ΑΝ ΒΙΑΖΕΣΑΙ ΝΑ ΔΕΙΣ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ, ΑΡΧΙΣΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ. ΕΙΝΑΙ Ο ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΟΣ ΔΡΟΜΟΣ.

Πέμπτη 3 Αυγούστου 2017

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΑΓΚΑΡΗΣ: ΕΜΠΡΟΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΖΩΗΦΟΡΟ ΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΑΙΔΕΙΑ

Εμπρός για μια ζωηφόρο Ελληνορθόδοξη Παιδεία 
- Αντίκρουση ανυπόστατων κατηγοριών εναντίον
των δίκαιων αγώνων της ΠΕΘ υπέρ της Ελληνορθόδοξης Παιδείας 
- Προβολή ενός ζωηφόρου οράματος για το Γένος και την Παιδεία 
του Παναγιώτη Τσαγκάρη
Γενικού Γραμματέα της Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων (ΠΕΘ)

Παναγιώτατε Μητροπολίτα Θεσσαλονίκης κ. Άνθιμε, Σεβασμιώτατε άγιε Σισανίου και Σιατίστης κ. Παύλε, Σεβαστοί  Πατέρες, Οσιότατοι Μοναχοί και Μοναχές, κ. Αρχηγοί πολιτικών κομμάτων, κ. Περιφερειάρχη, Ελλογιμότατοι κ. Καθηγητές,  Αξιότιμοι εκπρόσωποι Αρχών, Φορέων και Συλλόγων, Λαέ του Θεού ευλογημένε αλλά και πολυβασανισμένε.*

