Άγιος Ισαάκ ο Σύρος: Μίκρυνε τον εαυτό σου μπροστά σε όλους τους ανθρώπους και θα υψωθείς πάνω απ’ όλους τους άρχοντας τούτου του κόσμου.
ΑΝ ΒΙΑΖΕΣΑΙ ΝΑ ΔΕΙΣ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ, ΑΡΧΙΣΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ. ΕΙΝΑΙ Ο ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΟΣ ΔΡΟΜΟΣ.
Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου 2023
Τρίτη 3 Ιανουαρίου 2023
ΟΣΙΟΣ ΗΣΑΪΑΣ Ο ΑΝΑΧΩΡΗΤΗΣ: Ο ΤΑΠΕΙΝΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ!
Όσιος Ησαΐας ο Αναχωρητής: Ο ταπεινός άνθρωπος
Τον
περιγράφει θαυμάσια ο Αββάς Ησαΐας με τα εξής: Εκείνος που έχει ταπεινοφροσύνη,
δεν έχει γλώσσα για να ελέγξει τον αμελή ή αυτόν που καταφρονεί. Ούτε και μάτια
έχει για να προσέχει τα ελαττώματα των άλλων.
Δεν έχει αυτιά, για να ακούσει όσα δεν ωφελούν την ψυχή του και δεν έχει καμία σχέση με κανένα, εκτός από τις αμαρτίες του. Προς όλους τους ανθρώπους είναι ειρηνικός, για την εντολή του Θεού και όχι για φιλία. Εάν κανείς νηστεύει αυστηρά και τρώγει κάθε εξ ημέρες και επιδοθεί σε μεγάλους κόπους, όλοι οι κόποι αυτοί πηγαίνουν χαμένοι, εφόσον δεν βαδίζει την οδό της ταπεινοφροσύνης. Αδελφέ συνήθισε τη γλώσσα σου να λέει συγχωρήσουν και η ταπείνωση θα έρθει σε σένα. Αγάπησε την ταπείνωση και αυτή θα σε σκεπάσει από τις αμαρτίες σου. Να μη βαρυνθείς για κάποιον κόπο, διότι ο κόπος και η κακοπάθεια και η σιωπή γεννούν την ταπείνωση. Η δε ταπείνωση συγχωρεί όλες τις αμαρτίες.
Τετάρτη 28 Σεπτεμβρίου 2022
ΑΓΙΟΣ ΙΣΑΑΚ Ο ΣΥΡΟΣ: ΘΕΛΕΙΣ ΝΑ ΒΡΕΙΣ ΤΗΝ ΑΙΩΝΙΑ ΖΩΗ;
Άγιος Ισαάκ ο Σύρος: Θέλεις να βρεις την αιώνια ζωή; Κράτησε αυτά τα δύο, την πίστη και την ταπεινοφροσύνη!
Τετάρτη 21 Σεπτεμβρίου 2022
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΛΕΜΕΣΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ: ΝΑ ΔΙΔΑΣΚΟΥΜΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ ΟΤΙ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΤΑΠΕΙΝΩΝΕΤΑΙ, ΑΥΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΕΡΔΙΣΜΕΝΟΣ!
Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος: Να διδάσκουμε τα παιδιά μας ότι αυτός που ταπεινώνεται, αυτός είναι ο κερδισμένος.
Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου 2022
ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΠΟΥ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕ Ο ΑΓΙΟΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΣΕ ΜΙΑ ΠΙΣΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ.
Τρίτη 30 Αυγούστου 2022
ΣΤΑΡΕΤΣ ΣΑΜΨΩΝ ΡΙΒΕΡΣ: ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΤΟ ΔΑΣΚΑΛΟ ΣΕ ΚΑΝΕΝΑ!
