ΗΡΑΚΛΗΣ ΡΕΡΑΚΗΣ: ΑΝΤΙΛΑΪΚΟ ΜΕΤΡΟ Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ

Αντιλαϊκό μέτρο η απαγόρευση της Θείας Λατρείας

Ηρακλής Ρεράκης, Καθηγητής Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ

Όλοι οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, ως υπεύθυνοι πολίτες, έχοντας ως βασικό στοιχείο της πίστεώς τους την αγάπη, την αλληλεγγύη και τον σεβασμό στον πλησίον,

κατανοούν τη δύσκολη συγκυρία που βιώνει η χώρα τους, όπως και ολόκληρη η ανθρωπότητα, στη διεξαγωγή του κοινού αγώνα για την αντιμετώπιση της ιογενούς πανδημίας του κορωνοϊού. Στο πλαίσιο αυτό, ακολουθούν πιστά τις οδηγίες των ειδικών, όπως αυτές μεταφέρονται από την ηγεσία της χώρας. Ωστόσο, η απαγόρευση των Ακολουθιών της Θ. Λατρείας, με νομοθετική πράξη της Κυβέρνησης, είναι ένα αντιλαϊκό, μη ορθόδοξο και αντισυνταγματικό μέτρο, σε βάρος της πνευματικής ζωής και τροφής των Χριστιανών, το οποίο, καθώς φαίνεται, αποτελεί καρπό της αδυναμίας να βρεθεί, με κοινή συνεννόηση, Πολιτείας και Διοίκησης της Εκκλησίας, η σοφή και συνδυαστική λύση.

Διότι, δεν είναι δυνατό να βρίσκονται ασφαλείς υγειονομικά αποδεκτοί όροι, προκειμένου να παραμένουν ανοικτά τα σούπερ μάρκετ και να τροφοδοτούνται οι καταναλωτές και να μη βρίσκονται παρόμοιοι όροι, για να παραμένουν ανοικτοί και εν λειτουργία οι ναοί για την πνευματική τροφοδοσία των χριστιανών.

Υπενθυμίζουμε τη σοφή θέση που πήρε ο ίδιος ο Χριστός, όταν διαπίστωνε ότι οι ομοεθνείς του ακολουθούσαν μεν τις επουσιώδεις διατάξεις του Νόμου, αλλά δεν τηρούσαν τα σπουδαιότερα και πιο ουσιώδη του νόμου, δηλαδή τη δικαιοσύνη, την ευσπλαχνία και την αληθινή πίστη.

Ο Χριστός τότε τους πρότεινε αυτό που έχει γίνει παροιμιώδης φράση του λαϊκού μας πολιτισμικού τοπίου: «ταύτα δε έδει ποιήσαι, κακείνα μη αφιέναι», δηλαδή, Και αυτά έπρεπε να εφαρμοστούν και εκείνα δεν έπρεπε να παραμεληθούν (Ματθ. 23,23).Καλά και αξιόπιστα τα μέτρα και οι νομοθετικές πράξεις εφαρμογής τους, προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος ευρείας μεταδόσεως του κορωνοϊού.Ωστόσο, ο λαός μας, στην πλειονότητά του, από την περίοδο της αρχαίας Ελλάδας έως και σήμερα, συνεχίζει να ζει και να εφαρμόζει στη ζωή του τον μύθο του Αισώπου «Ανήρ ναυαγός».

Ο Αίσωπος, σε αυτόν τον μύθο, περιγράφει το ταξίδι ενός πλούσιου Αθηναίου, με ένα καράβι που βυθίστηκε, εξ αιτίας της θαλασσοταραχής. Ενώ όλοι κολυμπούσαν για να σωθούν, ένας Αθηναίος προσευχόταν συνέχεια στην θεά Αθηνά και της έταζε ένα σωρό πράγματα. Τότε, ένας από τους άλλους ναυαγούς τον πλησίασε και του είπε την περίφημη φράση: «Συν Αθηνά και χείρα κίνει».

Στη δική μας περίπτωση, αποδεικνύεται ότι πολλοί από τους υπεύθυνους των αποφάσεων, σε κάποια θέματα, δεν μελετούν τη σοφία του παρελθόντος, για να κτίζουν το παρόν και να σχεδιάζουν το μέλλον.

Διότι, αν την μελετούσαν, θα διαπίστωναν ότι ο Ελληνικός λαός πέρασε στο παρελθόν και άλλες μεγάλες πανδημίες και δοκιμασίες, με παρόμοια ή δυσχερέστερα χαρακτηριστικά.

Όμως, σε αυτές, εκτός από την κοινωνική συσπείρωση και την προσεκτική υγειονομική φροντίδα, για την αποφυγή περαιτέρω εξάπλωσης της ιογενούς μεταδοτικής νόσου, υπήρχε, επίσης, η στροφή προς την άνωθεν θεία βοήθεια.

Θα παρατηρούσαν, δηλαδή ότι παράλληλα με την ανθρώπινη προσπάθεια, έσπευδαν στους ναούς και έκαναν, με μετάνοια και πίστη, πάνδημες ικεσίες, παρακλήσεις, ολονυκτίες αλλά και δημόσιες λιτανείες, στις οποίες έφερναν μαζί τους τα ιερά τους λείψανα και τις θαυματουργές τους εικόνες, προκειμένου να ζητήσουν, από τον Χριστό, την Παναγία και τους Αγίους της Εκκλησίας τους, προστασία και βοήθεια, με κοινό αίτημα τον αφανισμό της νόσου και την ίαση των ασθενών.

Σήμερα, όμως, βλέπουμε ότι θεωρούνται επαρκή τα ανθρώπινα μέσα και μέτρα για την καταπολέμηση του κορωνοϊού.

Διαπιστώνεται μάλιστα ότι, όχι μόνον δεν ζητείται η πνευματική βοήθεια του Χριστού και της Εκκλησίας, αλλά επιπλέον κλείνουν οι ναοί, βιαίως, με νομική απαγόρευση και απειλές και αμφισβητείται στη συνείδηση του λαού μας η Ζωηφόρος και Ζωοποιός χάρις του εν τω Ποτηρίω της Θ. Κοινωνίας Ιησού Χριστού.

Παράλληλα, δεν φαίνεται να λαμβάνονται υπόψη οι χριστιανικές πεποιθήσεις του ορθόδοξου λαού, ο οποίος πιστεύει, βαθύτατα και ακράδαντα, ότι ο άνθρωπος είναι, οντολογικά, αχωρίστως, ατρέπτως και αδιαιρέτως ενιαία υλικοπνευματική ύπαρξη, γεγονός που το αισθάνεται εντονότερα, σε περιστάσεις ανάγκης και δοκιμασίας, όπου καταφεύγει στα πνευματικά του όπλα και μέσα, αναζητώντας στήριξη.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα έκφρασης της απογοήτευσης και της αγανάκτησης του λαού μας, για την απαγόρευση της Θείας Λατρείας, αποτελούν οι δηλώσεις πολλών Ιεραρχών:

Ο Μητροπολίτης Δράμας και διδάκτωρ Θεολογίας κ. Παύλος, δήλωσε: «Η Εκκλησία έφτασε στο έσχατο όριό της, γιατί η Θεία Λειτουργία είναι το οξυγόνο μας. Τώρα μας αποσυνδέετε από το οξυγόνο μας που είναι η πνευματική μας τροφή».

Ο Μητροπολίτης Καστορίας κ. Σεραφείμ, σε μήνυμά του τόνισε: «Ο υιός του ανθρώπου ελθών ευρήσει την πίστη; Σήμερα, όποιος τολμήσει να μιλήσει για τον Θεό, για το γεγονός της πίστεως, για την παρουσία της αμαρτίας και την απουσία της μετανοίας, αυτός χλευάζεται και εισπράττει τα ειρωνικά σχόλια των συνανθρώπων του.

Ακούγεται άραγε σήμερα το διαχρονικό μήνυμα της Εκκλησίας “μετανοείτε, ήγγικε γαρ η βασιλεία των ουρανών”;

Εμείς έχουμε τοποθετήσει την επιστήμη πάνω από τον Θεό.

Δεν την υποτιμούμε, αλλά και δεν την υπερτιμούμε.

Τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο στη ζωή μας, όμως, τον έχει ο Θεός, γι’ αυτό μας χρειάζεται η ζωντανή πίστη».

Ο Μητροπολίτης Σερρών κ. Θεολόγος, επίσης, δήλωσε: «Αντιλαμβανόμεθα πλήρως την κρισιμότητα των στιγμών και την ευθύνη του στρατηγού σε ένα πόλεμο. Γιατί σε πόλεμο είμεθα. Η απειλή είναι πραγματική και δυστυχώς ασύμμετρη.

Η Εκκλησία μας είναι εδώ, για να βοηθήσει με όλη την ψυχή της. Και το κάνει ήδη. Εντύπωση, ωστόσο, προκαλεί το γεγονός ότι δεν ακούσθηκε ένας λόγος που να έχει το άρωμα του ουρανού, της πίστεως, της ελπίδος στην θεία σκέπη.

Πολύ περισσότερο, ούτε κουβέντα για την Ορθόδοξη Εκκλησία μας, που υφίσταται μια πρωτοφανή κατάσταση που αγγίζει τον εσώτατο πυρήνα τού είναι Της και του σωστικού Της έργου. Τη λατρεία, την προσευχή, τον αγιασμό, την κοινωνία.

