ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ- Ο ΜΕΓΑΣ ΙΕΡΑΡΧΗΣ

Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος γεννήθηκε το 329 μ.Χ. στην Αριανζό, κωμόπολη της Καππαδοκίας, από τον Γρηγόριο, επίσκοπο Ναζιανζού και την Νόννα. Έχει δύο αδέρφια: τον Καισάρειο και τη πασίγνωστη για την ευσέβειά της αδερφή Γοργονία.

Στη Ναζιανζό, διδάσκεται τη στοιχειώδη εκπαίδευση, ενώ τη μέση στη Καισάρεια, όπου γνωρίζεται με το συμμαθητή του Μέγα Βασίλειο. Έπειτα, πηγαίνει κοντά σε περίφημους διδασκάλους της ρητορικής στη Παλαιστίνη και στην Αλεξάνδρεια και, τέλος, στα Πανεπιστήμια της Αθήνας. Οι σπουδές του διήρκεσαν 13 ολόκληρα χρόνια (από 17 έως 30 ετών).

Μετά τις σπουδές στην Αθήνα ο Γρηγόριος επιστρέφει στη πατρίδα του μονολότι του πρόσφεραν έδρα Καθηγητή Πανεπιστημίου. Εκεί, ο πατέρας του, επίσκοπος Ναζιανζού, τον χειροτονεί πρεσβύτερο. Αλλά ο Άγιος Γρηγόριος προτιμά την ησυχία του αναχωρητηρίου στο Πόντο, κοντά στο φίλο του Βασίλειο, για περισσότερη άσκηση στη πνευματική ζωή.
Μετά, όμως, από θερμές παρακλήσεις των δικών του, επιστρέφει στην πατρίδα του και μπαίνει στην ενεργό δράση της Εκκλησίας. Στα 43 του χρόνια ο Θεός τον ανύψωσε στο επισκοπικό αξίωμα. Έδρα του ορίστηκε η περιοχή των Σασίμων την οποία ποτέ δεν ποίμανε λόγω των Αρειανών κατοίκων της.
Όμως, ο θάνατος έρχεται να πληγώσει τη ψυχή του, με αλλεπάλληλους θανάτους συγγενικών προσώπων. Πρώτα του αδερφού του Καισαρείου, έπειτα της αδερφής του Γοργονίας, μετά του πατέρα του και, τέλος, της μητέρας του Νόννας. Μετά απ’ αυτές τις θλίψεις, η θεία Πρόνοια τον φέρνει στην Κωνσταντινούπολη (378 μ.Χ.), όπου υπερασπίζεται με καταπληκτικό τρόπο την Ορθοδοξία και χτυπά καίρια τους Αρειανούς, που είχαν πλημμυρίσει την Κωνσταντινούπολη.
Η κατάσταση ήταν πολύ δύσκολη. Όλοι οι ναοί της Βασιλεύουσας ήταν στα χέρια των αιρετικών. Όμως ο Άγιος δεν απελπίζεται. Μετατρέπει ένα δωμάτιο στο σπίτι που τον φιλοξενούσαν σε ναό και του δίνει συμβολικό όνομα. Ονομάζει το ναό Αγία Αναστασία δείγμα ότι πίστευε στην ανάσταση της Ορθόδοξης Πίστης.

Οι αγώνες είναι επικίνδυνοι. Οι αιρετικοί ανεβασμένοι πάνω στις σκεπές των σπιτιών του πετούν πέτρες και έτσι ο Άγιος Γρηγόριος δοκιμάζεται πολύ. Στο ναό της Αγίας Αναστασίας εκφωνεί τους περίφημους πέντε θεολογικούς λόγους που του έδωσαν δίκαια τον τίτλο του Θεολόγου.
Μετά το σκληρό αυτό αγώνα, ο Μέγας Θεοδόσιος τον αναδεικνύει Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως (381 μ.Χ.). Η Β’ Οικουμενική Σύνοδος τον αναγνώρισε ως Πρόεδρό της. Όμως μια μερίδα επισκόπων τον αντιπολιτεύεται για ευτελή λόγο. Τότε ο Γρηγόριος, αηδιασμένος, δηλώνει τη παραίτησή του, αναχωρεί στη γενέτειρά του Αριανζό και τελειώνει με ειρήνη τη ζωή του, το 390 μ.Χ.

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος άφησε μεγάλο συγγραφικό έργο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα φιλοσοφημένα 408 ποιήματά του 18.000 περίπου στίχων. Είναι από τα μεγαλύτερα πνεύματα του Χριστιανισμού και από τους λαμπρότερους αθλητές της ορθόδοξης πίστης.
Η τίμια κάρα του φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου, στο Άγιο Όρος ενώ το ιερό σκήνωμα του φυλάσσετε στον ομώνυμο Ναό του στην Νέα Καρβάλη. Η Ορθόδοξη Εκκλησία εορτάζει τη μνήμη του Αγίου στις 25 Ιανουαρίου.

http://www.saint.gr

ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ

ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ

ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ι. ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ: ΠΕΡΙ "ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΡΝΗΤΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ"

Περί "θετικής και αρνητικής ενέργειας"

Κωνσταντίνος Ι. Αντωνόπουλος, θεολόγος M.Th.

      

Τα τελευταία χρόνια συχνά γίνεται λόγος  για "θετική και αρνητική ενέργεια". Ο γενικός και αόριστος αυτός νεοεποχίτικος όρος δεν χρησιμοποιείται από τους γνώστες για να δηλώσει την καλή διάθεση και εσωτερική ευεξία που αισθάνεται κάποιος αλλά την «ενέργεια», πού πιστεύουν ότι υπάρχει και προέρχεται από όλο το σύμπαν. Αυτή η δύναμη, λένε, μπορεί να ανακαλυφθεί και να χρησιμοποιηθεί για τους σκοπούς του ανθρώπου.

Γράφουν σχετικά : «Η είσοδος του σπιτιού πρέπει είναι, σύμφωνα με το Φένγκ Σούι, «το στόμα του τσι», δηλαδή εκεί από όπου «μπαίνει» όλη η θετική ενέργεια. Φροντίστε, λοιπόν, η είσοδος να είναι καθαρή και φωτεινή και απομακρύνετε πράγματα που δεν χρειάζεστε και μπορεί να εμποδίζουν τη θετική ενέργεια να μπει».

     Τη θεωρία περί "θετικής καί αρνητικής ενέργειας" χρησιμοποιούν συγκαλυμμένα, διάφορες ομάδες που ασχολούνται με την  Αστρολογία, το Φένγκ Σούι,, τις θεραπείες Σιά Τσου, τη Γιόγκα, την αυτογνωσία, αυτοθεραπεία και αυτοβελτίωση .

    Όπως έγραφε ο μακαριστός π. Αντώνιος Αλεβιζόπουλος, όλες αυτές οι   ομάδες προβάλλουν ταυτόχρονα ως “γενική συνταγή” τη θετική σκέψη λέγοντας ό,τι «δεν υπάρχει καμιά πραγματικότητα εκτός από τον “εαυτό”, ο “εαυτός” δημιουργεί τα πάντα». Βλέπουμε δηλαδή ό,τι η πίστη στο Θεό υποκαθίσταται από την πίστη στον Εαυτό που ειδωλοποιείται και παίρνει τη θέση του Θεού. «Έχε πίστη», λένε, αλλά εννοούν μια «πίστη όχι στο πρόσωπο του Χριστού ή στον Τριαδικό Θεό ή σε οποιαδήποτε δύναμη έξω από τον εαυτό μας, αλλά πίστη στις δυνάμεις του ίδιου του εαυτού μας, δηλαδή μια διαβολική πίστη».

     Η λεγόμενη θετική σκέψη δεν έχει καμία σχέση με τον καλό λογισμό της Ορθοδόξου παραδόσεώς μας. Ο άγιος Γέροντας Παΐσιος ὁ Αγιορείτης έλεγε για το θέμα αυτό ότι καλός λογισμός είναι να μπεις από αγάπη στη θέση του άλλου για να τον καταλάβεις και να του βρεις ελαφρυντικά, αν χρειάζεται. Μπαίνει δηλαδή  για κάποιο λόγο ένας μοναχός στο κελλί ενός άλλου μοναχού και το βρίσκει πολύ ακατάστατο. Δεν σκανδαλίζεται, γιατί κάνει τον εξής καλό λογισμό: ο αδελφός αφιερώνει όλον τον χρόνο του στα πνευματικά και δεν έχει χρόνο να τακτοποιήσει το κελλί του.

    Ο ίδιος μοναχός μπαίνει σε άλλο κελλί, όπου όλα είναι στην εντέλεια. Πάλι δεν σκανδαλίζεται, γιατί κάνει τώρα τον άλλο καλό λογισμό: ο αδελφός όπως είναι τακτοποιημένος εσωτερικά, έτσι έχει τακτοποιημένο και το κελλί του.

