ΟΣΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ Ο ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΣ: ΓΙΑ ΟΛΑ ΝΑ ΛΕΤΕ "ΔΟΞΑ ΣΟΙ, ΚΥΡΙΕ!"

 Για όλα να λέτε: «Δόξα σοι, Κύριε!»

Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος

 

Τα βάσανα σας είναι πολλά. Τα χτυπήματα πέφτουν επάνω σας αδυσώπητα απ’ όλες τις μεριές. Αλλά μην απελπίζεστε…
Δοκιμασίες είναι, που σας βρίσκουν με παραχώρηση του φιλάνθρωπου Θεού, για να καθαριστείτε από τα πάθη και τις αδυναμίες σας. 
Παραδώστε, λοιπόν, τον εαυτό σας στα χέρια Του με εμπιστοσύνη, ευψυχία, χαρά και ευγνωμοσύνη. 
 
Μη θυμώνετε, μη δυσφορείτε, μην τα βάζετε με κανέναν άνθρωπο. Αφήστε τους ελεύθερους να επιτελούν επάνω σας και μέσα σας το έργο της πρόνοιας του Κυρίου, που, αποβλέποντας στη σωτηρία σας, πασχίζει να βγάλει από την καρδιά σας κάθε ακαθαρσία. 
 
Όπως η πλύστρα τσαλακώνει, τρίβει και χτυπάει τα ρούχα μέσα στη σκάφη, για να τα λευκάνει, έτσι και ο Θεός τσαλακώνει, τρίβει και χτυπάει εσάς, για να λευκάνει την ψυχή σας και να την ετοιμάσει για την ουράνια βασιλεία Του, όπου κανένας ακάθαρτος δεν θα μπει. 
 
Αυτή είναι η αλήθεια. Προσευχηθείτε να σας φωτίσει το νου ο Κύριος, για να την αντιληφθείτε. Τότε με χαρά θα δέχεστε καθετί το δυσάρεστο σαν φάρμακο που σας δίνει ο επουράνιος Γιατρός. Τότε θα θεωρείτε όσους σας βλάπτουν σαν ευεργετικά όργανα Εκείνου. Και πίσω τους θα βλέπετε πάντα το χέρι του μεγάλου Ευεργέτη σας. 
 
Για όλα να λέτε: «Δόξα σοι, Κύριε!». Να το λέτε, αλλά και να το αισθάνεστε.
 
Σας συμβουλεύω να εφαρμόσετε τους παρακάτω κανόνες: 
 
1). Κάθε στιγμή να περιμένετε κάποια δοκιμασία. Και όταν έρχεται, να την υποδέχεστε σαν ευπρόσδεκτο επισκέπτη.
 
2). Όταν συμβαίνει κάτι αντίθετο στο θέλημα σας, κάτι που σας προκαλεί πίκρα και ταραχή, να συγκεντρώνετε γρήγορα την προσοχή σας στην καρδιά και ν’ αγωνίζεστε μ’ όλη σας τη δύναμη, με βία και προσευχή, ώστε να μη γεννηθεί οποιοδήποτε δυσάρεστο και εμπαθές αίσθημα μέσα σας. Αν δεν επιτρέψετε τη γέννηση τέτοιου αισθήματος, τότε όλα τελειώνουν καλά. Γιατί κάθε κακή αντίδραση ή ενέργεια, με λόγια ή με έργα, είναι συνέπεια και επακόλουθο αυτού του αισθήματος. 
Αν, πάλι, γεννηθεί στην καρδιά σας ενα ασθενικό εμπαθές αίσθημα, τότε τουλάχιστον ας αποφασίσετε σταθερά να μην πείτε και να μην κάνετε τίποτα, ώσπου να φύγει αυτό το αίσθημα. Άν, τέλος, είναι αδύνατο να μη μιλήσετε ή να μην ενεργήσετε με κάποιον τρόπο, τότε υπακούστε όχι στα αισθήματα σας, αλλά στον θείο νόμο. Φερθείτε με πραότητα, ηρεμία και φόβο Θεού.
 
3). Μην περιμένετε και μην επιδιώκετε να σταματήσουν οι δοκιμασίες. Απεναντίας, προετοιμάστε τον εαυτό σας να τις σηκώνει ως το θάνατο. Μην το ξεχνάτε αυτό! Είναι πολύ σημαντικό. Αν δεν τοποθετηθείτε έτσι απέναντι στις δοκιμασίες, η υπομονή δεν θα στερεωθεί στην καρδιά σας.
 
4). Εκείνους που σας χτυπούν, να τους «εκδικείστε» με την αγάπη σας και την αμνησικακία σας. Με τα λόγια σας, με τη συμπεριφορά σας, ακόμα και με το βλέμμα σας να τους δείχνετε ότι, παρ’ όλα όσα σας κάνουν, εξακολουθείτε να τους αγαπάτε. Και βέβαια, ποτέ μην τους θυμίσετε πόσο σας αδίκησαν. 

ΟΣΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ Ο ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΣ: ΠΩΣ ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΚΟΥΝΕ ΤΙΣ ΠΡΟΣΕΥΧΕΣ ΜΑΣ!

 Πῶς οἱ ἅγιοι ἀκοῦνε τίς προσευχές μας

Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος 

Πολύ χαίρομαι που σου άρεσαν όσα σου έγραψα για τον αιθέρα. Δέξου πως υπάρχει και κράτα τον αδιάλειπτα στο νου σου. Θα δεις πόσο θα σε βοηθήσει αυτό. Εξηγεί τόσα πράγματα, δίνει τόση παρηγοριά!
Ίσως έχεις ακούσει κάποιους να ρωτάνε: “Πώς ακούνε οι άγιοι τις προσευχές μας;”. Ίσως κι εσύ να έχεις αναρωτηθεί για το ίδιο πράγμα. Απαντήσεις και απαντήσεις έχουν δοθεί, μα το ερώτημα παραμένει ακόμη αναπάντητο. 
 
Κατά τη γνώμη μου, αν δεχθούμε την ύπαρξη ενός στοιχείου, όπως ο αιθέρας, τότε δεν είναι δυνατό να μην ακούνε οι άγιοι τις προσευχές μας. 
 
Ξέρεις πώς λειτουργεί ο ηλεκτρικός τηλέγραφος; Στην Πετρούπολη, για παράδειγμα, ενεργοποιούν έναν ειδικό μηχανισμό. Την ίδια στιγμή η ενέργεια αυτή αντανακλάται σ’ έναν όμοιο μηχανισμό, που βρίσκεται, ας πούμε, στη Μόσχα. Τότε και ο δεύτερος μηχανισμός ενεργοποιείται όπως ο πρώτος. Γιατί; Επειδή οι δύο μηχανισμοί, πρώτον, είναι του ίδιου τύπου και, δεύτερον, συνδέονται με σύρμα. 
 
Η επικοινωνία μας με τους αγίους γίνεται με όμοιο τρόπο. Εμείς και οι άγιοι είμαστε σαν τις τηλεγραφικές συσκευές, σαν δύο μηχανισμοί του ιδίου τύπου, και ο αιθέρας, το στοιχείο δηλαδή μέσα στο οποίο κινούνται οι άγιοι και το οποίο συνάμα περιβάλλει την ψυχή μας, είναι … το σύρμα!
 
Όταν μέσα στην ψυχή μας ενεργεί προσευχή αληθινή, προσευχή ειλικρινής και καθαρή, η προσευχή αυτή, διαμέσου του στοιχείου που περιβάλλει την ψυχή, πετάει σαν ακτίνα φωτός προς τους αγίους και τους μεταφέρει τα αιτήματά μας. Δεν μεσολαβεί κανένα χρονικό διάστημα ανάμεσα στη στιγμή που κάνουμε στην προσευχή μας και στη στιγμή που αυτή ακούγεται από τους αγίους. Αμέσως μας ακούνε οι άγιοι, φτάνει μόνο να προσευχόμαστε εγκάρδια. Η εγκάρδια προσευχή είναι η τηλεγραφική γραμμή μας με τους ουρανούς. 

Η ίδια ακριβώς προσευχή, όταν δεν βγαίνει από την καρδιά μας αλλά μόνο από τον εγκέφαλο και το στόμα μας, δεν φτάνει στον ουρανό και δεν ακούγεται από τους αγίους. Αυτή, βλέπεις, δεν είναι καν προσευχή, είναι μόνο κάτι σαν προσευχή.
Νομίζω πως είχες ήδη κάποιαν εμπειρία αληθινής προσευχής, μολονότι όλα τούτα δεν τα γνώριζες. Περιγράφεις το πώς, ύστερ’ από θερμή προσευχή, γαλήνεψες, παίρνοντας την εσωτερική πληροφορία ότι θα λυτρωνόσουν από το πρόβλημα που σε βασάνιζε, όπως και πραγματικά έγινε. 
 
Φαίνεται, λοιπόν, πως είναι σωστή η παρομοίωση της εγκάρδιας προσευχής, που ανεβαίνει αόρατα προς τα ουράνια μέσω του αιθέρα, με τον τηλέγραφο. Από την καρδιά σου βγήκε μία αστραπή, μια ακτίνα, και πήγε στον ουρανό. Από κει, πάλι, ήρθε μια άλλη ακτίνα σ’ εσένα. Ήταν η ανταπόκριση στο αίτημά σου. Αυτό συμβαίνει μόνο με την προσευχή που βγαίνει από την καρδιά. Τέτοια προσευχή δεν γίνεται πάντα μέσα σε μια στιγμή, εισακούεται όμως πάντα μέσα σε μια στιγμή .
Μη φουσκώσεις από κενοδοξία γι’ αυτή την επιτυχία σου. Μακάρι, με την χάρη του Κυρίου, να προσεύχεσαι με τον ίδιο τρόπο πιο συχνά. Θυμήσου πώς προσευχήθηκες τότε και προσπάθησε να προσεύχεσαι πάντα έτσι, εγκάρδια, όχι μόνο με τη γλώσσα και το νου. 
 
