ΜΟΝΑΧΟΣ ΠΑΠΟΥΛΑΚΟΣ: ΕΙΝΑΙ ΝΤΡΟΠΗ ΜΑΣ!

Μοναχός Χριστόφορος Παπουλάκος: Είναι ντροπή μας, ένα γένος που με το αίμα του πύργωσε τη λευτεριά του, που περπάτησε τη δύσκολη ανηφοριά, να παραδεχτή πως δεν μπορεί να πορπατήσει στον ίσιο δρόμο άμα ειρήνεψε, κι ότι δεν ξέρουμε εμείς να συγυρίσουμε το σπίτι, που με το αίμα μας λευτερώσαμε, αλλά ξέρουν να το συγυρίσουν εκείνοι που δεν πολέμησαν, εκείνοι που δεν πίστευαν στον αγώνα, εκείνοι που πάνε να μας αποκόψουνε από τον Χριστό, και πασχίζουνε να μας ρίξουνε στη σκλαβιά άλλων αφεντικών, που’ ναι πιο δαιμονισμένοι από τους Τούρκους. 

ΟΣΙΟΣ ΔΩΡΟΘΕΟΣ: ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΟΣΟ ΠΛΗΣΙΑΖΟΥΝ ΤΟΝ ΘΕΟ, ΠΛΗΣΙΑΖΟΥΝ Ο ΕΝΑΣ ΤΟΝ ΑΛΛΟΝ!

Όσιος Δωρόθεος: Οι άνθρωποι όσο πλησιάζουν τον Θεό, πλησιάζουν ο ένας τον άλλον. Και πάλιν όσο πλησιάζουν ο ένας τον άλλον, τόσο πλησιάζουν τον Θεό. 

ΑΝ Ο ΘΕΟΣ ΕΙΝΑΙ ΜΑΖΙ ΣΟΥ, ΠΟΙΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΣΟΥ;

Αν ο Θεός είναι μαζί σου, ποιος μπορεί να είναι εναντίον σου; 

ΕΧΕ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ, Ο ΘΕΟΣ ΘΑ ΦΡΟΝΤΙΣΕΙ ΓΙΑ ΟΛΑ!

Έχε εμπιστοσύνη, ο Θεός θα φροντίσει για όλα! 

Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΑ ΣΙΩΠΗΛΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΤΕΣΤ!

Όταν περνάς μια μεγάλη δυσκολία και αναρωτιέσαι «που είναι ο Θεός;», θυμήσου: ο δάσκαλος είναι πάντα σιωπηλός κατά τη διάρκεια του τεστ! 

ΘΑΥΜΑ ΘΕΟΥ: Η ΕΙΡΗΝΗ ΜΕΡΚΟΥΡΗ ΜΙΛΑΕΙ ΣΤΗΝ ΤΑΤΙΑΝΑ

     

ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΗ Ή ΥΠΟΜΟΝΗ;

Διεκδίκηση ή υπομονή;

π. Δημητρίου Μπόκου

Πώς πρέπει να ενεργεί ο Χριστιανός; Να διεκδικεί το δίκιο του ή όχι; Να πατάει πόδι ή να υπομένει την αδικία;

Μερικές σκέψεις ίσως μας βοηθήσουν.

α. Ο Ιησούς Χριστός υπέμεινε τα πάντα. Την πιο ολοκληρωτική αδικία. Ενώ ήταν εντελώς αθώος. Αυτό είναι η τελειότητα. Αυτό πρέπει να επιδιώκουμε κι εμείς, γιατί ό,τι έκαμε ο Χριστός, το έκαμε για δικό μας παραδειγματισμό, όπως λέγει ο απόστ. Πέτρος: «Υμίν υπολιμπάνων υπογραμμόν, ίνα επακολουθήσητε τοις ίχνεσιν αυτού» (Α΄ Πέτρ.  2, 21).

β. Οι άγιοι μιμήθηκαν τον Χριστό και κατάφεραν να υπομείνουν τις αδικίες. Στο Γεροντικό έχουμε πολλά παραδείγματα ασκητών που, ενώ τους λήστευαν, όχι μόνο δεν αντιδρούσαν, αλλά και βοηθούσαν τους ληστές στο φόρτωμα και τους παρέδιδαν μόνοι τους ό,τι εκείνοι ξεχνούσαν πίσω τους.

