ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ: "Η ΘΕΟΤΟΚΟΣ ΑΝΕΒΗΚΕ ΣΤΟΝ ΥΠΕΡΤΑΤΟ ΚΑΙ ΥΨΗΛΟΤΑΤΟ ΒΑΘΜΟ ΤΗΣ ΤΕΛΕΙΟΤΗΤΑΣ".

Η Θεοτόκος ανέβηκε στον υπέρτατο και υψηλότατο βαθμό της τελειότητας, στον οποίον άλλο κτίσμα δεν ανέβηκε, ούτε μπορεί να ανέβει, με το να γίνει Μητέρα αληθινή του προτελείου και υπερτελούς και παντελείου Λόγου.

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης(Εορτάζει 14 Ιουλίου).

Εικόνα: Από τη συλλογή του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, φορητή εικόνα με θέμα : Η Κοίμηση και η Μετάσταση της Θεοτόκου, του ζωγράφου Κωνσταντίνου Κόνταρη, 1ο μισό του 18ου αιώνα.

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ: ΠΡΩΤΑ ΝΑ ΔΟΞΟΛΟΓΕΙΣ ΤΟΝ ΘΕΟ, ΔΕΥΤΕΡΟΝ ΝΑ ΤΟΝ ΕΥΧΑΡΙΣΤΕΙΣ!

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: Στην προσευχή, πρέπει πρώτα να δοξολογείς τον Θεό, δεύτερον, να Τον ευχαριστείς για τις ευεργεσίες που σου έδωσε, τρίτον, να εξομολογείσαι τις αμαρτίες με συντριβή, και, τέταρτον, να ζητάς εκείνο που είναι για την σωτηρία σου.

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ : "ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΝΟΕΡΑ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΔΕΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΘΕ ΩΡΑ ΚΑΙ ΚΑΘΕ ΣΤΙΓΜΗ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ".

«Αν και μυστηριακά (δια της Θείας Κοινωνίας), δεν μπορούμε να δεχθούμε τον Κύριο, περισσότερο από μία φορά την ημέρα, ωστόσο πνευματικά και νοερά μπορούμε να Τον δεχόμαστε κάθε ώρα και κάθε στιγμή, δια μέσω την εργασίας όλων των αρετών και των εντολών Του και ιδιαιτέρως με την νοερά προσευχή. Και αυτό γιατί, ο Κύριος βρίσκεται κρυμμένος μέσα στις αρετές και τις αγίες Του εντολές και όποιος κάνει μία αρετή ή εντολή, δέχεται αμέσως μέσα στην ψυχή του και τον Κύριο, που είναι κρυμμένος μέσα σ' αυτές». 

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης (✞ 14-07)

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ: ΤΟ ΝΑ ΣΥΓΧΩΡΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΕΧΘΡΟΥΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΝΑ ΤΟΥΣ ΚΑΝΟΥΜΕ ΚΑΛΑ, ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΜΕΓΑΛΟΨΥΧΙΑ!

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: Το να συγχωρούμε τους εχθρούς μας και να τους κάνουμε καλά, αυτό είναι μεγαλοψυχία και μία από τις μεγαλύτερες ομοιότητες με τον Θεό.  

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ: ΑΝ Ο ΔΙΑΒΟΛΟΣ ΜΑΣ ΕΔΙΝΕ ΤΟ ΦΑΡΜΑΚΙ ΤΟΥ ΜΕ ΚΑΠΟΙΟ ΠΙΚΡΟ ΒΟΤΑΝΟ, ΔΕΝ ΘΑ ΤΟ ΠΙΝΑΜΕ!

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: Ἂν ὁ διάβολος μᾶς ἔδινε τὸ φαρμάκι του μὲ κάποιο πικρὸ βότανο, δὲν θὰ τὸ πίναμε. Ἐπειδὴ ὅμως μᾶς τὸ δίνει μὲ τὸ μέλι τῶν ἡδονῶν, τὸ παίρνουμε εὐχάριστα. 

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ: ΝΑ ΧΑΙΡΕΣΑΙ ΣΤΙΣ ΘΛΙΨΕΙΣ ΣΟΥ!

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: Να χαίρεσαι στις θλίψεις σου, να πλουτίζεις στη φτώχεια σου, να παρηγορείσαι στις ασθένειες σου.

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ: ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ ΜΕΣΙΤΕΙΑ ΤΗΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΚΑΝΕΝΑΣ ΝΑ ΠΛΗΣΙΑΣΗ ΤΟΝ ΘΕΟ!

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: Χωρίς την μεσιτεία της Θεοτόκου, δεν μπορεί κανένας να πλησιάσει τον Θεό, ούτε άνθρωπος, ούτε άγγελος, διότι αυτή μόνη βρίσκεται στο σημείο μεταξύ της Ακτίστου Αγίας Τριάδος και της κτιστής φύσεως των αγγελικών δυνάμεων. Διότι μόνο αυτή είναι, »Θεός» άμεσος, μετά τον Θεό και έχει τα δευτερεία της Αγίας Τριάδος, επειδή είναι αληθινά Μητέρα του Θεού και ότι αυτή είναι, όχι μόνο ο θησαυροφύλακας όλου του πλούτου της θεότητος, αλλά και ο διαμοιραστής σε όλους, αγγέλους και ανθρώπους, όλων των υπερφυσικών ελλάμψεων και πνευματικών χαρισμάτων, που δίνονται από τον Θεό στην κτίση.

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ: ΑΝ ΣΤΕΡΗΘΟΥΜΕ ΚΑΙ ΔΕ ΜΕΤΑΛΑΒΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ!

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: Κανένας δε μένει χωρίς να έχει φάει από την τράπεζα των κοινών φαγητών και ποτών. Αν τυχόν δε φάει, πικραίνεται πολύ και του κακοφαίνεται. Αν στερηθούμε και δε μεταλάβουμε από την Αγία Πνευματική Τράπεζα του Άρτου της ζωής και του Ποτηρίου της αθανασίας, αυτό το θεωρούμε σαν κάτι αδιάφορο και ασήμαντο. Αυτός ο λογισμός δεν είναι παράλογος και ανόητος.

ΟΣΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ

Όσιος Νικόδημος ο Αγιορείτης

ο σοφός διδάσκαλος της εκκλησίας

Ο Όσιος Νικόδημος γεννήθηκε στη Νάξο το έτος 1749 μ.Χ. από γονείς ευσεβείς και ενάρετους, τον Αντώνιο και Αναστασία Καλλιβούρση (η οποία εμόνασε στην Ιερά Μονή Χρυσοστόμου Νάξου, με το όνομα Αγάθη). Το κατά κόσμον όνομά του ήταν Νικόλαος και από μικρός έδειχνε ότι ήταν άνθρωπος μεγάλης αρετής και φοβερής ευφυΐας. Τα πρώτα του γράμματα τα έμαθε στη Νάξο και έπειτα στη σχολή της ίδιας πόλης επέκτεινε τις γνώσεις του, με δάσκαλο τον αδελφό του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, Αρχιμανδρίτη Χρύσανθο. Κατόπιν 16 χρόνων πήγε στην Ελληνική σχολή της Σμύρνης, όπου κοντά σε φημισμένους διδασκάλους έλαβε ανώτερη παιδεία και αρετή.

Μετά από ορισμένες περιπέτειες, το 1775 μ.Χ. πήγε στο Άγιον Όρος. Εκεί, στη Μονή του Άγιου Διονυσίου εκάρη μοναχός με το όνομα Νικόδημος. Οι Πατέρες της Μονής, που διέκριναν τα μεγάλα φυσικά και επίκτητα χαρίσματα του Νικόδημου, τον διόρισαν αναγνώστη και γραμματέα της Μονής. Στη Μονή αυτή ο Νικόδημος, υπήρξε υπόδειγμα διακονίας και πράξεων αρετής. Έπειτα αποσύρθηκε σε κάποιο κελί, όπου με ασκητικό τρόπο, επιδόθηκε στη μελέτη και συγγραφή πολλών οικοδομητικών, θεολογικών και αγιολογικών βιβλίων. Μεταξύ αυτών είναι ο «Συναξαριστής», το «Εορτοδρόμιον», η «Νέα Κλίμακα», ο «Αόρατος Πόλεμος» και άλλα πολλά.

Τελικά μετά από διάφορες περιπέτειες, που υπέστη στη βραχύχρονη ζωή του, απεβίωσε από ημιπληγία, σε ηλικία 60 χρονών, τις πρώτες ορθρινές ώρες της 14ης Ιουλίου του έτους 1809 μ.Χ. στο κελλί των Σκουρταίων, στις Καρυές του Αγίου Όρους. Τα τελευταία του λόγια ήταν η απάντηση που έδωσε στους μαθητές του όταν τον ρώτησαν αν ησυχάζει: «Τον Χριστό έβαλα μέσα μου και πως να μη ησυχάσω;». Ενταφιάστηκε στο Λαυριωτικό Κελί των Σκουρταίων στις Καρυαίς του Άγιου Όρους, αφήνοντας πίσω του ένα τεράστιο πνευματικό συγγραφικό έργο, που σήμερα αποτελεί κεφάλαιο για τον λαό της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Η Κάρα του Αγίου Νικοδήμου βρίσκεται στο Κελλί των Σκουρταίων Αγίου Όρους. Μέρος της Κάρας του Αγίου βρίσκεται στην ομώνυμη Μονή Πενταλόφου Κιλκίς. Η Ορθόδοξη Εκκλησία επάξια από το έτος 1955 μ.Χ. τον κατέταξε στο Αγιολόγιο της και εορτάζει τη μνήμη του στις 14 Ιουλίου.

http://www.saint.gr

ΟΣΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ: Η ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΙΡΗΝΗ!