Αν το κάνεις, θα πάρεις μίαν ικανοποιητική απάντηση στο ερώτημα: Πώς μπορεί να χει κανείς πνευματικά; Γιατί η εγκάρδια προσευχή είναι η αναπνοή και η ζωή του πνεύματος. Με την εγκάρδια προσευχή το πνεύμα μένει «εν τω Θεώ», ενώνεται μαζί Του. Και με την ένωση αυτή αποκτά την πλήρη ζωτικότητά του. Μάθε, λοιπόν, πως η ψυχή ζει μόνο όταν προσεύχεται με τον τρόπο που ήδη γνώρισες. Αλλιώς, βρίσκεται ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, αν δεν έχει ολότελα νεκρωθεί.
Δεν θα σου κρύψω πως, αν και μπόρεσες να προσευχηθείς εγκάρδια μια φορά, πολύ δύσκολα θα μπορέσεις να το ξανακάνεις. Ο Θεός είναι που χαρίζει την αληθινή προσευχή και ο φύλακας άγγελος που την ενισχύει. Έρχεται και φεύγει.
 
Εμείς, όμως, δεν επιτρέπεται να παραιτούμαστε από τον προσευχητικό αγώνα. Η προσευχή επισκέπτεται πάντα τον άνθρωπο που αγωνίζεται για την απόκτησή της, ποτέ τον οκνηρό και ράθυμο. Οι άγιοι πατέρες κοπίασαν πολύ στην προσευχή και μ’ αυτούς ακριβώς τους κόπους άναψαν μέσα τους ένα προσευχητικό πνεύμα, που την εικόνα του μας άφησαν στα συγγράμματά τους. Όσα σχετικά έγραψαν, συνιστούν, μιαν ολόκληρη επιστήμη, την επιστήμη της προσευχής, που είναι η επιστήμη των επιστημών…
… Μου γράφεις ότι έχεις στο νου ταπεινούς λογισμούς και στην καρδιά ταπεινά συναισθήματα για τον εαυτό σου. Αυτά είναι, θα έλεγα, αγγελικά. Πόσο τέλειοι και φωτεινοί είναι οι άγγελοι! 
 
Και όμως είναι συνάμα τόσο ταπεινοί, περισσότερο κι από τον πιο ταπεινό άνθρωπο. Μια ταπεινή ψυχή είναι πάντα φωτεινή. Σκοτεινή γίνεται όταν υψηλοφρονεί, γιατί η έπαρση προέρχεται από τα σκοτεινά πνεύματα. Ο Θεός να δώσει, ώστε, ποτέ να μη χάσεις αυτά τα ταπεινά συναισθήματα, κι έτσι να είσαι πάντα λουσμένος στο φως…

«Από το βιβλίο: «ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΥ
 
Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
γράμματα σε μια ψυχή»
ΕΚΔΟΣΗ ΤΕΤΑΡΤΗ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΙΙΚΗΣ 2000

ΟΣΙΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ: ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!

«Χριστός Ανέστη!»

Αγίου Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου

 

Με επισκεύθηκαν στο κελλί μου σήμερα μερικά πνευματικοπαίδια και ψάλαμε μαζί το «Χριστός Ανέστη».
Τους ευχήθηκα: «Εύχομαι η Ανάσταση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού ν ́ αναστήσει μέσα στις ψυχές μας κάθε ευγενές και ωραίο συναίσθημα. Να μας οδηγήσει όλους προς αγιοσύνη και να νικήσει τον παλαιόν άνθρωπον «συν τοις παθήμασι και ταις επιθυμίαις».
.
Αυτό ζητάει ο Κύριος. Γι ́ αυτό ευχόμαστε η Ανάστασή Του να βοηθήσει, να ευδοκήσει να κατατροπώσουμε και να θανατώσουμε τον«παλαιόν ημών άνθρωπον», να γίνουμε άξιοι της Εκκλησίας Του.
Έτσι ευχόμαστε ο Κύριος να μας βοηθήσει. Το μεγαλύτερο θαύμα που έκανε ο Χριστός είναι η Ανάστασή Του. Αυτό ποτέ να μην το ξεχνάμε. Χρόνια πολλά!
Κάποιος έλεγε ότι σήμερα όλα προσεύχονται, η γη, ο ουρανός, τ ́ αστέρια, τα λουλούδια που μοσχοβολούν, τα ρυάκια που κελαρύζουν, τα γάργαρα νερά, τ' αηδονάκια που κελαηδούν, οι πεταλούδες που πετούν, όλα ψάλλουν το «Χριστός Ανέστη!».
 
Λοιπόν, αυτό το ́χω πάθει κι εγώ στο Άγιον Όρος. Ήταν Πάσχα. Ανέβηκα μόνος μου στο βουνό προς τον Άθω, περίπου στα οκτακόσια μέτρα. Είχα μαζί μου την Παλαιά Διαθήκη κι έβλεπα τον γαλάζιο και καθαρό ουρανό, την απέραντη θάλασσα, που δεν είχε τέλος, τα δέντρα, τα πουλιά, τις πεταλούδες, τις ομορφιές, και φώναξα δυνατά, γεμάτος ενθουσιασμό: «Χριστός Ανέστη!». Καθώς το έλεγα –χωρίς να το καταλάβω- απ ́ τη λαχτάρα μου άνοιξα τα χέρια. Ξεράθηκαν εκεί.
Είχα πάθει τρέλα. Ανοίγω σε λίγο την Παλαιά Διαθήκη. Έπεσα πάνω σ ́ αυτά τα λόγια της Σοφίας Σολομώντος:
«Θεέ πατέρων και Κύριε του ελέους, ο ποιήσας τα πάντα εν λόγω Σου και τη σοφία Σου κατασκεύασας άνθρωπον, ίνα δεσπόζη των υπό Σου γενομένων κτισμάτων και διέπη τον κόσμον εν οσιότητι και δικαιοσύνη και εν ευθύτητι ψυχής κρίσην κρίνη, δός μοι την των σων θρόνων πάρεδρον σοφίαν και μη με αποδοκιμάσεις εκ παίδων Σου. Ότι εγώ σούλος Σος και υιός της παιδίσκης Σου, άνθρωπος ασθενής και ολιγοχρόνιος και ελάσσων εν συνέσει κρίσεως και νόμων»

Δόθηκα ολόψυχα σ ́ αυτά τα θεία λόγια.
Ξεχάστηκα ώρες, με χάσανε…
Ακούστε παρακάτω τον σοφό Σολομώντα: «…και μετά Σού η σοφία η ειδυία τα έργα Σου και παρούσα, ότε εποίεις τον κόσμον, και επισταμένη τι αρεστόν εν οφθαλμοίς Σου και τι ευθές εν εντολαίς Σου.
Εξαπόστειλον αυτήν εξ αγίων ουρανών και από θρόνου δόξης Σου πέμψον αυτήν, ίνα συμπαρούσά μοι κοπιάση και γνω τι ευάρεστόν εστι παρά Σοί. Οίδε γαρ εκείνη πάντα και συνίει και οδηγήσει με εν τοις πράξεσί μου σωφρόνως και φυλάξει με εν τη δόξη αυτής».
Καταλάβατε τι σημασία είχαν αυτά για μένα; «Επισταμένη τι αρεστόν εν οφθαλμοίς Σου» και «τι ευάρεστόν εστι παρά Σοί». Αυτά να ζητάτε, σ ́ αυτά να εντρυφάτε, αυτά να λαχταράτε. Χωρίς να το καταλάβετε θα ερωτευθείτε τον Χριστό.
.
Από το βιβλίο Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Βίος και Λόγοι, σελ. 180-182 Ιερά Μονή Χρυσοπηγής 2003

ΟΣΙΟΣ ΠΑΪΣΙΟΣ: ΓΙΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ!

ΓΙΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ 

Ὁ Χριστός μὲ τὴν μεγάλη Του ἀγάπη καὶ μὲ τὴν μεγάλη Του ἀγαλλίαση ποὺ σκορπάει στὶς ψυχές τῶν πιστῶν μὲ ὅλες τὶς ἅγιες γιορτές Τοῦ μᾶς ἀνασταίνει ἀληθινά, ἀφοῦ μᾶς ἀνεβάζει ψηλά πνευματικά. Ἀρκεῖ νὰ συμμετέχουμε καὶ νὰ ἔχουμε ὄρεξη πνευματική νὰ τὶς πανηγυρίζουμε πνευματικά· τότε τὶς γλεντᾶμε πνευματικά καὶ μεθᾶμε πνευματικά ἀπὸ τὸ παραδεισένιο κρασί οὐ μᾶς φέρνουν οἱ Ἅγιοι καὶ μᾶς κερνοῦν.
 
