ΠΟΤΕ ΠΕΘΑΝΕ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΒΗ ΑΚΡΙΒΩΣ ΤΟΤΕ;

Ο Ιησούς άφησε την τελευταία του πνοή την Παρασκευή, 3 Απριλίου του 33 μ.Χ. ισχυρίζεται μία έρευνα, η οποία συνδέει το θάνατο του Ιησού, με έναν σεισμό Η έρευνα, για το πότε ακριβώς πέθανε ο Ιησούς και η οποία διεξήχθη από το International Geology Review, εξέτασε τη σεισμική δραστηριότητα γύρω από τη Νεκρά Θάλασσα, η οποία απέχει περίπου 20 χλμ από την πόλης της Ιερουσαλήμ.

Σύμφωνα με το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, στο κεφάλαιο 27, καθώς ο Ιησούς ξεψυχούσε επάνω στον σταυρό, ένας δυνατός σεισμός έπληξε την περιοχή, κάνοντας τάφους να σπάσουν και τον ουρανό να σκοτεινιάσει.

Θέλοντας να βρουν την ακριβή ημερομηνία θανάτου του Ιησού, οι ερευνητές εξέτασαν αναφορές από κείμενα, καθώς και γεωλογικά και αστρονομικά αρχεία.

Μάλιστα, ο γεωλόγος Τζέφερσον Ουίλιαμς από το Supersonic Geophysical μαζί με συναδέλφους του από το γερμανικό Research Center for Geosciences, μελέτησαν δείγματα του εδάφους από την παραλία Ein Gedi Spa, η οποία βρίσκεται δίπλα στη Νεκρά Θάλασσα.

Ερευνώντας τα βαθύτερα στρώματα του εδάφους, διαπίστωσαν, ότι είχαν συμβεί δύο σεισμοί, εκ των οποίων ο ένας είναι γνωστό ότι σημειώθηκε το 31 π.Χ., ενώ ο δεύτερος χρονολογείται μεταξύ του 26 μ.Χ. και 36 μ.Χ.

Σύμφωνα με τα όσα είπε ο Ουίλιαμς στο Discovery, ο τελευταίος σεισμός σημειώθηκε κατά τη διάρκεια της περιόδου που αναφέρει και το Κατά Ματθαίον.

Προσέθεσε, επίσης, ότι η ημέρα και η ημερομηνία της σταύρωσης του Ιησού είναι γνωστές με έναν εύλογο βαθμό ακρίβειας, ωστόσο η χρονολογία αμφισβητείται.

Ωστόσο, ενώνοντας τα κομμάτια του παζλ, ο Ουίλιαμς είπε ότι τα στοιχεία που οδήγησαν στον ακριβή καθορισμό της ημερομηνίας θανάτου του Ιησού είναι:

– Και τα τέσσερα Ευαγγέλια συμφωνούν, ότι η σταύρωση έγινε όταν ο Πόντιος Πιλάτος ήταν πληρεξούσιος της Ιουδαίας, μεταξύ 26 και 36 μ.Χ.

– Και τα τέσσερα Ευαγγέλια λένε ότι η σταύρωση έγινε την Παρασκευή.

– Και τα τέσσερα Ευαγγέλια συμφωνούν ότι ο Ιησούς πέθανε λίγες ώρες πριν την έναρξη του εβραϊκού Σαββάτου, συνεπώς σούρουπο της Παρασκευής.

– Τα συνοπτικά Ευαγγέλια, του Ματθαίου, του Μάρκου και του Λουκά, υποδεικνύουν ότι ο Ιησούς πέθανε πριν νυχτώσει, την 14η ημέρα του μήνα Νισσάν.

– Το Ευαγγέλιο του Ιωάννη διαφέρει από τα «Συνοπτικά Ευαγγέλια», καθώς υποδεικνύει ότι ο Ιησούς πέθανε πριν νυχτώσει, την 15η ημέρα του μήνα Νισσάν.

Οι ερευνητές είπαν ότι αυτά τα στοιχεία σε συνδυασμό με το εβραϊκό ημερολόγιο και διάφορα αστρονομικά στοιχεία, υποδεικνύουν ότι η πιο πιθανή ημερομηνία θανάτου του Ιησού είναι η Παρασκευή 3 Απριλίου του 33 μ.Χ.

http://www.pronews.gr

ΣΤΑΥΡΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΑΣΗ: ΠΟΤΕ ΣΥΝΕΒΗΣΑΝ;

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που μας δίνουν τα ιερά κείμενα ο Χριστός σταυρώθηκε όταν ηγεμόνας της Ιουδαίας ήταν ο Πόντιος Πιλάτος, επί Ρωμαίου αυτοκράτορος Τιβερίου (14-37 μ.X.).

Ο Ηρώδης, με την επωνυμία Mέγας, βασίλεψε από το 38 ως το 4 π.X. Mετά τον θάνατό του, ο Αύγουστος χώρισε το ιουδαϊκό βασίλειο σε τρία υποβασίλεια, που τα μοίρασε στους τρεις γιους τού Ηρώδη. Το πρώτο, που περιελάμβανε την Ιουδαία, τη Σαμάρεια και την Iδουμαία, δόθηκε στον Αρχέλαο (Mατθ. B΄, 22), ενώ ο Ηρώδης Aντίπας και ο Φίλιππος πήραν αντίστοιχα τη Γαλιλαία και τη βορειοανατολική ζώνη. O Ηρώδης Aντίπας, άλλοτε ως Τετράρχης και άλλοτε ως βασιλιάς της Γαλιλαίας και της Περαίας, βασίλεψε ως το 37 μ.X. Είναι αυτός ο Ηρώδης που διέταξε τον αποκεφαλισμό του Ιωάννη του Bαπτιστή, ανέκρινε τον Iησού Xριστό και στη συνέχεια τον έστειλε πίσω στον Πόντιο Πιλάτο.

Γνωρίζουμε ακόμα ότι ο Πόντιος Πιλάτος, ο ανθύπατος του Τιβερίου, ήταν ο πέμπτος επίτροπος από την αρχή της ρωμαϊκής κατοχής στην Ιουδαία και ότι παρέμεινε εκεί κατά τη δεκαετία 26 έως 35 μ.X., γεγονός που επιβεβαιώνεται από μια επιτύμβια πλάκα που βρέθηκε στην Kαισάρεια το 1961.

Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υπολογίσουμε τις ημερομηνίες που γιορτάστηκε το εβραϊκό Πάσχα γι’ αυτήν ακριβώς τη δεκαετία σύμφωνα με τη χριστιανική χρονολόγηση. Ο μήνας Nισάν στον οποίον εορτάζεται το εβραϊκό Πάσχα αρχίζει με τη νέα Σελήνη στο σεληνοηλιακό εβραϊκό ημερολόγιο και το Πάσχα γιορταζόταν τη 14η Nισάν, που βέβαια συνέπιπτε με την πανσέληνο αυτού του μήνα.