Και ο Χριστός και οι άγιοι υπέμειναν την αδικία από δική τους ελεύθερη επιλογή. Όχι από αδυναμία να αντιδράσουν διαφορετικά.

γ. Για μας όμως δεν είναι τόσο εύκολο να φτάσουμε στο μέτρο του Χριστού και των αγίων. Τί πρέπει να κάνουμε;

Φυσικά και θα πρέπει να προσπαθούμε να φτάσουμε στο τέλειο, στην πλήρη δηλαδή υπομονή της αδικίας, από δική μας ελεύθερη επιλογή και όχι από αδυναμία αντίδρασης. Αν όμως δεν έχουμε τόση δύναμη;

Στην περίπτωση αυτή δεν απαγορεύεται να χρησιμοποιήσουμε κάποια νόμιμα (και μόνο) μέτρα, για να μετριάσουμε τη ζημία από την αδικία ή για να προφυλαχθούμε από κακοήθεις ενέργειες των ανθρώπων. Αλλά υπό μία αναγκαία πρϋπόθεση:  ότι η οποιαδήποτε ενέργειά μας  θα γίνεται χωρίς καθόλου εμπάθεια, έχθρα, μίσος, θυμό κ. λ. π. εκ μέρους μας. Η εμπλοκή σε έναν εμπαθή και ψυχοφθόρο αγώνα διεκδίκησης δεν έχει για τον Χριστιανό κανένα νόημα. Η πνευματική ζημία από τις αντιδικίες δεν αντισταθμίζεται από κανένα υλικό όφελος.

Όταν κάποιος δεν μπορεί να ενεργήσει με τέτοιο τρόπο, χωρίς εμπάθεια, καλύτερα να απέχει από κάθε προσπάθεια διεκδίκησης. Οι Χριστιανοί πρέπει να ασκούμεθα στην υπομονή της αδικίας και στη συγχώρηση. Αλλιώς δεν πιάνουμε ούτε τη βάση, δεν θεωρούμαστε καν Χριστιανοί. Κάνουμε ό,τι και οι μη Χριστιανοί, όπως λέει ο Χριστός στο Λουκ. 6, 31-36. 

δ. Ώστε λοιπόν το τέλειο είναι να μη διεκδικεί τίποτε κανείς. Η πλήρης παραίτηση. Κατά συγκατάβαση, επειδή αυτό για μας είναι σχεδόν ανέφικτο, μπορούμε να προβούμε σε αυστηρώς μετριοπαθή χρήση νόμιμων (και μόνο) μέσων. Χωρίς εμπάθεια μέσα μας και χωρίς να προκαλούμε κακό σε τρίτον. Αλλιώς προτιμητέα η αποχή από κάθε, έστω και νόμιμη, ενέργεια. Και οπωσδήποτε πρέπει να πιάνουμε το κατώτατο όριο, τη βάση που βάζει ο Χριστός για να είμαστε Χριστιανοί: Τη συγχώρηση του άλλου. Για να έχουμε την ελπίδα ότι θα φτάσουμε κάποτε και στο άριστα, την αγάπη (και όχι απλώς τη συγχώρηση) προς τον εχθρό μας.

Πολύ διαφωτιστικό επί του προκειμένου είναι και το κείμενο του αγίου Παϊσίου που ακολουθεί:

Γέροντος Παϊσίου τοῦ ῾Αγιορείτου:

Πότε ὁ θυμός εἶναι "δικαιότατος" (θεῖος ζῆλος) ῾Η ὑπεράσπιση τοῦ δικαίου

- Γέροντα, λέει σε ένα τροπάριο: «Θυµόν κινήσαντες τον δικαιότατον» (Αίνοι της εορτής των Αγίων Πατέρων).

- Ποιος θυµός είναι δικαιότατος;

- Όταν αδικούνται άλλοι και φωνάζει κανείς και θυµώνει από πόνο πραγµατικό, τότε είναι «δικαιότατος ο θυµός». Όταν αδικείται ο ίδιος και θυµώνει, τότε δεν είναι καθαρός ο θυµός.