Ούτε λόγος παρηγορίας, λοιπόν, για όλους αυτούς τους συνέλληνες, τους πιστούς χριστιανούς μας, που με βαθειά οδύνη αναζητούν το φάρμακο της αθανασίας, το εμβόλιο της ζωής, την θεία Κοινωνία, στους αλειτούργητους, με κρατική απόφαση, ναούς της ελληνικής επικράτειας».

Ο Μητροπολίτης Κύκκου κ. Νικηφόρος, από την Εκκλησία της Κύπρου, επίσης, τόνισε: «Ο άνθρωπος δεν είναι μόνο σώμα αλλά και ψυχή, που ζωογονεί το σώμα. Και, όπως, για να ζήσει ένα σώμα χρειάζεται το οξυγόνο, έτσι και η ψυχή, για να ζήσει χρειάζεται το δικό της οξυγόνο, που είναι το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.

Ο κάθε πιστός οφείλει να προσέρχεται πιστεύοντας και να κοινωνεί, ελεύθερα και αβίαστα, χωρίς δισταγμούς και αμφιταλαντεύσεις, γιατί κανένας ιός δεν μεταδίδεται μέσα από τη Θεία Κοινωνία».

Ως προς τη νομική πλευρά της απαγόρευσης της θείας λατρείας, ο Επ. Καθηγητής του Εκκλησιαστικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ, δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, θεολόγος κ. Κυριάκος Κυριαζόπουλος γνωμάτευσε: «Η κοινή υπουργική απόφαση 2867/Υ1, που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 872/Β/16-3-2020, για την αναστολή, δηλαδή για την προσωρινή απαγόρευση της λατρείας όλων των θρησκευμάτων, για λόγους προληπτικής προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κορωνοϊό, παραβιάζει ευθέως το συνταγματικό δικαίωμα της ελευθερίας της λατρείας, διότι δεν περιορίζει απλώς τη συλλογική διάσταση της ελευθερίας της λατρείας, αλλά προσβάλλει τον ίδιο τον πυρήνα της, διότι την αναστέλλει, δηλαδή την καταργεί προσωρινά.

Παρόμοια γνώμη εξέφρασε και ο δικηγόρος Χαράλαμπος Άνδραλης: Η κυβέρνηση λαμβάνει αυστηρά μέτρα, ώστε να στερεί από τους πολίτες βασικά ατομικά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα της θρησκευτικής λατρείας».

Για όλα τα παραπάνω προτείνουμε σε Πολιτεία και Εκκλησία, στο τέλος αυτών των μέτρων (30-03-2020), να κάνουν ότι είναι δυνατό για να αρθεί αυτή η άδικη απαγόρευση, λαμβάνοντας υπόψιν τη μεγάλη βιβλική αλήθεια:

«Εάν μη Κύριος οικοδομήση οίκον, εις μάτην εκοπίασαν οι οικοδομούντες, εάν μη Κύριος φυλάξη πόλιν, εις μάτην ηγρύπνησεν ο φυλάσσων (Ψαλμ. 128, 1) .

«Ορθόδοξη Αλήθεια», 25-03-2020

http://thriskeftika.blogspot.com

ΟΜΙΛΙΑ Π. ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΕΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΟΡΟΝΟΪΟ

ΠΙΚΡΕΣ ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΛΕΙΣΤΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ!

Του Γιώργου Θεοχάρη

Πολλά ακούγονται και γράφονται ήδη μετά την επιβολή μέτρου απαγόρευσης «της τέλεσης κάθε είδους λειτουργιών και ιεροπραξιών στους θρησκευτικούς χώρους λατρείας για το χρονικό διάστημα από 16.3.2020 έως 30.3.2020», όπως ακριβώς είναι ο τίτλος της απόφασης των Υπουργών Παιδείας και Θρησκευμάτων, και Υγείας.

Μερίδα του πολιτικού κόσμου και του τύπου έσπευσαν να επικροτήσουν θερμά την απόφαση της Κυβέρνησης, γιατί έτσι «έβαλε την Εκκλησία στη θέση της».
Μερίδα της ιεραρχίας έσπευσε να δηλώσει κατανόηση και υποταγή στην απόφαση της Πολιτείας.
Μάλιστα κάποιοι ιεράρχες έλεγαν ότι οι όποιες αντιδράσεις υπάρχουν θα εξανεμιστούν, μπροστά στην αποκορύφωση των κρουσμάτων.
Άλλοι πάλι ιεράρχες αντέδρασαν ήδη σθεναρά και έντονα.

Προσωπικά πιστεύω ότι το θέμα είναι απλό. Η Πολιτεία μπορεί, στο πλαίσιο της ευθύνης της για την υγεία του συνόλου της κοινωνίας, να απαγορεύει συναθροίσεις μέχρι ένα ορισμένο αριθμό ανθρώπων, όπως έχει κάνει για τα σούπερ-μάρκετ, τα εστιατόρια, τις καφετέριες κλπ. Όμως δεν μπορεί να απαγορεύει την πράξη.Ας πάρουμε ένα απλό παράδειγμα.

Μπορεί κάποιος να μου πει: εδώ η Πολιτεία έκλεισε τα εστιατόρια και τις καφετέριες, δεν θα κλείσει τους ναούς;
Η απάντηση είναι ότι στα εστιατόρια και στις καφετέριες δεν απαγόρευσε την πώληση φαγητού ή καφέ. Η πώληση επιτρέπεται εάν είναι πακέτο (delivery, take away).
Απαγόρευσε τον συγχρωτισμό ανθρώπων, που είναι και ο πραγματικός κίνδυνος για την υγεία. Ο,τι δεν θέτει σε κίνδυνο την δημόσια υγεία, δεν το απαγόρευσε.
Στις εκκλησίες όμως η Πολιτεία προβαίνει σε μία πράξη πρωτοφανή: απαγορεύει την ίδια την εκκλησιαστική πράξη!
Δηλαδή είναι σαν να λέει: δεν με νοιάζει εάν κινδυνεύει η υγεία των πιστών από την εκκλησιαστική πράξη ή δεν κινδυνεύει, εγώ σου απαγορεύω την θρησκευτική πράξη σου εν γένει, όχι αυτό που αποτελεί τον δημόσιο κίνδυνο.

Για παράδειγμα, μπορεί να πάει κάποιος πιστός στον ναό να εξομολογηθεί;
Η εξομολόγηση είναι ιεροπραξία. Άρα, με το γράμμα του νόμου απαγορεύεται, έστω και εάν δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος, αφού ο πιστός μπορεί να εξομολογηθεί σε απόσταση 2 μέτρων από τον παπά και ο παπάς μπορεί να του διαβάσει συγχωρητική ευχή από την απόσταση αυτήν.
Απαγορεύει ακόμη έναν εσπερινό ή έναν όρθρο ή χαιρετισμούς, ακόμη και εάν στον ναό μέσα είναι πέντε άνθρωποι σε μεγάλες αποστάσεις μεταξύ τους.
Στις ακολουθίες αυτές δεν προβλέπεται από το τυπικό καμία επαφή των πιστών με τον παπά ή μεταξύ τους.

Για αυτό η απόφαση αυτή της Πολιτείας στην πραγματικότητα δεν στοχεύει την προστασία από την εξάπλωση της νόσου, αλλά την ίδια την θρησκευτική πράξη και την δημόσια εκδήλωση της.
Η απόφαση αυτή ευθυγραμμίζεται στην από αρκετά χρόνια παλιότερα εκδηλωμένη πρόθεση της Πολιτείας να καταστήσει την θρησκευτική πράξη μία καθαρά ατομική εκδήλωση και υπόθεση, και να απαγορεύσει την δημόσια εκδήλωση της.

Για αυτό είναι στην πραγματικότητα ο πρόδρομος φοβερών διωγμών εναντίον της εκδήλωσης των ατομικών θρησκευτικών πεποιθήσεων.
Δεν μπορεί να είναι νόμιμη, αφού, χωρίς να περιορίζεται αποκλειστικά και μόνο στην αποτροπή κινδύνων για την δημόσια υγεία, αλλά επεκτεινόμενη σε όλες σχεδόν τις θρησκευτικές ιεροπραξίες (πλην των κηδειών), όχι απλά περιορίζει και φαλκιδεύει, αλλά ουσιαστικά ακυρώνει το δικαίωμα του ανθρώπου να εκδηλώνει έμπρακτα τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις.
Με άλλα λόγια το μέτρο δεν είναι μέτρο υγειονομικό, αλλά αντιθρησκευτικό.

https://www.vimaorthodoxias.gr

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ ΚΑΙ ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ Κ. ΝΙΚΟΛΑΟΣ: ΔΥΣΤΥΧΩΣ, ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΙΟΣ ΤΗΣ ΓΡΙΠΗΣ, ΑΛΛΑ Ο ΙΟΣ ΤΗΣ ΑΣΕΒΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΜΙΚΡΟΒΙΟ ΤΗΣ ΟΛΙΓΟΠΙΣΤΙΑΣ!

