«Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται
εν τω μέσω της νυκτός, και μακάριος ο δούλος, ον ευρήσει γρηγορούντα. Ανάξιος
δε πάλιν ον ευρήσει ραθυμούντα. Βλέπε ουν, ψυχή μου, μη τω ύπνω κατενεχθείς,
ίνα μη τω θανάτω παραδοθείς και της βασιλείας έξω κλεισθείς. Αλλά ανάνηψον
κράζουσα· Άγιος, Άγιος, Άγιος ει ο Θεός ημών, διά της Θεοτόκου ελέησον ημάς».
ΑΝ ΒΙΑΖΕΣΑΙ ΝΑ ΔΕΙΣ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ, ΑΡΧΙΣΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ. ΕΙΝΑΙ Ο ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΟΣ ΔΡΟΜΟΣ.
Δευτέρα 14 Απριλίου 2025
ΙΔΟΥ, Ο ΝΥΜΦΙΟΣ ΕΡΧΕΤΑΙ!
Κυριακή 13 Απριλίου 2025
ΑΓΙΟΣ ΠΑΪΣΙΟΣ: ΤΟ ΑΝΕΞΗΓΗΤΟ ΘΑΥΜΑ ΠΟΥ ΕΣΩΣΕ ΤΗ ΖΩΗ ΤΗΣ ΡΟΥΛΑΣ ΚΟΡΟΜΗΛΑ!
Άγιος Παΐσιος: Το ανεξήγητο
θαύμα
που έσωσε τη ζωή της Ρούλας
Κορομηλά
Η Ρούλα Κορομηλά έχει μοιραστεί δημόσια μια
συγκλονιστική εμπειρία που αποδίδει σε θαύμα του Αγίου Παϊσίου. Κατά τη
διάρκεια της εκπομπής της «Μπράβο Ρούλα» στο κανάλι Epsilon, αποκάλυψε ότι
πέρασε μια περίοδο κατά την οποία ήταν καθηλωμένη σε αναπηρικό αμαξίδιο λόγω
σοβαρών προβλημάτων υγείας. Η ίδια δήλωσε: «Ο Άγιος Παΐσιος με σήκωσε...».
Η παρουσιάστρια αναφέρθηκε στην πνευματική στήριξη που ένιωσε από τον Άγιο Παΐσιο κατά τη διάρκεια αυτής της δύσκολης περιόδου, εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη της για την καθοδήγηση και την αρωγή που έλαβε. Η εξομολόγησή της συγκίνησε το τηλεοπτικό κοινό, υπενθυμίζοντας πως ακόμα και στις πιο σκοτεινές στιγμές, η πίστη μπορεί να αποτελέσει φως και δύναμη.
Η εμπειρία αυτή της Ρούλας Κορομηλά αποτελεί ένα
παράδειγμα της βαθιάς επιρροής που μπορεί να έχει η πίστη στη ζωή ενός
ανθρώπου, ιδιαίτερα σε περιόδους δοκιμασίας.
Στη διάρκεια της εκπομπής αναφέρθηκε στο παρακάτω περιστατικό που συνέβη όταν η παρουσιάστρια αντιμετώπιζε σοβαρό πρόβλημα υγείας.
“Πριν από 10 χρόνια ήμουν στην παραλία, κάπου στη
Χαλκιδική. Είχα τα παιδιά μου και παίζαμε με τα κουβαδάκια, με την άμμο κλπ.και
ακούω μια φωνή από πίσω μου… “Γιώργο”! Γυρνάω και βλέπω έναν άνθρωπο… και λέω
“Ποια είσαι”;
Και μου λέει “Είμαι η
Ρούλα”. Δε σε κατάλαβα! Καταλαβαίνεις τι λέμε τώρα; Ήταν τόσο άρρωστο το
κορίτσι αυτό! Μετά από τόσες προσπάθειες για να κάνεις παιδί, δεν ήταν για κάτι
άλλο… Ήθελες να γίνεις μαμά ρε γαμ…ο! Αυτό… Και φύγαμε και πήγαμε το βράδυ μαζί
στο μοναστήρι του Αγίου Παϊσίου και καθίσαμε μαζί με την ηγουμένη και τις
καλόγριες, κάναμε μια παράκληση και η Ρούλα σηκώθηκε. Ήρθε στο καρεκλάκι -ήταν
ακόμα στο αναπηρικό- και σηκώθηκε το κορίτσι μου!