Φρόντισε, όπως λέχθηκε, να μη συγχυσθή ποτέ η καρδιά σου, ούτε να αναμιχθή σε κάποια υπόθεσι που την ενοχλεί, αλλά να αγωνίζεσαι πάντοτε και να την κρατάς ειρηνική και αναπαυμένη. Και ο Θεός που σε βλέπει να ενεργής έτσι και να αγωνίζεσαι, θα οικοδομήση με την χάρι του στην ψυχή σου μία πόλι ειρήνης. Και η καρδιά σου θα είναι ένας οίκος τρυφής (χαράς), όπως, κατά κάποιον τρόπο, εννοείται εκείνο το ψαλμικό: «Ιερουσαλήμ που οικοδομείσαι ως πόλις» (Ψαλμ. 121, 2).
Αυτό μόνο θέλει από σένα ο Θεός· κάθε φορά που θα τύχη να ταραχθής, αμέσως να αλλάξης και να προσπαθήσης να ησυχάζης και να ειρηνεύης σε όλα σου τα έργα και τους λογισμούς. Και όπως δεν οικοδομείται μία πόλις σε μία ημέρα, έτσι να σκεφθής και συ, ότι, δηλαδή, σε μια μέρα δεν μπορείς να αποκτήσης αυτή την εσωτερική ειρήνη. Γιατί αυτό δεν σημαίνει τίποτε άλλο παρά να οικοδομήσης για τον Θεό της ειρήνης έναν οίκο και ένα σκήνωμα στον ύψιστο και να γίνης ναός του. Και να γνωρίζης ότι ο ίδιος ο Θεός είναι εκείνος που θα οικοδομήση τόν οίκον αυτόν. Διότι ο κόπος σου διαφορετικά θα ήταν μάταιος, όπως λέγει και το γραφικό: «εάν ο Κύριος δεν οικοδομήση τον οίκο, άδικα κοπίασαν εκείνοι που οικοδομούν» (Ψαλμ.126, 1).
Εκτός από αυτά να γνωρίζης ότι το βασικό θεμέλιο αυτής της καρδιακής ειρήνης είναι η ταπείνωσις και το να αποφεύγης, όσο μπορείς, τις ταραχές και τα σκάνδαλα. Γιατί και στη Γραφή βλέπουμε ότι ο Θεός δέν θέλησε να του κτίση ναό και κατοικία ο Δαβίδ, που είχε πολέμους και ταραχές σχεδόν σε όλη την διάρκεια της ζωής του, αλλά ο υιός του ο Σολομώντας, διότι, σύμφωνα με το όνομά του, παρέμενε ειρηνικός βασιλιάς και με κανένα δεν έκανε πόλεμο.

Οσίου Νικοδήμου Αγιορείτου, «Αόρατος Πόλεμος»

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ: ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ, ΟΤΑΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΠΛΗΓΩΜΕΝΟΙ!

Ὅταν βρίσκεσαι πληγωμένος, ἐπειδὴ ἔπεσες σὲ κάποιο ἁμάρτημα λόγῳ ἀδυναμίας σου ἢ καμιὰ φορὰ μὲ τὴν θέλησί σου γιὰ κακό σου, μὴ δειλιάσης· οὔτε νὰ ταραχθῇς γι᾿ αὐτό, ἀλλὰ ἀφοῦ ἐπιστρέψης ἀμέσως στὸ Θεό, μίλησε ἔτσι.

«Βλέπε, Κύριέ μου· ἔκανα τέτοια πράγματα σὰν τέτοιος ποὺ εἶμαι· οὔτε ἦταν δυνατὸ νὰ περίμενες καὶ τίποτα ἄλλο ἀπὸ ἐμένα τὸν τόσο κακοπροαίρετο καὶ ἀδύνατο, παρὰ ξεπεσμὸ καὶ γκρέμισμα».

Καὶ ἐδῶ, ξευτελίσου στὰ μάτια σου ἀρκετὴ ὥρα καὶ λυπήσου μὲ πόνο καρδιᾶς γιὰ τὴν λύπη ποὺ προξένησες στὸν Θεὸ καὶ χωρὶς νὰ συγχυσθῇς, ἀγανάκτησε κατὰ τῶν αἰσχρῶν σου παθῶν, ἰδιαιτέρως δὲ καὶ μάλιστα, ἐναντίον ἐκείνου τοῦ πάθους ποὺ ἔγινε αἰτία νὰ πέσῃς· ἔπειτα πὲς πάλι· «Οὔτε μέχρι ἐδῶ θὰ στεκόμουνα, Κύριέ μου, καὶ θὰ ἁμάρτανᾳ χειρότερα, ἐὰν ἐσὺ δὲν μὲ κρατοῦσες μὲ τὴν πολὺ μεγάλη σου ἀγαθότητα».

Καὶ εὐχαρίστησέ τον καὶ ἀγάπησέ τον περισσότερο παρὰ ποτὲ θαυμάζοντας τὴν τόση μεγάλη εὐσπλαγχνία του, ὅτι καὶ παρόλο ποὺ λυπήθηκε ἀπὸ σένα, πάλι σοῦ δίνει τὸ δεξί του χέρι καὶ σὲ βοηθάει, γιὰ νὰ μὴ ξαναπέσῃς στὴν ἁμαρτία· τελευταία πὲς μὲ μεγάλο θάρρος στὴ μεγάλη εὐσπλαγχνία του· «Ἐσύ, Κύριέ μου, κάνε σὰν ἐκεῖνος ποὺ εἶσαι καὶ συγχώρεσέ με καὶ μὴν ἐπιτρέψης στὸ ἑξῆς νὰ ζῶ χωρισμένος ἀπὸ σένα, οὔτε νὰ ἀπομακρυνθῶ ποτέ, οὔτε νὰ σὲ λυπήσω πλέον».

Καὶ κάνοντας ἔτσι, μὴ σκεφθῇς ἂν σὲ συγχώρεσε, διότι αὐτὸ δὲν εἶναι τίποτα ἄλλο, παρὰ ὑπερηφάνεια, ἐνόχλησις τοῦ νοῦ, χάσιμο τοῦ καιροῦ καὶ ἀπάτη τοῦ διαβόλου, χρωματισμένη μὲ διαφόρες καλὲς προφάσεις.

Γι᾿ αὐτό, ἀφήνοντας τὸν ἑαυτό σου ἐλεύθερα στὰ ἐλεήμονα χέρια τοῦ Θεοῦ, ἀκολούθησε τὴν ἄσκησί σου, σὰν νὰ μὴν εἶχες πέσει. Καὶ ἂν συμβῇ ἐξαιτίας τῆς ἀδυναμίας σου νὰ ἁμαρτήσῃς πολλὲς φορὲς τὴν ἡμέρα καὶ νὰ μείνης πληγωμένος, κάνε αὐτὸ ποὺ σοῦ εἶπα ὅλες τὶς φορές, ὄχι μὲ μικρότερη ἐλπίδα στὸ Θεό.

Καὶ κατηγορώντας περισσότερο τὸν ἑαυτό σου καὶ μισώντας τὴν ἁμαρτία περισσότερο, ἀγωνίσου νὰ ζῇς μὲ περισσότερη προφύλαξι.

Αὐτὴ ἡ ἐκγύνασις δὲν ἀρέσει στὸ διάβολο· γιατὶ βλέπει πὼς ἀρέσει πολὺ στὸ Θεό, ἐπειδὴ καὶ μένει ντροπιασμένος ὁ ἀντίπαλος, βλέποντας ὅτι νικήθηκε ἀπὸ ἐκεῖνον, ποὺ αὐτὸς εἶχε πρὶν νικήσει.

Γι᾿ αὐτὸ καὶ διαφορετικοὺς ἀπατηλοὺς τρόπους χρησιμοποιεῖ γιὰ νὰ μᾶς ἐμποδίσῃ νὰ μὴ τὸ κάνουμε. Καὶ πολλὲς φορὲς πετυχαίνει τὸν σκοπό του ἐξαιτίας τῆς ἀμέλειάς μας καὶ τῆς λίγης φροντίδας ποὺ ἔχουμε στὸν ἑαυτό μας.

Γι᾿ αὐτό, ὅσο ἐσὺ βρεῖς δυσκολία σὲ αὐτὸ ἀπὸ τὸν ἐχθρό, τόσο περισσότερο πρέπει νὰ ἀγωνισθῇς νὰ τὸ κάνῃς πολλὲς φορές, ἀκόμη καὶ ἂν μία μόνο φορὰ ἔπεσες· μάλιστα πρέπει αὐτὸ νὰ κάνῃς, ἄν, ἀφοῦ ἁμαρτήσῃς, αἰσθάνεσαι ὅτι ἐνοχλεῖσαι καὶ συγχύζεσαι καὶ σὲ πιάνῃ ἀπελπισία γιὰ νὰ μπορέσῃς ἔτσι μὲ αὐτὸ νὰ ἀποκτήσῃς εἰρήνη καὶ γαλήνη στὴν καρδιά σου καὶ θάρρος μαζί· καὶ ἀφοῦ ὁπλισθῇς μὲ αὐτὰ τὰ ὅπλα, νὰ στραφῇς στὸ Θεό.

Γιατὶ, αὐτὴ ἡ παρόμοια ἐνόχλησις καὶ ταραχὴ ποὺ ἔχει κάποιος γιὰ τὴν ἁμαρτία, δὲν γίνεται ἐπειδὴ μὲ αὐτὸ ποὺ ἔκανε λύπησε τὸν Θεό, ἀλλὰ γίνεται γιὰ τὸν φόβο τῆς δικῆς του καταδίκης· καὶ αὐτὸ σημαίνει ὅτι, αὐτὴ προέρχεται ἀπὸ τὴν φιλαυτία, ὅπως πολλὲς φορὲς εἴπαμε.

Ὁ τρόπος λοιπόν, γιὰ νὰ ἀποκτήσῃς τὴν εἰρήνη, εἶναι ὁ ἑξῆς· νὰ ξεχάσης τελειωτικὰ τὴν πτῶσι καὶ τὴν ἁμαρτία σου καὶ νὰ παραδοθῇς στὴν σκέψι τῆς μεγάλης καὶ ἄφατης ἀγαθότητας τοῦ Θεοῦ· καὶ ὅτι, αὐτὸς μένει πολὺ πρόθυμος καὶ ἐπιθυμεῖ νὰ συγχωρέσῃ κάθε ἁμαρτία, ὅσο καὶ ἂν εἶναι βαρειά, προσκαλώντας τὸν ἁμαρτωλὸ μὲ διάφορους τρόπους καὶ μέσα ἀπὸ διάφορους δρόμους, γιὰ νὰ ἔλθη σὲ συναίσθησι καὶ νὰ ἑνωθῆ μαζί του σὲ αὐτὴ τὴν ζωὴ μὲ τὴν χάρι του· στὴν δὲ ἄλλη, νὰ τὸν ἁγιάση μὲ τὴ δόξα του καὶ νὰ τὸν κάνῃ αἰώνια μακάριο.