«Μες του Μαγιού τις μυρωδιές»1 και μες την ανεκλάλητη χαρά της εκ νεκρών αναστάσεως του Κυρίου, εδώ στην νύμφη του Θερμαϊκού, στο καύχημα της Μακεδονίας,  στην πόλη του Μεγαλομάρτυρος Αγίου Δημητρίου και του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, στην πόλη την κατάσπαρτη από πολυτίμητα σεβάσματα της χριστιανοσύνης, όπου φυσάει ο Βαρδάρης και ο αιγαιοπελαγίτικος αγέρας φέρει την ευωδία της αγιοτόκου πολιτείας και τη σκεπάζει η χάρη της Εφόρου του Αγιώνυμου Όρους, της Κυρίας Θεοτόκου, στην συμπρωτεύουσα πόλη της πατρίδας και της καρδιάς μας, στην πολυτραγουδισμένη φτωχομάνα, στην αγιοτόκο και ηρωική Θεσσαλονίκη, είμαστε όλοι εδώ σήμερα συγκεντρωμένοι οι φέροντες τον Σταυρό του Χριστού και «όπου ο Σταυρός εκεί και ο Χριστός»2, την ημέρα που η Εκκλησία μας εορτάζει «τὴν ἀνάμνησιν τοῦ ἐν οὐρανῷ φανέντος σημείου τοῦ Τιμίου Σταυροῦ»3 «ἐν τῇ Ἁγία Πόλει Ἱερουσαλήμ», είμαστε όλοι εδώ κλήρος και λαός, άρχοντες και αρχόμενοι, η ποιμαίνουσα και η ποιμαινόμενη Εκκλησία, συναγμένοι όλοι επί το αυτό, για να στείλουμε μήνυμα τρανό σε όλο το πλήρωμα των απανταχού της γης των Ορθοδόξων Χριστιανών Ελλήνων αλλά και προς κάθε φίλο και εχθρό της πατρίδας μας, για να διατρανώσουμε ακόμη μια φορά, στεντορεία τη φωνή, ότι γεννηθήκαμε Έλληνες και Ορθόδοξοι, ότι παραμένουμε Έλληνες και Ορθόδοξοι και χάριτι Θεού, θα πεθάνουμε Έλληνες και Ορθόδοξοι4.
Σε αυτή την ευλογημένη σύναξη όπου θα φωτισθούν θέματα που άπτονται της πολύπτυχης και βαθιάς κρίσης την οποία βιώνει εδώ και αρκετά χρόνια η πατρίδα μας, φυσικά και δεν θα μπορούσε να απουσιάζει η αναφορά σε ένα από τα πιο πολυσυζητημένα θέματα των ημερών μας, το θέμα του μαθήματος των Θρησκευτικών.
Η Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων(ΠΕΘ), συνεχώς τονίζει ότι «οι εξελίξεις γύρω από τη θρησκευτική αγωγή των νέων μας είναι  δυσμενέστατες και η ευθύνη όλων μας είναι μεγάλη για όσα πράττουμε η δεν πράττουμε, αλλά και για όσα επιτρέπουμε να συμβαίνουν σε θέματα της δικής μας ευθύνης»5.
Τα νέα Προγράμματα για το μάθημα των Θρησκευτικών που εισήγαγε στα σχολεία η κυβέρνηση, αλλοιώνουν ριζικά τον Ορθόδοξο θεολογικό χαρακτήρα του μαθήματος, διότι το μετατρέπουν σε ένα μάθημα που διδάσκει σε κάθε τάξη από την Γ΄  Δημοτικού έως την Γ΄ Λυκείου, σχεδόν σε κάθε ενότητά του, ένα μείγμα από πολλές θρησκείες, ως μία από τις οποίες παρουσιάζεται η Ορθόδοξη Πίστη6.
Μεταβάλλουν ακόμη τους θεολογικούς και παιδαγωγικούς στόχους του μαθήματός μας, σε στόχους πολιτικούς και κοινωνικούς, με την επιβολή μίας νέας και άγνωστης στην ορθόδοξη πίστη «εκκοσμικευμένης θεολογίας»7.
Οι Θεολόγοι δεν αρνηθήκαμε ποτέ να διδάσκονται και να μαθαίνουν τα παιδιά μας, όπως άλλωστε συμβαίνει μέχρι σήμερα στα σχολεία, εκτός από την Πίστη μας και βασικά στοιχεία από τις μεγάλες θρησκείες. Όμως αυτή η μεθοδευμένη πολτοποίηση8 και ανάμειξη γνώσεων, συμβόλων και στοιχείων από όλες μαζί τις θρησκείες και τον Χριστιανισμό στην ίδια και την αυτή ενότητα, που συντελείται με τα νέα Προγράμματα9, είναι πρωτόγνωρη για τη χώρα μας και εγείρει ολοφάνερα θέματα ρατσιστικής αντιμετώπισης10, από μέρους της πολιτείας, σε βάρος των ορθοδόξων μαθητών εφόσον όλοι οι υπόλοιποι μαθητές των αναγνωρισμένων θρησκευτικών δογμάτων θα διδάσκονται ατόφια τη δική τους πίστη και μόνον οι ορθόδοξοι μαθητές θα είναι υποχρεωμένοι να την αναμειγνύουν με άλλες πίστεις. Έχουν ίσως δίκιο τελικά, όσοι ισχυρίζονται ότι ο μεγαλύτερος ρατσισμός είναι όταν είσαι ξένος στη χώρα σου.
Ένα τέτοιο μείγμα θρησκευτικού συγκρητισμού, από παιδαγωγικής πλευράς, μόνον θρησκευτική σύγχυση και θρησκευτικό σχετικισμό ή μηδενισμό μπορεί να καλλιεργήσει στην παιδική ψυχή και σε κάθε περίπτωση δεν θα αναπτύξει ορθόδοξα τη θρησκευτική συνείδησή της11.
Επιπλέον, τα Προγράμματα αυτά, θα μπορούσε κανείς να ισχυρισθεί ότι καλλιεργούν την αίρεση, διότι εκτός από την παροχή των γνώσεων αναμένουν από τους μαθητές να υιοθετήσουν παράλληλα και τις αξίες των θρησκειών, μέσα από έναν θρησκευτικό συγκρητισμό12, τον οποίον μάλιστα, σύμφωνα με τους συντάκτες του Προγράμματος, «ένας άθεος καθηγητής μπορεί να διδάξει καλύτερα από ένα ζηλωτή θεολόγο»13!
Μήπως, όμως αυτή είναι πραγματικά και η ουσία του όλου θέματος; Μήπως αυτή είναι και η κύρια στόχευση των συντακτών αυτών των Προγραμμάτων, το ότι δηλαδή «ένας άθεος καθηγητής μπορεί να διδάξει καλύτερα το μάθημα αυτό από ένα ζηλωτή θεολόγο»; Αν και η φράση αυτή, αποκαλυπτική των αληθινών προθέσεων των συντακτών των Προγραμμάτων, υπήρχε στην πρώτη εκδοχή των Προγραμμάτων, μετά τη γενική κατακραυγή, αποσύρθηκε στη δεύτερη αναθεωρημένη(sic) έκδοση τους. Στην πραγματικότητα όμως, η δομή των νέων πολυθρησκειακών Προγραμμάτων παραμένει απαράλλακτα η ίδια και υπηρετεί απαρέγκλιτα τον προαναφερθέντα στόχο. Με ποιο τρόπο δηλαδή θα λύσουμε τα χέρια στον κάθε αδιάφορο ή άθεο καθηγητή να διδάσκει ό,τι θέλει στα παιδιά των Ελλήνων και με ποιο τρόπο αντίθετα θα δέσουμε τα χέρια του κάθε αληθινού Θεολόγου, φιμώνοντάς τον με συκοφαντίες για να μην ομολογεί Εσταυρωμένο και Αναστημένο Χριστό, να μιλάει δηλαδή, μέσα στην τάξη, για όλα τα άλλα παρεκτός για την πίστη μας.
Η διαπίστωση αυτή, ίσως, σε κάποιους να φαντάζει υπερβολική, δυστυχώς όμως, ο οποιοσδήποτε καλόπιστος μελετητής, μελετώντας επισταμένως τα Προγράμματα αυτά, θα διαπιστώσει ότι δεν αφίσταται της πραγματικότητας. Και αυτό το αποδεικνύουν πλέον τα πορίσματα πολλών επιστημονικών συνεδρίων14 που έχουν πραγματοποιηθεί για το εν λόγω θέμα, οι πολλοί τόμοι15 που έχουν εκδοθεί για το επίμαχο ζήτημα αλλά και  τα αμέτρητα άρθρα που εδώ και μια εξαετία έχουν γραφεί για τα νέα Προγράμματα του μαθήματος των Θρησκευτικών, από εκατοντάδες Θεολόγους, πανεπιστημιακούς, κληρικούς, λαϊκούς και επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων.
Κύριος στόχος, λοιπόν, των νέων Προγραμμάτων είναι το μάθημα να φύγει από τα χέρια αποκλειστικά των Θεολόγων και να διδάσκεται από τον οποιονδήποτε, όπως άλλωστε συμβαίνει στο εξωτερικό όπου το μάθημα το διδάσκουν και άθεοι16. Το σύνθημα δηλαδή Θρησκευτικά για όλους στην πραγματικότητα μεταφράζεται σε Θρησκευτικά από όλους.
Κι αν ακόμη δεχθούμε τον ισχυρισμό ότι τα προτεινόμενα θέματα που θα απαρτίζουν τον λεγόμενο φάκελο που θα παραδοθεί εν είδει βιβλίου στον μαθητή, θα είναι κατά την πλειονότητά τους ορθόδοξα, τίποτε δεν εγγυάται ότι δεν θα αλλάξουν την επόμενη ώρα τα θέματα αυτά, ανάλογα με το ποιος θα βρίσκεται στην θέση ευθύνης της σύνταξης αυτών των φακέλων, καθώς, η δομή των Προγραμμάτων αυτών, δίνει την ευχέρεια να τροποποιούνται κατά το δοκούν τα θέματα του φακέλου του μαθητή.
Μάλιστα, αυτή η δυνατότητα προβάλλεται ως μεγάλη παιδαγωγική καινοτομία17 που θα διευκολύνει τον Θεολόγο στο διδακτικό του έργο. Στην πράξη όμως, αυτό θα λειτουργήσει αποσυντονιστικά και διαλυτικά στη διδακτική και μαθησιακή διαδικασία, καθώς θα καταστεί βρόγχος στον λαιμό του εκπαιδευτικού, διότι είναι «δυσλειτουργικό και πρακτικά ανεφάρμοστο»18 και θα καταπνίξει κάθε ορθόδοξη διδασκαλία, «μετατρέποντας το μάθημα σε μια άνοστη κοινωνικο-πολιτικο-φιλοσοφικο-ανθρωπιστικού περιεχομένου πολυθρησκειακή φλυαρία, απολύτως ξένη προς την ορθόδοξη πνευματικότητα, όπου ενδεχόμενα, ακόμη και η αναφορά στο όνομα του Χριστού να θεωρείται μη πολιτικά και διδακτικά ορθή ή, ακόμη, και μη νόμιμη, δυσκολεύοντας έτσι το έργο του διδάσκοντος και οδηγώντας τους μαθητές στη θρησκευτική σύγχυση και ουσιαστικά στην άρνηση της πίστης τους, στο μηδενισμό και στην αθεΐα.»19 
Απέναντι σε αυτή τη διαπίστωση οι υπέρμαχοι των Προγραμμάτων αντιτείνουν ότι η ασφαλιστική δικλείδα σε κάθε παρεκτροπή θα είναι ο ίδιος ο Θεολόγος καθηγητής ο οποίος μέσα στην τάξη μπορεί να κάνει ορθόδοξο μάθημα.
Το επιχείρημα είναι πολυχρησιμοποιημένο, αλλά αποδεικνύεται στρεψόδικο, καθώς διαστρέφει την αλήθεια και παραπλανεί. Όσοι το επικαλούνται πρέπει να προσέξουν κάποιες παρατηρήσεις επ΄ αυτού και ευθέως να απαντήσουν σε μερικά ερωτήματα που αυτόματα ανακύπτουν:
1. Παραδέχονται, πλέον και οι ίδιοι οι θιασώτες των νέων Προγραμμάτων, και αυτή είναι μια συγκλονιστική διαπίστωση, ότι δεν είναι ορθόδοξα και πρέπει ο Θεολόγος να βρει τρόπο να κάνει ορθόδοξο μάθημα. Δεν μπορεί όμως, η επίλυση των λαθών των Προγραμμάτων να μετακυλύεται στον Θεολόγο καθηγητή. Όσο καλός κι αν είναι αυτός, τελικά είναι και αυτός άνθρωπος.
2. Γιατί άραγε όλοι οι καθηγητές των υπολοίπων ειδικοτήτων και όλοι οι άλλοι δημόσιοι υπάλληλοι να είναι υποχρεωμένοι να προσφέρουν το έργο για το οποίο έχουν προσληφθεί από την πολιτεία, παρεκτός των Θεολόγων καθηγητών οι οποίοι, σύμφωνα με την παραπάνω θεωρία, θα πρέπει να διδάσκουν διαφορετικά από αυτά που τους ζητάει η πολιτεία, ενεργώντας ως νέοι κρυπτοχριστιανοί;
Πώς μπορεί εξάλλου, να λειτουργήσει εύρυθμα ο Θεολόγος καθηγητής και να παράξει αποδοτικό και αποτελεσματικό εκπαιδευτικό έργο, όταν η πολιτεία έρχεται και νομοθετεί ενάντια στον όρκο που έδωσε όταν πήρε το πτυχίο του20;
Επίσης, παρατηρούμε στα νέα Προγράμματα, μια διάθεση αποφυγής της πίστης, δηλαδή διαπιστώνουμε ότι προάγεται ένα εκκοσμικευμένο σχολείο στο οποίο η πίστη δεν έχει χώρο και η θρησκεία αντιμετωπίζεται ως πολιτισμικό μέγεθος και λησμονιέται η σύνδεσή της με την πίστη η οποία είναι και η γενεσιουργός αιτία αυτού του πολιτισμού. Είναι ολοφάνερη η αποφυγή της ομολογίας της ορθόδοξης πίστης που οδηγεί τελικά, στην αποσύνδεση του σχολείου και του μαθητή από την εκκλησιαστική κοινότητα, από την εκκλησιαστική ζωή, από την Εκκλησία.
Ο μαθητής καλείται πλέον, να δημιουργήσει τη δική του ατομική θρησκεία παίρνοντας στοιχεία από διαφορετικές θρησκείες αλλά και από άθρησκες κοσμικές αντιλήψεις21. Κατάληξη τελικά αυτού του ακραίου ατομικισμού είναι η σταδιακή επικράτηση του μηδενισμού των σύγχρονων κοινωνιών.
Ο μηδενισμός και η ατομική θρησκεία ουσιαστικά προωθούνται από εκείνους που εμφορούνται  από ουδετερόθρησκες, εκκοσμικευμένες ή άθρησκες πολιτειοκρατικές αντιλήψεις, καθώς θεωρούνται ως τα πιο κατάλληλα εργαλεία για να προωθηθούν τα σχέδια τους, που περιέργως φαίνεται να συμπίπτουν με τα σχέδια εκείνων που οικοδομούν τη Νέα Τάξη Πραγμάτων και τη Νέα Εποχή22.
Να σημειωθεί εδώ, ότι μέλη της ΠΕΘ με πολύ προσωπικό κόπο, ανέδειξαν και τη σχέση των συζητούμενων Προγραμμάτων, με τα νεοταξικά και νεοεποχίτικης αντίληψης εκπαιδευτικά Προγράμματα της νεοβουδιστικής οργάνωσης Αrigatou, την οποία η Εκκλησία της Ελλάδος χαρακτήρισε ως οργάνωση που οι χριστιανοί οφείλουν να αποφεύγουν διότι είναι ασυμβίβαστη με την ορθόδοξη πίστη23.