Στάρετς Σαμψών Ρίβερς: Δεν πρέπει να κάνουμε το δάσκαλο σε κανένα. Με τη θέλησή σου, κόρη μου, να φαίνεσαι κουτή από ταπείνωση. Ο ταπεινός δεν διδάσκει κανένα. Παριστάνει τον ανόητο κι ας έχει δύο πτυχία κι ας ομιλεί ένδεκα γλώσσες! Φοβάται μήπως μάθουν οι άλλοι ότι είναι τόσο έξυπνος και ικανός. Θέλει, το δώρο που του έδωσε ο Θεός, να το χρησιμοποιεί για να Τον δοξάζει κι όχι για την χαρά των δαιμόνων! Όλα για τη δόξα του Θεού.
Πέμπτη 18 Αυγούστου 2022
ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΣΤΑΥΡΟΒΟΥΝΙΩΤΗΣ: "ΟΛΗ Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΘΕΛΕΙ ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ!"
Εάν κάποιος δεν σου συμπεριφέρεται καλά, εσύ να του συμπεριφέρεσαι με καλοσύνη. Όλη η υπόθεση θέλει ταπείνωση.
Ας πούμε ένα παράδειγμα: Σου λέγει κάποιος πως η δουλειά σου δεν είναι καλή. Να του πεις: “Ευχαριστώ, που με συμβουλεύεις. Βοήθησε με να γίνω καλύτερος. Λέγε μου τα λάθη μου, για να τα διορθώσω”.
Να δέχεσαι απ’ όλους συμβουλές, από ταπείνωση όμως και όχι από δειλία. Έτσι θα διατηρείς στην ψυχή σου την ουράνια χαρά και την ειρήνη.
Σου είπε ο αδελφός σου ότι είσαι ύπουλος! Πάρε το για αστείο, και μη σου κακοφανεί! Αλλά, κι αν ακόμη το εννοούσε, σε ερωτώ: Μήπως στην πραγματικότητα δεν είμαστε όλοι ύπουλοι; Ποιός μπορεί να ισχυρισθεί πως είναι παντού και πάντοτε ευθύς και ειλικρινής;
Πες ότι σου το είπε αυτό ο αδελφός σου κατά παραχώρηση Θεού, για να ταπεινωθείς και να διορθωθείς. Και εσύ να νοιώθεις όχι αντιπάθεια, αλλά αγάπη και ευγνωμοσύνη για τον αδελφό σου, που, έστω και μ’ αυτό τον τρόπο, σε βοηθά να διορθωθείς και να σωθείς!
Όταν σε λυπούν ή όταν σε προσβάλλουν, τότε να ενθυμήσαι τα Πάθη του Κυρίου μας: Όταν τον ύβρισαν, αυτός δεν ύβριζε, όταν τον ειρωνεύονταν, αυτός δεν ειρωνευόταν, όταν τον κτυπούσαν, αυτός δεν κτυπούσε, όταν τον κακολογούσαν, αυτός δεν κακολογούσε, αλλά σ’ όλα αυτά ανταποκρινόταν με ηρεμία: “Ει κακώς ελάλησα, μαρτύρησον περί του κακού” (Ιω. ιη’ 23).
Και προσευχόταν για τους σταυρωτές Του. Να ζούμε, όπως έζησε ο Χριστός, δηλαδή με ταπείνωση, με υπακοή, με ανεξικακία. Να φροντίζουμε να Τον μιμούμαστε, όσο γίνεται, σε όλα. Μετά χαράς να βαδίζουμε τη στενή και τεθλιμμένη οδό, και να μισούμε τον φαρδύ και αστόχαστο βίο.
Πρόσεξε να μη σου κακοφαίνεται, όταν σου πουν λόγο σκληρό. Οι λόγοι οι σκληροί, οι υβρισιές, οι καταφρονήσεις απαλάσσουν τον άνθρωπο από τους κακούς λογισμούς, και μάλιστα τους αισχρούς. Τον απαλλάσουν απ’ όλα τα πάθη, αρκεί να υπομένει όλα αυτά αγόγγυστα. Όταν φθάσεις στο σημείο να ευχαριστείσαι, όταν σε καταφρονούν, σε υβρίζουν και σε συκοφαντούν, τότε να ξέρεις σίγουρα ότι θα απολαύσεις στέφανον αμάραντον στους ουρανούς.
