητα. Ὁρισμένοι τά ἑρμηνεύουν σάν ἀντανακλαστικές ἀντιδράσεις, ἄλλοι σάν ἐκδηλώσεις πόνου. Αὐτό δείχνει, ὅπως καί ἡ πείρα, ὅτι ὑπάρχουν πολλές ἀντιδράσεις ἤ καί πλάνες ὅσον ἀφορᾶ στό θέμα τῆς διαγνώσεως τοῦ ἐγκεφαλικά νεκροῦ».
Γι’ αὐτό ἡ ἀφαίρεση τῶν ὀργάνων γίνεται μέ ἀναισθησία.
Τό δεύτερο σημεῖο ἀναφέρεται στό ὅτι ἡ προσφορά ὀργάνων μπορεῖ νά γίνεται ἀπό ἐλεύθερη ἀπόφαση τοῦ δότη, ὕστερα ἀπό ἐνημέρωση καί ὄχι μέσα ἀπό ἀσαφεῖς ὁρισμούς περί ἐγκεφαλικοῦ θανάτου. Γράφει:
«Ποιός εἶναι ἆραγε ὁ πληρεξούσιος τῆς ζωῆς; Ὅλα εἶναι ρευστά. Ἕνα μένει ἄθικτο, τό αὐτεξούσιο, ἡ ἐλεύθερη ἀπόφαση τοῦ δότη, ἡ ὁποία εἶναι ὀρθό νά λαμβάνεται σέ εὔθετο χρόνο μετά ἀπό πολύπλευρη ἐνημέρωση. Τό ἴδιο ἰσχύει καί γιά τά προβλήματα τῆς Μ.Ε.Θ. Σέ ἕνα εἶδος ταυτότητος τεκμηριώνεται ἡ ἐπιθυμία τοῦ δότη ἡ ὁποία μᾶς ἀπαλλάσσει ἀπό πολλούς πονοκεφάλους. Ὁ δότης καί μόνο αὐτός ἀποφασίζει μετά ἀπό ἀντικειμενική πληροφόρηση, χωρίς πιέσεις καί ἐπιρροές. Ἡ ἀπόφαση αὐτή ὄχι μόνο εἶναι σεβαστή, ἀλλά πρέπει καί νά προστατευθῆ. Ἡ καλή πληροφόρηση ἐπιβάλλεται, ἡ ἐπιβολή ἀπαγορεύεται. Οἱ καιροί εἶναι πονηροί. Σέ λίγο ὁ μή τεκμηριωμένος μή δότης θεωρεῖται αὐτόματα δότης μέ συνέπεια τήν ἀφαίρεση τῶν ὀργάνων του».
Ὁ ἐπιστήμονας αὐτός ἀναισθησιολόγος καταλήγει τίς σκέψεις του: «Ἡ πείρα μου στίς Μ.Ε.Θ. πάνω ἀπό τριάντα (30) χρόνια μέ ἐδίδαξε μεταξύ ἄλλων τήν ἀδυναμία μου, περιορισμός γνώσεων, τήν ματαιότητα τοῦ κόσμου καί ὅτι ὁ θάνατος εἶναι μεγάλος παιδαγωγός».
Τελικά, οἱ μεταμοσχεύσεις εἶναι ἕνα σοβαρό ζήτημα τό ὁποῖο πρέπει νά μελετηθῆ ἀπό πολλές πλευρές, γιατί ἀφορᾶ τήν ζωή καί τόν θάνατο καί τοῦ δότη καί τοῦ λήπτη καί ἐμπλέκονται ζητήματα βιοηθικῆς πού ἀφοροῦν τήν διαδικασία τῶν μεταμοσχεύσεων. Χρειάζεται σοβαρή ἔρευνα καί μεγάλη ὑπευθυνότητα μέ ὅλους ὅσοι ἀσχολοῦνται μέ τό σοβαρό αὐτό ζήτημα.

Εκκλησιαστική Παρέμβαση – parembasis