Η δαιμονική, επιτρέψτε μου να πω, επιμονή στην αλλαγή του χαρακτήρα του μαθήματος μέσω των νέων Προγραμμάτων επιβεβαιώνει όλους τους παραπάνω ισχυρισμούς. Διότι η διατυμπανιζόμενη ανανέωση του μαθήματος των Θρησκευτικών κάλλιστα θα μπορούσε να προκύψει μέσα από την ανανέωση μεθόδων και μέσων της διδακτικής πράξης καθώς και της συνεχούς επιμόρφωσης και όχι με την αλλοίωση της φυσιογνωμίας του   μαθήματος και τελικά την αποδόμηση της πίστης.
Ας υποθέσουμε όμως καλή τη πίστη, ότι τα Προγράμματα αυτά αλλά και οι άνθρωποι που τα συνέταξαν και τα προωθούν, κατάφωρα αδικούνται με όσα τους καταμαρτυρούνται. Ότι πραγματικά οι άνθρωποι αυτοί έχουν καλό σκοπό, δεν είναι όργανα κανενός, ότι τα κίνητρά τους είναι αγνά, ας τους αναγνωρίσουμε την καλή προαίρεση κι ένα μόνον λανθασμένο αποτέλεσμα. Οφείλουν όμως κι εκείνοι να λάβουν επιτέλους υπ΄ όψιν τους τη φωνή του λαού που κλήθηκαν για να διακονήσουν και όχι για να αλλαξοπιστήσουν και ο οποίος λαός, διαμαρτύρεται εντονότατα. Να αποδεχθούν τις λανθασμένες επιλογές τους στη σύνταξη αυτών των «απαράδεκτων και επικίνδυνων Προγραμμάτων»24, που αποτελούν «μια πληγή από την κορφή μέχρι τα νύχια»25, όπως θα ΄λεγε και ο μεγαλοφωνότατος προφήτης Ησαΐας και να προσέλθουν έστω και την ύστατη στιγμή, σε έναν εκ του μηδενός διάλογο για τη σύνταξη νέων Προγραμμάτων για το μάθημα των Θρησκευτικών26.
«Στην ίδια κατεύθυνση της λογικής και της σύνεσης, όφειλε να κινηθεί και ο σημερινός Υπουργός Παιδείας κ. Κώστας Γαβρόγλου. Ο κ. Υπουργός, όμως, με προκλητικό τρόπο, συνεχίζοντας την τακτική του προηγούμενου Υπουργού Παιδείας κ. Νίκου Φίλη, επιμένει στην επιβολή των νέων Προγραμμάτων. Το Υπουργείο Παιδείας δρομολόγησε ενώ ακόμη εξελίσσεται ο διάλογος μεταξύ του Υπουργείου και της Εκκλησίας -ο διάλογος θεωρούμε ότι θα περατωθεί όταν η Εκκλησία τοποθετηθεί επισήμως και εγγράφως επί των συμπερασμάτων του διαλόγου- και ήδη πραγματοποιεί επιμόρφωση των Θεολόγων καθηγητών στα νέα Προγράμματα, κατά παράβαση της δημόσιας συμφωνίας του Αρχιεπισκόπου με τον Πρωθυπουργό. Η ενέργεια αυτή, εκτός από τον αντιδημοκρατικό της χαρακτήρα, αποτελεί και μια έμπρακτη ασέβεια στην αναμενόμενη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Η εσπευσμένη ανακοίνωση και διενέργεια των επιμορφωτικών σεμιναρίων λειτουργεί εκβιαστικά προς την Εκκλησία της Ελλάδος, ώστε να αποδεχθεί ως τετελεσμένο γεγονός τα νέα πολυθρησκειακά Προγράμματα, τα οποία η πλευρά του Υπουργείου επιχειρεί να τα περάσει ως «ορθόδοξα», παρά τις εκπεφρασμένες αρνητικές θέσεις του Αρχιεπισκόπου27… Η ΠΕΘ, κατόπιν αυτών των εξελίξεων, είναι υποχρεωμένη να ζητήσει την άμεση παραίτηση του Υπουργού Παιδείας για όλες αυτές τις μεθοδεύσεις, που τις θεωρούμε ως ασέβεια προς τις δημοκρατικές διαδικασίες και τους δημοκρατικούς θεσμούς της ελληνικής πολιτείας.
Θεωρούμε ότι είναι επιβεβλημένη η παρέμβαση του Αρχιεπισκόπου και του συνόλου των μελών της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, εφόσον οι επιμορφώσεις ξεκίνησαν πριν τη λήξη του διαλόγου. Αν ο διάλογος δεν είναι προσχηματικός, τότε η Εκκλησία εμπαίζεται ολοφάνερα στα μάτια όλων μας»28.
Όμως, καθαρές κουβέντες-σταράτα λόγια, αν παρ΄ ελπίδα, όλα τα μέλη της Επιτροπής της Εκκλησίας έχουν συμφωνήσει με το Υπουργείο, διότι γνωρίζουμε τις διαφωνίες μερικών από τα λαϊκά μέλη της Επιτροπής -μιας Επιτροπής σημειωτέον, η σύνθεση της οποίας άλλαξε επανειλημμένα και από την οποία αντιδημοκρατικά αποκλείστηκαν, προφανώς εσκεμμένα, όσοι ρητά διαφωνούσαν με τη δομή των υπό εξέταση Προγραμμάτων- αν λοιπόν επαναλαμβάνω, όλα τα μέλη της Επιτροπής της Εκκλησίας έχουν συμφωνήσει με το Υπουργείο, έχουν αποδεχθεί δηλαδή τη δομή των νέων Προγραμμάτων πράγμα που οι Θεολόγοι δεν ευχόμαστε και απλώς μόνον, έκαναν μερικές αλλαγές επί των Προγραμμάτων, οφείλουν σε αυτή την περίπτωση οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Μεσσηνίας, Μεσογαίας και Ύδρας που προίστανται της Επιτροπής αυτής, ξεκάθαρα να θέσουν όλες τις συμφωνίες υπ΄ όψιν όλης της Ιεραρχίας. Ο Μακαριώτατος ο οποίος δημόσια τοποθετήθηκε εναντίον αυτών των απαράδεκτων και επικίνδυνων Προγραμμάτων, πιστεύουμε ότι έχει την παρρησία εκείνη που απαιτείται ώστε και δημόσια να τοποθετηθεί εξηγώντας τους λόγους που οδήγησαν σε αυτή την αλλαγή της στάσης της Εκκλησίας έναντι αυτών των Προγραμμάτων και τελικά η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος επίσημα πλέον και ενυπόγραφα, θα έχει την ιστορική ευθύνη, με την ψήφο των σεπτών μελών της να εγκρίνει τη μεγαλύτερη αλλαγή, από συστάσεως του ελληνικού κράτους και έως σήμερα, της φυσιογνωμίας του μαθήματος των Θρησκευτικών.
Εμείς οι Θεολόγοι «εἲπαμε καί ἐλαλήσαμεν, καί ἁμαρτίαν οὐκ ἒχομεν»29. Θα συνεχίσουμε την ενημέρωση του λαού επί των Προγραμμάτων ευχόμενοι να μην έχουμε δίκιο στην κριτική μας. Τα μέλη του ΔΣ της ΠΕΘ, να είστε βέβαιοι, δεν θα έχουν καμιά δυσκολία να παραδεχθούν ξεκάθαρα ότι δεν μπόρεσαν να φέρουν σε πέρας το έργο της αποτροπής της εφαρμογής αυτών των Προγραμμάτων κυρίως διότι εκτός της πολιτείας δεν κατάφεραν να πείσουν και το χώρο της ποιμαίνουσας Εκκλησίας. Σε μια τέτοια όμως περίπτωση θεωρούμε ότι οι μεγάλοι χαμένοι της υπόθεσης θα είναι τα παιδιά μας, το μάθημα των Θρησκευτικών και η ελληνική κοινωνία στο σύνολό της.
Μέχρι όμως να συμβούν όλα αυτά, τα οποία απευχόμαστε, «η ΠΕΘ προστατεύοντας τα μέλη της, καλεί τους Θεολόγους να δηλώσουν: α) ότι η εξαναγκαστική συμμετοχή τους στα εν λόγω επίμαχα επιμορφωτικά σεμινάρια του Υπουργείου Παιδείας δεν συνεπάγεται και τη συμφωνία τους στα νέα Προγράμματα και β) δεν πρόκειται να υλοποιήσουν προδήλως αντισυνταγματικές εντολές, όπως επιβάλλουν οι σχετικές διατάξεις του δημοσιοϋπαλληλικού κώδικα»30.
Βέβαια όσοι αντιδρούν στα νέα Προγράμματα χαρακτηρίζονται παρευθύς και άκριτα, ως φανατικοί, αντιδραστικοί και συντηρητικοί. Αυτό γίνεται σκόπιμα για να δημιουργηθεί ένα επικοινωνιακό και συναισθηματικό κλίμα εναντίον τους και να μην εισακούγονται τα επιχειρήματά τους. Τους προκαλούμε. Επιτέλους, αντιμετωπίστε μας με επιχειρήματα και όχι με χαρακτηρισμούς.
Οι κατηγορίες που εκτοξεύονται εναντίον εκείνων που αντιδρούν στην εκβιαστική και ετσιθελική επιβολή των νέων Προγραμμάτων, δεν αφορούν μόνο σε πρόσωπα αλλά και στο ίδιο το μάθημα των Θρησκευτικών προκειμένου να οδηγηθούμε στην αποδόμησή του31.
Εδώ και μερικές δεκαετίες από τις ίδιες συνεχώς κατευθύνσεις και τα ίδια χείλη το μάθημα μας χαρακτηρίζεται κατηχητικό, ομολογιακό, αναχρονιστικό. Η επικοινωνιακή αυτή προπαγάνδα εναντίον του μαθήματος τροφοδοτεί με αντιθεολογικά και αντιεκκλησιαστικά επιχειρήματα τους εχθρούς της πίστης και του μαθήματος δίνοντάς τους λαβή για ενέργειες εναντίον του. Έτσι όμως κατασκευάζεται ο δούρειος ίππος, δημιουργείται η Πέμπτη φάλαγγα και ανοίγονται όχι μια, αλλά πολλές κερκόπορτες για την μετάλλαξη32 και την τελική άλωση του μαθήματος. Εκείνοι που συνεργούν σε όλα αυτά αποδεικνύονται, ως οι ηθικοί αυτουργοί της αποδόμησης των ιερών και οσίων της φυλής μας και συνεργοί στην επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού που δεν είναι άλλος από τη δημιουργία ενός άθεου ελληνικού(;) κράτους.
Μια φυλή, μια πατρίδα, ένας λαός, ένα κράτος όμως, που «προώρισται νὰ ζήση καὶ θὰ ζήση»33, καθώς κατά τον ποιητή, «Ἡ Ρωμιοσύνη ἐν' νά χαθεῖ, ὄντας ὁ κόσμος λείψει!»34.
Η Ελλάδα, οι Έλληνες έχουν ακόμη πολύ δρόμο να βαδίσουν. Και θα τον διανύσουν ανέφελα και απρόσκοπτα, αν όντως η πίστη τους στο θεανθρώπινο πρόσωπο του αναστάντος Χριστού είναι αληθινή και ολοκληρωτική. Οι Έλληνες είναι καιρός να συνειδητοποιήσουν ότι το όραμα της ελεύθερης και ευημερούσας πατρίδος λαμβάνει σάρκα και οστά μόνον μέσα από την ολοκληρωτική παράδοσή τους, όχι σε ξένα κέντρα και ανθρώπινες δυνάμεις αλλά σ΄ Εκείνον που είναι «τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, τὸ φωτίζον καὶ ἁγιάζον πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον»35 και από τον Οποίον πηγάζει «πᾶσα δόσις ἀγαθὴ καὶ πᾶν δώρημα τέλειον»36. Αυτό το όραμα προϋποθέτει αυτή την πίστη και αυτή η πίστη γεννάει την αγάπη, την ελευθερία, την ελπίδα και τις άλλες αρετές και τελικά χαρίζει την πολυπόθητη αιωνιότητα και την βασιλεία των Ουρανών στον άνθρωπο. Η Εκκλησία, η πολιτεία, η οικογένεια, το σχολείο, η ελληνική κοινωνία, άπαντες οφείλουν να στοιχηθούν επάνω σε μια πορεία επαναπροσέγγισης Εκείνου που είναι η Πηγή της Ζωής.
Αν αυτό το όραμα ζωής και αυτή η ζωηφόρος πίστη διαπεράσει σύνολη την ελληνική κοινωνία, τότε και το μάθημα των Θρησκευτικών θα ελευθερωθεί από όλους τους μαθητευόμενους μάγους του και θα αποκτήσει τον πραγματικό του ρόλο και σκοπό, που είναι η σύνδεση του μαθητή, του σχολείου όλου με την πραγματική κοινωνία, δηλαδή την Εκκλησία, το Σώμα του Χριστού.
Μέχρι βέβαια, να συνειδητοποιήσει ο ελληνικός λαός τη λύση στο δράμα που βιώνει θα συνεχίσει να βολοδέρνει ανάμεσα στις συμπληγάδες της παγκοσμιοποίησης και της Νέας Τάξης Πραγμάτων και θα χάνεται ανάμεσα στις αμπελοφιλοσοφίες και στα φληναφήματα του πλουραλισμού, της πολυπολιστισμικότητας, του εκκοσμικευμένου κράτους και σχολείου που σκοτώνουν τελικά, την ελπίδα του ανθρώπου.
Ο ελληνικός λαός όμως, μέσα στη δίνη των προβλημάτων που καθημερινά αντιμετωπίζει, δεν πρέπει να λησμονεί ότι την ιστορία την γράφουν οι κλητοί, οι εκλεκτοί και οι κατά Θεόν μορφωμένοι και όχι απαραίτητα οι έχοντες την θύραθεν παιδεία ή όσοι κομπάζουν ασύνετα περί αυτής ή όσοι επιχειρούν δι΄ αυτής τα ενάντια στη θεία βούληση. Αν και τελικά βέβαια, όλοι έχουμε το μερίδιο μας στη συγγραφή της ανθρώπινης ιστορίας στο χωροχρονικό σημείο όπου ταχθήκαμε να υπάρξουμε, κατά το μέτρο των ελεύθερων επιλογών μας και επί των όσων επιτρέπει και προνοεί η θεία πανσοφία.
Γι΄ αυτό η ΠΕΘ, επειδή από της ιδρύσεώς της, έχει ταχθεί στο σκοπό ενός μαθήματος των Θρησκευτικών που υπηρετεί την Αλήθεια και οικοδομεί τη σωτηρία του νέου, στέκεται παγερά αδιάφορη απέναντι στις κατηγορίες των «ταλιμπανιστών της εκκοσμίκευσης και του Διαφωτισμού»37, που μιλάνε για τους «ταλιμπανιστές της θρησκείας»38. Απέναντι σε αυτές τις επιλογές η ΠΕΘ απερίφραστα δηλώνει ότι τα μέλη της ακολουθούν το δρόμο της μοναδικής Αλήθειας, το δρόμο που οδηγεί από το Γολγοθά στο Κενό μνημείο, από το Σταυρό στην Ανάσταση, το δρόμο του Χριστού, του μόνου Αληθινού Θεού.