Αν σε κοροϊδεύουν, εσύ κάνε καλούς λογισμούς, παίρνε το π.χ. για αστείο, και έτσι φεύγει εύκολα η παρεξήγηση και το σκάνδαλο. Να σας πω ένα παράδειγμα: Στο διακόνημα της γεωργίας, είχα δύο λαϊκούς βοηθούς, μισθωτούς της Μονής. Ο ένας ήταν έμπειρος στη γεωργία, ενώ ο άλλος εργαζόταν προηγουμένως ως κουρέας, και μόνο πρόσφατα είχε αρχίσει να επιδίδεται και αυτός στη γεωργία. Ο έμπειρος ήταν μικρότερος στην ηλικία από τον άλλο. Κι όμως τον πείραζε, αποκαλώντας τον “ψωμά”, υπονοώντας ότι δεν ήταν άξιος στη δουλειά του, αλλά μόνο για να τρώει ψωμί ήταν ικανός. Όμως ο άλλος ήταν πράος και ανεξίκακος, αν και ήταν μεγαλύτερος και είχε και δέκα παιδιά. Έλεγε με τον λογισμό του: “γιατί να μου κακοφανεί, αν με αποκάλεσε “ψωμά”; Ας τον να λέει. Δεν πειράζει!” Δηλαδή ταπεινώθηκε εκούσια, εξέλαβε την προσβολή για αστείο, δεν στενοχωρήθηκε, και έτσι κέρδισε ό,τι πιο πολύτιμο: Τη Χάρη του Θεού!
Ο Κύριος μακαρίζει τους πραείς. Λέγει ότι “αυτοί κληρονομήσουσι την γην” (Ματθ. ε’ 5). Αυτός, που είναι πραγματικά πράος, όχι μόνο εξωτερικά δεν οργίζεται, αλλ’ ούτε και μέσα στην ψυχή του. Την ώρα του παροξυσμού να προτιμάς τη σιωπή, την προσευχή και τη φυγή, και ποτέ σου δεν θα το μετανοιώσεις.
Πολλοί οργίζονται όχι μόνον εναντίον ανθρώπων, αλλά και εναντίον αψύχων πραγμάτων, και αρχίζουν να σπάνε αντικείμενα και να χτυπούν τα ζώα, που νομίζουν ότι τους έφταιξαν. Όμως ο αληθινά πράος και ανεξίκακος δεν οργίζεται με τίποτε και είναι πάντοτε ειρηνικός. Το Πνεύμα το Άγιο κατοικεί μέσα στην ψυχή του.
Η πραότης, όταν είναι κατά Θεόν, δεν είναι ούτε δειλία, ούτε αδυναμία, αλλά είναι δύναμη πνευματική και πίστη στον Θεό αληθινή.
Ο πράος παραμένει ανεπηρέαστος στον νου και στην καρδιά του. Δεν ταράσσεται, ούτε όταν τον κατηγορούν, ούτε όταν τον επαινούν ούτε όταν τον υπολογίζουν, ούτε όταν τον αγνοούν, ούτε όταν τον εξυψώνουν, ούτε όταν τον ταπεινώνουν. Αυτή όμως η αρετή είναι καρπός μεγάλης πίστης στον Θεό, βαθιάς ταπείνωσης και καθαρής προσευχής.
Ο πράος επηρεάζει και τους άλλους γύρω του. Ειρηνεύει αυτούς, που διαπληκτίζονται, γαληνεύει αυτούς, που έχουν ταραχή και σύγχυση. Ο πράος, και με μόνη τη θέα του, σκορπίζει ειρήνη και χάρη.
Γέροντας Γερμανός Σταυροβουνιώτης
Πέμπτη 26 Μαΐου 2022
Πέμπτη 21 Απριλίου 2022
ΓΕΡΩΝ ΕΥΜΕΝΙΟΣ ΣΑΡΙΔΑΚΗΣ: Ο ΤΑΠΕΙΝΟΣ ΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥ!