Oι υπολογισμοί μας φαίνονται στον παρακάτω πίνακα I:

Έτος ---------- Ημερομηνία-ημέρα

26 μ.X. ------- 20 Απριλίου, Σάββατο

27 μ.X. ------- 10 Απριλίου, Πέμπτη

28 μ.X. ------- 30 Mαρτίου, Τρίτη

29 μ.X. ------- 17 Απριλίου, Kυριακή

30 μ.X. ------- 8 Απριλίου, Σάββατο

31 μ.X. ------- 27 Mαρτίου, Τρίτη

32 μ.X. ------- 15 Απριλίου, Tρίτη

33 μ.X. ------- 4 Απριλίου, Σάββατο

34 μ.X. ------- 23 Mαρτίου, Τρίτη

35 μ.X. ------- 12 Απριλίου, Τρίτη

Γνωρίζουμε, ακόμα, ότι κατά το έτος της Σταύρωσης του Σωτήρος Χριστού το εβραϊκό Πάσχα έπεσε ημέρα Σάββατο. Όπως, λοιπόν, φαίνεται από τον παραπάνω πίνακα, αυτό συνέβη μόνο στα έτη 26 μ.X., 30 μ.X. και 33 μ.X.

Οι πιθανές ημερομηνίες Σταύρωσης και Ανάστασης του Kυρίου

Mετά τα όσα έχουμε αναφέρει ήδη, εάν δεχτούμε την άποψη κάποιων αστρονόμων και μερίδας των ιστορικών ότι ο Χριστός γεννήθηκε το 7 π.X. και ότι έζησε 33 έτη κατά τα Ευαγγέλια, τότε πιθανώς η Σταύρωσή του έγινε το 26 μ.X.

Εάν, όμως, θεωρήσουμε ότι ο Xριστός γεννήθηκε γύρω στο 4 π.X., τότε πιθανώς η Σταύρωσή του έγινε γύρω στο 30 μ.X. Τέλος, εάν δεχτούμε ότι ο Xριστός βαπτίστηκε σε ηλικία 30 ετών και ήταν τριετής ο δημόσιος βίος του, τότε πιθανώς η Σταύρωση του Xριστού να έγινε το 33 μ.X.

Ένα επιπλέον στοιχείο που έχουμε από τα Ευαγγέλια είναι οι κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούσαν την εποχή της Σταύρωσης του Ιησού στην Ιερουσαλήμ. Έτσι, ξέρουμε ότι ο Απόστολος Πέτρος βρισκόταν στην αυλή του σπιτιού τού Αρχιερέα Καϊάφα και ζεσταινόταν στη φωτιά, γεγονός που σημαίνει ότι έκανε κρύο τα βράδια στην Ιερουσαλήμ κατά τον χρόνο της Σταύρωσης του Κυρίου. Ήταν, λοιπόν, μάλλον μια πρώιμη ανοιξιάτικη βραδιά με σχετικό κρύο και υγρασία, που εξαρτάται τόσο από το ύψος της τοποθεσίας της Ιερουσαλήμ (740 μ. πάνω από τη θάλασσα) όσο και από μία πιθανή πτώση της θερμοκρασίας, όχι όμως αρκετά χαμηλή ώστε να μπουν μέσα στο σπίτι για να προφυλαχτούν, αλλά να παραμένουν στην ύπαιθρο γύρω από τη ζεστασιά μιας μικρής φωτιάς.

Σύμφωνα με τα Ευαγγέλια, η Ανάσταση του Χριστού έγινε την πρώτη ή μία του Σαββάτου, τη μετέπειτα Κυριακή των Χριστιανών.

Τελικά, λοιπόν, τα πιθανά συμπεράσματά μας για τη Σταύρωση και την Ανάσταση του Κυρίου, μετατρέποντας τις ημερομηνίες του ιουδαϊκού ημερολογίου σε αντίστοιχες ημερομηνίες Γρηγοριανού ημερολογίου, φαίνονται στον παρακάτω Πίνακα ΙΙ.

Έτος ------------ Σταύρωση -------------------- Πάσχα Εβραίων-Ανάσταση

26 μ.X. --------- Παρασκευή 19 Απριλίου --- Σάββατο 20 Απρ. - Kυριακή 21 Απριλίου

30 μ.X. --------- Παρασκευή 7 Απριλίου ----- Σάββατο 8 Απριλίου – Kυριακή 9 Απριλίου

ΟΙ ΕΝΔΕΚΑ ΕΜΦΑΝΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΝΤΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ

Στα κείμενα της Αγίας Γραφής παρουσιάζονται ένδεκα εμφανίσεις του Αναστάντος Χριστού, από τις οποίες οι δέκα έγιναν στο διάστημα μεταξύ της Αναστάσεως και της Αναλήψεως και μία μετά την Πεντηκοστή. 

Μερικές από αυτές περιγράφονται αναλυτικά και άλλες απλώς απαριθμούνται. Και, βέβαια, πρέπει να πούμε ότι δεν περιγράφονται όλες από τους ίδιους Ευαγγελιστάς, δηλαδή δεν αναφέρονται και οι ένδεκα σε κάθε ένα ξεχωριστό Ευαγγέλιο, αλλά μερικές μνημονεύονται από τον έναν Ευαγγελιστή και μερικές από τον άλλο. 
Προφανώς υπήρξαν και άλλες εμφανίσεις του Αναστάντος Χριστού.... Είναι χαρακτηριστικός ο λόγος του Ευαγγελιστού Λουκά στις Πράξεις των Αποστόλων: "οίς και παρέστησεν εαυτόν ζώντα μετά το παθείν αυτόν εν πολλοίς τεκμηρίοις, δι' ημερών τεσσαράκοντα οπτανόμενος αυτοίς και λέγων τα περί της βασιλείας του Θεού" (Πράξ. α', 3).  Είναι φυσικό αυτό να γινόταν γιατί, αφ' ενός μεν ήθελε να τους παρηγορήσει, αφ' ετέρου δε να τους προετοιμάσει για την Ανάληψή Του, αλλά και την έλευση του Παναγίου Πνεύματος.

Οι ένδεκα εμφανίσεις του Αναστάντος Χριστού είναι οι ακόλουθες: 

1. Στον Σίμωνα Πέτρο (Α' Κορ. ιε', 5, Λουκ. κδ', 35). 

2. Στην Μαρία την Μαγδαληνή (Μάρκ. ιστ', 9-11, Ιω. κ', 11-18 

3. Στις Μυροφόρες γυναίκες (Ματθ. κη', 9-10). 

4. Στους δύο Μαθητάς που πορεύονταν προς Εμμαούς (Μάρκ. ιστ', 12-13, Λουκ. κδ', 13-15). 

5. Στους δέκα Αποστόλους, όταν απουσίαζε ο Θωμάς (Μάρκ. ιστ', 14, Λουκ. κδ', 36-43, Ιω. κ', 19-25). 

6. Στους ένδεκα Μαθητάς, παρόντος και του Θωμά (Ιω. κ', 26-29). 

7. Στους επτά Αποστόλους στην λίμνη της Τιβεριάδος (Ιω. κα', 1-23). 

8. Στους ένδεκα στην Γαλιλαία (Ματθ. κη', 16). 