Τὶς γιορτές γιὰ νὰ τὶς ζήσουμε, πρέπει νὰ ἔχουμε τὸν νοῦ μας στὶς ἅγιες ἡμέρες καὶ ὄχι στὶς δουλειές ποὺ ἔχουμε νὰ κάνουμε γιὰ τὶς ἅγιες ἡμέρες. Νὰ σκεφτώμαστε τὰ γεγονότα τῆς κάθε ἅγιας ἡμέρας (Χριστούγεννα, Θεοφάνεια, Πάσχα κ.λπ.) καὶ νὰ λέμε τὴν εὐχή δοξολογώντας τὸν Θεό. Ἔτσι θὰ γιορτάζουμε μὲ πολλή εὐλάβεια κάθε γιορτή. Οἱ κοσμικοί ζητοῦν νὰ καταλάβουν τὰ Χριστούγεννα μὲ τὸ χοιρινό, τὸ Πάσχα μὲ τὸ ἀρνί, τὶς Ἀποκριές μὲ τὸ κομφετί. Οἱ ἀληθινοί μοναχοί ὅμως κάθε μέρα ζοῦν τὰ θεία γεγονότα καὶ ἀγάλλονται συνέχεια. Κάθε ἑβδομάδα ζοῦν τὴν Μεγάλη Ἑβδομάδα. Κάθε Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή ζοῦν τὴν Μεγάλη Τετάρτη, τὴν Μεγάλη Πέμπτη, τὴν Μεγάλη Παρασκευή, δηλαδή τὰ Πάθη τοῦ Χριστοῦ, καὶ κάθε Κυριακή τὸ Πάσχα, τὴν Ἀνάσταση. Τί, θὰ πρέπη νὰ ἔρθη ἡ Μεγάλη Ἑβδομάδα, γιὰ νὰ θυμηθῆ κανεὶς τὰ Πάθη τοῦ Χριστοῦ; Πρέπει νὰ ἔρθη τὸ Πάσχα μὲ τὸ ἀρνί, γιὰ νὰ καταλάβω τὸ «Χριστός ἀνέστη»σάν τούς κοσμικούς; Ὁ Χριστός τί εἶπε; «Ἕτοιμοι γίνεσθε» (1) εἶπε. Δὲν εἶπε, «ἑτοιμασθῆτε τώρα!».Ἀπὸ τὴν στιγμή ποὺ λέει ὁ Χριστός, «ἕτοιμοι γίνεσθε», πρέπει ὁ ἄνθρωπος, καὶ ἰδίως ὁ μοναχός, νὰ εἶναι ἕτοιμος συνέχεια. Νὰ μελετάη καὶ νὰ ζῆ τὰ θεία γεγονότα συνέχεια. Ὅταν κανεὶς μελετάη τὰ γεγονότα τῆς κάθε γιορτῆς, φυσιολογικά θὰ συγκινηθῆ καὶ μὲ ἰδιαίτερη εὐλάβεια θὰ προσευχηθῆ. Ἔπειτα στὶς Ἀκολουθίες ὁ νοῦς νὰ εἶναι στὰ γεγονότα ποὺ γιορτάζουμε καὶ μὲ εὐλάβεια νὰ παρακολουθοῦμε τὰ τροπάρια ποὺ ψάλλονται. Ὅταν ὁ νοῦς εἶναι στὰ θεία νοήματα, ζῆ τὰ γεγονότα ὁ ἄνθρωπος, καὶ ἔτσι ἀλλοιώνεται. Ὅταν σκεφτώμαστε λ.χ. ἕναν Ἅγιο ποὺ τὸν ἔχουμε σὲ εὐλάβεια ἤ τὸν Ἅγιο ποὺ γιορτάζουμε, ὁ νοῦς θὰ πάη καὶ λίγο παραπάνω· θὰ πάη στὸν Οὐρανό. Καὶ ὅταν σκεφτώμαστε τούς Ἁγίους, μᾶς σκέφτονται καὶ οἱ Ἅγιοι καὶ μᾶς βοηθοῦν. Ἔτσι πιάνει κανεὶς φιλία μὲ τούς Ἁγίους, ποὺ εἶναι καὶ ἡ πιὸ σίγουρη φιλία. Τότε μπορεῖ νὰ εἶναι μόνος καὶ νὰ ζῆ μὲ ὅλους· καὶ μὲ Ἁγίους καὶ μὲ Ἀγγέλους καὶ μὲ ὅλον τὸν κόσμο. Νὰ εἶναι μόνος καὶ νὰ νιώθη ὅλη αὐτήν τὴν συντροφιά! Εἶναι ζωντανή ἡ παρουσία τῶν Ἁγίων. Ὅλοι οἱ Ἅγιοι εἶναι παιδιά τοῦ Θεοῦ καὶ βοηθοῦν ἐμᾶς τὰ ταλαίπωρα παιδιά τοῦ Θεοῦ.
 
Τούς Ἁγίους μας, ποὺ ἔχυσαν εἴτε αἷμα εἴτε ἱδρῶτες καὶ δάκρυα γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, πάντα πρέπει νὰ τούς γιορτάζουμε μὲ εὐλάβεια, γιὰ νὰ βοηθιώμαστε. Καὶ ὅταν ἀκοῦμε τὸ Συναξάρι τούς «Τή αὐτή ἡμέρα μνήμη τοῦ Ἁγίου…», νὰ στεκώμαστε ἐκείνη τὴν στιγμή ὄρθιοι, ὅπως καὶ οἱ στρατιῶτες στέκονται προσοχή, ὅταν διαβάζωνται τὰ ὀνόματα τῶν ἠρωικῶς πεσόντων συναδέλφων τους. «Τὴν τάδε τοῦ μηνός… ὁ στρατιώτης δείνα ἔπεσε μαχόμενος ἠρωικῶς στὸ τάδε μέτωπο».
 
Στὴν γιορτή, γιὰ νὰ νιώση κανεὶς τὸ γεγονός, δὲν πρέπει νὰ δουλεύη. Τὴν Μεγάλη Παρασκευή λ.χ., ἐὰν θέλη νὰ νιώση κάτι, δὲν πρέπει νὰ κάνη τίποτε ἄλλο ἐκτός ἀπὸ προσευχή. Στὸν κόσμο οἱ καημένοι οἱ κοσμικοί τὴν Μεγάλη Ἐβδοβάδα ἔχουν δουλειές. Μεγάλη Παρασκευή νὰ δίνουν εὐχές. «Χρόνια πολλά! Νὰ ζήσετε! Μὲ μία νύφη!».… Δὲν κάνει! Ἐγώ τὴν Μεγάλη Παρασκευή κλείνομαι στὸ Καλύβι. Ὅπως καὶ μετά τὸ Ἀγγελικό Σχῆμα ἡ ἑβδομάδα τῆς ἡσυχίας ποὺ ἀκολουθεῖ, βοηθάει, γιατί ποτίζει ἡ θεία Χάρις τὴν ψυχή καὶ καταλαβαίνει ὁ μεγαλόσχημος τί ἔγινε, ἔτσι καὶ στὶς γιορτές ἡ ἡσυχία πολύ βοηθάει. Μᾶς δίνεται περισσότερη εὐκαιρία νὰ ξεκουρασθοῦμε λίγο, νὰ μελετήσουμε καὶ νὰ προσευχηθοῦμε. Θὰ ἔρθη ἕνας καλός λογισμός, θὰ ἐξετάσουμε τὸν ἑαυτό μας, θὰ ποῦμε λίγο τὴν εὐχή καὶ θὰ νιώσουμε ἔτσι κάτι ἀπὸ τὸ θεῖο γεγονός τῆς ἡμέρας. 

ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ Α'- ΜΕ ΠΟΝΟ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΑΝΘΡΩΠΟ

ΑΓΙΟΣ ΜΑΡΚΟΣ Ο ΑΣΚΗΤΗΣ: ΓΙΑ ΤΗ ΝΗΣΤΕΙΑ!

 Για τη νηστεία

Αγίου Μάρκου του Ασκητού

 

