Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΙΕΡΩΝΥΜOΣ ΓΙΑ «ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ A LA ΦΙΛΗ»: «ΕΙΝΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ Ο Ν. ΑΣΙΜΟΣ ΚΑΙ Ο Λ. ΚΗΛΑΗΔΟΝΗΣ; ΗΤΑΝ Ο ΙΗΣΟΥΣ... ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣ;»

Σε μάθημα ουσιαστικά πολιτιστικής και καλλιτεχνικής Πανθρησκείας μετατρέπεται το μάθημα των θρησκευτικών που προωθεί ο υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης αφού μέσα έχει ενότητες όπως «Τα 99 Ωραιότατα Ονόματα για τον Αλλάχ των μουσουλμάνων» , τα χαρακτηριστικά του Ιησού: που « Ήρθε στον κόσμο σαν ξένος», « Ο Μεσσίας που όλοι προσδοκούσαν», « Ένας δάσκαλος που όλοι θαύμαζαν» « Κοντά σε όλους χωρίς διάκριση», (αλλάζοντας την θεϊκή φύση του Ιησού και μετατρέποντάς τον ως ένα είδος χίπι-επαναστάτη).

Επίσης τα τραγούδια ο «Μικρός Ήρωας» του Λ. Κηλαηδόνη που πλαισιώνουν το μάθημα σε συνδυασμό με ινδιάνικο παραδοσιακό παραμύθι για τον «Άνεμο», που απήγαγε την όμορφη κόρη ενός ινδιάνου φύλαρχου και τους τους στίχους από το τραγούδι «Ο Μπαγάσας» του Νικόλα Άσιμου (1997, «Ρε μπαγάσα! Περνάς καλά εκεί πάνω...»).

Και το σόου συνεχίζεται με το τραγούδι «Umbrella» της Rihanna, τους στίχους από το τραγούδι «Δίψα» του Νίκου Πορτοκάλογλου («Δεν είν’ η Κίρκη, η μάγισσα, του σεξ η θεά, η Καλυψώ, η Ναυσικά με του μπαμπά τα λεφτά...»).

Και το ερώτημα που αυτόματα τίθεται είναι το εξής: “Μπορεί ένας μαθητής της Γ ΄δημοτικού να μάθει για το Ρος Ασανά (Εβραϊκή Πρωτοχρονιά), την Ιντ αλ-φιτρ των μουσουλμάνων και «Τα 99 Ωραιότατα Ονόματα για τον Αλλάχ των μουσουλμάνων “

Αυστηρή κριτική στον υπουργό Παιδείας για τη συμπεριφορά του απέναντι στην Εκκλησία ασκεί ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος, σε επιστολή του με αποδέκτες τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, αλλά και τους πολιτικούς αρχηγούς. Στην επιστολή του προς τον πρωθυπουργό o Αρχιεπίσκοπος προτείνει: “Η παιδαγωγική στάθμιση ότι οι νέοι μας πρέπει να έχουν και θρησκευτική μόρφωση δεν είναι κατάλοιπο σκοταδισμού ή κάποιας ξεπερασμένης συντηρητικής ιδεολογίας, αλλά μορφωτική επιλογή, με σαφή παιδαγωγική στοχοθεσία, η οποία δεσμεύει την Πολιτεία, ακόμα και εάν οι προσωπικές πολιτικές θέσεις των υπεύθυνων ή οι κομματικές αντιλήψεις οποιουδήποτε χώρου δεν συμφωνούν με αυτό.

Στην μοναδική συνάντηση που διοργανώθηκε από το Ι.Ε.Π. με την συμμετοχή Επιτροπής της Εκκλησίας της Ελλάδος, το αίτημα της Επιτροπής ήταν σαφές: η έναρξη ουσιαστικού, επιστημονικά τεκμηριωμένου και δομημένου διαλόγου, προκειμένου να τεθούν ουσιαστικές βάσεις, ώστε με ασφάλεια να τύχουν εφαρμογής στην εκπαίδευση οι αλλαγές, που θα αποφασισθούν για το μάθημα. Το αίτημα αυτό δεν απαντήθηκε ποτέ από το Ι.Ε.Π., ούτε υπήρξε πρόσκληση για άλλη συνάντηση. Το αίτημά μας για ανοικτό και ουσιαστικό διάλογο παραμένει σε εκκρεμότητα, αλλά με προαπαιτούμενο την έναρξή του από μηδενική βάση”.

Ο Αρχιεπίσκοπος τονίζει: “Πλέον, από το εκπαιδευτικό υλικό κειμένων και μουσικών έργων και τις σχετικές οδηγίες, δηλαδή σταχυολογώ μερικά παραδείγματα και διατυπώνω την απορία: αν υποθέσουμε ότι ήταν υπερβολικά «χριστιανικό» ή και «κατηχητικό» το μάθημα των Θρησκευτικών μέχρι τώρα, τι είδους μάθημα διαμορφώνουν πλέον οι παρακάτω υπερβολές ή τα άσχετα με το θεολογικό αντικείμενο κείμενα και μουσικά έργα;

Α. στην Γ΄ Δημοτικού, που είναι η πρώτη τάξη διδασκαλίας του μαθήματος των Θρησκευτικών, το εκπαιδευτική υλικό αναλύει θρησκευτικές έννοιες και το περιεχόμενό τους σε διάφορα θρησκεύματα:

i) στην «ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2: Θρησκευτικές γιορτές: μέρες γεμάτες χαρά και σημασίες» ο μαθητής των 7-8 ετών διδάσκεται «Χαιρόμαστε γιορτάζοντας»: την Ρος Ασανά (Εβραϊκή Πρωτοχρονιά), την Ιντ αλ-φιτρ των μουσουλμάνων. Για τις ορθόδοξες εορτές υπάρχει μία μονοσέλιδη αναφορά για τα είδη τους.

ii) ακολουθεί αναφορά στα θρησκευτικά σύμβολα της κάθε θρησκείας και ανάλυσή τους, ενώ το εκπαιδευτικό υλικό πληροφορεί τον οκτάχρονο μαθητή για «Τα 99 Ωραιότατα Ονόματα για τον Αλλάχ των μουσουλμάνων» και τα «Τα ονόματα του Θεού για τους Εβραίους: Γιαχβέ, Αδωναϊ, Ελοχίμ».

Σε αυτόν τον θεματικό κύκλο εκτίθενται οι εορτές με τα σύμβολα του Θεού, χωρίς να υπάρχει οργανική και λογική σύνδεση ανάμεσά τους. Σε μια από τις θεματικές με τίτλο «Αναγνωρίζοντας σύμβολα του Θεού» αναφέρονται θρησκευτικά σύμβολα, που δεν είναι σύμβολα του θεού των θρησκειών. Δίπλα στα σύμβολα του Θεού στον Χριστιανισμό (ιχθύς, άμπελος κ.λπ.), παρατίθενται σύμβολα, όπως η ημισέληνος, το Γιν και Γιάνγκ κ.ά. που δεν είναι σύμβολα των θεών των συγκεκριμένων θρησκευμάτων. Εντελώς άσχετη με την συγκεκριμένη Θεματική Ενότητα (εορτές) και τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματά της είναι η υποενότητα με τα ονόματα του θεού των μουσουλμάνων και των εβραίων. Δηλαδή, η απόπειρα συσσώρευσης κοινών στοιχείων από διαφορετικές θρησκευτικές παραδόσεις είναι ολοφάνερα πιεσμένη και επιπόλαια, με αποτέλεσμα την σύγχυση των μαθητών.

iii) πιο κάτω υπάρχουν λίγες παράγραφοι υπό τον τίτλο «Η Κυριακή των Χριστιανών» και ακολουθεί το «Σάββατο των Εβραίων» (Τι σημαίνει «Σάββατο», Η Συναγωγή, Η Τορά, Η Μενορά, κ.λπ), «Η Παρασκευή των Μουσουλμάνων» (Ποια η σημασία της «Παρασκευής», Το κάλεσμα σε προσευχή του μουεζίνη από τον μιναρέ, Νίψεις προσώπου, χεριών και ποδιών, ανυποδησία, Οι πιστοί μέσα στο τζαμί την ώρα της προσευχής, Κοράνιο, Ιμάμης, Κοράνιο, Ιμάμης, Μια παρουσίαση του τζαμιού από Μουσουλμάνους συμμαθητές μας).

iv) δίδεται ως εκπαιδευτικό υλικό (σελ. 34) στους μαθητές απόσπασμα για την Υπαπαντή του 12ετούς Ιησού («Ο Συμεών υποδέχεται τον μικρό Ιησού – Υπαπαντή») και παράλληλα δίδεται στον μαθητή η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού (UNICEF 1989). Αναρωτιέται κανείς εάν πρόκειται για εκπαιδευτικό υλικό για το μάθημα των Θρησκευτικών σε παιδιά Γ΄ Δημοτικού ή υλικό σεμιναρίου κάποιας μη κυβερνητικής οργανώσεως για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Το γεγονός λοιπόν της Υπαπαντής του Ιησού ως παιδιού δεν αντιμετωπίζεται ως αντικείμενο ανάλυσης της θεολογικής επιστήμης, αλλά στο πλαίσιο μιας κοινωνικής, πολιτικής και νομικής ανάλυσης για την ιδιαίτερη θέση και σημασία των παιδιών στον κόσμο και την κοινωνία.

v) στη «ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 6: Ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός;» το εκπαιδευτικό υλικό προτείνει στον μαθητή για τον Χριστό τα εξής κεφαλαιώδη χαρακτηριστικά του Ιησού: «1. Ήρθε στον κόσμο σαν ξένος», «2. Ο Μεσσίας που όλοι προσδοκούσαν», «3. Ένας δάσκαλος που όλοι θαύμαζαν» «4. Κοντά σε όλους χωρίς διάκριση», «5. Αρνήσεις και κατατρεγμοί» και μέχρις εκεί. Ο Χριστός δηλαδή για εμάς τους ορθοδόξους ήταν περίπου ένας φέρελπις, σοφός και κατατρεγμένος μετανάστης – δάσκαλος. Αγνοούνται ιδιαίτερες θεολογικές διαστάσεις που αναδεικνύουν μία μοναδικότητα της αποστολής και του προσώπου του Κυρίου, χωρίς σύγχυση με κοσμικές έννοιες (δάσκαλος, ξένος κ.λπ.). Η πολύ βασική σωτηριολογική προοπτική της έλευσης του Ιησού «Οὐκ ἦλθον κρῖναι τόν κόσμον, ἀλλά σῶσαι τόν κόσμον» επίσης παραβλέπεται πλήρως.