Όταν βλέπεις έναν να υποφέρει για ιερά πράγµατα, αυτός έχει θείο ζήλο. Από αυτό µπορείς να καταλάβεις και τον διά Χριστόν σαλό. Αν πάρεις λ.χ. µια εικόνα και την βάλεις µπροστά του ανάποδα, θα τιναχθεί επάνω ο διά Χριστόν σαλός· έτσι τού κάνεις τεστ. Υπάρχει δηλαδή και δικαία, θεία αγανάκτηση, και µόνο αυτή η αγανάκτηση δικαιολογείται στον άνθρωπο. Ο Μωυσής, όταν είδε τον λαό να θυσιάζει στο χρυσό µοσχάρι, αγανάκτησε και πέταξε κάτω τις πλάκες µε τις εντολές που τού έδωσε ο Θεός, και έσπασαν (Εξ. 32, 1-20).

Ο Φινεές, ο εγγονός του αρχιερέα Ααρών, δύο φόνους έκανε και ο Θεός έδωσε εντολή από την γενιά του να βγαίνουν οι ιερείς του Ισραήλ! Όταν είδε τον Ισραηλίτη Ζαµβρί να αµαρτάνει µε την Μαδιανίτιδα Χασβί µπροστά στον Μωυσή και σε όλους τους Ισραηλίτες, δεν κρατήθηκε· σηκώθηκε από τη συναγωγή και τους φόνευσε, και έτσι σταµάτησε η οργή του Θεού. Αν δεν τους σκότωνε και τους δύο, θα έπεφτε οργή Θεού σε όλον τον λαό του Ισραήλ (Αριθµ. 25, 1-15). Φοβερό!

Εγώ, όταν διαβάζω στο Ψαλτήρι τον στίχο «και έστη Φινεές και εξιλάσατο, και εκόπασεν η θραύσις» (Ψαλµ. 105, 30), ασπάζοµαι πολλές φορές το όνοµά του. Αλλά και ο Χριστός, όταν είδε να πουλούν µέσα στον περίβολο του Ναού βόδια, πρόβατα, περιστέρια, και τους κερµατιστές να ανταλλάσσουν χρήµατα, πήρε το φραγγέλιο και τους έδιωξε (Ιω. 2, 14-15).

Ένας πνευµατικός άνθρωπος, όταν πάει µε αγανάκτηση να υπερασπίσει τον εαυτό του για ένα ατοµικό του θέµα, αυτό είναι καθαρά εγωιστικό, είναι ενέργεια του πειρασµού. ∆έχεται επιδράσεις δαιµονικές εξωτερικές. Αν κάποιον τον αδικούν ή τον κοροϊδεύουν, αυτόν πρέπει οι άλλοι να τον υπερασπίζονται, για το δίκιο, όχι για προσωπικό τους συµφέρον. Δεν ταιριάζει να µαλώνεις για τον εαυτό σου.

Άλλο το να αντιδράσεις για να υπερασπισθείς σοβαρά πνευµατικά θέµατα, θέµατα πού αφορούν την πίστη µας, την Ορθοδοξία. Αυτό είναι καθήκον σου. Όταν σκέφτεσαι τους άλλους και αντιδράς για να τους βοηθήσεις, τότε αυτό είναι καθαρό, γιατί γίνεται από αγάπη. Όταν πήγα στο Σινά, κατέβαινα στο µοναστήρι κάθε εβδοµάδα, κάθε δεκαπέντε µέρες, για να κοινωνήσω. Μία φορά µου λέει ένας πολύ απλός δικαίος [=επί κεφαλής σκήτης ή κοινοβίου, επί θητεία ή ισόβιος] που ήταν εκεί: «Α, όχι κάθε εβδοµάδα - τέσσερις φορές τον χρόνο πρέπει να κοινωνούν οι καλόγεροι». Τότε είχαν τυπικό να µην κοινωνούν συχνά. Φορούσα και το επανωκαλύµµαυχο. «Ούτε επανωκαλύµµαυχο», λέει. Αυτοί το έβαζαν µόνο στις τελετές. «Να ’ναι ευλογηµένο», λέω. Και το είχα και εγώ ριγµένο στον ώµο σαν κασκόλ και δεν µε απασχόλησε ξανά. Τί; Να µαλώσω;

Ετοιµαζόµουν εν τω µεταξύ κάθε φορά για τη Θεία Κοινωνία και πήγαινα στην Εκκλησία. Την ώρα που ο παπάς έλεγε «Μετά φόβου Θεού...», έσκυβα το κεφάλι και έλεγα: «Εσύ γνωρίζεις, Χριστέ µου, πόση ανάγκη έχω», και ένιωθα τέτοια αλλοίωση, που δεν ξέρω αν θα την ένιωθα, αν κοινωνούσα.