– Ο ταπεινός ασχολείται με τον εαυτόν του. Ο υπερήφανος ασχολείται με τους άλλους.
– Ο ταπεινός γνωρίζει τον εαυτόν του. Ο υπερήφανος δεν γνωρίζει τον εαυτόν του.
– Ο ταπεινός δέχεται με υπομονή ό,τι δεν μπορεί ν’ αλλάξει και περιμένει. Ο υπερήφανος θέλει να γίνονται όλα όπως τα θέλει και όταν τα θέλει.
– Ο ταπεινός αναπαύεται και αναπαύει. Ο υπερήφανος αναστατώνεται και αναστατώνει.
– Ο ταπεινός παίρνει όλα τα σφάλματα πάνω του. Ο υπερήφανος τα μεταβιβάζει στους άλλους.
– Ο ταπεινός δοξάζει και ευγνωμονεί το Θεό για όλα! Ο υπερήφανος δεν είναι ποτέ ευχαριστημένος και όλα τον ενοχλούν…
– Ο ταπεινός θα υψωθεί από τον Θεό. Ο υπερήφανος θα ταπεινωθεί από τον Θεό.
– Αν αγαπήσεις την ταπεινοφροσύνη, θα γίνεις μερίδα του Χριστού. Αν αγαπήσεις την υπερηφάνεια, θα γίνεις μερίδα των δαιμόνων.
– Η ταπείνωση κάνει τον άνθρωπο θεό. Η υπερηφάνεια έκανε τους αγγέλους δαίμονες.
– Η ταπείνωση θα σου ανοίξει τις πόρτες του Ουρανού, ενώ η υπερηφάνεια θα τις κλείσει.
Τετάρτη 16 Μαρτίου 2022
Π. ΕΥΜΕΝΙΟΣ ΣΑΡΙΔΑΚΗΣ: ΧΩΡΙΣ ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ ΔΕΝ ΣΤΕΡΙΩΝΕΙ ΚΑΜΙΑ ΑΡΕΤΗ!
Π. Ευμένιος Σαριδάκης: Χωρίς ταπείνωση δεν στεριώνει καμιά αρετή, γιατί δεν υπάρχει βάση να πατήσει. Αυτός που θέλει να αποκτήσει αρετές να ξεκινά από την ταπείνωση. Χωρίς ταπείνωση θα γίνει περίγελο των δαιμόνων, είναι σαν να θέλει να οικοδομήσει πάνω στην άμμο. Η ταπείνωση προφυλάσσει τον θησαυρό και η υπερηφάνεια τον σκορπίζει.
Δευτέρα 14 Μαρτίου 2022
Πέμπτη 10 Μαρτίου 2022
ΑΓΙΟΣ ΜΑΡΚΟΣ Ο ΑΣΚΗΤΗΣ: ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΝΤΙΕΣ Η ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ Η ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ!
Άγιος Μάρκος ο Ασκητής: Όπως είναι αδύνατη η συνύπαρξη φωτιάς και νερού, έτσι είναι ενάντιες η δικαιολογία και η ταπείνωση.
Τρίτη 1 Φεβρουαρίου 2022
Π.ΣΑΒΒΑΣ ΑΧΙΛΛΕΩΣ: "ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑΠΕΙΝΩΣΙΣ".
Όταν σε πλησιάσει κάποιος πρέπει να ξέρεις πάντοτε ότι είναι πιο πάνω από σένα και έχει περισσότερα χαρίσματα από εκείνα τα οποία έχεις εσύ... Μη ποτέ σου βάλεις τον εαυτόν σου πιο ψηλά από τον άλλον! Αυτή είναι η πραγματική ταπείνωσις... Όποιος και αν σε πλησιάσει, πάντοτε να λες: «αυτός έχει περισσότερα από εμένα!» Να μη λες: «εγώ έχω περισσότερα από αυτόν...» Δεν εννοώ για χρήματα ούτε υλικά αγαθά... Εννοούμε τον πνευματικό τομέα! Να μην λέμε: - Εγώ έχω χαρίσματα πολλά... Κάνω το ένα, κάνω το άλλο! Εκείνος τι κάνει; Άρα εγώ είμαι πιο πάνω απ’ αυτόν! Αυτή η ταπείνωσις... δεν είναι ταπείνωση! Αυτή είναι μια υποκριτική ταπείνωσις την οποία ο Θεός δεν θέλει να την δει!