Η ΠΕΘ διατηρεί, την ηρεμία του ανθρώπου που πράττει το καθήκον του και δεν σκιάζεται ούτε από τους ζηλωτές του χωρισμού κράτους - Εκκλησίας ούτε από τους φανατικούς της χριστιανοφοβίας39, εκείνους δηλαδή τους χριστιανοφοβικούς που μισούν τον Χριστό και κάθετι χριστιανικό.
Η ΠΕΘ επίσης, ομιλεί ή σιωπά με γνώμονα πάντα την επιτυχία του στρατηγικού στόχου της Ελληνορθόδοξης Παιδείας40. Εξάλλου και ο λόγος και η σιωπή μεταφέρουν πάντα μηνύματα τα οποία φυσικά αξιολογούνται είτε αρνητικά είτε θετικά από τον αποδέκτη ανάλογα και με την προδιάθεσή του.
Η ΠΕΘ ακόμη, θα συνεχίσει σε πείσμα όσων ευελπιστούν τα αντίθετα, να πορεύεται αγωνιστικά, παρακολουθώντας ανελλιπώς τις εξελίξεις που διαδραματίζονται μέσα στο σύγχρονο γεωπολιτικό περιβάλλον το οποίο ως ένα διαρκές εκκρεμές ταλαντεύεται από τη θεωρία του τέλους της ιστορίας του Φράνσις Φουκουγιάμα41 έως τη θεωρία της σύγκρουσης των πολιτισμών του Σάμιουελ Χάντιγκτον42, η οποία με την σύγχρονη έξαρση του ισλαμικού φονταμενταλισμού και εξτρεμισμού φαίνεται να επιβεβαιώνεται. Η ΠΕΘ γνωρίζει πολύ καλά ότι αυτή η νέα διεθνής πραγματικότητα δημιουργεί τελικά «μια νέα α-ηθική τάξη πραγμάτων, που διαμορφώνεται σιγά - σιγά αλλά σταθερά και καθορίζεται από δύο βασικούς άξονες: την «ολιστικότητα» και την «παγκοσμιότητα», οι οποίοι συντελούν στην υποχώρηση και εξαφάνιση της τοπικότητος και της παραδοσιακότητος και οικοδομούν τον παγκοσμιοποιημένο άνθρωπο της Νέας Εποχής. Πρόκειται για το φαινόμενο του συγκρητισμού, της σύγκρασης δηλαδή θρησκειών, πολιτισμών, παραδόσεων, που υπήρξε στην Ιστορία πρόδρομος της κατάλυσης ολόκληρων κόσμων»43.
«Όπως εύστοχα παρατηρεί και ο Τόμας Φρίντμαν, διευθυντής ομάδος ειδικών που διαμορφώνουν πολιτικές στην Αμερική, «η Παγκοσμιοποίηση θα επιφέρει κατάρρευση του περιβάλλοντος και ξερίζωμα κάθε εθνικής κουλτούρας σε βαθμό που δεν έχει δει μέχρι τώρα ποτέ άλλοτε η ιστορία. Ωστόσο, δεν μπορείς να χτίσεις μία κοινωνία, αν την ίδια ώρα καταστρέφεις τις ρίζες της, τα πολιτιστικά της θεμέλια που έδιναν συνοχή και σεβασμό στις κοινές αξίες»44.
Όμως  «αυτός που έχει θρησκεία και πατρίδα και οικογένεια και αξίες, αυτός χρειάζεται σήμερα στο Γένος. Και η Ορθοδοξία αυτόν τον τύπο διαπλάθει και στηρίζει. Τον άνθρωπο με αυτοσυνειδησία και ταυτότητα»45.
«Ιδιαίτερα σήμερα, που …η Ελλάδα έγινε ένα παζάρι όπου όλα πουλιούνται, σε όποιον θέλει να τα αγοράσει. Καταντήσαμε να μην έχουμε απάνω μας τίποτα ελληνικό, από το σώμα μας ίσαμε το πνεύμα μας. Το μασκάρεμα άρχισε πρώτα από το πνεύμα και ύστερα έφθασε και στο σώμα…
...Έρχεται καινούργιος κόσμος! Το Κολοσσαίο με τα ουρλιάσματά του σκεπάζει τις ψαλμωδίες που λένε οι μάρτυρες, περιμένοντας τα θηρία να τους φάνε»46, γράφει χαρακτηριστικά ο Φώτης Κόντογλου στο βιβλίο του «Ασάλευτο θεμέλιο».
Σ΄ αυτόν τον αλλοτριωμένο, διαιρεμένο και παγκοσμιοποιημένο κόσμο η Εκκλησία οφείλει να επιδράσει δια του κηρύγματος της, μεταμορφωτικά, προβάλλοντας την  Οικουμενικότητα της.
Και αυτό διότι στην Εκκλησία ο όρος Οικουμενικότητα επεκτείνεται εννοιολογικά, συμπεριλαμβάνοντας στην έννοια αυτή πέρα από τα γεωγραφικά όρια του χώρου της Οικουμένης και την διάσταση του χρόνου, συνδέοντας την έτσι, με την έννοια της Καθολικότητας47.  Ο όρος πάλι, Καθολικότητα προέρχεται από τον όρο Καθολικό ο οποίος στην πρωτογενή του σημασία δηλώνει το πλήρες, το «καθόλου»48.  «Το πλήρες είναι το αληθές. Και η αλήθεια στην Εκκλησία δεν είναι αφηρημένη έννοια, ή η ιδέα του γνήσιου. Η αλήθεια είναι κατεξοχήν υποστατική πραγματικότητα, είναι δηλαδή πρόσωπο. Είναι ο Χριστός, όπως ο ίδιος μας το διαβεβαίωσε: "ἐγὼ εἰμι.. ἡ Ἀλήθεια"49. Ο Χριστός είναι η αλήθεια όλων των πραγμάτων.»50   Και «γὰρ ἀκηκόαμεν, καὶ οἴδαμεν ὅτι οὗτός ἐστιν ἀληθῶς ὁ Σωτὴρ τοῦ κόσμου ὁ Χριστὸς»51.
Με βάση όλα τα παραπάνω η ΠΕΘ είναι σταθερά προσανατολισμένη στην οικοδόμηση ενός σχολείου το οποίο θα παρέχει αληθινή παιδεία. Με τον όρο παιδεία νοούμενο ως «το σύνολον όλων των πάσης φύσεως ενεργημάτων με τα όποια είναι δυνατόν να υψωθεί άνθρωπος πάνω από το επίπεδο της φυσικής και βιολογικής του υπάρξεως για να φτάσει στην τελείωση του σαν πνευματικό ον.»52 
Το σχολείο λοιπόν, οφείλει να είναι Σχολείο «Παιδαγωγούν»53  που «δεν θα ενδιαφέρεται μόνο για την καλλιέργεια των δεξιοτήτων και ικανοτήτων των παιδιών μας, καθιστώντας τους μαθητές «ρεζερβουάρ» πληροφοριών αλλά πρώτιστα θα φέρει την υποχρέωση να προσφέρει σ’ αυτά Παιδεία με την τρισυπόστατη διάστασή της: ως εκπαίδευση, μόρφωση και ηθική καλλιέργεια»54.  
Αυτή η Παιδεία είναι η Ελληνόρθόδοξη Παιδεία, αυτή που οφείλει να προσφέρει το καλούμενο σήμερα μάθημα των Θρησκευτικών. Σ΄ αυτή την Παιδεία η σύνδεση του σχολείου και του μαθητή με την εκκλησιαστική κοινότητα και ζωή, θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ, όρος sine qua non, απαραίτητο δηλαδή, στοιχείο για την πνευματική δομή των ίδιων των μαθητών αλλά και για την ίδια την υπαρξιακή δομή του ελληνικού πολιτισμού, ο οποίος είναι ανάγκη να διατηρηθεί ως βασικό συστατικό στοιχείο της ταυτότητας και της συνείδησης των Ελλήνων. Αυτή είναι η δική μας Παιδεία και σε αυτή την Παιδεία δεν έχουν θέση διχαστικές θεματικές εβδομάδες τύπου Έμφυλων ταυτοτήτων που διαστρέφουν την ανθρώπινη οντολογία55.
Να θυμηθούμε επίσης αυτά που έλεγε ο Παπουλάκος: «Τ’ άθεα γράμματα είναι η ρίζα κάθε συμφοράς… Μιλιούνια άνθρωποι πλανήθηκαν απ΄ την ξελογιάστρα μάθηση, κι ακούμπησαν απάνω της για να κοιμηθούν ξέγνοιαστοι. Δεν το κατάφεραν όμως. Τους ξύπνησαν τα ουρλιάσματα του πολέμου και του αφανισμού… Τ’ άθεα γράμματα πάνε να ξεράνουνε και το δέντρο της λευτεριάς, που πότισαν με το αίμα τους οι ήρωες του γένους. Τ’ άθεα γράμματα παραμέρισαν τους αγίους και τους αγωνιστές και βάλανε στο κεφάλι του έθνους ξένους κι άπιστους γραμματισμένους, που πάνε να νοθέψουνε τη ζωή μας. Τ’ άθεα γράμματα κόψανε το δρόμο του έθνους και τ’ αμποδάνε να χαρεί τη λευτεριά του… Τ’ άθεα γράμματα υφαίνουνε το σάβανο του γένους… Ο Άγιος Κοσμάς μαρτύρησε για μιάν Ελλάδα του Χριστού κι όχι για μιάν Ελλάδα δουλωμένη στον αντίχριστο… Σπρώξτε τα παιδιά σας στη μάθηση του λόγου του Θεού. Μάθετέ τους τ’ αγιώτικα γράμματα για να δει ο τόπος την αληθινή προκοπή και να χαρεί τη λευτεριά του. Διαφορετικά μαύρες μέρες θα ξημερώσουνε και δρολάπια κι αρρώστιες και συφορές και το χυμένο αίμα θα βάψει πάλι τις πολιτείες και τα χωριά, και τα βουνά, και τους κάμπους και τα πέλαγα.»56
Ίσως γι΄ αυτό χρειαζόμαστε στην πατρίδα μας σήμερα, ηγέτες του αναστήματος ενός Ιωάννη Καποδίστρια ο οποίος διακήρυττε ότι, «τὸ πρώτιστον καὶ οὐσιωδέστατον τῶν καθηκόντων τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως εἶναι νὰ παράσχη εἰς τὸ Ἔθνος τὴν διδασκαλίαν τῆς πίστεως»57  και αγωνιζόταν για τη μόρφωση των Ελληνοπαἰδων αυτό το «ροδόχρουν ὄνειρον τῆς Ἑλλάδος»58  όπως το αποκαλούσε.  Σε μια εγκύκλιό του μάλιστα, προέτρεπε τον κλήρο, «λαλήσατε εἰς τᾶς καρδίας τοῦ λαοῦ τὸν νόμον τοῦ Θεοῦ»59 και προς στους ξένους έγραφε, «τὸ Ἑλληνικὸν Ἔθνος σύγκειται ἐξ ἀνθρώπων οἵτινες ἀπὸ τῆς Ἁλώσεως τῆς Κωνσταντινουπόλεως δὲν ἔπαυσαν ὁμολογοῦντες τὴν Ὀρθόδοξον Πίστιν καὶ τὴν γλώσσαν τῶν πατέρων αὐτῶν λαλοῦντες»60.  Πιστεύουμε ακράδαντα ότι η Εκκλησία και η Ελληνόρθόδοξη Παιδεία θα σώσουν και πάλι το γένος μας αναδεικνύοντας ήρωες της πίστης και του γένους. «Διότι, όπως επιγραμματικά αποφαίνεται ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης, μπορεί ο διάβολος να καταστρέφει, αλλά ο καλός Θεός εργάζεται και δεν θα αφήση να εξαφανισθή το γένος μας.»61 
Γι΄ αυτό, η Πίστη στο Χριστό θα νικήσει τον άθεο ψευτορεαλισμό, το πύρωμα της καρδιάς την ψυχρή «λογική». Έτσι πορευόμενη και η πατρίδα μας θα αναστηθεί. Διότι, «η μεγαλοσύνη των εθνών δε μετριέται με το στρέμμα. Με της καρδιάς το πύρωμα μετριέται και με το αίμα!»62
Η Ελλάδα χρειάζεται μια νέα παλιγγενεσία. Το «ζαλισμένο κοπάδι»63 όπως έλεγε ο Νόαμ Τσόμσκι, το «κοπάδι που τα ’χει χαμένα»64, όπως έλεγε ο Λίπμαν, οφείλει να ξυπνήσει από τον λήθαργο στον οποίο το έχουν καταδικάσει εκείνοι που διαχειρίζονται το επικοινωνιακό σύστημα και κατασκευάζουν με αυτό συνειδήσεις «δαμάζοντας» έτσι το λαό. Οι κατά Λίπμαν «αμαθείς και ενοχλητικοί άσχετοι»65, δηλαδή ο λαός οφείλει να πάψει να παίζει το ρόλο του κομπάρσου ή του απλού θεατή και να πάρει τη ζωή του στα χέρια του.
Να αφήσουμε πίσω την αντίληψη που φαίνεται να έχει διαποτίσει το σύνολο σχεδόν του πολιτικού κόσμου και του ελληνικού λαού κι έχει τις ρίζες της στο σύνδρομο του «ραγιά» και της «Ψωροκώσταινας» που καταταλαιπωρεί τον Έλληνα από το 1204 μ.Χ.
Στο ερώτημα αν «Έχουν περάσει άραγε για πάντα εκείνοι οι παλιοί καιροί που η Πατρίδα ήταν ακόμα δυνατή....;»66 Απαντάμε αποφασιστικά ΟΧΙ ! Γιατί ζούμε, κι όσο ζούμε, ελπίζουμε. Ελπίζουμε στην Ανάσταση.
Ελπίζουμε πως: «κι αν πέσαμε σε πέσιμο πρωτάκουστο και σε γκρεμό κατρακυλήσαμε που πιο βαθύ καμιά φυλή δεν είδε ως τώρα, είναι γιατί με των καιρών το πλήρωμα όμοια βαθύ εν’ ανέβασμα μας μέλλεται προς ύψη ουρανοφόρα!»67.
Εμπρός λοιπόν, Έλληνες!  «Σταθείτε, σταματήστε τον κατήφορο  που τρέχετε και μαχητές γύρ' από τη σημαία μαζευτείτε»68. Αδράξτε τη  σημαία  της  χριστιανικής πίστης, τη σημαία  την ελληνική, τη σημαία των ελληνικών οραμάτων και ιδανικών, τη σημαία των πανανθρώπινων αξιών, τη σημαία της ελληνορθόδοξης παιδείας.
Εμπρός Έλληνες! Να  αναστηλώσουμε, να μορφώσουμε και πάλι τις εικόνες του Χριστού και των Αγίων, τις εικόνες της πατρίδας στις ψυχές των παιδιών μας, στις ψυχές του κάθε έλληνα και της κάθε ελληνίδας.
Εμπρός Έλληνες! Να  βαδίσουμε αποφασιστικά για την ανάσταση  της  ελληνικής ψυχής,  της ελληνικής λεβεντιάς και αρχοντιάς,  την ανάσταση του γένους των Ελλήνων,  την  ανάσταση της Ελλάδας.
Εμπρός Έλληνες! Σήμερα καλούμαστε να πάρουμε στην πλάτη μας το φορτίο της ιστορίας, να σηκώσουμε στους ώμους μας την Ελλάδα.
Εμπρός Έλληνες!  Ήρθε η ώρα να ακούσουμε ξανά τη φωνή της μάνας Ελλάδας:
: Ω, παιδιά μου, ορφανά, σκορπισμένα εδώ κι εκεί, διωγμένα κι υβρισμένα ξυπνήστε τώρα ήρθε η ώρα! Ήρθε ο Δείπνος ο Μυστικός! Ξυπνήστε τέκνα κι ήρθε η ώρα!69
Εμπρός παιδιά των Ελλήνων! Ομπρός να ξεχερσώσουμε τα μαύρα τα ρουμάνια, να διαλυθούνε τα στοιχειά, να φύγουνε τα φίδια που μέσα κει φωλιάζουνε και μας ρουφάν το αίμα. Ομπρός να ξεχερσώσουμε τα μαύρα τα ρουμάνια, να φύγει η ακρίδα κι ο σκορπιός, να δει τον ήλιο ο κόσμος, να δει η πατρίδα μας Λαμπρή, λεύτερα καλοκαίρια70.
Εμπρός Έλληνες! 