ΠΡΟΚΟΠΗΣ ΑΓΑΘΟΚΛΕΟΥΣ: Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ QUEEN ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΦΙΝΑΛΕ ΤΗΣ ΣΕΙΡΑΣ!
Ο ηθοποιός μας μιλά στο Queen.gr λίγο πριν το
μεγάλο φινάλε της σειράς Άγιος Παΐσιος από τα Φάρασα στον Ουρανό, στο Mega. Ο
Προκόπης Αγαθοκλέους είναι το τηλεοπτικό πρόσωπο της χρονιάς με έναν ρόλο που
επηρέασε τη ζωή του και όχι μόνο την καριέρα του.
Υπάρχουν στιγμές στη ζωή του κάθε ανθρώπου καθοριστικές για όλη του την ύπαρξή. Μία από αυτές για τον Προκόπη Αγαθοκλέους ήταν η γνωριμία του με τη σύζυγό του Μαρίνα Μανδρή αλλά και η γέννηση των παιδιών τους, της Δάφνης και του Κίμωνα.
Στην επαγγελματική του ζωή μετά από επιτυχίες στο θέατρο αλλά και την τηλεόραση, η πιο καθοριστική είναι εδώ και δύο χρόνια η σειρά Άγιος Παΐσιος από τα Φάρασα στον Ουρανό στο Mega, υποδυόμενος τον Άγιο και μία από τις σημαντικότερες μορφές της Ορθοδοξίας.
Φέτος όμως στον δεύτερο κύκλο, το κύμα αγάπης και θαυμασμού από τον απλό κόσμο αλλά και τους συναδέλφους του, υπήρξε πρωτόγνωρο. Σε μία τηλεοπτική παραγωγή - ορόσημο της φετινής τηλεοπτικής σεζόν.
Με τον ηθοποιό μιλάμε στο Queen.gr λίγες ώρες πριν το μεγάλο φινάλε της σειράς την Κυριακή 13 Απριλίου (21.50) και μία ανάσα πριν τη Μεγάλη Εβδομάδα. Μετά από μία 5ετία μελέτης, έρευνας, ακόμη και μοναστικής ζωής για ένα διάστημα, ήρθε η στιγμή να αποχωριστεί και ο ίδιος έναν ρόλο και έναν χαρακτήρα που του άλλαξε όλη του τη σκέψη.
Θα το καταλάβεις και από τον λόγο του, την
παραστατικότητα που έχει όταν μας εκφράζει τα συναισθήματά του, ακόμη και όταν
μας διηγείται ένα περιστατικό που αφορούσε τη μετάβαση από τη ζωή στον θάνατο
και του «ξεκλείδωσε» το μυαλό του πριν τα γυρίσματα.
- Πώς
ορίζετε την επιτυχία; Κάποιοι καλλιτέχνες την ορίζουν από την αποδοχή του
κοινού, άλλοι από την αποδοχή των συναδέλφων τους, ενώ κάποιοι θεωρούν πως όταν
εκπληρώνουν καθορισμένους προσωπικούς στόχους, έχουν πετύχει και δε χρειάζονται
τίποτε άλλο.