     Με παραθρησκευτική ορολογία και χρησιμοποίηση εννοιών στις οποίες δίνουν άλλη ερμηνεία προσπαθούν μέσα από την υγεία, τη διατροφή, τη σωματική άσκηση, τη διακόσμηση χώρου, τη μουσική ( μουσική χαλάρωσης και διαλογισμού) να βάλουν στη ζωή μας ανατολικές κοσμοθεωρίες και παραδόσεις. Οι βουδιστές π.χ  χρησιμοποιούν τον όρο «αύρα» εννοώντας την «ενέργεια» που για αυτούς υπάρχει διάχυτη σε όλο το σύμπαν («συμπαντική ενέργεια») και η οποία έχει κατά τη γνώμη τους θεϊκές ιδιότητες (ο θεός τους δηλ. είναι μια αφηρημένη δύναμη).

  Οι ομάδες αυτές δεν κάνουν λόγο για Προσωπικό Θεό αλλά για  ένα «Παγκόσμιο Συμπαντικό Πνεύμα»! Μια «Παγκόσμια Συμπαντική Ενέργεια». Αν μπορούμε γράφουν να κάνουμε λόγο για Θεό, τότε ο Θεός πρέπει να περιλαμβάνει την ολότητα αυτής της παγκόσμιας ενέργειας. Όλα τα όντα του ορατού και αοράτου κόσμου δεν είναι τίποτε άλλο παρά εκδηλωμένες μορφές, «προβολές» όπως τις λένε της θείας ουσίας.  Προφανώς πρόκειται για μια από τις γνησιότερες μορφές πανθεϊσμού, κατά την οποία τα πάντα είναι «Θεός». Και αυτός ο εντός εισαγωγικών «Θεός» σε κάθε ομάδα έχει και διαφορετικό όνομα. Άλλος τον λέει «Συμπαντική Ενέργεια», άλλος τον λέει «Κοσμική Υπερσυνειδητότητα», άλλος τον λέει «Υπέρτατο Ένα», άλλος τον λέει «Εαυτό» (το Ε με κεφαλαίο). Ο καθένας τον ονομάζει όπως θέλει. Έτσι το βασικό θεώρημα της Νέας Εποχής λέει: Τα πάντα είναι Ένα. Δεν υπάρχει κανένας διαχωρισμός. Τα πάντα προέρχονται από το Ένα δια «προβολής» ή «εκροής» και ταυτίζονται κατ' ουσίαν με το Ένα. (Βλ. Ολιστική Κοσμολογία-Αρχιμ. Βαρνάβα Λαμπρόπουλου).

        Η λέξη ενέργεια/ενέργειες με διαφορετική βέβαια έννοια  αναφέρεται 7 φορές στις επιστολές του Αποστόλου Παύλου (Εφ. 1:19-20, Εφ. 3:7, Εφ. 4:16, Κολ. 1:29, Κολ. 2:12,  2 ,Θεσ. 2:9, 2, Θεσ. 2:11).

        Η θεωρία περί "θετικής και αρνητικής ενέργειας" δεν έχει σχέση με την Ορθοδοξία γιατί αποδίδει τις ενέργειες του Ενός, Αγίου και Τριαδικού Θεού σε χωροταξικά και περιβαλλοντολογικά αίτια που αποδεσμεύουν την ευτυχία και την ευλογία στη ζωή μας από τον Θεό. Σύμφωνα με την Ορθόδοξη παράδοση εκτός από την άκτιστο θεία ενέργεια  υπάρχουν και δυο κτιστές. Μία δαιμονική και μία ουδέτερη. Στην ουδέτερη ενέργεια υπάγονται οι κτιστές ενέργειες (π.χ ηλεκτρική, πυρηνική).

       Όταν στην Ορθοδοξία μιλούμε για ενέργεια, εννοούμε τη θεία Χάρη που ανήκει ουσιαστικά στη φύση του Θεού και ταυτίζεται με τη θεία ενέργεια – τις άκτιστες δηλαδή ενέργειές που ο προσωπικός Τριαδικός Θεός (και όχι μια αφηρημένη δύναμη διάχυτη στο σύμπαν) αποστέλλει σε κάθε πλάσμα του, για συντήρηση, ζωή, αναγέννηση και σωτηρία.

      Υπάρχουν πολλά είδη Ενέργειας του Θεού και από τούς Πατέρες δίνονται διάφορα ονόματα, ανάλογα με τα αποτελέσματά της, όπως λ. χ. γίνεται λόγος για την ζωοποιό Ενέργεια, την ουσιοποιό, την σοφοποιό, την θεοποιό. Ο Θεός είναι αμέθεκτος και μεθεκτός. Αμέθεκτος ως [προς] την ουσία και μεθεκτός στις ενέργειες.

  Ο απόστολος Παύλος γράφει · “ει δε χάριτι, ουκέτι εξ έργων· επεί η χάρις ουκέτι γίνεται χάρις” (Ρωμ. Ια’ 6). “Η χάρις το Θεού και η δωρεά εν χάριτι τη του ενός ανθρώπου Ιησού Χριστού εις τους πολλούς επερίσσευσε” (Ρωμ. ε’ 15).   Δόθηκε δηλαδή αυτή η Χάρη του Χριστού ως δωρεά του Θεού και δόθηκε με το παραπάνω και περίσσευσε μάλιστα.

     Η χάρις του Θεού είναι η πραγματικά θετική ενέργεια, η οποία χορηγείται ασχέτως τόπου και χρόνου. Εκείνο που χρειάζεται είναι ο τρόπος και όχι ο τόπος και η τοποθέτηση αντικειμένων στο χώρο.  Και ο τρόπος είναι ή μετάνοια και ή συμμετοχή στη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας.

http://aktines.blogspot.gr

ΠΡΩΤΟΠΡ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Δ. ΜΕΤΑΛΛΗΝΟΣ: ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΝΟΗΣΗ, ΕΝΑ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΜΑΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Κρίση και διανόηση: Ένα διαχρονικό μας πρόβλημα

Πρωτοπρ. Γεώργιος Δ. Μεταλληνός, ομ. καθηγητής Θεολογικής Σχολής

Εισήγηση από τον κύκλο διαλέξεων με τίτλο «πέραν της παρακμής», που διοργάνωσε τον χειμώνα του 2014-2015 η Εταιρεία Μελέτης Ελληνικού Πολιτισμού, στον χώρο πολιτικής και πολιτισμού «Ρήγας Βελεστινλής».

α) Η κρίση

Η κρίση στην ουσία της είναι η ανατροπή των κανονικοτήτων της ιστορικής συνέχειας, με ανωμαλίες και δυσχέρειες, συχνά αδυσώπητες, και πολυειδείς κινδύνους. Η κρίση γίνεται περισσότερο αισθητή, όταν σχετίζεται με οικονομικά προβλήματα. Δεν είναι όμως μόνο οικονομική, διότι με αυτήν διασαλεύεται όλη η κοινωνική τάξη, σε άμεση συνάρτηση με την ηθική σφαίρα, που διέπει τις δομές μιας κοινωνίας.

Η σημερινή κρίση που διερχόμεθα ως Έλληνες, έχει κύριο αίτιο κατά γενική ομολογία τη χρεοκοπία της ηγεσίας, κυρίως της πολιτικής, που υπηρετεί, κατά κανόνα, τα συμφέροντα της νέας παγκόσμιας τάξης, στο όνομα της οποίας ασκεί την εξουσία της εις βάρος της ευστάθειας της Χώρας. Γενική είναι η συναίσθηση ότι ζούμε σε έναν κόσμο τραγικά παράλογο και παράλογα τραγικό, που αποκαλύπτει τη βαναυσότητα της μετανεωτερικότητας, παρόλη τη μεγαλαυχία και μεγαλοστομία της. Ο πολιτισμός της μετανεωτερικής κοινωνίας κυριαρχείται από τον άκρατο ωφελιμισμό, την απληστία και κατά συνέπεια την αδικία, την ειδωλολατρία δηλαδή της φιλαργυρίας (πρβλ. Α’ Τιμ.6,10), και γι’ αυτό καταντά «πολιτισμός» αφιλάνθρωπος.