Ἡ πανδημία τῆς γρίπης καὶ ἡ θεία Κοινωνία

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,

Πρόσφατα, μὲ ἀφορμὴ τὴν ἐνσκήψασα πανδημία τῆς γρίππης τῶν χοίρων, ἀνεφύη, ὡς μὴ ὤφειλε, καὶ τὸ θέμα τοῦ ἐνδεχομένου τῆς μεταδόσεως ἀσθενειῶν μέσῳ τῆς Θείας Κοινωνίας.

Δυστυχῶς, συχνὰ μὲ διάλεκτο ἀσεβῆ, ὕφος εἰρωνικὸ καὶ ἐπιχειρηματολογία ὄχι καλοπροαίρετη, ἔγινε ἀκόμη μιὰ προσπάθεια ἀποδόμησης τῆς πίστης μας σὲ μέρες ποὺ δὲν μᾶς ἔχει μείνει κανένα ἄλλο στήριγμα νὰ κρατηθοῦμε.

Μὲ τὴν εὐκαιρία λοιπὸν αὐτήν, θεωρῶ πὼς καλὸ θὰ ἦταν νὰ ποῦμε κάποιες ἀλήθειες, ἀναγκαῖες γιὰ νὰ περισωθεῖ ὁ πολύτιμος θησαυρὸς τῆς πίστης μέσα μας.

Ἡ Ἐκκλησία μας δυό χιλιάδες χρόνια μεταδίδει τὴ χάρι τῶν μυστηρίων της μὲ τὸν γνωστὸ τόσο ἀνθρώπινο καὶ ταυτόχρονα εὐλογημένο τρόπο πρὸς «ἴασιν καὶ θεραπείαν ψυχῆς καὶ σώματος».

Ποτὲ δὲν προβληματίστηκε μὲ τὴ σύγχρονη λογικὴ τῆς ἀσεβοῦς ἀμφισβήτησης, ἀλλὰ καθημερινὰ ζεῖ μὲ τὴν ἐμπειρία τῆς ἐπιβεβαίωσης ἑνὸς μεγάλου θαύματος. Εἶναι δυνατὸν ἡ κοινωνία τοῦ Θεοῦ νὰ γίνει...αἰτία ἀσθένειας ἡ παραμικρῆς βλάβης;

Εἶναι δυνατὸν τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ μας νὰ μολύνει τὸ σῶμα καὶ τὸ αἷμα μας; Εἶναι δυνατὸν καθημερινὴ ἐμπειρία δυό χιλιάδων χρόνων νὰ συντριβεῖ ἀπὸ τὸν ὀρθολογισμὸ καὶ τὴν ψυχρὴ ρηχότητα τῆς ἐποχῆς μας;

Ἀπὸ αἰῶνες μεταλαμβάνουν οἱ πιστοί, ὑγιεῖς καὶ ἀσθενεῖς, ἀπὸ τὸ ἴδιο ἅγιο ποτήριο καὶ ἀπὸ τὴν ἴδια ἁγία λαβίδα, ποὺ ποτὲ δὲν πλένουμε, ποὺ ποτὲ δὲν απολυμαίνουμε, καὶ ποτὲ δὲν παρατηρήθηκε κάτι.

Οἱ ἱερεῖς τῶν νοσηλευτικῶν ἱδρυμάτων, ἀκόμη καὶ τῶν λοιμωδῶν, μεταλαμβάνουν τοὺς πιστοὺς καὶ μὲ εὐλάβεια καταλύουν τὴ Θεία Κοινωνία καὶ μακροζωούν.

Ἡ Θεία Κοινωνία εἶναι ὁ,τί ἱερώτερο ὡς Ἐκκλησία καὶ ἄνθρωποι ἔχουμε, τὸ μεγαλύτερο φάρμακο ψυχῆς καὶ σώματος. Αὐτὸ εἶναι καὶ διδασκαλία, διδασκαλίᾳ καὶ ἐμπειρία, ἐμπειρίᾳ τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ὅσοι δυσπιστοῦν στὸ θαῦμα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου, ὅσοι εἰρωνεύονται τὴν ἐκ παρθένου γέννησή Του, ὅσοι ἀρνοῦνται τὴν εὐωδία τῶν ἁγίων λειψάνων, ὅσοι περιφρονοῦν τὰ ἱερὰ καὶ ὅσια, ὅσοι βυσσοδομοῦν κατὰ τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅσοι ζητοῦν νὰ ἐξαφανίσουν καὶ τὸ ἐλάχιστο ἴχνος πίστης ἀπὸ τὶς ψυχὲς μᾶς φυσικὸ εἶναι νὰ προσπαθοῦν νὰ ἐκμεταλλευτοῦν τὴν εὐκαιρία νὰ προσβάλουν καὶ τὸ ἱερώτατο μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας.

Τὸ γεγονὸς ὅτι οἱ Αγγλικανοί καὶ οἱ Καθολικοὶ ἀποφάσισαν, γιὰ προληπτικοὺς λόγους, τῇ,τή διακοπῇ,διακοπή τῆς μετάδοσης τῆς θείας κοινωνίας στὴν Ἀγγλία καὶ τὴ Νέα Ζηλανδία ἀντίστοιχα, ἂν ἀληθεύει, δὲν φανερώνει, ὅπως μερικοὶ ὑποστηρίζουν, σύνεση καὶ ἐλευθερία, ἀλλὰ καταδεικνύει μὲ τὸν καλύτερο τρόπο τὴν τεράστια ἀπόσταση τῆς Ἐκκλησίας μας, ποὺ εἶναι Eυχαριστιακὴ στὴ θεολογία καὶ ζωή της, ποὺ ζεῖ, πιστεύει καὶ κηρύττει τὸ Μυστήριο, ἀπὸ τὶς ὑπόλοιπες χριστιανικὲς ὁμάδες, ποὺ ἔμμεσα ὁμολογοῦν τὴν ἀπουσία τῆς χάριτος καὶ τῶν σημείων τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τὰ λεγόμενα μυστήριά τους καὶ τὴν ἀπώλεια τῆς ἐκκλησιαστικῆς ταυτότητάς τους. Ζωὴ χωρὶς Μυστήριο μοιάζει μὲ σοβαρὴ ἀσθένεια χωρὶς φάρμακο.

Δυστυχῶς, τὸ μεγάλο πρόβλημα δὲν εἶναι ὁ ἰὸς τῆς γρίπης -ὅπως διατείνονται τὰ ΜΜΕ- οὔτε ὁ ἰὸς τοῦ παγκόσμιου πανικοῦ -ὅπως ὑποστηρίζουν οἱ ἰατρικοὶ σύλλογοι- ἀλλὰ ὁ ἰὸς τῆς ἀσεβείας καὶ τὸ μικρόβιο τῆς ὀλιγοπιστίας.

Καὶ τὸ καλύτερο ἐμβόλιο εἶναι ἡ «μετὰ καθαροῦ συνειδότος» καὶ «ἀκατάκριτος» συχνὴ συμμετοχή μας στὸ μυστήριο τῆς Θείας Κοινωνίας. Ἡ ἀπάντησή μας στὴν ἀνίερη αὐτὴ πρόκληση τῶν ἡμερῶν εἶναι ἡ δική μας ζωή.

Καλὸ θὰ εἶναι οἱ πνευματικοί μας, μετὰ διακρίσεως, ὅπου κρίνουν ὅτι δὲν ὑπάρχουν πνευματικὰ κωλύματα, νὰ προτρέπουν τοὺς πιστοὺς νὰ μεταλαμβάνουν συχνότερα τοῦτες τὶς δύσκολες μέρες, ὅσοι δὲ ἔχουμε τὴν εὐλογία τους νὰ προσερχόμαστε συχνὰ στὸ ποτήριο τῆς ζωῆς, πάντοτε ὅμως «μετὰ φόβου Θεοῦ, πολλῆς πίστεως καὶ εἰλικρινοῦς ἀγάπης».

http://www.orthodoxia-ellhnismos.gr

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ: Η ΒΙΑ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ!