Καὶ ἀφοῦ μὲ αὐτὲς καὶ παρόμοιες σκέψεις καὶ στοχασμούς, γαληνέψης τὸ νοῦ σου, τότε θὰ ἐπιστρέψης στὴν πτῶσι σου, κάνοντας ὅπως εἶπα πιὸ πάνω· κατόπιν, ὅταν ἔρθη ἡ ὥρα τῆς ἐξομολογήσεως (τὴν ὁποία σὲ προτρέπω νὰ κάνῃς πολὺ συχνά), θυμήσου ὅλες σου τὶς ἁμαρτίες, καὶ μὲ νέο πόνο καὶ λύπη, γιὰ τὴν λύπη τοῦ Θεοῦ, καὶ μὲ πρόθεσι καὶ ἀπόφασι νὰ μὴ τὸν λυπήσῃς πλέον, φανέρωσέ τες ὅλες στὸν Πνευματικό σου καὶ κάνε μὲ προθυμία τὸν κανόνα ποὺ θὰ σοῦ ὁρίσῃ.

Από το βιβλίο: «ΑΟΡΑΤΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ» – Οσίου Νικοδήμου του Αγιορείτου
(Ἀπόδοση στὴ νέα Ἑλληνική: Ἱερομόναχος Βενέδικτος –
Ἔκδοση Συνοδείας Σπυρίδωνος Ἱερομονάχου, Νέα Σκήτη, Ἅγιον Ὄρος).

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ: ΟΤΑΝ Ο ΔΙΑΒΟΛΟΣ ΚΡΑΤΑ ΚΑΠΟΙΟΝ ΣΤΗΝ ΔΟΥΛΕΙΑ ΤΗΣ ΑΜΑΡΤΙΑΣ!

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: Όταν ο διάβολος κρατά κάποιον στην δουλεία της αμαρτίας, δεν φροντίζει για τίποτα άλλο, παρά να τον τυφλώνει περισσότερο και να τον βγάζει από κάθε καλό λογισμό, που μπορεί να τον παρακινήσει για να γνωρίσει την πολύ δυστυχισμένη του ζωή. Και όχι μόνο τον βγάζει από τους λογισμούς που τον καλούν στην επιστροφή και στην μετάνοια, βάζοντας στο νου του άλλους λογισμούς κακούς και αντίθετους, αλλά και με έτοιμες και γρήγορες αφορμές, τον κάνει ο τρισκατάρατος να πέφτει συχνά στην ίδια αμαρτία ή σε άλλες μεγαλύτερες, από τις οποίες βγαίνει ο ταλαίπωρος αμαρτωλός, περισσότερο σκοτισμένος και τυφλός, ώστε με την τυφλότητά του φθάνει και γκρεμίζεται στην συνήθεια της αμαρτίας. Και έτσι τρέχοντας ο άθλιος από την πράξη της αμαρτίας σε μεγαλύτερη τυφλότητα και πάλι από την τυφλότητα σε μεγαλύτερα αμαρτήματα, σ' αυτά περιστρέφει σχεδόν όλη την ταλαίπωρη ζωή του μέχρι θανάτου, αν ο Θεός δεν οικονομήσει την σωτηρία του με την χάρι του.

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΝΑ ΜΕΤΑΝΟΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΜΑΡΤΙΕΣ ΚΑΙ ΝΑ ΖΗΤΟΥΜΕ ΣΥΓΧΩΡΗΣΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΕΟ!

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: Σχεδόν κάθε μέρα καί κάθε ὥρα ἁμαρτάνουμε ὅλοι οἱ ἄνθρωποι πότε μέ τό λόγο καί μέ πονηρούς λογισμούς, βλάσφημους καί αἰσχρούς καί παροργίζουμε τόν Θεό. Καί γι΄ αὐτό ἀκριβῶς πρέπει ὅλοι νά ἔχουμε πόνο στήν καρδιά καί καθημερινά νά μετανοοῦμε γιά τίς ἁμαρτίες αὐτές καί νά ζητοῦμε συγχώρησι ἀπό τόν Θεό, ὄχι μόνο γιά τά περασμένα μας ἁμαρτήματα, ἀλλά καί γιά τά παρόντα καί γιά τά καθημερινά. Γι΄ αὐτό καί ὁ ἅγιος Ἰσαάκ βεβαιώνοντας αὐτό λέει: «Γενικά πρέπει νά γνωρίζουμε ὅτι κάθε ὥρα, σέ αὐτές τίς εἰκοσιτέσσερες ὧρες τῆς ἡμέρας καί τῆς νύκτας ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό τήν μετάνοια». (Λόγος Ν΄)

Από το βιβλίο: Λόγος πέρι μετανοίας σελ, 50

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ: Η ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΣΟΥ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΘΕΣΗ ΔΙΚΗ ΣΟΥ!

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: Η σωτηρία της ψυχής σου είναι υπόθεση δική σου, αν εσύ δεν νοιάζεσαι για αυτήν, ποιος θα νοιαστεί για σένα;

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ: Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΟΔΟΣ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΠΟΥ ΚΑΝΕΙ Ο ΟΔΟΙΠΟΡΟΣ!

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: Η πνευματική οδός είναι διαφορετική από την πορεία που κάνει ο οδοιπόρος. Αν σταθεί ο οδοιπόρος, δεν χάνει καθόλου από το δρόμο που περπάτησε, ενώ στον πνευματικό αγώνα, αν σταματήσει ο αγωνιστής της αρετής, χάνει από κείνα που απόκτησε προηγουμένως. Επιπλέον δε, η μεν κούραση του Οδοιπόρου αυξάνει περισσότερο, καθώς συνεχίζει την πορεία, ενώ στον πνευματικό δρόμο, όσο περισσότερο περπατά κανείς μπροστά, τόσο αποκτά μεγαλύτερη πνευματική δύναμη....

(Αόρατος Πόλεμος)

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ: ΝΑ ΘΥΜΑΣΑΙ ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ, ΟΤΙ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΟ ΣΟΥ, ΤΟ ΑΥΡΙΟ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΘΕΟΥ!

Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης: Νά θυμᾶσαι κάθε μέρα, ὅτι τό σήμερα εἶναι δικό σου, τό αὔριο εἶναι στό χέρι τοῦ Θεοῦ· καί ὅτι, ἐκεῖνος πού σοῦ ἔδωσε τό πρωί, δέν σοῦ ὑπόσχεται νά σοῦ δώση καί τό βράδυ.

(Ἀόρατος Πόλεμος σελ, 91)

ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΩΡ ΚΥΡΙΕ ΕΛΕΗΣΟΝ ΗΜΑΣ!

ΚΥΡΙΕ ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡ ΕΛΕΗΣΟΝ ΜΕ!

Ιησού, Σύ που δημιούργησες τούς Αγγέλους,

καί είσαι Κύριος αυτών των άυλων όντων,

που σε δοξολογούν ασίγητα, Σε δοξολογώ,

Ιησού, πού καλλώπισες όλα τα κτίσματα,

Σ΄ευχαριστώ, γιατί με το λογικό που μου έδωσες

τα βλέπω και τα χαίρομαι.

Ιησού, που μ΄ ένα Σου νεύμα έφτιαξες τον ουρανό,

εξομολογούμαι ότι με το βάρος των αμαρτιών μου δεν μπορώ

να σηκώσω το βλέμμα να τον δω.

Ιησού, που κατασκεύασες τον ήλιο και τη σελήνη,

φώτισε την ψυχή μου.

Ιησού, που διακόσμησες τον ουρανό με τ΄άστρα, κόσμησέ με, 

με τα χαρίσματά Σου.

Ιησού, που ζωγράφισες τη γη με τα πολύχρωμα κι ευωδιαστά

λουλούδια, κάνε να βλαστάνει κι η ψυχή μου άνθη των αρετών.

Ιησού, που έκανες να βγάζουν τα δέντρα διάφορους ωραίους

καρπούς, πλούτισέ με, με τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος.

Toυ Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ: ΑΝ ΕΠΕΣΕΣ, ΑΔΕΛΦΕ ΜΟΥ, ΑΠΟ ΤΟ ΥΨΟΣ ΤΟΥ ΘΕΪΚΟΥ ΝΟΜΟΥ, ΜΗΝ ΑΠΕΛΠΙΖΕΣΑΙ!

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης:

Αν έπεσες, αδελφέ μου, από το ύψος του θεϊκού νόμου, μην απελπίζεσαι. Αγωνίσου να επιστρέψεις και ο Θεός θα σε στολίσει και θα σε στερεώσει με τις αρετές του.

Από το βιβλίο «ΝΕΑ ΚΛΙΜΑΞ»: Ερμηνεία του τετάρτου Αναβαθμού του Α΄ ήχου:

Απόδοση στην Νεοελληνική Σάββας Ηλιάδης, δάσκαλος- Κιλκίς

Ἀντίφωνον Β΄

«Εἰς τὰ ὄρη τῶν σῶν, ύψώσας με νόμων, ἀρεταῖς ἐκλάμπρυνον, ὁ Θεός, ἵνα ὑμνῶ σε».

Ο μεν Θεοπάτωρ Δαβίδ έτσι άρχισε τον β΄ Ψαλμό των Αναβαθμών: «Ἦρα τοὺς ὀφθαλμούς μου εἰς τὰ ὄρη, ὅθεν ἥξει ἡ βοήθειά μου» (Ψαλμ. 120,1), εννοώντας όρη τους ουρανούς, επειδή είναι ψηλοί και στέκονται πάνω απ` αυτόν τον κόσμο, όπως λένε ο Χρυσόστομος και ο Ευθύμιος. Διότι οι Ιουδαίοι, που ήταν αιχμάλωτοι στην Βαβυλώνα, από τους ουρανούς έλπιζαν να έλθει η βοήθεια του Κυρίου και να τους οδηγήσει στην πατρίδα τους, την Ιερουσαλήμ. Ο δε Θεόδωρος ο Στουδίτης, ο μελουργός των Αναβαθμών αυτών, ως όρη εννοεί τους νόμους και τα προστάγματα του Θεού, επειδή, όπως τα ψηλά βουνά στέκονται  ψηλότερα από τη χαμηλή γη και από όλα τα γήινα, έτσι και οι νόμοι και οι προσταγές του Θεού είναι ψηλότερα από κάθε γήινο νόημα και μας ανεβάζουν στα ύψη της πρακτικής και της θεωρητικής αρετής, με την προϋπόθεση ότι όλοι μας και ολοκληρωτικά είμαστε προσηλωμένοι σ` αυτές  και τις εργαζόμαστε με προθυμία(1).