* Ομιλία που εκφωνήθηκε στο Βελλίδειο Συνεδριακό Κέντρο της Θεσσαλονίκης στις 7 Μαΐου 2017 στα πλαίσια της εκδήλωσης με τίτλο «Ελληνορθόδοξη Παιδεία ή άθεα γράμματα;» που συνδιοργάνωσαν η Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης, η Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων και εικοσιδύο χριστιανικά Ορθόδοξα σωματεία της συμπρωτεύουσας.

Υποσημειώσεις:
1 Πεντοζάλι. Κρητικός πολεμικός χορός, αποτελεί μέρος της κρητικής λεβεντιάς και αρετής και διαδηλώνει τον ξεσηκωμό, τη λεβεντιά, τον ηρωισμό και την ελπίδα.
2 Λέει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός: «Ἔνθα γὰρ ἂν ᾖ τὸ σημεῖον(ὁ σταυρός) ἐκεῖ καί αὐτὸς (ὁ Χριστός) ἔσται», που σημαίνει «Όπου ο Σταυρός, εκεί και ο Χριστός», Έκδοσις ακριβής της Ορθοδόξου πίστεως, εκδ. Πουρνάρα, Θεσσαλονίκη 1985, σ. 358.
3 «Τὴν Ζ΄ (7η) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς ἑορτάζομεν τὴν ἀνάμνησιν τοῦ ἐν οὐρανῷ φανέντος σημείου τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ἐπὶ Κωνσταντίου Βασιλέως, υἱοῦ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, καὶ Κυρίλλου Ἀρχιεπισκόπου Ἱεροσολύμων, ἐν ἔτει τμς΄ (346)», Ματθαίου Λαγγή, Ο Μέγας Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, τόμος Ε΄ Μήνας Μάιος, Αθήναι 1994, σ. 159. Βλ. και Άγιος Νεκτάριος Μητροπολίτης Πενταπόλεως, Ο Σταυρός, παρουσίαση: υπό Αρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη, εκδ. Νεκτάριος Δ. Παναγόπουλος, Αθήνα 2004, σ. 42.
4 «Μένουμε Έλληνες και Ορθόδοξοι» ήταν ο τίτλος της πρώτης εκδήλωσης στο Βελλίδειο Συνεδριακό Κέντρο της Θεσσαλονίκης που συνδιοργάνωσαν η Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης, η Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων και εικοσιτρία χριστιανικά Ορθόδοξα σωματεία της συμπρωτεύουσας, στις 14 Φεβρουαρίου 2016.
5 Επιστολή της ΠΕΘ προς τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερώνυμον και άπαντας τους Ιεράρχες της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος (Αριθμ. Πρωτ.: 34, Αθήνα, 14 Φεβρουαρίου 2014), με τίτλο, Η ΠΕΘ θέτει τον Αρχιεπίσκοπο και τους Ιεράρχες προ των ευθυνών τους για το Μάθημα των Θρησκευτικών,  περιοδικό της ΠΕΘ «Κοινωνία», τεύχος 1, Ιανουάριος-Μάρτιος 2014, σ. 1.
6 Ηρακλή Ρεράκη, Εισαγωγή στη δομή και το περιεχόμενο του προτεινόμενου Προγράμματος Σπουδών για το μάθημα των Θρησκευτικών. Προβληματισμοί και επισημάνσεις, στον τόμο, Πρακτικά Πανελλήνιου Επιστημονικού Συνεδρίου, ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ-ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ-ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ (Θεσσαλονίκη 11 - 13 Μαρτίου 2013), έκδοση του Εργαστηρίου Παιδαγωγικής – Χριστιανικής Παιδαγωγικής του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 2014, σσ. 49-76.
7 Steve Bruce, God is Dead: Secularization in the West, Oxford: Blackwell, 2002.
8 Ηρακλή Ρεράκη, Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά και η ευθύνη της Εκκλησίας. Hλεκτρονική πηγή: http://www.antibaro.gr/article/16009.
9 Ηρακλή Ρεράκη, Κατήχηση ειδώλων στο Δημοτικό και στο Γυμνάσιο: Η απόσχιση των μαθητών από την Ορθόδοξη Πίστη η ένταξή τους σε μια πολυθρησκευτική θρησκευτικότητα, ως στόχος του νέου Πιλοτικού Προγράμματος Σπουδών. Hλεκτρονική πηγή:
http://aktines.blogspot.gr/2016/10/blog-post_22.html
10 Δελτίον τύπου της ΠΕΘ (Αριθμ. Πρωτ. 109, Αθήνα, 5 Σεπτεμβρίου 2016), με τίτλο: Απαιτούμε ΙΣΟΝΟΜΙΑ, περιοδικό της ΠΕΘ «Κοινωνία», τεύχος 3, Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2016, σ. 333. Βλ. και Σεραφείμ Μητροπολίτης Πειραιώς, Αγαπητέ Υπουργέ κ. Φίλη, Δημοκρατία σημαίνει ισονομία, άρθρο στο περιοδικό της ΠΕΘ «Κοινωνία», τεύχος 2, Απρίλιος-Ιούνιος 2016, σ. 220. Βλ. και Ηρακλή Ρεράκη, Θρησκευτικά: Η «ιερή» ευθύνη και η παράνομη στάση της Πολιτείας!  άρθρο στην εφημερίδα «Ορθόδοξη Αλήθεια», 12-4-2017, σ. 19. Hλεκτρονική πηγή: http://thriskeftika.blogspot.gr/2017/04/blog-post_70.html
11 Ηρακλή Ρεράκη, Η κατάργηση του χριστοκεντρικού μαθήματος των Θρησκευτικών και η εισαγωγή της πολυθρησκείας στο ελληνικό σχολείο. Hλεκτρονική πηγή:
https://www.zoiforos.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=11867:i-katargisi-tou-xristokentrikoy-mathimatos-ton-thriskeftikon-kai-i-eisagogi-tis-polythriskeias-sto-elliniko-sxoleio&Itemid=202
12 Ιωάννης Φύκαρης, Κρίσεις επί του προτεινόμενου από το Υπουργείο Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων Προγράμματος του μαθήματος των Θρησκευτικών, περιοδικό της ΠΕΘ «Κοινωνία», τεύχος 4, Σεπτέμβριος-Δεκέμβριος 2016, σ. 417.                                                                                 
13 Επιστολή της ΠΕΘ προς τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος…, σ. 2
14 Ημερίδες και Συνέδρια για το μάθημα των Θρησκευτικών:
α) Ημερίδα της ΠΕΘ στις  Σέρρες με θέμα: Η διατήρηση του ορθόδοξου χαρακτήρα στο Μάθημα των Θρησκευτικών, στις 4 Φεβρουαρίου 2017.
β) Ημερίδα της ΠΕΘ στη Θεσσαλονίκη με θέμα: Η θέση της Ορθόδοξης Θεολογίας στο μάθημα των Θρησκευτικών, στις 14 Ιανουαρίου 2017.
γ) Ημερίδα της ΠΕΘ στη Δράμα με θέμα: Τα νέα Προγράμματα Σπουδών στα Θρησκευτικά και οι επιπτώσεις τους για τους μαθητές, στις 23 Οκτωβρίου 2016.
δ) Ημερίδα της ΠΕΘ στη Μυτιλήνη με θέμα: Εκκλησία – Πολιτεία και το μάθημα των Θρησκευτικών : Προσέγγιση στην ορθόδοξη παράδοση ή κατήχηση των μαθητών στην πολυθεΐα; στις 8 Οκτωβρίου 2016.
ε) Ημερίδα της ΠΕΘ στη Βέροια με θέμα: Το μάθημα των Θρησκευτικών σε κρίση, στις 24 Σεπτεμβρίου 2016.
στ) Ημερίδα της ΠΕΘ και της Εστίας Πατερικών Μελετών στο Αμαρούσιον Αθηνών με θέμα:Προβληματική του νέου προγράμματος των Θρησκευτικών. Μια νεοφανής πρακτική μέσα στην ελληνορθόδοξη παράδοσή μας, στις 23 Σεπτεμβρίου 2016.
ζ) Ημιημερίδα της ΠΕΘ στη  Λάρισα με θέμα: Τα νέα Προγράμματα Σπουδών στο μάθημα των Θρησκευτικών ως εργαλεία για την αποδόμηση της ορθοδόξου πίστεως, στις 12 Νοεμβρίου 2016.
η) Ηµερίδα της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης µε θέµα: Το µάθηµα των Θρησκευτικών και αι δικαστικαί αποφάσεις 115/2012 και 1/2015, στις 7 Νοεμβρίου 2015.
θ) Θεολογικό - Παιδαγωγικό Συνέδριο της Ι. Μ. Ηλείας και της ΠΕΘ, στον Πύργο Ηλείας με θέμα:Παιδεία – Διαφωτισμός – Παγκοσμιοποίηση: Ορθόδοξη εκκλησιαστική θεώρηση, στις 14 και 15 Φεβρουαρίου 2015.
ι) Επιστημονική – Παιδαγωγική Ημερίδα της ΠΕΘ στο Βόλο, με θέμα: Η θρησκευτική αγωγή και το νέο πιλοτικό Πρόγραμμα Σπουδών την εποχή της Παγκοσμιοποίησης: Προβληματισμοί και διλήμματα, στις 3 Μαΐου 2014.
ια) Θεολογική Ημερίδα της ΠΕΘ στη Λάρισα, με θέμα: Η θρησκευτική αγωγή στην Ελλάδα Προβλήματα – Προοπτικές, στις 25 Ιανουαρίου 2014.
ιβ) Επιστημονική – Παιδαγωγική Ημερίδα της ΠΕΘ στα Μελίσσια Αθηνών με θέμα: Τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (Πιλοτικά κ.α.), και τα εν χρήσει Σχολικά Βιβλία Θεωρητικής Κατευθύνσεως (Θρησκευτικών, Φιλολογικών Μαθημάτων και Ιστορίας) Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, στις 12 Οκτωβρίου 2013.
ιγ) Επιστημονική Ημερίδα του Εργαστηρίου Παιδαγωγικής – Χριστιανικής Παιδαγωγικής του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με θέμα: Η Θρησκευτική Εκπαίδευση στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Βαθμίδα των σχολείων στις Βαλκανικές χώρες, στις 16 Μαΐου 2013.
ιδ) Επιστημονικό Συνέδριο το οποίο διοργανώθηκε από το Εργαστήριο Παιδαγωγικής – Χριστιανικής Παιδαγωγικής του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, στη Θεσσαλονίκη με θέμα: Το μάθημα των θρησκευτικών: Προβληματισμοί – Επισημάνσεις – Προτάσεις, στις 11-12 Μαρτίου 2013.
ιε) Ημερίδα της Ορθόδοξης Χριστιανικής Αδελφότης Θεολόγων «Ο ΣΩΤΗΡ» στην Θεσσαλονίκη με θέμα: Το μάθημα των Θρησκευτικών στον καιρό της πανθρησκείας, στις 12 Ιανουαρίου 2013.
ιστ) Ημερίδα της Ορθόδοξης Χριστιανικής Αδελφότης Θεολόγων «Ο ΣΩΤΗΡ» στην Θεσσαλονίκη με θέμα: Το μάθημα των Θρησκευτικών στον καιρό της πανθρησκείας, στις 29 Δεκεμβρίου 2012.
ιζ) Ημερίδα της Εστίας Πατερικών Μελετών στο Πολεμικό Μουσείο Αθηνών με θέμα: Θρησκευτικά: Ορθόδοξη Παιδεία ή Πανθρησκειακή προπαγάνδα; στις 19 Μαΐου 2012.
15 Τόμοι που αναφέρονται στα νέα Προγράμματα για το μάθημα των Θρησκευτικών:
α) Πρακτικά Πανελλήνιου Επιστημονικού Συνεδρίου, ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ-ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ-ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ (Θεσσαλονίκη 11 - 13 Μαρτίου 2013), έκδοση του Εργαστηρίου Παιδαγωγικής – Χριστιανικής Παιδαγωγικής του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 2014.
β) Πρακτικά Επιστημονικού Συνεδρίου, ΠΑΙΔΕΙΑ-ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ-ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ, ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ (Πύργος και Αμαλιάδα Ηλείας 14 - 15 Φεβρουαρίου 2015), έκδοση του Εργαστηρίου Παιδαγωγικής – Χριστιανικής Παιδαγωγικής του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 2016.
γ) ΣΥΛΛΟΓΗ ΚΡΙΤΙΚΩΝ ΑΡΘΡΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΑ (ΠΙΛΟΤΙΚΑ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ, εκδ. Ένωση Θεολόγων Λέσβου, Παράρτημα της ΠΕΘ, χορηγός έκδοσης π. Ευστράτιος Δήσσος, Μυτιλήνη 2012.
δ) ΣΥΛΛΟΓΗ ΚΡΙΤΙΚΩΝ ΑΡΘΡΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΑ (ΠΙΛΟΤΙΚΑ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ, τόμος ΙΙ,  εκδ. Ένωση Θεολόγων Λέσβου, Παράρτημα της ΠΕΘ, ιδιωτική έκδοση, Μυτιλήνη 2013.
16 OFSTED (2010). Transforming Religious Education: Religious Education in Schools 2006-9London, Office for Standards in Education.
17 Ιωάννα Κομνηνού, Παιδαγωγική και διδακτική θεώρηση των νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων του μαθήματος των Θρησκευτικών, περιοδικό της ΠΕΘ «Κοινωνία», τεύχος 4, Σεπτέμβριος-Δεκέμβριος 2016, σ. 425. 
18 Ό. π. σ. 427.
19 Παναγιώτης Τσαγκάρης, Η αλήθεια είναι… Έωλα και σαθρά τα επιχειρήματα – προφάσεις του ιδεολογικού πολέμου του Υπουργείου Παιδείας κατά του μαθήματος των Θρησκευτικών, άρθρο στην εφημερίδα «Ορθόδοξος Τύπος», αριθμ. φύλ. 2128, 5-8-2016. Βλ. και περιοδικό της ΠΕΘ «Κοινωνία», τεύχος 2, Απρίλιος-Ιούνιος 2016, σ. 168.
20 Καθομολόγησις πτυχιούχου Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, στην οποία ο πτυχιούχος καθομολογεί την πίστη του την ώρα της ορκομοσίας του ότι θα ασκεί, δίκην θρησκείας εν πνεύματι και αληθεία, εντός της κοινωνίας όλα όσα έμαθε και παίρνει περατώνοντας τις σπουδές του υπό την σκέπην της χάριτος του εν Τριάδι Θεού.