- Η επιτυχία δεν αφορά μόνο στη δουλειά μου. Επιτυχία για εμένα, είναι η ανατροφή που θα δώσω στα δύο παιδιά μου. Αυτή είναι η πρώτη και η σημαντικότερη επιτυχία μου. Να καταφέρουν μεγαλώνοντας να γίνουν δύο άνθρωποι σε αυτή την κοινωνία που να μπορούν να προσφέρουν με ανιδιοτέλεια και αγάπη και να μπορούν να θέτουν παράλληλα όρια στους εαυτούς τους και στους άλλους. Όσο αφορά στη δουλειά μου, θα σου έλεγα, πως επιτυχία είναι η αποδοχή του κόσμου. Τι μπορείς να κάνεις χωρίς αυτήν; Κάνω ένα επάγγελμα που αφορά στη θέαση, ένα επάγγελμα που απευθύνεται στον κόσμο, είτε αφορά μία θεατρική παράσταση, είτε μία τηλεοπτική σειρά. Μεγαλύτερη επιτυχία και από αυτή, θεωρώ όμως την αποδοχή των συναδέλφων μου. Η αγάπη και η εκτίμηση που θα δείξουν στο πρόσωπό μου. Και να για να τη δείξουν θα πρέπει να κατευναστεί ο όποιος ανταγωνισμός, ή το όποιο πάθος.
Ο ανταγωνισμός πολλές φορές είναι και συνώνυμος του εγωισμού. Τις περισσότερες φορές είναι δύο όμοιες έννοιες.
Όμως όταν λαμβάνω μηνύματα, αγάπης, θαυμασμού, αγκαλιάς από τους συναδέλφους
μου, νιώθω πάρα πολύ ωραία, νιώθω ευγνωμοσύνη.
- Αυτό που ζείτε το τελευταίο διάστημα με την αγάπη του κόσμου προς το πρόσωπό σας και τον σεβασμό των συναδέλφων σας, λόγω της σειράς, είναι πρωτόγνωρο και πολύ μαζικό. Πολλοί διαφορετικοί άνθρωποι, διαφορετικών επίσης ηλικιών, χωρίς απαραίτητα να είναι θρησκόληπτοι, σας εκφράζουν τον θαυμασμό τους. Πώς το διαχειριστήκατε;
- Ήθελα και θέλω ακόμη λίγο χρόνο για να το διαχειριστώ όλο αυτό μέσα μου. Είναι πολύ μεγάλο αυτό το κύμα της αγάπης. Αρχικά, περίμενα πως η σειρά μας θα «αγκαλιαζόταν» από τον κόσμο. Δουλεύαμε από την πρώτη στιγμή με πολλή αγάπη και κόπο για όλη αυτή την παραγωγή, πηγαίναμε εξαρχής για κάτι πολύ υψηλό. Και ήμουν σίγουρος πως με το σενάριο που είχαμε στα χέρια μας και την παραγωγή, με τη σκηνοθεσία, με τα φώτα με όλα τα πρακτικά δηλαδή, πως η σειρά θα έχει πολύ μεγάλη απήχηση στον κόσμο. Αυτό όμως που συμβαίνει τώρα, είναι συλλογικό αίσθημα, δημιουργείται συλλογική μνήμη.
Η σειρά καταπιάνεται με τον βίο ενός Αγίου, ο οποίος ας μη ξεχνάμε ότι Εκοιμήθη το 1994 και Αγιοκατάτχθηκε το 2015. Μεταξύ αυτών των δύο υπάρχει μία σύντομη χρονική αλληλουχία. Ακριβώς γιατί ο Άγιος Παΐσιος αγαπήθηκε και αγαπιέται από εκατομμύρια κόσμου. Και ο λόγος που συνέβη αυτό, ήταν γιατί όταν ο Άγιος βρισκόταν εν ζωή και μετά την κοίμησή του όπως λένε χιλιάδες πιστοί του, συνεχίζει να βοηθά και να αγαπά τον κόσμο.
Αυτό λοιπόν που γίνεται με τη σειρά είναι τόσο
μεγάλο, γιατί το ίδιο μεγάλος ήταν ο ίδιος ο βίος του Αγίου και η προσφορά του.