Β. στην Δ΄ Δημοτικού:

i) Στην «ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1: Όταν οι άνθρωποι προσεύχονται» ο μαθητής των 9 ετών μαθαίνει γενικώς, με οριζόντια ανάπτυξη, περί της «προσευχής» στην Βίβλο, στην Καινή Διαθήκη, στο Ισλάμ, στον Ιουδαϊσμό καθώς και μία Ινδιάνικη προσευχή. Η προσευχή δεν αναλύεται δηλαδή μέσα ένα θεολογικό πλαίσιο, αλλά ως μια διεθνής συνήθεια, από την άποψη της κοινωνιολογίας των θρησκειών.

ii) ακολουθεί η «ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 3: Σπουδαία παιδιά», όπου μεταξύ άλλων, δίδεται εκπαιδευτικό υλικό για τον Ισαάκ, τον Μωυσή, Δαβίδ και ακολουθεί ο «Ο διψασμένος κότσυφας», λαϊκό παραμύθι από το Μπαγκλαντές και «Ο Φαντασμένος» της Ζωρζ Σαρρή – όλα αυτά μαζί. Το βάρος πέφτει όχι στο παιδί ως έννοια μέσα στην θεολογία, αλλά στο πώς οι διάφορες θρησκευτικές παραδόσεις, λαϊκές παραδόσεις, λογοτεχνικά κείμενα κ.λπ. αντιμετωπίζουν το παιδί.

iii) στην «ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 4: Όλοι ίσοι, όλοι διαφορετικοί» παρέχεται εκπαιδευτικό υλικό μεταξύ άλλων για το χριστιανικό Βάπτισμα, για το Βάπτισμα και Χρίσμα των Ρωμαιοκαθολικών, Βάπτισμα των Προτεσταντών, τις «Τελετές ενηλικίωσης στον Ιουδαϊσμό», τις «Τελετές ενηλικίωσης των Μουσουλμάνων». Είναι ξεκάθαρη η μη θεολογική, λαογραφική και εθνολογική οπτική της ανάλυσης.

iv) στην «ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 5: Ιεροί τόποι και ιερές πορείες» δίδεται εκπαιδευτικό υλικό με εναρκτήριο το κείμενο: «Οι συμμαθητές και οι συμμαθήτριές της την ακούν και την ζηλεύουν: και πού δεν έχει πάει η Ζωή! Αυτά, όμως, μέχρι πέρσι· γιατί φέτος άλλαξε προορισμούς η Ζωή: πρώτα σε ένα κοντινό κέντρο φιλοξενίας προσφύγων, μετά στο νοσοκομείο της πόλης μας, στο τέλος σε μια φυλακή. Τρόμαξαν τα άλλα παιδιά μόλις άκουσαν τους νέους προορισμούς». Προφανώς το κείμενο αποβλέπει, πλην άλλων, να ευαισθητοποιήσει τα παιδάκια της Δ΄ Δημοτικού για το προσφυγικό πρόβλημα ως ανθρωπιστικό ζήτημα. Το κάνει όμως όχι απλώς με όρους απολύτως μη θεολογικούς και γενικά μη θρησκευτικούς. Το εκθέτει ως ζήτημα κοινωνικής ψυχολογίας ή ως έρεθισμα για αναθεώρηση της προσωπικής μας βιοθεωρίας –η θεολογική διάσταση απουσιάζει.

Στο ίδιο κεφάλαιο συνδέεται το εκπαιδευτικό υλικό συγκεχυμένα με την πορεία των Εβραίων προς την Γη της Επαγγελίας, τα ταξίδια του Ιησού, και με τους τόπους προσκυνήματος των χριστιανών στην Ελλάδα, των Ρωμαιοκαθολικών στην Πορτογαλία, το χατζ στην Μέκκα, το Μπενάρς των ινδουϊστών στο Γάγγη κ.λπ.. Το ζήτημα είναι η περιπλάνηση του ανθρώπου στην αναζήτηση του Θεού, που δεν διαφέρει από την περιπλάνηση ενός πρόσφυγα, ως αντικείμενο κοινωνιολογικής εξιστόρησης και φιλοσοφικής μελέτης.

v) στην «ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 6: Χριστιανοί άγιοι και ιερά πρόσωπα άλλων θρησκειών» δίδεται εκπαιδευτικό υλικό για τον άγιο Φραγκίσκο και τα ζώα, την Αγία Λυδία την Φιλιππησία, Μωάμεθ, τον απεσταλμένος του Αλλάχ, Ραβίνο Ελεάζαρ, τον Bούδα τον «φωτισμένο δάσκαλο», όπως αποκαλείται, τον Κομφούκιο τον «φιλόσοφο της Ανατολής», τον Λάο-Τσε τον γεροδιδάσκαλο κ.λπ..

vi) στην «ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 7: Ιερά βιβλία» δίνεται εκπαιδευτικό υλικό για την Αγία Γραφή το «Ιερό βιβλίο των Χριστιανών», το Κοράνιο των Μουσουλμάνων, την Τανάκχ των Εβραίων, τις Βέδες των Ινδουϊστών, το Ταό-Τε-Κίνγκ του Λάο Τσε. Εκτός των προβλημάτων που δημιουργεί η πρόχειρη παράθεση διαφορετικών θρησκευτικών στοιχείων κάτω από «κοινές» έννοιες, επιπρόσθετες δυσκολίες δημιουργούνται από τις διαφορές στη νοηματοδότηση των στοιχείων αυτών. Εν προκειμένω, τα ιερά κείμενα έχουν διαφορετική σημασία και αξία στη ζωή των πιστών τον Ινδοϊσμό από ό,τι στο Ισλάμ. Ο κατακερματισμός των θρησκειών σε επιμέρους στοιχεία προκειμένου να αναδειχθούν κάποιες ομοιότητες μεταξύ τους, δεν επιτρέπει στους μαθητές να κατανοήσουν τη λειτουργική θέση των στοιχείων αυτών σε ένα οργανωμένο όλο, όπως είναι η θρησκεία, από την οποία έχουν αποκοπεί τα στοιχεία αυτά.

Γ. στην Ε΄ Δημοτικού:

i) στην «ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1: Μαθητές και δάσκαλοι» ο Χριστός παρουσιάζεται βάσει του εκπαιδευτικού υλικού στους μαθητές απλώς ως δάσκαλος που «δίδασκε παντού» («Ο Θεάνθρωπος ως διδάσκαλος, συνοδοιπόρος και οδηγός»).

ii) στην «ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2: Συμπόρευση με όρια και κανόνες» δίδεται ως εκπαιδευτικό υλικό η «ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΗΕ (1948)». Η ύλη αυτή προσφέρεται σε παιδιά, που, σε αυτήν την ηλικία, ακόμα δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν τι είναι ο Ο.Η.Ε. και η νομική και πολιτική έννοια των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Και εξ άλλου αυτό το υλικό έχει σχέση με ένα μάθημα θρησκευτικής αγωγής ή τα Θρησκευτικά έγιναν μάθημα πολιτικής ηθικής ή προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων;

iii) στην «ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2: Συμπόρευση με όρια και κανόνες» παρέχεται εκπαιδευτικό υλικό στα παιδιά για τις Δέκα Εντολές, την εντολή του Κυρίου για την αγάπη προς τους εχθρούς, και τους «Κανόνες σε άλλες θρησκείες»: την Χαντίθ των μουσουλμάνων, τον νόμο του Ντάρμα των Ινδοϊστών, τον κανόνα της μη βίας των Βουδιστών, την αφοσίωση των Εβραίων στον νόμο,

iv) στην «ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 3: Προχωράμε αλλάζοντας» το εκπαιδευτικό υλικό ξεκινά με τον όρο «Ζητώντας συχώρεση / δίνοντας συχώρεση» (sic) και κείμενα για την «Μετάνοια και συγχώρηση στη βιβλική εμπειρία», την «Συγγνώμη και άφεση στην παράδοση της Εκκλησίας», την Νηστεία και άσκηση στις θρησκείες του κόσμου: Ισλάμ, Ινδοϊσμός, Βουδισμός.

v) στην «ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 6: Αποστολές για την «καλή είδηση» παρουσιάζεται μέσα από κείμενα το: ¨«Χριστός Ανέστη!» Μια «καλή είδηση» για όλο τον κόσμο¨. Η Ανάσταση εμφανίζεται στον μαθητή αποθρησκευτικοποιημένη, εξομοιωμένη με την εμπειρία μίας καλής ειδήσεως να δίνεται βαθύτερη εξήγηση μέσα από τα προτεινόμενα κείμενα της θεολογικής διάστασης της Ανάστασης στην ορθόδοξη θεολογία.

Δ. στην ΣΤ΄ Δημοτικού και στο Κεφάλαιο «3. Μπροστά στον «ξένο» σήμερα» ο μαθητής διδάσκεται την άποψη του μαρξιστή δημιουργού Μπέρτολτ Μπρεχτ για τους ξένους μέσα από το ποίημά του ¨Για τον όρο «μετανάστες»¨.

Ο μαθητής παραμένει ανυποψίαστος ότι πολλά περισσότερα και βαθύτερα για τον «ξένο» είχαν ειπωθεί στη γραμματεία της Εκκλησίας μας (σε επόμενη τάξη (Β΄ Γυμνασίου) παρατίθεται ο λόγος Αγίου Επιφανίου «Δος μοι τούτον τον ξένον») και κυρίως για την ορθόδοξη οπτική του ξένου όχι ως «άλλου» με τους όρους της κοινωνιολογίας και της πολιτικής ή εθνολογικής θεωρίας, αλλά ως «πλησίον» κατά την ορθόδοξη θεωρεία.

Δυστυχώς όλη η διδακτική ύλη είναι διαιρεμένη σε αφηρημένες έννοιες της ψυχολογίας, της πολιτικής επιστήμης, της κοινωνιολογίας της θρησκείας, της ηθικής φιλοσοφίας (λατρεία, αυτογνωσία, αγιότητα, επικοινωνία, ήθος, προσευχή, γιορτή κ.λπ.), για τις οποίες παρατίθενται σε διαθρησκειακό και πολιτιστικό επίπεδο απόψεις και δείγματα γραφής από κείμενα.

Γνωρίζετε όμως κ. Πρόεδρε ότι για την συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών το μάθημα στο σχολείο λειτουργεί στην συνείδησή τους ως μια αυθεντική φωνή, μία κυριαρχική υπόδειξη του σχολείου για το σωστό και το λάθος. Το μάθημα των Θρησκευτικών λειτουργεί επίσης και ως ένα μάθημα βιοθεωρίας. Γι' αυτό και τα παιδιά πολλές φορές διατυπώνουν αντιρρήσεις ή αμφιβολίες για τις απόψεις των γονέων τους, με βάση όσα διδάχθηκαν στην σχολική τάξη. Και αυτός είναι και ο σπουδαίος παιδαγωγικός ρόλος της Πολιτείας μέσω της εκπαίδευσης των παιδιών και των νέων. Έτσι λοιπόν όλα τα παραπάνω παρέχονται ως εκπαιδευτικό υλικό σε ηλικίες, που ο μαθητής - παιδί ορθόδοξης οικογένειας είναι αδύνατο να έχει ακόμα ολοκληρωμένη και απόλυτα συνειδητή εικόνα της δικής του θρησκευτικής πίστης, ακόμα και εάν πηγαίνει σε κατηχητικό σχολείο της Ενορίας του. Και έρχεται το εκπαιδευτικό υλικό όχι μόνο να μην βοηθήσει το παιδί μιας ορθόδοξης οικογένειας στη διαμόρφωση μιας συνεκτικής εικόνας για την Ορθοδοξία, αλλά να κλονίσει και τις νωπές ακόμα θρησκευτικές του πεποιθήσεις, να του προκαλέσει σύγχυση, ενσπείροντας του την λογική αμφιβολία ότι δεν αποκλείεται τελικά ο Χριστός να είναι και προφήτης του Ισλάμ ή ότι όλες οι θρησκευτικές παραδοχές είναι το ίδιο αληθείς - όλα αυτά σε παιδιά των 8 ή 9 ετών ετών χωρίς την ανεπτυγμένη κριτική ικανότητα και το στέρεο γνωστικό υπόβαθρο, που προϋποθέτει μια τέτοια συζήτηση.