Τα κρούσματα σχολικής βίας σε δημόσια σχολεία της χώρας μαρτυρούν κατάφορα το μέγεθος της κοινωνικής μας παρακμής. Οι κρατούντες από καιρό έχουν θέση ως στόχο να καταστήσουν τη χώρα ευρωπαϊκή, όχι βέβαια με τη γεωγραφική έννοια του όρου, αλλά την πολιτισμική. Βέβαια το ορθό θα ήταν να κάνουν χρήση του όρου δυτικοευρωπαϊκή, αλλά αυτός ως μακρόσυρτος είναι και δύσχρηστος. Αποτύχαμε να τους μιμηθούμε σε κάποιους τομείς. Ένας από αυτούς είναι της οικονομίας, καθώς εμείς δεν είχαμε αποικίες ούτε και την ισχύ για την προώθηση των προϊόντων μας. Ένας άλλος είναι η διοικητική μηχανή του Δημοσίου. Εδώ η αποτυχία μας οφείλεται στην κληρονομιά του ρουσφετιού από τους επί αιώνες κατακτητές μας. Στον τομέα όμως της κοινωνίας τους ακολουθήσαμε πιστά απεμπολώντας την παράδοσή μας και εκδηλώνοντας συνάμα ακραία περιφρόνηση προς αυτήν. Συνεπώς η έξαρση της σχολικής βίας δεν είναι κεραυνός εν αιθρία. Είναι η συγκομιδή των πικρών καρπών εκ της σποράς στον αγρό της παιδείας σπόρων παντοίων κοινωνικών κακών. Κατά τη μεταπολίτευση εκδηλώθηκε άγρια επίθεση κατά του συστήματος εκπαίδευσης προηγουμένων γενεών. Χαρακτηρίστηκε αυτό αυταρχικό και υπεύθυνο για την πρόκληση πληθώρας ψυχολογικών τραυμάτων στους μαθητές. Το δικαίωμα των διδασκόντων να χρησιμοποιούν βία χαρακτηρίστηκε απάνθρωπο. Δεν ισχυριζόμαστε ότι όλα κατά το παρελθόν ήταν αγγελικά πλασμένα. Υπήρχαν εκπαιδευτικοί, οι οποίοι εκτονώνονταν υπό το βάρος των προσωπικών τους προβλημάτων, επί των μαθητών τους. Ήταν όμως αυτό ο κανόνας; Κατέφευγε η πλειονότητα των δασκάλων στη χρήση της ράβδου για ψύλλου πήδημα; Ασφαλώς όχι. Τώρα όμως πλέον οι διδάσκοντες τρέμουν ακόμη και με τη σκέψη να χρησιμοποιήσουν λεκτική βία κατά μαθητών, που εμποδίζουν, παρά τις επανειλημμένες συστάσεις, την διεξαγωγή του μαθήματος. Η αντιαυταρχική εκπαίδευση έχει δώσει πληθώρα δικαιωμάτων στους μαθητές, αφαιρώντας τα από τους διδάσκοντες, οι οποίοι καλούνται να απολογηθούν στους γονείς σε κάθε παράπονο των μικρών δικαιωματούχων, εύλογο ή, συνήθως, παράλογο. Στο κακό αυτό προστέθηκε ένα εξ ίσου σημαντικό: Η άκρα επιείκεια με τις ευλογίες της εκμαυλιστικής Πολιτείας, της κυρίως υπεύθυνης για την κατάρρευση της παιδείας μας! Όλοι πλέον προάγονται, ανεξάρτητα από την επίδοσή τους, προκειμένου να αποφευχθούν τα ψυχολογικά τραύματα! Όλοι προχωρούν ανεμπόδιστα μέχρι την ευχερή περάτωση των λυκειακών σπουδών. Κι αυτό γίνεται στο όνομα δήθεν των ίσων ευκαιριών. Και για να επισπευστεί η προς τα κάτω ισοπέδωση της κοινωνίας επήλθε και η ανωτατοποίηση των ΤΕΙ χωρίς να ληφθεί υπ’ όψη η διαφορά ικανοτήτων των εισαγομένων, όπως αυτή εκδηλώνεται εμφανέστατα στις επιδόσεις κατά τις εξετάσεις εισαγωγής. Πέραν αυτών των κακών το σύστημα επιχειρεί να θρέψει με ψεύτικες ελπίδες τη νέα γενιά, στην οποία παρέχει σε μεγάλο αριθμό τίτλους σπουδών χωρίς αντίκρισμα στην άγρια, λόγω ανταγωνισμού, αγορά εργασίας. Το σύστημα χρειάζεται λίγους εκλεκτούς. Οι λοιποί θα τρέφονται από την οικογένειά τους επί μακρόν, θα ετεροαπασχολούνται ή θα αναζητήσουν εργασία σε άλλη χώρα. Αυτό δεν είναι δυνατόν να μη προκαλέσει πάθος εκδικητικότητας κατά της άδικης κοινωνίας, την οποία καταγγέλλουν πλείστα λαϊκά μας τραγούδια.

Η γενιά των αδιεξόδων, και όχι των 750 €, ανδρώθηκε και δημιούργησε οικογένεια. Οι γόνοι τους φοιτούν στο δημοτικό και στο γυμνάσιο. Εκεί εκδηλώνουν την κακή οικογενειακή ανατροφή σε βάρος των συμμαθητών τους. Ναι η σχολική βία καλλιεργείται πρωτίστως στο σπίτι. Όνειρα τσακισμένα των γονέων, ανασφάλεια, ανεργία και αδυναμία αντιμετώπισης των οικογενειακών υποχρεώσεων επιφέρουν αναστάτωση στην οικογένεια. Το γνωμικό, όπου φτώχεια και γκρίνια έχει γενική ισχύ, σε κοινωνίες, που έμαθαν τους πολίτες τους στον καταναλωτικό τρόπο βίου στερώντας τους παράλληλα τη δυνατότητα να τον απολαύσουν. Η παραβατικότητα των γονέων ή, συνηθέστερα, του πατέρα, οι διαρκείς συγκρούσεις του ανδρογύνου, οι βρισιές και η χρήση βίας από τον «ισχυρό άνδρα» τραυματίζουν βαριά τα παιδιά. Και αυτά σπεύδουν να μιμηθούν τους γονείς τους, τα αιώνια πρότυπα.

Ακόμη και αν δεν είναι μάρτυρες σκηνών, όπως αυτές που περιγράψαμε, είναι ο «μεγάλος παιδαγωγός», η μικρή οθόνη δηλαδή, η οποία μυεί τα παιδιά στη χρήση της βίας. Και το ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο κρίνει ορθό να προβάλλονται τα άθλια έργα της χολλυγουντιανής υποκουλτούρας, στα οποία έντονη είναι η χρήση βίας και η αντιπαράθεση των γονέων, που καταλήγει στη διάλυση της οικογένειας. Στις ΗΠΑ έχουμε και χρήση όπλων στα σχολεία, με συνέπεια ακόμη και θανάτους μαθητών! Πλείστα όσα ηλεκτρονικά παιχνίδια εθίζουν τον άγουρο χρήστη στην εξόντωση «κακών» αντιπάλων! Και αυτό θέλει να το επαναλάβει στον πραγματικό βίο, όπου κακοί είναι οι αδύναμοι, επί των οποίων ασκείται η βία, το μπούλιγκ επί το ελληνικότερο. Ζούμε τη νεοβαρβαρότητα της μη αποδοχής του αδυνάμου, ο οποίος πρέπει να ριχτεί στον καιάδα ή να οδηγηθεί στα κρεματόρια!

Η Πολιτεία και οι υπηρέτες του συστήματος κρύβουν επιμελώς την ευθύνη τους. Προβάλλουν βέβαια το συμβάν, αλλά δεν αναζητούν τα αίτια. Η εποχή της αντιεπιστημονικής δοξασίας του γεννημένου εγκληματία έχει παρέλθει. Κάποιοι ευθύνονται για τα παιδιά που ασκούν βία. Είναι και αυτά θύματα. Ας γίνει κάποια οικογενειακή έρευνα. Ας μας παρουσιάσουν οι λάγνοι για προβολή ερεθιστικών ειδήσεων την έρευνά τους στο οικογενειακό περιβάλλον των δραστών. Ας μιλήσουν οι διδάσκοντες για την μέχρι την έκρηξη της βίας συμπεριφορά των μαθητών στις αίθουσες διδασκαλίας. Ας πάψουν να χαρακτηρίζουν τα περιστατικά μεμονωμένα και ας τολμήσουν να γνωστοποιήσουν ότι οι προϊστάμενοι κωφεύουν στις αναφορές για την έξαρση της βίας στα σχολεία μας. Πρόσφατα γράφηκε ότι στη Θεσσαλονίκη το 65% των μαθητών υπήρξαν θεατές περιστατικών βίας και το 29% έχει ασκήσει ή έχει δεχθεί βία! Στην Αθήνα δεν θα είναι καλύτερη η κατάσταση. Το αρμόδιο υπουργείο ανακοίνωσε ότι θα επιληφθεί του θέματος. Προβλήθηκαν και 15 μέτρα, που θα αποτελέσουν ασπίδα κατά του εκφοβισμού στο σχολείο. Δεν νομίζω ότι θα αποδώσουν στο ελάχιστο. Εκείνο που θα δούμε στο μέλλον είναι να αυξάνουν τα κρούσματα βίας και να γίνονται πιο άγρια με θύματα ακόμη και διδάσκοντες! Ούτε η έκκληση στα παιδιά θύματα να τολμήσουν να καταγγείλουν, ούτε η επιμόρφωση των διδασκόντων ούτε η αξιοποίηση ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών μπορούν να καταστείλουν τη βία. Αυτή θα ογκώνεται στο μέτρο που η κοινωνία καταρρέει, οι αξίες, πλην του χρήματος, της μόνης του συστήματος εξουσίας, καταρρακώνονται, ευνοείται η διάλυση της οικογένειας και η βία ακόμη και σε πραγματικό χρόνο (πόλεμος) προβάλλεται στη μικρή οθόνη.

Εμείς παραμένουμε αδιόρθωτοι με τη βεβαιότητα ότι γνωρίζουμε να διαχειριζόμαστε προβλήματα, τα οποία έχουν καταστεί από καιρό δυσεπίλυτα, καθώς εμμένουμε πεισματικά να πορευόμαστε καλλιεργώντας το έδαφος για την όξυνσή τους. 

