Μεγαλυνάριον
Ρήτορες σοφίας θεοειδεῖς, στῦλοι Ἐκκλησίας, οὐρανίων μυσταγωγοί, Βασίλειε πάτερ, Γρηγόριε θεόφρον, καὶ θεῖε Ἰωάννη, κόσμῳ ἐδείχθητε.
ΑΝ ΒΙΑΖΕΣΑΙ ΝΑ ΔΕΙΣ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ, ΑΡΧΙΣΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ. ΕΙΝΑΙ Ο ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΟΣ ΔΡΟΜΟΣ.
Μεγαλυνάριον
Ρήτορες σοφίας θεοειδεῖς, στῦλοι Ἐκκλησίας, οὐρανίων μυσταγωγοί, Βασίλειε πάτερ, Γρηγόριε θεόφρον, καὶ θεῖε Ἰωάννη, κόσμῳ ἐδείχθητε.
Άγιοι Τρεις Ιεράρχες
Η αιτία για την εισαγωγή της εορτής των Τριών Ιεραρχών στην Εκκλησία είναι το εξής γεγονός:
Κατά τους χρόνους της βασιλείας του Αλεξίου του Κομνηνού (1081 - 1118 μ.Χ.), ο οποίος διαδέχθηκε στη βασιλική εξουσία τον Νικηφόρο Γ’ τον Βοτενειάτη (1078 - 1081 μ.Χ.), έγινε στην Κωνσταντινούπολη φιλονικία ανάμεσα σε λόγιους και ενάρετους άνδρες. Άλλοι θεωρούσαν ανώτερο τον Μέγα Βασίλειο, χαρακτηρίζοντάς τον μεγαλοφυΐα και υπέροχη φυσιογνωμία. Άλλοι τοποθετούσαν ψηλά τον ιερό Χρυσόστομο και τον θεωρούσαν ανώτερο από τον Μέγα Βασίλειο και τον Γρηγόριο και, τέλος, άλλοι, προσκείμενοι στον Γρηγόριο τον Θεολόγο, θεωρούσαν αυτόν ανώτερο από τους δύο άλλους, δηλαδή από τον Βασίλειο και τον Χρυσόστομο. Η φιλονικία αυτή είχε σαν αποτέλεσμα να διαιρεθούν τα πλήθη των Χριστιανών και άλλοι ονομάζονταν «Ιωαννίτες», άλλοι «Βασιλείτες» και άλλοι «Γρηγορίτες».
Στην έριδα αυτή έθεσε τέλος ο Μητροπολίτης Ευχαΐτων, Ιωάννης ο Μαυρόπους. Αυτός, κατά την διήγηση του Συναξαριστή, είδε σε οπτασία τους μέγιστους αυτούς Ιεράρχες, πρώτα καθένα χωριστά και στη συνέχεια και τους τρεις μαζί. Αυτοί του είπαν: «Εμείς, όπως βλέπεις, είμαστε ένα κοντά στον Θεό και τίποτε δεν υπάρχει που να μας χωρίζει ή να μας κάνει να αντιδικούμε. Όμως, κάτω από τις ιδιαίτερες χρονικές συγκυρίες και περιστάσεις που βρέθηκε ο καθένας μας, κινούμενοι και καθοδηγούμενοι από το Άγιο Πνεύμα, γράψαμε σε συγγράμματα και με τον τρόπο του ο καθένας, διδασκαλίες που βοηθούν τους ανθρώπους να βρουν τον δρόμο της σωτηρίας. Επίσης, τις βαθύτερες θείες αλήθειες, στις οποίες μπορέσαμε να διεισδύσουμε με το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, τις συμπεριλάβαμε σε συγγράμματα που εκδώσαμε. Και ανάμεσά μας δεν υπάρχει ούτε πρώτος, ούτε δεύτερος, αλλά, αν πεις τον ένα, συμπορεύονται δίπλα του και οι δύο άλλοι. Σήκω, λοιπόν, και δώσε εντολή στους φιλονικούντες να σταματήσουν τις έριδες και να πάψουν να χωρίζονται για εμάς. Γιατί εμείς, και στην επίγεια ζωή που είμασταν και στην ουράνια που μεταβήκαμε, φροντίζαμε και φροντίζουμε να ειρηνεύουμε και να οδηγούμε σε ομόνοια τον κόσμο. Και όρισε μία ημέρα να εορτάζεται από κοινού η μνήμη μας και καθώς είναι χρέος σου, να ενεργήσεις να εισαχθεί η εορτή στην Εκκλησία και να συνταχθεί η ιερή ακολουθία. Ακόμη ένα χρέος σου, να παραδόσεις στις μελλοντικές γενιές ότι εμείς είμαστε ένα για τον Θεό. Βεβαίως και εμείς θα συμπράξουμε για τη σωτηρία εκείνων που θα εορτάζουν τη μνήμη μας, γιατί έχουμε και εμείς παρρησία ενώπιον του Θεού».