Ε. χωρίς να έχει προηγηθεί μια εις βάθος ανάλυση για τον Χριστό (Χριστολογία) ο μαθητής φθάνει στην Β΄ Γυμνασίου για να πληροφορηθεί:

i) στην «ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2. Ποιος είναι ο Θεός των Χριστιανών; «Τίνα με λέγουσιν οι άνθρωποι είναι;» σχετικά με τις «Γνώμες των ανθρώπων για τον Ιησού Χριστό i. Πρόσωπα της εποχής του (Πιλάτος, Νικόδημος, Ιώσηπος, Κέλσος) ii. Φιλόσοφοι, καλλιτέχνες (Μπ. Πασκάλ, Μ. Μπούμπερ, Μ. Γκάντι, Τ. Λειβαδίτης)» και μετά από ένα εκπαιδευτικό υλικό με κείμενα και υποθέματα με τίτλο «ΙΙ. Ο Ιησούς Χριστός στην Καινή Διαθήκη» ακολουθεί εκπαιδευτικό υλικό: «III. Ο Ιησούς στο Κοράνιο και στις Χαντίθ i. Κοράνιο, Ο Υιός της Μαρίας (2, 87 και 253. 3,45 και 4.157,171), Ιησούς και λόγος του Θεού (3, 39, 45 και 4, 71) Προφήτης (3, 49, 53), Εσχατολογικός προφήτης (93, 61) Θαυματουργός (21, 91 και 66, 12), ii. Χαντίθ. Ο Ιησούς απρόσβλητος από τον πειρασμό τη στιγμή της γέννησής του, i. Κοράνιο: Ο Υιός της Μαρίας (2, 87 και 253. 3,45 και 4.157,171), Ιησούς και λόγος του Θεού (3, 45 κ.α.)» κ.λπ. και για τον Χριστό στην: «ii. Χαντίθ. Ο Ιησούς απρόσβλητος από τον πειρασμό τη στιγμή της γέννησής του». Προκύπτει το ερώτημα για πόσους «Χριστούς» θα αποκτήσει γνώσεις ο μαθητής των 13 ετών; Η ισόρροπη ανάπτυξη σ' αυτήν την ηλικία, χωρίς μια στέρεη χριστολογική ανάλυση σε προηγούμενες τάξεις, δεν προκαλεί, το λιγότερο, θρησκευτική σύγχυση σε έναν ορθόδοξο μαθητή, που μπορεί να έχει ακούσει στην οικογένεια ή στο κατηχητικό για τον Ιησού και πληροφορείται στο σχολείο ότι υπάρχουν, όχι ένας, αλλά 3 «Χριστοί»;

ii) στη Β΄ Γυμνασίου και στην «ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 3. Ποιος είναι ο άνθρωπος;» το εκπαιδευτικό υλικό εκτείνεται «Από τον Οδυσσέα μέχρι τους υπερήρωες των σύγχρονων κόμικ» (ακολουθεί προτεινόμενο δοκίμιο του Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου «Το τέλος του ηρωισμού», στίχοι από τα τραγούδια ο «Μικρός Ήρωας» του Λ. Κηλαηδόνη, και «Ο αγαπημένος ήρωάς μου» της Τατιάνας Ζωγράφου).

Ακολουθούν οι απόψεις του Έριχ Φρομ και του Άγγελου Τερζάκη στο βασικό θέμα: «ii. Η δύναμη και η αδυναμία του σύγχρονου ανθρώπου» για να συνεχίσει η ύλη στο: «II. Ο σκοπός και το νόημα της ζωής του ανθρώπου: Η βιβλική πρόταση και η θεολογική ερμηνεία» με αποσπάσματα κειμένων και βιογραφιών ορθοδόξων Αγίων (8 σελίδες) και να καταλήξει με κείμενα για το βασικό θέμα: «IV. Ο άνθρωπος στις άλλες θρησκείες i. Ιουδαϊσμός, Ο άνθρωπος ως αντικείμενο της θείας φροντίδας (Ψλ 8, 5-7) ii. Ισλάμ, Ο άνθρωπος ως «χαλίφης» (τοποτηρητής) της δημιουργίας του Θεού (Κοράνιο, 2, 30-34), Ορθοπραξία (Κοράνιο, Πέντε Στύλοι), Ο άνθρωπος ως μικρόκοσμος (Ρουμί, Ντιβάν 13, 7-11), iii. Ινδουισμός, Κάρμα και άτμαν: Καλές πράξεις και ατομική «ψυχή», Η λύτρωση του ανθρώπου μέσα από την αφοσίωση και την αγάπη, iv. Βουδισμός, Ο σεβασμός απέναντι σε όλα τα πλάσματα).

Δηλαδή ο άνθρωπος εντάσσεται σε ένα προβληματισμό, που αφορά καλλιτέχνες, φιλοσόφους, παιδαγωγούς, ψυχολόγους και την αντίληψη των θρησκειών. Κέντρο της ανάλυσης του εκπαιδευτικού υλικού είναι ο άνθρωπος ως έννοια όχι απαραίτητα θρησκευτική και επ' ευκαιρία της ανάλυσης αυτής δίδεται υλικό για την θέση του ανθρώπου στα διάφορα θρησκεύματα. Είναι σαφές ότι το παραπάνω αντικείμενο θεματικά και μεθοδολογικά δεν έχει πλέον κεντρική σχέση με την θεολογία, αλλά μπορεί να το διδάξει ένας φιλόλογος για το μάθημα της «Έκφρασης- Έκθεσης» ή της φιλοσοφίας.

iii) στη Β΄ Γυμνασίου "ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 4: Εμείς και οι «άλλοι»" ουσιαστικά το μάθημα εκτρέπεται σε πολιτική επιστήμη, κοινωνιολογία, ηθική φιλοσοφία, και θεωρία ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τα βασικά θέματα επαναλαμβάνουν την ύλη της ΣΤ΄ Δημοτικού, αφορούν τον «άλλον», τον ξένον, τη διαφορετικότητα και τον σεβασμό προς αυτήν και είναι: «Ποιος είναι για μας ο «άλλος»; i. Από τις παραδοσιακές κλειστές κοινότητες στις σύγχρονες πλουραλιστικές κοινωνίες των «άλλων», ii. Ο άλλος ως ξένος. Από τον «μακρινό» στον «ανεπιθύμητο», iii. Όψεις της ετερότητας (γλωσσική, θρησκευτική, πολιτισμική, φυλετική ετερότητα), iv. Ο πολιτισμένος κόσμος απέναντι στον «άλλο», •Ακρότητες και εντάσεις: Μισαλλοδοξία, ρατσισμός, διακρίσεις, πόλεμοι, γενοκτονίες και «ολοκαυτώματα», προσφυγιά, ξενοφοβία, • Ο αγώνας για τα ανθρώπινα δικαιώματα και η νομική κατοχύρωσή τους:

Μια απάντηση του πολιτισμένου κόσμου» ενώ ακολουθεί υλικό με βασικά θέματα: «ΙΙ. Ο ξένος σε διάφορες θρησκευτικές παραδόσεις i. Ιουδαϊσμός «Ξένον μην καταπιέζετε, γιατί ξέρετε πώς αισθάνεται ο ξένος, αφού κι εσείς ήσασταν κάποτε ξένοι» (Εξ 23, 9. Λευ 19, 33-34. Αρ 15, 15-16), ii. Ισλάμ, Η μετοίκηση του Μωάμεθ και ο μετανάστης στο Κοράνιο, Ο πιστός ως ξένος στον κόσμο για χάρη της πίστης (Κοράνιο, 2, 18), iii. Ινδοϊσμός, Η ξενιτειά και η περιπλάνηση ως όρος της φωτισμένης ζωής, iv. Βουδισμός, Σεβασμός και φροντίδα για τον ξένο και τον περιπλανώμενο, Ιουδαϊσμός, «Ξένον μην καταπιέζετε, γιατί ξέρετε πώς αισθάνεται ο ξένος, αφού κι εσείς ήσασταν κάποτε ξένοι» (Εξ 23, 9. Λευ 19, 33-34. Αρ 15, 15-16).

δ. αξίζει να σημειωθεί ότι η «Ορθοδοξία και Νέος Ελληνισμός» ως «βασικό θέμα» δίδεται μόνο στη Β΄ Γυμνασίου και με εκπαιδευτικό υλικό 26 σελίδων στο τέλος της διδακτέας ύλης και επομένως και του σχολικού έτους (ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 6), χωρίς να εκτίθεται ως βασικό θέμα σε καμία άλλη τάξη από την Γ΄ Δημοτικού μέχρι την Γ' Λυκείου.

ε. εξ ίσου εντυπωσιακό είναι ότι η Μητέρα Εκκλησία των Ορθοδόξων Εκκλησιών, το «Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης» υπάρχει ως «βασικό θέμα» μόνο στην εκπαιδευτικό υλικό της Β΄ Γυμνασίου και στο τέλος της σχολικής ύλης, καταλαμβάνοντας έκταση μόλις μισής σελίδας (με 2 παραγράφους «α. Η ιστορία του», «β. Ο ρόλος του Οικουμενικού Πατριαρχείου στη σύγχρονη Ορθοδοξία»).

Ακόμα λοιπόν και εάν το μάθημα των Θρησκευτικών επιθυμούσε να μελετήσει την Εκκλησία, ως ιστορικό φαινόμενο, μετατρεπόμενο σε «ιστορία θρησκειών», οι παραπάνω επιλογές αποκαλύπτουν μια επίμονη ενασχόληση του εκπαιδευτικού υλικού με σύγχρονα πολιτικά, φιλοσοφικά και κοινωνικά προβλήματα, και όχι με την ανάλυση της πορείας της Εκκλησίας στον ιστορικό χρόνο, ούτε με την ανάλυση σύγχρονων εκκλησιαστικών θεσμών, οι οποίοι αντιμετωπίζονται μόνο σε όσο μέτρο έχουν συνάφεια με επίκαιρα και κοσμικά προβλήματα.

ΣΤ. Στο Λύκειο το εκπαιδευτικό υλικό για το μάθημα επικεντρώνεται στην μελέτη εννοιών από την άποψη της ηθικής φιλοσοφίας, της κοινωνιολογίας, της φιλοσοφίας της θρησκείας και κοινωνιολογίας της θρησκείας. Ενδεικτικά:

i) στην Α΄ Λυκείου (Θρησκεία και σύγχρονος άνθρωπος) και στην «ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1.1. Αναζήτηση του Θεού» δίδεται στους μαθητές το τραγούδι «Ο Προσκυνητής» του Αλκίνοου Ιωαννίδη με κενά σε ορισμένους στίχους και ο μαθητής καλείται να βρει από πού λείπουν και συμπληρώσει τις λέξεις: «ταξίδι - ψυχή μου - κάποιος – τάματα (2) - προσευχή - έρωτας – αγάπη».

ii) στην Α΄ Λυκείου, στη «ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1.3. Επικοινωνία» (με τους ανθρώπους; με τον Θεό;) το εκπαιδευτικό υλικό παραθέτει προς διδασκαλία και μελέτη: α) ένα ινδιάνικο παραδοσιακό παραμύθι (Ο Άνεμος) για τον «Άνεμο», που απήγαγε την όμορφη κόρη ενός ινδιάνου φύλαρχου, β) τους στίχους από το τραγούδι «Ο Μπαγάσας» του Νικόλα Άσιμου (1997, «Ρε μπαγάσα! Περνάς καλά εκεί πάνω...»), γ) τους στίχους από το «Περιβόλι» (1966) και την «Συννεφούλα» (1966) του Διον. Σαββόπουλου, δ) τον 61ο Ψαλμό, ε) στίχους από το τραγούδι «Umbrella» (2007) της Rihanna, στ) κείμενα για τον «Θείο Έρωτα» και την «Προσευχή», ζ) κείμενο του Ισπανού Αγίου της Ρ/καθολικής Εκκλησίας Ιωάννου του Σταυρού, η) τους στίχους από το τραγούδι «Δίψα» (2003) του Νίκου Πορτοκάλογλου («Δεν είν’ η Κίρκη, η μάγισσα, του σεξ η θεά, η Καλυψώ, η Ναυσικά με του μπαμπά τα λεφτά...») και θ) αμέσως μετά ακολουθεί απόσπασμα από την «Επί του Όρους ομιλία» (Ματθ. κεφ. 5-7).