Η ΑΛΛΗ ΟΨΙΣ, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΑΥΣ

ΦΩΤΗΣ ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ: ΑΘΕΪΑ, ΤΟ ΚΑΥΧΗΜΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΑΣ!

Φώτης Κόντογλου - Ἀθεΐα, τὸ καύχημα τῆς ἐποχῆς μας

Μυστικὰ Ἄνθη, σελ. 215-219

---

«Νὺξ ἀφεγγὴς τοῖς ἀπίστοις, Χριστέ,
τοῖς δὲ πιστοῖς φωτισμός»

Ἀθεΐα! Τίτλος μεγάλος καὶ καύχημα γιὰ τὸν σημερινὸν ἄνθρωπο. Ὅποιος τὸν ἀποχτήσει (καὶ γιὰ νὰ τὸν ἀποχτήσει, φτάνει νὰ χειροτονηθεῖ μοναχός του ἄπιστος), γίνεται παρευθὺς στὰ μάτια τῶν ἄλλων σοφός, κι᾿ ἂς εἶναι ἀμόρφωτος, σοβαρός, κι᾿ ἂς εἶναι γελοῖος, ἐπίσημος κι᾿ ἂς εἶναι ἀλογάριαστος, ὑπεράξιος κι᾿ ἂς εἶναι ἀνάξιος, ἐπιστήμονας κι᾿ ἂς εἶναι κουφιοκέφαλος.

Δὲν μιλῶ γιὰ τὸν ἄνθρωπο ποὺ ἔχει πόθο νὰ πιστέψει, μὰ δὲν μπορεῖ, μὲ ὅλο ποὺ κατὰ βάθος πάντα ἡ αἰτία τῆς ἀπιστίας εἶναι ἡ περηφάνεια, αὐτὴ ἡ ὀχιά, ποὺ κρύβεται τόσο ἐπιτήδεια μέσα στὸν ἄνθρωπο, ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ τὴν καταλάβει.

Ὅπως καὶ νἆναι, οἱ ἄνθρωποι ποὺ ἀγωνίζουνται καὶ πολεμᾶνε μὲ τὸν ἄπιστο ἑαυτό τους, ἔχουνε ὅλη τη συμπόνεσή μας. Γι᾿ αὐτοὺς παρακαλοῦμε, ὅσοι πιστεύουμε, νὰ τοὺς βοηθήσει ὁ Θεὸς νὰ πιστέψουνε, ὅπως ἔκανε σὲ κεῖνον τὸν πατέρα ποὺ εἶχε ἄρρωστο τὸ παιδί του, καὶ παρεκάλεσε τὸν Χριστὸ νὰ τὸ γιατρέψει. Καὶ Κεῖνος τοῦ εἶπε: «Ἂν μπορεῖς νὰ πιστέψεις, ὅλα εἶναι δυνατὰ σὲ κεῖνον ποὺ πιστεύει». Καὶ τότε ὁ πατέρας τοῦ παιδιοῦ ἔκραξε μὲ δάκρυα: «Πιστεύω, Κύριε. Βοήθει μου τῇ ἀπιστίᾳ», δηλαδὴ «ἔχω πόθο νὰ πιστέψω, κι᾿ ἐσύ, Κύριε, δυνάμωσέ τον».

Οἱ ἄπιστοι, γιὰ τοὺς ὁποίους μιλοῦμε, δὲν εἶναι τέτοιοι. Ὄχι μονάχα δὲν κλάψανε ποτέ, γιὰ νὰ ἀνοίξουνε μὲ τὸν πόνο καὶ μὲ τὴ συντριβὴ τὴν κλεισμένη πόρτα, τὴν πόρτα τῆς μετανοίας, ὅπως ἔκανε ἐκεῖνος ὁ δυστυχισμένος πατέρας ποὺ γράφει τὸ Εὐαγγέλιο, ἀλλὰ μήτε συγκινηθήκανε ποτέ τους, μήτε αἰσθανθήκανε καμμιὰ πίκρα γιὰ τὴν ἀπιστία τους, μήτε νοιώσανε πὼς ἔχουνε γι᾿ αὐτὸ καμμιὰ εὐθύνη, κανένα φταίξιμο. Ὅλο τὸ φταίξιμο εἶναι τοῦ Θεοῦ, ποὺ δὲν φανερώνεται μπροστὰ τοὺς νὰ τοὺς πεῖ: «Ἐλάτε, ψηλαφήσετέ με, πιάστε με, μιλεῖστε μαζί μου ὅπως μιλᾶτε μεταξύ σας, ἀναλύσετέ με μὲ τὴ χημεία σάς, κομματιάστε με μὲ τὸ μαχαίρι τῆς ἀνατομίας σας, ζυγίστε με, μετρεῖστε με, ἱκανοποιήσετε τὶς ἄπιστες αἰσθήσεις σάς, χορτάσετε τ᾿ ἀχόρταγο λογικό σας!».

Αὐτοὶ οἱ αὐτοτιτλοφορούμενοι ἄπιστοι, σὲ καιρὸ ποὺ ἐπιδείχνουνε τὴν ἐξυπνάδα τους, φουσκωμένοι ἀπὸ τὸν κούφιον ἀγέρα τῆς περηφάνειας κι᾿ ἀπὸ τὴν πονηρὴ εὐστροφία τοῦ μυαλοῦ τους, δὲν εἶναι σὲ θέση οἱ δύστυχοι, νὰ νοιώσουνε πόσο ἀνόητοι καὶ στενόψυχοι φαίνουνται σὲ κείνους ποὺ πιστεύουνε. Γιατὶ, γιὰ νὰ πιστέψουνε, ζητᾶνε κάποιες ἀποδείξεις ποὺ κάνουνε τὸν πιστὸ νὰ τοὺς ἐλεεινολογεῖ γιὰ τὴν περιορισμένη ἀντίληψη ποὺ ἔχουνε γιὰ τὸ πνεῦμα καὶ γιὰ τὰ πνευματικὰ ζητήματα. Ὁ πιστὸς ξέρει πολὺ καλὰ ὡς ποὺ μποροῦνε νὰ φτάξουνε οἱ διαλογισμοὶ τοῦ ἄπιστου, γιατί, κι᾿ αὐτός, σὰν ἄνθρωπος, τοὺς ἔχει ἐκείνους τοὺς λογισμούς, τοὺς λογισμοὺς τῆς σάρκας, τοὺς λογισμοὺς τούτου τοῦ κόσμου. Ἐνῶ ὁ ἄπιστος εἶναι ἀνύποπτος γιὰ ὅσα ἔχει μέσα του ὁ πιστός, καὶ γιὰ ὅ,τι βρίσκεται παραπέρα ἀπὸ τὴν πρακτικὴ γνώση του, δηλαδὴ γιὰ τὰ μυστήρια ποὺ εἶναι κρυμμένα ἀπὸ τὰ μάτια του, καὶ ποὺ γι᾿ αὐτὸ θαρρεῖ πὼς δὲν ὑπάρχουνε. Κι᾿ ἀπὸ τὴν ἀνοησία του κορδώνεται, καὶ μιλᾶ μὲ καταφρόνεση γιὰ κείνους ποὺ εἶναι σὲ θέση νὰ νοιώσουνε τὴ βαθύτερη σύσταση τοῦ κόσμου, ἐνῶ αὐτὸς ὁ δυστυχὴς εἶναι τυφλὸς καὶ κουφός, καὶ θαρρεῖ πῶς τὰ ἀκούει ὅλα καὶ πὼς τὰ βλέπει ὅλα. Ὁ πιστὸς ἔχει πνευματικὰ μάτια καὶ πνευματικὰ αὐτιά, καθὼς καὶ κάποια «ὑπὲρ αἴσθησιν». Ὁ ἄπιστος πῶς νὰ πάρει εἴδηση ἀπὸ κεῖνον τὸν μυστικὸν κόσμο μόνο μὲ τὰ χονδροειδῆ μέσα ποὺ ἔχει, δηλαδὴ μὲ τὶς σωματικὲς αἰσθήσεις; Πῶς νὰ πιάσει τὰ λεπτὰ κι᾿ ἀλλόκοτα μηνύματα ἐκείνου τοῦ κόσμου, ἀφοῦ ὁ δυστυχὴς δὲν ἔχει τὶς κεραῖες ποὺ χρειάζουνται γιὰ νὰ τὰ πιάσει;

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος γράφει στὴν Α´ πρὸς Κορινθίους ἐπιστολή του, μὲ τὸν τρόπο ποὺ γνωρίζει μονάχα αὐτός, γιὰ τὸ τί εἶναι σὲ θέση νὰ νοιώσει ὁ πιστός, καὶ τί μπορεῖ νὰ νοιώσει ὁ ἄπιστος: Λαλοῦμε, λέγει, τὴ σοφία τοῦ Θεοῦ ποὺ εἶναι μέσα σε μυστήριο, καὶ ποὺ εἶναι κρυμμένη, τὴ σοφία ποὺ τὴν προόρισε ὁ Θεός, πρὶν ἀπὸ τοὺς αἰῶνες, γιὰ δόξα δική μας, καὶ ποὺ δὲν τὴ γνώρισε κανένας ἀπὸ τοὺς ἄρχοντες τούτου τοῦ κόσμου (δηλ. τοὺς σοφοὺς τῆς κοσμικῆς σοφίας), καὶ ποὺ ξεσκεπάζει αὐτὰ πού, κατὰ τὴ Γραφή, δὲν τὰ εἶδε μάτι, καὶ ποὺ δὲν τ᾿ ἄκουσε αὐτί, καὶ ποὺ δὲν ἀνεβήκανε στὴν καρδιὰ κανενὸς ἀνθρώπου, ἐκεῖνα ποὺ ἑτοίμασε ὁ Θεὸς γιὰ κείνους ποὺ τὸν ἀγαποῦνε. Ἀλλὰ σὲ μᾶς τὰ φανέρωσε ὁ Θεὸς μὲ τὸ Πνεῦμα του τὸ ἅγιο. Ἐπειδή, τὸ ἅγιο Πνεῦμα ὅλα τὰ ἐρευνᾶ, καὶ τὰ βάθη τοῦ Θεοῦ.