Κάθε κρίση, ατομική ή κοινωνική, για έναν ιστορικό και Θεολόγο, είναι πάντα συνέπεια της πτωτικότητας του ανθρώπου και της εσωτερικής του αλλοτρίωσης, διότι, όπως είπε ο Ντοστογιέφσκυ, «χωρίς Θεό όλα επιτρέπονται». Κυρίαρχο θέμα της δυτικής Θεολογίας από τα μέσα του 20ού αιώνα είναι ο «θάνατος του Θεού», που σημαίνει όχι τον οντολογικό θάνατο του Θεού, αλλά την αποσύνδεση του ανθρώπου από τον Θεό και την αθεΐα του δυτικού ανθρώπου και της δυτικής κοινωνίας. Κατά τον νεώτερο Άγιο π. Ιουστίνο (Πόποβιτς):

Η Ευρώπη από την Αναγέννησιν έως σήμερον μετεβλήθη εις εργαστήριον ρομπότ. […] Δεν υπήρξεν επί του πλανήτου […] απανθρωπότερος άνθρωπος από το ευρωπαϊκό ρομπότ[…]. Άνθρωπος χωρίς Θεόν και χωρίς ψυχήν […]. Αφού εφόνευσε τον Θεόν και την ψυχήν μέσα του, ο τύπος κάθε ευρωπαίου ανθρώπου […] βαθμηδόν αυτοκτονεί, διότι η αυτοκτονία είναι ο αναπόφευκτος ακόλουθος της θεοκτονίας.

Είναι, βέβαια, γεγονός, ότι η κατάσταση της σημερινής ελληνικής κοινωνίας έχει μία ιδιαιτερότητα σε σχέση με παλαιότερες κρίσεις, διότι η Χώρα μας σήμερα συμμετέχει σε μια οικονομική και νομισματική ένωση και εντάχθηκε σ’ αυτήν, όπως διατείνονται οι πολιτικοί μας ηγέτες, για την ασφάλεια και ευημερία της. Και όμως, από την προσδοκώμενη κοινωνία απόλαυσης, προέκυψε μια κοινωνία δυσπραγίας, αθλιότητας και φόβου. Μολονότι ο νεοφιλελευθερισμός έχει αποβεί η θρησκεία του δυτικού ανθρώπου, το αποτέλεσμα είναι το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού να κατέχει το 83% του παγκόσμιου πλούτου. Η Ευρώπη κατάντησε τριτοκοσμική στο νότιο μέρος της, ενώ καλπάζει η φτώχεια και η εξαθλίωση.

Η οικονομική κρίση έχει επιπτώσεις σ’ όλους τους χώρους του δημόσιου βίου και σ’ όλες τις δομές του (παιδεία, υγεία, οικογένεια, νεολαία, μέχρι και την οικολογία). Ιδιαίτερα αισθητή είναι στην ψυχική υγεία και ευεξία των νέων, διότι ο εφιάλτης της ανεργίας, που πλανάται, η φτώχεια, ο φόβος της κατάθλιψης και η αβεβαιότητα του μέλλοντος αφήνουν βαθειά σημάδια στην ψυχή των νέων και των παιδιών, που βιώνουν τη δυσπραγία των γονέων τους, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας γενεάς ψυχικά ασθενών, που ισοδυναμεί με γενοκτονία.

β) Η επιστήμη

Το ερώτημα, που εδώ αντιμετωπίζουμε, είναι η θέση της διανόησης [Ο όρος «Διανόηση» χρησιμοποιείται εδώ με την ευρύτερη σημασία του, που περιλαμβάνει και την «επιστήμη». Άλλωστε «Διανόηση» χωρίς Επιστήμη, δηλαδή γνώση, είναι αδιανόητη], σε όλο το φάσμα της, στον κυκεώνα της κρίσης, και θα το προσεγγίσω όχι μόνο ως ορθόδοξος Κληρικός, αλλά ως διάκονος και της επιστήμης. Θα αρχίσω με μια κοινοτοπία: Η επιστήμη είναι μία και ενιαία, διότι και το υποκείμενό της, ο κόσμος των φαινομένων, είναι ενιαίος. Η αδυναμία της ανθρώπινης διάνοιας να συλλάβει το σύνολο του επιστητού, οδήγησε στον επιμερισμό της επιστήμης σε πολλά είδη. Έτσι, ο όρος «επιστήμη» χρησιμοποιείται εδώ με αναφορά σ’ όλους τους κλάδους, ως μέρη ενός όλου, που πρέπει να διατηρεί την ενότητά του μέσα στην ευρύτητα του φάσματός του και την ποικιλία των φορέων του. Ακριβώς δε, με τα πρόσωπα και το ήθος των φορέων της συναρτάται η καταξίωση ή η απαξίωσή της.

Η επιστήμη στο σύνολό της είναι λειτουργία κοινωνική, αναδεικνυόμενη μέσα στο κοινωνικό γίγνεσθαι και ποτέ ανεξάρτητα από αυτό. Υπάρχει για τον άνθρωπο και την κοινωνία, ως «ευλογία φιλαδελφείας» κατά τον πανεπιστήμονα Μ. Βασίλειο (PG 31,1024 D) και διαμορφώνει τελικά τον ανθρώπινο βίο ως καθαρά κοινωνική δύναμη. Συνεπώς, η επιστήμη δεν μπορεί να υπάρχει για τον εαυτό της, η δε έρευνα διεξάγεται για χάρη του ανθρώπου, ως προσώπου και κοινωνίας. Αυτό σημαίνει, ότι η Διανόηση συμμετέχει στους προβληματισμούς της κοινωνίας και επιβεβαιώνει τη γνησιότητά της, όταν ανταποκρίνεται στην αντιμετώπισή τους.

γ) Κρίση και Επιστήμη

Η κρίση, κυρίως στην οικονομική έκφρασή της, δεν αφήνει ανεπηρέαστη και τη Διανόηση και ειδικά την επιστήμη. Η οικονομική στενότητα και πίεση επηρεάζει την ομαλή πορεία της, αφού η έρευνα απαιτεί χρηματοδότηση και τα κατάλληλα υλικοπνευματικά μέσα. Οι ερευνητικές δραστηριότητες, όταν λείπουν τα μέσα, επιβραδύνονται ή και ματαιώνονται, η δε ανεργία παραλύει και τον επιστημονικό χώρο σ’ όλες τις δραστηριότητές του. Αυτό ζούμε σήμερα. Ερευνητικά προγράμματα καρκινοβατούν ή ματαιώνονται, οι αδιόριστοι δε επιστήμονες, ιδιαίτερα οι πανεπιστημιακοί, αναγκάζονται να μεταναστεύσουν. Πολλοί καθηγητές των ΑΕΙ και ΤΕΙ αναζητούν εργασία εκτός Ελλάδος. Αυτό σημαίνει ότι λαμπροί επιστήμονες χάνονται για τη Χώρα μας, αφού συνήθως φεύγουν οι καλύτεροι, τα δε ελληνικά Ανώτατα Πνευματικά Ιδρύματα οδηγούνται σε ασφυξία. Το κακό έχει φθάσει σε τέτοια οξύτητα, ώστε να γίνεται λόγος στον Τύπο για το «τέλος της επιστημονικής έρευνας στην Ελλάδα».

δ) Διανόηση και Κρίση

Υπάρχει όμως και τραγικότερη όψη του προβληματισμού μας: Είναι η ανάμειξη και συμμετοχή της επιστήμης στην κρίση, που αποβαίνει τελικά ένας των συντελεστών της. Έχει, όχι αδικαιολόγητα, διατυπωθεί το ερώτημα: «Κρίση της κοινωνίας ή κρίση της επιστήμης;», που προϋποθέτει την συνενοχή και της επιστήμης για την επίταση του κοινωνικού κακού. Αυτό μπορεί να συμβεί, όταν η επιστήμη, αποβάλλοντας τον ηθικό οπλισμό της, δεν μπορεί να συμβάλει στη διατήρηση της κοινωνικής ενότητας και συνοχής.

Το έργο ειδικά της επιστήμης είναι σε κάθε περίπτωση φιλάνθρωπο, στοχεύοντας όχι μόνο τη διανοητική, αλλά και την ηθική προαγωγή του ανθρώπου και την αντιμετώπιση των προβλημάτων του. Η τραγωδία και πτώση του διακόνου της επιστήμης αρχίζει με την αυταπάτη της ορθολογικότητας, που είναι καρπός της φυσίωσής του, ως αυτοεμπιστοσύνης, υπερτροφικής δηλαδή ανάπτυξης του αυτοσυναισθήματός του. Η θεοποίηση του ορθού λόγου αδυνατεί να παγιώσει μια φιλάνθρωπη διάθεση, που θεμελιώνεται στην προτεραιότητα του ανθρώπου, στη διακονία του οποίου, όπως ειπώθηκε, είμαστε επιστρατευμένοι. Στην περίπτωση όμως αυτή η επιστήμη δεν αποβαίνει μόνο αναποτελεσματική, αλλά συχνά και επικίνδυνη, δυσχεραίνοντας την επίλυση των προβλημάτων της κοινωνίας.