Προφανώς, μόνο εάν υποβαθμισθεί η βαθειά θεολογική και ανθρωπολογική διάσταση της «Επί του Όρους ομιλίας» μπορεί να συνδεθεί με τους στίχους των παραπάνω τραγουδιών. Το εκπαιδευτικό υλικό δίνει τροφή για σκέψη πάνω σε έννοιες, όπως η «επικοινωνία», που έχουν, πλην άλλων, και θρησκευτική σημασία, προσπαθώντας όμως να προβληματίσει γι' αυτές με τα εργαλεία της ψυχολογίας ή της μουσικής κ.λπ., αλλά πάντως όχι ως κύριο αντικείμενο θεολογικού προβληματισμού.

iii) στην Α΄ Λυκείου το κεντρικό ζήτημα της ελευθερίας και του αυτεξούσιου του ανθρώπου, στο οποίο έχει συνεισφέρει τόσα πολλές και κεφαλαιώδεις προτάσεις η ορθόδοξη πατερική και εν γένει θεολογική γραμματεία («ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 4.1 Ελευθερία») περιορίζεται σε εκπαιδευτικό υλικό με πατερικά κείμενα μόλις 1 σελίδας και εμπλέκεται με, άσχετα προς την ορθόδοξη οπτική, δοκίμια για τους φυλακισμένους, στίχους από ελληνικό παραδοσιακό τραγούδι για την φυλακή, στίχους για την «Έξοδο» των Εβραίων από ξένα τραγούδια (spirituals, όπως το «Go Down Moses» του Louis Armstrong κ.λπ.). Είναι σαφές και εδώ πού πέφτει το κέντρο βάρους: η βασική θέαση του ζητήματος της ελευθερίας με αφετηρία την κοσμική οπτική διαφόρων τεχνών και επιστημών (πολιτική, κοινωνιολογία κ.λπ.), στην οποία απλώς συνεισφέρει και συμβάλλει και η θεολογική προσέγγιση.

iv) στην Β΄ Λυκείου δίνονται στον μαθητή ως αφορμές για προβληματισμό γύρω από την έννοια «Στερεότυπα» διάφορες φωτογραφίες, της μουσουλμάνας μαθήτριας με μανδίλα σε ελληνική παρέλαση, από κατάστημα μουσουλμάνου ιδιοκτήτη με αραβική επιγραφή στο κέντρο της Αθήνας, η φετινή φωτογραφία της Αιγύπτιας αθλήτριας και της Γερμανίδας αθλήτριας από αγώνα μπιτς βόλεϊ στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο. Είναι ενδεικτική και εδώ η εξαλλαγή του μαθήματος με επίκεντρο την κοινωνιολογία της θρησκείας, την εθνολογία ή την πολιτική επιστήμη και όχι τον θεολογικό προβληματισμό πάνω στις διαθρησκειακές ή εθνολογικές διαφορές.

v) στην ίδια τάξη, στο πλαίσιο νοηματοδοτήσεως της έννοιας «Διάλογος» δίδεται μία γελοιογραφία του Economist για τους θρησκευτικούς πολέμους: ένα πεδίο μάχης γεμάτο ερείπια και νεκρούς, ένας επιζών αναφέρει «Όλα ξεκίνησαν με μια διαφωνία ποιανού ο θεός ήταν πιο ειρηνικός, καλοσυνάτος και συγχωρητικός». Πρόκειται για αντιθρησκευτικά ερεθίσματα, που υποβάλλουν στον μαθητή, στο πλαίσιο ενός μαθήματος θρησκευτικής αγωγής, την αποδοχή της ιδέας ότι οι θρησκείες είναι υπαίτιες για την βία στον κόσμο και ότι η ισχυρή πίστη οδηγεί σε μισαλλοδοξία. Αυτή είναι η θέση του επίσημου σχολείου στο πλαίσιο του μαθήματος των Θρησκευτικών; Και εν πάση περιπτώσει μήπως αυτό είναι αντικείμενο ανάλυσης της κοινωνιολογίας των θρησκειών ή του μαθήματος της αγωγής του πολίτη;

vi) επίσης στην ίδια τάξη, κατά την νοηματοδότηση της έννοιας «Διάλογος», παρατίθεται και η εξιστόρηση του Σχίσματος Δυτικής Εκκλησίας και Ανατολικής Εκκλησίας του Χριστού. Η εξιστόρηση αυτή στο πλαίσιο της έννοιας «Διάλογος» βγάζει το σύνθετο πρόβλημα του Σχίσματος από την ανάλυση της θεολογικής διαφοράς των δύο Εκκλησιών, και το αντιμετωπίζει απλώς ως ένα πρόβλημα έλλειψης «Διαλόγου» με κοσμικά κριτήρια κοινωνικής ή ηθικής ανάλυσης.

Z. Η διδακτέα ύλη των Θρησκευτικών στο Δημοτικό Σχολείο συμπληρώνεται από προτεινόμενο μουσικό υλικό για εκπαιδευτική χρήση.

Τα προτεινόμενα μουσικά έργα συσχετίζονται με τις «θεματικές ενότητες» της ύλης και τα «βασικά θέματά» τους και προτείνονται με ορισμένη σειρά μουσικά έργα της εκκλησιαστικής και της κοσμικής μουσικής. Χωρίς φυσικά πρόθεση υποτιμήσεως του έργου και της αξίας των δημιουργών, των οποίων τα τραγούδια επιλέχθηκαν και προτείνονται ως διδακτέα ύλη στο μάθημα των Θρησκευτικών, αναρωτιέται κανείς τι σχέση μπορεί να έχουν μεταξύ τους, αλλά και με το μάθημα των Θρησκευτικών, τραγούδια που θα μπορούσαν να είναι σπουδαίο αντικείμενο προβληματισμού και διδασκαλίας σε άλλα μαθήματα ηθικής ή μουσικής αγωγής, όπως ενδεικτικά:

α. στην Θεματική Ενότητα 1 της Γ΄ Δημοτικού «Ζούμε μαζί» προτείνεται το τραγούδι «Ας κρατήσουν οι χοροί» (1983) του Διονύση Σαββόπουλου και μαζί προτείνεται στους μαθήτες (αμέσως μετά στο ίδιο κεφάλαιο) το «Απολυτίκιο Τριών Ιεραρχών, Ἦχος α΄».

β. στην Θεματική Ενότητα 5 της Γ΄ Δημοτικού «Τα παιδιά: H χαρά και η ελπίδα του κόσμου» με βασικό θέμα: «ΙΙ. Ο Ιησούς ως παιδί» προτείνονται τα τραγούδια «Ήσουν παιδί σαν τον Χριστό» (1966) του Μάνου Χατζηδάκη, «Καλημέρα, τι κάνεις» (1992) του Σταμάτη Σπανουδάκη, ακολουθεί το «Ἀπολυτίκιον Ὑπαπαντής» και μετά προτείνεται το τραγούδι «Η μικρή Ελπίδα» (1994) των «Χαΐνηδων». Πρόκειται για αξιόλογα τραγούδια, αλλά, επειδή αναφέρονται στα παιδιά, αρκεί αυτό για να συνδεθούν, από την άποψη του συγκεκριμένου μαθήματος, με το εκκλησιαστικό γεγονός του Υπαπαντής του Ιησού ως παιδιού και να αποτελούν εκπαιδευτικό υλικό για τα «Θρησκευτικά»; Αφήνοντας στην άκρη ότι εκκοσμικεύεται και ισοπεδώνεται η ιδιαιτερότητα της εορτής της Υπαπαντής για τους ορθοδόξους χριστιανούς, δεν είναι αυτή μια εξαιρετικά ρηχή και μη θεολογική προσέγγιση της εισόδου του μικρού Χριστού στον Ναό των Ιεροσολύμων, που την αποσυνδέει από τις βαθύτερες θρησκευτικές και σωτηριολογικές διαστάσεις της; Αν το Υπουργείο Παιδείας πιστεύει ότι ο μαθητής του Δημοτικού είναι ακόμα ανέτοιμος για να διδαχθεί και να κατανοήσει την θεολογική σημασία ενός εκκλησιαστικού γεγονότος είναι προτιμότερο να το αφήσει για επόμενη σχολική τάξη, αντί να το υποβιβάζει ή να υπεραπλουστεύει την σημασία του, προκαλώντας και σύγχυση στα παιδιά.

γ. το μουσικό υλικό της Ε΄ Δημοτικού ξεκινά με την υπόμνηση προς τον εκπαιδευτικό: « … , καλό είναι να υπάρχει μια σχετική προετοιμασία από τον διδάσκοντα πριν την ακρόαση ή να προτρέπονται οι μαθητές ώστε να αντλήσουν τις σχετικές πληροφορίες. Ένα παράδειγμα: αποκτά άλλη διάσταση η ακρόαση του τραγουδιού «Η δική μου η πατρίδα» (1998), σε στίχους της Νεσιέ Γιασίν και μουσική του Μάριου Τόκα, αν γνωρίζουν τα παιδιά ότι οι στίχοι του τραγουδιού γράφτηκαν το 1977 από τη τότε δεκαοχτάχρονη τουρκοκύπρια ποιήτρια Νεσιέ Γιασίν (Neshe Yashin), σήμερα καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου, και ότι ο ελληνοκύπριος μουσικοσυνθέτης Μάριος Τόκας υπηρετούσε τη θητεία του ως φαντάρος κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο το 1974. Και, βέβαια, έχει τη δική του σημασία να ακουστεί το τραγούδι ερμηνευμένο, εκτός από τον Γιώργο Νταλάρα, και από Μάριο Τόκα ή την Δικοινοτική Χορωδία για την Ειρήνη, τραγουδισμένο και στις δύο γλώσσες». Το συγκεκριμένο τραγούδι δεν περιλαμβάνεται στο προτεινόμενο μουσικό υλικό. Ωστόσο οι υποδείξεις του Ι.Ε.Π. για την δυνατότητα παρουσίασης της Τραγωδίας της Κύπρου μέσα από ένα τραγούδι, το οποίο κατά το Ι.Ε.Π. συμβολίζει τη «δικοινοτική συναδέλφωση» δίνει ένα ξεκάθαρο στίγμα: ότι το Ι.Ε.Π. ενθαρρύνει, όποιον δάσκαλο επιθυμεί, να περάσει μέσα από το μάθημα των Θρησκευτικών συγκεκριμένες πολιτικές απόψεις πάνω σε ηθικά, πολιτικά, κοινωνικά ζητήματα. Δεν νομίζω ότι επιτρέπεται το μάθημα των Θρησκευτικών να μετατραπεί σε διαδικασία μυήσεως των μαθητών σε συγκεκριμένες ιδεολογικές τοποθετήσεις, που θα διχάσουν την σχολική κοινότητα και για τις οποίες καλό είναι τα παιδιά, αφού μορφωθούν κατάλληλα, να αποκτήσουν προσωπική γνώμη, χωρίς την αφ' υψηλού υπαγόρευση του σχολείου.