Γιατί, ποιὸς ἄνθρωπος γνωρίζει τὸ μέσα τοῦ ἀνθρώπου, παρὰ μονάχα τὸ πνεῦμα τοῦ ἀνθρώπου ποὺ εἶναι μέσα στὸν ἄνθρωπο; Ἔτσι καὶ τὰ μυστήρια του Θεοῦ δὲν τὰ γνωρίζει κανένας παρὰ μονάχα τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ. Κι᾿ ἐμεῖς δὲν ἐπήραμε τὸ πνεῦμα τοῦ κόσμου (δηλ. τὴ φιλοσοφία καὶ τὴν κοσμικὴ γνώση), ἀλλὰ τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ γνωρίσουμε ὅσα χάρισε σὲ μᾶς ὁ Θεός. Κι᾿ αὐτὰ (τὰ χαρίσματα) δὲν τὰ ἐκφράζουμε μὲ τὰ λόγια ποὺ διδάσκεται ἡ ἀνθρώπινη σοφία, ἀλλὰ μὲ λόγια ποὺ διδάσκει τὸ ἅγιο Πνεῦμα, μιλώντας σὲ πνευματικοὺς ἀνθρώπους μὲ πνευματικὸν τρόπο. Πλήν, ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἔχει τὴν σαρκικὴ γνώση (τὸν ὀρθολογισμό), δὲν παραδέχεται ὅσα διδάσκει τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, γιατὶ τὰ νομίζει γιὰ ἀνοησίες, καὶ δὲν εἶναι σὲ θέση νὰ καταλάβει πῶς ἀνακρίνεται πνευματικά. Ὁ πνευματικὸς ὅμως ἄνθρωπος, ἀνακρίνει κάθε ἄνθρωπο, ἐνῶ αὐτὸς ἀπὸ κανέναν δὲν ἀνακρίνεται».

Ἡ ἀπιστία ὑπῆρχε πάντα. Μὰ σήμερα, μὲ τὴν ἀποτρόπαια ματαιοδοξία ποὺ μᾶς τρώγει, τὴν ἐπιδείχνουμε σὰν νὰ μᾶς δίνει τὴ μεγαλύτερη ἀξία. Ὅποιος ἔχει πίστη στὸν Θεὸ καὶ στὴν ἀλήθεια ποὺ φανέρωσε, εἶναι καταφρονεμένος, σὰν στενόμυαλος κι᾿ ἀνόητος, καὶ τραβᾶ πάνω του ὅλα τὰ περιγελάσματα. Λογαριάζεται γιὰ «βλαμμένος» ἀπὸ τὸν πολὺν κόσμο, μάλιστα ἀπὸ τὸν κόσμο ποὺ ξέρει νὰ τὰ καταφέρνει στὴ ζωή, νὰ «πετυχαίνει», νὰ βγάζει λεφτά, νὰ καλοπερνᾶ, νὰ μὴ δίνει πεντάρα γιὰ τίποτα, κατὰ τὸ ρητὸ ποὺ λέγει: «Φάγωμεν καὶ πίωμεν, αὔριον γὰρ ἀποθνήσκομεν». Γιὰ τοῦτο, χρειάζεται νὰ ἔχει θάρρος καὶ νὰ περιφρονᾶ τὴν ἐκτίμηση τοῦ κόσμου καὶ τὸ ὑλικὸ συμφέρον του, ὅποιος λέγει πὼς ἔχει πίστη στὸν Θεό.

Ἐνῶ ἐκεῖνον ποὺ καυχιέται πῶς δὲν πιστεύει σὲ τίποτα, α) Τὸν ἔχει ὁ κόσμος σὲ μεγάλη ὑπόληψη καὶ σεβασμό, μάλιστα ὅσο περισσότερο ἄπιστος λέγει πὼς εἶναι, τόσο περισσότερη εἶναι ἡ ἐκτίμηση καὶ ὁ σεβασμὸς ποὺ φανερώνει ὁ ἔξυπνος καὶ σοβαρὸς κόσμος στὸ πρόσωπό του. Ὁ τέτοιος ἄνθρωπος εἶναι συνοφρυωμένος, μὲ λίγα καὶ βαρειὰ λόγια, ἀράθυμος κι᾿ ἀπότομος, «θετικὸς ἄνθρωπος», «γερὸ μυαλό». β) Ὅλα τοῦ ἔρχουνται βολικά, καὶ δὲν σκοτίζεται, δὲν στενοχωριέται γιὰ τίποτα. Δὲν ἔχει εὐθύνες καὶ ζαλοῦρες: Ἐδῶ κάτω, λέγει, εἶναι ἡ Κόλαση κι᾿ ὁ Παράδεισος. Ἡ ζωὴ εἶναι γιὰ νὰ τὴν ἀπολαβαίνουνε οἱ ἔξυπνοι. Οἱ κοιμισμένοι κι᾿ οἱ ἀφιονισμένοι ἂς πεθάνουνε».

Ἐξ ἄλλου, δὲν ὑπάρχει πιὸ εὔκολο πράγμα ἀπὸ τὸ νὰ κάνεις τὸν ἄπιστο! Πατᾶς ἕνα μονάχα κουμπί, κι᾿ ὅλα σοῦ ἔρχονται βολικά. Ὁ διάβολος εἶπε στὸν Χριστό: Πέσε, προσκύνησέ με, καὶ θὰ γίνουνε οἱ πέτρες ψωμιά, «οἱ λίθοι ἄρτοι».

Λέγει λοιπὸν ὁ ἔξυπνος : «Νὰ κάθεσαι, ἄνθρωπος μὲ τετρακόσα μυαλά, νὰ χάνεις τὸν καιρό σου μὲ χαζομάρες, σὰν τὶς γρηές, μὲ θεούς, μὲ κόλαση καὶ μὲ παράδεισο, μὲ καντήλια, μὲ θυμιατά, μὲ δισκοπότηρα, μὲ παπάδες καὶ μὲ καλόγρηες! Καὶ σὲ ποιὰ ἐποχή; Στὴν ἐποχή μας, ποὺ ἡ ἐπιστήμη στέλνει ἀνθρώπους στοὺς πλανῆτες! Ἀκοῦς, φίλε μου, βλακεία ποὺ ἔχει αὐτὸς ὁ κόσμος;».

Αὐτὰ λένε γιὰ τοὺς πιστοὺς οἱ ἔξυπνοι καὶ οἱ τιμημένοι τούτου τοῦ κόσμου, καὶ τοὺς χειροκροτοῦνε οἱ πολλοί, ποὺ τοὺς ἔχουνε γιὰ φρόνιμούς σε ὅλα, ἐπειδὴ δὲν κυνηγᾶνε ἴσκιους, ἀλλὰ ἔχουνε μυαλὸ γερό, καὶ ἐπιτυχαίνουνε σὲ ὅτι καταπιαστοῦνε.

Ναί! Ἐπιτυχαίνουνε, γιατὶ, μ᾿ ἕναν λόγο, ἡ ἀπιστία εἶναι «ἡ πλατεία πύλη καὶ εὐρύχωρος ὁδός», ποὺ δὲν πιστεύουνε πὼς εἶναι «ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ἀπώλειαν», ὅπως εἶπε ὁ Χριστός, ἀλλὰ «εἰς τὴν ἐπὶ γῆς εὐδαιμονίαν». Ἐνῶ ἡ πίστη εἶναι «ἡ στενὴ πύλη καὶ τεθλιμμένη ὁδός», ποὺ δὲν πιστεύουνε πῶς εἶναι «ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν», ἀλλὰ «εἰς τὴν ἐπὶ γῆς δυστυχίαν καὶ περιφρόνησιν». «Πολλοὶ εἰσιν οἱ εἰσερχόμενοι διὰ τῆς πλατείας πύλης» κατὰ τὸν λόγο τοῦ Κυρίου, «καὶ ὀλίγοι εἰσιν οἱ εὑρίσκοντες τὴν στενὴν πύλην».

Ὅλοι οἱ ἄπιστοι λένε πὼς ἂν βλέπανε ἕνα θαῦμα, θὰ πιστεύανε. Μὰ ἡ πίστη δὲν ἔρχεται μὲ τὴ βία, ἀλλὰ μὲ τὴ συγκατάθεση τῆς ψυχῆς. Γι᾿ αὐτὸ σὲ ὅσους ζητᾶνε θαῦμα γιὰ νὰ πιστέψουνε, δὲν δίνεται, κατὰ τὸν λόγο ποὺ εἶπε ὁ Χριστὸς στοὺς Φαρισαίους: «Γενεὰ πονηρὰ καὶ μοιχαλὶς σημεῖον ἐπιζητεῖ καὶ σημεῖον οὗ δοθήσεται αὐτή».