Εκείνοι που αρχίζουν την άσκηση και την εκτελούν, και οι νέοι και οι μεγαλύτεροι, έχοντας το σώμα τους δυναμωμένο, χωρίς να φοβούνται ούτε την κούραση, ούτε την ταλαιπωρία, πρέπει με πολλή προθυμία να έχουν διαρκώς αρχηγό τους τη χρησιμότερη και ασφαλέστερη νηστεία. Να τρώνε από καιρό σε καιρό το ψωμί με τη ζυγαριά, και το νερό να το πίνουν με μέτρο, και να χρησιμοποιούν τόσο, ώστε να φεύγουν από το δείπνο πεινασμένοι και διψασμένοι, για να μη εμποδίζονται από την ηδονή των φαγητών να προσφέρουν την αναγκαία υπηρεσία στον Θεό. Γιατί, αν θελήσουμε τρώγοντας να χορτάσουμε, γρήγορα κυριευμένοι από ακηδία θα στραφούμε σε άλλη επιθυμία, και αν την ικανοποιήσουμε και αυτήν τρώγοντας, θα την αποδοκιμάσουμε και αυτήν όπως και την πρώτη και θα την εγκαταλείπουμε. Και δεν μπορούμε, εάν σκεφθούμε μέσα μας επιθυμία ή νηστεία, να επιμείνουμε στην παράκληση χορτάτοι. Τι πιο πολυτελές μεταξύ των τροφών υπάρχει από το μάννα; Κι όμως, μόλις το έφαγε και, χόρτασε ο Ισραηλιτικός λαός, όταν δεν είχε κάτι καλύτερο να επιθυμήσει, επιθύμησε το κατώτερο, σκόρδα και κρεμμύδια, επειδή στον χορτασμό η επιθυμία του άλλου είναι έμφυτη. Εφόσον λοιπόν μόλις χορτάσουμε ψωμί, επιθυμούμε κάτι άλλο, τρώγοντας ψωμί να μη χορταίνουμε, ώστε, επιθυμώντας αυτό, να επιθυμούμε πάντοτε να χορτάσουμε, με σκοπό και τη ζημιά της επιθυμίας να αποφύγουμε, και να επιτύχουμε τη δικαίωση από την εγκράτεια.
Άλλ’ ίσως πει κάποιος από τους πιο οκνηρούς ως προς τη νηστεία. Μήπως είναι αμαρτία το να τρώγει ο άνθρωπος; Αλλ’ ούτε και εγώ το συμβουλεύω αυτό επειδή είναι αμαρτία. Αλ’ επειδή η αμαρτία αποτελεί επακόλουθο αυτού. Και ο Ισραήλ δεν αμάρτησε επιθυμώντας τα σκόρδα και τα κρεμμύδια, αλλά με την επιθυμία, μιλώντας άσχημα εναντίον του Θεού, ασέβησε. Γιατί είπε- «Μήπως μπορεί ο Θεός να στρώσει τραπέζι στην έρημο;». Και όταν τους ετοιμάσθηκε το τραπέζι, τότε εκδηλώθηκε η οργή του Θεού μεταξύ τους, και σκότωσε, δένοντας τους χειροπόδαρα, τους αρχηγούς τους, για να μη επιθυμήσουν πάλι ζώντας άλλη τροφή, και επαναστατήσουν πάλι εναντίον του Ύψιστου, και εξολοθρευθούν και οι υπόλοιποι από αυτούς. ’Έργο μας είναι να εξουσιάσουμε την αυθάδη κοιλιά μας. Γιατί είναι Θεός για εκείνους που νικώνται από αυτήν και δεν είναι δυνατόν να αθωωθεί όποιος την ανέχεται. Όμως δεν είναι μόνο ο χορτασμός επικίνδυνος, αλλά και η ασιτία. Γιατί, εάν περάσουν περισσότερες μέρες χωρίς να φάμε τίποτε, η αδιαφορία μπαίνοντας μέσα μας θα επαναστατήσει και θα μας πολεμήσει, και τότε την αγρυπνία μας κατά τη νύχτα θα την μεταβάλει σε ύπνο. ενώ την προσευχή της ημέρας σε σαρκικούς λογισμούς, ώστε εμείς από τον ύπνο να μη ωφεληθούμε καθόλου, ενώ από τους σαρκικούς λογισμούς να βλαφθούμε πάρα πολύ. Γιατί αρχίζουμε, επειδή ασκούμε τη νηστεία περισσότερο από τους άλλους, να υπερηφανευόμαστε και να περιφρονούμε τους μικρότερους, πράγμα που είναι φοβερότερο από κάθε αμάρτημα. Γιατί, όπως ένας άμυαλος γεωργός, εάν αφήσει άσπαρτο το χωράφι του, που το προετοίμασε με πολλά έξοδα, κόπιασε με ζημιά, έτσι και εμείς· εάν τη σάρκα μας, την όποια υποτάξαμε με πολύ κόπο, δεν την καταπονήσουμε με τα λόγια της προσευχής, η προσπάθειά μας θα αποβεί μάλλον εις βάρος μας.
Άλλ’ ίσως κάποιος να πει Εάν η δικαίωση βρίσκεται στην προσευχή, τότε ποια η ανάγκη της νηστείας; Είναι μεγάλη και με κάθε τρόπο. Γιατί, όπως κάποιος από τους φτωχούς γεωργούς, εάν σπείρει σε ακαλλιέργητο χωράφι χωρίς να οργώσει το χώμα, θα θερίσει αγκάθια αντί για σιτάρι, έτσι και εμείς εάν, αφού βασανίσαμε τη σάρκα μας με τη νηστεία, δεν σπείρουμε τον λόγο της προσευχής, αντί για δικαίωση, θ’ αποκομίσουμε αμαρτίες. Γιατί η σάρκα μας αυτή προέρχεται από εκείνη τη γη. και εάν δεν την φροντίσουμε τόσο πολύ. όσο εκείνην, δεν θα βλαστήσει ποτέ καρπό δικαιοσύνης. Και τα λέγω αυτά όχι για να αποθαρρύνω εκείνους που θέλουν να ωφεληθούν από τη νηστεία, αλλά για να προτρέψω εκείνους που θέλουν να ασκήσουν την απάθεια του σώματός τους με διάκριση και φόβο Θεού. Γιατί, με όποιον τρόπο ωφελεί εκείνους που την πλησιάζουν με περίσκεψη, με τον ίδιο τρόπο βλάπτει εκείνους που καταφεύγουν σ’ αυτήν ασυλλόγιστα. Εκείνοι λοιπόν που επιθυμούν να έχουν ωφέλεια απ’ αυτήν. πρέπει να προφυλάσσονται και από τη βλάβη της. Και το ψωμί που τρώμε μετά την συμπλήρωση της νηστείας, την οποία ορίζουμε για τον εαυτό μας, αυτό να το διαιρούμε σε μέρη ίσα προς τις μέρες της νηστείας, ώστε, τρώγοντας ένα μικρό κομμάτι κάθε μέρα, να φιμώσουμε την επιθυμία της σάρκας μας, και να έχουμε την καρδιά μας αφοσιωμένη στην ωφελιμότερη προσευχή, ώστε με τη δύναμη του Θεού, φυλαγμένοι από την έπαρση, να διανύουμε όλες τις μέρες της ζωής μας με ταπεινοφροσύνη, χωρίς την όποια κανένας δεν ευαρέστησε τον Θεό.
Γιατί, εάν φροντίζαμε την ταπεινοφροσύνη, δεν θα είχαμε ανάγκη από παιδεία· καθόσον όλα το κακά και δεινά που συμβαίνουν σε μας, συμβαίνουν εξαιτίας της υπερηφανείας μας. Πράγματι, αν στον ‘Απόστολο Παύλο, για να μη επαρθεί, δόθηκε άγγελος του Σατανά, πόσο μάλλον σε μας τους έπη ρ μένους δεν θα δοθεί ο ίδιος ο Σατανάς, για να μας καταπατεί μέχρι να ταπεινωθούμε; Οι προπάτορες μας ήταν κύριοι του σπιτιού τους, και πλούτο είχαν, και για τις γυναίκες και τα παιδιά τους φρόντιζαν, και με τον Θεό μιλούσαν λόγω της ειλικρινούς ταπεινοφροσύνης τους. Ενώ εμείς και από τον κόσμο αναχωρήσαμε, και τα σπίτια μας εγκαταλείψαμε και χλευαζόμαστε από τους δαίμονες εξαιτίας της αλαζονείας μας. Εκείνος που επαίρεται αγνοεί τον εαυτό του. Γιατί, αν γνώριζε τον εαυτό του και την αφροσύνη του με την οποία συμπεριφέρεται, δεν θα υπερηφανευόταν. Και αυτός που αγνοεί τον εαυτό του, πως μπορεί να γνωρίσει τον Θεό; Γιατί, αν δεν μπόρεσε να καταλάβει την αφροσύνη του, πως θα μπορέσει να καταλάβει τη σοφία του Θεού. από την όποια βρίσκεται πολύ μακριά και είναι ξένος προς αυτήν; Καθόσον εκείνος που γνωρίζει τον Θεό, βλέπει σαν σε καθρέφτη τη μεγαλοσύνη του, και κακίζει τον εαυτό του, όπως έκανε ο μακάριος Ιώβ, ο όποιος λέγει- «Προηγουμένως μόνο με τα αυτιά μου άκουα για σένα. Τώρα όμως σε είδα με τα μάτια μου. Γι’ αυτό ελεεινολόγησα τον εαυτό μου και έλειωσα. Αισθάνομαι ότι είμαι χώμα και στάχτη».
Εκείνοι λοιπόν που μιμούνται τον Ιώβ, αυτοί βλέπουν τον Θεό. και αυτοί που τον βλέπουν, αυτοί τον γνωρίζουν. Αν λοιπόν Θελήσουμε να δούμε τον Θεό. ας ελεεινολογήσουμε τον εαυτό μας και ας δείξουμε ταπεινοφροσύνη. ώστε, όχι μόνο να τον βλέπουμε απέναντι μας, αλλά και έχοντας τον μέσα μας να κατοικεί και να αναπαύεται. να τον απολαμβάνουμε. Γιατί με τον τρόπο αυτόν η αφροσύνη μας θα σοφισθεί με τη σοφία του. και η αδυναμία μας θα ενισχυθεί με τη δύναμή του, δυναμώνοντας μας για χάρη αυτού που μας αξίωσε της δωρεάς αυτής, για να δοξαστεί περισσότερο σε μας και να καταντροπιάσει υπερβολικά τον εχθρό μας διάβολο για χάρη μας, με τον ίδιο τον Κύριό μας τον Ιησού Χριστό, γιατί, σ’ αυτόν πρέπει η δόξα και μεγαλοσύνη και μεγαλοπρέπεια στους αιώνες. Αμήν.

ΑΓΙΟΣ ΣΙΛΟΥΑΝΟΣ Ο ΑΘΩΝΙΤΗΣ: ΟΤΑΝ Ο ΝΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟΝ ΘΕΟ, ΤΟΤΕ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΛΗΣΜΟΝΕΙΤΑΙ ΕΝΤΕΛΩΣ!

Όταν ο νους είναι στον Θεό,

τότε ο κόσμος λησμονείται εντελώς!

 

Ὁ Κύριος εἶναι ἐλεήμων, αὐτὸ τὸ γνωρίζει ἡ ψυχή μου, ἀλλὰ δὲν μπορῶ νὰ τὸ περιγράψω. Εἶναι ὑπερβολικὰ πράος καὶ ταπεινός, καὶ ὅταν Τὸν δεῖ ἡ ψυχή, τότε ἀλλάζει καὶ γεμίζει ἀπὸ ἀγάπη γιὰ τὸν Θεὸ καὶ τὸν πλησίον καὶ γίνεται καὶ ἡ ἴδια πραεία καὶ ταπεινή.
Ὅταν ὁ νοῦς εἶναι ὅλος στόν Θεό, τότε ὁ κόσμος λησμονεῖται ἐντελῶς. Όποιος αγαπάει τον Κύριο, σκέφτεται πάντα Εκείνον. Η θύμηση του Θεού γεννάει την προσευχή. Αν δεν θυμάσαι τον Κύριο, τότε και δεν θα προσεύχεσαι και χωρίς την προσευχή, δεν θα παραμείνει η ψυχή στην αγάπη του Θεού, γιατί η χάρη του Αγίου Πνεύματος έρχεται με την προσευχή.
Η προσευχή προφυλάσσει τον άνθρωπο από την αμαρτία, γιατί ο νους, όταν προσεύχεσαι, είναι απασχολημένος με το Θεό και στέκεται με ταπεινό πνεύμα ενώπιον του Κυρίου, τον Οποίο γνωρίζει η ψυχή του προσευχομένου.

Ἅγιος Σιλουανός

ΟΣΙΟΣ ΣΙΛΟΥΑΝΟΣ Ο ΑΘΩΝΙΤΗΣ: Η ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΑΣ ΜΕ ΤΟ ΘΕΟ!

 Όσιος Σιλουανός ο Αθωνίτης

Η γνωριμία μας με το Θεό

 

Πως θα γνωρίσουμε το Θεό

Πολύ μας αγαπάει ο Κύριος’ αυτό το έμαθα από το Άγιο Πνεύμα, που μου έδωσε Εκείνος κατά το μέγα Του έλεος. Γέρασα και ετοιμάζομαι για το θάνατο και γράφω την αλήθεια από αγάπη για τους ανθρώπους. Το Άγιο Πνεύμα, που μου έδωσε ο Κύριος, θέλει να σωθούν όλοι, να γνωρίσουν όλοι το Θεό. Ήμουνα χειρότερος κι από έναν βρωμερό σκύλο, εξαιτίας των αμαρτιών μου’ σαν άρχισα όμως να ζητώ συγχώρηση από το Θεό, Αυτός μου έδωσε όχι μόνο τη συγχώρηση αλλά και το Άγιο Πνεύμα. Έτσι, εν Πνεύματι Αγίω, γνώρισα το Θεό. Βλέπεις αγάπη που έχει ο Θεός για μας; Ποιος, αλήθεια, θα μπορούσε να περιγράψει την ευσπλαχνία Του; Αδελφοί μου, πέφτω στα γόνατα και σας παρακαλώ, πιστεύετε στο Θεό, πιστεύετε πως υπάρχει το Άγιο Πνεύμα, που μαρτυρεί για το Θεό σ’ όλες τις εκκλησίες μας, αλλά και στην ψυχή μου. Το Άγιο Πνεύμα είναι αγάπη. Και η αγάπη αυτή πλημμυρίζει όλες τις ψυχές των ουρανοπολιτών αγίων. Και το ίδιο Άγιο Πνεύμα είναι στη γη, στις ψυχές όσων αγαπούν το Θεό. Εν Πνεύματι Αγίω οι ουρανοί βλέπουν τη γη, ακούνε τις προσευχές μας και τις προσκομίζουν στο Θεό.
 
