ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΜΑΡΚΟΣ, Ο
ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ
Ο Απόστολος και
Ευαγγελιστής Μάρκος είναι ο συγγραφέας του δεύτερου ομώνυμου ευαγγελίου. Ήταν
ανεψιός του Αποστόλου Βαρνάβα και η μητέρα του ονομαζόταν Μαρία. Η μητέρα του
ήταν μια ευσεβής γυναίκα από την Ιερουσαλήμ, στο σπίτι της οποίας μαζεύονταν
χριστιανοί για να προσευχηθούν (Πράξ. 12,12). Η καταγωγή του ήταν μάλλον από
την Κύπρο, αργότερα όμως εγκαταστάθηκε στα Ιεροσόλυμα.
Το ιουδαϊκό του όνομα
ήταν Ιωάννης. Το όνομα Μάρκος ήταν ρωμαϊκό και το πήρε σύμφωνα με τη συνήθεια
που υπήρχε τότε να έχουν δύο ονόματα. Μ' αυτό το όνομα έμεινε γνωστός στον
χριστιανικό κόσμο (Πράξ. 12,12,25. 15,27).
Ο ΒΙΟΣ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΥ
Ότι γνωρίζουμε με
βεβαιότητα για τον Μάρκο προέρχεται από άλλα βιβλία της Καινής Διαθήκης και την
εκκλησιαστική παράδοση. Κατά τους αρχαίους αλλά και κατά τους νεώτερους
χρόνους επικράτησε η υπόθεση ότι ο Μάρκος είναι εκείνος, που, όπως αναφέρει
ο ίδιος στο Ευαγγέλιο του, κρατούσε "κεράμιον ύδατος" (Μάρκ. 14,13) και
oδήγησε τους αποστόλους στον οικοδεσπότη, που φιλοξένησε τον Ιησού για το
μυστικό δείπνο (Μάρκ. 14,14). Ακόμη ότι είναι ο Μάρκος εκείνος ο νεανίας που
ακολούθησε τον Ιησού μετά τον Μυστικό Δείπνο στον κήπο της Γεσθημανής
τυλιγμένος σ' ένα σινδόνι και ότι μετά τη σύλληψη του Ιησού οι υπηρέτες όρμησαν
και προς αυτόν. Μα ο νεανίσκος, για να γλιτώσει, άφησε το σινδόνι και έφυγε
γυμνός (Μάρκ.
14,51-52).
Ο Μάρκος από πολύ
νωρίς μπήκε στην υπηρεσία της Εκκλησίας, συνοδεύοντας το θείο του Βαρνάβα και
τον Απόστολο Παύλο στο πρώτο τους ιεραποστολικό ταξίδι. Ο Μάρκος τους συνόδευσε
στην αρχή ως βοηθός και συνεργός (Πράξ. 12,25. 13,5), αλλά αργότερα για
άγνωστους λόγους (ίσως εξαιτίας των κοπώσεων) τους εγκατέλειψε στην Πέργη της
Παμφυλίας και επέστρεψε στην Ιερουσαλήμ (Πράξ. 13,13). Το γεγονός όμως
αυτό δυσαρέστησε τον Απόστολο Παύλο.
Ο Βαρνάβας και ο
Παύλος διαφώνησαν για το αν θα έπρεπε να έρθει μαζί τους στο δεύτερο
ιεραποστολικό ταξίδι, καθώς ο Βαρνάβας επέμενε να τον πάρουν, ενώ ο Παύλος δε
συμφωνούσε. Αποτέλεσμα αυτής της διαφωνίας ήταν να χωριστούν οι απόστολοι, και
ο Βαρνάβας με το Μάρκο να πάνε στη Κύπρο, ενώ ο Παύλος με το Σίλα να ξεκινήσουν
την δεύτερη περιοδεία τους η οποία κατέληξε στη Μακεδονία (Πράξ. 15,36-41).
Οι σχέσεις πάντως του
Μάρκου με τον Παύλο αποκαταστάθηκαν σύντομα, γιατί ο Παύλος τον θεωρεί
"συνεργόν", καθώς βλέπουμε το Μάρκο να βρίσκεται στη Ρώμη κατά την
πρώτη φυλάκιση του Παύλου (Κολ. 4,10. Φιλήμ. 24). Μάλιστα αργότερα ο Παύλος
ζητάει από τον Τιμόθεο να φέρει το Μάρκο στη Ρώμη γιατί του ήταν χρήσιμος στη
διακονία (Β' Τιμ. 4,11), κάτι που δείχνει πως τα τελευταία χρόνια της ζωής του
ήταν από τους πιο στενούς συνεργάτες του Παύλου. Ο Μάρκος ήταν μαζί με τον
Πέτρο στη Ρώμη όταν έγραφε την πρώτη επιστολή του (Α' Πέτρ. 5,13).