21 Ulrich Beck, God of One’s Own, Cambridge: Polity Press, 2010.
22 Ηρακλής Ρεράκης, Τα νέα Προγράμματα Σπουδών στα Θρησκευτικά και η αλλοίωση της ελληνορθόδοξης ταυτότητας, εφημερίδα «Ορθόδοξος Τύπος», αριθμ. φύλ. 2150, 27-1-2017. Βλ. και περιοδικό της ΠΕΘ «Κοινωνία», τεύχος 4, Σεπτέμβριος-Δεκέμβριος 2016, σ. 476. Βλ. και του ιδίου,Έμμεσο προσηλυτιμό στην πολυθρησκεία μεθοδεύει ο κ. Φίλης, άρθρο στην εφημερίδα «Ορθόδοξη Αλήθεια», 25-5-2016, σ. 19.
23 Η Ιερά Σύνοδος  σε έγγραφό της προς την Πανελλήνιον Ένωσιν Θεολόγων (Αριθμ. Πρωτ.  5142, Αριθμ. Διεκπ.  2332, Αθήνησι 27η Οκτωβρίου 2016), το οποίο απέστειλε σε απάντηση της υπ' αριθμ. πρωτ. 38/14.4.2016 επιστολής της ΠΕΘ,  τονίζει χαρακτηριστικά ότι : Η βουδιστικής προέλευσης, νεοφανής οργάνωση Arigatou είναι ασυμβίβαστη προς την Ορθόδοξη Πίστη. Hλεκτρονική πηγή: http://www.petheol.gr/nea/ierasynodoseboudistikesproeleusesneophaneorganosearigatoueinaiasymbibasteprostenorthodoxepiste
24 Δηλώσεις στα ΜΜΕ για τα Θρησκευτικά του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου Β’ και της αντιπροσωπείας του ΔΣ της ΠΕΘ (20-9-2016). Βλ. και τίτλο εξωφύλλου περιοδικού της ΠΕΘ «Κοινωνία», τεύχος 3, Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2016, καθώς και  το σχετικό Δελτίον τύπου της ΠΕΘ στο ίδιο τεύχος, σ. 348.
25 Ησ. 1, 6.
26 Υπόμνημα της ΠΕΘ που εστάλη προς την Ιερά Σύνοδο της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος (Αριθμ. Πρωτ.: 27, Αθήνα 2016), Αναλυτικό Υπόμνημα της ΠΕΘ για τα «προβλήματα του αναθεωρημένου Προγράμματος Σπουδών 2014». Βλ. και περιοδικό της ΠΕΘ «Κοινωνία», τεύχος 2, Απρίλιος-Ιούνιος 2016, σ. 168.
27 Επιστολή του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου Β’
προς τον Πρόεδρο της Κυβερνήσεως και τους Προέδρους των Κοινοβουλευτικών ομάδων (Αθήνα, 27 Σεπτεμβρίου 2016, Αριθμ. Πρωτ. 2016), περιοδικό της ΠΕΘ «Κοινωνία», τεύχος 3, Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2016, σ. 259.
28 Δελτίον τύπου της ΠΕΘ (Αριθμ. Πρωτ. 53, Αθήνα, 5 Μαΐου 2017), με τίτλο: Την παραίτηση του Υπουργού Παιδείας ζητάει η ΠΕΘ, για αντιδημοκρατικές μεθοδεύσεις που αφορούν στο μάθημα των Θρησκευτικών. Hλεκτρονική πηγή:  http://www.petheol.gr/nea/tenparaitesetouypourgoupaideiaszetaeiepethgiaantidemokratikesmethodeuseispouaphorounstomathematonthreskeutikon
29 Παροιμιώδης φράση που έλκει την προέλευσή της από τον ευαγγελικό λόγο : «εἰ μὴ ἦλθον καὶ ἐλάλησα αὐτοῖς, ἁμαρτίαν οὐκ εἶχον» (Ιω. 15, 22).
30 Δελτίον τύπου της ΠΕΘ (Αριθμ. Πρωτ. 53, Αθήνα, 5 Μαΐου 2017), με τίτλο: Την παραίτηση του Υπουργού Παιδείας ζητάει η ΠΕΘ,...
31 Ηρακλής Ρεράκης, Πού αποσκοπούν οι προθέσεις του κ. Φίλη : Τα θρησκειολογικά του σχέδια  και η μεθόδευση αποδόμησης των πνευματικών θεμελίων του Ελληνισμού, από την εφημερίδα «Ορθόδοξη αλήθεια», 3-11-2015. Hλεκτρονική πηγή: 
https://www.zoiforos.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=11875:poy-aposkopoyn-oi-protheseis-tou-k-fili&Itemid=202
32 Κωνσταντίνος Σπαλιώρας, Μετάλλαξη του μαθήματος των Θρησκευτικών, περιοδικό της ΠΕΘ «Κοινωνία», τεύχος 4, Σεπτέμβριος-Δεκέμβριος 2016, σ. 387.
33 Ιστορική φράση του Χαρίλαου Τρικούπη που φαντάζει ιδιαίτερα επίκαιρη. Η φράση είναι γραμμένη τόσο στο άγαλμα του Τρικούπη στην παλιά Βουλή, όσο και σε εκθεσιακό χώρο στη Βουλή με αντικείμενα αφιερωμένα στον πρώην πρωθυπουργό.
34 Στίχοι από το ποίημα «9η Ιουλίου» του Ελληνοκύπριου ποιητή Βασίλη Μιχαηλίδη (1849-1917). Στις 9 Ιουλίου 1821, ο Εθνάρχης και Εθνομάρτυρας Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, Κυπριανός είπε μεταξύ άλλων το περίφημο «Η Ρωμιοσύνη έν’ να χαθεί, όντας ο κόσμος λείψει!», όταν παρά τις παροτρύνσεις του Κιόρογλου αρνήθηκε να φύγει και να σωθεί και προτίμησε να απαγχονιστεί και να καταταχθεί στο Πάνθεον των Ελλήνων Ηρώων.
35 Ευχή από την ακολουθία της Α' Ώρας, Ωρολόγιον το Μέγα, εκδ. «Φως», Αθήναι 1992, σ. 97.
36 Ιακ. 1, 17.
37 Αλέξανδρος Καριώτογλου: Τα Θρησκευτικά κινδυνεύουν από εμάς τους ίδιους,  Συνέντευξη στην εφημερίδα «Κιβωτός της Ορθοδοξίας». Hλεκτρονική πηγή:  http://ikivotos.gr/post/1696/aleksandros-kariwtogloy-ta-thrhskeytika-kindyneyoyn-apo-emas-toys-idioys
38 Ό. π.
39 Βλ. α) Τάσος Μητσόπουλος, βουλευτής και επίτροπος Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του Δημοκρατικού Συναγερμού (ΔΗΣΥ) – Κύπρου, Μήπως ζούμε σε εποχή χριστιανοφοβίας. Hλεκτρονική πηγή:www.zoiforos.gr, β) Ευδοξία Αυγουστίνου, Φαινόμενα «Χριστιανοφοβίας». Hλεκτρονική πηγή: aktines.blogspot.gr, γ) Άρθρο, Πρωτοβουλία της Ρωσίας για την καταπολέμηση της Χριστιανοφοβίας.  Hλεκτρονική πηγή: www.greekamericannewsagency.com και δ) Hλεκτρονική πηγή: https://redskywarning.blogspot.gr/search/label/%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CF%86%CE%BF%CE%B2%CE%AF%CE%B1
40 Κωνσταντίνος Χολέβας, Ελληνορθόδοξη πορεία, Ανθολόγιο Κειμένων, Χορηγός Έκδοσης Σούπερ Μάρκετ Δούκας, Αθήνα 2008. Βλ. και του ιδίου, Ελληνορθόδοξη Παράδοση, Ρίζωμα και Προοπτική, Ανθολόγιο Κειμένων, Χορηγός Έκδοσης Σούπερ Μάρκετ Δούκας, Αθήνα 2003. Βλ. και του ιδίου, Η ελληνορθόδοξη παιδεία στον εικοστό πρώτο αιώνα, εκδ. Πρότυπες Θεσσαλικές Εκδόσεις Τρίκαλα, Αθήνα 2007.
41 Francis Fukuyama, Το Τέλος της Ιστορίας; Περιοδικό «Οριοθετήσεις, Ιδέες για το αύριο», εκδ. Ροές, Αθήνα 1990, σ. 87.
42 Samuel Huntington, Η Σύγκρουση των Πολιτισμών και ο ανασχηματισμός της Παγκόσμιας Τάξης, εκδ. Τερζόπουλος, Αθήνα 2001.
43 Χριστόδουλος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, Από χώμα και ουρανό, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1999, σ. 226.
44 Ιωάννης Β. Κογκούλης, Διακονώντας ως Κοσμήτορας τη Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης – Πεπραγμένα Κοσμητείας 2006 - 2010, Θεσσαλονίκη 2010, σ. 496.
45 Χριστόδουλος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, Από χώμα και ουρανό, …, σ. 233.
46 Φώτης Κόντογλου, Ασάλευτο θεμέλιο, Ηλεκτρονική πηγή:
http://www.zoiforos.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=1477:%CE%BA%CE%B1%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B7-%E1%BC%91%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1
47 Δημήτριος Ι. Τσελεγγίδης, Ορθόδοξη Θεολογία και Ζωή, εκδ. Π. Πουρνάρα, Θεσσαλονίκη 2005, σ. 160.
48 Ό. π., σ. 162.
49 Ιω. 14, 6.
50 Δημήτριος Ι. Τσελεγγίδης, Ορθόδοξη Θεολογία και Ζωή, …, σ. 162.
51 Ιω. 4, 42.
52 Ιωάννης Ν. Χαραλαμπόπουλος, Γενική Παιδαγωγική, Αθήνα 1980, σ. 69.
53 Ιωάννης Β. Κογκούλης, Εις Μαρτύριον τοις Έθνεσι. Τόμος Χαριστήριος Εικοσαετηρικός εις τον Οικουμενικόν Πατριάρχην κ.κ. Βαρθολομαίον, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης –
Θεολογική Σχολή 2011, σ. 323-335.
54 Ιωάννης Β. Κογκούλης, Διακονώντας ως Κοσμήτορας τη Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης – Πεπραγμένα Κοσμητείας 2006 – 2010, ..., σ. 564 & 573.
55 Δελτίον τύπου της ΠΕΘ (Αριθμ. Πρωτ. 42, Αθήνα, 24 Μαρτίου 2017), με τίτλο: Έμφυλες ταυτότητες: Διαστροφή της ανθρώπινης οντολογίας. Ηλεκτρονική πηγή: http://www.petheol.gr/nea/emphylestautotetesdiastrophetesanthropinesontologias
56 Κωστής Μπαστιάς, Ο Παπουλάκος, εκδ. Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1999, σσ. 145-147. Βλ. και Ιωάννης Β. Κογκούλης, Επιστολή στο «Βήμα» για άρθρο της κ. Μ. Ρεπούση, Ηλεκτρονική πηγή: http://www.zoiforos.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=1372
57 Ιωάννης Β. Τσάγκας, Η Ορθόδοξη Χριστιανική Αγωγή στο εκπαιδευτικό έργο του Ιωάννη
Καποδίστρια, εκδ. Αδελφών Κυριακίδη α.ε., Θεσσαλονίκη 2001, 112.
58 Ιωάννης Β. Κογκούλης, Ο δάσκαλος και η Ορθόδοξη χριστιανική αγωγή των μαθητών του
Δημοτικού σχολείου – θεωρητική και εμπειρική προσέγγιση, εκδ. Αδελφών Κυριακίδη α.ε., Θεσσαλονίκη 1997, σ. 22.
59 Ηλεκτρονική πηγή: http://ioannis-kapodistrias.blogspot.gr/2013/11/t.html
60 Κωνσταντίνος Ι. Χολέβας, Εκκλησία και Ελληνική Διάρκεια, εκδ. Αθ. Σταμούλη, Αθήνα 2002, σ. 108.
61 Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου Λόγοι Δ΄, Οικογενειακή ζωή, ……, σ. 68.
62 Κωστής Παλαμάς, Στ' άρματα, 12 Οκτωβρίου 1915, περ. Ο Νουμάς, τεύχος 575, σελ. 372.
63 Στέλιος Παπαθεμελής, Η δημοκρατία του θεατή, άρθρο. Ηλεκτρονική πηγή:http://www.drachmi5.gr/politiki-apopseis/i-dimokratia-toy-theati-0. Βλ. και Φάνης Καψωμάνης, Ο Noam Chomsky για τη Δημοκρατία, άρθρο. Ηλεκτρονική πηγή:http://eranistis.net/wordpress/2013/03/22/%CE%BF-noam-chomsky-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7-%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%AF%CE%B1/
64 Ό. π.
65 Ό. π.
66 Merle Ronald Haggard (6 Απριλίου 1937 - 6 Απριλίου 2016), Αμερικανός συνθέτης και τραγουδιστής,Are The Good Times Really Over (1981). Ηλεκτρονική πηγή:  https://www.youtube.com/watch?v=sxLtXJzo3Ew
67 Κωστής Παλαμάς, Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου (1907), Νεοελληνική Ποιητική Ανθολογία Παπύρου, Δύο Αιώνες Νεοελληνικής Ποίησης, εκδ. Εκδοτικός Οργανισμός ΠάπυροςΑθήνα 1995, σ. 303.
68 Merle Ronald Haggard, Are The Good Times Really Over,…
69  Ο Δείπνος ο μυστικός (από το δίσκο των Σταύρου Ξαρχάκου - Νίκου Ξυλούρη «Ο Δείπνος ο μυστικός»), Τραγούδι: Νίκος Ξυλούρης, Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος, Στίχοι: Ματθαίος Μούντες. Ηλεκτρονική πηγή:   https://www.youtube.com/watch?v=R0ao7mpTXg8. Βλ. Ρήγας Φεραίος, Ἡ Ἑλλὰς πρὸς τὰ τέκνα της, από τη Συλλογή, Λύρα. Ἀνθολογία τῆς Νεωτέρας Ἑλληνικῆς Ποιήσεως, ὑπὸ Ἰωάννου Πολέμη,  Ἑλληνικὴ Ἐκδοτικὴ Ἑταιρεία, ἐν Ἀθήναις 1910, σσ. 9-11. Ηλεκτρονική πηγή: http://www.greek-language.gr/greekLang/literature/anthologies/scanned/polemis/index.html?start=5&&show=1
Βλ. και Αναγνωστικό της Στ΄ Δημοτικού (1943) που περιέχεται στη Συλλογή Χρίστου Τσολάκη με κωδικό τεκμηρίου TSCH_BOOK_B01531, σ. 11. Βλ. και Ἡ Ἡρωὶς τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως ἤτοι Σκηναὶ ἐν Ἑλλάδι ἀπὸ τοῦ ἔτους 1821-1828. Συγγραφή Στεφάνου Θ. Ξένου, τόμος Α΄, ἐν Λονδίνῳ, τύποις τοῦ Βρεττανικοῦ Ἀστέρος, 1861, σσ. 32-44 (κεφ. 6: «Ο Θρασύβουλος και η Ανδρονίκη») http://www.greek-language.gr/greekLang/literature/anthologies/new/show.html?id=56#i
70 Η Λαμπρή της πατρίδας (από το δίσκο των Σταύρου Ξαρχάκου - Νίκου Ξυλούρη «Ο Δείπνος ο μυστικός»), Τραγούδι: Νίκος Ξυλούρης, Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος, Στίχοι: Ματθαίος Μουντές. Ηλεκτρονική πηγή:   https://www.youtube.com/watch?v=lbsYlJzK97Q