Έτσι ο Επίσκοπος Ευχαΐτων Ιωάννης ανέλαβε τη συμφιλίωση των διαμαχόμενων μερίδων, συνέστησε την εορτή της 30ης Ιανουαρίου και συνέγραψε και κοινή Ακολουθία, αντάξια των τριών Μεγάλων Πατέρων.
Η εορτή αυτής της Συνάξεως του Μεγάλου Βασιλείου, του Γρηγορίου του Θεολόγου και του Ιωάννου του Χρυσοστόμου, αποτελεί το ορατό σύμβολο της ισότητας και της ενότητας των Μεγάλων Διδασκάλων, οι οποίοι δίδαξαν με τον άγιο βίο τους το Ευαγγέλιο του Χριστού. Είναι εκείνοι, οι οποίοι εξ’ αιτίας της ταπεινώσεώς τους μπροστά στην αλήθεια, έχουν λάβει το χάρισμα να εκφράζουν την καθολική συνείδηση της Εκκλησίας και ότι διδάσκουν δεν είναι απλώς δική τους σκέψη ή προσωπική τους πεποίθηση, αλλά είναι επιπλέον η ίδια η μαρτυρία της Εκκλησίας, γιατί μιλούν από το βάθος της καθολικής της πληρότητας.
Περί τις αρχές του 14ου αιώνα μ.Χ. ανεγέρθη ναός των Τριών Ιεραρχών κοντά στην Αγία Σοφία Κωνσταντινούπολης, δίπλα σχεδόν στη μονή της Παναχράντου.
Ένα απόγευμα περνούσα από την πλατεία του χωριού και πήγαινα στο σπίτι μου. Βλέπω στο καφενείο πολλούς άνδρες, άλλοι πίνανε κρασί, άλλοι χαρτοπαίζανε. Οι σατανάδες ήταν γύρω-γύρω πάνω στα κεφάλια τους, σε έναν μάλιστα ήταν σαν αρκούδα. Μιά μέρα γύριζα από το χωράφι και περνώντας έξω από την Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου βλέπω ένα σατανά ξαπλωμένο. Τον ρωτώ: ''τι κανείς εδώ''; Και μου απαντά: ''Εγώ κάθομαι εδώ για να μην αφήνω κανένα να κάνει τον σταυρό του''. Μιά φορά ήταν καλοκαίρι, με καλέσανε στο χωριό Κούρσοβο να κηδεύσω κάποιον. Όταν γύρισα στο χωριό μου στο δρόμο οι σατανάδες με πετροβολούσαν. Θέλανε να με σκοτώσουν. Άρχισα να λέγω τους Χαιρετισμούς και διαλύθηκαν σαν καπνός.
παπά-Δημήτρης Γκαγκαστάθης († 29 Ιανουαρίου 1975)
«Αν και μυστηριακά (δια της Θείας Κοινωνίας), δεν μπορούμε να δεχθούμε τον Κύριο, περισσότερο από μία φορά την ημέρα, ωστόσο πνευματικά και νοερά μπορούμε να Τον δεχόμαστε κάθε ώρα και κάθε στιγμή, δια μέσω την εργασίας όλων των αρετών και των εντολών Του και ιδιαιτέρως με την νοερά προσευχή. Και αυτό γιατί, ο Κύριος βρίσκεται κρυμμένος μέσα στις αρετές και τις αγίες Του εντολές και όποιος κάνει μία αρετή ή εντολή, δέχεται αμέσως μέσα στην ψυχή του και τον Κύριο, που είναι κρυμμένος μέσα σ' αυτές».
Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης (✞ 14-07)
Όλη η τέχνη είναι αυτή
ακριβώς. Είτε περπατάς είτε κάθεσαι, είτε στέκεσαι, είτε εργάζεσαι,
είτε βρίσκεσαι στην εκκλησία, άσε τη προσευχή αυτή να γλιστρήσει από τα χείλη
σου “Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησον με” με τη προσευχή αυτή στην καρδιά σου θα
βρεις εσωτερική ειρήνη και γαλήνη σώματος και ψυχής (Άγιος
Σεραφείμ του Σάρωφ)
Η ευχή του Ιησού είναι
εργασία κοινή των αγγέλων και των ανθρώπων. Με την προσευχή αυτή οι άνθρωποι
πλησιάζουν σύντομα την ζωή των αγγέλων. Η ευχή είναι η πηγή όλων των καλών
έργων και αρετών και εξορίζει μακριά από τον άνθρωπο τα σκοτεινά πάθη. Σε
σύντομο χρόνο κάνει τον άνθρωπο ικανό να αποκτήσει τη χάρη του Αγίου Πνεύματος.
Απόκτησε την, και πριν πεθάνεις θα αποκτήσεις ψυχή Αγγελική. Η ευχή είναι θεϊκή
αγαλλίαση. Κανένα άλλο πνευματικό όπλο δε μπορεί να αναχαιτίσει τόσο
αποτελεσματικά τους δαίμονες. Τους κατακαίει όπως η φωτιά τα βάτα. (Οσίου
Παϊσίου Βελιτσκόφσκυ)
Λέγε ακατάπαυστα την
ευχή “Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με” με τη γλώσσα και με τον νου. Όταν η
γλώσσα κουράζεται ας αρχίζει ο νους. Και πάλιν όταν ο νους βαρύνεται, η γλώσσα.
Μόνον να μην παύεις. Λοιπόν όταν ευχόμενος κρατάει τον νου του να μην
φαντάζεται τίποτα, αλλά προσέχει μόνον στα λόγια της ευχής. (Γέρων Ιωσήφ
ο Ησυχαστής)
Δια της ευχής “Κύριε
Ιησού Χριστέ, ελέησόν με” θα κερδίσεις το παν. Δια της ευχής καθαρίζεται ο
άνθρωπος, λαμπρύνεται, αγιάζεται. Η ευχή είναι το σωσίβιο της ψυχής και του
σώματος. Η ευχή είναι η βάση της τελειότητας. Θα λεπτυνθείτε και θα πετάτε με
την ευχή. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος σωτηρίας, καθαρισμού και αγιασμού από την
νοερά προσευχή. Αυτή γέμισε τον παράδεισο από άγιους ανθρώπους (Γέροντας
Αμφιλόχιος Μακρής)
Να λέγεις παιδί μου την ευχή. “Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με”, ημέρα και νύχτα συνέχεια. Η ευχή θα τα φέρει όλα, η ευχή περιέχει τα πάντα: αίτηση, παράκληση, πίστη, ομολογία, θεολογία κλπ. Η ευχή να λέγεται χωρίς διακοπή. Η ευχή θα φέρει ολίγον κατ’ ολίγον ειρήνη, γλυκύτητα, χαρά, δάκρυα. Η ειρήνη και η γλυκύτης θα φέρουν περισσότερον ευχή, και η ευχή κατόπιν, περισσοτέραν ειρήνη και γλυκύτητα κ.ο.κ. θα έρθει στιγμή που αν θα σταματάς την ευχή, θα αισθάνεσαι άσχημα. (Γέροντας Εφραίμ Κατουνακιώτης)
Να λέτε την ευχή. “Κύριε
Ιησού Χριστέ, ελέησόν με”. Να τη λέτε μια-μια λέξη κατανοητά,
καταληπτά. Να μην προχωρείτε στη δεύτερη λέξη, αν δεν καταλάβετε την
πρώτη. Να
τονίζεται περισσότερο το τελευταίο, δηλ ελέησόν με. Θα σας έρθει τώρα στην αρχή
ραθυμία και και ύπνος και μετεωρισμός και αμέλεια αλλά εσείς γρήγορα να
συνέρχεστε. ‘Όταν λέτε την ευχή, να θεωρείτε τον εαυτό σας τώρα στην
αρχή , ότι είσθε στη κόλαση και να φωνάζετε κλαίοντας, ζητώντας το έλεος του
Θεού. Μακριά
από την απόγνωση, από την απελπισία και τα όμοια ταύτα. Κατά
την ώρα της προσευχής να μην δέχεστε ούτε φαντασία, ούτε μορφή, ούτε εικόνα της
Παναγίας και του Χριστού ή άλλου τινός Αγίου, ούτε και τις λέξεις της ευχής να
βλέπετε νοερώς” (Γέροντας Εφραίμ
Κατουνακιώτης)
Μάθετε να εργάζεσθε το κομποσκοινάκι. Το κομποσκοινάκι θα σας οδηγήσει εκεί που εσείς δεν γνωρίζετε σε ανώτερα επίπεδα θα σας οδηγήσει το κομποσκοινάκι. “Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με”
– Έχετε ένα πρόβλημα; «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με»
– Έχετε έναν πειρασμό
με τον άλλον, με τον γείτονα σας, με τους φίλους σας κ.ο.κ. “Κύριε Ιησού
Χριστέ, ελέησόν με”. Η ευχή θα σας δώσει τη λύση του προβλήματος σας λύσιν του
αδιεξόδου όπου ευρίσκεστε. Το κομποσκοινάκι λοιπόν “Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν
με” (Γέροντας Εφραίμ Κατουνακιώτης)
Όλοι οι Άγιοι Πατέρες
φωνάζουν την πρώτη θέση στη ζωή του κάθε χριστιανού την κατέχει η προσευχή.