⁃ Μακαριστός Όσιος πατήρ Σάββας Αχιλλέως! [Την ευχή του να έχουμε!] Αγιογραφία του κ. Ανδρέα Καπίρη που αναρτήθηκε από το κανάλι στο youtube «Λόγοι π.Σάββα Aχιλλέως» και προορίζεται να πάει στον τάφο του Οσίου πατρός Σάββα Αχιλλέως στον Άγιο Γεώργιο Καρέας!
Κυριακή 9 Ιανουαρίου 2022
ΓΕΡΩΝ ΕΦΡΑΙΜ ΑΡΙΖΟΝΑΣ: "ΠΕΡΙ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΙ ΤΑΠΕΙΝΩΣΗΣ"
Παρασκευή 16 Ιουλίου 2021
Παρασκευή 26 Μαρτίου 2021
ΟΣΙΟΣ ΕΦΡΑΙΜ Ο ΣΥΡΟΣ: ΤΑ ΣΗΜΑΔΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΤΑΠΕΙΝΩΣΗΣ!
«…σημάδια και γνωρίσματα εκείνου που έχει την αληθινή ταπείνωση είναι αυτά:
Το να θεωρεί τον εαυτό του ότι είναι αμαρτωλότερος απ’ όλους τους αμαρτωλούς και δεν έκανε κανένα καλό μπροστά στο Θεό.
Το να μέμφεται τον εαυτό του σε κάθε ευκαιρία και σε κάθε τόπο και σε κάθε πράξη.
Το να μην κατηγορήσει κάποιον ούτε να νομίζει ότι υπάρχει πάνω στη γη κάποιος αισχρότερος απ’ αυτόν ή …αμελέστερος, αλλά να τους επαινεί και να τους δοξάζει όλους πάντοτε.
Το να μην κατακρίνει ή να εξευτελίσει ή να κακολογήσει ποτέ κάποιον.
Το να σιωπά πάντοτε και να μη λέει κάτι χωρίς εντολή ή επιτακτική ανάγκη …να μιλά ή να απαντά ατάραχα και ήσυχα και σπάνια σαν να εξαναγκάζεται και να ντρέπεται να μιλήσει.
Το να μη μετρά τον εαυτό του σε κάτι.
Το να μη φιλονικήσει με κάποιον… αλλά αν λέει σωστά να λέει και ο ίδιος, ναι. Αν όμως λέει λαθεμένα, να λέει εσύ ξέρεις!
Το να έχει υπακοή και να απεχθάνεται το θέλημά του σαν καταστρεπτικό πράγμα.
Το να έχει πάντοτε το βλέμμα του στραμμένο κάτω.
Το να έχει μπροστά στα μάτια του το θάνατο.
Το να μη λέει λόγια ανώφελα ή να μιλά ανόητα ή να λέει ψέματα.
Το να μην αντιμιλά στον μεγαλύτερο.
Το να υπομένει με χαρά τις προσβολές, τους εξευτελισμούς, τις τιμωρίες.
Το να μισήσει την ανάπαυση και να αγαπήσει τον κόπο.
Και το να μην παροργίσει κάποιον ή να πληγώσει τη συνείδηση κάποιου…είναι μακάριος εκείνος που τα έχει, διότι από εδώ έγινε σπίτι και ναός του Θεού! Και ο Θεός κατοίκησε μέσα του και έγινε κληρονόμος της βασιλείας των ουρανών!»