Από την εφημερίδα «Ορθόδοξος τύπος», 28 Ιουλίου 2017

Τετάρτη 2 Αυγούστου 2017

ΑΒΒΑΣ ΙΣΑΑΚ: ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΕ ΝΑ ΒΡΕΙΣ ΗΣΥΧΙΑ, ΟΙ ΔΟΥΛΕΙΕΣ ΔΕΝ ΤΕΛΕΙΩΝΟΥΝ ΠΟΤΕ!


ΤΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ: ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗ, ΥΠΟΜΟΝΗ, ΠΡΟΣΕΥΧΗ, ΑΓΑΠΗ!


Άγιος Νεκτάριος: Κάποια μηνύματα που μας δίνει ο Άγιος Νεκτάριος: Ελεημοσύνη, υπομονή, προσευχή, αγάπη!

ΓΕΡΩΝ ΕΦΡΑΙΜ ΑΡΙΖΟΝΑΣ: ΑΠΟ ΑΓΑΠΗ ΕΧΟΥΝ ΑΝΑΓΚΗ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΣΗΜΕΡΑ!


Γέρων Εφραίμ Αριζόνας: Από αγάπη έχουν ανάγκη οι άνθρωποι σήμερα. Όλος ο κόσμος για αγάπη μιλάει, αλλά η αγάπη των περισσότερων ανθρώπων είναι νοθευμένη. Έχει πολλά και ποικίλα μικρόβια. Μόνο η χάρη του Θεού, δημιουργεί και δίνει την πραγματική αγάπη!

Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΑ ΚΟΝΤΑ ΣΑΣ!


Τρίτη 1 Αυγούστου 2017

ΑΓΙΟΣ ΙΟΥΣΤΙΝΟΣ ΠΟΠΟΒΙΤΣ: ΓΙΑΤΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΑΒΑΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ;

Ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς

Η Αγία Γραφή είναι κατά κάποιο τρόπο η βιογραφία του Θεού στο κόσμο αυτό. Και μάλιστα από την Αγία Γραφή, η Καινή Διαθήκη είναι η βιογραφία του σαρκωθέντος Θεού σ’ αυτό το κόσμο.
Μέσα σ’ αυτή περιγράφεται πώς ο Θεός, για να δείξει τον εαυτό Του στους ανθρώπους, έστειλε το Θεό Λόγο, ο οποίος σαρκώθηκε και έγινε άνθρωπος, και σαν άνθρωπος είπε στους ανθρώπους, όλα όσα ο Θεός έχει, όλα όσα ο Θεός επιθυμεί για τον κόσμο αυτό και για τους ανθρώπους που ζουν σ’ αυτόν. Αποκάλυψε ο Θεός Λόγος το σχέδιο του στο κόσμο. Ο Θεός Λόγος με τη βοήθεια του λόγου, έδειξε το Θεό στους ανθρώπους, όσο είναι δυνατό ο ανθρώπινος λόγος να περιλάβει τον απερίληπτο Θεό. Ό,τι είναι απαραίτητο στο κόσμο αυτό και στους ανθρώπους που ζουν σ’ αυτόν, ο Κύριος το έδωσε μέσα στην Αγία Γραφή. Μέσα σ’ αυτήν έσωσε τις απαντήσεις για όλα τα ερωτήματα. Δεν υπάρχουν ερωτήματα που να βασανίζουν την ανθρώπινη ψυχή και για τα οποία να μην έχει δοθεί μέσα στην Αγία Γραφή είτε άμεση είτε έμμεση απάντηση. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να επινοήσουν περισσότερα ερωτήματα απ’ όσες απαντήσεις υπάρχουν μέσα στην Αγία Γραφή. Το ότι δεν βρίσκεις στην Αγία Γραφή απάντηση σε κάποιο σου ερώτημα, σημαίνει ή ότι έθεσες ασήμαντο ερώτημα ή ότι δεν μπόρεσες να διαβάσεις την Αγία Γραφή και να πάρεις τη τελική απάντηση.

Στην Αγία Γραφή ο Θεός έδειξε:

1) Τί είναι ό κόσμος, από πού προέρχεται, για ποιό λόγο υπάρχει, προς τα πού πορεύεται, που θα καταλήξει.
2) Τί είναι ο άνθρωπος, από πού έρχεται, πού πηγαίνει, ποιά είναι η ουσία του, για ποιό λόγο υπάρχει, πώς θα τελειωθεί.
3) Τί είναι τα ζώα, τί είναι τα φυτά, για ποιό λόγο υπάρχουν; τί εξυπηρετεί η ύπαρξή τους; τί προσφέρουν;
4)Τί είναι το καλό, από πού προέρχεται, πού οδηγεί, για ποιό λόγο υπάρχει, πώς αποκτάται.
5)Τί είναι το κακό, από πού προέρχεται, πώς υπάρχει, για ποιό λόγο υπάρχει, πώς θα τελειώσει,
6)Τί είναι δίκαιοι και τί αμαρτωλοί, πώς από έναν αμαρτωλό βγαίνει δίκαιος και πώς ένας επηρμένος δίκαιος μπορεί να καταντήσει αμαρτωλός· πώς ο άνθρωπος υπηρετεί το Θεό και πώς το διάβολο· ολόκληρος ο δρόμος από το αγαθό ως το κακό, από το Θεό ως το διάβολο.
7)Όλα, από την αρχή ως το τέλος, ολόκληρος ο δρόμος του ανθρώπου από τη σάρκα ως το θεό, από τη σύλληψή του μέχρι την εκ νεκρών ανάστασή του.
8)Τί είναι η ιστορία του κόσμου, η ιστορία του ουρανού και της γης,τί είναι η ιστορία της ανθρωπότητας, ποιός ο δρόμος τους, ο σκοπός και η τελείωσή τους.

Γενικά, ο Θεός στην Αγία Γραφή είπε όλα όσα χρειαζόταν να πει στους ανθρώπους. Στην Αγία Γραφή βρίσκεται η βιογραφία του κάθε ανθρώπου, του καθενός μας ανεξαιρέτως. Σ’ αυτήν ο καθένας μας μπορεί να βρει ολόκληρο τον εαυτό του να παρουσιάζεται και να περιγράφεται λεπτομερώς: όλες οι αρετές σου και τα ελαττώματα που έχεις και δεν έχεις. Θα βρεις τους δρόμους μέσω των οποίων η ψυχή σου και η ψυχή κάθε άνθρωπου, βαδίζει από την αμαρτία στην τελειότητα και ολόκληρο το δρόμο από τον άνθρωπο ως το Θεό και από τον άνθρωπο ως το διάβολο. Στην Αγία Γραφή θα βρεις τρόπους ν’ απελευθερωθείς από την αμαρτία. Θα βρεις με μια λέξη, ό λ η την ιστορία της αμαρτίας και της αμαρτωλότητας, και όλη την ιστορία της αρετής και των δικαίων.

Είσαι θλιμμένος; στην Αγία Γραφή θα βρεις παρηγοριά. Είσαι λυπημένος; τη χαρά· είσαι θυμώδης; τη γαλήνη• είσαι εμπαθής; τη σωφροσύνη· είσαι άφρονας; τη σοφία· είσαι κακός; τη καλωσύνη· είσαι εγκληματίας; το έλεος και τη δικαιοσύνη· είσαι μισάνθρωπος; την αγάπη. Σ’ αυτήν θα βρεις φάρμακο για όλες σου τις ατέλειες και τα ελαττώματα, και τροφή για όλες σου τις αρετές και τις ασκήσεις. Είσαι αγαθός; η Αγία Γραφή θα σε μάθει να γίνεις αγαθότερος και αγαθότατος. Είσαι ευαίσθητος; αυτή θα σε μάθει την αγγελική τρυφερότητα· είσαι έξυπνος; αυτή θα σε μάθει τη σοφία· αγαπάς την ομορφιά και την ωραιότητα του τρόπου και του λόγου; Δεν υπάρχει ωραιότερος και συγκινητικότερος από το λόγο που υπάρχει στο βιβλίο του Ιώβ, και του Σολομώντος, και του Δαβίδ, και του Ιωάννου του Θεολόγου, και του Αποστόλου Παύλου… Εδώ η μουσική, η αγγελική μουσική της αιώνιας αλήθειας του Θεού, ντύθηκε με ανθρώπινες λέξεις.

Όσο περισσότερο ο άνθρωπος διαβάζει και μελετά την Αγία Γραφή, τόσο περισσότερο βρίσκει αιτίες όλο και πιό πολύ να την μελετά ασταμάτητα. Αυτή είναι, κατά τους λόγους του Αγίου Χρυσοστόμου, σαν την ευωδιαστή ρίζα, που όσο περισσότερο τρίβεται, τόσο περισσότερο ευωδιάζει. Όσο βασικό είναι το γιατί πρέπει να διαβάζει κανείς την Αγία Γραφή, το ίδιο επίσης βασικό είναι το πώς πρέπει να διαβάζει κανείς την Αγ. Γραφή.

Πώς πρέπει να διαβάζει κανείς την Αγ. Γραφή;

Οι άγιοι Πατέρες, με επικεφαλής τον Άγιο Χρυσόστομο, είναι οι καλύτεροι καθηγητές σ’ αυτό. Ο Άγιος Χρυσόστομος, μπορούμε να πούμε, έγραψε το πέμπτο Ευαγγέλιο. Οι άγιοι Πατέρες συνιστούν σοβαρή προετοιμασία για την ανάγνωση και τη μελέτη της Αγίας Γραφής. Και η προετοιμασία έγκειται σε τί; Καταρχήν στη προσευχή. Προσευχήσου στο Κύριο να φωτίσει το νου σου, ώστε να κατανοήσει τους λόγους της, και να χαριτώσει τη καρδιά σου να αισθανθείς την αλήθεια των λόγων αυτών και τη ζωή. Συνειδητοποίησε ότι αυτά είναι λόγια του Θεού, που αυτός ο ίδιος απευθύνει σε σένα. Η προσευχή, σε σχέση με τις άλλες ευαγγελικές αρετές, είναι η καταλληλότερη για να καταστήσει ικανό τον άνθρωπο να κατανοήσει την Αγία Γραφή.

Πώς πρέπει να διαβάζεται η Αγ. Γραφή;

Με προσευχή, φόβο και σεβασμό, γιατί σε κάθε λέξη υπάρχει και από μια σταγόνα αιώνιας αλήθειας, και όλες οι λέξεις αποτελούν απέραντο ωκεανό της αιώνιας αλήθειας. Η Αγία Γραφή δεν είναι βιβλίο, αλλά ζωή. Γιατί οι λέξεις της «πνεύμα και ζωή εστίν» (Ιωάν. 6,63), γι’ αυτό μπορούν να γίνουν καταληπτές εάν τις κάνουμε ψυχή της ψυχής μας και ζωή της ζωής μας. Αυτό είναι βιβλίο που διαβάζεται με ζωή, με έργο. Πρώτα αξίζει να ζήσει κανείς και μετά να καταλάβει. Εδώ ισχύει ο λόγος εκείνος του Σωτήρα: «εάν τις θέλη το θέλημα αυτού ποιείν, γνώσεται περί της διδαχής πότερον εκ του Θεού έστιν…» (Ιωάν, 7,17). Δούλεψε για να καταλάβεις. Αυτό είναι βασικός κανόνας της ορθόδοξης ερμηνευτικής. Συνήθως ο άνθρωπος στην αρχή διαβάζει γρήγορα την Αγία Γραφή, και μετά όλο και πιο αργά, μέχρις ότου στο τέλος αρχίζει να διαβάζει λέξη προς λέξη. Γιατί σε κάθε λέξη ανακαλύπτει ατέλειωτη αλήθεια και άφατο μυστήριο. Κάθε μέρα Διαθήκης, αλλά παράλληλα μ’ αυτό εξάσκησε και μια αρετή. Εξάσκησε την μέχρις ότου σου γίνει συνήθεια. Παραδείγματος χάρη εξάσκησε πρώτα τη συγχώρεση των προσβολών. Αυτό να σου γίνει καθημερινό καθήκον, και παράλληλα με αυτό εύχου προς τον Κύριο: «Κύριε αγαθέ, δώσε μου αγάπη γι’ αυτούς που με προσβάλλουν». Και όταν μετατρέψεις την αρετή αυτή σε συνήθεια, τότε θα σου είναι ευκολότερη κάθε άλλη μετά απ’ αυτήν, και έτσι θα εργαστείς με τ η σειρά μέχρι την τελευταία. Βασικό είναι να διαβάζεις την Αγία Γραφή όσο το δυνατόν περισσότερο, Ό,τι ο νους δεν αντιλαμβάνεται θα το αισθανθεί η καρδία. Κι αν ακόμα ο νους σου δεν αντιλαμβάνεται και η καρδιά σου δεν αισθάνεται, εσύ εν τούτοις διάβαζε. Γιατί με την ανάγνωση σπείρεις το λόγο του Θεού στη ψυχή σου· και ο σπόρος αυτός εκεί δεν θα καταστραφεί, αλλά βαθμιαία και απαρατήρητα θα περάσει στην φύση της ψυχής σου, και θα εκπληρωθεί σε σένα ο λόγος του Σωτήρα, για τον άνθρωπο εκείνο, ο οποίος: «βάλει τον σπόρον επί της γης, και καθεύδει και εγείρεται νύκτα και ημέραν, και ο σπόρος βλαστά και μηκύνεται ως ουκ οίδεν αυτός» (Μάρκ. 4,26 – 29). Βασικό είναι να σπείρεις και ο Θεός είναι εκείνος που κάνει ν’ αυξάνεται η σπορά. Μόνο μη βιάζεσαι για την επιτυχία, ώστε να μη μοιάσεις με τον άνθρωπο εκείνο που σήμερα σπέρνει και την επομένη θέλει να θερίσει. Διαβάζοντας την Αγία Γραφή μεταφέρεις το φύραμα στη ζύμη της ψυχής και του σώματος σου, το οποίο σταδιακά αυξάνεται, διαπερνά τη ψυχή μέχρις ότου διεισδύσει σ’ αυτή και ζυμωθεί με την Ευαγγελική αλήθεια και δικαιοσύνη. Τελικά η παραβολή για το σπορέα και το σπόρο μπορεί να εφαρμοσθεί στο καθένα μας. Σε μας δόθηκε μέσα στην Αγ. Γραφή ο σπόρος της θεϊκής αλήθειας. Διαβάζοντάς την, σπείρουμε το σπόρο αυτό στη ψυχή μας. Και αυτός πέφτει και σε πετρώδη και σε ακανθώδη μέρη της ψυχής αλλά κάτι πέφτει και στην καλή γη της καρδιάς μας και φέρει καρπό. Και όταν θα δεις το καρπό και τον δοκιμάσεις τότε από τη γλυκύτητα και τη χαρά θα βιαστείς να καθαρίσεις και τα πετρώδη και τα ακανθώδη μέρη της ψυχής σου, να οργώσεις και να σπείρεις το σπόρο του λόγου του Θεού. Ξέρετε πότε ο άνθρωπος είναι σοφός μπροστά στα μάτια του Κυρίου μας Ιησού Χριστού; Όταν ακούει τους λόγους και τους εκτελεί. Η αρχή της σοφίας είναι η υπακοή του λόγου του Θεού (Ματθ. 7, 24). Κάθε λόγος του Σωτήρα έχει την ισχύ και τη δύναμη να θεραπεύει και τις φυσικές και τις ψυχικές ασθένειες. «Ειπέ λόγω, και ιαθήσεται ο παίς μου» (Ματθ. 8, 8). Ο Σωτήρας «είπε λόγο» και θεραπεύθηκε ο δούλος του εκατόνταρχου. Όπως τότε, έτσι και τώρα, ο Κύριος αδιάκοπα επαναλαμβάνει τους λόγους του και σε σένα και σε μένα και σ’ όλους μας. Μόνο πρέπει να σταθούμε, να εμβαθύνουμε σε αυτούς και να τους δεχθούμε με την πίστη του εκατόνταρχου. Και το θαύμα θα γίνει και σε μας. Και θα θεραπευθεί η ψυχή μας όπως ακριβώς θεραπεύθηκε ο δούλος εκείνου. Γιατί στο Ευαγγέλιο είναι γραμμένο και το ακόλουθο: «προσήνεγκαν αυτώ δαιμονιζομένους πολλούς και εξέβαλε τα πνεύματα λό­γω και πάντας τους κακώς έχοντας εθεράπευσεν» (Ματθ. 8,16).
Αυτό κάνει και σήμερα, γιατί ο Κύριος «Ιησούς Χριστός χθες και σήμερον ο αυτός, και εις τους αιώνας»(Έβρ. 13,8).