Ζούμε στη γη και δεν βλέπουμε το Θεό, δεν μπορούμε να Τον δούμε. Αλλά σαν έρθει το Άγιο Πνεύμα στην ψυχή, τότε θα δούμε το Θεό, όπως Τον είδε ο άγιος Στέφανος (Πραξ. 7, 55-56). Η ψυχή και ο νους αναγνωρίζουν αμέσως με το Άγιο Πνεύμα ότι Αυτός είναι ο Κύριος. Έτσι ο άγιος Συμεών ο Θεοδόχος, με το Άγιο Πνεύμα, αναγνώρισε στο μικρό βρέφος τον Κύριο (Λουκ. 2, 25-32). Έτσι και ο Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής, με το Άγιο Πνεύμα επίσης, αναγνώρισε τον Κύριο και Τον υπέδειξε στους ανθρώπους. Και στον ουρανό και στη γη ο Θεός γνωρίζεται μόνο με το Άγιο Πνεύμα, όχι με την επιστήμη. Και τα παιδιά που δεν σπούδασαν καθόλου, γνωρίζουν τον Κύριο με το Άγιο Πνεύμα. Χωρίς το Άγιο Πνεύμα κανείς δεν μπορεί να γνωρίσει το Θεό και πόσο πολύ μας αγαπάει. Ακόμα κι αν διαβάζουμε ότι μας αγάπησε και έπαθε από αγάπη για μας, σκεφτόμαστε γι’ αυτά μόνο με το νου, αλλά δεν καταλαβαίνουμε όπως πρέπει, με την ψυχή, την αγάπη του Χριστού. Όταν όμως μας διδάξει, τότε γνωρίζουμε με ενάργεια και αισθητά την αγάπη’ τότε γινόμαστε όμοιοι με τον Κύριο.
 
Καθένας μας μπορεί να κρίνει για το Θεό κατά το μέτρο της χάριτος του Αγίου Πνεύματος που γνώρισε. Γιατί πώς είναι δυνατό να σκεφτόμαστε και να κρίνουμε για πράγματα που δεν είδαμε ή δεν ακούσαμε και δεν ξέρουμε; Οι άγιοι λένε πως είδαν το Θεό. Αλλά υπάρχουν και άνθρωποι που λένε ότι δεν υπάρχει Θεός. Είναι φανερό πως μιλούν έτσι, γιατί δεν Τον γνώρισαν΄ αυτό όμως δεν σημαίνει καθόλου πως ο Θεός δεν υπάρχει. Οι άγιοι μιλούν για πράγματα που πραγματικά είδαν και γνωρίζουν. Δεν λένε, για παράδειγμα, πως είδαν ένα άλογο μήκους ενός χιλιομέτρου ή ένα πλοίο δέκα χιλιομέτρων, που δεν υπάρχουν. Κι εγώ νομίζω, πως, αν δεν υπήρχε Θεός, δεν θα μιλούσαν καν γι’ Αυτόν στη γη. Οι άνθρωποι όμως θέλουν να ζουν σύμφωνα με το δικό τους θέλημα και γι’ αυτό λένε πως δεν υπάρχει Θεός, βεβαιώνοντας έτσι μάλλον πως υπάρχει. Όλων των λαών η ψυχή αισθανόταν πως υπάρχει ο Θεός, αν και δεν ήξεραν να λατρεύουν τον αληθινό Θεό. Το Άγιο Πνεύμα όμως δίδαξε πρώτα τους προφήτες, έπειτα τους αποστόλους, ύστερα τους αγίους πατέρες και επισκόπους μας, κι έτσι έφτασε ως εμάς η αληθινή πίστη. Εμείς γνωρίσαμε τον Κύριο με το Άγιο Πνεύμα. Και όταν Τον γνωρίσαμε, τότε στερεώθηκε σ’ Αυτόν η ψυχή μας. Γνωρίστε, λαοί, ότι πλαστήκαμε για να δοξάζουμε τον ουράνιο Θεό, και να μην προσκολλάστε στη γη, γιατί ο Θεός είναι Πατέρας μας και μας αγαπάει σαν πολυπόθητα παιδιά Του. Όποιος δεν γνωρίζει τη χάρη, δεν την επιζητεί. Οι άνθρωποι προσκολλήθηκαν στη γη, γι’ αυτό οι πιο πολλοί δεν ξέρουν πως τίποτα το γήινο δεν μπορεί να συγκριθεί με τη γλυκύτητα του Αγίου Πνεύματος.
 
Πολλοί φιλονικούν για την πίστη – και δεν υπάρχει τέλος σ’ αυτές τις φιλονικίες-, ενώ, αντί να φιλονικούμε, πρέπει να προσευχόμαστε μόνο στο Θεό και την Παναγία, και ο Κύριος θα μας δώσει το φωτισμό χωρίς φιλονικίες, και μάλιστα γρήγορα. Πολλοί μελέτησαν όλες τις θρησκείες, αλλά δεν γνώρισαν την αληθινή πίστη όπως πρέπει. Όποιος όμως προσεύχεται στο Θεό με ταπείνωση να τον φωτίσει, σ’ αυτόν ο Κύριος θα δώσει να μάθει πόσο αγαπάει τον άνθρωπο. Οι υπερόπτες ελπίζουν να μάθουν τα πάντα με τον νου τους, αλλά ο Θεός τους έθεσε όρια.
 
Ο Κύριος είπε: «Όπου ειμί εγώ, εκεί και ο διάκονος ο εμός έσται… ίνα θεωρή την δόξαν την εμήν» (πρβλ. Ιω. 12, 26’ 17, 24). Οι άνθρωποι όμως δεν κατανοούν τις Γραφές, τις βρίσκουν σχεδόν ακατανόητες. Μόνο όταν τους διδάξει το Άγιο Πνεύμα, τότε όλα γίνονται κατανοητά και η ψυχή αισθάνεται σαν να είναι στους ουρανούς. Γιατί το ίδιο Άγιο Πνεύμα είναι στους ουρανούς και στη γη και στην Αγία Γραφή και στις ψυχές όσων αγαπούν το Θεό. Χωρίς Πνεύμα Άγιο οι άνθρωποι πλανώνται και αδυνατούν να γνωρίσουν αληθινά το Θεό και την ανάπαυση κοντά Του, έστω κι αν μελετούν συνεχώς.
 
Ω αδελφοί, σας παρακαλώ και σας ικετεύω στο όνομα της ευσπλαχνίας του Θεού: Πιστεύετε στο Ευαγγέλιο και στη μαρτυρία της Αγίας Εκκλησίας, και τότε θα γευθείτε, ήδη απ’ αυτή τη γη, τη μακαριότητα του παραδείσου. Αληθινά, η βασιλεία του Θεού είναι μέσα μας: Η αγάπη του Θεού χαρίζει στην ψυχή τον παράδεισο. Πολλοί πρίγκιπες και άρχοντες εγκατέλειψαν τους θρόνους τους, όταν γνώρισαν την αγάπη του Θεού. Κι αυτό είναι ευνόητο, γιατί η αγάπη του Θεού είναι φλογερή. Με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος η χαρά της ψυχής φτάνει ως τα δάκρυα, και τίποτα επίγειο δεν μπορεί να συγκριθεί μαζί της. Πόσο ευτυχισμένοι είμαστε εμείς οι ορθόδοξοι χριστιανοί! Τι Θεό έχουμε! Είναι αξιολύπητοι όσοι δεν γνώρισαν το Θεό. Αυτοί δεν βλέπουν το αιώνιο φως, και μετά το θάνατο πορεύονται στο αιώνιο σκοτάδι. Αυτό το ξέρουμε, γιατί το Άγιο Πνεύμα πληροφορεί μέσα στην Εκκλησία τους αγίους για το τι υπάρχει στον ουρανό και τι στον άδη. Ω, πόσο αξιολύπητοι είναι οι πλανεμένοι άνθρωποι! Αυτοί δεν μπορούν να ξέρουν τι είναι η αληθινή χαρά. Μερικές φορές διασκεδάζουν και γελούν, αλλά το γέλιο και η απόλαυση, που δοκιμάζουν, θα μεταβληθούν σε θρήνο και θλίψη. Δική μας χαρά είναι ο Χριστός. Με τα πάθη Του μας έγραψε στο βιβλίο της ζωής, και στη βασιλεία των ουρανών θα είμαστε αιώνια με το Θεό και θα βλέπουμε τη δόξα Του και θα ευφραινόμαστε μαζί Του. Η χαρά μας είναι το Άγιο Πνεύμα. Είναι τόσο γλυκό και ευχάριστο! Αυτό μαρτυρεί στην ψυχή για τη σωτηρία.
 
Τα επίγεια μαθαίνονται με την επίγεια διάνοια, ενώ ο Θεός και όλα τα επουράνια γνωρίζονται μόνο με το Άγιο Πνεύμα. Γι’ αυτό παραμένουν απρόσιτα στο νου που δεν αναγεννήθηκε.
 

Τι μας εμποδίζει να γνωρίσουμε το Θεό

Η απιστία προέρχεται από την υπερηφάνεια. Ο υπερήφανος ισχυρίζεται πως θα γνωρίσει τα πάντα με το νου του και την επιστήμη, αλλά η γνώση του Θεού παραμένει ανέφικτη γι’ αυτόν, γιατί ο Θεός γνωρίζεται μόνο με αποκάλυψη του Αγίου Πνεύματος.
 