Θέλεις να κάνεις κατάσταση; Προσεύχου. Θέλεις να σωθείς; Προσεύχου. ‘Όλες οι
προσευχές καλές και άγιες είναι, αλλά η νοερά προσευχή, είναι η βασίλισσα
αυτών. “Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με”. Απ’ αυτήν τη μικρούλα αλλά παντοδύναμη
προσευχή, ξεκίνησαν οι Άγιοι Πατέρες και έγιναν φωστήρες της εκκλησίας. Λέγε
συνεχώς όσο μπορείς περισσότερες φορές την ημέρα και τη νύχτα αυτή την ευχούλα
και αυτή θα σε διδάξει αυτά που θέλεις, αυτά που δεν γνωρίζεις. Βιάσου σ’ αυτήν
την ευχούλα (Γέροντας Εφραίμ Κατουνακιώτης)
Η ευχή μας φέρνει
κοντά στον Χριστό. Κάποτε μου ήρθε (να εξομολογηθεί)
ένας μεγαλόσχημος.
Μου είπε: Έχω φθάσει,
Αββά σε απόγνωση. Δεν βλέπω καμιά αλλαγή στο καλύτερο. Πως θα
βελτιωθώ; Πώς θα πεθάνω για την αμαρτία; Αισθάνομαι την πλήρη αδυναμία μου.
Υπάρχει άραγε ελπίδα σωτηρίας.
Βεβαίως υπάρχει. Λέγε
όσο πιο πολύ μπορείς την ευχή. Και άφησε τα πάντα στα χέρια του θεού. Και ποια
η ωφέλεια από την ευχή όταν δε συμμετέχει ο νους και η καρδιά; Τεράστια
ωφέλεια. Είναι γνωστό ότι η «ευχή» έχει πολλές βαθμίδες: από την απλή προφορά
των λέξεων της «ευχής» μέχρι την «ευχή» την θαυματουργική. Μα έστω και στην
κατώτατη βαθμίδα να βρισκόμαστε και αυτό για μας είναι ψυχικά πολύ ωφέλιμο και
σωτήριο. Από τον άνθρωπο που λέγει την «ευχή» φεύγουν οι δυνάμεις του εχθρού
μας. Και ο άνθρωπος αυτός γρήγορα ή αργά οπωσδήποτε θα σωθεί.