Αφού πέρασαν κάµποσοι µήνες, ήρθαν στο µοναστήρι τέσσερα-πέντε παιδιά, που από µένα παρακινήθηκαν να έρθουν στο Σινά. Είπαν λοιπόν και σ' αυτά να µην κοινωνούν.

Ε, τότε µίλησα και τακτοποιήθηκε το θέµα [για τον εαυτό του δηλ. ο άγιος Παΐσιος δεν μίλησε, ενώ τους άλλους τους υπερασπίσθηκε].

[Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, ΛΟΓΟΙ,  Πνευματική αφύπνιση, σσ. 51- 53.

Πηγή: http://gpaisioskappadokis.blogspot.gr/2014/02/blog-post_727.html] 

Ἀ ν τ ι ύ λ η

Ἱ. Ναὸς Ἁγ. Βασιλείου, 481 00 Πρέβεζα

Π. ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ; ΤΟ ΛΑΔΑΚΙ ΣΤΑ ΝΗΣΤΙΚΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ Ή ΣΤΟ ΚΑΝΤΗΛΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ;

 Π. Στέφανος Αναγνωστόπουλος

Το λαδάκι στα νηστικά παιδιά της ή στο καντήλι της Παναγίας;

 

Ήταν παραμονή του Ευαγγελισμού, 24 Μαρτίου του 1942, και ήμασταν στη Δράμα, στην ιδιαιτέρα μου πατρίδα. Η ξένη κατοχή ήταν Βουλγάρικη.Oι στερήσεις, οι αρρώστιες και η πείνα είχαν πάρει τρο­μακτικές διαστάσεις και ο θάνατος θέριζε κάθε μέρα μικρούς και με­γάλους και ιδιαιτέρως τα παιδιά.
Μεταξύ των συγγενών μου είχα και μια μακρινή θεία, χήρα με πέντε παιδιά. Τον άνδρα της τον είχαν σκοτώσει οι κατακτητές πριν από έξι μήνες στις σφαγές στις 29 Σεπτεμβρίου του 1941. Από τρό­φιμα της είχαν απομείνει ένα δάχτυλο ελαιόλαδο και μια "χούφτα" κα­λαμποκάλευρο. Εκείνο λοιπόν το απόγευμα, σκέφτηκε ότι αύριο, του Ευαγγε­λισμού, είχε έστω και κάτι λίγο για τροφή στα παιδιά: εκατό δράμια αλευράκι κι ένα δάχτυλο λαδάκι.
Ξαφνικά τα μάτια της έπεσαν πάνω στο σβησμένο καντήλι, που ήταν κρεμασμένο μπροστά στο εικονοστάσι και τότε μπήκε στο δί­λημμα: Το λαδάκι στα νηστικά παιδιά της ή στο εικονοστάσι με την εικόνα του Ευαγγελισμού; Αποφασιστικά όμως έκανε τον Σταυρό της και είπε στην Παναγία: "Παναγία μου! Εγώ θα Σου ανάψω το καντήλι, γιατί η μέρα που ξημε­ρώνει είναι πολύ μεγάλη για την πίστη μας, αλλά και Συ όμως ανάλαβε να μου Θρέψεις τα παιδιά".
Πήρε το λιγοστό λαδάκι και μ' αυτό άναψε το καντήλι της Πανα­γίας. Το ιλαρό του φως φώτισε το φτωχικό σπίτι και η καρδιά της γέμι­σε από γαλήνη. Αυτό τους συνόδευσε στη βραδινή τους προσευχή και στον ύπνο τους όλο εκείνο το αξέχαστο βράδυ.
Την άλλη μέρα, μετά τη Θεία Λειτουργία, η θεία μου άνοιξε το ντου­λάπι, για να πάρει το λιγοστό αλεύρι, και έμεινε άφωνη. Τι βλέπει; Το "λαδερό" γεμάτο λάδι μέχρι πάνω, και δυο σακούλες γεμάτες αλεύρι και μακαρόνια!!!Σ ταυροκοπήθηκε η γυναίκα πολλές φορές, δοξάζοντας και ευχαρι­στώντας τον Θεό και την Παναγία για το μεγάλο Θαύμα, αλλά δεν είπε σε κανένα τίποτα. Για δυο χρόνια ούτε το λάδι άδειαζε από το μπουκάλι, ούτε και το αλεύρι "σώθηκε" ποτέ, παρά την καθημερινή τους χρήση για έξι στό­ματα, για ανταλλαγή με άλλα τρόφιμα και για κρυφή ελεημοσύνη. Αλλά και το καντήλι παρέμεινε από τότε μέρα - νύχτα αναμμένο, μαρτυ­ρώντας με το άσβεστο φως του τη ζωντανή πίστη αυτής της ευλο­γημένης γυναίκας.
 