Ἀλλὰ καὶ θαῦμα νὰ δεῖ ἕνας ἄπιστος, ἡ ὑπερηφάνεια δὲν τὸν ἀφήνει νὰ πιστέψει, γιὰ νὰ μὴ φανεῖ εὐκολόπιστος καὶ καταφρονεθεῖ.

Πρὶν καιρὸ ἔγραψα μὲ συντομία πέντε-ἕξη ἄρθρα γιὰ τὰ θαύματα ποὺ γίνουνται σ᾿ ἕνα χωριὸ τῆς Μυτιλήνης, μὲ τὸν τίτλο «Φρικτὰ μυστήρια». Πολλοὶ ἀναγνῶστες συγκινηθήκανε στὸ ἔπακρο, ἰδίως οἱ ταπεινοὶ κι᾿ ἀγράμματοι ἄνθρωποι, «τὰ μωρὰ τοῦ κόσμου καὶ τὰ ἐξουθενημένα». Οἱ ἔξυπνοι ὅμως κι᾿ οἱ τετραπέρατοι δὲν δώσανε σημασία, καὶ κάποιοι ἀπ᾿ αὐτοὺς μὲ περιγελάσανε καὶ μοῦ γράψανε πὼς λέγω ἀνοησίες.

Ἀλλά, «Θεὸς οὐ μυκτηρίζεται». Ἀπὸ τότε ὡς τὰ σήμερα τὰ θαύματα δὲν πάψανε, κι ὁλοένα γίνουνται πυκνότερα καὶ τρομαχτικώτερα. Οἱ ἄνθρωποι ποὺ τὰ βλέπουνε μοῦ τὰ γράφουνε μὲ ὅλα τὰ καθέκαστα, κι ἀπ᾿ αὐτὰ κάνω ἕνα βιβλίο ποὺ θὰ εἶναι σὰν πυρωμένο σίδερο γιὰ τὶς ἄπιστες γλῶσσες (Πρόκειται γιὰ τὸ βιβλίο «Σημεῖον μέγα» ποὺ ἐξέδωσε ὁ «Ἀστήρ»). Αὐτὸν τὸν καιρὸν γίνουνται ἀνασκαφές, γιὰ νὰ βρεθεῖ ἡ ἀρχαία ἐκκλησία μὲ τὰ λείψανα ἐκείνων ποὺ φανερώνονται ὁλοζώντανοι μπροστὰ στοὺς ἁπλοὺς ἀνθρώπους, στὸν ὕπνο καὶ στὸν ξύπνο τους, καθὼς κι εἰκόνες καὶ τὰ᾿ ἄλλα κειμήλια. Θὰ εἴχανε βρεθεῖ ὅλα, καὶ θὰ ξεσκεπαζότανε γρήγορα ὁλότελα αὐτὸς ὁ φοβερὸς κρατήρας, ποὺ θὰ σάρωνε τοὺς ἄπιστούς με τὴν ἁγιασμένη λάβα του, ἂν ὑπήρχανε περισσότερα μέσα στὰ χέρια τῶν φτωχῶν ἀνθρώπων ποὺ σκάβουνε μὲ μία πίστη ποὺ εἶναι σὰν φωτιά. 

Μά, ὅπως καὶ νὰ εἶναι, μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ «τὴν τ᾿ ἀσθενῆ θεραπεύουσαν καὶ τὰ ἐλλείποντα ἀναπληροῦσαν», θὰ βγάλουνε σὲ καλὸ τέλος τὸ βλογημένο αὐτὸ ἔργο, καὶ θὰ θριαμβέψει ἡ ἀκατάλυτη πίστη μας, καὶ θὰ ἀκουστεῖ ὡς τὰ πέρατα τοῦ ἄπιστου κόσμου ἡ βροντερὴ φωνή: « Τὶς Θεὸς μέγας ὡς ὁ Θεὸς ἡμῶν; Σὺ εἶ ὁ Θεὸς ὁ ποιῶν θαυμάσια μόνος!».

ΗΡΑΚΛΗΣ ΡΕΡΑΚΗΣ: Ο ΑΤΟΜΙΚΙΣΜΟΣ ΩΣ ΑΚΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΣΙΟΝ

Ο ατομικισμός ως ακύρωση του ενδιαφέροντος για τον πλησίον

Ηρακλής Ρεράκης, Καθηγητής Θεολογίας του ΑΠΘ

Η ύπαρξη του ατομικισμού στην εποχή μας και σε κάθε εποχή δείχνει ότι ο άνθρωπος δεν αισθάνεται τη φυσική ανάγκη να είναι ενωμένος με τους «άλλους», αποκαλύπτοντας έτσι την άβυσσο και την αποξένωση που έχει φυτέψει μέσα του η κακία και η εμπάθεια.

Οι φιλοσοφικές αρχές, που νομιμοποίησε, για τον άνθρωπο, ο Διαφωτισμός και έχουν διαδοθεί, μέσω της παιδείας, σε όλον τον κόσμο, από τον 18ο αιώνα έως σήμερα, δεν συμπεριέλαβαν, ως τρόπο ζωής των ανθρώπων, την αγάπη στον συνάνθρωπο και όλες τις συναφείς αρετές που έφερε στον κόσμο ο Ιησούς Χριστός.

Η ουσία του συγκεκριμένου αυτού φιλοσοφικού συστήματος, που επιβίωσε εντός της Ιστορίας, είτε ως Μαρξισμός είτε ως Καπιταλισμός είτε, εσχάτως, ως νέα τάξη πραγμάτων, διατηρεί και καλλιεργεί τον ατομικισμό εντός της ζωής του ανθρώπου, με άλλα λόγια, διασώζει το απάνθρωπο και μισάνθρωπο στοιχείο, που αρνήθηκε και αντέκρουσε ο Ιησούς Χριστός, διά της Θείας του Ενανθρωπήσεως.

Το σύστημα αυτό, δυστυχώς, δεν έδωσε φιλοσοφική λύση στην κλειστότητα, τη σκληρότητα, την αγριότητα, την αδιαφορία, την αποξένωση, που διακατέχουν τον έσω - άνθρωπο για τον συνάνθρωπο, δεν πρόσφερε, δηλαδή, ούτε πρότεινε κάτι, που θα μπορούσε να  αλλάξει τον κακό ψυχισμό του.

Μέσα στην Ιστορία, όμως, έχει εκφραστεί, διαχρονικά, η ανάγκη της υπάρξεως του ανθρώπου ως συνανθρώπου. Από τη χρυσή εποχή της αρχαίας Ελλάδας, έχει καταγραφεί ότι ο Διογένης ο Κυνικός, Φιλόσοφος του 4ου αι. π.Χ., θέλοντας να δώσει το δικό του μήνυμα στο κλείσιμο του ανθρώπου της εποχής του στη φυλακή του ατομικισμού και της ιδιοτέλειας, κυκλοφορούσε στην Αθήνα μέσα στο φως της ημέρας, κρατώντας ένα αναμμένο φανάρι.

Όταν τον ρωτούσαν, γιατί κυκλοφορεί με αναμμένο το φανάρι του, εκείνος απαντούσε πως έψαχνε να βρει έναν άνθρωπο! 

Λίγο αργότερα, ο Χριστός, με πολλά μηνύματα αγάπης υπέρ του συνανθρώπου, έδειχνε στον άνθρωπο όλων των εποχών τον τρόπο που μπορεί να νικήσει το πάθος του ατομικισμού και να γίνει άνθρωπος και συνάνθρωπος.

Πώς, δηλαδή, μπορεί να καλύψει έναν από τούς βασικούς οντολογικούς σκοπούς της δημιουργίας του, ως ανθρώπου, που είναι να έχει αρμονική σχέση και κοινωνία με τον συνάνθρωπο, να είναι γι αυτόν πάντοτε «εγγύς», «πλησίον», «συνάνθρωπος» και όχι άγνωστος, αδιάφορος, αναίσθητος και μακράν ιστάμενος από τη ζωή του.

Ο Χριστός δεν παίρνει απλώς κάποια θεωρητική θέση για τα ζητήματα αυτά, αλλά, μέσα από την ανακαινιστική ζωή της Εκκλησίας Του, προσφέρει στον άνθρωπο τη δυνατότητα να νικά τη φθορά και την αμαρτία, την κατάσταση, δηλαδή, που αποτελεί την αφετηρία όλων των διακρίσεων, των απομονώσεων και των διαιρέσεων.

Μόνο μέσα από μια τέτοια ανακαίνιση μπορεί να συμβιώνει δημιουργικά με τον συνάνθρωπο.

Από τη στιγμή που ό άνθρωπος απομονώνεται, κάνει έναν συμβιβασμό με τον διάβολο, διότι, φυσικά, το θέλημα εκείνου, ως διαβολέα, εκτελεί ο άνθρωπος, όταν ενδιαφέρεται μόνον για τον εαυτό του και δεν επιτρέπει να χωρέσει μέσα του κανείς άλλος, εκτός από αυτόν τον ίδιο.

