Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος:
Γιατί ζηλεύεις;
Το πάθος του φθόνου είναι εφεύρεση του πονηρού διαβόλου και είναι αυτό, που κάνει τον άνθρωπο άγριο δαίμονα. Εξαιτίας αυτού συνέβη και ο πρώτος φόνος.
Όπως τα σκαθάρια τρέφονται με την κοπριά, έτσι και οι φθονεροί άνθρωποι, τρέφονται με τις συμφορές των άλλων. Ο φθονερός δεν ανέχεται να βλέπει την ευτυχία των άλλων, διότι την λογαριάζει ως δική του συμφορά. Ευχαρίστηση δοκιμάζουμε, όταν ο συνάνθρωπός μας υποφέρει, θεωρώντας τη συμφορά εκείνου ως παρηγοριά για τη δική μας δυστυχία.
Όποιος φθονεί, τον Θεό μάχεται… και χαίρετε μ’ αυτά που χαροποιούν τον διάβολο! Διότι, για πες μου: Γιατί ζηλεύεις τον αδερφό σου; Επειδή έχει πνευματική χάρη; Και λοιπόν; Από ποιόν την έχει πάρει; Δεν την έχει πάρει από τον Θεό; Άρα η έχθρα σου μεταβαίνει κατά του Θεού, που έδωσε την δωρεά…
Τί σε κάνει, άνθρωπέ μου, να λυπάσαι επειδή ο διπλανός σου έχει αγαθά; Να λυπηθείς για τις δυστυχίες τις δικές σου, το καταλαβαίνω, όχι όμως επειδή βλέπεις τους άλλους και προκόβουν! Να γιατί το αμάρτημα του φθόνου δεν παίρνει καμμιά συγχώρηση. Ο κλέφτης έχει να πει κάποια πρόφαση, την φτώχεια. Ο φονιάς τον θυμό. Παράλογες βέβαια και αβάσιμες προφάσεις, αλλά τέλος πάντων, προφάσεις. Εσύ όμως ο φθονερός ποιά αιτία έχεις να προβάλεις; Τίποτε, μόνο κακία και πονηριά!
Τέτοιος είναι ο φθόνος. Δεν ανέχεται να βλέπει την ευτυχία και την πρόοδο των άλλων, διότι νομίζει, ότι η ευτυχία και η πρόοδος του πλησίον είναι δική του συμφορά και λιώνει για όλα τα καλά του πλησίον του. Μοιάζει με τον κηφήνα, που καταστρέφει τους ξένους κόπους. Ο ίδιος δεν προσπαθεί ποτέ να σηκωθεί να ενεργήσει καλό. Θλίβεται όμως, όταν δει τον άλλον δραστήριο. Και κάνει τα πάντα για να τον μειώσει.
Ο φθόνος φθείρει τον άνθρωπο, όπως ο σκώρος τα ρούχα. Δεν υπάρχει χειρότερο ελάττωμα από τον φθόνο και την ζηλοτυπία. Γιατί ο φθονερός θεωρεί ευτυχία, τη δυστυχία των άλλων και όχι τη δική του ευημερία και περιφέρεται ως κάποιος κοινός εχθρός της ανθρωπίνης φύσεως και χτυπά τα μέλη του Χριστού. Ποιός λοιπόν θα μπορούσε να υπάρξει περισσότερο μανιακός; Προτιμά ο ίδιος του να υποφέρει παρά να δει τον πλησίον του να ευτυχεί. Τί αθλιότερο θα μπορούσε να υπάρχει απ’ αυτό;
Ο φθονερός, όταν δει τον άλλον να προκόπτει, λειώνει. Μοιάζει με τον κηφήνα, που καταστρέφει του ξένους κόπους. Ο ίδιος δεν προσπαθεί ποτέ να σηκωθεί να ενεργήσει το καλό. Θλίβεται όμως, όταν δει τον άλλον δραστήριο. Και κάνει τα πάντα, για να τον μειώσει…
Και αν κάνει κάποιος θαύματα, παρουσιάζει παρθενία, νηστεία, χαυμενία και με τις αρετές του φτάσει τις αρετές των Αγγέλων, είναι όμως κυριευμένος από το πάθος του φθόνου, είναι περισσότερο αμαρτωλός από όλους τους αμαρτωλούς.
Εάν το να αγαπάμε εκείνους που μας αγαπούν, μας κάνει να μην διαφέρουμε από τους ειδωλολάτρες (και τους άπιστους), τότε να φθονεί κάποιος εκείνων που τον αγαπά, αυτό που μπορεί να σταθεί;
Όποιος κατέχεται από την αρρώστια του φθόνου, δεν θα περάσει στον ουρανό. Γι’ αυτόν και πριν από τον ουρανό και τούτη η ζωή είναι κόλαση.