Αργότερα εργάστηκε
για πολύ καιρό κοντά στον Απόστολο Πέτρο, ο οποίος τον αποκαλούσε
"γιο του" (Α' Πέτρ. 5,13), κάτι που δείχνει τη σχέση που είχαν μεταξύ
τους.
Διάφορες παραδόσεις
για το Μάρκο εμφανίζονται σε εκκλησιαστικούς συγγραφείς. Ο Ιππόλυτος τον
ονομάζει "κολοβοδάκτυλον", είτε γιατί είχε δυσανάλογα μικρά δάκτυλα
σε σχέση προς το σώμα του, είτε γιατί το ευαγγέλιο του στερείται εισαγωγής και
επιλόγου.
Ο Επιφάνιος παραδίδει
ότι υπήρξε ένας από τους εβδομήντα μαθητές του Χριστού και ότι ανήκει σ'
εκείνους που σκανδαλίστηκαν από τα λόγια που είπε ο Ιησούς στο ευαγγέλιο του
Ιωάννη 6,60-66 για τη βρώση της σάρκας του και τον εγκατέλειψαν.
ΤΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΥ
Κατά την παράδοση, ο
Μάρκος κήρυξε το Ευαγγέλιο στην Αίγυπτο, τη Λιβύη και τη Βαρβαρία.
Κατά την παράδοση ο
Μάρκος ήταν συνοδός του Πέτρου στη Ρώμη και κατόπιν κατέληξε στην Αίγυπτο,
ιδρύοντας την εκκλησία της Αλεξάνδρειας, της οποίας υπήρξε ο πρώτος επίσκοπος
και την οποία ποίμανε από το 43 μέχρι το 68 μ.Χ.. Η αιγυπτιακή Εκκλησία
αποδίδει στον Μάρκο τη συγγραφή μιας από τις αρχαιότερες λειτουργίες της.
ΤΟ ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΕΡΓΟ
ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΥ
Ο Μάρκος έγραψε
το δεύτερο κατά σειρά Ευαγγέλιο στην Καινή Διαθήκη περί το 65 μ.Χ.. Το
Ευαγγέλιό του είναι το συντομότερο από τα τέσσερα Ευαγγέλια και είναι γνωστό
σαν το Ευαγγέλιο των θαυμάτων του Ιησού. Θεωρείται το αρχαιότερο και
αποτέλεσε πηγή για τ' άλλα δύο Συνοπτικά Ευαγγέλια.
Μέσα σ' αυτό ο ιερός
ευαγγελιστής, παρόλο που δεν ήταν από τον κύκλο των δώδεκα αποστόλων, έχει
συμπεριλάβει αρκετά από τα γεγονότα της ζωής του Κυρίου. Έχει συμπεριλάβει
κυρίως τα θαύματα Του, τα Πάθη και την Ανάσταση Του. Από τη διδασκαλία Του
παραλείπει την επί του όρους Ομιλία και τις πιο πολλές από τις μακρές ομιλίες
του Ιησού Χριστού. Πιο πολύ ο ευαγγελιστής διηγείται αυτά που έκανε ο Κύριος
και όχι αυτά που είπε. Και τούτο, γιατί κύριος σκοπός της συγγραφής του ήταν με
την έκθεση αυτή των θαυμάτων να αποδείξει τη θεϊκή καταγωγή του Ιησού και
τη δύναμη Του, ιδιαίτερα δια των θαυμάτων. Γι' αυτό και οι αγιογράφοι
τοποθετούν δίπλα στον ευαγγελιστή Μάρκο ένα λιοντάρι, που είναι σύμβολο της
δύναμης.
ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ ΤΟΥ
ΜΑΡΚΟΥ
Ο Απόστολος Μάρκος
είχε μαρτυρικό θάνατο. Κάποια μέρα που κήρυττε στην Αλεξάνδρεια, τον
άρπαξαν οι εχθροί της πίστεως, οι ειδωλολάτρες, και αφού τον έδεσαν με σχοινιά,
τον έσυραν και τον διαπόμπευσαν στους δρόμους της Αλεξάνδρειας, όπου και πέθανε
από τα τραύματα του στις πέτρες.
Το άγιο λείψανο του
το περιμάζεψαν με πόνο οι Χριστιανοί και το έθαψαν σ' ένα γειτονικό χωριό. Το λείψανό
του φυλασσόταν στην Αλεξάνδρεια μέχρι το 828, οπότε μεταφέρθηκε από δύο
εμπόρους στη Βενετία και έκτοτε φυλάσσεται στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου. Η
Ορθόδοξη Εκκλησία τιμάει τη μνήμη του Αποστόλου και Ευαγγελιστη Μάρκου στις 25
Απριλίου.