     Και με άλλα λόγια δε, θα μπορούσαμε να πούμε πως οι νόμοι και οι εντολές του Θεού μοιάζουν με έναν μεγάλο φάρο, ο οποίος ανάβει πάνω σε ψηλό μέρος, για να οδηγεί στο λιμάνι αυτούς που ταξιδεύουν στη θάλασσα. Γι `αυτό είπε ο Προφητάναξ Δαβίδ: «Φωτοβόλος λύχνος στην πορεία της ζωής μου είναι ο Νόμος σου. Φως πλούσιο στους δρόμους μου». (Ψαλμ. 118,105) και πάλι: «οι εντολές του Κυρίου σκορπίζουν μέχρι των πλέον μακρινών περάτων άπλετο το φως και φωτίζουν τους οφθαλμούς των ανθρώπων» (Ψαλμ. 18,9). Και ο Ησαΐας έλεγε: «διότι γνωρίζω, ότι φως είναι τα προστάγματά σου για τους ανθρώπους της γης» (Ησ. 26,9). Ποιος δε υψώνεται στα όρη των νόμων και των εντολών του Θεού; Όποιος, όχι μόνο τους μελετά θεωρητικά, εξετάζοντάς τους και περιεργαζόμενος τους θαυμαστούς λόγους και τις αιτίες κάθε εντολής, αλλά τις κάνει πράξεις και έργα στη ζωή του, όσο είναι δυνατό, άλλοτε μεν φωνάζοντας με τον Δαβίδ: « Στη μελέτη των εντολών σου θα επιδοθώ με χαρά και θα καταβάλλω κάθε προσπάθεια να κατανοήσω τους δρόμους σου» (Ψαλμ. 118,15), άλλοτε δε: «Με ιερό πόθο σήκωσα τα χέρια μου προς τις εντολές σου, τις οποίες αγάπησα πάρα πολύ» (Ψαλμ.118, 48). Ποιος υψώνεται στα όρη των εντολών του Θεού; Όποιος απορροφηθεί κατά τον νου και την καρδιά από την αγάπη και την θεωρία αυτών, όπως λέει ο ερμηνευτής των Αναβαθμών Κάλλιστος. Διότι, κατά φυσική συνέπεια, όποιο πράγμα σκέφτεται ο άνθρωπος, συχνά και με πόθο καρδιακό, προς εκείνο έχει στραμμένο και τον εαυτό του` έπειτα, σιγά σιγά, αφού του γίνει συνήθεια εκείνο το πράγμα, μεταβάλλεται σε μέρος της φύσης του η κλίση αυτή και η αγάπη, και γίνεται πραγματικά ίδιος με εκείνο το πράγμα που αγαπά.

     Τι γίνεται δε μετά απ` αυτήν την ύψωση; Άκουσε. Όπως ακριβώς εκείνος που θα ανεβεί επάνω σε ένα ψηλό βουνό, φωτίζεται πρώτος απ` όλους τους άλλους από τις ακτίνες του ηλίου, διότι ο ήλιος προβάλλει πρώτα το φως του στα ψηλά βουνά, έτσι και όποιος ανέβει στα ψηλά βουνά των εντολών, αυτός φωτίζεται πρώτος από το φως και τις ακτίνες του υπερουσίου Ηλίου Χριστού, ο οποίος μας έδωσε και τις εντολές. Γι` αυτό και ο μελωδός επιστρέφοντας εδώ, λέει, ότι συ Θεάνθρωπε Ιησού Χριστέ, «αφού με υψώσεις» (2), δηλαδή, αφού με ανεβάσεις με τη χάρη σου και τη βοήθειά σου επάνω στα όρη των εντολών σου, εκλάμπρυνέ με, δηλαδή, φώτισέ με πολύ (διότι εδώ η πρόθεση -εκ- σημαίνει υπερβολή) με τις αρετές σου, που είναι πηγές φωτός και θεότητας, οι οποίες είναι σαν ακτίνες που προέρχονται από σένα το λαμπρό Ήλιο της δικαιοσύνης, όπως είπε ο Μαλαχίας: «       Για σας, οι οποίοι ευλαβείσθε το όνομά μου, θα ανατείλει ο ήλιος της δικαιοσύνης». (Μαλ. 4,2). Ονομάζει δε δικαιοσύνη ο Προφήτης κάθε αρετή. Γι` αυτό είπε ο θεοφόρος Μάξιμος: «Κάθε αρετή δεν έχει αρχή και δεν υπάρχει από αυτήν τίποτε παλιότερο στο χρόνο, καθώς έχει τον μοναδικό Θεό γεννήτορα, ο οποίος είναι άναρχος και ατελεύτητος». (κεφ. μη΄ της α΄εκατοντάδος των θεολογ.). Και πάλι: «Όλα τα ενάρετα και αυτή η ίδια η αρετή, είναι προφανώς έργα του Θεού(αυτόθι κεφ. ν΄) και ο θεολόγος Γρηγόριος είπε στο εγκώμιο για τον Αθανάσιο: «Αν επαινέσω την αρετή, θα επαινέσω τον Θεό, αφού από  αυτόν δίδεται η αρετή στους ανθρώπους και το να ανεβαίνουμε προς αυτόν ή να απομακρυνόμαστε απ` αυτόν  με τη βοήθεια της οικείας γινομένης σε εμάς ελλάμψεως». Είπε δε και ο Ιωάννης της Κλίμακος: «Όλα τα πράγματα έλαβαν από τον Δημιουργό τάξη και αρχή, μερικά δε και τέλος, το τέλος όμως της αρετής είναι χωρίς τέλος (τέλος ατελεύτητο)» (λόγ. κστ΄). Και ο Χρυσόστομος λέει ότι η αρετή είναι ανώτερη και από αυτά τα θαύματα: «Αν βέβαια όλοι μας ζούσαμε όπως έπρεπε, θα μας θαύμαζαν τα παιδιά των ειδωλολατρών περισσότερο από εκείνους που θαυματουργούν. Διότι, τα μεν θαύματα πολλές φορές είναι και δημιουργήματα της φαντασίας και κάποιας άλλης πονηρής υποψίας, αν και τα δικά μας θαύματα δεν είναι τέτοιου είδους, ενώ ο καθαρός βίος δεν είναι δυνατόν να δεχτεί καμιά παρόμοια επίδραση, αλλά η απόκτηση της αρετής, κλείνει τα στόματα όλων. Ας φροντίσουμε λοιπόν γι` αυτήν` διότι είναι πολύ μεγάλος ο πλούτος της και το θαύμα πολύ μεγάλο. Αυτή παρέχει την πραγματική ελευθερία και όταν οι άνθρωποι είναι δούλοι, τους κάνει να φαίνονται σπουδαιότεροι από  τους ελεύθερους, πράγμα που είναι πολύ ανώτερο από του να τους δώσει την ελευθερία. Δεν κάνει τον φτωχό πλούσιο, αλλά, ενώ εξακολουθεί να είναι φτωχός, τον κάνει να φαίνεται πιο πλούσιος από τον πλούσιο. Αν όμως θέλεις να κάνεις και θαύματα, απαλλάξου από τις αμαρτίες σου και τότε θα πετύχεις τα πάντα. Καθόσον, αγαπητέ μου, η αμαρτία είναι πολύ μεγάλος δαίμονας και, αν κατορθώσεις να την εκριζώσεις, πέτυχες τότε πολύ πιο μεγάλο κατόρθωμα από αυτούς που εκδιώκουν αμέτρητο πλήθος δαιμόνων». Άκου και τον Παύλο, που γράφει για την αρετή και την κατατάσσει πριν από τα θαύματα: «Δείξτε ζήλο, λέει, για τα ανώτερα χαρίσματα και θα σας δείξω μια ακόμη πιο σπουδαία οδό». (ομιλ. εις το κατά Ματθ. λόγ. λγ΄).

     Αυτός λοιπόν που υψώνεται νοερά στα όρη των νόμων και των εντολών του Θεού, αυτός φωτίζεται από εκεί με τις θείες φωτοχυσίες, κατά τον ερμηνευτή Κάλλιστο και έτσι, αρχίζοντας πρώτα από το φόβο του Θεού, ο οποίος είναι αρχή σοφίας κατά τον Δαβίδ και αρχή αρετής κατά τον άγιο Ισαάκ (λόγ.α΄), σπουδάζει να φυλάξει όλες τις εντολές και αγωνίζεται να αποκτήσει όλη την χρυσή σειρά των αρετών, δηλαδή, την κάθαρση του σώματος και της ψυχής, την απάθεια, την ταπείνωση, την αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον. Και έτσι, επιμένοντας σχολαστικά σ` αυτά, ανεβαίνει στο Θεό, με τον τρόπο που ανεβαίνουν οι αγαθές ψυχές και αφού βρεθεί κοντά σ` αυτό το θείο φως, φωτίζεται και καταλάμπει απ` αυτό.  Βλέπει τον Θεό, όσο είναι δυνατόν να τον δει και τον βλέπει και ο Θεός.  Γίνεται λοιπόν μέτοχος του άκρως ποθουμένου, ικανοποιεί τον πόθο και τον θείο έρωτά του και γίνεται ένας άγγελος. Συνυπάρχει ο νους με τον Νου, ο κτιστός με τον Άκτιστο και ο πεπερασμένος με τον Άπειρο. Και κατ` αυτόν τον τρόπο διατηρεί ατελείωτο και αεικίνητο στην καρδιά του τον πόθο και τον έρωτα αυτόν προς τον Θεό. Γι` αυτό είπε ο θεολόγος Γρηγόριος: «όπου υπάρχει φόβος Θεού, εκεί υπάρχει και τήρηση των εντολών. Όπου δε υπάρχει τήρηση των εντολών, εκεί υπάρχει κάθαρση της σάρκας από το νέφος, το οποίο σκεπάζει την ψυχή και δεν την αφήνει να δει καθαρά την θεία ακτίνα. Όπου δε υπάρχει κάθαρση, εκεί υπάρχει έλλαμψη. Είναι δε η έλλαμψη ολοκλήρωση του πόθου της μετοχής στα ποθούμενα μέγιστα, δηλαδή, των τριών υποστάσεων (της Αγίας Τριάδος) ή του μεγίστου, δηλαδή, της μιας φύσεως των τριών ή υπέρ το μέγα, δηλαδή, επειδή η θεότητα είναι πάνω από κάθε μέγεθος και ποσότητα». (λόγος εις τα Φώτα).