- Ο τρόπος, η γλώσσα που γράφτηκε το σενάριο έκανε και πιο θελκτικό το περιεχόμενο και το θέμα της σειράς προς τις πιο μικρές ηλικίες, στους νέους που δεν είναι τόσο κοντά στην Εκκλησία και στην θρησκεία μας;
- Αξίζουν συγχαρητήρια για
αυτό, στον σεναριογράφο μας Γιώργο Τσιάκκα. Κατάφερε έναν βίο πολυσχιδή,
μεγάλο, πολύμορφο, να τον περικλείσει όσο πιο ουσιαστικά μπορούσε με το σενάριό
του. Για αυτό και δεν μπορούσε να μην αφορά και στον νέο κόσμο. Γιατί και ο ίδιος
ο Άγιος Παΐσιος μιλούσε και συνεχίζει να μιλά στις ψυχές τους. Είναι
εκατοντάδες τα μηνύματα που λαμβάνω από νέους ανθρώπους.
- Ποιος ήταν ο μεγαλύτερος φόβος, ο μεγαλύτερος κίνδυνος στην προσέγγιση του ρόλου; Πώς αποφύγατε την υπερβολή;
- Ο πρώτος και
μεγαλύτερος κίνδυνος για εμένα, ήταν να προσεγγίσω τον ρόλο μου, επιφανειακά.
Δηλαδή να τον υποδύομαι χωρίς να τον έχω «γνωρίσει». Κατάφερα όμως να τον
«γνωρίσω» μέσα από μία μεγάλη μελέτη που έκανα, από πρόσωπα που τον είχαν
συναντήσει, μέσα από Πατέρες και μοναχούς της Εκκλησίας που είχαν ζήσει δίπλα
του, αλλά και μέσα από τα λιγοστά οπτικοακουστικά υλικά. Αυτά που είναι
αληθινά, γιατί κυκλοφορούν και πολλά το τελευταίο διάστημα, λόγω και της
επιτυχίας της σειράς, που δεν είναι αληθινά.
Λίγο πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα και ενώ ήμουν προβληματισμένος, με πλησίασε ένας από τους Πατέρες του Αγίου Όρους και μου είπε: «Προκόπη, ο Άγιος ήταν ένας πολύ απλός άνθρωπος». Και με αυτή του την πρόταση, ήταν σα να μου απαντούσε στους προβληματισμούς μου.
Και συνέχισε
λέγοντας: «Έκανε αστεία, γελούσε, δούλευε, περπατούσε…». Άρχισε να μου λέει
απλά πράγματα που με βοήθησαν για τον ρόλο, τα οποία θα τα είχα ξεχάσει, με
δεδομένο ότι υποδύομαι έναν Άγιο. Θα σας πω και ένα ακόμη περιστατικό. Είχα
συναντήσει έναν μαθητή του στην Καψάλα του Αγίου Όρους, τον πατέρα Ευθύμιο και
τον ρώτησα πολύ αυθόρμητα εκείνη τη στιγμή, για το πώς γελούσε ο Άγιος Παΐσιος.
Και μου απάντησε: «Με την ψυχή του». Όλα αυτά τα μικρά, είναι που έκαναν
τελικά, όλο αυτό το μεγάλο.
- Πριν από
τη σειρά, ήσασταν ένας άνθρωπος που βρισκόταν κοντά στην εκκλησία και τη
θρησκεία;
- Γεννήθηκα και μεγάλωσα σε ένα μικρό χωριό έξω από τη Λεμεσό που είχε μόνο 300 κατοίκους. Είχαμε έναν γλυκύτατο ιερέα που μας είχε αγκαλιάσει όλους και ως παιδί πήγαινα στην εκκλησία, ήταν μέρος της ζωής μου. Μεγαλώνοντας απομακρύνθηκα πολύ, ειδικά στα φοιτητικά μου χρόνια που ήταν η περίοδος της αναζήτησης άλλων πραγμάτων. Αυτή όμως η ανάγκη, αυτή η παιδική ψυχή, με κάποιον τρόπο ξαναγύρισε. Δεν θα έλεγα όμως ότι είμαι θρησκόληπτος, ότι ακολουθώ κατά γράμμα τους κανόνες και το δόγμα. Αλλά είναι πολλές φορές στη ζωή μου που επικαλούμαι τον Άγιο και τον Θεό και ζητώ τη βοήθειά τους. Γιατί καταλαβαίνω, ότι εμείς οι άνθρωποι κουβαλάμε μέσα μας πολύ σκοτάδι. Και επειδή έχουμε αυτό το σκοτάδι και τα πάθη μας, κάποιες φορές μπορεί να συμπεριφερθούμε άσχημα προς τους άλλους ανθρώπους. Πιάνω αρκετές φορές και τον εαυτό μου να το κάνω, για αυτό και χρειάζομαι να πάρω αυτή τη δύναμη. Για αυτό την επικαλούμαι. Είναι ανάγκη μου, με βοηθά.