Αναστήθηκα! Αναστέναξε
ο Μεγαλόσχημος. Από δω και πέρα δεν πρόκειται πια να πέσω σε ακηδία και
απόγνωση. Το λέγω λοιπόν και το επαναλαμβάνω: λέτε την «ευχή». ’Έστω
και μόνο με το στόμα. Και ο Κύριος δεν θα σας αφήσει (Στάρετς
Βαρσανούφιος της Όπτινα)
Δεν πρέπει να αφήνουμε
την ευχή. Όταν μας δίνεται η ευκαιρία, να τη λέμε. Να μην τριγυρίζει ο νους μας
στα μάταια. Με την ευχή ο νους αναπαύεται και αγάλλεται. Ο νους του ανθρώπου
πρέπει να ασχολείται με την ευχή και να μην τρέχει στα μάταια. (Γέροντας
Παϊσιος)
Πρέπει συνεχώς
αδιαλείπτως να λέμε την ευχή. Μέσα στη καρδιά μας και το νου μας
πρέπει να μείνει μόνο το όνομα του Χριστού μας. Γιατί
όταν εμείς αφήνουμε την προσευχή, την επικοινωνία μας με το Θεό, τότε ο
διάβολος με λογισμούς αρχίζει και μας ζαλίζει και δεν ξέρουμε πλέον ούτε τι
θέλουμε, ούτε τι λέμε , ούτε τι κάνουμε. (Γέροντας
Παϊσιος)
Να λέγωμεν συνεχώς την
ευχήν, είτε με το νουν, είτε με το στόμα. Η ευχή, το παντοδύναμον όπλον δεν
αφήνει την αμαρτία να εισέλθει. Ο διάβολος καίεται από το όνομα του Ιησού
Χριστού, δια τούτο πασχίζει με κάθε τρόπον να σταματήσει την ευχή. (Γέροντας
Εφραίμ Φιλοθεϊτης)
Λέγε την ευχή: αγιάζει το
στόμα, αγιάζει ο αέρας, αγιάζει ο τόπος που λέγεται, Οι δαίμονες βάζουν χίλια
εμπόδια δια να μην προσευχηθεί ο άνθρωπος, επειδή όλες οι παγίδες, όλα τα δίκτυα
των δαιμόνων καταστρέφονται δια της προσευχής. Άπειρες φορές οι
δαίμονες δια στόματος δαιμονισμένων ομολόγησαν ότι καίονται από την ενέργεια
της ευχής. (Γέροντας Εφραίμ Φιλοθεϊτης)
Η κάτωθι σύντομος
προσευχή είναι παντοδύναμο όπλο κάθε χριστιανού: « Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν
με» «Υπεραγία Θεοτόκε, σώσον ημάς». Λέγε αδερφέ μου με τα χείλη και με την
καρδιά σου συνεχώς τα σωτήρια αυτά λόγια, διότι φωτίζουν τον νου, γαληνεύουν
την καρδιά, καίουν την αμαρτία, μαστίζουν και εκδιώκουν τους δαίμονας.
Το κομποσκοίνι δεν
μπορεί και δεν πρέπει να είναι κάτι διακοσμητικό, ούτε κάτι που θα μας φέρει
γούρι. Αντίθετα, χρειάζεται για να μας θυμίζει τη προσευχή και, σαν τέτοιο,
είναι μια άγια και θεία παρουσία στη ζωή μας. Συγκεκριμένα το κομποσκοίνι είναι
φτιαγμένο για να κάνουμε την αδιάλειπτη προσευχή, αυτή που λέγεται αδιάκοπα,
σύμφωνα με την προτροπή του απ. Παύλου « αδιαλείπτως προσεύχεσθε». Φυσικά την
«ευχή» αυτή μπορούμε να την λέμε και χωρίς κομποσκοίνι., με το νου μας και
μάλιστα όσο συχνότερα είναι δυνατό. Η προσευχή, που είναι η
συνομιλία με το Θεό, μας χαρίζει ηρεμία, ψυχική γαλήνη και διώχνει το άγχος από
τη ζωή μας.
Κάποτε ο Γέροντας Νεκτάριος Βιτάλης είχε πει.....""Να θυμάσαι ότι το τέκνον σου το πνευματικό που γράφεις στο πετραχήλι σου δεν το γράφεις με μελάνι ανθρώπινο αλλά με το Αίμα Του Χριστού και τα δάκρυα της προσευχής σου."
Αν τα πνευματικοπαίδια σου πονάνε, θα πρέπει να πονάς το ίδιο, αν χαίρονται να χαίρεσαι, αν απογοητεύονται να τα στηρίζεις, αν πέφτουν να τρέχεις να τα σηκώνεις, αν λυπούνται να διώχνεις την λύπη τους, αν τρέχουν εσύ να τα κρατάς, αν παίρνουν λάθος δρόμο να δείχνεις με το παράδειγμά σου τον σωστό, πάντα να προσεύχεσαι γι' αυτά κάθε βράδυ, κάθε βράδυ να τα ονοματίζεις στην προσευχή σου, 10 είναι; 100; 500; 1000; Όσα ονόματα και αν είναι εσύ να τα στέλνεις στον Κύριο κάθε βράδυ.
Πρόσεχε.... Ακόμα και αν σε ξεχνούν εσένα ή τις συμβουλές σου, ακόμα και αν τα βλέπεις σπάνια, πάντοτε να τα μνημονεύεις διότι είναι ένα κομμάτι από Τον Χριστό το οποίο σου έχει δωρίσει, ένα παιδί Του Θεού που ψάχνει πατέρα, αδερφό, φίλο, μυσταγωγό και ακουμπά επάνω σου την ψυχή του.