     Παρακαλεί δε ο μελωδός τον Θεό να τον στολίσει με τις αρετές. Διότι οι αρετές είναι από τη φύση τους λαμπρές και φωτεινές και στη συνέχεια λαμπρύνουν και φωτίζουν τους ενάρετους. Αυτό δε συμβαίνει, διότι από τη μια, όπως είπαμε, οι αρετές είναι ακτίνες και αποτέλεσμα του πρώτου φωτός και του υπερουσίου Ηλίου, από την άλλη δε και διότι, αν οι αμαρτίες είναι ζοφώδεις και σκοτεινές, ως γεννήματα του σκοτεινού διαβόλου, είναι επόμενο ότι οι αρετές, ως αντίθετες των αμαρτιών, να είναι φωτεινές και λαμπρές. Αυτά τα δυο δε, τα μαρτυρεί ο Χρυσόστομος, λέγοντας, για μεν την αμαρτία τα παρακάτω: «Ας καθαρίσουμε την ψυχή από τα πάθη. Διότι, η αμαρτία είναι σκοτάδι και μάλιστα σκοτάδι βαθύ και αποδεικνύεται αυτό από το ό,τι, χωρίς να το καταλάβουμε και ασυνειδήτως, την διαπράττουμε. «Διότι, κάθε ένας που αμετανόητα πράττει έργα κακά και διεστραμμένα, αντιπαθεί και αποστρέφεται το φως και δεν έρχεται στο φως».(Ιωάν. 3,20) Και «Διότι όσα από τους ασεβείς και αμαρτωλούς γίνονται κρυφά και στο σκότος, είναι αισχρό και να τα αναφέρει κανένας». (Εφ. 5,12) Και όπως μέσα στο σκοτάδι δεν μπορεί κανείς να ξεχωρίσει τον φίλο ή τον εχθρό του, αλλά αγνοεί όλες τις φυσικές ιδιότητες των πραγμάτων, έτσι και στην αμαρτία». (ομιλ. ε΄εις τον Ιωάννην). Για δε την αρετή, ερμηνεύοντας το «οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν» (Ματθ. 5,16), «δηλαδή, ας είναι πολλή η αρετή, πλούσια ας είναι η φωτιά και το ανέκφραστο φως. Διότι, όταν είναι τόση πολλή η αρετή, είναι αδύνατο να διαφύγει της προσοχής, ακόμη και αν αυτός που την κατέχει την αποκρύπτει με μύριους τρόπους». (ομιλ. ιε΄εις τον Ματθαίον).

     Σε μερικά δε αντίγραφα των Αναβαθμών βρίσκεται γραμμένο: «εις τα όρη των σων νόμων» και γράφεται «ελλάμπρυνον», όχι «εκλάμπρυνον». Αλλά αυτά κι έτσι να γράφονται, δεν είναι ασύμφωνα με το νόημα του μελωδού. Διότι, ο Χριστός είναι αληθινός ποιμένας και πρόβατό του είναι ο χριστιανός, αυτός που πρόθυμα μαθήτευσε κοντά του. Γι` αυτό λέγεται νομή Χριστού η γνήσια των εντολών και των αρετών τροφή της ψυχής, σύμφωνα με το «οὐκ ἐπ᾿ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ὁ ἄνθρωπος, ἀλλ᾿ ἐπὶ παντὶ ῥήματι τῷ ἐκπορευομένῳ διὰ στόματος Θεοῦ» (Δευτ. 8,3). «Ελλάμπρυνον» δε, θέλει να πει, λάμπρυνέ με μέσα στην ψυχή και στην καρδιά, καθώς η πρόθεση –εν-  φανερώνει το μέσα. Βέβαια, δεν γίνεται από τον Θεό η έλλαμψη εξωτερική, αλλά στο εσωτερικό της καρδιάς. Όταν δε πλημμυρίσει η καρδιά, τότε υπερχειλίζει και έξω στο πρόσωπο, όπως έγινε με τον πρωτομάρτυρα Στέφανο. Εξ αυτού είπε ο ερμηνευτής των Αναβαθμών Κάλλιστος: «έλλαμψη δε, θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι ο μυστικός και με ταχύτητα αστραπής πνευματικός φωτισμός του νου, και η οποία γίνεται με τη βοήθεια της απόκτησης των αρετών». Λέει δε και ο Ιωάννης της Κλίμακος: «Όταν λοιπόν ολόκληρος ο άνθρωπος συγχωνευτεί κατά κάποιον τρόπο με την αγάπη του Θεού, τότε και εξωτερικά στο σώμα του, σαν σε καθρέπτη δείχνει την εσωτερική λαμπρότητα της ψυχής του. Κατ` αυτόν τον τρόπο δοξάστηκε και εκείνος ο θεόπτης Μωυσής». (λόγος λ΄). Αλλά πάλι ο ίδιος, ο Ιωάννης της Κλίμακος,  λέει τα εξής: «Η άβυσσος του πένθους αντικρίζει την (εκ μέρους του Θεού) παράκληση. Και η καθαρότητα της καρδιάς δέχεται τη θεία έλλαμψη. Έλλαμψη σημαίνει, απερίγραπτη ενέργεια, η οποία κατανοείται χωρίς να κατανοείται και βλέπεται χωρίς να βλέπεται» (λόγος ζ΄περί πένθους). Και πάλι: «Η αγάπη χορηγεί τη χάρη της προφητείας, η αγάπη παρέχει τη δύναμη της θαυματουργίας, η αγάπη είναι η άβυσσος της θείας ελλάμψεως, η αγάπη είναι η πηγή της θεϊκής φωτιάς – όσο περισσότερη φωτιά αναβλύζει, τόσο περισσότερο κατακαίει εκείνο που διψάει. Η αγάπη είναι η στάση και η εδραίωση των Αγγέλων, η προκοπή των ανθρώπων. Ανάγγειλέ μας, εσύ, η ωραία ανάμεσα στις αρετές, πού βόσκεις τα πρόβατά σου; Πού κατασκηνώνεις το μεσημέρι; Φώτισέ μας, πότισέ μας, οδήγησέ μας, χειραγώγησέ μας, επειδή επιθυμούμε να ανεβούμε κοντά σου» (λόγ. λ΄).

     Δες δε, αδελφέ, ότι αφού ο μελωδός είπε πρώτα νόμους, που σημαίνει το ίδιο  με τις εντολές, ύστερα λέει αρετές. Διότι, από τους νόμους και τις εντολές γεννιούνται οι αρετές. Γι` αυτό είπε ο άγιος Μάρκος ο ασκητής: «Άλλο είναι η εφαρμογή της εντολής και άλλο η αρετή, έστω και αν παίρνουν η μια από την άλλη την αφορμή για τις αγαθές πράξεις. Πράξη της εντολής λέγεται, το να κάνεις το διατεταγμένο, αρετή δε, το να απολαμβάνεις πραγματικά αυτό που κάνεις». (κεφ. 193,194, περί νόμου πνευματικού).

     Ποιο δε ωφέλιμο νόημα μπορείς να κερδίσεις εσύ, αγαπητέ, από τον Αναβαθμό αυτό; Άκουσε. Είπαμε πιο πάνω ότι ο νόμος και οι εντολές του Θεού είναι κατά φύση ψηλές και μετέωρες, όχι μόνο γιατί δόθηκαν από τον ύψιστο Θεό, αλλά και διότι διδάσκουν τα θεία και υψηλά πράγματα, και καθιστούν υψηλά πνευματικούς, αυτούς που τις εργάζονται(3). Λοιπόν, για να γίνει φανερό το πνευματικό τους ύψος, δόθηκαν στους ανθρώπους σε μέρη και όρη ψηλά. Έτσι, ο πρώτος και άγραφος νόμος που δόθηκε στον Αδάμ, δόθηκε μέσα στον Παράδεισο, ο οποίος ήταν ψηλότερος από όλα τα βουνά της γης, όπως λέει γι` αυτό ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός: «Στην Ανατολή βρίσκεται, ψηλότερα από κάθε σημείο της γης (δηλ. ο Παράδεισος) (βιβλ. Β΄ κεφ. κη΄). Έτσι ο γραπτός νόμος δόθηκε στο ψηλό όρος του Σινά. Έτσι και ο νόμος της χάριτος δόθηκε από το όρος Σιών, όπως λέει ο Ησαΐας: «ἐκ Σιὼν ἐξελεύσεται νόμος» (Ησ. 2,3). Ομοίως και ο Μιχαίας: «ἐκ Σιὼν ἐξελεύσεται νόμος» (Μιχ. 4,2). Αλλά και ο Ευαγγελιστής Ματθαίος διηγείται ότι ο Κύριος επάνω από το όρος εκφώνησε τους Μακαρισμούς και τις περισσότερες από τις εντολές του: «Ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ ἀνοίξας τὸ στόμα αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς» (Ματθ. 5, 1).

     Επειδή λοιπόν ο Αδάμ παρέβη τον πρώτο και άγραφο νόμο του Θεού και έπεσε από το ύψος κάτω στη γη και στα γήινα, γι` αυτό ο Θεός σπλαχνίστηκε το γένος των ανθρώπων και του έδωσε τον γραπτό νόμο, για να το βοηθήσει να ανεβεί πάλι στο ύψος εκείνο, από το οποίο έπεσε. Φανερώνοντας αυτό το νόημα ο Ησαΐας έλεγε: «νόμον γὰρ εἰς βοήθειαν ἔδωκεν» (Ησ. 8,20). Επειδή δε, ούτε με τον γραπτό νόμο μπόρεσε ο άνθρωπος να βοηθηθεί, για να αρθεί στο ύψος του θείου νόμου, ο Θεός του έδωσε και τον νόμο της χάριτος και έτσι τον ανέβασε στο ύψος από το οποίο κατρακύλισε.