Αφιλάνθρωπη είναι η λεγομένη «κακή χρήση» της επιστήμης, που ισοδυναμεί με απαξίωση και αυτοκατάργησή της. Είναι δε κακή, όταν γίνεται «χρήση» των πορισμάτων της επιστήμης για την εξυπηρέτηση σκοπών ιδιοτελών και -συνεπώς- ανόμων συμφερόντων. Κακή όμως είναι και η χρήση του θυσιαστικού μόχθου των αυθεντικών επιστημόνων για ατομικό όφελος, όπως είναι το κέρδος. Πρόκειται τότε για εμπορευματοποίηση της επιστήμης. Το παράδειγμα του μεγάλου αμερικανού επιστήμονος, γερμανικής καταγωγής, Τζούλιους Ρόμπερτ Οπενχάιμερ (1904-1967), του πατέρα της ατομικής βόμβας και από τους βασικούς συντελεστές της οπλικής κυριαρχίας της Νεοεποχίτικης Υπερδύναμης, είναι μία από τις χαρακτηριστικότερες συγκρούσεις του επιστήμονα με τις δυνάμεις που εκμεταλλεύθηκαν κυριολεκτικά την ανακάλυψή του. Διότι, όπως έχει τονισθεί, ο Οπενχάιμερ υπήρξε από τους επιστήμονες που αναγκαστικά προβληματίσθηκε, από φιλοσοφική και κοινωνιολογική άποψη, για τις επιπτώσεις της ατομικής ενέργειας στην ανθρωπότητα, αφιέρωσε μάλιστα, αντιπαλαίοντας την παλαιότερη δράση του, τα τελευταία χρόνια της ζωής του στην αναζήτηση τρόπων για την ειρηνική συνύπαρξη της επιστήμης και της κοινωνίας (Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, τ. 8,13). Τα ναζιστικά πειράματα, εξ άλλου, που -mutatis mutandis- συνεχίζονται και σήμερα, είναι η απανθρωπότερη χρήση της επιστήμης, όταν βλέπει τον άνθρωπο, όχι ως «ζώον θεούμενον» (έμβιον ον, που έχει προορισμό να γίνει θεός κατά χάρη, κατά τον Μ. Βασίλειο), αλλά ως πειραματόζωο.

Το ταπεινό φρόνημα του επιστήμονα διασώζει τη δυνατότητα να μείνει πιστός στην αποστολή του, συνειδητοποιώντας τα όρια των εγχειρημάτων του. Αυτό γίνεται ιδιαίτερα αντιληπτό στην περίπτωση του θανάτου. Η παράταση του ορίου της ζωής (άλλο η θεραπεία), αποδεικνύεται τελικά φενάκη, αφού πρόκειται για απλή μετάθεση του θανάτου, αλλά όχι και για νίκη πάνω σ’αυτόν. Η πίστη που εμπνέει στην περίπτωση αυτή η επιστήμη για υπέρβαση του προβλήματος του θανάτου, προϋποθέτει την αντίληψη περί παντοδυναμίας της επιστήμης. Αυτό ισχύει, ιδιαίτερα, στην περίπτωση της τεχνολογίας, που προσλαμβάνει, οιονεί, μαγικό χαρακτήρα. Παρά την εκπληκτική όμως πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας, οι ανάγκες του ανθρώπου δεν καλύπτονται εντελώς, ούτε τα προβλήματα περιορίζονται. Αντίθετα, προκύπτει η υποκατάσταση εργατικών χειρών με αποτέλεσμα την ανεργία ή την εξυπηρέτηση πολεμικών στόχων, όπως λ.χ. η υποκίνηση εμφυλίων συρράξεων για τον πλουτισμό των διαχειριζομένων την επιστημονική έρευνα και την πρόοδό της. Ήδη ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ είχε προβλέψει, ότι «όσο περισσότερος τεχνολογικός πολιτισμός, τόσο περισσότερη δυστυχία». Αυτό συμβαίνει όταν διασαλεοθούν οι αναγκαίες ισορροπίες.

Η επιστήμη κινείται στα όρια μιας διπλής δυνατότητας: ή της διευκόλυνσης της ανθρώπινης ζωής ή της απειλής για αλλοίωση της ποιότητας της ζωής, ως την τελική εξαφάνισή της. Έλεγε ένας αληθινά σοφός Πνευματικός-Γέροντας, ότι δεν είναι ανάγκη να περιμένουμε το τέλος του κόσμου από τον Θεό, διότι μπορούμε να το επιτύχουμε μόνοι μας! Κρίση, συνεπώς, παράγει και η επιστήμη, όταν χειραγωγεί την κοινωνία σε ενέργειες αντιανθρωπιστικές και αντικοινωνικές. Τότε ισχύει το αποδιδόμενο στον Πλάτωνα: «Επιστήμη χωριζομένη αρετής, πανουργία, ου σοφία». Έχει παρατηρηθεί ότι, όχι σπάνια, υπό την επίδραση της έπαρσης που δημιουργεί η υπέρμετρη εμπιστοσύνη στην επιστήμη, ο άνθρωπος στεγνώνει συναισθηματικά, αποβάλλοντας κάθε ανθρώπινο συναίσθημα και μηχανοποιείται. Η αθέτηση των ορίων της γνώσης για τους αρχαίους προγόνους μας ήταν «ύβρις». Έλεγα κάποτε σε έναν μεγάλο αστροφυσικό, σε τηλεοπτική συζήτηση, ότι δικό του έργο δεν είναι να διαπιστώσει αν υπάρχει Θεός ή δεν υπάρχει, διότι τότε αυτοκαταργείται ως επιστήμων και κάνει μεταφυσική. Έργο δικό του είναι η πληροφόρηση των μη ειδικών για το τι ακολούθησε το Big-Bang, και όχι το αν και τι προηγήθηκε. Αυτό είναι έργο της επιστήμης του ακτίστου και των ειδικών αυτού του χώρου, δηλαδή των Αγίων. Αυτούς τους προβληματισμούς αντιμετωπίζοντας ο Κομφούκιος, δίδασκε ότι ο άνθρωπος εξυψώνει την επιστήμη και όχι η επιστήμη τον άνθρωπο, κάτι που θα αναδιατυπώσει και ο στρατηγός Μακρυγιάννης με το δικό του σοφό ρωμαίικο τρόπο: «Ο άνθρωπος κάνει τα φώτα και όχι τα φώτα τον άνθρωπο».

Υπάρχει όμως και κάτι χειρότερο: Είναι η χρήση των Διανοουμένων και επιστημόνων από τις δυνάμεις, που παράγουν τις κρίσεις, λειτουργώντας καταλυτικά και καταστροφικά στην κοινωνία. Όργανά τους γίνονται οι διανοούμενοι και οι επιστήμονες εκείνοι, που συνειδητά αυτοπαραδίδονται στην άνομη πολιτική ή οικονομική εξουσία, διαθέτοντας τη γνώση και τα επιτεύγματά τους σε επιχειρήσεις που μολύνουν το περιβάλλον, νοθεύουν την αισθητική μας, νεκρώνουν την ψυχή μας, προωθώντας τη βία και κραταιώνοντας τον θάνατο και την εξόντωση του ανθρώπου. Ο διανοούμενος και επιστήμονας τότε καταντά μισθοφόρος της κατεστημένης εξουσίας και υποχείριό της.

Αυτοκατάργηση του διανοούμενου και ειδικού επιστήμονα συμβαίνει και όταν βλέπει το έργο του ως δυνατότητα επαγγελματικής τακτοποίησης και καριέρα και όχι ως αποστολή. Τότε είναι δυνατή η manipulatio της διανόησης και της έρευνας από την εξουσία των χρηματοδοτών τους. Οι επιστημονικές εφαρμογές εντάσσονται στην υπηρεσία της ταξικής οικονομίας και της ιδεολογίας της άρχουσας τάξης και δύναμης. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα σήμερα και είναι αξιοθρήνητοι οι κομματικά στρατευμένοι οικονομολόγοι, που προσπαθούν να συγκαλύψουν τα διαπραττόμενα από την πολιτική εξουσία εγκλήματα, επιχειρηματολογώντας διαμετρικά αντίθετα από τους γνήσιους εκπροσώπους της επιστήμης τους. Μια Διανόηση, όμως, στην υπηρεσία των ισχυρών, του κεφαλαίου, του θεάματος, της παραπληροφόρησης φανερώνει την αλλοτρίωση της ανθρώπινης σκέψης. Τα τηλεοπτικά παράθυρα αποκαλύπτουν αυτό τόν ρόλο της επίορκης Διανόησης. Η κρίση της κοινωνίας είναι τότε συνέπεια της κρίσης της Διανόησης και των εκπροσώπων της.