Κάποιες φορές μπορεί να χλευαστώ από τους άλλους
επειδή προσεύχομαι, γιατί έχει περάσει στην κοινωνία μας, ένας ορθολογιστικός
τρόπος σκέψης, τον οποίο ωστόσο συμμερίζομαι. Ο κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα
να επιλέξει τον τρόπο με τον οποίο θέλει να ζήσει.
- Ποια είναι η στιγμή, ενδεχομένως και η σκηνή εκείνη που για εσάς είναι σημαντική στο επεισόδιο του φινάλε της σειράς. Κάτι που εσάς σας άγγιξε και σας επηρέασε πολύ και αντίστοιχα θα επηρεάσει και εμάς όταν το δούμε.
- Είναι η αρχοντιά με την οποία βάδιζε ο Άγιος Παΐσιος προς το τέλος της ζωής του. Χρησιμοποιώ τη λέξη «αρχοντιά» με το θετικό της πρόσημο, γιατί ήταν φωτισμένος. Και αυτό με συγκινούσε πάντα, πάρα πολύ. Έζησα αυτή τη φώτιση του τέλους και με έναν γείτονά μου, ο οποίος αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας. Είχε αρρωστήσει και ήξερε πως τις επόμενες ημέρες δεν θα ήταν στη ζωή. Είχα πάει να τον δω και η κουβέντα μαζί του, μου «ξεκλείδωσε» και τη δική μου αναζήτηση ως ηθοποιός για το τέλος που έπρεπε και εγώ να υποδυθώ με τον ρόλο μου. Και ενώ ήταν καταβεβλημένος, όταν τον ρώτησα για το πώς αισθάνεται, το πρόσωπό του έλαμψε – δεν θα την ξεχάσω ποτέ αυτή την εικόνα – και μου απάντησε με χαρά «Προκόπη μου, ότι θέλει ο Κύριος. Και να σου πω κάτι. Υπάρχουν νέοι άνθρωποι που ταλαιπωρούνται με την υγεία τους».
Διαβάζοντας λοιπόν στη συνέχεια και τις μαρτυρίες για το τέλος του Παΐσου στη Σουρωτή Θεσσαλονίκης, είχα αυτή την εικόνα και αυτόν τον διάλογο στο μυαλό μου. Ο θάνατος είναι αναπόφευκτος στη ζωή μας και χρειάζεται να τον αντιμετωπίσουμε με γενναιότητα και αρχοντιά.
Στην σκηνή του τέλους, ήταν στο πλάι μου 10 καταπληκτικές ηθοποιοί που υποδύθηκαν τις μοναχές, αφού σύμφωνα και με τις μαρτυρίες, ήταν στο πλευρό του μέχρι το τέλος. Είχαμε μία απίστευτη χημεία μεταξύ μας εκείνη τη στιγμή, μία σχεδόν μεταφυσική αλληλεπίδραση.
Τη συγκεκριμένη λήψη τη γυρίσαμε 4 φορές για να την
έχουμε και από διαφορετικές γωνίες και θυμάμαι πως κάθε φορά βιώναμε το ίδιο
συναίσθημα, την ίδια μεγάλη συγκίνηση. Ήταν όμως μία συγκίνηση που περιείχε μία
φωτισμένη χαρά.
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΟΥΡΟΖ ΑΝΤΩΝΙΟΣ BLOOM: ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ- Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΣΤΗ ΜΟΝΑΞΙΑ!