9. Στους Αποστόλους στην Βηθανία, όταν αναλήφθηκε (Μάρκ. ιστ', 19-20, Λουκ. κδ', 50, Πράξ. α', 6-11, Α' Κορ. ιε', 7). 

10. Στον αδελφόθεο Ιάκωβο (Α' Κορ. ιε', 7). 

11. Στον Απόστολο Παύλο (Α' Κορ. ιε', 8-9).

Οι εμφανίσεις αυτές του Αναστάντος Χριστού αναφέρονται μέσα στην Καινή Διαθήκη. 
Ωστόσο, υπάρχουν και άλλοι πολλοί άγιοι που αξιώθηκαν της θεωρίας του Αναστάντος Χριστού.

Άλλωστε, η Ορθόδοξη Εκκλησία, που είναι το αναστημένο Σώμα του Χριστού, προσφέρει την εμπειρία της Αναστάσεως. Ο άγιος Συμεών ο νέος Θεολόγος, αναφερόμενος στην προσευχή "ανάστασιν Χριστού θεασάμενοι προσκυνήσωμεν άγιον, Κύριον, Ιησούν, τον μόνον αναμάρτητον", διδάσκει ότι δεν αναφερόμαστε στην Ανάσταση που είδαν οι Μαθητές, δηλαδή δεν πρόκειται μόνο για μια ιστορική αναφορά, αλλά για την Ανάσταση ή μάλλον τον Αναστάντα Χριστό που τον βλέπουμε μέσα στην Εκκλησία.  Δεν λέμε "ανάστασιν Χριστού πιστευσάμενοι", αλλά "θεασάμενοι".
Βέβαια, υπάρχουν πολλοί που πιστεύουν στην Ανάσταση, αλλά υπάρχουν και άλλοι, έστω και ολίγοι, που βλέπουν και κάθε ώρα τον Αναστάντα Χριστό λαμπροφορούντα, και απαστράπτοντα "τάς της αφθαρσίας και Θεότητος αστραπάς".  Γιατί, πραγματικά, η Ανάσταση του Χριστού "η ημετέρα υπάρχει ανάστασις, των κάτω κειμένων".  Έτσι, άλλοι είναι μάρτυρες της Αναστάσεως του Χριστού "εξ ακοής" και άλλοι μάρτυρες "από θέας". Οι τελευταίοι είναι οι κατ' εξοχήν μάρτυρες της Αναστάσεως του Χριστού.

Από το βιβλίο "Οι Δεσποτικές εορτές" του Μητρ. Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου, Ιερόθεου. 

ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΤΟ ΑΚΑΝΘΙΝΟ ΣΤΕΦΑΝΙ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ;

Στην Ιερά Μονή Παμμεγίστων Ταξιαρχών Αιγιαλείας, λέγεται ότι δώρισαν οι Παλαιολόγοι τα Άχραντα Πάθη του Σωτήρος Ιησού Χριστού, μεταξύ των οποίων φυσικά είναι και το ακάνθινο στεφάνι.

Τα Άχραντα Πάθη του Χριστού είναι τεμάχια από το Τίμιο Ξύλο, το ακάνθινο Στεφάνι, τη Χλαμύδα, τον Κάλαμο, τον Σπόγγο, τα καρφιά, τα οποία σώζονται άθικτα μέχρι σήμερα.

Η ιστορία της Μονής αρχίζει με τον Όσιο Λεόντιο, ο οποίος υπήρξε και ο κτήτορας της Μονής. Ο Όσιος Λεόντιος γεννήθηκε περί το 1377 στη Μονεμβασιά. Καταγόταν από αρχοντική οικογένεια. Ήταν υιός του Ανδρέα Μαμωνά, δούκα της Μονεμβασίας και της Θεοδώρας Παλαιολογίνης κόρης του Αυτοκράτορα Ανδρόνικου Δ’ Παλαιολόγου.

Μετά το θάνατο της μητέρας του έγινε μοναχός.

Γύρω στα 1415 – 1420, φεύγει από Άγιο Όρος και έρχεται στο όρος Κλωκός άνω του Αιγίου και στη θέση, που σήμερα είναι το «Παλαιομονάστηρο» με τον απότομο βράχο και την αφιλόξενη γη, όπου κάνει το ασκηταριό του.

Στη συνέχεια, με την συμπαράσταση των θείων του Θωμά και Δημητρίου Παλαιολόγων ιδρύεται μεγαλοπρεπές μοναστήρι περί το 1450.

Ο θαυμασμός των Παλαιολόγων για την αρετή του οσίου Λεοντίου ήταν μεγάλος και δωρίζουν στην Μονή τα Άχραντα Πάθη του Σωτήρος Χριστού δηλαδή τεμάχια από το Τίμιο Ξύλο, τον ακάνθινο Στεφάνι, την Χλαμύδα, τον Κάλαμο, τον Σπόγγο, τα καρφιά, τα οποία σώζονται άθικτα μέχρι σήμερα.

Η αρχική αυτή Μονή του Αρχάγγελου Μιχαήλ, καταστράφηκε δύο φορές από τους Τούρκους το 1500 και 1620. Μετά τη δεύτερη αυτή καταστροφή κτίζεται η Μονή στη σημερινή επίπεδη τοποθεσία κοντά στον Σελινούντα, επ’ ονόματι των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ και γίνεται πλέον γνωστή σαν Μονή των Ταξιαρχών. Καταστρέφεται και πάλι το έτος 1772 από τους Τουρκαλβανούς κατά τα Ορλωφικά.

Σε διάστημα τριών ετών – δηλαδή το 1775 κτίζεται η σημερινή μορφή της Μονής. Από το σχέδιο του B.G. Barsky, γνωρίζουμε την προγενέστερη μορφή της Μονής. Το καθολικό της είναι Σταυρόσχημο, τετρακίονο, καμαρωτό, με οκταγωνικό τρούλο και μαρμαροσκάλιστα παράθυρα, ενώ στολίζεται με αγιογραφίες των Δ.Κ.Φάνελλη, Α. Μανέλη και Ι. Οικονόμου.

Οι Πνευματικοί Θησαυροί Μονής:

Η λειψανοθήκη "Τα Άχραντα Πάθη"

«Τα Άχραντα Πάθη»

Aποτελούν θησαυρό και καύχημα της μονής. Δώρο των Θωμά και Δημήτριου Παλαιολόγων στον κτήτορα της μονής, ανιψιό τους, Όσιο Λεόντιο. Μέσα σε υστεροβυζαντινό κιβώτιο φυλάσσονται μεγάλα τεμάχια τίμιου ξύλου, ακάνθινου στεφάνου, χλαμύδας, λίθων από τον Πανάγιο τάφο.