Από το βιβλίο "Εμπειρίες κατά την Θεία Λειτουργία" του Πρ. Στέφανου Αναγνωστόπουλου.
 
Πηγή: ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΟ ΒΗΜΑ

Η ΑΝΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

Ανυπολόγιστης αξίας είναι και η καθαρώς πολεμική προσφορά της Εκκλησίας.

Το 1575 κήρυξε επανάσταση στη Μάνη ο Αρχιεπίσκοπος Επιδαύρου Μακάριος Μελισίδης, και το 1770 στο Αίγιο ο Μητροπολίτης Πατρών Παρθένιος και στην Κόρινθο ο Μητροπολίτης Μακάριος Νοταράς.

Το 1600 και το 1609 έκανε επαναστατικό κίνημα ο Διονύσιος Φιλόσοφος, Μητροπολίτης Τρικάλων, ο οποίος τελικά βρήκε μαρτυρικό θάνατο στα Γιάννενα το 1611.

Το 1684 ο Μητροπολίτης Άμφισσας Φιλόθεος πολέμησε κοντά στην Κόρινθο με δικό του σώμα εναντίον των Τούρκων, όπου και τραυματίστηκε θανάσιμα.

Τον ίδιο χρόνο ο Μητροπολίτης Κεφαλλη­νίας Τιμόθεος Τυπάλδος συγκρότησε επανα­στατικό σώμα με 150 κληρικούς κι έλαβε μέ­ρος σε απελευθερωτικές προσπάθειες.

0ι Μητροπολίτες Σαλώνων Τιμόθεος, Θη­βών Ιερόθεος, Λάρισας Μακάριος, Εύβοιας Αμβρόσιος, διετέλεσαν οπλαρχηγοί.

Ο Παπαβλαχάχας ήταν αρχηγός των αρ­ματολών των Χασίων. Βρήκε, μάλιστα, τραγι­κό θάνατο από τον Αλή Πασά στα Γιάννενα.

Ο διάκος του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε' Νικηφόρος Ρωμανίδης, αφού χειροτονήθη­κε ιερέας και χειροθετήθηκε και Αρχιμανδρί­της, υπηρέτησε και διακρίθηκε ως ναυμάχος κάτω από τις διαταγές του Α. Μιαούλη.

Ο Ησαΐας Σαλώνων κήρυξε την επανά­σταση στις 27.3.1821 στην περιφέρειά του, μέσα στο Μοναστήρι του οσίου Λουκά Βοιω­τίας.

Η Μονή του οσίου Λουκά, μετά τη σύ­σκεψη του Δεσπότη Σαλώνων στα μέσα του Μάρτη του 1821 με τους οπλαρχηγούς της περιφέρειας Αθ. Διάκο, κ.ά., έγινε κέντρο επαναστατικό και κατασκευής φυσεκιών.

Ο Δ. Υψηλάντης είχε το αρχηγείο του στο Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου Πέτρας.

Ο Αρχιστράτηγος της Ρούμελης Γ. Καραϊ­σκάκης είχε τ' ορμητήριό του στη Μονή Προυσού της Ευρυτανίας.

Ο Ιερομόναχος Σεραφείμ από το Φανάρι Θεσσαλίας ηγήθηκε της επανάστασης των Αγραφιωτών.

Το Μοναστήρι του Ομπλού Πατρών ήταν στρατηγείο των επαναστατών της περιοχής.