Στη μέλλουσα κρίση θα κριθούν εκείνοι που δεν υπάκουσαν στο λόγο του Θεού.

Και θα είναι ανεκτότερη η γη των Σοδόμων και της Γομμόρας απ’ ό,τι η ημέρα της κρίσεως γι’ αυτούς (Ματθ. 10, 14 – 15). Πρόσεξε! Στην τελική κρίση θα σου ζητηθεί λόγος, για το τί έκανες με τους λόγους του Θεού, για το αν τους υπάκουσες και υιοθέτησες, αν χαιρόσουν ή ντρεπόσουν γι’ αυτούς. Αν ντρεπόσουν γι’ αυτούς, και ο Θεός θα ντραπεί για σένα «όταν έλθη εν τη δόξη του Πατρός αυτού μετά των αγγέλων των αγίων» (Μάρκ. 8, 38). Λίγες είναι οι λέξεις των ανθρώπων που δεν είναι έρημες και κενές, γι’ αυτό και είναι λίγες εκείνες για τις οποίες δεν θα κριθούμε (Ματθ. 12, 36). Για ν’ αποφύγει αυτό ο άνθρωπος πρέπει να μελετήσει και να μάθει τα λόγια του Θεού από την Αγία Γραφή, να τα οικειοποιηθεί. Γιατί γι’ αυτό το λόγο ο Θεός τα ανακοίνωσε στους ανθρώπους, για να τα κάνουν κτήμα τους και μέσω αυτών να κάνουν δική τους και την ίδια την αλήθεια του Θεού. Σε κάθε λόγο του Σωτήρα υπάρχει περισσότερη αιωνιότητα και αφθαρσία, απ’ ό,τι σ’ ολόκληρο τον ουρανό και σ’ ολόκληρη τη γη με ολόκληρη την ιστορία τους. Γι’ αυτό ο Κύριος είπε: «ο ουρανός και η γη παρελεύσονται, οι δε λόγοι μου ου μη παρέλθωσιν» (Ματθ. 24,35). Αυτό σημαίνει ότι στους λόγους του Σωτήρα υπάρχει ο Θεός και κάθε τι θεϊκό, γι’ αυτό δεν θα παρέλ­θουν. Ο άνθρωπος που τους οικειοποιείται γίνεται πιο άφθαρτος από τον ουρανό και τη γη, γιατί μέσα σ’ αυτούς υπάρχει μία δύναμη που κάνει τον άνθρωπο αθάνατο και αιώνιο. Η εκμάθηση των λόγων του Θεού και η εκπλήρωσή τους κάνει τον άνθρωπο – συγγενή του Κυρίου. Αυτός ο ίδιος το δήλωσε όταν είπε «Μήτηρ μου και αδελφοί μου ού­τοι είσιν οι τον λόγον του Θεού ακούοντες και ποιούντες» (Λουκ. 8, 21). Τούτο σημαίνει: ακοής, διαβάζεις το λόγο του Θεού; είσαι κατά το ήμισυ αδελφός του Χριστού· τον εκτελείς; είσαι ολόκληρος αδελφός του Χριστού. Και αυτό είναι χαρά και προνόμιο μεγαλύτερο κι από τα αγγελικά προνόμια. Με την εκμάθηση της Αγίας Γραφής ξεχειλίζει μία μακαριότητα στη ψυχή που δεν μοιάζει με τίποτα το γήινο. Ο Σωτήρας αυτήν εννοούσε όταν είπε: «Μακάριοι οι ακούοντες τον λόγον του Θεού και φυλάσσοντες αυτόν» (Λουκ. 11, 28).

Μεγάλο είναι το μυστήριο του Λόγου.

Τόσο μεγάλο ώστε αυτό το ίδιο το δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδας, ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός, ονομάζεται στην Αγία Γραφή Λόγος. Ο Θεός είναι Λόγος (Ιωάν. 1,1). Όλοι οι λόγοι, που απορρέουν από τον αιώνιο και απόλυτο αυτό Λόγο, είναι γεμάτοι Θεό, θεϊκή αλήθεια, αιωνιότητα, δικαιοσύνη. Ακούς τους λόγους αυτούς; Ακούς το Θεό. Τούς διαβάζεις; Διαβάζεις απ” ευθείας τούς λόγους τού Θεού. Ο Θεός – Λόγος έγινε σαρξ, έγινε άνθρωπος (Ιωάν. 1, 14) και ό βουβός και βραδύγλωσσος άνθρωπος άρχισε να ορθώνει λέξεις αιώνιας αλήθειας και δικαιοσύνης του Θεού.

Στους λόγους του Θεού υπάρχει κάποιος χυμός αθανασίας ο οποίος με την ανάγνωση των λόγων Του πέφτει σταγόνα -σταγόνα στη ψυχή του ανθρώπου και την ζωογονεί από το θάνατο και τη φθορά. Αυτό αποκαλύπτει ο Σωτήρας όταν λέει: «Αμήν, αμήν λέγω υμίν, ότι ο τον λόγον μου ακούων και πιστεύων τω πέμψαντί με έχει ζωήν αιώνιον… και μεταβέβηκεν εκ του θανάτου εις την ζωήν» (Ιωάν. 5,24). Τούτο σημαίνει ότι με την ανάγνωση, και την εκμάθηση των λόγων του Θεού διδάσκεσαι την αθανασία και την αιωνιότητα διδάσκεσαι την αθάνατη και αιώνια ζωή. Αν πιστεύεις σ’ αυτούς τους λόγους μ’ όλη σου τη πίστη, έμαθες ήδη τί είναι αιώνια ζωή και πέρασες από το θάνατο στη ζωή. Γι’ αυτό ο Σωτήρας επιμένει αποφασιστικά: «Αμήν, αμήν λέγω υμίν, εάν τις τον εμόν λόγον τηρήση, θάνατον ου μη θεωρήση εις τον αιώνα» (Ιωάν. 8, 51).

Κάθε λόγος του Χριστού είναι γεμάτος Θεό, γι’ αυτό όταν εισέρχεται στη ψυχή τού ανθρώπου, την καθαρίζει από κάθε ρύπο. Από κάθε του λόγο βγαίνει δύναμη, η οποία καθαρίζει από την αμαρτία. Γι’ αυτό ο Σωτήρας στο Μυστικό Δείπνο είπε στους πάντα παρόντες ακροατές του, στους μαθητές του, τούς λόγους εκείνους: «ήδη υμείς καθαροί έστε διά τον λόγον, ον λελάληκα υμἰν» (Ιωάν.15,3). Ό,τι είναι γραμμένο μέσα στην Αγία Γραφή, ο Κύριος και οι Απόστολοι του ονόμασαν λόγο Θεού, λόγο Κυρίου (Ιωάν. 17, 13 – Πρ. Απ. 6, 2 -13, 46- 16,32-19, 20-Β ‘ Κορ. 2,17-Κολ. 1, 15 -Β’ Θεσ. 3, 1). Και αν δεν τον διαβάζεις και δεν τον δέχεσαι σαν τέτοιο, τότε θα μείνεις στο σκοτάδι των βουβών και βραδύγλωσσων ανθρώπινων λέξεων, των κενών και έρημων.

Κάθε λόγος του Σωτήρα είναι γεμάτος αλήθεια και όταν εισέλθει στη ψυχή την αγιάζει σ’ όλη την αιωνιότητα. Γι’ αυτό ο Σωτήρας απευθύνει τη προσευχή του, προς τον ουράνιο Πατέρα του: «Πάτερ! αγίασον αυτούς εν τη αληθεία· ο λόγος ο σος αλήθεια έστιν» (Ιωάν. 17,17). Δεν δέχεσαι το λόγο του Χριστού σαν λόγο του Θεού, σαν λόγο αληθείας; Αυτό είναι ψέμα και ο πατέρας του ψέματος που βρίσκεται μέσα σου, επαναστατεί κατ’ αυτής της αλήθειας. Σε κάθε λόγο του Σωτήρα υπάρχουν πολλές υπερφυσικές αλήθειες και ευλογίες. Και αυτό είναι που χαριτώνει τη ψυχή του ανθρώπου, όταν ο λόγος του Χριστού την επισκεφθεί. Γι’ αυτό ο Άγιος Απόστολος ολόκληρη την οικονομία της σωτηρίας ονομάζει: «λόγον της χάριτος του Θεού» (Πράξ. Απ. 20, 32), «λόγον Αληθείας» (Εφ. 1, 13), «λόγον ζωής» (Φιλιπ. 2, 16).

Σαν ζώσα χαροποιός δύναμη, ο λόγος του Θεού ενεργεί θαυματουργικά και ζωοδοτικά, όταν ο άνθρωπος τον ακούει και τον δέχεται με πίστη (Α’ Θεσ. 2, 13). Όλα έχουν σπιλωθεί από την αμαρτία, αλλά και όλα καθαρίζονται με το λόγο του Θεού και την προσευχή, τα πάντα, κάθε δημιούργημα του Θεού, από τον άνθρωπο ως το σκουλήκι (Α’ Τιμ. 4, 6). Με την αλήθεια που έχει μέσα του, με τη δύναμη που έχει, ο λόγος του Θεού είναι «τομώτερος υπέρ πάσαν μάχαιραν δίστομον και διικνούμενος άχρι μερισμού ψυχής τε και πνεύματος, αρ­μών τε και μυελών, και κριτικός ενθυμήσε­ων και εννοιών καρδίας» (Έβρ. 4,12). Δεν υπάρχει τίποτα το μυστικό μπροστά σ’ αυτόν και γι’ αυτόν. Γιατί κάθε θειος λόγος έχει μέσα του κάτι από τον αιώνιο Λόγο του Θεού, έχει τη δύναμη να γεννά και αναγεννά πνευματικά τους ανθρώπους. Και γεννώμενος απ’ αυτόν ο άνθρωπος, γεννιέται από την αλήθεια. Πάνω σ’ αυτό βασιζόμενος και ο Άγιος Απόστολος Ιάκωβος γράφει προς τους χριστιανούς, ότι ο Θεός τους «άπεκύησε λόγω αληθείας» (1,18) και ο άγιος Πέτρος τους λέει ότι είναι «άναγεγεννημένοι διά λόγου ζώντος Θεού και μέ­νοντος» στους αιώνες (Α’ Πέτρ. 1, 23). Όλοι οι λόγοι, που είπε ο Θεός στους ανθρώπους, προέρχονται από τον Αιώνιο Λόγο, που είναι λόγος ζωής και παρέχει αιώνια ζωή.

Ζώντας με το Λόγο αυτό ο άνθρωπος αναγεννιέται από το θάνατο στη ζωή. Γεμίζοντας τον εαυτό του με την αιώνια ζωή, ο άνθρωπος γίνεται νικητής του θανάτου και κοινωνός θείας φύσεως (Β’ Πέτρ. 1, 4) και η μακαριότητά του δεν θα έχει τέλος.
Σε όλα αυτά το βασικό, το βασικότερο, είναι η πίστη και το αίσθημα αγάπης προς τον Κύριο Ιησού Χριστό. Γιατί με τη θαλπωρή αυτού του αισθήματος ανοίγεται το μυστήριο κάθε λόγου του Θεού, όπως με τη θαλπωρή των ακτίνων του ήλιου ανοίγει ο κάλυκας του εύοσμου λουλουδιού. Αμήν.

(Ανέκδοτη ομιλία του Οσίου Σέρβου θεολόγου και ασκητού, Ιουστίνου Πόποβιτς, που εκφωνήθηκε στις 22-12-1929)
( Μετάφραση Σοφίας Ιωαννίδου)

πηγή: agiazoni