Κυριακή
των Βαΐων: Η είσοδος του Κυρίου στη
μοναξιά
(† Μητροπολίτης Σουρόζ
Αντώνιος Bloom)
Σήμερα
ο Χριστός εισέρχεται στο μονοπάτι της
οδύνης Του αλλά και της φοβερής εκείνης
μοναξιάς που θα τον περιβάλλει καθ’
όλη την εβδομάδα των Παθών [1].
Η
μοναξιά αρχίζει με μια παρεξήγηση: ο
λαός περιμένει ότι η είσοδος του Κυρίου
στα Ιεροσόλυμα θα είναι η θριαμβευτική
διέλευση ενός πολιτικού αρχηγού, ενός
ηγέτη που θα ελευθερώσει το λαό του από
την καταπίεση και τη δουλεία, από αυτό
που εκείνοι θεωρούν ως «α-θεΐα» – καθώς
η λατρεία των ειδώλων αποτελεί την
άρνηση του ζώντος Θεού. Η μοναξιά θα
γίνει ακόμη βαρύτερη, όταν ούτε οι
μαθητές Του θα είναι σε θέση να Τον
κατανοήσουν. Όταν κατά τον Μυστικό
Δείπνο, ο Χριστός θα τους μιλήσει για
τελευταία φορά, εκείνοι θα αμφιβάλλουν
διαρκώς για το ακριβές νόημα των λόγων
Του. Και αργότερα, όταν θα μπει στον Κήπο
της Γεθσημανή λίγο πριν από τον φρικτό
θάνατο που πρόκειται να αντιμετωπίσει,
οι πιο έμπιστοι μαθητές Του, ο Πέτρος,
ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης, θλιμμένοι,
κουρασμένοι και χωρίς ελπίδα, θα αφεθούν
να αποκοιμηθούν. Το αποκορύφωμα της
μοναξιάς θα είναι η κραυγή του Χριστού
πάνω στο Σταυρό: «Θεέ
μου, Θεέ μου, ἱνατί με ἐγκατέλιπες».
Εγκαταλειμμένος από τους ανθρώπους,
απορριμένος από τον λαό του Ισραήλ,
είναι τώρα αντιμέτωπος με τη ακραία
ερημιά και πεθαίνει χωρίς Θεό, χωρίς
ανθρώπους, μόνος, με μόνη την αγάπη Του
για τον Θεό και την αγάπη Του για το
γένος των ανθρώπων· πεθαίνει για χάρη
του και για τη δόξα του Θεού.
Η σημερινή θριαμβευτική Του είσοδος είναι και η αρχή του Πάθους Του. Ο κόσμος περίμενε αρχηγό και βασιλιά και βρίσκει τον Σωτήρα των ψυχών τους. Τίποτε δεν χολώνει τον άνθρωπο τόσο πολύ όσο η ελπίδα που χάθηκε, που διαψεύσθηκε· κι αυτό εξηγεί γιατί οι άνθρωποι που μπόρεσαν να Τον υποδεχθούν με τόση θέρμη, εκείνοι που υπήρξαν αυτόπτες μάρτυρες της ανάστασης του Λαζάρου και είχαν δει τα θαύματά Του, εκείνοι που είχαν ακούσει τη διδασκαλία Του και θαύμαζαν την κάθε Του λέξη όντες έτοιμοι να γίνουν μαθητές Του τον «καλό» καιρό, απομακρύνθηκαν από κοντά Του την ώρα του πάθους και Του γύρισαν την πλάτη· λίγες ημέρες δε μετά φώναξαν «Σταύρωσον, σταύρωσον Αὐτόν». Κι Εκείνος πέρασε όλες αυτές τις μέρες μόνος, γνωρίζοντας τι Τον περίμενε, εγκαταλειμμένος από όλους εκτός από τη Μητέρα Του, που παράστεκε σιωπηλά, όπως είχε κάνει σε όλη τη ζωή Της, μετέχοντας στην τραγική άνοδό Του στο Σταυρό· Εκείνη που είχε δεχθεί τον Ευαγγελισμό, το ευφρόσυνο νέο, αλλά και που είχε εν σιωπή ακούσει την προφητεία του Συμεών για τη ρομφαία που θα διαπερνούσε τη μητρική Της καρδιά.