Ο Κύριος αποκαλύπτεται στις ταπεινές ψυχές. Σ’ αυτές δείχνει τα έργα Του, που είναι ακατάληπτα για το νου μας. Με τον φυσικό μας νου μπορούμε να γνωρίσουμε μόνο τα γήινα πράγματα, κι αυτά μερικώς, ενώ ο Θεός και όλα τα ουράνια γνωρίζονται με το Άγιο Πνεύμα. Μερικοί μοχθούν σ΄ όλη τους τη ζωή για να μάθουν τι υπάρχει στον ήλιο ή στη σελήνη ή κάτι παρόμοιο, αλλ’ αυτά δεν ωφελούν την ψυχή. Αν όμως προσπαθούσαμε να γνωρίσουμε τι υπάρχει μέσα στον άνθρωπο, τότε θα βλέπαμε στην ψυχή του αγίου τη βασιλεία των ουρανών, ενώ στην ψυχή του αμαρτωλού σκοτάδι και κόλαση. Και είναι ωφέλιμο να το ξέρουμε, γιατί θα είμαστε αιώνια είτε στη βασιλεία είτε στην κόλαση.
 
Ο νωθρός στην προσευχή εξετάζει με περιέργεια τα πάντα, όσα βλέπει στη γη και στον ουρανό, αλλά δεν γνωρίζει ποιος είναι ο Κύριος ούτε προσπαθεί να το μάθει. Κι όταν ακούει διδασκαλία για το Θεό, λέει: “Μα πώς είναι δυνατό να γνωρίσουμε το Θεό; Κι εσύ από που Τον γνωρίζεις;”. Θα σου πω: Μαρτυρεί το Άγιο Πνεύμα, Αυτό γνωρίζει και μας διδάσκει. “Άλλα μήπως το Πνεύμα είναι ορατό;”. Οι απόστολοι Το είδαν να κατεβαίνει σε πύρινες γλώσσες, κι εμείς Το αισθανόμαστε μέσα μας. Είναι γλυκύτερο από καθετί γήινο. Αυτό γεύονταν οι προφήτες και μιλούσαν στο λαό, και ο λαός τους πρόσεχε. Οι άγιοι απόστολοι έλαβαν Άγιο Πνεύμα και κήρυξαν σωτηρία στον κόσμο χωρίς να φοβούνται τίποτα, γιατί τους ενίσχυε αυτό το Πνεύμα. Το ίδιο και οι μάρτυρες και οι ασκητές πήγαιναν χαρούμενοι στο μαρτύριο και την κακοπάθεια. Γιατί το Άγιο Πνεύμα, το αγαθό και γλυκύ, έλκει την ψυχή στην αγάπη του Κυρίου. Κι έτσι η ψυχή, χάρη στη γλυκύτητα του Αγίου Πνεύματος, δεν φοβάται τα βασανιστήρια.
 
Πολλοί άνθρωποι λένε σήμερα πως δεν υπάρχει Θεός. Μιλούν έτσι γιατί στην καρδιά τους ζει υπερήφανο πνεύμα, που τους υποβάλλει ψέματα εναντίον της Αλήθειας και της Εκκλησίας του Θεού. Νομίζουν πως είναι σοφοί, ενώ στην πραγματικότητα δεν αντιλαμβάνονται καν ότι τέτοιοι λογισμοί δεν είναι δικοί τους, αλλά προέρχονται από τον εχθρό. Αν όμως κανείς τους δεχθεί στην καρδιά του και τους αγαπήσει, τότε γίνεται συγγενής με το πονηρό πνεύμα. Και είθε να μη δώσει ο Θεός σε κανένα να πεθάνει σε τέτοια κατάσταση. Αντίθετα, στην καρδιά των αγίων ζει η χάρη του Αγίου Πνεύματος, που τους κάνει συγγενείς του Θεού. Οι άγιοι νιώθουν ολοκάθαρα πως είναι πνευματικά παιδιά του ουράνιου Πατέρα, και γι’ αυτό λένε: “Πάτερ ημών…“.
 
Η υπερηφάνεια εμποδίζει την ψυχή να μπει στο δρόμο της πίστεως. Στον άπιστο δίνω μια συμβουλή. Ας πει: “Κύριε, αν υπάρχεις, φώτισε με, και θα Σε υπηρετήσω μ΄ όλη μου την καρδιά και μ’ όλη μου την ψυχή”. Και ο Κύριος θα φωτίσει οπωσδήποτε μια τέτοια ταπεινή σκέψη και προθυμία για την υπηρεσία του Θεού. Δεν πρέπει όμως να λέει: “Αν υπάρχεις, παίδεψέ με”. Γιατί αν έρθει η τιμωρία, είναι δυνατό να μη βρει τη δύναμη να ευχαριστήσει το Θεό και να μετανοήσει. Όταν ο Κύριος σε φωτίσει, τότε η ψυχή σου θα Τον αισθανθεί, θα αισθανθεί πως την συγχώρησε και την αγαπάει. Θα το μάθεις με την πείρα σου, και η χάρη του Αγίου Πνεύματος θα μαρτυρεί στην ψυχή τη σωτηρία, και θα θέλεις τότε να διακηρύσσεις σ’ όλο τον κόσμο: “Πόσο πολύ μας αγαπάει ο Κύριος!”. Ο Απόστολος Παύλος, όσο δεν γνώριζε τον Κύριο, Τον καταδίωκε. Όταν όμως Τον γνώρισε, τότε γύρισε σ΄ όλη την οικουμένη κηρύσσοντας το Χριστό. Για να σωθείς, είναι ανάγκη να ταπεινωθείς. Γιατί τον υπερήφανο, και με τη βία να τον βάλεις στον παράδεισο, κι εκεί δεν θα βρει ανάπαυση. Κι εκεί δεν θα είναι ικανοποιημένος και θα λέει: “Γιατί δεν είμαι εγώ στην πρώτη θέση;”. Αντίθετα, η ταπεινή ψυχή είναι γεμάτη αγάπη και δεν επιδιώκει πρωτεία, αλλά επιθυμεί για όλους το καλό και ευχαριστιέται με όλα.
 
Δείξαμε μεγάλη αμέλεια και δεν καταλαβαίνουμε πια αν υπάρχει η κατά Χριστόν ταπείνωση και αγάπη. Βέβαια, η ταπείνωση αυτή και η αγάπη γίνονται γνωστές μόνο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Εμείς όμως δεν ξέρουμε ότι, για να προσελκύσουμε τη χάρη κοντά μας, πρέπει να την ποθήσουμε μ’ όλη μας την ψυχή. Άλλα πώς θα ποθήσουμε κάτι που δεν το γνωρίζουμε καθόλου; Και όμως, όλοι μας τη γνωρίζουμε τη χάρη, έστω και λίγο, γιατί το Άγιο Πνεύμα κινεί κάθε ψυχή στην αναζήτηση του Θεού. Ω, πώς πρέπει να παρακαλούμε τον Κύριο να δώσει στην ψυχή το ταπεινό Άγιο Πνεύμα! Η ταπεινή ψυχή έχει μεγάλη ανάπαυση, ενώ η υπερήφανη βασανίζει η ίδια τον εαυτό της. Ο υπερήφανος δεν γνωρίζει την αγάπη του Θεού και βρίσκεται μακριά Του. Υπερηφανεύεται πως είναι πλούσιος ή επιστήμων ή ένδοξος, μα δεν ξέρει την τραγικότητα της φτώχειας και της απώλειάς του, αφού δεν γνώρισε το Θεό. Απεναντίας, εκείνον που αγωνίζεται εναντίον της υπερηφάνειας, τον βοηθάει ο Κύριος να νικήσει αυτό το πάθος.
 
Είναι αδύνατο ν’ αγαπήσουμε και να γνωρίσουμε τον Κύριο, αν δεν ζήσουμε σύμφωνα με τις εντολές Του. Ο άνθρωπος όμως από μόνος του είναι ανίκανος να τηρήσει τις εντολές του Θεού. Γι’ αυτό ο Ιησούς είπε: «Αιτείτε, και δοθήσεται υμίν” (Ματθ. 7, 7). Αν δεν ζητάμε, βασανίζουμε μόνοι μας τον εαυτό μας και χάνουμε τη χάρη του Αγίου Πνεύματος.
 
Στον αγώνα μας πρέπει να είμαστε ανδρείοι. Ο Κύριος αγαπάει την ανδρεία και συνετή ψυχή. Αν δεν έχουμε ανδρεία και σύνεση, τότε πρέπει να τα ζητάμε από το Θεό και να υπακούμε στους πνευματικούς, γιατί σ΄ αυτούς ζει η χάρη του Αγίου Πνεύματος. Ο άνθρωπος μάλιστα, που ο νους του έπαθε βλάβη από δαιμονική ενέργεια, ιδίως αυτός πρέπει να υπακούει στον πνευματικό και να μην εμπιστεύεται καθόλου τον εαυτό του. Οι ψυχικές συμφορές μας έρχονται από την υπερηφάνεια, ενώ τις σωματικές τις παραχωρεί πολλές φορές ο Θεός από αγάπη για μας, όπως έγινε με τον πολύαθλο Ιώβ. Είναι πολύ δύσκολο να διαγνώσεις μέσα σου την υπερηφάνεια. Να όμως μερικά συμπτώματα: Αν σε προσβάλλουν δαίμονες ή σε βασανίζουν κακοί λογισμοί, αυτό σημαίνει πως δεν έχεις ταπείνωση. Γι’ αυτό, έστω κι αν δεν αντιλήφθηκες την υπερηφάνειά σου, ταπεινώσου. Αν είσαι οξύθυμος ή, όπως λένε, νευρικός, αυτό είναι αληθινή συμφορά. Κι αν πάσχεις από παροξυσμούς και φοβίες, θα γιατρευτείς με τη μετάνοια, με το ταπεινό φρόνημα και με την αγάπη για τον αδελφό σου, ακόμα και για τους εχθρούς. Όποιος δεν αγαπάει τους εχθρούς, σε αυτόν δεν έχει κατοικήσει ακόμα η χάρη του Θεού.
 
Στην πλάνη πέφτει κανείς είτε από απειρία είτε από υπερηφάνεια. Κι αν είναι από απειρία, ο Κύριος θεραπεύει γρήγορα αυτόν που πλανήθηκε. Αν όμως είναι από υπερηφάνεια, τότε θα υποφέρει για πολύν καιρό η ψυχή, ώσπου να μάθει την ταπείνωση, και τότε θα θεραπευθεί από τον Κύριο. Στην πλάνη πέφτουμε, όταν νομίζουμε πως είμαστε πιο συνετοί και έμπειροι από τους άλλους, ακόμα κι από τον πνευματικό μας πατέρα. Έτσι σκέφτηκα κι εγώ με την απειρία μου, και γι’ αυτό υπέφερα. Ευχαριστώ βαθιά το Θεό, γιατί έτσι με ταπείνωσε, με νουθέτησε και δεν πήρε το έλεός Του από μένα. Και τώρα σκέφτομαι πως χωρίς εξομολόγηση στον πνευματικό δεν είναι δυνατό ν΄ απαλλαγούμε από την πλάνη, γιατί στον πνευματικό έδωσε ο Θεός τη χάρη του “δεσμείν και λύειν“.
 