Η Κάρα Του Οσίου Λεοντίου

Κιβώτια επιχρυσωμένα, ξύλινα έχοντας μέσα μικρότερες λειψανοθήκες, με λείψανα: Αγ. Ιωάννη του Ελεήμονος, του Αγ. Χαραλάμπους, μέρος της κάρας του Αγ. Ξενοφώντος, του Αγ. Γεωργίου, Παντελεήμονος, Βασιλείου, Μαρίνης, Αρτεμίου. Λείψανα Αγ. Ιωάννου Προδρόμου, μέρος της κάρας Αγ. Κυριακής, Αγ. Στεφάνου, μέρος της χείρας Αρέθα κ.λ.π. Ολα αυτά τα ιερά λείψανα είναι προσφορά πλούσιων μεγάλων μονών σε λείψανα, όπου η κάθε μία εμπιστευόταν μικρό μέρος του θησαυρού της στη μονή των Ταξιαρχών, ιδιαίτερα μετά από κάθε καταστροφή της μονής.

Xρυσοκέντητα Άμφια Και Καλύμματα

Μεγάλης αξίας είναι τα ιερά άμφια κληρικών όλων των βαθμών που φυλάσσονται στην έκθεση της μονής. Η ιδέα της περισυλλογής ήταν του αειμνήστου Μητροπολίτη Καλαβρύτων της Αιγιαλείας, Αγαθονίκου και πρόκειται για:

Μια θαυμάσια αρχιερατική στολή του μαρτυρικού Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’.

Tο Ωμοφόριο και επιμάνικα Nεοφύτου, ωμοφόριο Μεθόδου Μητροπολίτη Αγκύρας, επιμάνικα Παλαιών Πατρών Θεοφάνη., κλπ.

Επιτάφιος του κεντητή Αρσενίου (1589-90). Παρουσιάζει το Χριστό νεκρό επάνω σε σινδόνι την Θεοτόκο να κρατεί στην αγκαλιά της την κεφαλή του Χριστού και δίπλα τους οι δύο Μαρίες να θρηνούν, καθώς επίσης και τον Ιωάννη, τον Ιωσήφ και Νικόδημο. Η εικονογραφική αυτή σύνθεση παρουσιάζει μεγάλη φυσικότητα και έμμετρη λειτουργική επιγραφή.

Ο επιτάφιος της κεντήτριας Δέσποινας (1685).

Το πιο αξιοθαύμαστο από τα χρυσοκέντητα άμφια της μονής είναι το επιτραχήλιο της κεντήτριας Kοκώνας (1807), όπου απεικονίζει 33 πρόσωπα και τον Χριστό ευλογώντας όπως Αγ. Τριάδα, πεντηκοστής, σταύρωσης κ.λ.π..
Συλλογή σταυρών και ευαγγελίων

Η συλλογή σταυρών της μονής Ταξιαρχών είναι η αρχαιότερη και ιδιαίτερα αξιόλογη. Χαρακτηριστικά αυτών, το μεταλλικό πλαίσιο, τα οξυκόρυφα τοξύλλια, οι στριφτοί κιονίσκοι, οι πολυεδρικοί κόμβοι, τα διακοσμητικά στοιχεία γύρω απ’ τις κεραίες. Στη μονή φυλάσσονται: χρυσοσκάλιστο ενεπίγραφο ευαγγέλιο 1785, ευαγγέλιο αφιερωμένο από τον Αθηνών Προκόπιο 1889 κλπ.

ΓΙΑΤΙ Η ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΜΕΤΑ ΤΟ ΠΑΣΧΑ ΟΝΟΜΑΖΕΤΑΙ ΔΙΑΚΑΙΝΗΣΙΜΟΣ

H εβδομάδα από το άγιο Πάσχα μέχρι την επομένη Κυριακή, δηλαδή, την Κυριακή του Θωμά, λέγεται «διακαινήσιμος». Στην παλαιά εποχή στην Εκκλησία υπήρχε η τάξη των Κατηχουμένων, όσων δηλαδή προέρχονταν από τους ειδωλολάτρες ή τους Ιουδαίους και διδάσκονταν τις αλήθειες της χριστιανικής πίστεως για να γίνουν μέλη της με το μυστήριο του Βαπτίσματος.

Το Βάπτισμα δεν ήταν τότε ατομικό ή οικογενειακό γεγονός, όπως σήμερα, αλλά γεγονός που αφορούσε το πλήρωμα της Εκκλησίας. Γι’ αυτό οι Κατηχούμενοι βαπτίζονταν ομαδικά κατά τη νύχτα του Μ. Σαββάτου προς την Κυριακή του Πάσχα. Με το βάπτισμα στο νερό ο «παλαιός άνθρωπος», ο άνθρωπος της αμαρτίας με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος πεθαίνει και γεννιέται ο νέος, ο ανακαινισμένος, ο καινούριος που ζει την αναγέννηση, την ανανέωση. Η εβδομάδα που ακολουθούσε το Πάσχα ονομάζεται διακαινήσιμος γι’ αυτό το γεγονός της ανακαινίσεως. Επειδή οι βαπτισμένοι ολόκληρη την εβδομάδα φορούσαν λευκά φορέματα ονομάζεται και «λευκή εβδομάδα».

Οι εφτά ημέρες της διακαινησίμου εβδομάδας θεωρούνται ως «μία» ημέρα, όπως η Κυριακή του Πάσχα. Οι πιστοί σύμφωνα με τον 66ο Κανόνα της Έκτης Οικουμενικής Συνόδου πρέπει να τη γιορτάζουν με πνευματική ευφροσύνη, δηλ. ψάλλοντας ψαλμούς και ύμνους, όχι με χορούς και διασκεδάσεις, συμμετέχοντας όλη την εβδομάδα στη λατρεία της Εκκλησίας κοινωνώντας καθημερινά, αν και την προηγουμένη ημέρα έφαγαν αρτύσιμα φαγητά, συνανιστάμενοι με τον αναστημένο Κύριο. Κατά τη διακαινήσιμη εβδομάδα τρώμε κρέας και την Τετάρτη και την Παρασκευή.

Ο πένθιμος χαρακτήρας της νηστείας δεν έχει θέση στο γεγονός της Αναστάσεως του Χριστού. «Κατά δε την εβδομάδα της Διακαινησίμου ακινδύνως κρεωφαγήσομεν (να τρώμε κρέας) κατά την αυτής Τετράδα και Παρασκευήν· ως μία γαρ λογίζεται Κυριώνυμος το επταήμερον τούτο διάστημα».

Κατά τη διακαινήσιμη εβδομάδα ψάλλεται καθημερινά η ακολουθία του Πάσχα χωρίς το «Δεύτε λάβετε φως», που είναι μεταγενέστερη συνήθεια και που δεν αναφέρεται στα έντυπα Πεντηκοστάρια. Η ακολουθία αυτή έγινε κατά μίμηση της ακολουθίας του «αγίου φωτός» του ναού του Παναγίου Τάφου των Ιεροσολύμων.

Και γιατί γιορτάζουμε κάθε χρόνο τη «Διακαινήσιμο» εβδομάδα; Πολλοί απαντούν. Για λόγους ιστορικούς. Η Εκκλησία δεν ζει όμως με το παρελθόν. Ο λόγος του εορτασμού είναι καθαρά πνευματικός. Ποιός; Επειδή λόγω των αμαρτιών μας μολύνουμε τον λευκό χιτώνα του βαπτίσματος χρειαζόμαστε με τη μετάνοια εξαγιασμό. Χρειάζεται πάλι να γίνουμε ναός του Αγίου Πνεύματος.

