Σε ένα μικρό εξωκλήσι στο ανατολικότερο άκρο της Κρήτης, στο ακρωτήρι Κάβο Σίδερο, στους χώρους της ναυτικής βάσης Κυριαμαδίου, κάθε χρόνο στις 4 Φεβρουαρίου τιμάται με ιδιαίτερη λαμπρότητα ο Άγιος Ισίδωρος των Κρητικών. Το φημισμένο πανηγύρι στο φερώνυμο εξωκκλήσι της Ιεράς Σταυροπηγιακής Μονής Παναγίας Ακρωτηριανής είναι από τα μεγαλύτερα που γίνονται στην περιοχή της Σητείας και τιμάται από τις πολιτικές και στρατιωτικές Αρχές του Λασιθίου.
Πολλοί ιστορικοί έχουν συσχετίσει την ίδρυση της Παναγίας της Ακρωτηριανής με το μοναστήρι του Αγίου Ισιδώρου στο Κάβο Σίδερο (το «Σαμώνιον» ακρωτήριο που αναφέρεται στις Πράξεις των Αποστόλων, Πρ. 27,7). Όμως, πρόσφατη ανασκαφή αποκάλυψε τα υπολείμματα του παλιού ναού του Αγίου Ισιδώρου και οστά μοναχών, γεγονός που αποδεικνύει ότι στην περιοχή αυτή λειτούργησε άλλη μικρή ανεξάρτητη μονή.
Οι πύλες της ναυτικής βάσης ανοίγουν την παραμονή της γιορτής, και οι επισκέπτες μεταφέρονται με εκατοντάδες οχήματα από πολλές περιοχές της ανατολικής Κρήτης και του Ηρακλείου στο μοναδικό τοπίο άγριας φυσικής ομορφιάς το οποίο έχει σμιλεύσει η αλμύρα και η θάλασσα
Κοντά στο ναό του Αγίου Ισίδωρου υψώνεται το επιβλητικό κτήριο του φάρου, ύψους 15 m, που λειτουργεί σήμερα και χτίστηκε το 1880 από τη Γαλλική Εταιρεία Φάρων. Ο φάρος και η παρακείμενη κατοικία του φύλακα καταστράφηκαν το 1941 από τους Γερμανούς και ξαναχτίστηκαν το 1948. Η πρόσβαση στο φάρο απαγορεύεται, καθώς είναι ναυτική βάση.
Πανηγύρι με Σητειακούς βιολατόρους
Οι ηλικιωμένοι θυμούνται τα πανηγύρια που ξεκινούσαν την παραμονή της γιορτής του Αγίου Ισίδωρου με Σητειακούς βιολατόρους. Από την πόλη της Σητείας και από όλα τα πλησιέστερα χωριά, οι προσκυνητές φρόντιζαν να φτάσουν αποβραδίς μέσα από μια δύσκολη διαδρομή από την Ερημούπολη, για δύο ώρες περίπου, ακολουθώντας τα παλιά μονοπάτια. Οι περισσότεροι προτιμούσαν να πάνε με καΐκι και να προσεγγίζουν τον κοντινό όρμο.
Μέχρι και τη δεκαετία του 1970, που δεν ήταν πολύ εύκολη υπόθεση η μετάβαση, η νυχτερινή διαδρομή αποτελούσε ένα από τα πιο σημαντικά λατρευτικά γεγονότα της επαρχίας Σητείας. Στα παλιά κελιά διέμεναν όλοι οι προσκυνητές ανάβοντας μεγάλες φωτιές στην κρύα νύχτα του Φλεβάρη. Τα καζάνια, που τα μετέφεραν με καΐκι μαζί με τον ηγούμενο και τους καλογέρους από τη Μονή Τοπλού, στήνονταν αποβραδίς και πρόσφεραν το δείπνο όπως και το γεύμα ανήμερα της γιορτής. Αν ο καιρός το επέτρεπε οι ψαράδες φρόντιζαν με την ψαριά τους να ταΐσουν τους προσκυνητές.
Ο Όσιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης
Ο Όσιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης ή Ισίδωρος Πηλουσίου γεννήθηκε κατά το 350 μ.Χ. στο Πηλούσιο της Αιγύπτου από γονείς ευγενείς και θεοφιλείς. Ονομάζεται Πηλουσιώτης επειδή πιθανώς ασκήτευσε και ήταν ηγούμενος μονής κοντά στο αρχαίο Πηλούσιο (το σημερινό Πορτ Σάιντ). Ασχολήθηκε με τη μελέτη των Γραφών και την υπεράσπιση της Ορθοδοξίας.
Ο Ισίδωρος έγινε σύντομα διάσημος από τα έργα του. Ασχολήθηκε με την υπόθεση του Νεστόριου, του οποίου ήταν αντίπαλος. Η διδασκαλία του Ισιδώρου αναφέρεται σε δογματικά θέματα. Πίστευε ότι ο μοναχισμός είναι το ιδεώδες της χριστιανικής τελειότητας και θεωρούσε ότι τρία πράγματα είναι απαραίτητα για τη σωτηρία της ψυχής: η προσευχή, η αρετή και η πίστη. Ο αντιρρητικός του λόγος απευθύνεται εξίσου προς τους Ιουδαίους και τους εθνικούς. Η χριστολογία του είναι πλησιέστερη προς τη σχολή της Αντιόχειας, παρά προς τη σχολή της Αλεξάνδρειας. Κατά το Λεξικό της Σούδας, ο Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης συνέγραψε τρεις χιλιάδες επιστολές, που είναι αφιερωμένες στην ερμηνεία της Αγίας Γραφής, ενώ, σύμφωνα με τον Νικηφόρο Κάλλιστο, οι επιστολές του φτάνουν τις δέκα χιλιάδες. Τα έργα του, που παρουσιάζουν και μεγάλο ιστορικό ενδιαφέρον, περιέχονται στην Patrologia Graeca του Migne. Η μνήμη του Αγίου Ισιδώρου του Πηλουσιώτη εορτάζεται στις 4 Φεβρουαρίου.
ΤΟ "ΒΡΟΥΒΟΛΟΗΜΑ" ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΕΘΙΜΟ
Προσκυνητές μαζεύουν γιαλοράδικο και αγριαγκινάρες
Οι προσκυνητές συνδυάζουν την επίσκεψή τους στον Άγιο Ισίδωρο στο ακρωτήρι Κάβο Σίδερο με το μάζεμα άγριων λαχανικών, όπως της αγριαγκινάρας που αυτή την εποχή αφθονεί, και του γιαλοράδικου, όπως λένε στην περιοχή το σταμναγκάθι. Το «βρουβολόημα» του Αγίου Ισιδώρου αποτελεί έθιμο, αφού μία και μοναδική φορά το χρόνο μπορούν να επισκεφτούν την περιοχή που βρίσκεται μέσα στη ναυτική βάση. Ελάχιστοι είναι οι επισκέπτες που επιστρέφουν με άδειες τσάντες. Παρά το γεγονός ότι είναι εκατοντάδες οι επισκέπτες και οι γεμάτες τσάντες με γιαλοράδικο, η περιοχή διαθέτει μεγάλες ποσότητες και ικανοποιεί όλους τους προσκυνητές.
Του Λεωνίδα Κουδουμογιαννάκη
ΝΑ ΈΧΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΥΛΟΓΙΆ ΤΟΥ ΒΟΉΘΕΙΑ ΜΆΣ.