Η κοινωνία με το Θεό

Όποιος αγαπάει τον Κύριο, σκέφτεται πάντα Εκείνον. Η θύμηση του Θεού γεννάει την προσευχή. Αν δεν θυμάσαι τον Κύριο, τότε και δεν θα προσεύχεσαι’ και χωρίς την προσευχή, δεν θα παραμείνει η ψυχή στην αγάπη του Θεού, γιατί η χάρη του Αγίου Πνεύματος έρχεται με την προσευχή. Η προσευχή προφυλάσσει τον άνθρωπο από την αμαρτία, γιατί ο νους, όταν προσεύχεσαι, είναι απασχολημένος με το Θεό και στέκεται με ταπεινό Πνεύμα ενώπιον του Κυρίου, τον Οποίο γνωρίζει η ψυχή του προσευχομένου. Ο αρχάριος όμως χρειάζεται χειραγωγό, επειδή η ψυχή, πριν έρθει η χάρη του Αγίου Πνεύματος, έχει μεγάλο πόλεμο εναντίον των εχθρών και δεν μπορεί να διακρίνει η ίδια, αν η γλυκύτητα που δοκιμάζει, προέρχεται από τον εχθρό. Αυτό μπορεί να το διακρίνει μόνο εκείνος που γεύθηκε ο ίδιος το Άγιο Πνεύμα. Αυτός αναγνωρίζει τη χάρη κατά τη γεύση. Όποιος θέλει να ασκεί την προσευχή χωρίς χειραγωγό και, μέσα στην υπερηφάνειά του, φαντάζεται ότι μπορεί να τη διδαχθεί από τα βιβλία, αυτός βρίσκεται κιόλας στην πλάνη. Τον ταπεινό όμως τον προστατεύει ο Κύριος· έτσι, αν πράγματι δεν υπάρχει έμπειρος οδηγός, αυτός καταφεύγει στον υπάρχοντα πνευματικό, και ο Κύριος θα τον σκεπάσει χάρη στην ταπείνωσή του. Σκέψου ότι στον πνευματικό ζει το Άγιο Πνεύμα, και αυτός θα σου πει το ωφέλιμο. Αν όμως σκεφτείς πως ο πνευματικός ζει με αμέλεια και διερωτηθείς, “Πώς είναι δυνατό να έχει το Άγιο Πνεύμα;”, θα υποστείς εξαιτίας αυτής της σκέψης σου μεγάλο πειρασμό, και ο Κύριος θα σε ταπεινώσει και θα επιτρέψει να πέσεις σε κάποια πλάνη. Η προσευχή δίνεται στον προσευχόμενο. Η προσευχή που γίνεται μόνο από συνήθεια, χωρίς καρδιά συντριμμένη για τις αμαρτίες της, δεν είναι αρεστή στο Θεό.
 
Ω άνθρωπε, μάθε την κατά Χριστόν ταπείνωση, και ο Κύριος θα σου χαρίσει να γευθείς τη γλυκύτητα της προσευχής. Κι αν θέλεις να προσεύχεσαι καθαρά, γίνε ταπεινός, γίνε εγκρατής, εξομολογήσου ειλικρινά και θα σε αγαπήσει η προσευχή. Γίνε υπάκουος, υποτάξου ευσυνείδητα στις αρχές, μείνε ευχαριστημένος με όλα, και τότε ο νους σου θα καθαριστεί από μάταιους λογισμούς. Να θυμάσαι πως σε βλέπει ο Κύριος, γι’ αυτό πρόσεχε, μήπως λυπήσεις με κάτι τον αδελφό· μην τον κατακρίνεις και μη τον στενοχωρήσεις ούτε μ’ ένα βλέμμα, και το Πνεύμα το Άγιο θα σε αγαπήσει και θα σε βοηθήσει σε όλα.
 
Το Άγιο Πνεύμα μοιάζει πολύ με αγαπημένη, γνήσια μητέρα. Η μητέρα αγαπάει το παιδί της και πονάει γι’ αυτό. Έτσι και το Άγιο Πνεύμα σπλαχνίζεται, συγχωρεί, θεραπεύει, νουθετεί και χαροποιεί. Και αναγνωρίζεται το Άγιο Πνεύμα στην ταπεινή προσευχή.
 
Όποιος αγαπάει τους εχθρούς, αυτός γρήγορα θα γνωρίσει τον Κύριο με το Άγιο Πνεύμα. Όποιος όμως δεν τους αγαπάει – γι’ αυτόν δεν θέλω ούτε καν να γράψω. Όμως τον λυπάμαι, γιατί βασανίζει τον εαυτό του και τους άλλους και δεν θα γνωρίσει τον Κύριο.
 
Στις εκκλησίες τελούνται οι ιερές ακολουθίες και το Πνεύμα του Θεού κατοικεί σ’ αυτές. Η ψυχή, ωστόσο, είναι ο καλύτερος ναός του Θεού, και όποιος προσεύχεται εσωτερικά, γι’ αυτόν όλος ο κόσμος έγινε ναός του Θεού. Αυτό όμως δεν είναι για όλους. Πολλοί προσεύχονται προφορικά ή προτιμούν να προσεύχονται με βιβλία. Και αυτό καλό είναι και ο Κύριος δέχεται την προσευχή τους. Αν όμως κανείς προσεύχεται και σκέφτεται άλλα πράγματα, ο Κύριος δεν εισακούει αυτή την προσευχή.
 
Η αδιάλειπτη προσευχή προέρχεται από την αγάπη και χάνεται εξαιτίας της κατακρίσεως, της αργολογίας και της ακράτειας. Όποιος αγαπάει το Θεό, αυτός μπορεί να Τον σκέφτεται μέρα και νύχτα, γιατί το ν’ αγαπάς το Θεό καμιά εργασία δεν το παρεμποδίζει.
 

Η αληθινή ελευθερία

Όλοι μας ταλαιπωρούμαστε στη γη και ζητάμε ελευθερία, μα λίγοι ξέρουν τι είναι η ελευθερία και που βρίσκεται. Κι εγώ θέλω επίσης ελευθερία και την αναζητώ μέρα και νύχτα. Έμαθα πως βρίσκεται κοντά στο Θεό και δίνεται απ’ Αυτόν σ’ όσους έχουν ταπεινή καρδιά, σ’ όσους μετανόησαν και έκοψαν το θέλημά τους ενώπιον του Κυρίου. Σ’ όποιον μετανοεί, ο Θεός δίνει την ειρήνη Του και την ελευθερία να Τον αγαπάει. Γιατί δεν υπάρχει τίποτα πολυτιμότερο στον κόσμο από την αγάπη του Θεού και του πλησίον. Σ’ αυτά βρίσκει η ψυχή ανάπαυση και χαρά.
 
Η καρδιά μου πονάει για όλο τον κόσμο και προσεύχομαι με δάκρυα γι’ αυτόν, να μετανοήσουν όλοι και να γνωρίσουν το Θεό, να ζήσουν με αγάπη και να γευθούν τη γλυκύτητα της ελευθερίας του Θεού. Ω, όλοι οι άνθρωποι, προσευχηθείτε και κλάψτε για τις αμαρτίες σας, για να σάς συγχωρήσει ο Κύριος. Όπου υπάρχει άφεση αμαρτιών, εκεί βρίσκεται η ελευθερία της συνειδήσεως και η αγάπη, έστω και λίγη.
 
Ο Κύριος μας έδωσε την εντολή να αγαπάμε ο ένας τον άλλον. Αυτή είναι η αληθινή ελευθερία: η αγάπη για το Θεό και τον πλησίον. Εδώ βρίσκεται και η ελευθερία και η ισότητα. Στην κοσμική τάξη είναι αδύνατο να υπάρξει ισότητα- αυτό όμως δεν έχει σημασία για την ψυχή. Δεν μπορεί να είναι ο καθένας βασιλιάς ή άρχοντας, πατριάρχης ή ηγούμενος ή διοικητής. Μπορεί όμως ο καθένας, σε όποια τάξη κι αν ανήκει, ν’ αγαπάει το Θεό και να είναι ευάρεστος σ’ Εκείνον- κι αυτό είναι το σπουδαίο. Και όσοι αγαπούν περισσότερο το Θεό στη γη, θα έχουν περισσότερη δόξα στη βασιλεία των ουρανών και θα είναι πιο κοντά στον Κύριο. Ο καθένας θα δοξαστεί κατά το μέτρο της αγάπης του.
 
Η θεία χάρη δεν αφαιρεί την ελευθερία, αλλά συνεργεί μόνο στην εκπλήρωση των εντολών του Θεού. Ο Αδάμ βρισκόταν στην κατάσταση της χάριτος, αλλά δεν του αφαιρέθηκε το αυτεξούσιο. Οι άγγελοι παραμένουν επίσης στο Άγιο Πνεύμα, αλλά δεν τους έχει αφαιρεθεί η ελεύθερη βούληση.
 
Ο Κύριος έδωσε στη γη το Άγιο Πνεύμα· και όσοι το έλαβαν, αισθάνονται τον παράδεισο μέσα τους. Ίσως πεις: “Γιατί λοιπόν δεν έχω κι εγώ μια τέτοια χάρη;”. Επειδή εσύ δεν παραδόθηκες στο θέλημα του Θεού, αλλά ζεις σύμφωνα με το δικό σου θέλημα.
 
Παρατηρήστε εκείνον που αγαπάει το θέλημά του: Δεν έχει ποτέ ειρήνη στην ψυχή του και δεν ευχαριστιέται με τίποτα. Γι’ αυτόν όλα γίνονται όπως δεν θα έπρεπε. Όποιος όμως δόθηκε ολοκληρωτικά στο θέλημα του Θεού, έχει την καθαρή προσευχή και η ψυχή του αγαπάει τον Κύριο.
 