δ. στην Θεματική Ενότητα 2 της Ε΄ Δημοτικού με τίτλο «Συμπόρευση με όρια και κανόνες» προτείνονται ως εκπαιδευτικό υλικό τα τραγούδια το «Κανονάκι» (1979) του Διον. Σαββόπουλου, το «Ρίσκο» (1985) των «Φατμέ», η «Βαβέλ» (2016) της Νατάσας Μποφίλιου κ.λπ.. Παραμένει και εδώ ασαφές τι σχέση μπορούν να έχουν με ένα μάθημα θρησκευτικής αγωγής, αντί να ενταχθούν σε ένα μάθημα μουσικής παιδείας ή ηθικής.

ε. στην Θεματική Ενότητα 3 της Ε΄ Δημοτικού με τίτλο «Προχωράμε αλλάζοντας» με βασικό θέμα: «Όλοι κάνουμε λάθη» προτείνονται ως εκπαιδευτικό υλικό τα τραγούδια «Ο παπαγάλος» (2000) του Μίλτου Πασχαλίδη, «Φτιάξε καρδιά μου το δικό σου παραμύθι» (1996) του Διονύση Τσακνή, και αμέσως μετά με θέμα «ΙΙ. Μετάνοια και συγχώρηση στη βιβλική εμπειρία» προτείνεται το «Ελέησόν με, ο Θεός» (ηχογράφηση 2016 από τον Πατριαρχικό Ναό Αγ. Γεωργίου Κων/πόλεως).

στ. στην ίδια τάξη, Θεματική Ενότητα 4 «Οι Προφήτες της Βίβλου: Κλήση για μετάνοια και αναγγελία του ερχομού του Μεσσία» και βασικό θέμα: «Κλήση και αφοσίωση, i. Ζωή γεμάτη περιπέτειες και αφοσίωση στον Θεό: • Ηλίας (Β΄ Βασ 17) • Ησαΐας» προτείνεται ως εκπαιδευτικό υλικό το τραγούδι «Κεμάλ» (1993) του Μάνου Χατζηδάκι, ένα σπουδαίο τραγούδι κοινωνικού και επαναστατικού προβληματισμού, άσχετο όμως με το θέμα του ερχομού του Μεσσία ως θεολογικού γεγονότος, μετά ο «Καλόγερος» (1972) του Γιάννη Μαρκόπουλου και στο ίδιο κεφάλαιο ακολουθούν ο Ψαλμός «Μακάριος ο φοβούμενος τον Κύριον» και τέλος το τραγούδι «Άγγελος Εξάγγελος» (1972) των Μπομπ Ντίλαν – Διον. Σαββόπουλου.

ζ. στην ΣΤ΄ Δημοτικού στην Θεματική Ενότητα 4 με τίτλο «Η Θεία Ευχαριστία: Πηγή και κορύφωση της ζωής της Εκκλησίας» με βασικό θέμα «ΙΙ. Το μυστήριο της Θείας Λειτουργίας ή Ευχαριστίας: η καρδιά της εκκλησιαστικής ζωής» προτείνεται ως εκπαιδευτικό υλικό το τραγούδι «Εφτά ποτάμια» (2005) των «Χαΐνηδων», ακολουθεί ο «Μυστικός Δείπνος» (1985) του Σταμάτη Σπανουδάκη, η «Λειτουργία του Αγίου Χρυσοστόμου» του Sergei Rachmaninoff (Opus 31) κ.λπ. Πρόκειται για απόλυτο κυκέωνα.

Αναρωτιέμαι κανείς ποια λογική ακολουθεί, εάν υπάρχει, αυτή η «λίστα τραγουδιών» ως εκπαιδευτικό υλικό για το μάθημα των Θρησκευτικών στο Δημοτικό. Επιδιώκει να προσεγγίσει την «θρησκεία» ως κοινωνικό φαινόμενο, έξω από την εσωτερική, θρησκευτική διάσταση που έχει για τα ίδια τα μέλη της Ορθόδοξης Εκκλησίας εν προκειμένω; Προσπαθεί να περάσει στον μαθητή της προεφηβικής ηλικίας την υποσυνείδητη παραδοχή ότι δεν έχει και τρομερή διαφορά έναν Ψαλμός του Δαυίδ από ένα τραγούδι του Μπομπ Ντίλαν; Ότι κατά βάθος η Εκκλησία είναι κοινωνικό - ανθρώπινο γεγονός, μην αποδίδοντας ιδιαίτερη σημασία στο κυρίαρχο για εμάς τους ορθοδόξους γεγονός ότι την έχει ιδρύσει ο Χριστός; Κατά συνέπεια, το σχολείο προτείνει μία εξωτερική, καθαρά κοσμική οπτική για την Εκκλησία, που αμβλύνει την ιδιαιτερότητά της σε σχέση με άλλες εκφάνσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας και μάλιστα με μη θρησκευτικό περιεχόμενο (π.χ. κοσμική μουσική).

Μετά τα ανωτέρω προκύπτει ότι το μάθημα των Θρησκευτικών όντως δεν μετατράπηκε σε «θρησκειολογία», διότι και η «θρησκειολογία» είναι κλάδος της Θεολογικής επιστήμης. Απλώς το μάθημα καταργήθηκε και πρόκειται πλέον για ένα μη θεολογικό μάθημα, καθώς έχει εξαλλαχθεί πλέον σε διδασκαλία βασικών εννοιών μέσα από πολιτιστική, φιλοσοφική, ιστορική, κοινωνιολογική, ηθική ή και καλλιτεχνική προσέγγιση του θρησκευτικού φαινομένου. Το κέντρο βάρος έφυγε από την θεολογική ανάλυση, ο μαθητής παρατηρεί την θρησκεία απέξω, από την άποψη άλλων επιστημών και τεχνών, όχι ως αντικείμενο της θεολογικής επιστήμης. Παράλληλα, το νέο μάθημα ψάχνει και εκθέτει στον μαθητή θρησκευτικές αναφορές στον χώρο των επιστημών και των τεχνών, στην κοινωνιολογία, στην ιστορία, στην ηθική φιλοσοφία, στην λαογραφία, στην λογοτεχνία, στην μουσική κ.λπ..

Το βέβαιο είναι ότι από αυτές τις ψηφίδες γνώσεων δεν γίνεται στην σχολική τάξη αυτοτελής διδασκαλία του δόγματος και της λειτουργικής της ορθόδοξης χριστιανικής παράδοσης ή των άλλων θρησκευτικών παραδόσεων και η όποια σύγκριση δεν λειτουργεί σε θεολογική βάση, αλλά σε έδαφος παρατήρησης των κοσμικών εκδηλώσεών τους.

Είναι απολύτως σαφές ότι για ένα παιδί και ιδίως της προεφηβικής ηλικίας, χωρίς την κριτική ικανότητα ενός ενήλικα, το εκπαιδευτικό υλικό συγχέει τις διαφορές των θρησκευτικών αντιλήψεων και το κυριώτερο, δεν καταφέρνει να μεταδώσει ολοκληρωμένες γνώσεις για την ορθόδοξη χριστιανική παράδοση ως αρμονικό σύνολο και τις θεολογικές διαφορές της από τα άλλα θρησκεύματα. Οι θρησκευτικές παραδόσεις όμως δεν μπορούν, κατά την ανάπτυξη του μαθήματος των Θρησκευτικών, να αντιμετωπίζονται περίπου ως ποδοσφαιρικές ομάδες με τα εργαλεία της κοινωνιολογίας, της ιστορίας, της πολιτικής ή της αισθητικής ανάλυσης.

Πλέον το νέο μάθημα έγινε μία διδασκαλία ηθικής και πολιτικής θεωρίας, καλλιτεχνικής παιδείας, κοινωνιολογία των θρησκειών, πολιτισμός και ιστορία θρησκειών, και όλα αυτά για να διασωθεί, υποτίθεται, η «υποχρεωτικότητά» του. Η θεολογική ύλη, όπου υπάρχει, αντιμετωπίζεται ασπόνδυλα, διότι ακριβώς το εκπαιδευτικό υλικό αρθρώνεται όχι με κριτήρια μιας επιστημονικά δόκιμης διδασκαλίας ενός θεολογικού μαθήματος, αλλά με κριτήρια την υπηρέτησης της σύνδεσής τους με την κοσμική τέχνη και τις επιστήμες άλλων κλάδων και την ανάπτυξη μιας «κριτικής θρησκευτικότητας».

Ο όρος «κριτική θρησκευτικότητα» που αναφέρεται ως εκπαιδευτικός στόχος του μαθήματος των Θρησκευτικών στις πρόσφατες Υπουργικές Αποφάσεις τι σημαίνει; Ότι προφανώς ο μαθητής εκπαιδεύεται με στόχο να αναπτύξει μια συγκεκριμένη στάση εκλογίκευσης απέναντι στις θρησκείες. Και ο όρος χρησιμοποιείται αντιθετικά προς την «άκριτη θρησκευτικότητα».

Δεν νομίζω ότι επιτρέπεται σε ένα δημοκρατικό Υπουργείο Παιδείας να στοχεύει στην ποδηγέτηση των μαθητών για τον πολιτικά ορθό τρόπο του «θρησκεύειν», ασκώντας θρησκευτικό πατερναλισμό. Όπως ο καθένας είναι ελεύθερος να μην πιστεύει, είναι ελεύθερος να πιστεύει με τον συναισθηματικό, μυστικιστικό ή περισσότερο λογικό τρόπο που επιθυμεί. Έργο του Κράτους, στο πλαίσιο άλλων μαθημάτων, είναι να διδάξει τον σεβασμό κοινών ηθικοπολιτικών αξιών, ακόμα και εάν η ατομική θρησκευτική τοποθέτηση τις αποδοκιμάζει. Δεν μπορεί όμως να εκριζώνεται η θεολογική επιστήμη από το μάθημα των Θρησκευτικών, προκειμένου το μάθημα να υπηρετήσει (κοινά ή μη κοινά αποδεκτούς) σκοπούς πολιτικής καθοδηγήσεως.

Επομένως, το συμπέρασμα είναι ότι το μάθημα των Θρησκευτικών τώρα πλέον έγινε «κατηχητικό» μετά τις Υπουργικές Αποφάσεις της 13.9.2016, διότι προσπαθεί, με σαφή πολιτικά κριτήρια, να κατηχήσει και να στρατεύσει τους μαθητές σε μια εκκοσμικευμένη στάση απέναντι στο θρησκευτικό φαινόμενο. Παράλληλα συντηρεί μία θεολογικά ρηχή προσέγγιση της Ορθόδοξης Εκκλησίας, εκμηδενίζοντας την ιδιαιτερότητα του ορθόδοξου δόγματος και της χριστιανικής παράδοσης, αφού τα καταβιβάζει και τα μελετά στο επίπεδο του απλού κοινωνικού ή φιλοσοφικού κινήματος, όπως ο τροσκισμός ή η οικολογική κίνηση.”

Η παιδαγωγική στάθμιση ότι οι νέοι μας πρέπει να έχουν και θρησκευτική μόρφωση δεν είναι κατάλοιπο σκοταδισμού ή κάποιας ξεπερασμένης συντηρητικής ιδεολογίας, αλλά μορφωτική επιλογή, με σαφή παιδαγωγική στοχοθεσία, η οποία δεσμεύει την Πολιτεία, ακόμα και εάν οι προσωπικές πολιτικές θέσεις των υπεύθυνων ή οι κομματικές αντιλήψεις οποιουδήποτε χώρου δεν συμφωνούν με αυτό.