Ο Άνθιμος Αργυρόπουλος, ιερομόναχος, δέχτηκε στο Μοναστήρι του την οικογένεια Μπότσαρη και την περιέθαλψε, μετά την άλω­ση του Σουλίου. Ο ίδιος στη Ζάκυνθο, κατά τον ιστοριογράφο Π. Χιώτη, όρκισε μέλη της Φιλικής Εταιρίας το Θ. Κολοκοτρώνη, τους Β. και Κ. Πετιμεζά και τον Νικηταρά. Εργάστηκε δε ως παράγοντας με ασυνήθιστο ζήλο για την ευόδωση της Επανάστασης.

Ο Χρύσανθος Πηγάς, Μητροπολίτης Μο­νεμβασίας και Καλαμάτας, το 1819 μπήκε στη Φιλική Εταιρία κι εργάστηκε εντατικά για την προετοιμασία της Επανάστασης. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τη σύλληψη του από τους Τούρκους, το κλείσιμο του στις φυλακές της Τρίπολης, όπου μαζί με άλλους φυλακισμένους Μητροπολίτες πέθανε κι αυτός από τις κακου­χίες της φυλακής.

Στη Φ. Εταιρία είχαν μυηθεί όλοι σχεδόν οι μητροπολίτες και πολλοί διακεκριμένοι ιερείς και μοναχοί και ιδιαίτερα οι αγιορείτες.

Την Επανάσταση του '21, όπως είναι γνωστό, την κήρυξε Μητροπολίτης, ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, μέσα στο Μοναστήρι της άγιας Λαύρας. Έστω κι αν η ηρωική Καλαμά­τα, που κήρυξε την επανάσταση στις 23 του Μάρτη και που την ευλόγησαν 24 κληρικοί, διεκδικεί τα πρωτεία, γεγονός είναι ότι τα παλληκάρια της περιοχής ορκίστηκαν μέσα στην ιστορική Μονή.

Ο Διάκος, ο Παπαφλέσσας κι ο Σαμουήλ είναι ανεπανάληπτες κληρικές μορφές του 21.

Ο Υψηλάντης έλεγε για τον Παπαφλέσσα ότι «είναι το άλλο μου εγώ».

Επίσης, είναι χαρακτηριστικό ότι ο Υψη­λάντης ξεκίνησε τον απελευθερωτικό του αγώνα από την εκκλησία. Μέσα στον ι. ναό των Τριών Ιεραρχών του Ιασίου έλαβε το πολεμικό ξίφος από το Μητροπολίτη Μολδαυΐας Βενιαμίν Κωστάκη, ο οποίος ευλόγησε και τη σημαία του αγώνα του.

Ακόμα, πολλά Μοναστήρια καταστράφη­καν από τους Τούρκους γιατί λάβαιναν μέρος σ' απελευθερωτικά κινήματα. Αναφέρουμε μόνο ένα για παράδειγμα, τη Μονή Στροφά­δων που κατέστρεψε ο Σουλεϊμάν Β' (1520-60). Και γενικά οι Τούρκοι κάθε τόσο ζητούσαν από την Εκκλησία τις ευθύνες για κάθε απελευθερωτικό κίνημα. Αυτήν αιματοκυλού­σαν γιατί αυτήν θεωρούσαν πνευματική και εθνική Αρχή του Έθνους. Και μόνο αυτή η στάση των Τούρκων απέναντι στην Εκκλησία, της οποίας πολλές φορές σκότωναν τους φο­ρείς της, τα λέει όλα. Είναι χαρακτηριστική και η σχετική ομολογία του Μακρυγιάννη για την τεράστια προσφορά των Μοναστηριών στον αγώνα: «...Τα μοναστήρια ήταν τα πρώτα προ­πύργια της επανάστασής μας... Οι περισσότε­ροι καλόγεροι σκοτώθηκαν εις τον αγώνα». Η Ορθόδοξη Εκκλησία ήταν το Α και το Ω για το υπόδουλο γένος. Το ράσο κόλπωνε μέσα του τη ρωμιοσύνη και η ρωμιοσύνη κολπωνόταν μέσα στο ράσο. Αυτό δεν μπορεί να το ανα­τρέψει καμιά δύναμη. Η ρωμιοσύνη και η ορ­θόδοξη Εκκλησία και στην περίοδο της Τουρ­κοκρατίας πορεύτηκαν αντάμα το δρόμο του μαρτυρίου τους, το δρόμο της σταυρικής τους πορείας κι' επιβίωσαν χάρις στην πίστη τους στην Τριαδική Θεότητα. Χάρις στην ορθόδοξη παράδοση με τις άπειρες και παντοδύναμες διαστάσεις της. Μέσα από τη βυζαντινή εικόνα και το εκκλησιαστικό μέλος, μέσα από τα συ­ναξάρια των αγίων και μέσα από τη ζωή των αρχαίων ηρώων κρατήθηκε η ελληνική ψυχή όρθια ως ότου βρήκε τη δύναμη και τίναξε από πάνω της τον τουρκικό ζυγό. Όσες προπαγάν­δες κι αν θελήσουν ν' αλλοιώσουν αυτή την ιστορική πραγματικότητα δεν θα το κατορθώ­σουν, γιατί μιλούν τα ίδια τα γεγονότα.