Έτσι γεννιέται και αναπτύσσεται μέσα στον άνθρωπο η ιδιοτέλεια, ως ατομικισμός και κοινωνική αποξένωση του «άλλου».

 Ο Απ. Παύλος υπογραμμίζει ότι κανείς, παρασυρόμενος από την φιλαυτία του, να μην επιζητεί αυτό που του αρέσει ή τον εξυπηρετεί, αλλά, ας επιδιώκει ο καθένας, το καλό του άλλου: «μηδείς το εαυτού ζητήτω, αλλά το του ετέρου έκαστος» (Α΄Κορ. 10, 24).

Ως βασικό λόγος, που ο Απόστολος δεν θεωρεί σωστό και χριστιανικό να βρίσκεται ο άνθρωπος μακράν του συνανθρώπου του, αποτελεί το γεγονός ότι όλοι οι άνθρωποι μπορούν και παίρνουν, αν θέλουν, διά του Χριστού, την υιοθεσία του Θεού και Πατρός, την  την αποδοχή, δηλαδή, να είναι υιοί του Θεού, δηλαδή συγγενείς και μάλιστα αδελφοί μεταξύ τους και, επομένως, να αποτελούν ένα σώμα: «πάντες υμείς είς έστε εν Χριστώ Ιησού» (Γαλ. 3, 28).

Όντως, η αναζήτηση του ανθρώπου, ως συνανθρώπου, δεν σταμάτησε ποτέ, αλλά, επίσης, δεν ικανοποιήθηκε ποτέ, μέσω των διαφόρων θρησκειών και των φιλοσοφιών, ούτε, όμως, δόθηκε ποτέ, μέσω αυτών των χώρων, αποτελεσματική λύση για την κάλυψη και θεραπεία αυτού του κενού της ανθρωπότητας.

Η μοναδική ικανοποιητική απάντηση ήλθε άνωθεν, μέσω της εν Χριστώ Αποκαλύψεως του Θεού στον κόσμο, διότι με αυτήν φανερώθηκε, όχι μόνο ποιος είναι ο τέλειος Θεός αλλά και ποιος είναι ο τέλειος άνθρωπος και συνάνθρωπος, που έψαχνε και ψάχνει να βρει η ανθρωπότητα σε όλες τις εποχές.

Ως παράδειγμα, θυμίζουμε το θαύμα της θεραπείας του παραλυτικού. (Ιω. 5, 2 – 9): Στα Ιεροσόλυμα, κοντά στην προβατική πύλη του τείχους, υπήρχε μια δεξαμενή νερού, η οποία είχε το όνομα Βηθεσθά. Γύρω από αυτήν υπήρχαν πέντε υπόστεγα.

Σ’ αυτά τα υπόστεγα βρισκόταν ένα πλήθος από αρρώστους, τυφλούς, χωλούς, ανθρώπους με ακίνητο κάποιο μέλος του σώματός τους, οι οποίοι περίμεναν να κατέβει ο άγγελος, να ταραχθεί το νερό και ο πρώτος, που θα έμπαινε, μετά την ανατάραξη του νερού στην κολυμβήθρα, θεραπευόταν, από οποιοδήποτε νόσημα και αν υπέφερε.

Ανάμεσα σε όλους, υπήρχε και ένας παράλυτος, ο οποίος έπασχε από αυτήν την αρρώστια τριάντα οκτώ χρόνια. Όταν τον είδε ο Ιησούς να βρίσκεται εκεί κατάκοιτος, γνωρίζοντας ως Παντογνώστης το πρόβλημά του, τον ρώτησε: “θέλεις να γίνεις υγιής;”

Και ο παράλυτος Του απάντησε: “θέλω, Κύριε, αλλά δεν έχω άνθρωπο, ώστε, όταν ταραχθεί το νερό, να με βοηθήσει να μπω στην κολυμβήθρα. Ενώ δε εγώ σύρομαι προς αυτήν, άλλος, πριν από μένα, προλαβαίνει και κατεβαίνει στην κολυμβήθρα και θεραπεύεται”.

Η απάντηση του παραλυτικού εκφράζει τον πόνο του ανθρώπου, ο οποίος είχε μείνει εντελώς μόνος, χωρίς να έχει έναν συνάνθρωπο να ενδιαφερθεί γι΄ αυτόν και να τον βοηθήσει.

 Φανερώνει, επομένως έναν άνθρωπο αποκλεισμένο που ένιωθε την εγκατάλειψη των συνανθρώπων του, τον αποκλεισμό και το κενό που κυριαρχούσε στην κοινωνική ζωή της εποχής και του τόπου του, λόγω του ατομικισμού, της έλλειψης αγάπης και θυσίας και της κυριαρχίας της ιδιοτέλειας των ανθρώπων και της έλλειψης αγαπητικού ενδιαφέροντος για τον συνάνθρωπο.

Ουσιαστικά, με την παραβολή, υπογραμμίζεται η άρνηση του ανθρώπου να γίνει συνανθρωπος. Ουδείς υγιής έδειξε, επί τόσα χρόνια, ενδιαφέρον, ουδείς θυσίασε τον χρόνο και την υπομονή του, για να βρεθεί δίπλα του και να γίνει γι΄ αυτόν συνάνθρωπος.

Κανείς επίσης από τους αρρώστους, που ήσαν μαζί του, δεν επέδειξε αγάπη προς αυτόν, διότι κανείς δεν του είπε: Η περίπτωσή σου είναι χειρότερη από τη δική μου. Μπες εσύ τώρα και εγώ θα περιμένω να πέσω άλλη φορά.

Ο καθένας φρόντιζε μόνον για τον εαυτό του.

Πράγματι είναι θαυμαστή η μετριοπάθεια, με την οποία εκφράζει ο παράλυτος την απανθρωπιά, την αδιαφορία και την ασυμπάθεια, την οποία του έδειχναν οι γύρω του, χωρίς να κατακρίνει ούτε το σύστημα ούτε κανέναν από τους συνανθρώπους του.

Είναι φανερό ότι μπροστά στον Χριστό, ο παράλυτος δείχνει, ότι αισθάνθηκε, ίσως για πρώτη φορά, την αγάπη και το ενδιαφέρον του «άλλου», ως συνανθρώπου.

Και τότε ο Ιησούς απαντά θαυματουργικά, τόσο ως συνάνθρωπος όσο και ως Θεός της αγάπης και του ελέους και του λέγει: “Σήκω πάνω, πάρε το κρεβάτι σου και περπάτησε”.

 Ωστόσο, την απάντηση που έδωσε ο παραλυτικός στον Ιησού: «άνθρωπον ουκ έχω», θα μπορούσαν να δώσουν σήμερα εκατομμύρια άνθρωποι, αναμένοντας αβοήθητοι, χωρίς να υπάρχει κάποιος, που να γίνει γι αυτούς συνάνθρωπος.

Διότι ο Θεάνθρωπος ήλθε μεν, πριν από 20 αιώνες και αποκάλυψε τον αγαπητικό και κοινωνικό τρόπο ζωής, ο οποίος μπορεί να αλλάξει τη ζωή της ανθρωπότητας, αλλά, δυστυχώς, και Εκείνος και η διδασκαλία Του, συνεχώς αποβάλλονται και εξορίζονται από εκείνους που επιλέγουν να υπάρχουν και να ζουν τη ζωή της δοκιμασίας τους σε αυτόν τον κόσμο, όχι ως συνάνθρωποι αλλά ως απάνθρωποι.

Είναι γεγονός ότι μπορεί να βελτιώνονται και να εκσυγχρονίζονται οι συνθήκες ζωής της ανθρωπότητας, να μικραίνουν ολοένα και πιο πολύ οι χιλιομετρικές αποστάσεις, αλλά οι άνθρωποι εντός της εσωτερικότητάς τους εξακολουθούν να αισθάνονται ξένοι και μακράν μεταξύ τους, διότι εξακολουθούν να μην υπακούν στις εντολές - συμβουλές του Χριστού.

Ο Χριστός έχει πει ότι, μόνο τότε, που οι άνθρωποι θα θελήσουν να προσεγγίσουν τον αληθινό Θεό και, με τη δική Του βοήθεια, θα προσπαθήσουν να καθαριστούν από τα αμαρτωλά πάθη της κακίας και της ιδιοτέλειας και να ακολουθούν τις αρετές της αγάπης, της ειρήνης, της πίστεως, της αγαθωσύνης, της μακροθυμίας της πραότητας, θα αισθανθούν την ανάγκη να γίνουν για τον «άλλο» συνάνθρωποι.

Όσο βρίσκονται μακράν του Θεού, θα βρίσκονται και μακράν του ανθρώπου, εγκλωβισμένοι στον εαυτό τους και στην θανατερή τους κακία, δηλαδή, ατομικιστές, ιδιοτελείς, απάνθρωποι, ασυμπαθείς, ακοινώνητοι. 

Θα έχουν μεν επικοινωνία, αλλά, όχι αληθινή κοινωνία με τον συνάνθρωπο. 

Ορθόδοξη Αλήθεια, 4/12/2019

https://thriskeftika.blogspot.com