Στην μοναδική συνάντηση που διοργανώθηκε από το Ι.Ε.Π. με την συμμετοχή Επιτροπής της Εκκλησίας της Ελλάδος, το αίτημα της Επιτροπής ήταν σαφές: η έναρξη ουσιαστικού, επιστημονικά τεκμηριωμένου και δομημένου διαλόγου, προκειμένου να τεθούν ουσιαστικές βάσεις, ώστε με ασφάλεια να τύχουν εφαρμογής στην εκπαίδευση οι αλλαγές, που θα αποφασισθούν για το μάθημα. Το αίτημα αυτό δεν απαντήθηκε ποτέ από το Ι.Ε.Π., ούτε υπήρξε πρόσκληση για άλλη συνάντηση. Το αίτημά μας για ανοικτό και ουσιαστικό διάλογο παραμένει σε εκκρεμότητα, αλλά με προαπαιτούμενο την έναρξή του από μηδενική βάση”. 

http://www.pronews.gr

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ Π.Ε.Θ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΣΠΑΛΙΩΡΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ

“ΧΩΡΑ ΕΝ ΚΑΜΙΝΩ” Kontra Channel Hellas  - 27/09/2016

ΟΙ ΘΕΟΛΟΓΟΙ ΥΠΟΧΡΕΟΥΝΤΑΙ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΥΝΤΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΕΦΑΡΜΟΣΟΥΝ ΤΑ ΝΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ – ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ ΕΠΙΤΙΜΟΥ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥ

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ

Αποστόλου Φ. Βλάχου

Επιτίμου Προέδρου Εφετών

Χαλάνδρι, 26/9/2016

  

Από την Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων (ΠΕΘ) μου ετέθησαν τα κάτωθι ερωτήματα και μου εζητήθη η επ' αυτών επιστημονική μου άποψη:

1) Η νέα ύλη του μαθήματος των Θρησκευτικών, η εισαγομένη στις σχολικές μονάδες δια των υπ' αριθ. 143575/Δ2/2016 και 143579/Δ2/2016 αποφάσεων του Υπουργού Παιδείας στο Φ.Ε.Κ. Β΄/13/9/16 είναι σύμφωνες προς το Σύνταγμα και τον νόμο;

2) Σε αρνητική απάντηση (εάν δηλ. είναι η εν λόγω ύλη αντίθετη προς το Σύνταγμα και τον νόμο) οι καθηγητές, που καλούνται, να την διδάξουν, δικαιούνται και υποχρεούνται να αρνηθούν την εφαρμογή των παραπάνω υπουργικών αποφάσεων και αν ναι, εις ποίες διατάξεις θα στηριχθούν;

Η επιστημονική μου άποψη επί των ως άνω ερωτημάτων είναι η ακόλουθη:

Α΄

Αναφορικά με το πρώτο ερώτημα πρέπει να λεχθούν τα εξής: Με το άρθρο 16 & 2 του Συντάγματος ορίζεται ότι η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό, μεταξύ των άλλων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης. Ως τοιαύτης νοουμένης της τελευταίας και δη εν όψει της διατάξεως του άρθρου 3& 1 του Συντάγματος και του άρθρου 1& 1α του νόμου 1566/1985, της ορθοδόξου χριστιανικής συνειδήσεως, όπως δέχεται σταθερά η νομολογία του Συμβουλίου Επικρατείας με τις 2176/1998, 3356/1995, 3533/1988 αποφάσεις του και τα Διοικητικά Εφετεία Αθηνών και Χανίων με τις υπ΄ αριθμούς 299/1988 το πρώτο και 115/2012 το δεύτερο. Σημειωτέον ότι η παραπάνω διάταξη του άρθρου 1 & 1α του νόμου 1566/1985 δεν επιτρέπεται να καταργηθεί ή να τροποποιηθεί. Εάν δε καταργηθεί θεωρείται ως ισχύουσα και μη καταργηθείσα, ως δέχεται και η θεωρία (Γ. Κρίππα «Νομοθετικό κενό συνταγματικώς ανεπίτρεπτο και εντεύθεν υποχρεώσεις της Κρατικής διοικήσεως» εις «Χαριστήριον Τόμον, Σύμμεικτα προς τιμήν Γεωργίου Παπαχατζή, 1989, σελ. 335 επομ.) και η ad hoc νομολογία (Εφετείο Αθηνών 10360/1981 Αρχ. Νομ. 33 σελ. 465, Εφετείο Αθηνών 11650/1980 Ελλ. Δικ/νη 22, σελ. 444, Αρ. Πάγος 284/2004 Νομ. Βήμα 2005, σελ. 283, Αρ. Πάγος 1731/2002 Νομ. Βήμα 2003, σελ. 1225 επόμ., Συμβ. Επικρατείας 2056/2000 Διοικητική Δίκη 13, σελ 87).

Παράλληλα με το άρθρο 4 & 1 του Συντάγματος ορίζεται ότι οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου, θεσπιζομένης έτσι συνταγματικώς της αρχής της Ισονομίας μεταξύ των Ελλήνων πολιτών.

Εξάλλου, με τη διάταξη του άρθρου 13 & 2, εδάφ. 3 του Συντάγματος ορίζεται ότι ο προσηλυτισμός απαγορεύεται. Με τις διατάξεις δε του άρθρου 4 του ισχύοντος Αναγκ. Νόμου 1363/1938 προσδιορίζονται ενδεικτικώς, τόσο η έννοια του ποινικού αδικήματος του προσηλυτισμού, όσο και οι ποινικές κυρώσεις κατά των διαπραττόντων τούτο, οριζομένης μάλιστα, ως ιδιαιτέρως επιβαρυντικής περιστάσεως για τους υπαιτίους τελέσεως προσηλυτισμού σε σχολικές μονάδες, σύμφωνα με το άρθρο 4 & 3 του ιδίου Αναγκαστικού νόμου.

Από τη μελέτη του περιεχομένου των προαναφερόμενων Υπουργικών Αποφάσεων, ως και σχετικών ενταύθα δηλώσεων από πλευράς συντακτών, των, στις αποφάσεις αυτές, Νέων Προγραμμάτων Σπουδών και εκ πλείστων όσων, εγγράφων και μη, προσφάτων δε και παλαιοτέρων στοιχείων, σαφώς προκύπτουν τα εξής : Με τα εν λόγω Προγράμματα θεσπίζεται ένα πολυθρησκειακό μείγμα, το οποίο έχει ως βάση την τεχνική επιφανειακή σύγκλιση των τριών δογμάτων του Χριστιανισμού, αλλά και του Χριστιανισμού με άλλα 5-6 θρησκεύματα, με βάση τα τυπικά ετερόκλητα χαρακτηριστικά όλων αυτών των θρησκευμάτων, η δε διδασκαλία όλων αυτών θα γίνεται συγχρόνως και στην ουσία ισοτίμως. Το πολυθρησκειακό αυτό κράμα οδηγεί σε εσφαλμένα επιστημονικά και θεολογικά συμπεράσματα, δημιουργεί σύγχυση στους μαθητές, τους οδηγεί στον συγκρητισμό θρησκειών, είναι ασύμβατο με τη διδασκαλία της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας, αφού με τη διδασκαλία του καταργείται στην πράξη ο Χριστοκεντρικός προσανατολισμός του μαθήματος των Θρησκευτικών και μετατρέπεται σε ανθρωποκεντρικό – συγκρητιστικό, μεταβάλλοντας έτσι την χριστιανική ορθόδοξη συνείδηση των μαθητών, αντί της ανάπτυξής της, που απαιτεί το Σύνταγμα.

Εξάλλου όλα αυτά συμβαίνουν σε βάρος των ορθοδόξων χριστιανών μαθητών, ενώ αντίστοιχη μετατροπή δεν προβλέπεται από τις παραπάνω Υπουργικές Αποφάσεις για τα λειτουργούντα στην Ελλάδα ετερόθρησκα και ετερόδοξα σχολεία (Μουσουλμανικά, Ισραηλιτικά, Ρωμαιοκαθολικά).

Εν όψει όλων αυτών και απαντώντας στο πρώτο των παραπάνω ερωτημάτων πρέπει να λεχθούν τα εξής : Η νέα ύλη του μαθήματος των Θρησκευτικών που περιέχεται στις παραπάνω Υπουργικές Αποφάσεις είναι προδήλως αντισυνταγματική και παράνομη, αφού προσκρούει, ως προαναφέρεται, ευθέως στις προαναφερόμενες διατάξεις των άρθρων 16 & 2 και 3 & 1 του Συντάγματος ως και στο νόμο 1566/1985, άρθρο 1, & 1α αυτού, που επιτάσσουν την ανάπτυξη της ορθοδόξου χριστιανικής συνειδήσεως, απορρίπτοντας έτσι τη μεταβολή αυτής κατά τα ειδικότερα παραπάνω εκτιθέμενα.

Η δε τοιαύτη μεταβολή, που συντελείται, με το παραπάνω πολυθρησκειακό μόρφωμα, στοιχειοθετεί το ποινικό αδίκημα του προσηλυτισμού, τιμωρουμένου μάλιστα με την προλεχθείσα ιδιαιτέρως επιβαρυντική περίσταση εκ του ότι η τοιαύτη προσηλυτιστική διδασκαλία του θα γίνεται εντός σχολικών μονάδων (βλ. αναλυτικώτερα περί τούτου εις Γ. Κρίππα, Κατά πόσο το Νέο Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος των Θρησκευτικών συνιστά αξιόποινη πράξη, εις Επιθεώρηση Δημοσίου και Διοικητικού Δικαίου, τόμος 58, σελ. 679-697).

Τέλος, αναφορικά με το πρώτο ερώτημα και σχετικά με την ακαταλληλότητα των παραπάνω Προγραμμάτων Σπουδών και την πλήρη αντίθεσή τους προς την Ορθόδοξη Χριστιανική Διδασκαλία, αλλά και με τους γενικότερους κινδύνους που εγκυμονούν για την Χώρα, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος είπε μεταξύ των άλλων, λίαν σημαντικών, με δημόσιες δηλώσεις του στις 20/9/2016 τα εξής : «Τα καινούργια προγράμματα, τα οποία διάβασα, είναι απαράδεκτα και επικίνδυνα. Δεν θα αποδώσουν καρπούς, αλλά μεγάλη ζημία στην Παιδεία και στην Κοινωνία, καθώς και ρήξη στη σχέση της Εκκλησίας με την Πολιτεία. Θα φέρω το θέμα και στην Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος…». Ακόμη δε και τούτο έλαβε χώραν : Ότι τα νέα ως άνω Προγράμματα Σπουδών τίθενται σε εφαρμογή, ενώ προσφάτως, στις 9/3/2016, η, κατά τον Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος (ν. 590/1977 άρθρ. 3 & 1), Ανωτάτη Εκκλησιαστική Αρχή της Εκκλησίας της Ελλάδος, η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας, είχε απορρίψει το πολυθρησκειακό Πρόγραμμα κατά τα ως άνω, επικυρώσασα έτσι την προηγηθείσα σύμφωνη απόφαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος της 13/1/2016.

Β’

Αναφορικά με το υποβληθέν δεύτερο ερώτημα η απάντηση έχει ως εξής :

Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 24 του ισχύοντος Υπαλληλικού Κώδικα(νόμος 3528/2007) ο υπάλληλος είναι εκτελεστής της θέλησης του κράτους, υπηρετεί μόνο τον λαό και οφείλει πίστη στο Σύνταγμα και αφοσίωση στην πατρίδα του και τη Δημοκρατία.