Έτσι δόθηκε στο Θεό η Υπεραγία Παρθένος: “Ιδού η δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου” (Λουκ. 1, 38). Αν λέγαμε κι εμείς, “Ιδού ο δούλος Κυρίου· γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου“, τότε τα ευαγγελικά λόγια του Κυρίου θα ζούσαν στις ψυχές μας, η αγάπη του Θεού θα βασίλευε σ΄ όλο τον κόσμο και η ζωή στη γη θα ήταν απερίγραπτα ωραία. Αλλά μολονότι τα λόγια του Κυρίου ακούγονται τόσους αιώνες σ΄ όλη την οικουμένη, οι άνθρωποι δεν τα καταλαβαίνουν και δεν θέλουν να τα παραδεχθούν. Όποιος όμως ζει σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, αυτός θα δοξαστεί και στον ουρανό και στη γη.
 
(Από τη σειρά των φυλλαδίων «Η ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ» της Ιεράς Μονής Παρακλήτου Ωρωπού Αττικής.)

ΟΣΙΟΣ ΠΑΪΣΙΟΣ: Η ΑΚΗΔΙΑ ΑΧΡΗΣΤΕΥΕΙ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ!

 Όσιος Παΐσιος: Η ακηδία αχρηστεύει τον άνθρωπο!

 

- Γέροντα, τι διαφορά υπάρχει ανάμεσα στην ακηδία και την αθυμία;
- Ακηδία είναι η πνευματική τεμπελιά, ενώ η ραθυμία αναφέρεται και στην ψυχή και στο σώμα. Καλύτερα όμως να λείψουν και τα δύο. Η ακηδία και η ραθυμία μερικές φορές κολλούν και σε ψυχές που έχουν πολλές προϋποθέσεις για πνευματική ζωή, που έχουν ευαισθησία, φιλότιμο.
Σε έναν αδιάφορο ο πειρασμός δεν κάνει τόσο κακό. Ένας ευαίσθητος όμως άνθρωπος, αν στενοχωρηθή, νιώθει μετά ακηδία. Πρέπει να βρη τί τον στενοχώρησε και να το αντιμετωπίση πνευματικά, για να ξαναβρή το κουράγιο και να πάρη μπρος η μηχανή του. Να προσέχη να μην αφήνη αθεράπευτες πληγές, γιατί μετά κάμπτεται από τα τραύματά του. Το ψυχικό τσάκισμα, το οποίο στην συνέχεια φέρνει και το σωματικό, τον αχρηστεύει. Ο γιατρός δεν βρίσκει τίποτε, γιατί την βλάβη την έχει προκαλέσει ο πειρασμός. Πόσες ψυχές που έχουν φιλότιμο, ευαισθησία, τις βλέπω αχρηστευμένες!
 
- Γέροντα, αισθάνομαι εξάντληση και δεν μπορώ να κάνω καθόλου πνευματικά1. Αυτό προέρχεται από κούραση ή μήπως είναι από ραθυμία;
- «Ἀπὸ τῶν πολλῶν μου ἁμαρτιῶν, ἀσθενεῖ τὸ σῶμα, ἀσθενεῖ μου καὶ ἡ ψυχή»2, δεν λέει; Δεν είναι κούραση σωματική˙ ψυχικό τσάκισμα είναι. Αυτό είναι χειρότερο από την σωματική κούραση. Με το ψυχικό τσάκισμα ξεβιδώνεται κανείς και γίνεται σαν ένα όχημα που όλα τα εξαρτήματά του είναι καλά, αλλά η μηχανή του είναι διαλυμένη.
 
- Γέροντα, βλέπω ότι, ενώ πρώτα αγαπούσα τα πνευματικά, τώρα δεν μπορώ να κάνω τίποτε.
- Γιατί δεν μπορείς να κάνης τίποτε; Δεν έχεις δυνάμεις; Εγώ βλέπω ότι έχεις. Δεν θυμάσαι παλιά, όταν χτιζόταν το μοναστήρι και δούλευες όλη μέρα στο γιαπί, πόσα πνευματικά έκανες;
 
- Μήπως, Γέροντα, φταίει που έδωσα όλον τον εαυτό μου στις δουλειές;
- Πιο πολύ φταίει που άφησες τον εαυτό σου χαλαρό. Κοίταξε να τον σκληραγωγήσης˙ να αγαπήσης την άσκηση. Εγώ, που έχω μισό πνεύμονα, ξέρεις πόσες μετάνοιες κάνω; Δεν μπορώ να σου πω. Μόνο για τα κομποσχοίνια, που κάνω με μικρές μετάνοιες, σου λέω ότι, όταν κουράζεται το ένα χέρι, κάνω τον σταυρό μου με το άλλο. Αυτά σου τα λέω από αγάπη. Άλλοι δεν έχουν τις προϋποθέσεις που έχεις εσύ, και ξέρεις πώς αγωνίζονται, πώς παλεύουν; Εσύ για λοκατζής κάνεις! Πώς άφησες έτσι τον εαυτό σου; Εγώ θα προσεύχωμαι για σένα, αλλά, για να βοηθηθής, πρέπει κι εσύ να κάνης μια προσπάθεια. Κατάλαβες; Στα πνευματικά πρέπει να δώσης όλον τον εαυτό σου, και τότε θα αποδώσης και στην διακονία σου.
 
- Γέροντα, μερικές φορές , όταν είμαι στο κελλί, με πιάνει ακηδία.
- Στο κελλί σου δεν προσεύχεσαι, δεν μελετάς. Όσο μπορείς, να μην αφήνης να περνάη ο χρόνος χωρίς να κάνης τίποτε. Δεν μπορείς να προσευχηθής; Ας μελετήσης κάτι που σε βοηθάει εκείνη την ώρα. Διαφορετικά ο διάβολος μπορεί να εκμεταλλευθή την άσχημη κατάστασή σου και να σε εξουθενώση.
 
1. «Πνευματικά» είναι: ευχή με το κομποσχοίνι, μετάνοιες, πνευματική μελέτη κ.λπ. που κάνει ο μοναχός εκτός της διατεταγμένης Ακολουθίας και του μοναχικού κανόνος. Αυτά γίνονται και από λαϊκούς που αγωνίζονται στον κόσμο.
2. Τρίτον Μεγαλυνάριον της Μικράς και της Μεγάλης Παρακλήσεως εις την Υπεραγίαν Θεοτόκον.
 
Πηγή: Από το βιβλίο «Περί προσευχής» Λόγοι ζ'

ΟΣΙΟΣ ΠΑΪΣΙΟΣ: ΝΗΣΤΕΙΑ ΜΕ ΦΙΛΟΤΙΜΟ!

Όσιος Παΐσιος: Νηστεία με φιλότιμο!

 

Με την νηστεία ο άνθρωπος δείχνει την προαίρεσή του. Κάνει από φιλότιμο μια άσκηση και ο Θεός βοηθάει. Αν όμως ζορίζει τον εαυτό του και πει «τί να κάνω; είναι Παρασκευή, πρέπει να νηστέψω», θα βασανίζεται. Ενώ, αν μπει στο νόημα και νηστέψει από αγάπη για τον Χριστό, θα χαίρεται.
«Αυτήν την ημέρα, να σκεφθή, ο Χριστός σταυρώθηκε• ούτε νερό δεν Του έδωσαν να πιει, ξίδι Του έδωσαν. Κι εγώ δεν θα πιώ νερό όλη την ημέρα». Αν το κάνη αυτό, τότε θα νιώθει ανώτερη χαρά μέσα του από αυτόν που πίνει τα καλύτερα αναψυκτικά!
Και βλέπεις, πολλοί κοσμικοί μια Μεγάλη Παρασκευή δεν μπορούν να νηστέψουν, αλλά έξω από το Υπουργείο μπορούν να κάθωνται και να κάνουν απεργία πείνας για ένα πείσμα, για να πετύχουν κάτι. Εκεί ο διάβολος τους δίνει κουράγιο.
Αυτοκτονία είναι αυτό που κάνουν. Άλλοι πάλι, όταν έρχεται το Πάσχα, ψάλλουν το «Χριστός Ανέστη» με χαρά και με όλη τους την δύναμη, γιατί θα φάνε καλά. Μοιάζουν με τους Ιουδαίους που ήθελαν να κάνουν βασιλιά τον Χριστό, επειδή τους τάισε στην έρημο. Θυμάστε τί λέει και ο Προφήτης; «Επικατάρατος ο ποιών τα έργα Κυρίου αμελώς».
Άλλο είναι, όταν κανείς έχει καλή διάθεση να νηστέψει, αλλά δεν μπορεί, γιατί, αν δεν φάη, τρέμουν τα πόδια του, πέφτει κάτω - δεν τον βοηθάει δηλαδή η αντοχή του, η υγεία του κ.λπ. - και άλλο να έχη δυνάμεις και να μη νηστεύει. Που είναι η καλή διάθεση τότε; Και η στενοχώρια αυτού που θέλει να κάνει
έναν αγώνα και δεν μπορεί, αναπληρώνει πολλή άσκηση, και αυτός έχει πιο πολύ μισθό από τον άλλον που έχει κουράγιο και κάνει έναν αγώνα, γιατί εκείνος νιώθει και μια ευχαρίστηση.
[...] Αν έχει κανείς απλότητα, ταπείνωση, δέχεται την Χάρη του Θεού, νηστεύει ταπεινά και τρέφεται θεϊκά. Τότε έχει θεϊκή δύναμη και πολλή αντοχή σε μεγάλες νηστείες.
[...]Ο άνθρωπος με την νηστεία γίνεται αρνί. Όταν γίνεται θηρίο, σημαίνει ότι η άσκηση που κάνει ή είναι πάνω από τις δυνάμεις του ή την κάνει από εγωισμό, γι’ αυτό δεν δέχεται θεία βοήθεια.
[...] Αν δεν φθάσει κανείς, ό,τι κάνει, να το κάνει από αγάπη προς τον Θεό και προς τον συνάνθρωπό του, κάνει σπατάλη.
Αν νηστεύει και έχει υπερήφανο λογισμό ότι κάτι κάνει, πάει χαμένη η νηστεία του. Είναι μετά σαν ένα τρύπιο ντεπόζιτο που δεν κρατάει τίποτε. Ρίξε νερό μέσα σε ένα τρύπιο ντεπόζιτο, σιγά-σιγά φεύγει όλο.
 
(Λόγοι Παϊσίου, τόμος Δ΄, Οικογενειακή Ζωή, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ. 178-180)