     Τώρα και συ αδελφέ, αν έπεσες από το όρος, δηλαδή από το ύψος του θεϊκού νόμου και έκανες παράβαση στις εντολές του Θεού, μην απελπίζεσαι για τη σωτηρία σου και μην  αφήνεσαι ολοκληρωτικά έκθετος στα πάθη και στα γήινα. Όχι! Αλλά πες στον εαυτό σου εκείνο που είπε ο Ιερεμίας: «Μήπως εκείνος που πέφτει, δεν σηκώνεται; Μήπως εκείνος ο οποίος χάνει το δρόμο του και παραπλανάται, δεν προσπαθεί να επιστρέψει στο δρόμο του;» (Ιερ. 8,4). Και θέλει να πει πως ναι, σηκώνεται και επιστρέφει. Λοιπόν, ας αγωνιστώ κι εγώ, για να ανεβώ ξανά στο όρος του θείου νόμου από τον οποίον έπεσα. Ας μιμηθώ κι εγώ τους Ιουδαίους, οι οποίοι, μολονότι σκλαβώθηκαν στην Βαβυλώνα, όμως με τη θλίψη που ένιωσαν, σήκωσαν τα μάτια τους στον ουρανό και από εκεί τους ήρθε βοήθεια και έτσι γύρισαν πάλι στη Ιερουσαλήμ, την πατρίδα τους και αυτό ακριβώς συγκεφαλαιώνει ο δεύτερος αυτός Αναβαθμός.

     Γι` αυτό είπε ο Χρυσορρήμονας: «Αν οι πνευματικά παχείς και προσκολλημένοι στη γη Ιουδαίοι έγιναν τόσο σπουδαίοι και έβλεπαν προς τον ουρανό, εξαιτίας της αιχμαλωσίας και της ταλαιπωρίας τους, δεν θα μας διορθώσει πολύ περισσότερο εμάς η θλίψη; Ερμηνεύει δε και ο όσιος Νικήτας ο Στηθάτος: «Αυτήν την φωνή την στέλνει ψηλά, δηλαδή το, «Ἦρα τοὺς ὀφθαλμούς μου εἰς τὰ ὄρη», αυτός που μόλις τώρα ανεβαίνει από την αιχμαλωσία των Βαβυλωνίων παθών και δαιμόνων προς την νοητή πόλη της απαθείας, την Ιερουσαλήμ, δηλαδή, ο κάθε πιστός από εμάς. Όρη δε είναι οι ψηλές εντολές του Θεού. Αυτός ο πιστός, λοιπόν, σηκώνει τα μάτια του και τα χέρια του στα ψηλά όρη των εντολών του Θεού και στην εργασία τους. Από εκεί δε έρχεται προς αυτόν κάθε βοήθεια κατά των δαιμόνων και των παθών, ως στήριγμα στην αδυναμία του». Έτσι, λοιπόν, αγαπητέ, ανεβαίνοντας στα όρη των θείων νόμων και φωτιζόμενος με τις αρετές, θα συνεχίσεις να υμνείς πάντοτε τον Θεό, ο οποίος σε ύψωσε και σε φώτισε, ψέλνοντας και ευχαριστώντας τον Κύριο μαζί με τον Δαβίδ: «ᾄσω τῷ Κυρίῳ ἐν τῇ ζωῇ μου, ψαλῶ τῷ Θεῷ μου ἕως ὑπάρχω» (Ψαλμ. 103,33).    

(1) Έχε υπόψη ότι, κατά τον μέγιστο ονομαζόμενο Μάξιμο: «είναι ανάγκη, τις μεν εντολές του νόμου να τις φυλάσσουμε και σωματικώς και πνευματικώς, τις  δε πνευματικώς μόνο.  Όπως, το ου μοιχεύσεις, ου φονεύσεις, ου κλέψεις και τα παρόμοια και πνευματικώς και σωματικώς πρέπει να τις φυλάσσουμε. Και πνευματικώς μεν, με τρεις τρόπους (ίσως κατά προσβολή, πάλη και συγκατάθεση ή κατά το λογιστικό, το θυμικό και επιθυμητικό). Το δε της περιτομής και το να φυλάσσεις το Σάββατο και να σφάξεις το αρνί και να φας άζυμα με πικρά χόρτα και τα παρόμοια, μόνο πνευματικά.

(2) Έτσι γράφεται στους χειρόγραφους Αναβαθμούς, στα δε ήδη τυπωμένα, γράφεται «ύψωσάς με», σωστότερο όμως είναι το πρώτο.

(3) Και πώς δεν είναι πνευματικά ψηλά αυτοί που εργάζονται τις εντολές του Θεού; Διότι, όποιος δεχτεί την εντολή και την εφαρμόσει, πήρε μέσα του την Αγία Τριάδα. Θέλεις να το βεβαιωθείς; Άκουσε τον θεηγόρο Μάξιμο, που το λέει αυτό: «Ο Θεός και Λόγος του Θεού και Πατέρα βρίσκεται μυστικά μέσα σε κάθε μια από τις εντολές του. Ο Θεός και Πατέρας είναι όλος αχώριστος σε όλο το Λόγο του εκ φύσεως. Εκείνος λοιπόν που δέχεται μια θεία εντολή και την πράττει, δέχεται το Λόγο του Θεού, που υπάρχει μέσα σ` αυτήν. Εκείνος που δέχτηκε το Λόγο διά μέσου των εντολών, διά μέσου Αυτού δέχτηκε και [τον Πατέρα που υπάρχει εκ φύσεως μέσα σ` Αυτόν, όπως επίσης και ] το Πνεύμα, που εκ φύσεως υπάρχει μέσα σ` Αυτόν. Γιατί λέει: «Σας λέω αλήθεια, όποιος δέχεται αυτόν που θα στείλω, δέχεται εμένα και όποιος δέχεται εμένα, δέχεται αυτόν που μ` έχει στείλει» (Ιω. 13,20) Εκείνος λοιπόν που έλαβε εντολή και την τήρησε, έλαβε και έχει μυστικά την Αγία Τριάδα». (κεφ. οα΄της β΄εκατοντάδ. Των θεολογικών).

Απόδοση στην Νεοελληνική

Σάββας Ηλιάδης

Δάσκαλος

Κιλκίς, 15-12-2017

http://aktines.blogspot.com 

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ: Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΠΡΟΣΕΛΚΥΕΙ ΤΟ ΕΛΕΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ!

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης:

Η αληθινή μετάνοια προσελκύει το έλεος του Θεού

Από το βιβλίο:«ΝΕΑ ΚΛΙΜΑΞ»

- (Ερμηνεία στον δεύτερο Αναβαθμό του Β΄ ήχου)

«Ἐλέησον ἡμᾶς τοὺς πταίοντάς σοι πολλὰ καθ' ἑκάστην ὥραν, ὦ Χριστέ μου, καὶ δὸς πρὸ τέλους τρόπους τοῦ μετανοεῖν σοι».

     Και αυτόν τον Αναβαθμό τον δανείζεται ο μελωδός από τον ίδιο Αναβαθμό του Δαβίδ, από τον οποίο δανείστηκε και τον προηγούμενο. Διότι λέγεται σε εκείνον από μέρους των Εβραίων: «ἐλέησον ἡμᾶς, Κύριε, ἐλέησον ἡμᾶς, ὅτι ἐπὶ πολὺ ἐπλήσθημεν ἐξουδενώσεως» (Ψαλμ. 122,3). Η επανάληψη δε του «ελέησον», δείχνει κατά τον Θεοδώρητο, την θερμότητα της ψυχής των Εβραίων και γι` αυτό λοιπόν παρακαλούν, ώστε να ελεηθούν μια ώρα νωρίτερα. Πρόσεξε δε, πως μόνο από το έλεος του Θεού παρακαλούν να σωθούν από τη σκλαβιά τους και όχι από τα έργα τους. Διότι τα έργα των ανθρώπων, αυτά καθ` εαυτά, δεν είναι άξια για τη σωτηρία, επειδή παρουσιάζουν άπειρες ελλείψεις.

     Μιμούμενος λοιπόν τους Ιουδαίους, ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης, ο μελωδός των Αναβαθμών, απευθύνει αυτόν τον Αναβαθμό προς τον Χριστό και λέει: «Ω φιλανθρωπότατε, Ιησού Χριστέ μου». Πρόσθεσε δε τη λέξη «μου», για να φανερώσει την ξεχωριστή οικειότητα που είχε με τον Χριστό, όπως είπε και ο Γρηγόριος ο Θεολόγος στα Φώτα: «Πάλι ο Ιησούς ο δικός μου». Λέγει, λοιπόν στον Αναβαθμό, «εσύ Χριστέ μου, ελέησέ μας, εμάς, που κάθε ώρα αμαρτάνουμε πολύ σε σένα», δηλαδή με υπερβολικά και μεγάλα αμαρτήματα. Ή το «πολλά» μπορεί να έχει τη σημασία κατά πολλούς τρόπους. Δηλαδή αμαρτάνουμε σε σένα και με λόγια και με έργα. Αμαρτάνουμε σε σένα και με τη θέληση και χωρίς τη θέλησή μας και γνωρίζοντας ότι είναι αμαρτία και μη γνωρίζοντας ότι είναι αμαρτία. Αμαρτάνουμε σε σένα και σχεδιάζοντας και μελετώντας την αμαρτία, αλλά και αιφνιδιαζόμενοι από αυτήν. Αμαρτάνουμε καθ` υπερβολή κάθε ώρα, για να μην πω κάθε στιγμή, με τους λογισμούς και τις ενθυμήσεις. Πάνω σ` αυτό είπε ο μέγας Βασίλειος: «Εμείς οι άνθρωποι είμαστε εύκολοι στη διάπραξη των αμαρτημάτων, αυτών που γεννιούνται στο μυαλό μας. Διότι, οι μεν πράξεις του σώματος, για να γίνουν, χρειάζονται χρόνο και κατάλληλη ευκαιρία και κόπο και συνεργούς και κάθε άλλη βοήθεια, οι δε κινήσεις του νου γίνονται σε οποιαδήποτε στιγμή, ανεξάρτητα από το χρόνο. Επίσης επιτελούνται χωρίς κόπο, παίρνουν τη μορφή της αμαρτίας, χωρίς να έχουν ανάγκη από υλικά πράγματα και κάθε στιγμή είναι διαθέσιμη, για να διαπράττονται» (Λόγος, πρόσεχε σεαυτώ). Το δανείστηκε δε αυτό ο μελωδός από τον Αδελφόθεο Ιάκωβο, ο οποίος λέει: «πολλὰ γὰρ πταίομεν ἅπαντες» (Ιακ. 3,2), ο δε Σολομών είπε: «τίς καυχήσεται ἁγνὴν ἔχειν τὴν καρδίαν; ἢ τίς παῤῥησιάσεται καθαρὸς εἶναι ἀπὸ ἁμαρτιῶν;» (Παρ. 20,9). Και πάλι: «οὐκ ἔστιν ἄνθρωπος, ὃς οὐχ ἁμαρτήσεται» (Γ΄Βασ. 8, 46). Και ο αγαπημένος Ιωάννης λέει: «ἐὰν εἴπωμεν ὅτι ἁμαρτίαν οὐκ ἔχομεν, ἑαυτοὺς πλανῶμεν καὶ ἡ ἀλήθεια οὐκ ἔστιν ἐν ἡμῖν» ( Α΄Ιωάν. 1,8).