Τεράστια είναι στην περίπτωση αυτή η συμβολή της δυτικής Θεολογίας στην συγκρότηση του καπιταλισμού και των εφαρμογών του. Ο Προτεσταντισμός, ζώντας την αλλοτρίωση του πατερικού ήθους, γέννησε μια «θεολογία», που έθρεψε το θηρίο του καπιταλισμού, της απληστίας και αφιλάνθρωπης κερδοσκοπίας. Αυτό το πνεύμα, διέπει την πολιτική στάση της ηγεσίας της σημερινής Γερμανίας. Θα πρέπει όμως να προστεθεί, ότι υπάρχει και κάτι χειρότερο από την καπιταλιστική απληστία. Είναι η ανικανοποίητη σοσιαλιστική δίψα του πλούτου και της εξουσίας και μ’ αυτό το πνεύμα ζυμώθηκε η γερμανική ηγεσία του υπαρκτού σοσιαλισμού.

ε) Δυνατότητες της «Διανόησης»

Η πίστη όμως για τις δυνατότητες της επιστήμης στην αντιμετώπιση των κοινωνικών κρίσεων παραμένει αμείωτη, σε σημείο μάλιστα που να έχει αναχθεί η επιστήμη στο ύψος της θρησκείας. Η κοινή διαπίστωση, μάλιστα, της χρεοκοπίας της πολιτικής ενισχύει την επικρατούσα άποψη, ότι το έργο της μπορεί να αναλάβει η επιστήμη. Αυτό σημαίνει: να αναλάβει η επιστήμη την στήριξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, αποκαθιστώντας συνάμα την τρωθείσα, λόγω της ανικανότητας ή και των σκοπιμοτήτων της πολιτικής, κοινωνική και εθνική αξιοπρέπεια.

Και είναι γεγονός, ότι ο επιστήμονας δεν μπορεί να μείνει αδιάφορος μπροστά στο χάος. Την κρίση καλούνται, συνήθως, να αντιμετωπίσουν οι ηθικολόγοι, οι ψυχολόγοι ή περισσότερο οι οικονομολόγοι. Αλλά αυτό είναι χρέος όλων των επιστημόνων, κατά την ειδικότητα και γνώση τους. Ο ανθρωπισμός δεν έχει κλαδικό σχήμα. Αν η επιστήμη θέλει να βοηθήσει την κοινωνία, οφείλει να αρχίσει από την ορθή ενημέρωση και προετοιμασία του Λαού, για την συνειδητοποίηση των προβλημάτων και την κριτική στάση απέναντι στην παραπλανητική εξουσία. Αλλ’ αυτό δεν έγινε. Η επιστήμη, εξ άλλου, μπορεί να συμβάλει στη μετάσταση από την απελπισία στην ελπίδα, αποκαλύπτοντας την τραγική αλήθεια και όχι συγκαλύπτοντας την ζοφερή πραγματικότητα. Ο αληθινός διανοούμενος είναι, άλλωστε, ηγέτης και οφείλει να αναλαμβάνει τον ρόλο του ηγέτη σε κρίσιμες στιγμές, συμπάσχοντας με τον ταλανιζόμενο συνάνθρωπο και μαχόμενος για την αντιμετώπιση της κρίσης.

Παρήγορο, εξ άλλου, είναι το παράδειγμα γιατρών, φαρμακοποιών ή και φαρμακοεταιρειών, που παρέχουν δωρεάν εξετάσεις και φάρμακα. Φέρνουν στην επιφάνεια το παράδειγμα γιατρών μας παλαιοτέρων εποχών, που όχι μόνο εξέταζαν δωρεάν τους απόρους, αλλά χορηγούσαν και τα αναγκαία φάρμακα στους φτωχούς ασθενείς τους. Η συστράτευση αυτή στην αντιμετώπιση του πόνου και της ανάγκης, με την περίθαλψη υποσιτιζομένων, ασθενών, και γενικά εμπεριστάτων είναι η αυτοεπιβεβαίωση της επιστήμης. Στο σημείο αυτό αναδύεται ο ρόλος της ορθοδοξοπατερικής Θεολογίας και της Ιστορίας για την υποβοήθηση στην κατανόηση του πνευματικού χαρακτήρα της κρίσης, αλλά και την προβολή προτύπων της παράδοσής μας, που αποδείχθηκαν σωστικά σε κρίσιμες περιόδους, όπως π.χ. η μακρόσυρτη δουλεία. Και δεν είναι μόνο τα καινοδιαθηκικά δεδομένα, αλλά και ο καταξιωμένος στην Ελληνορθοδοξία κοινοβιακός και κοινοτικός τρόπος υπάρξεως ως «πλησίον» (Λουκ. Κεφ. 10). Τα αρχαιοελληνικά «κοινά» και τα μοναστικά κοινοβιακά μοναστήρια, που θεμελίωσαν τις κοινότητες, παρήγαγαν όλη τη φιλάνθρωπη παράδοση του Γένους μας, από την ενοριακή μέριμνα, ως τους Μεγάλους Ευεργέτες, που σήμερα, όπως φαίνεται, έχουν εκλείψει. Η δημοσιονομική πολιτική είναι ανάγκη να αναλαμβάνεται από προσωπικότητες πνευματικού ύψους, που ιεραρχούν το υλικό στο πνευματικό. Ο Homo oeconomicus, που μας κληροδότησε η Ευρώπη, πρέπει να γίνει homo spiritualis (Ε. Θεοδώρου).

Με την κρίση όμως μπορεί να αναμετρηθεί ο επιστήμονας, που αναλαμβάνει τις ευθύνες του, ως μέρος ενός συνόλου. Γνώση και Ηθική, παρά τις ατέρμονες στο ζήτημα αυτό συζητήσεις, πρέπει να νοούνται στενά μεταξύ τους συνδεδεμένες. Και αυτό υποδεικνύουν τα επιτεύγματα της Μοριακής Βιολογίας και της Γενετικής, ως και η προσπάθεια αντιμετώπισης του οικολογικού προβλήματος, που συνδέεται με την επιβίωση σύνολης της ανθρωπότητας. Ο ρόλος της επιστήμης μπορεί να είναι δραστικός, όταν η επιστήμη αναγνωρίζεται ως χάρισμα θεϊκό και όχι ως αποκλειστικό κατόρθωμα του επιστήμονα. Οι τεχνολογικές επιστήμες μπορούν να είναι -και είναι- ουμανιστικές, συμβάλλοντας στην απελευθέρωση του ανθρώπου από ό,τι αναστέλλει την ομαλή πορεία του. Είναι όμως γεγονός, ότι την ανθρώπινη προσωπικότητα δεν οικοδομεί η επιστημονική γνώση, όσο υψηλή και αν είναι, αλλά η σχέση του ανθρώπου με την άκτιστη θεία Χάρη. Πραγματικά σοφοί στην ελληνορθόδοξη παράδοση είναι οι Άγιοι. Γι’ αυτό όμως χρειάζεται ταπείνωση, κατά τον λόγο του I. Χρυσοστόμου: «Όσον μέγας ει, τοσούτον ταπεινού σεαυτόν». Αυτό μας έλεγαν στα μαθητικά μας χρόνια και οι δικοί μας πνευματικοί Πατέρες: «Μάθε πολλά γράμματα, για να μπορείς να στηρίζεις και υπερασπίζεις αυτούς που δεν γνωρίζουν»!

Ο κίνδυνος της γνώσης έγκειται στο ότι μπορεί να «φυσιοί», να κάνει υπερφύαλο και εγωκεντρικό τον κάτοχό της (Α’ Κορ. 8, 1). Η λαϊκή παροιμία: «μάθε γράμματα, για να γίνεις άνθρωπος», μπορεί να σημαίνει ή την ανάδειξη του επιστήμονα σε «συνάνθρωπο» ή τον πλουτισμό του με την εκμετάλλευση της επιστήμης του. Και όμως: και αν ακόμη ο επιστήμονας δεν μπορεί να περιστείλει την κρίση, έχει τη δυνατότητα να αυξήσει την ανθρωπιά και την αγάπη, αρνούμενος την σύμπραξή του με τους δημιουργούς και διαχειριστές κάθε είδους κρίσης.

(Πηγή: Περιοδική Έκδοση της Εταιρείας Μελέτης Ελληνικού Πολιτισμού, “Νέος Ερμής ο Λόγιος” τ. 14, Φθινόπωρο 2016) 

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΧΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΛΕΠΟΥΔΙΤΣΑ

Στην Αίγυπτο όπου υπήρχαν στη βαθιά χριστιανική αρχαιότητα πολλά μεγάλα μοναστήρια, ζούσε ένας μοναχός που ήταν φίλος με έναν αγράμματο απονήρευτο αγρότη-φελάχο. Μια μέρα ο φελάχος είπε στο μοναχό:

«Κι εγώ λατρεύω το Θεό που δημιούργησε αυτό τον κόσμο! Κάθε απόγευμα χύνω σε μια γαβάθα κατσικίσιο γάλα και το βάζω κάτω από ένα φοίνικα. Το βράδυ ο Θεός έρχεται και πίνει το γαλατάκι μου. Του αρέσει πάρα πολύ! Ούτε μια φορά δεν έμεινε κάτι στη γαβάθα».
 