Κατά το επόμενο άρθρο 25 & 1 ο υπάλληλος είναι υπεύθυνος για την εκτέλεση των καθηκόντων του και την νομιμότητα των υπηρεσιακών του ενεργειών, ενώ κατά τη δευτέρα παράγραφο του άρθρου αυτού, ο υπάλληλος οφείλει να υπακούει στις διαταγές των προϊσταμένων του. Όταν, όμως, εκτελεί διαταγή, την οποία θεωρεί παράνομη, οφείλει, πριν την εκτέλεση, να αναφέρει εγγράφως την αντίθετη γνώμη του και να εκτελέσει τη διαταγή χωρίς υπαίτια καθυστέρηση. Η διαταγή δεν προσκτάται νομιμότητα εκ του ότι ο υπάλληλος οφείλει να υπακούσει σε αυτήν.

Κατά δε την παράγραφο 3 εδάφιο πρώτο, του ιδίου άρθρου(25), αν η διαταγή είναι προδήλως αντισυνταγματική ή παράνομη, ο υπάλληλος οφείλει να μην την εκτελέσει και να το αναφέρει χωρίς αναβολή.

Εξάλλου, σύμφωνα με τα οριζόμενα υπό του άρθρου 106 και 107 του Υπαλληλικού Κώδικα μεταξύ των πειθαρχικών παραπτωμάτων του υπαλλήλου είναι κάθε υπαίτια πράξη και παράλειψή του, που αντίκειται στις διατάξεις του Συντάγματος και των νόμων, με τις προϋποθέσεις του άρθρου 25 του ιδίου Κώδικα, ενώ με τη διάταξη του άρθρου 110 & 1 η δίωξη και τιμωρία των πειθαρχικών παραπτωμάτων αποτελεί καθήκον των πειθαρχικών οργάνων συνεπαγομένη, κατά τα ανωτέρω, αντίστοιχη ευθύνη του αμελούντος προς τούτο οργάνου(βλ. Γ. Κρίππα, εις Επιθεώρηση Δημοσίου και Διοικητικού Δικαίου, όπ. π. π.).

Με βάση όλες τις παραπάνω διατάξεις και εν όψει της προδήλου αντιθέσεως του περιεχομένου των προαναφερομένων Υπουργικών Αποφάσεων προς στο Σύνταγμα (άρθρα 16 & 2, 3& 1, 4 & 1 και 13 & 2 εδάφιον γ΄ αυτού), ως και στους σε εκτέλεση των άρθρων του Συντάγματος 16 & 2 και 13 & 2 εδάφιον γ΄ αυτού, Νόμο 1566/1985 (άρθρο 1 & 1α αυτού) και Αναγκαστ. Νόμο 1363/1938 (άρθρο 4 αυτού), οι διδάσκαλοι της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και οι Θεολόγοι καθηγητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης έχουν την υποχρέωση και το δικαίωμα να αρνηθούν την εκτέλεση των παραπάνω αντισυνταγματικών και παρανόμων Υπουργικών Αποφάσεων.

Να σημειωθεί στο σημείο αυτό, ότι, επειδή στην παρούσα περίπτωση πρόκειται περί διαταγών προδήλως αντισυνταγματικών, δεν υπάρχει νομικό έδαφος για τη δυνατότητα έκδοσης από τη διοίκηση, μετά την άρνηση υπό των εν λόγω διδασκόντων της εκτέλεσης των Αποφάσεων τούτων, της δεύτερης διαταγής, που προβλέπεται από το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 3 του ως άνω άρθρου 25 του Υπαλληλικού Κώδικα και αυτό, διότι η δεύτερη αυτή διαταγή προβλέπεται μόνο για την περίπτωση αρνήσεως εκτελέσεως υπό του υπαλλήλου διαταγών αντιθέτων προς διατάξεις (απλών) νόμων ή κανονιστικών πράξεων, όχι όμως διαταγών προδήλως αντισυνταγματικών, όπως στην προκειμένη περίπτωση συμβαίνει.

Παράλληλα δε προς τα παραπάνω δεκτά γενόμενα, την άρνηση να εκτελέσουν τις ως άνω Υπουργικές Αποφάσεις, έχουν την υποχρέωση και το δικαίωμα να προβάλουν οι διδάσκαλοι της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και οι Θεολόγοι καθηγητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ακόμη και μόνο για το ότι, με την εκτέλεση από αυτούς των Αποφάσεων τούτων, θα τελείται από τους ίδιους το ποινικό αδίκημα του προσηλυτισμού, αφού σύμφωνα με το άρθρο 21 του Ποινικού Κώδικα περί Προσταγής, η ποινική τους ευθύνη για το αδίκημα αυτό δεν θα αίρεται, δεδομένου ότι δεν υπάρχει νόμος που να τους απαγορεύει να εξετάσουν εάν οι δοθείσες σε αυτούς, σύμφωνα με τους νομικούς τύπους και από την Αρμόδια Αρχή διαταγές προς εκτέλεση του περιεχομένου των εν λόγω Υπουργικών Αποφάσεων είναι νόμιμες ή όχι. Άλλωστε η διάταξη αυτή του Ποινικού Κώδικα είναι ειδική, έναντι της γενικής τοιαύτης του άρθρου 25 του υπαλληλικού κώδικα (ν. 3528/2007) και ως εκ τούτου η πρώτη εξ αυτών κατισχύει της δεύτερης κατά τον γνωστό κανόνα του δικαίου, σύμφωνα με τον οποίο ο ειδικός νόμος υπερισχύει του γενικού(jus specialis derogate generalis).

Ο Γνωμοδοτών

Απόστολος Φ. Βλάχος

Επίτιμος Πρόεδρος Εφετών

http://thriskeftika.blogspot.gr

ΟΙ ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΑ ΠΑΪΣΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΖΟΥΡΝΑΤΖΟΓΛΟΥ

Οι αποκαλύψεις και οι προφητείες που προείπε ο Γέροντας Παΐσιος για την Ελλάδα και την Τουρκία, και εμπεριέχονται στο βιβλίο του Επισμηναγού ε.α. Νικολάου Ζουρνατζόγλου «Γέροντας Παΐσιος ο Αγιορείτης, 1924 – 1994».

Ο Γέρων Παΐσιος για Τουρκία, Πόλη, Αιγαίο

– «Οι Τούρκοι τα κόλλυβα τα έχουν στη μέση τους. Θα πάθουν μεγάλο κακό. Τότε θα επέμβη από πάνω ο Ρώσος και θα γίνει όπως τα λέει η προφητεία του Αγίου Κοσμά. Οι μεγάλοι θα φροντίσουν… Την Κωνσταντινούπολη οι Έλληνες πρέπει να τη φυλάξουν. Και, έτσι, ο Θεός θα τη χαρίσει σε μας. Θα μας βοηθήσει ο Θεός, γιατί είμαστε Ορθόδοξοι»… σελ. 410.

– «Η Τουρκία θα διαλυθεί και, μάλιστα, θα τη διαλύσουν οι ίδιοι οι σύμμαχοι» Μάρτιος 1994, σελ. 412.

– «Οι Τούρκοι έχουν τα κόλλυβα στο ζωνάρι τους» 1991, σελ. 413.

– «Άντε, άντε, δε θα είμαι να σε καμαρώσω στην προέλαση, όταν θα προελαύνει ο ελληνικός στρατός για την Κωνσταντινούπολη» 1992, προς Αξκο της Π.Α., σελ. 413.

– «Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός είχε δίκιο που είπε για τα «Εξαμίλια», διότι τα «Εξαμίλια» δεν είναι ούτε χωριά, ούτε πόλεις, αλλά είναι τα έξι ναυτικά μίλια, η ζώνη των έξι μιλίων που περιβάλλει τα παράλια της Ελλάδας και κάθε νησί μας. «Εξαμίλι» είναι κάθε σημείο που απέχει έξι μίλια από τις ακτές της Ελλάδας, χερσαίες ή νησιωτικές. Εκεί, λοιπόν, θα γίνει εκείνο που είπε ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός» σελ. 417.

– «Όταν ο τουρκικός στόλος ξεκινήσει να κατευθύνεται κατά της Ελλάδος και φθάσει στα έξι μίλια, πράγματι θα καταστραφεί. Θα είναι η ώρα που θα έχουν τα κόλλυβα στο ζωνάρι τους. Αλλά, αυτό δε θα γίνει από εμάς. Αυτό είναι το θέλημα του Θεού. Το «Εξαμίλι» θα είναι η αρχή του τέλους…..Μετά θα αρχίσουν όλα τα γεγονότα, που θα καταλήξουν στο να πάρουμε την Πόλη…. Την Πόλη θα μας τη δώσουν….. Θα γίνει πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας. Στην αρχή, οι Τούρκοι θα νομίσουν ότι νικάνε, αλλά αυτό θα είναι η καταστροφή τους. Οι Ρώσοι, τελικά, θα νικήσουν και θα πέσει η Πόλη στα χέρια τους. Μετά θα την πάρουμε εμείς…… Θα αναγκασθούν να μας τη δώσουν…» σελ. 417 – 418.

– Οι Τούρκοι «θα καταστραφούν. Θα σβήσουν από το χάρτη, διότι είναι ένα έθνος, το οποίο δεν προέκυψε από την ευλογία του Θεού. Από τους Τούρκους το 1/3 θα πάει από όπου ξεκίνησαν, στα βάθη της Τουρκίας, το 1/3 θα σωθεί, διότι θα έχει εκχριστιανισθεί και το τελευταίο 1/3 θα σκοτωθεί στον πόλεμο αυτόν….» σελ. 418-419 σ.σ. πρόκειται για την γνωστή Προφητεία του Αγίου Κοσμά.

– «Δεν ήθελα τίποτα άλλο. Να με κρατούσε ο Θεός ακόμη λίγα χρόνια στη ζωή, για να έβλεπα την πατρίδα μου μεγαλωμένη. Θα μεγαλώσει…» σελ. 419.

– «Η Τουρκία θα διαμελισθεί. Ο διαμελισμός αυτός σίγουρα μας ικανοποιεί και μας συμφέρει ως κράτος. Έτσι θ΄ απελευθερωθούν τα χωριά μας, οι αλύτρωτες πατρίδες. Η Κωνσταντινούπολη θα ελευθερωθεί, θα ξαναγίνει ελληνική. Θα ξαναλειτουργήσει η Αγία Σοφία» σελ. 422.

– «Η Τουρκία θα διαμελισθεί σε 3-4 κομμάτια. Ήδη έχει αρχίσει η αντίστροφή μέτρηση. Εμείς θα πάρουμε τα δικά μας εδάφη, οι Αρμένιοι τα δικά τους και οι Κούρδοι τα δικά τους. Το κουρδικό θέμα έχει ήδη δρομολογηθεί. Αυτά θα γίνουν, όχι τώρα, αλλά σύντομα, όταν θα πάψει αυτή γενιά που κυβερνάει την Τουρκία και θα αναλάβει νέα γενιά πολιτικών. Τότε θα γίνει ο διαμελισμός της Τουρκίας. Πολύ σύντομα οι προσευχές που γίνονται κάτω από την επιφάνεια της γης, θα γίνονται επάνω στη γη και τα κεράκια που ανάβονται κάτω, θα ανάβονται επάνω (εννοούσε τους Κρυπτοχριστιανούς)….Πίστη και ελπίδα στο Θεό να υπάρχει και θα χαρούν πολλοί. Όλα αυτά θα γίνουν μέσα στα χρόνια αυτά. Έφτασε ο καιρός» σελ. 431.