     Επειδή λέγει λοιπόν, πως κάθε μέρα εμείς είμαστε φταίχτες απέναντί σου Κύριε, γι` αυτό εσύ μην θυμώσεις μαζί μας ούτε να προσέξεις τις αμαρτίες μας, διότι δεν μπορούμε να αντέξουμε την οργή σου: «ἐὰν ἀνομίας παρατηρήσῃς, Κύριε Κύριε, τίς ὑποστήσεται;» (Ψαλμ. 129,3). Βέβαια κανένας. Γι` αυτό κάνε πως δεν βλέπεις τις αμαρτίες μας και ελέησέ μας, καθώς είσαι ελεήμων και πολυέλαιος. Διότι εσύ μόνος σου ονόμασες έτσι τον εαυτό σου: «ἐλεήμων γάρ εἰμι» (Έξ. 22, 27). Και καθώς είναι άπειρη η μεγαλοσύνη σου, έτσι είναι άπειρο το έλεός σου, όπως είπε ο Σειράχ: «ὡς γὰρ ἡ μεγαλωσύνη αὐτοῦ, οὕτως καὶ τὸ ἔλεος αὐτοῦ» (Σειρ. 2, 18).

     Στη συνέχεια είπε ο μελωδός ότι αμαρτάνουμε στο Θεό. Διότι, όποιος αμαρτάνει, αμαρτάνει στο νομοθέτη Θεό, επειδή παραβαίνει τους νόμους του, όπως ερμηνεύει ο Ζηγαβινός. Αυτό, το ότι αμαρτάνουμε στο Θεό, μπορεί να ερμηνευτεί και αλλιώς, δηλαδή, ότι ακόμη και αν κάποιος αμαρτήσει κρυφά και δεν τον βλέπει κανένας, αμαρτάνει όμως στο Θεό, διότι ο Θεός τον βλέπει και δεν μπορεί να κρυφτεί. Έτσι, όταν ο Δαβίδ μοίχευσε κρυφά την Βηρσαβεέ, έλεγε εξομολογούμενος προς τον Θεό: «Σοὶ μόνῳ ἥμαρτον» (Ψαλμ. 50,6), το οποίο, ερμηνεύοντας ο Θεοδώρητος, είπε: «το Σοι μόνω ήμαρτον, γίνεται κατανοητό, σαν να ήθελε να πει, σε σένα μόνο έγινε φανερό το αμάρτημά μου. Και μπορεί να κρύφτηκε από όλα τα μάτια του κόσμου, δεν ξέφυγε όμως από τα μάτια του Θεού, αλλά ελέγχθηκε διά του προφήτου Νάθαν».

     Παρακάτω παρακαλεί ο μελωδός τον Κύριο, ώστε να δώσει στους αμαρτωλούς τρόπους για να μετανοήσουν. Ποιοι είναι δε αυτοί οι τρόποι, τους οποίους δίνει ο Θεός στους αμαρτωλούς, για να μετανοήσουν; Άκουσε. Τρόπος μετανοίας είναι το να γνωρίσει ο άνθρωπος την αμαρτία που έκανε και να ταπεινωθεί γι` αυτήν και να συντριβεί και απλώς, να μετανοήσει. Διότι, χωρίς να συναισθανθεί ο άνθρωπος πόσο κακό είναι η αμαρτία, δεν μπορεί να μετανοήσει γι` αυτήν. Τρόπος μετανοίας είναι ο εσωτερικός έλεγχος της συνειδήσεως, ο οποίος βάλθηκε από το Θεό στον άνθρωπο, σαν ένας παντοδύναμος δήμιος  και αδέκαστος κριτής, για να βασανίζει ασταμάτητα τον αμαρτωλό και να τον παρακινεί σε μετάνοια.

     Τρόποι μετανοίας είναι οι εξωτερικοί έλεγχοι, που κάνουν οι άνθρωποι  προς τους αμαρτωλούς, παρακινώντας τους να μετανοήσουν. Τέτοιοι είναι οι Πατριάρχες, οι Αρχιερείς, οι ιερείς, οι οποίοι είναι πνευματικοί και διδάσκαλοι, διορισμένοι από τον Θεό, στο να παρακινούν τους αμαρτωλούς στη μετάνοια. Παρόμοιοι ήταν παλιά και οι προφήτες, οι οποίοι μιλούσαν με το στόμα του Θεού, ξεχωριστά δε, ο προφήτης Νάθαν, ο οποίος έλεγξε τον προφήτη Δαβίδ και τον παρακίνησε να μετανοήσει από τις δυο μεγάλες αμαρτίες που έκανε, τη μοιχεία και το φόνο. Αν βέβαια φωτίσει κάποιον ο Θεός και αναχωρήσει από τον κόσμο και πάει σε μοναστήρι και γίνει μοναχός, αυτός είναι ο καλύτερος απ` όλους τους τρόπους, για να μετανοήσει κανείς, καθότι η μοναχική ζωή είναι ζωή μετανοίας.

     Και για να μιλήσω γενικά, τρόποι μετανοίας είναι όλες οι συμφορές, όλες οι δυστυχίες και όλες οι θλίψεις και οι ασθένειες, τις οποίες παραχωρεί ο Θεός και έρχονται στους ανθρώπους. Διότι μέσω αυτών έρχονται οι αμαρτωλοί σε συναίσθηση των αμαρτιών τους και μετανοούν. Έτσι ο Ιωνάς, διά μέσου της φουρτούνας της θάλασσας γνώρισε την αμαρτία της παρακοής που έκανε και αφού μετανόησε, είπε στους ναύτες να τον ρίξουν στη θάλασσα. Με τον ίδιο τρόπο οι Νινευίτες, όταν άκουσαν πως πρόκειται να καταστραφεί η πόλη τους, κατάλαβαν τις αμαρτίες τους και μετανόησαν. Έτσι το βλέπουμε εμείς από την πείρα μας. Όταν γίνεται σεισμός, αμέσως όλοι φοβόμαστε, αμέσως όλοι πενθούμε και γρήγορα επιστρέφουμε από τις κακίες μας.

     Παρακαλεί δε ο μελωδός να μας δοθούν από τον Θεό οι τρόποι μετανοίας πριν από το θάνατό μας, επειδή μετά τον θάνατο δεν ωφελεί πλέον η μετάνοια και η εξομολόγηση, όπως λέει και ο Δαβίδ: «ἐν δὲ τῷ ᾅδῃ τίς ἐξομολογήσεταί σοι;» (Ψαλμ. 6,6), εννοείται, κανείς. Διότι ο μεν παρόν βίος είναι βίος αγώνος και μετανοίας, ο δε μέλλων των αιωνίων ανταποδόσεων. Πάρα πολύ ωραία είναι και τα λόγια του Γρηγορίου του Θεολόγου, ο οποίος λέει τα εξής: «Είναι παράδοξο πράγμα, να έχει τελειώσει η πανήγυρη και τότε να θέλεις να κάνεις διαπραγματεύσεις. Είναι παράδοξο πράγμα, να παρέρχεται και να τελειώνει το μάννα και συ τότε να επιθυμείς σφοδρά την τροφή. Είναι παράδοξο, να σκέφτεσαι με υστεροβουλία και ταυτόχρονα να αντιλαμβάνεσαι τη ζημιά, όταν πλέον δεν θα υπάρχει λύση γι` αυτήν, δηλαδή μετά το πέρασμα στην άλλη ζωή και τον πικρό περιορισμό, που θα υποστεί ο καθένας, ανάλογα με το πώς έζησε. Και την κόλαση των αμαρτωλών  και την λαμπρότητα αυτών οι οποίοι φρόντισαν να καθαρίσουν την καρδιά τους» (Λόγος εις το Βάπτισμα). Επίσης, ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος είπε: «Όλη η επίγεια ζωή είναι αγώνας και πάλη» (Λόγος β΄εις το Πάσχα). Και πάλι, ο ίδιος: «Η παρούσα ζωή είναι καιρός πένθους και θλίψεως, γύμνασης και ελέγχου του εαυτού μας, αγώνων και ιδρώτων και εσύ γελάς;» (Λόγος εις την προς Εβραίους).

     Τι είναι δε μετάνοια; Άκου πώς δίνει τον ορισμό της ο θείος Χρυσόστομος: «Μετάνοια είναι το να μην ξανακάνεις ποτέ τα ίδια μ` αυτά που έκανες. Διότι αυτός που ξανακάνει τα ίδια μοιάζει με σκυλί, το οποίο επιστρέφει στον εμετό του. Πρέπει λοιπόν να απομακρυνόμαστε και στην πράξη και στη σκέψη από αυτά που αμαρτήσαμε και, αφού απομακρυνθούμε, να βάλουμε και φάρμακα επάνω στα τραύματα, τέτοια που αντιστέκονται στις αμαρτίες. Δηλαδή, τι εννοώ; Αν άρπαξες και ενήργησες με πλεονεξία, απομακρύνσου από την αρπακτική διάθεση και τοποθέτησε επάνω στο τραύμα ως φάρμακο την ελεημοσύνη. Αν πόρνευσες, φύγε μακριά από την πορνεία και τοποθέτησε ως φάρμακο επάνω στην πληγή την αγνότητα. Και για κάθε ένα από τα παραπτώματά μας, ας κάνουμε το ίδιο» (Ομιλ. λε΄εις το κατά Ιωάννην). Το ότι πρέπει δε να μετανοούμε και μια ώρα νωρίτερα, ο ίδιος ο άγιος Χρυσόστομος μας παραγγέλνει λέγοντας: «Είσαι γέροντας και κοντεύεις προς την τελευταία έξοδο της ζωής σου; Μην νομίζεις πως και σ` αυτήν την κατάσταση δεν έχεις δικαίωμα στη μετάνοια`  και μην έρθεις σε απόγνωση για τη σωτηρία σου. Είσαι νέος; Μην ξεθαρρεύεις εξαιτίας της νιότης σου ούτε να νομίζεις πως έχεις αρκετό χρόνο προθεσμίας στη ζωή σου . Διότι η ημέρα του Κυρίου έρχεται  όπως ο κλέφτης μέσα στη νύχτα. Γι` αυτό μας κρατάει κρυφή την ημέρα του θανάτου ο Θεός, για να δείξουμε φανερά και ξεκάθαρα τη βιάση και την προθυμία στην μετάνοια. Δεν βλέπεις που κάθε μέρα μικροί στην ηλικία αρπάζονται από τον θάνατο Γι` αυτό μας προτρέπει κάποιος, λέγοντας: «Μη ανάμεναι επιστρέψαι προς Κύριον, μηδέ αναβάλλου ημέρας, μή ποτε, ως μέλλεις εκτριβής» (Σειράχ).