Όπως λέει ο απ. Παύλος «εν καινότητι ζωής περιπατήσωμεν» (Ρωμ. 6,4). Χρειαζόμαστε λοιπόν εγκαίνια, αναγέννηση, ανανέωση. «Εγκαινίζεσθε, αδελφοί», λέει ένα τροπάριο, «και αφού αφήσετε τον παλαιό άνθρωπο να ζείτε την καινούρια ζωή». Ή όπως ψάλλει ένας άλλος ύμνος: «Επίστρεψε στον εαυτό σου άνθρωπε! Γίνε καινούριος, αντί παλιός και γιόρταζε τα εγκαίνια (την ανανέωση) της ψυχής σου. Όσο είναι καιρός η ζωή σου ας αναγεννηθεί».

Η «διακαινήσιμος εβδομάδα» γίνεται για τους πιστούς αφορμή πνευματικής καρποφορίας και καλής αλλοιώσεως.

πηγή: I.N Aγ. Νικολάου Νέου/dogma.gr

ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΚΑΙ ΤΡΟΠΑΙΟΦΟΡΟΣ

Άγιος Γεώργιος ο Μεγαλομάρτυρας και Τροπαιοφόρος

Ο λαοφιλής Άγιος Γεώργιος ο μεγαλομάρτυρας και Τροπαιοφόρος γεννήθηκε περίπου το 275 μ.Χ. στην Καππαδοκία, από γονείς χριστιανούς. Ο πατέρας του, μάλιστα, πέθανε μαρτυρικά για το Χριστό όταν ο Γεώργιος ήταν δέκα χρονών. Η μητέρα του τότε τον πήρε μαζί της στην πατρίδα της την Παλαιστίνη, όπου είχε και τα κτήματα της. Όταν έγινε 18 χρονών, στρατεύθηκε στο ρωμαϊκό στρατό. Αν και νέος στην ηλικία, διεκπεραίωνε τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις τέλεια. Όλοι τον θαύμαζαν για το παράστημα του. Γι' αυτό, γρήγορα τον προήγαγαν σε ανώτερα αξιώματα και του έδωσαν τον τίτλο του κόμη και ο Διοκλητιανός τον εκτιμούσε πολύ.

Ομολογητής

Από την εποχή του αυτοκράτορα Δεκίου μέχρι την εποχή που ανέβηκε στον θρόνο ο Διοκλητιανός, το 283 μ.χ., η Χριστιανική Εκκλησία μεγάλωσε πάρα πολύ, γιατί επικρατούσε ειρήνη. Οι Χριστιανοί πήραν πολλές δημόσιες θέσεις, έκτισαν πολλούς και μεγάλους ναούς, διάφορα σχολεία και οργάνωσαν την διοίκηση και τη διαχείριση των εκκλησιών και της φιλανθρωπίας.

Ο Διοκλητιανός αρχικά εργάστηκε για την οργάνωση του κράτους του. Προσέλαβε στρατηγούς για βοηθούς του που τους ονόμασε αυτοκράτορες και Καίσαρες κι αφού πέτυχε να υποτάξει τους εχθρούς του κράτους και να σταθεροποιήσει τα σύνορα του, στράφηκε στα εσωτερικά ζητήματα. Δυστυχώς, στράφηκε εναντίον της Χριστιανικής Θρησκείας για να ανορθώσει την ειδωλολατρία. Γι' αυτό το λόγο λοιπόν, κάλεσε τους βοηθούς του Καίσαρες το 303 μ.χ. και τους στρατηγούς στην πρωτεύουσα του ανατολικού Ρωμαϊκού κράτους σε τρεις γενικές συγκεντρώσεις. Ανάμεσα τους βρισκότανε και ο 28χρονος Γεώργιος, που διακρίθηκε πολλές φορές στους πολέμους.

Συγκεντρώθηκαν λοιπόν όλοι, για να πάρουν αποφάσεις για την εξόντωση και τον αφανισμό της Χριστιανικής πίστης. Πρώτος μίλησε ο Διοκλητιανός και επέβαλε σε όλους ν' αναλάβουν τον εξοντωτικό αγώνα εναντίον του Χριστιανισμού. Όλοι υποσχέθηκαν ότι θα καταβάλουν κάθε προσπάθεια, για να εξαλείψουν την Χριστιανική Θρησκεία από το Ρωμαϊκό κράτος. Τότε ο γενναίος Γεώργιος σηκώθηκε και είπε: «Γιατί, βασιλιά και άρχοντες, θέλετε να χυθεί αίμα δίκαιο και άγιο και να εξαναγκάσετε τους Χριστιανούς να προσκυνούν και να λατρεύουν τα είδωλα»; Και διακήρυξε την αλήθεια της Χριστιανικής Θρησκείας και την Θεότητα του Χριστού.

Μόλις τέλειωσε, όλοι συγχυστήκανε μ' αυτή την ομολογία του και προσπάθησαν να τον πείσουν να μετανοήσει για όσα είπε, καταπραΰνοντας έτσι και τον Διοκλητιανό. Αλλά ο Γεώργιος ήταν σταθερός και με θάρρος διακήρυσσε την Χριστιανική του πίστη.

Στη φυλακή

Οργισμένος ο Διοκλητιανός διέταξε να τον κλείσουν στην φυλακή κα να του περισφίγξουν τα πόδια στο ξύλο και αφού τον ξαπλώσουν ανάσκελα, να βάλουν πάνω στο στήθος του μεγάλη και βαριά πέτρα.