Σάββατο 20 Φεβρουαρίου 2021
ΟΣΙΟΣ ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΣΑΡΩΦ: ΑΣ ΑΓΑΠΗΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΤΑΠΕΙΝΟΦΡΟΣΥΝΗ ΓΙΑ ΝΑ ΔΟΥΜΕ ΤΗΝ ΔΟΞΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ!
Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ: Ἂς
ἀγαπήσουμε τὴν ταπεινοφροσύνη, γιὰ νὰ δοῦμε τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ, γιατὶ ὅπου στάζει
ἡ ταπεινοφροσύνη, ἐκεῖ ἀναβλύζει ἡ θεϊκή δόξα.
Χωρίς τὸ φῶς, ὅλα εἶναι σκοτεινά. Καὶ χωρίς τὴν ταπεινοφροσύνη, τίποτα δὲν ὑπάρχει μέσα στὸν ἄνθρωπο, παρὰ μόνο σκοτάδι.
Κυριακή 11 Οκτωβρίου 2020
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ: Ο ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΦΟΒΟΣ ΤΟΥ ΔΙΑΒΟΛΟΥ!
- Τί φοβάσαι περισσότερο;
- Την ταπείνωση!
- Τί άλλο φοβάσαι πέρα από την ταπείνωση;
- Την ταπείνωση!
- Κάτι άλλο δεν φοβάσαι;
- Την ταπείνωση!
Και όταν ο Μέγας Αντώνιος ξεψύχησε και η Αγία ψυχή του, ήταν στα χέρια των αγγέλων και ανέβαινε στον ουρανό, ο σατανάς βλέποντάς τον από μακριά, τον φώναξε:
- Αχ Αντώνιε, με ξέφυγες!
- Όχι ακόμα! του λέει ο Μέγας Αντώνιος.
Ακούτε ταπείνωση; Στα χέρια του αγγέλου η ψυχή του Μεγάλου Αντωνίου, έχει βγει από το σώμα και δεν έχει περιθώριο να αμαρτήσει, αλλά δεν άφησε να μπει στο μυαλό του μέσα, ότι ''ναι εγώ σε ξέφυγα, σε νίκησα!''. Δεν το είπε αυτό το πράγμα! Διότι μόνο η ταπείνωση νικάει τον σατανά...
Και όταν ο Μέγας Αντώνιος πάτησε το πόδι του στον Παράδεισο, είπε:
- Τώρα, με τη Χάρη του Θεού σε νίκησα!
Έτσι πρέπει να λέμε και να κάνουμε και εμείς. Άνθρωπε, μην αφήσεις ποτέ να περάσει από το νου σου, ότι κάτι είσαι και ότι κάτι κάνεις. Χάθηκες... Αλλά να είσαι πάντα ταπεινόφρων και να πιστεύεις, ότι αν έκανες κάτι, το έκανες με τη Χάρη του Θεού και επειδή το ήθελε ο Θεός...
Σάββατο 23 Μαΐου 2020
Πέμπτη 7 Μαΐου 2020
ΓΕΡΩΝ ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΣΤΑΥΡΟΒΟΥΝΙΩΤΗΣ: Η ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ ΚΑΤΟΡΘΩΝΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΥΤΟΜΕΜΨΙΑ!
Νά ζητῆς μέ ἐπιμονή ἀπό τόν Θεό νά σοῦ δωρήση τό χάρισμα τῆς ἐσωτερικῆς αὐτομεμψίας καί ταπείνωσης. Στήν προσευχή σου νά παρακαλῆς νά σοῦ δώση ὁ Κύριος τό χάρισμα νά βλέπης τά δικά σου ἁμαρτήματα μόνο καί νά μή δίδης σημασία στά ἁμαρτήματα τῶν ἄλλων. «Δός μοι, Κύριε, τό ὁρᾶν τά ἐμὰ πταίσματα καί μή κατακρίνειν τόν ἀδελφόν μου», λέγει ὁ Ἅγιος Ἐφραίμ ὁ Σῦρος.