     Ο γέροντας ας έχει εκείνη την προτροπή στο νου και στην καρδιά του, ο νέος ας έχει αυτήν την νουθεσία. Αλλά τι θα συμβεί, αν μέσα σε κλίμα ασφαλές και πλουτίζεις και υπερηφανεύεσαι για τα χρήματα και δεν σου συμβαίνει κανένα κακό; Άκουσε τι λέγει ο άγιος Χρυσόστομος: «Όταν μιλάνε για ειρήνη και ασφάλεια, τότε παρουσιάζεται σ` αυτούς αιφνίδιος ο όλεθρος και γίνεται μεγάλη ανατροπή στα πράγματα. Είμαστε κύριοι του θανάτου; Όχι. Ας γίνουμε κύριοι της αρετής» (Λόγ. Προς τους ζητούντας τίνος ένεκεν ουκ εκ μέσου γέγονεν ο διάβολος). Λέει δε πάλι ο ίδιος ότι: «Πολλοί είναι οι τρόποι και οι οδοί της μετανοίας, όπως η περιφρόνηση της αμαρτίας, το να μην κρατάς το κακό που σου έκαναν οι εχθροί σου, το να μην κρατάς την οργή σου, το να συγχωρείς τα αμαρτήματα των ευρισκομένων μαζί σου στην εργασία και στη ζωή, η θερμή και ακριβής προσευχή, η ελεημοσύνη και η ταπεινοφροσύνη». Φοβερά δε είναι και τα λόγια που γράφει ο Ιωσήφ ο Βρυέννιος: «Υπάρχουν τέσσερα πράγματα, από τα οποία και ένα μόνο αν έχει ο άνθρωπος, δεν μπορεί ούτε να μετανοήσει ούτε την προσευχή του δέχεται ο Θεός: Αν υπερηφανεύεται, εάν δεν έχει αγάπη, εάν κρίνει κάποιον που αμαρτάνει και εάν μνησικακεί εναντίον κάποιου» (Λόγ. Θ΄ περί Τριάδος).

     Αλλά και συ, αδελφέ, που διαβάζεις αυτά, όταν έρθουν και σε σένα περιστάσεις και κίνδυνοι και ανάγκες, μη λυπηθείς ούτε να γογγύσεις. Αλλά δέξου τα ως θεία δώρα με ευχαριστία. Διότι αυτοί είναι οι τρόποι, τους οποίους σου έστειλε ο Θεός, για να μετανοήσεις.  Όλα αυτά είναι το έλεος, που ζητάς κάθε μέρα για να σου το δώσει ο Θεός, φωνάζοντας άλλοτε μεν μαζί με όλη την εκκλησία «Κύριε ελέησον», άλλοτε δε με τον Δαβίδ «ἐλέησόν με, Κύριε, ὅτι ἀσθενής εἰμι» (Ψαλμ.6,2) και τώρα μεν με τον Ησαΐα :          «Κύριε, ἐλέησον ἡμᾶς, ἐπὶ σοὶ γὰρ πεποίθαμεν» (Ης. 33,2), τώρα δε με τον Σειράχ: «Ἐλέησον ἡμᾶς, δέσποτα ὁ Θεὸς» (Σειρ. 36,1). Όταν λοιπόν σου σταλεί το τοιούτου είδους έλεος από τον Κύριο, μην το αποστραφείς. Ξέρεις άραγε τι θέλει να πει ο λόγος, τον οποίον προφέρεις και λες  «ελέησόν με Κύριε;». Όπως ο επαίτης και ο ζητιάνος, που έρχεται στην πόρτα του σπιτιού σου και στέκεται σε στάση ελεεινή, με καρδιά λυπημένη και μάτια που τρέχουν δάκρυα και φωνή ανακατεμένη με κλάμα και  σου φωνάζει «κάνε έλεος σε μένα αφέντη μου, ελέησέ με τον ταλαίπωρο» και εσύ βλέποντάς τον τόσο ταπεινωμένο, λυπημένο και ελεεινό, του δίνεις ελεημοσύνη, έτσι και συ, αδελφέ, αν θέλεις να κάνει και σε σένα έλεος ο Θεός, μη λες μόνο το Κύριε ελέησον, αλλά μαζί μ` αυτό να έρχεσαι στην μετάνοια. Κάνε αποχή από το κακό, έχε καρδιά λυπημένη και συντετριμμένη λόγω της αμαρτωλότητάς σου. Δείξε στάση ανθρώπου, που ζητά έλεος και του αξίζουν δάκρυα και οπωσδήποτε θα πάρεις το θείο έλεος. Διότι δεν θα το πάρεις κατά άλλον τρόπο. Γι` αυτό, ο θείος Χρυσόστομος, ερμηνεύοντας το «ἐλέησόν με, Κύριε, ὅτι ἀσθενής εἰμι», λέει: «Αυτός που έκανε κάτι άξιο του ελέους, θα πει ελέησόν με, αυτός δε που έθεσε από μόνος του τον εαυτό του  έξω από την προσπάθεια να λάβει αυτήν τη συγγνώμη, εις μάτην θα πει το ελέησόν με. Διότι, αν επρόκειτο να δίδεται το έλεος του Θεού σε όλους τους ανθρώπους, κανένας δεν θα κολαζόταν. Άρα, το έλεος του Θεού απαιτεί κάποια κριτήρια, και αναζητά τον άξιο και τον κατάλληλο, ώστε να το απολαύσουν».

     Είπε δε και ο Μέγας Βασίλειος ότι η διάθεση του ανθρώπου είναι το μέτρο του ελέους του Θεού. Και όσο αυτή η διάθεση είναι χωρητική, τόσο δίνεται και το έλεος του Θεού. Ερμηνεύοντας έτσι το «γένοιτο, Κύριε, τὸ ἔλεός σου ἐφ᾿ ἡμᾶς, καθάπερ ἠλπίσαμεν ἐπὶ σε» (Ψαλμ. 32,22), λέγει: «Βλέπεις με πόση ακρίβεια και επιμέλεια προσευχήθηκε; Την δική του διάθεση έθεσε ως μέτρο ο ψαλμωδός, για να δεχτεί τις ευλογίες της χάρης του Θεού. Τόσο, λέει, ας έρθει το έλεός σου Κύριε σε μας, όσο εμείς καταβάλαμε κόπο, για να εναποθέσουμε τις ελπίδες μας σε σένα». Είναι δε γλαφυρή και η ερμηνεία που δίνει ο άγιος Νικόλαος Καβάσιλας, ο επίσκοπος Δυρραχίου (κεφ. ια΄ της ερμηνείας της ιεράς Λειτουργίας, περί του Κύριε ελέησον), όπου λέει: «Επιπλέον δε, η αίτηση την οποία κάνουν, τους παρουσιάζει και ως ευχαριστούντας και ως εξομολογουμένους προς τον Θεό. Διότι, τι ζητάνε;  Να ελεηθούν. Δηλαδή, λέγοντας το Κύριε ελέησον, ξέρουν πως το ζητάνε σαν να είναι κατάδικοι, οι οποίοι, όταν εξαντλήσουν στο δικαστήριο κάθε μορφή απολογίας και δεν έχουν πλέον να πουν άλλη δικαιολογία, αφήνουν τελευταία να φωνάξουν προς τον δικαστή αυτήν την παράκληση, όχι επειδή νομίζουν πως έχουν δίκαιο, αλλά επειδή ελπίζουν στη δική του φιλανθρωπία, περιμένοντας να πετύχουν να πάρουν αυτά για τα οποία τον παρακαλούν. Αυτό δε δείχνει ότι ομολογούν, για τον μεν δικαστή πως έχει πολλή αγαθότητα, για τους εαυτούς δε, πως έχουν πονηρία. Από αυτά τα δυο, το πρώτο είναι αιτία για εξομολόγηση και το δεύτερο για ευχαριστία».

     Μ ε μια κουβέντα λοιπόν, αν εσύ αδελφέ, δεν ελεήσεις πρώτα τον εαυτό σου, δεν πρόκειται να ελεηθείς από τον Θεό, όπως είπε ο Ησύχιος: «Αυτός που δεν ελεεί τον εαυτό του, πώς μπορεί να ελεηθεί από τον Κριτή;». Λοιπόν, ουδέποτε μπορεί. Ταιριάζει σ` αυτό και εκείνο που είπε ο μέγας Αντώνιος. Όταν κάποιος του είπε, ελέησέ με, πάτερ και προσευχήσου για μένα, εκείνος του αποκρίθηκε: «Ούτε εγώ σε ελεώ ούτε ο Θεός, αν δεν ελεήσεις εσύ τον εαυτό σου». Αλλά και ο άγιος Χρυσόστομος, ερμηνεύοντας το θαύμα των δύο παρά την οδόν τυφλών, λέει: «Αλλά, αν και έλεος είναι και χάρη (η θεραπεία τους), εντούτοις επιζητεί τους αξίους. Το ότι δε ήταν άξιοι οι τυφλοί, φανερώνεται και απ` αυτό που φώναζαν. Και αφού έλαβαν  δεν απομακρύνθηκαν, κάτι που το κάνουν πολλοί, οι οποίοι, αφού λάβουν τις ευεργεσίες, φέρονται έτσι με αγνωμοσύνη. Εκείνοι όμως, οι τυφλοί, δεν ήταν τέτοιοι. Και πριν από την ευεργεσία στάθηκαν καρτερικοί και μετά απ` αυτήν ευγνώμονες, ακολουθώντας τον Χριστό» (Ομιλ. ξστ΄εις το κατά Ματθαίον).

Απόδοση στη Νεοελληνική

Σάββας Ηλιάδης

Δάσκαλος

Κιλκίς, 1-11-2017