– «Οι Εγγλέζοι και οι Αμερικάνοι θα μας παραχωρήσουν την Κωνσταντινούπολη. Όχι γιατί μας αγαπάνε, αλλά γιατί αυτό θα συμπλέει με τα συμφέροντά τους» σελ. 432.

– Οι Τούρκοι «θα κάνουν μόνο μία πρόκληση στην Ελλάδα, που θα έχει σχέση με την αιγιαλίτιδα ζώνη. Και εμάς θα μας πιάσει πείνα. Θα πεινάσει η Ελλάδα. Και επειδή θα κρατήσει αυτή η μπόρα κάποιο διάστημα, μήνες θα είναι, “θα πούμε το ψωμί ψωμάκι”» σελ. 434 και άλλη φορά έλεγε … «Να έχετε ένα κτηματάκι και λίγο να το καλλιεργήτε. Κοντά σε σας, θα βοηθήσετε και κάποιον που δε θα έχει» σελ. 436.

– «Όταν ακούσεις στην τηλεόραση να γίνεται θέμα για τα μίλια, για την επέκταση των μιλίων (της αιγιαλίτιδας ζώνης) από 6 σε 12 μίλια, τότε από πίσω έρχεται ο πόλεμος. Ακολουθεί….Μετά την πρόκληση των Τούρκων, θα κατεβούν οι Ρώσοι στα Στενά. Όχι για να βοηθήσουν εμάς. Αυτοί θα έχουν άλλα συμφέροντα. Αλλά, χωρίς να το θέλουν, θα βοηθάνε εμάς. Τότε, οι Τούρκοι για να υπερασπισθούν τα Στενά, που είναι στρατηγικής σημασίας, θα συγκεντρώσουν εκεί και άλλα στρατεύματα. Παράλληλα δε, θα αποσύρουν δυνάμεις από καταληφθέντα εδάφη. Όμως, θα δουν τότε τα άλλα κράτη της Ευρώπης, συγκεκριμένα η Αγγλία, η Γαλλία, η Ιταλία και άλλα έξι – εφτά κράτη της ΕΟΚ, ότι η Ρωσία θα αρπάξει μέρη, οπότε θα πουν: “Δεν πάμε κι εμείς εκεί πέρα, μήπως πάρουμε κανένα κομμάτι;” Όλοι, όμως θα κυνηγούν τη μερίδα του λέοντος. Έτσι θα μπουν και οι Ευρωπαίοι στον πόλεμο…..Θα βγάλει η (ελληνική) κυβέρνηση απόφαση να μη στείλη στρατό. Θα κρατήσει στρατό μόνο στα σύνορα. Και θα είναι μεγάλη ευλογία που δε θα πάρει μέρος. Γιατί , όποιος πάρει μέρος σ΄ αυτόν τον πόλεμο (εν. τον ευρωπαϊκό), χάθηκε…»… 434.

– «Οι Τούρκοι θα μας χτυπήσουν, αλλά η Ελλάδα δε θα πάθει μεγάλη ζημιά. Δε θα περάσει πολύς καιρός μετά την επίθεση των Τούρκων στη χώρα μας και τότε οι Ρώσοι θα κτυπήσουν τους Τούρκους και θα τους διαλύσουν. Όπως ένα φύλλο χαρτί που το χτυπάς και διαλύεται, έτσι και οι Τούρκοι θα διαλυθούν. Το 1/3 από αυτούς θα σκοτωθεί, το 1/3 θα εκχριστιανισθούν και το 1/3 θα πάει στην Κόκκινη Μηλιά. Η χρησιμοποίηση των νερών του Ευφράτη για αρδευτικά έργα από τους Τούρκους θα είναι μια προειδοποίηση ότι άρχισε η προετοιμασία του μεγάλου πολέμου που θα ακολουθήση» 1991, σελ. 439.

– «Μετά τη διάλυση της Τουρκίας, η Ρωσία θα συνεχίσει τον πόλεμο μέχρι τον Περσικό Κόλπο και θα σταματήσουν τα στρατεύματά της έξω από την Ιερουσαλήμ. Τότε οι δυτικές δυνάμεις θα δώσουν προθεσμία στους Ρώσους για να αποσύρουν από τα μέρη αυτά τα στρατεύματά τους, τόσο χρόνο όσο χρειάζεται για να γίνουν τα λάχανα, δηλαδή 6 μήνες. Η Ρωσία, όμως, δε θα αποσύρει τις δυνάμεις της. Και τότε οι δυτικές δυνάμεις θα αρχίσουν να συγκεντρώνουν στρατεύματα, για να επιτεθούν στους Ρώσους. Ο Πόλεμος που θα ξεσπάσει θα είναι Παγκόσμιος και θα έχει ως συνέπεια να χάσουν οι Ρώσοι. Θα ακολουθήσει μεγάλη σφαγή. Οι μεγαλουπόλεις θα γίνουν παραγκουπόλεις. Εμείς, οι Έλληνες, δεν θα συμμετάσχουμε στον παγκόσμιο πόλεμο.» σελ. 440 – 441.

– «Η διοίκηση της Πόλης , από μας, θα είναι και στρατιωτική και πολιτική»!!! 1991, σελ. 435.

– «Εσύ (είπε σε νεαρό φοιτητή του Πολυτεχνείου Ξάνθης), σαν πολιτικός μηχανικός, θα συμβάλεις στην ανοικοδόμηση της Πόλης, γιατί η Πόλη θα ανοικοδομηθεί από την αρχή» σελ. 435.

Όπως τα κατέγραψε ο Νικ. Ζουρνατζόγλου στο βιβλίο του.

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ: ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ «ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ» - ΠΟΙΟΣ ΥΠΟΘΑΛΠΕΙ ΤΟ ΡΑΤΣΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗ ΜΙΣΑΛΛΟΔΟΞΙΑ;

Τα γεγονότα των τελευταίων ημερών, με τις εκατέρωθεν αντιπαραθέσεις Εκκλησίας και Κράτους, για το μάθημα των θρησκευτικών, προκαλούν ποικίλες και αντιφατικές αντιδράσεις, ιδεολογικά φορτισμένες και πολιτικά προκατειλημμένες. Κι ενώ όλοι αφορίζουν το ρατσισμό και τη μισαλλοδοξία, κάποιος μάλλον τα υποθάλπει.

Σεβόμενος τις απόψεις του καθενός για το θέμα, σταχυολογώ ορισμένα από τα αναφερόμενα στο Σύνταγμα και τους νόμους της Ελληνικής Δημοκρατίας: 

Το άρθρο 3 του Συντάγματος που ορίζει ότι Επικρατούσα στην Ελλάδα θρησκεία, είναι η θρησκεία της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού.

Το άρθρο 4 παρ. 1 και 2 του Συντάγματος που ορίζει ότι οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου και οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις.

Το άρθρο 13 του Συντάγματος που ορίζει την ‘’αρχή της ελευθερίας της θρησκευτικής συνείδησης και το απαραβίαστο αυτής‘’.

Το άρθρο 19 του Ν.Δ 3379/1955 «Περί του προσωπικού της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως» (ΦΕΚ 260 Α΄/26-9-1955) με το οποίο προβλέφτηκε, με ΚΥΑ των Υπουργών Παιδείας και Οικονομικών, στα Σχολεία που φοιτούν αλλόθρησκοι ή ετερόδοξοι ή ξενόγλωσσοι μαθητές να διορίζονται εκπαιδευτικοί της οικείας θρησκείας ή  δόγματος ή γλώσσας με δαπάνη του Κράτους.

Το Νόμο 1920/1991 (ΦΕΚ 11 Α΄/1991), με τον οποίο κυρώθηκε η Π.Ν.Π. «Περί Μουσουλμάνων Θρησκευτικών Λειτουργών» (ΦΕΚ 182 Α΄/24-12-1990) καθώς και την τροποποίησή του με το άρθρο 68 του Ν. 4235/2014 (ΦΕΚ 32Α΄/2004), όπου προβλέπεται για τους Έλληνες Μουσουλμανόπαιδες, της Μουσουλμανικής μειονότητας, για τη διδασκαλία του Κορανίου, να διορίζονται «Ιεροδιδάσκαλοι» με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, μετά από πρόταση των τριών  Μουφτειών της Θράκης.

Το Νόμο 4386/2016 «Ρυθμίσεις για την έρευνα και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 83 Α΄/11-5-2016),  όπου το άρθρο 55 «Ρύθμιση θεμάτων της Γενικής Γραμματείας Θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων» στην παρ. 5 αυτού ορίζει ότι : «Στο άρθρο 16 του Ν. 1771/1988 (Α΄171) προστίθεται νέα παράγραφος 4, ως ακολούθως: «Κατ’ εξαίρεση, εφόσον στα δημόσια δημοτικά σχολεία των ΚΥΑ 25153/26-2-1957 (ΦΕΚ 86 Β΄) και 78871/22.3.1962 (ΦΕΚ 125 Β΄) Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και Οικονομικών δεν υπηρετεί δάσκαλος του Καθολικού δόγματοςή της Εβραϊκής θρησκείας και γλώσσας για την κάλυψη των αναγκών των μαθητών του Καθολικού δόγματος ή της Εβραϊκής θρησκείας και γλώσσας αντίστοιχα, μετά από σχετική εισήγηση των αρμοδίων Περιφερειακών Διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, είναι δυνατή η πρόσληψη, ανά σχολικό έτος, εκπαιδευτικού εκτός των οικείων πινάκων αναπληρωτών εκπαιδευτικών για τη διδασκαλία του μαθήματος των θρησκευτικών του Καθολικού δόγματος και για τη διδασκαλία του μαθήματος των θρησκευτικών και γλώσσας της Εβραϊκής θρησκείας. Η επιλογή και πρόσληψη του εκπαιδευτικού γίνεται με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, μετά από πρόταση της Ιεράς Συνόδου της Καθολικής Ιεραρχίας Ελλάδος (Ι.Σ.Κ.Ι.Ε) και του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου (Κ.Ι.Σ) αντίστοιχα».

Όταν λοιπόν:

Στο Μουσουλμάνο Μουφτή, αναγνωρίζεται το έννομο δικαίωμά του , όχι μόνον να καθορίζει το Κοράνιο ως περιεχόμενο του μαθήματος των Θρησκευτικών για τους Έλληνες Μουσουλμανόπαιδες, αλλά και να προτείνει και να διορίζει αυτούς που θα το διδάξουν.

Στο Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο της Ελλάδος, αναγνωρίζεται το έννομο δικαίωμά του, όχι μόνον να καθορίζει το περιεχόμενο του μαθήματος των Θρησκευτικών για τους Έλληνες Εβραιόπαιδες, με την διδασκαλία του Ταλμούδ, αλλά και να προτείνει και να διορίζει αυτούς που θα το διδάξουν.

Στη Ρωμαιοκαθολική Ιεραρχία της Ελλάδος, αναγνωρίζεται το έννομο δικαίωμά της, όχι μόνον να καθορίζει ως περιεχόμενο του μαθήματος των Θρησκευτικών για τους Έλληνες Ρωμαιοκαθολικόπαιδες, τη Ρωμαιοκαθολική Κατήχηση του Βατικανού, αλλά και να προτείνει και να διορίζει αυτούς που θα την διδάξουν.

Για την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία του Χριστού, την επικρατούσα θρησκεία στην Ελλάδα, δεν αποτελεί διάκριση θρησκευτικού ρατσισμού, η καταστρατήγηση των εννόμων δικαιωμάτων της ;  

Αλεξανδρούπολη Σεπτέμβρης  2016

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ  ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Απλό μέλος της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού

http://thriskeftika.blogspot.gr