Εδώ όμως πρέπει να σταματήσουμε, γιατί αν επεκταθούμε πιο πολύ σε πρόσωπα και σε γεγονότα, σχετικά με τη συμβολή της Εκκλη­σίας στον αγώνα της ελευθερίας του έθνους, δεν θα μας φτάσουν, όπως είπαμε και στην αρχή, τόμοι ολόκληροι.

Πιστεύουμε όμως ότι όσα δειγματικά ανα­φέραμε είναι ικανά να πείσουν κάθε αντικειμε­νικό κριτή, σχετικά με τον πρώτο ρόλο της Εκ­κλησίας κατά τη μακραίωνη τούρκικη σκλαβιά και κατά την εθνεγερσία του '21.

Θα 'ταν όμως παράλειψη κι εδώ αν στο κεφάλαιο αυτό δεν αναφέραμε δύο αντιπροσωπευτικές γνώμες Φιλελλήνων και ξένων πε­ριηγητών, που έχουν ιδιαίτερη σημασία για την αντικειμενικότητά τους.

Ο Άγγλος Humphreys γράφει ότι «Ανάμεσα στους στρατιώτες βρίσκονταν και μεγά­λος αριθμός παπάδων. Αυτοί ήταν οι πρωτερ­γάτες του ξεσηκωμού».

Ο Κορσικανός Πρόξενος της Ολλανδίας στην Αθήνα Domenico Origone λέει πως «Οι Τούρκοι στην Αθήνα κάνουν τα πάντα για να συλλάβουν παπάδες, γιατί, όπως διαδίδεται, οι παπάδες είναι αρχηγοί των επαναστατών.

Ακόμα και το πιο καταπληκτικό: Το βιβλίο της Γ' Λυκείου της Τουρκίας γράφει: «ο Πατριάρχης και ο ανώτερος Κλήρος των Ρωμιών ήταν επικεφαλής του Έθνους των Γραικών σ' αυτή την Επανάσταση, μαζί με τους καλόγε­ρους».

Και μία ανάλογη βεβαίωση από τη μακρυνή Αμερική, η οποία παρά την απόστασή της, βοήθησε τον αγώνα υλικά και ηθικά.

Στις 16 Ιουνίου 1821 η εφημερίδα «Γκαζέττ» της Μασαχουσέτης πληροφορούσε τους αναγνώστες της ότι «...στο Μοριά ένοπλοι... με επικεφαλής τον ΚΛΗΡΟ εξεγέρθησαν εναντίον των Τούρκων....»

Και ας ξανατονιστεί ότι η συμβολή του κλήρου στον αγώνα ήταν βαθειά συνείδηση του γένους, που την έκφραζε και στα δημοτικά του τραγούδια.

Χαρά που τόχουν τα βουνά τα κάστρα περηφάνια, Γιατί γιορτάζει η Παναγιά γιορτάζει κι η Πατρίδα,

Σαν βλέπουν διάκους με σπαθιά παπάδες με τουφέκι, Σαν βλέπουν και τον Γερμανό της Πάτρας τον Δεσπότη να ευλογάει τ' άρματα να εύχεται τους λεβέντες.

Μιλούν τα γεγονότα 
ΕΚΚΛΗΣΙΑ -ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ - 21 
π. ΤΙΜΟΘΕΟΥ Κ. ΚΑΛΙΦΗ 
Α' ΒΡΑΒΕΙΟ ΕΝΩΣΕΩΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ 

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΑΛΜΟΣ

Ο ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΥΒΕΡΝΩΝΤΕΣ