Το άλλο πρωί ο Διοκλητιανός διέταξε να του παρουσιάσουν τον Γεώργιο για να τον ανακρίνει . Και πάλι αυτός έμεινε ακλόνητος στην ομολογία του και παρ' όλες τις κολακείες και τις υποσχέσεις του αυτοκράτορα διακήρυττε την πίστη του και μιλούσε για τους ουράνιους θησαυρούς. Ο Διοκλητιανός οργίστηκε από τα λόγια του και διέταξε τους δήμιους να δέσουν τον Άγιο σε ένα μεγάλο τροχό για να κομματιαστεί το σώμα του. Μάλιστα ειρωνεύτηκε την ανδρεία του Αγίου και τον κάλεσε να προσκυνήσει τα είδωλα. Ο Γεώργιος ευχαρίστησε τον Θεό που τον αξίωνε να δοκιμαστεί και δέχτηκε με ευχαρίστησε να υποστεί το φοβερό αυτό μαρτύριο, που χώριζε σε μικρά λεπτά κομμάτια ολόκληρο το σώμα του, επειδή γύρω γύρω από τον τροχό υπήρχαν μπηγμένα κοφτερά σίδερα, που μοιάζανε με μαχαίρια. Πραγματικά μόλις ο τροχός κινήθηκε τα κοφτερά σίδερα άρχισαν να κόβουν το σώμα του. Τότε ακούστηκε μια φωνή από τον ουρανό που έλεγε : «Μη φοβάσαι, Γεώργιε, γιατί εγώ είμαι μαζί σου» και αμέσως ένας άγγελος ελευθέρωσε τον Άγιο, λύνοντας τον από τον τροχό και θεραπεύτηκε όλο το καταπληγωμένο σώμα του.
Ο Γεώργιος αφού απέκτησε το θαυμάσιο παράστημα του, με όψη αγγελική, παρουσιάστηκε στον Διοκλητιανό που είχε πάει με άλλους να κάνει θυσία. Μόλις τον είδαν έμειναν όλοι έκθαμβοι και απορημένοι. Μερικοί δε ισχυριζόντουσαν ότι είναι κάποιος που του μοιάζει και άλλοι ότι είναι φάντασμα. Καθώς όμως σχολιάζανε το γεγονός, εμφανίστηκαν μπροστά στον βασιλιά δύο από τους αξιωματικούς του, ο Πρωτολέοντας και ο Ανατόλιος (βλέπε 23 Απριλίου) με χίλιους στρατιώτες και ομολόγησαν την πίστη τους στον Χριστό. Ο Διοκλητιανός θύμωσε τόσο που έγινε έξαλλος και διέταξε να τους σκοτώσουν, πράγμα που έγινε αμέσως.
Έπειτα διέταξε να γεμίσουν αμέσως ένα λάκκο με ασβέστη και νερό και αφού ρίξουν μέσα τον Γεώργιο, να τον αφήσουν μέσα τρεις μέρες και τρεις νύχτες έτσι που να διαλυθούν και τα κόκκαλα του.
Πραγματικά οι δήμιοι ρίξανε τον Άγιο στον ζεματιστό ασβέστη και κλείσανε το στόμα του λάκκου. Μετά από τρεις μέρες ο Διοκλητιανός έστειλε στρατιώτες να ανοίξουν το λάκκο. Με μεγάλη τους έκπληξη όμως βρήκαν τον Γεώργιο όρθιο, μέσα στον ασβέστη και προσευχόταν. Το γεγονός εντυπωσίασε και προκάλεσε θαυμασμό και ενθουσιασμό στο λαό, που φώναζε: «Ο Θεός του Γεωργίου είναι μεγάλος». Ο Διοκλητιανός ζήτησε εξηγήσεις από τον Γεώργιο, που έμαθε τις μαντικές τέχνες και πως τις χρησιμοποιεί. Ο Γεώργιος τότε του απάντησε ότι τα γεγονότα ήταν αποτέλεσμα της θείας χάρης και δύναμης και όχι μαγείας και γοητείας.
Ο Διοκλητιανός οργισμένος διέταξε να του φορέσουν πυρακτωμένα παπούτσια με σιδερένια καρφιά και τον εξαναγκάσουν να περπατά. Ο Άγιος προσευχόταν και περπατούσε χωρίς να πάθει τίποτα. Πάλι διέταξε να τον φυλακίσουν και σκέφτηκε να φωνάξει του άρχοντες για να συσκεφτούν τι έπρεπε να κάμουν στον Γεώργιο. Και αφού τον δείρανε τόσο πολύ με μαστίγια και καταπλήγωσαν ολόκληρο το σώμα του Αγίου, τον παρουσίασαν στον Διοκλητιανό, που έμεινε έκπληκτος βλέποντας τον Γεώργιο να λάμπει σαν Άγγελος. Σκέφτηκε, λοιπόν, ότι το φαινόμενο αυτό οφειλόταν στις μαγικές του ικανότητες. Γι' αυτό κάλεσε τον μάγο Αθανάσιο (βλέπε 23 Απριλίου), για να λύσει τα μάγια του Γεωργίου.

Αβλαβής από το δηλητήριο

Ήλθε, λοιπόν ο μάγος Αθανάσιος, κρατώντας στα χέρια του δύο πήλινα αγγεία, όπου υπήρχε δηλητήριο. Στο πρώτο αγγείο το δηλητήριο προξενούσε τρέλα, ενώ στο δεύτερο τον θάνατο.
Αμέσως οδήγησαν τον Άγιο στον Διοκλητιανό και στον μάγο Αθανάσιο. Ο βασιλιάς διέταξε να του δώσουν να πιει το πρώτο δηλητήριο. Ο Άγιος χωρίς δισταγμό ήπιε το δηλητήριο του πρώτου δοχείου, αφού προηγουμένως προσευχήθηκε , λέγοντας: «Κύριε Ιησού Χριστέ, ο Θεός ημών, ο ειπών καν θανάσιμον τι πίωτιν, ου μη αυτούς βλάψει, θαυμάστωσον νυν τα ελέη σου». Και δεν έπαθε απολύτως τίποτα!
Μόλις είδαν ότι δεν έπαθε απολύτως τίποτα, ο βασιλιάς διέταξε να του δώσει ο μάγος και το δεύτερο αγγείο. Το ήπιε και αυτό χωρίς να πάθει το παραμικρό. Τότε όλοι έμειναν έκπληκτοι από αυτό το θαύμα. Ο Διοκλητιανός εξακολουθούσε να επειμένει ότι για να μην πεθάνει ο Γεώργιος είχε δικά του μάγια. Ο μάγος Αθανάσιος που ήξερε πόσο δραστικά ήταν τα δηλητήρια, αφού γονάτισε μπροστά στον μάρτυρα, ομολόγησε την πίστη του στον αληθινό Θεό. Τότε ο Διοκλητιανός διέταξε και φόνευσαν τον Αθανάσιο αμέσως. Εκείνη την στιγμή έφθασε και η γυναίκα του Διοκλητιανού Αλεξάνδρα (βλέπε 21 Απριλίου), που ομολόγησε την πίστη της στον αληθινό Θεό. Και ο σκληρός και άκαρδος Διοκλητιανός διέταξε να την φυλακίσουν και την επομένη να της κόψουν το κεφάλι. Η Αλεξάνδρα ενώ προσευχόταν στην φυλακή, παρέδωσε την ψυχή της στα χέρια του Θεού.

Το μαρτυρικό τέλος του Αγίου

Ο Άγιος Γεώργιος κλείστηκε στην φυλακή και την νύκτα είδε στ' όνειρο του τον Χριστό, που του ανάγγειλε ότι θα πάρει το στεφάνι του μαρτυρίου και θα αξιωθεί της αιωνίου ζωής. Σαν ξημέρωσε διατάχτηκαν οι στρατιώτες από τον ο Διοκλητιανό να παρουσιάσουν μπροστά του τον Άγιο. Πραγματικά ο Άγιος βάδιζε γεμάτος χαρά προς τον βασιλέα, επειδή προγνώριζε ότι έφτασε το τέλος του. Μόλις λοιπόν τον αντίκρισε ο Διοκλητιανός, του πρότεινε να πάνε στον ναό του Απόλλωνα για να θυσιάσει στο είδωλο του. Όταν μπήκε ο Άγιος στον ναό, σήκωσε το χέρι και αφού έκανε το σημείο του σταυρού διέταξε το είδωλο να πέσει. Αμέσως τούτο έπεσε και έγινε κομμάτια.