Όταν άκουσε αυτά τα λόγια ο μοναχός, δε μπόρεσε να μη γελάσει. Καλόψυχα και κατανοητά εξήγησε στο φίλο του ότι ο Θεός δε χρειάζεται κατσικίσιο γάλα.
Όμως ο αγρότης επέμενε με πείσμα στο δικό του. Τότε ο μοναχός πρότεινε την επόμενη νύχτα να παρακολουθήσουν κρυφά  τι συμβαίνει, όταν αφήσουν τη γαβάθα με το γάλα κάτω από τον φοίνικα.
 

Το είπαν και το έκαναν:

τη νύχτα ο μοναχός κι ο αγρότης κρύφτηκαν κοντά και στο φως του φεγγαριού σύντομα είδαν ότι μια αλεπουδίτσα είχε πλησιάσει κρυφά τη γαβάθα κι έγλειφε όλο το γάλα ώσπου να την αφήσει πεντακάθαρη.
 

Αυτή η αποκάλυψη χτύπησε τον αγρότη σαν κεραυνός! «Ναι», παραδέχτηκε συντετριμμένος, «τώρα το βλέπω, δεν ήταν ο Θεός!».
Ο μοναχός προσπάθησε να καθησυχάσει τον αγρότη κι άρχισε να εξηγεί ότι ο Θεός είναι Πνεύμα, ότι είναι απόλυτα διαφορετικός σε σχέση με τον κόσμο μας, ότι οι άνθρωποι Τον γνωρίζουν με ιδιαίτερο τρόπο… Όμως ο αγρότης στεκόταν μπροστά του με το κεφάλι κάτω και μετά άρχισε να κλαίει κι έφυγε για την καλύβα του.
 

Ο μοναχός πήγε κι αυτός στο κελί του. Όμως όταν πλησίασε είδε με κατάπληξη έναν άγγελο στην πόρτα να του φράζει το δρόμο. Ο μοναχός τρομαγμένος έπεσε στα γόνατα κι ο άγγελος είπε:
 

«Αυτός ο απλός άνθρωπος δεν είχε ούτε παιδεία ούτε σοφία ούτε μόρφωση για να λατρέψει το Θεό διαφορετικά απ’ ό,τι έκανε. Κι εσύ με τη σοφία και τη μόρφωσή σου του πήρες αυτή τη δυνατότητα. Θα πεις ότι χωρίς αμφιβολία έκρινες σωστά; Όμως ένα πράμα δεν ξέρεις, ω σοφέ: ο Θεός βλέποντας την ειλικρινή καρδιά αυτού του αγρότη, κάθε βράδυ έστελνε στο φοίνικα την αλεπουδίτσα για να τον καθησυχάσει και να δεχτεί τη θυσία του».

Απόσπασμα από το βιβλίο “Σχεδόν Άγιοι”

του Αρχιμ. Τύχων Σεβκούνωβ

ΤΟ ΚΑΨΙΜΟ ΤΗΣ ΣΟΛΟΜΩΝΙΚΗΣ ΣΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ

Σε κάποιο χωριό της Χαλκιδικής, ένας οικογενειάρχης χριστιανός, συνεργεία του διαβόλου, εγκατέλειψε τον εκκλησιασμό και την μετοχή στην χάρι των μυστηρίων, και ακολούθως, από περιέργεια στην αρχή, ασχολήθηκε με τούς μάγους και την μαγεία, έως ότου κατάντησε και ό ίδιος μάγος αργότερα, ασχοληθείς συστηματικώς με την «Σολομωνική», το ομώνυμο σατανοβιβλίο της οποίας του έγινε σύμβουλος και αχώριστος φίλος.

Παραχωρήσει Θεού και προς σωτηρίαν του, τον βρήκαν μεγάλες συμφορές. Η ευλαβέστατη σύζυγος του δυσφορούσε και υπέφερε πολύ γι” αυτήν του την επίδοση στην μαγεία∙ τον παρακαλούσε να μετανοήσει, να παύση ασχολούμενος με τα μάγια και να επιστρέψει στην χάρι του Χριστού- εκείνος όμως δεν την ήκουε. Τότε εκείνη του δήλωσε ότι οι κακοτυχίες και τα βάσανα, πού τούς βρήκαν, ήταν τιμωρία από τον Θεό∙ ότι αυτή, ως πιστή χριστιανή, δεν μπορούσε πλέον να συζεί με έναν δαιμονολάτρη μάγο, και ότι ήταν διατεθειμένη να πάρει διαζύγιο.

Αυτή ή απειλή τον προβλημάτισε πολύ. Ήταν επιτυχημένος οικογενειάρχης, και τον ενδεχόμενο διαλύσεως τής οικογενείας και του διασυρμού του τον κατατρόμαξε.

Τότε προσέτρεξαν συγγενείς και φίλοι για να αποσοβήσουν το κακό∙ τον συμβούλεψαν όμως, ότι θα έπρεπε να παύση οριστικώς ασχολούμενος με την μαγεία, και ότι ή γαλήνη στην οικογένεια και ή λύτρωσης του από την επήρεια του διαβόλου θα μπορούσε να συντελεσθεί με την εξομολόγηση του σε έμπειρο πνευματικό, στις οδηγίες του όποιου θα έπρεπε να υπακούσει- και ως τοιούτον υπέδειξαν τον παπά Σάββα της Μικράς Αγίας Άννης, η φήμη του οποίου ήταν διαδεδομένη και στην Χαλκιδική.

Ήκουσε τις προσευχές της ευλαβεστάτης συζύγου ό Θεός, και τον λυπήθηκε και τον φώτισε να δεχθή καλόγνωμα τις συμβουλές των φίλων. Έτσι αναχώρησε για τον Άγιον όρος και για την καλύβα του παπά- Σάββα.

Τον δέχθηκε πατρικότατα εκείνος, και τον αποτέλεσμα προέκυψε θεοχαρίτωτο και σωτήριο∙ γιατί ειλικρινεστάτη υπήρξε ή εν μετανοίας και συντριβή καρδίας εξομολόγησις του και ή εκζήτησης συγχωρήσεως και θείου ελέους. Παρά ταύτα ό σοφός και άγιος πνευματικός τον κράτησε επί μία εβδομάδα, προς περαιτέρω νουθεσία, οικοδομή και εμπέδωση στην νέα πνευματική κατάσταση και εν Χριστώ ζωή.

Όταν ό πνευματικός έκρινε ότι ήταν πλέον καιρός να επανακάμψει στον κόσμο και την οικογένεια του, εκείνος ξέσπασε σε δάκρυα ευχαριστιών και ευγνωμοσύνης για την λύτρωσή του από τον κράτος του διαβόλου, για την συγχώρηση, για την πνευματική οικοδομή και για την επανένταξη του στην Εκκλησία και στον βασίλειο τής χάριτος του Χριστού. Κατ” εκείνη τη στιγμή θυμήθηκε ότι είχε μεταφέρει προς επίδοση στον Γέροντα τον βιβλίο τής Σολομωνικής.

Το έβγαλε από τον τουρβά του και έκανε να το δώση, λέγοντας: «Πάρε το, Γέροντα∙ αυτό τον βιβλίο υπήρξε τον μέσον συνεργασίας μου με τον διάβολο και ή αιτία της ψυχικής μου καταστροφής. Εδώ πρέπει να μείνει περιφρονημένο και ανενέργητο∙ κάνε το ότι θέλεις».

Και ό πνευματικός: «Τί να τον κάνω αυτό τον βιβλίο, παιδί μου, στον καλύβι μου; Τώρα πού φεύγεις, κάψε το προσεκτικά σε κάποιο μέρος του δρόμου».

Πήρε τον μονοπάτι ό Χαλκιδικιώτης και, όταν σε κάμποση απόσταση βρέθηκε στην «Σπηλιά» -τοποθεσία πού έτσι είναι γνωστή από το αυτοκατασκεύαστο αρκετά μεγάλο βαθούλωμά της στην απότομη βραχοπλαγιά- κρίνοντας ότι ήταν κατάλληλο τον μέρος, έκανε υπακοή στην εντολή του πνευματικού, και στο κοίλο τής αγκάλης της άναψε φωτιά από φρύγανα και ξερόκλαδα και απόθεσε επάνω της τον σατανικό βιβλίο.