Ο ιερέας των ειδώλων και ο λαός τόσο πολύ θύμωσαν, που φώναζαν στον βασιλέα να θανατώσει τον Γεώργιο. Ο Διοκλητιανός έβγαλε διαταγή και του έκοψε το κεφάλι.
Ο πιστός υπηρέτης του Αγίου, Πασικράτης, εκτελώντας την επιθυμία του Αγίου, παρέλαβε το Άγιο λείψανο του Μάρτυρα μαζί με αυτό της μητέρας του Αγίας Πολυχρονίας (βλέπε 23 Απριλίου) και το μετέφερε στη Λύδδα της Παλαιστίνης. Από εκεί, όπως βεβαιώνουν οι πηγές, οι Σταυροφόροι πήραν τα ιερά λείψανα της Αγίας Πολυχρονίας και τα μετέφεραν στη Δύση.
Κατά την Εκκλησία μας, ο ένδοξος αυτός μεγαλομάρτυρας είναι ο μαργαρίτης ο πολύτιμος, ο αριστεύς ο θείος, ο λέων ο ένδοξος, ο αστήρ ο πολύφωτος, του Χριστού οπλίτης, της ουρανίου στρατιάς ο συνόμιλος. 

Η Ορθόδοξη Εκκλησία εορτάζει τη μνήμη του Αγίου Γεωργίου στις 23 Απριλίου. Εάν όμως το Πάσχα πέφτει μετά τις 23 Απρίλη, τότε η μνήμη του Αγίου εορτάζεται την επόμενη μέρα του Πάσχα (Δευτέρα της Διακαινησίμου).

http://www.saint.gr  

Η ΑΦΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΦΩΤΟΣ (ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΑ 2016)

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΑΣΧΑΛΙΝΗΣ ΛΑΜΠΑΔΑΣ - ΤΟ ΒΑΠΤΙΣΜΑ ΤΩΝ ΦΩΤΙΣΜΕΝΩΝ

Όταν ήμασταν μικρά παιδιά ανυπομονούσαμε να έρθουν οι γιορτές για να μαζέψουμε τα δώρα μας. Το Πάσχα στη μνήμη μας είναι απόλυτα συνδεδεμένο με τη λαμπάδα και τη νονά μας που την έφερνε. Τη Μεγάλη Εβδομάδα ερχόταν σπίτι η νονά με το νονό κρατώντας την αγαπημένη μας λαμπάδα, για την οποία προηγουμένως είχε πάρει την έγκριση μας. Όλο χαρά ανοίγαμε το κουτί και την προσοχή μας τραβούσαν τα "extra" μέχρι τη στιγμή της Ανάστασης. Το Μεγάλο Σάββατο το βράδυ φορούσαμε τα καλά μας ρούχα -που συνήθως ήταν δώρα της νονάς- και περιμέναμε τη στιγμή που ο ιερέας θα βγει από την ωραία πύλη με τη δική του λαμπάδα και θα δώσει νόημα στο δώρο μας. 

Τα χρόνια πέρασαν, στο ρόλο της νονάς βρισκόμαστε εμείς και την ουσία της λαμπάδας θα πρέπει να την εξηγήσουμε στα δικά μας βαφτιστήρια -αν το επιτρέπει η ηλικία φυσικά- για να μη μεγαλώσουν κι εκείνα με την ίδια απορία.

Ποιο γεγονός καθιστά τις λαμπάδες αναγκαίες για το Πάσχα;

Ο πλέον κατάλληλος για να απαντήσει στο ερώτημα μας είναι η εκκλησία. Η Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Καρέα εξηγεί τους λόγους που η λαμπάδα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του Πάσχα. «Πασχαλινή λαμπάδα είναι έθιμο που έχει σχέση με την παράδοση της αρχαίας Εκκλησίας να τελεί το Βάπτισμα των νέων μελών Της τη νύχτα της Αναστάσεως». Ο Ευσέβιος Καισαρείας αναφέρει «έκανε τη μυστική διανυκτέρευση των πιστών πιο φωτεινή κι από τη φωτόλουστη ημέρα».

Αρκετούς αιώνες πριν η έναρξη της ιεράς ακολουθίας σηματοδοτούσε και το άναμα των λαμπάδων. Η αρχαία εκκλησία είχε επιλέξει τη νύχτα της Ανάστασης για να τελέσει το Βάπτισμα των φωτισμένων Της. Ο ναός περιγράφεται κατάφωτος από τους πολυελαίους και τα πολυπληθή κηροπήγια. «Κάθε πιστός είχε τη δική του λαμπάδα. Όλοι γιόρταζαν τη διπλή Λαμπρή: την Ανάσταση του Χριστού και την Ανάσταση τόσων ψυχών που θ' άφηναν οριστικά την πλάνη και θα προσχωρούσαν στην Ποίμνη της Εκκλησίας». 

Οι Νεοφώτιστοι, κρατώντας αναμμένες τις λαμπάδες τους, προχωρούσαν για το Βαπτιστήριο συνοδευόμενοι από τον επίσκοπο, τους ιερείς, τις διακόνισσες και τους αναδόχους τους, αφήνοντας τους πιστούς στο Ναό να προσεύχονται. Οι λαμπάδες λοιπόν έχουν παραμείνει μέχρι και σήμερα, συμβολίζοντας αυτή τη μυσταγωγία και πανήγυρη της εισόδου των πιστών στην εκκλησία. 

Μέσα στις υπόλοιπες μέρες λοιπόν που θα επισκεφτούμε τα βαφτιστήρια μας για να τους δώσουμε τη λαμπάδα, μπορεί να μας προκαλέσει έκπληξη η αντίδραση των παιδιών, που ενδεχομένως να έχουν αυτή την απορία.

Πηγή: Το επίσημο site της Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου Καρέα

ΠΩΣ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΕ Ο ΟΡΟΣ «ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ»

Η εορταστική πομπή με το ευαγγέλιο, όπως προπεριγράψαμε,  ανήκει στο ανέκαθεν σύνηθες εθιμοτυπικό του ψαλλομένου όρθρου. Το ότι συνδέθηκε και με τον ενταφιασμό του Χριστού αποτελεί σε κάθε περίπτωση έναν εκ των υστέρων εμπλουτισμό της εορταστικής συμβολικής. [16] Στον κώδικα Trebnik της Μόσχας, (αλλοτινή συνοδική βιβλιοθήκη αρ. 377-310 του 16^ου αιώνα), ο οποίος αναπαράγει πάραυτα τους κανόνες ιεροτελεστίας της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, διατυπώνεται έπειτα ρητώς ότι κατά τη διάρκεια της εορταστικής περιφοράς το ευαγγέλιο μεταφέρεται από τους κληρικούς καλυμμένο με το ύφασμα του επιταφίου, το οποίο έχει το ρόλο ενός μικρού «θόλου» .[17] Αυτή η ιεροτελεστία επικρατεί περίπου από εκείνη την εποχή.[18]

Ο όρος «επιτάφιος» παραδίδεται από το Συμεών  Θεσσαλονίκης (†1429) ως μια διαφορετική ονομασία του υφάσματος του «αέρα», για τον οποίο ο ίδιος παρατηρεί ότι «συχνά» -δηλαδή στις εκκλησίες που διέθεταν πολύτιμα υφάσματα- ήταν διακοσμημένος με το εικονογραφικό θέμα του νεκρού Χριστού, το οποίο συγγενεύει με τη σκηνή του ενταφιασμού . «Είτα τελευταίον τον αέρα θείς ο ιερεύς – συγκεκριμένα κατά τη διάρκεια της λειτουργίας – «…ος δη και το στερέωμα, εν ω ο αστήρ και την σινδόνα σημαίνει, δια τούτο γαρ και εσμυρνισμένον νεκρόν πολλάκις περιφέρει- δηλαδή ο «αήρ»- τον Ιησούν και επιτάφιος λέγεται[19]». Αυτός ο «αήρ» μεταφερόταν από τους κληρικούς κατά τη Μεγάλη Είσοδο την ώρα της Θείας Λειτουργίας περίπου ως θόλος πάνω από τα ευχαριστήρια δώρα, τα οποία τα οδηγούσαν εορταστικά προς την αγία τράπεζα. Κατ’ αυτήν την μεταφοράν κρατούσαν οι ιερείς τον «αέρα» από τις άκρες [20]. Ο επιτάφιος του Trebnik της Μόσχας, όπως προελέχθη, αλλοτινή συνοδική βιβλιοθήκη 377-310, αποτελεί κατά συνέπεια όσον αφορά στην τελετουργία, ένα εξελικτικό στάδιο στο ίδιο το εθιμοτυπικό, το οποίο σε σχέση με το χειρόγραφο 1199 του Βατοπεδίου του Άθω Νο 954 του 1436 είναι μεταγενέστερο. Αυτό ισχύει εφόσον η αρχική χρήση του «αέρα» στην ιεροτελεστία του αδομένου όρθρου είχε δώσει ήδη τη θέση της στη χρήση του στην ιεροτελεστία της Μεγάλης Εισόδου κατά τη θεία λειτουργία.[21] Η επανατοποθέτηση του ευαγγελίου στην αγία τράπεζα κατά τη διάρκεια της λειτουργίας –έχοντας την ίδια αξία με την είσοδο του όρθρου – και η κάλυψή του με τον «αέρα» ή με ένα άλλο ύφασμα είχαν ήδη πάρει, ανεξάρτητα από τις ιεροτελεστίες του Μεγάλου Σαββάτου,  τη συμβολική σημασία του ενταφιασμού του Χριστού .[22]

Το ύφασμα του επιταφίου εξελισσόταν με την πάροδο του χρόνου στο πιο σημαντικό λειτουργικό σκεύος του όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου, σε στενή σχέση και συνάφεια με την παράδοση του άσματος των μεγαλυναρίων κατά τον 15^ο-16^ο αιώνα. [23] Παρατηρούμε ότι στις σλαβικές χώρες τα μεγαλυνάρια εισήχθησαν αρκετά αργότερα. [24]

Συλλογή μεγαλυναρίων εξέδωσε ο μοναχός Ιγνάτιος της μονής Δημητρίου του μεγάλου, σκήτη της Μονής Βατοπεδίου [25]. Άλλη μαρτυρία για συλλογή διαθέτουμε από τον Βατοπεδινό μοναχό Παγκράτιο, ο οποίος συγκέντρωσε υλικό από αγιορείτικα χειρόγραφα και τα εξέδωσε. Αναφέρεται επίσης ότι με μια συλλογή αγιορείτικων χειρογράφων ασχολήθηκε  και ο Ιωακείμ Ιβηρίτης [26].

[16] Δ.Πάλλας, Die Passion und Bestattung Christi,ο.π.,σ. 41 κεξ. Βλ.Xειρόγραφο του 14 αι. της εθνικής βιβλιοθήκης του Παρισίου Νο 385. A. Dmitrievskij ΙΙΙ , Τυπικά 2, σ.162.

[17]Bλ. Δ. Πάλλας, Die Passion und Bestattung Christi, ο.π.,σ. 42 κεξ. Επίσης σύγκρ. N. Lisicyn, Pervonačal’ nyi slavjano – russkij typikon’, Petersburg 1911, 150 κεξ., J. Myslivec, Dvě studie z dějin Byzantskeho uměni, Πράγα 1948, 47 κεξ.,

[18] D.Pallas, «Der Epitaphios»,ο.π.,805.

[19] Συμεών  Θεσσαλονίκης, Περί της ιεράς λειτουργίας 96,  PG 155 , 288ΑΒ. Σύγκρ. Δ.  Μωραϊτης, «Επιτάφιος»,  ο.π., 793. Δ. Πάλλας, Die Passion und Bestattung Christi, ο.π., σ.43. Βλ. Ι. Φουντούλη, Απαντήσεις εις λειτουργικάς απορίας, ο.π., σ.153-4.

[20] Συμεών Θεσσαλονίκης, PG 155, 728, «Είτα και οι τα θεία δώρα κατέχοντες, μεθ’  ους … και οι επί κεφαλής το ιερόν κατέχοντες έπιπλον, ο γυμνόν έχει και νεκρόν εικονισμένον τον Ιησούν».

[21]Δ. Πάλλας, Die Passion und Bestattung Christi ,ο.π., σ.43 κεξ. Βλ. Ε. Παπασταύρου, «Επιτάφιος», Μεγάλη Ορθόδοξη Χριστιανική Εγκυκλοπαίδεια, 7(2012)243.

[22]Δ.Πάλλας,Die Passion und Bestattung Christi,ο.π.,σ.44. Βλ. Ι. Φουντούλη, Λειτουργική, Εισαγωγή στη θεία λατρεία,ο.π.,σ.53. Ελ. Παπασταύρου. «Κεντητός επιτάφιος του 1672 στο Βυζαντινό Μουσείο»,ο.π.,401.

[23] Δ.Πάλλας, Die Passion und Bestattung Christi ,ο.π., σ.47 κε. Βλ. Ν. Τωμαδάκης, «Επιτάφιος Θρήνος», ΘΗΕ 5 (1964) 794-5. Ι. Φουντούλη, Λειτουργική, Εισαγωγή στη θεία λατρεία, ο.π., σ.53. Του ιδίου, Απαντήσεις εις λειτουργικάς απορίας, τόμ.5, Αθήνα 2003, σ.105-11. E.Bλαχοπούλου, «Ο συμβολισμός των ιερών αμφίων και πέπλων της ορθοδόξου εκκλησίας και η ερμηνεία του διακόσμου τους σύμφωνα με τις ιερές πηγές», o.π., 161.

[24] D.Pallas, «Der Epitaphios»,ο.π.,806.

[25] Ε.Παντελάκη, «Νέα Εγκώμια του Επιταφίου», Θεολογία 14 (1936) 310.

[26]Βλ. Θ. Δετοράκη, «Ανέκδοτα μεγαλυνάρια του Μεγάλου Σαββάτου», ο.π., 222. Ι. Επίσης για το ίδιο θέμα βλ. Ι. Φουντούλη, Απαντήσεις εις λειτουργικάς απορίας, ο. π. , σ.111.

Πρωτοπρεσβύτερος Κωνσταντίνος Κουκόπουλος