Το είδε να λαμπαδιάζει, και καταχάρηκε η ψυχή του, πού την είχε δέσμια στου διαβόλου την διάθεση και δράσι. Ανάδευσε μ” ένα κλαδί τα αποκαΐδια και τη στάχτη, έκανε τον σταυρό του και ξαναπήρε τον μονοπάτι, δοξάζοντας τον Θεό και για το απ’ αυτό ξεφόρτωμά του.

Λίγο παραπέρα συνάντησε τον πατέρα Ιλαρίωνα, υποτακτικό του πνευματικού, πού τον είχε στείλει για κάποια υπηρεσία στην Άγια Άννα. Τον ευχαρίστησε κι” αυτόν για την αγάπη πού του έδειξε, την φιλοξενία και τις περιποιήσεις, και τον παρακάλεσε να “πει στον Γέροντα ότι, κατά την υπόδειξί του, έκαψε στην Σπηλιά τον σατανικό βιβλίο. Αποχαιρέτισαν ό ένας τον άλλον και ό καθένας πήρε τον δρόμο του.

Όταν όμως ό πατήρ Ιλαρίωνα έφθασε στην Σπηλιά, άκουσε σπάνιους θορύβους και ακολούθως δέχθηκε σφοδρό λιθοβολισμό. Φοβήθηκε πάρα πολύ, αλλά, κατανοήσας την αιτία του πράγματος, επικαλέσθηκε την βοήθεια του Θεού και έσπευσε να απομακρυνθεί το ταχύτερο δυνατόν απ’” εκεί. Περίτρομος διηγήθηκε τον συμβάν συνεπεία τής καύσεως του σατανικού βιβλίου.

Οι λιθοβολισμοί αυτοί εξακολούθησαν να πραγματοποιούνται επ” αρκετό χρονικό διάστημα εναντίον των διερχομένων, ώστε να σκέπτονται οι μοναχοί πολύ, αν έπρεπε να εξακολουθήσουν να χρησιμοποιούν το μονοπάτι. Τούς ήταν όμως αδύνατο να ανοίξουν άλλο ή να κατασκευάσουν παράκαμψη σ” εκείνο τον σημείο, λόγω τού βραχώδους και τελείως αποκρήμνου του.

Τότε έκαναν κοινή σύναξη οι Αγιαννανίτες και οι Μικραγιαννανίτες ασκηταί, και εξ ομοφώνου αποφάσεως προσκόμισαν τον Τίμιο Σταυρό και άγια λείψανα και αφού τέλεσαν αγιασμό και αγίασαν την Σπηλιά και τον πέριξ χώρο, έκτισαν ένα μικρό προσκυνητάρι και τοποθέτησαν την Ιερή εικόνα τής Παναγίας Θεοτόκου.

Έτσι απελάθηκαν οι εμφωλεύοντας εκεί δαίμονες, πού, ώργισμένοι για την κατάκαυσι της βίβλου των, έξεδήλωναν κατ” αυτόν τον τρόπο τον μίσος των κατά των διερχομένων.

Έκτοτε και μέχρι σήμερον, όλοι σταθμεύουν για λίγο στην Σπηλιά, εν ευλαβεία προσκυνούν την εικόνα της Παναγίας, επικαλούνται την χάρι και την προστασία της, και άναμιμνήσκονται της άγιότητος και διακρίσεως τού αειμνήστου πνευματικού, της λυτρώσεως και σωτηρίας του Χαλκιδικιώτου χωρικού και της καύσεως της δαιμονοσολομωνικής του.

(Επί τη βάσει των σημειώσεων του αειμνήστου Υμνογράφου Γέροντος Γερασίμου Μικραγιαννανίτου, τις οποίες έθεσαν ευγενώς στη διάθεση μου οι υποτακτικοί του).

Πηγή: Πόθος και Χάρις στον Άθωνα του Επισκόπου Ροδοστόλου Χρυσοστόμου σελ. 360-363

agioritikesmnimes.blogspot.gr

ΓΕΡΩΝ ΓΑΒΡΙΗΛ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ: ΠΟΤΕ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΕΙΤΑΙ Η ΑΝΥΠΑΚΟΗ ΣΤΟΥΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥΣ

Πότε δικαιολογεῖται η ἀνυπακοὴ στοὺς πνευματικούς.

– Πολλοὶ Πατριάρχες καὶ Δεσπότες γέροντα ἀκοῦμε νὰ λένε πὼς ὁ Πάπας εἶναι ὄντως Ἐκκλησία. Ἐμεῖς τί πρέπει νὰ κάνουμε; Πρέπει νὰ κάνουμε ὑπακοὴ σὲ αὐτούς;

Ὀφείλουμε ὑπακοὴ στοὺς Δεσποτάδες μας, στοὺς πνευματικούς μας, ὅταν ὀρθοτομοῦν τὸν λόγο τῆς ἀληθείας. Ὅταν ὅμως δὲν ὀρθοτομούν τὸ λόγο τῆς ἀλήθειας καὶ λένε αἱρετικά πράγματα, ὄχι μόνο σὲ αὐτοὺς δὲν πρέπει νὰ κάνουμε ὑπακοή, ἀλλὰ καὶ σὲ ἕνα Ἄγγελο ἀπὸ τὸν οὐρανό ἂν κατέβει καὶ μᾶς πεῖ ἀντίθετα μὲ αὐτὰ ποὺ διδάσκει ἡ Ἐκκλησία δὲν πρέπει νὰ κάνουμε ὑπακοή.

Ἔχουμε καθήκοντα πρὸς τοὺς πνευματικούς μας Πατέρες καὶ καθήκοντα πρὸς τὸν Θεό. Τά καθήκοντα πρὸς τὸν Θεὸν εἶναι ὑπέρτερα τῶν καθηκόντων πρὸς τοὺς πνευματικούς μας Πατέρες. Ἂν ἕνα καθῆκον πρὸς τοὺς πνευματικούς μας Πατέρες συγκρούεται μὲ τὸ καθῆκον μας πρὸς τὸν Θεόν, τότε παύει νὰ ἰσχύει, καταργεῖται.

Παράδειγμα ἔχουμε τὴν Ἁγία Γραφή. Τί διαβάζουμε στὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων; Οἱ Γραμματεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι, οἱ Ἰουδαῖοι ἀρχιερεῖς ἤτανε οἱ πνευματικοί ἡγέτες στὴν ἐποχὴ τοῦ Κυρίου μας. Ἔπιασαν τοὺς Ἀποστόλους, τοὺς ἔβαλαν φυλακὴ καὶ τοὺς εἶπαν νὰ μὴ κηρύττουν. Πῆγε Ἄγγελος Κυρίου καὶ τοὺς ἔβγαλε καὶ τοὺς εἶπε νὰ κηρύξουν. Τοὺς ξανάπιασαν καὶ τοὺς εἶπαν:

Τί σᾶς εἴπαμε; Γιατί δὲν κάνετε ὑπακοή; Ἐμεῖς εἴμαστε οἱ πνευματικοί ἡγέτες!

Τότε ἀπολογήθηκε ὁ Ἀπόστολος Πέτρος: «Πειθαρχεῖν δεῖ Θεῷ μᾶλλον ἢ άνθρώποις» (Πράξ. 5,29).

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος τί λέει πρὸς τοὺς Γαλάτας- (1,8) «ἀλλὰ καὶ ἐὰν ἡμεῖς ἢ ἄγγελος ἐξ οὐρανοῦ εύαγγελίζηται ὑμῖν παρ’ ὅ εύηγγελισάμεθα ὑμῖν, ἀνάθεμα ἔστω».

Ἦταν δυνατὸν ποτέ ἕνας Ἄγγελος νὰ πάει στοὺς Γαλάτας καὶ νὰ κηρύξει ἀντίθετα ἀπὸ αὐτὰ πού δίδαξε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος; Ὄχι βέβαια! Ἔ, τότε γιατί τὸ γράφει ὁ Ἀπόστολος αὐτό; Ἄσκοπο εἶναι; Περιττό εἶναι; Ἄστοχο εἶναι;

Ἔτσι είκῇ κι ὡς ἔτυχε τὸ ἔβαλε;

Τὸ ἔβαλε γιὰ νὰ μὴ παρασυρθοῦμε καὶ ποῦμε ὁ Δεσπότης μας εἶναι Ἅγιος. Μὲ τὴν προσευχή του ἀνασταίνει νεκρούς, ἀνορθεΐ παραλύτους, ἀνοίγει τὰ μάτια ἀπὸ τυφλούς, μετακομίζει ὄρη μὲ ἕνα πρόσταγμά του. Ὅλα νὰ τὰ κάνει αὐτά, ἐφ᾽ὅσον λέει κάτι ποὺ δὲν συμφωνεῖ μὲ τὴν Ἐκκλησία, δὲν πρέπει νὰ τὸν κάνουμε ὑπακοή.

Διαβάστε στὸ βίο τοῦ Ἁγίου Συμεών τοῦ Νέου Θεολόγου:

Ὁ Ἅγιος θέλει νὰ φύγει ἀπὸ ἡγούμενος καὶ καλεῖ τὸν νέο ἡγούμενο καὶ ὅλη τὴν ἀδελφότητα καὶ τοὺς δίνει συμβουλές. Στὸ τέλος τί τοὺς λέει; Ἂν καὶ αὐτὸς σὰν ἄνθρωπος κάνει κάτι ποὺ δὲν συμφωνεῖ μὲ τὴν Ἐκκλησία, μὲ αὐτὰ πού διδάσκει ἡ Ἐκκλησία, τότε προσωρινὰ νὰ κάνετε ὑπακοὴ καὶ οἱ γεροντότεροι νὰ πᾶνε νὰ τοῦ ποῦνε νὰ κάνει διόρθωση. Καὶ ἂν δὲν κάνει διόρθωση, ὄχι μόνο σὲ αὐτὸν νὰ μὴ κάνετε ὑπακοὴ ἀλλὰ οὔτε καὶ σὲ Ἄγγελο ἐξ οὐρανοῦ, ἂν ἔρθει νὰ σᾶς τὸ πεῖ. Αὐτὰ εἶναι λόγια τοῦ Ἁγίου Συμεών τοῦ Νέου Θεολόγου. Ἔρχονται μερικοὶ ἱερεῖς στὸ κελλὶ καὶ μοῦ λένε:

Μοῦ εἶπε ὁ Δεσπότης νὰ στεφανώσω ἕνα ὀρθόδοξο μὲ ἕνα ἑτερόδοξο.
Καὶ ὅταν τοῦ λέω ὅτι αὐτὸ ἀπαγορεύεται, οἱ κανόνες, ὁ Ἅγιος Νικόδημος στὸ Πηδάλιο.

Λέει δὲν εἶναι Ἅγιον. Ἐμεῖς εἴμαστε! Θὰ κάνεις ὑπακοὴ σὲ μᾶς. Τί λέει ὁ Ἀπόστολος; «Πείθεσθε τοῖς ήγουμένοις ὑμῶν καὶ ὑπείκετε…» (Έβρ. 13:17).
Καὶ άπαιτοῦν ἀπὸ τοὺς ἱερείς νὰ κάνουν ὑπακοὴ καὶ σὲ πράγματα ποὺ εἶναι ἀντίθετα μὲ τὴ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας. Πῶς ἑρμηνεύει ὁ ἱερός Χρυσόστομος τό «Πείθεσθε τοῖς ήγουμένοις ὑμῶν καὶ ύπείκετε…»;

Ρωτάει ὁ Ἅγιος: Τί οὖν, φησίν, ὅταν πονηρός, ᾖ, καὶ μή. Καὶ ρωτάει καὶ προτρέπει ὡς ἑξῆς: Πονηρός, πῶς λέγεις; εἰ μὲν πίστεως ἕνεκεν, φεῦγε αὐτὸν καὶ παραίτησαι, μὴ μόνον ἂν ἄνθρωπος, ἀλλὰ κἄν ἄγγελος ἐξ οὐρανοῦ κατιών.

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ

Η ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ ΤΗΣ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΟΔΟ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ, ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΛΑΓΚΑΔΑ

Η ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ ΤΗΣ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ

ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΟΔΟ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ, ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΛΑΓΚΑΔΑ

Του   Β. Χαραλάμπους, θεολόγου

Ο Μητροπολίτης Λαγκαδά Ιωάννης,   σε ομιλία του την ημέρα της εορτής του Αγίου Αθανασίου, στον Ιερό Ναό του Αγίου Αθανασίου του Μεγάλου της ιστορικής περιοχής Λητής, μεταξύ άλλων αναφέρθηκε και στη Σύνοδο της Κρήτης  με την εξής αναφορά : «Αυτή είναι η ακριβής αλήθεια περί των πραγμάτων που αφορούν την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο που συνεκλήθη τον Ιούνιο εις την νήσον Κρήτην.  Όλα τα άλλα εκφράζουν πολιτικές σκοπιμότητες και όταν μπαίνουν αυτές οι σκοπιμότητες στα πνευματικά θέματα της Εκκλησίας τότε δημιουργούνται προβλήματα» (www.imlagada.gr).

Πιστεύω στα περί ‘’πολιτικών σκοπιμοτήτων’’, απάντηση δίνει η στάση της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Βουλγαρίας  για τη Σύνοδο της Κρήτης. Ποια πολιτική σκοπιμότητα μπορεί κάποιος να διακρίνει στη θεολογική θέση του Πατριαρχείου Βουλγαρίας,  για τη Σύνοδο της Κρήτης;  Η ανακοίνωση του Πατριαρχείου Βουλγαρίας, που αναρτήθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα του Πατριαρχείου Βουλγαρίας www.bg-patriarshia.bg, ημερομηνίας 29 Νοεμβρίου 2016, όπου αναφέρεται  στο  κείμενο της Συνόδου της Κρήτης ‘’Η σχέση της Ορθοδόξου Εκκλησίας με τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο’’,  επισημαίνει  με σαφήνεια τις αντιφάσεις, καθώς και το ότι δεν είναι σύμφωνες οι αντιφάσεις αυτές, με όσα διδάσκει η δογματική και κανονική Παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας και δεν είναι με βάση το γράμμα και το πνεύμα των Τοπικών και Οικουμενικών Συνόδων.  Ποια πολιτική σκοπιμότητα καταδεικνύει η θεολογική αυτή θέση του Πατριαρχείου Βουλγαρίας;

Ποια πολιτική σκοπιμότητα μπορεί κάποιος να διακρίνει στην ανακοίνωση του Πατριαρχείου Βουλγαρίας, όπου γίνεται ρητή  αναφορά στην παρουσία ‘’…ετεροδόξων θρησκευτικών ομάδων (Ρωμαιοκαθολική, Αγγλικανική κλπ)’’ και όχι εκπροσώπων ‘’ετεροδόξων εκκλησιών’’;  Ποια πολιτική σκοπιμότητα καταδεικνύει η στάση αυτή του Πατριαρχείου Βουλγαρίας;  Ποια πολιτική σκοπιμότητα μπορεί να διακρίνει κάποιος στη θεολογική θέση του Πατριαρχείου Βουλγαρίας όταν εδώ και καιρό επισημαίνεται στην επίσημη ιστοσελίδα του Πατριαρχείου Βουλγαρίας, ότι «εκτός από την Αγία Ορθόδοξη Εκκλησία, δεν υπάρχουν άλλες εκκλησίες, αλλά μόνο αιρέσεις και σχίσματα»;

Ποια επίσης πολιτική σκοπιμότητα μπορεί κάποιος να διακρίνει στη θέση του Πατριαρχείου Βουλγαρίας για την ‘’αόρατη εκκλησία’’, τη ‘’θεωρία των κλάδων’’, τη ‘’βαπτισματική θεολογία’’ ή την ‘’ισότητα των δογμάτων’’»;  «Η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν μπορεί να δεχτεί τις διαφορετικές έννοιες και τα δόγματα στα οποία οι ετερόδοξοι έχουν δικαιολογήσει αυτήν την ενότητα, όπως είναι οι θεωρίες για την ύπαρξη μιας φαινομενικής ‘’ενότητας’’ όλων των χριστιανικών δογμάτων, όπως οι διδασκαλίες για την ‘’αόρατη εκκλησία’’, τη ‘’θεωρία των κλάδων’’, τη ‘’βαπτισματική θεολογία’’ ή την ‘’ισότητα των δογμάτων’’», σημειώνει το Πατριαρχείο Βουλγαρίας.  Ποια πολιτική σκοπιμότητα υπάρχει;

Ποια πολιτική σκοπιμότητα μπορεί να διακρίνει κάποιος στην ανακοίνωση του Πατριαρχείου Βουλγαρίας, που επισημαίνει  με Ορθόδοξη σαφήνεια τη θέση της, για τη νομιμοποίηση της συμμετοχής στο Π.Σ.Ε.;   Ιδού η σχετική αναφορά :  ‘Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Βουλγαρίας, ευτυχώς, εδώ και πολύ καιρό δεν συμμετέχει (στο (Π.Σ.Ε.)’’. Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Βουλγαρίας έχει αποχωρήσει από το Π.Σ.Ε. το έτος 1998 και εξακολουθεί να τηρεί αυτή τη στάση.  Ποια πολιτική σκοπιμότητα ενυπάρχει στη στάση της αυτή; Η γενικόλογη απαξιωτική αναφορά του Μητροπολίτη Λαγκαδά Ιωάννη περί πολιτικών σκοπιμοτήτων, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

http://aktines.blogspot.gr