Τις μέρες που έρχονται, δεν θα θυμηθούμε απλώς, αλλά θα παρασταθούμε στο Πάθος του Χριστού. Θα είμαστε μέρος του πλήθους που θα περικυκλώσει τον Χριστό, τους Μαθητές και τη Θεοτόκο. Καθώς θα ακούμε τα αναγνώσματα, καθώς θα παρακολουθούμε τις Ευχές της Εκκλησίας, καθώς οι εικόνες του Πάθους θα διαδέχονται η μία την άλλη μπροστά στα μάτια μας, ας θέσουμε στον εαυτό μας το ερώτημα: «Μέσα σ’ αυτό το πλήθος, πού βρίσκομαι εγώ, ποιος είμαι; Ένας Φαρισαίος; Ένας Γραμματέας; Ένας προδότης; Ένας δειλός; Ποιος; Ή μήπως στέκομαι ανάμεσα στους Αποστόλους;»… Μα και αυτούς τους κατέβαλε ο φόβος. Ο Πέτρος Τον αρνήθηκε τρεις φορές, ο Ιούδας τον πρόδωσε, ο Πέτρος, ο Ιάκωβος κι ο Ιωάννης αποκοιμήθηκαν την ώρα ακριβώς που ο Χριστός είχε ανάγκη από την ανθρώπινη αγάπη και υποστήριξη· οι άλλοι μαθητές τό ’βαλαν στα πόδια· κανείς δεν έμεινε εκτός από τον Ιωάννη και τη Θεοτόκο, εκείνους που ήταν δεμένοι μαζί Του μ’ εκείνο το είδος της αγάπης που δεν γνωρίζει κανένα φόβο και είναι έτοιμη να μοιραστεί οτιδήποτε.
Ας
ρωτήσουμε για άλλη μια φορά τον εαυτό
μας ποιοι
είμαστε και ποια είναι η θέση μας μέσα
σ’ αυτό το πλήθος.
Είμαστε με την ελπίδα ή με την απόγνωση,
με τι; Κι αν είμαστε με την αδιαφορία,
τότε είμαστε κι εμείς μέρος του τρομακτικού
πλήθους που περικύκλωνε τον Χριστό, που
τον ακολουθούσε και τον άκουγε, αλλά
μετά έφευγε· όπως θα φύγουμε κι εμείς
από το ναό. Ο Εσταυρωμένος θα υψωθεί εδώ
τη Μεγάλη Πέμπτη κι εμείς θα διαβάζουμε
το Ευαγγέλιο για το Σταυρό και τη Σταύρωση
και το θάνατο – και μετά, τι; Ο Σταυρός
θα συνεχίσει να στέκεται εδώ, αλλά εμείς
θα πάμε να ξεκουραστούμε, θα πάμε σπίτι
να φάμε, να κοιμηθούμε, να ετοιμαστούμε
για τα έργα της επομένης. Την ίδια ώρα,
ο Χριστός θα είναι στο Σταυρό, θα είναι
στον τάφο. Πόσο φοβερό είναι να είμαστε
ανήμποροι κι εμείς, όπως τότε οι μαθητές,
να περάσουμε έστω μία μέρα, μία ώρα μαζί
Του! Ας το σκεφθούμε, κι αν δεν μπορούμε
να κάνουμε τίποτε, τουλάχιστον ας
αναγνωρίσουμε ποιοι είμαστε και πού
βρισκόμαστε, και την τελική ώρα ας
στραφούμε προς Αυτόν με την κραυγή, την
έκκληση του ληστή: «Μνήσθητί
μου, Κύριε, ἐν τῇ Βασιλείᾳ σου!».
[1] Ομιλία που εκφωνήθηκε στις 30 Μαρτίου του 1980.
(Anthony Bloom, “Στο φως της κρίσης του Θεού: Πορεία από το Τριώδιο στην Ανάσταση”, 1η έκδοση, εκδ. “Εν πλω”, Αθήνα, 2009)
Σάββατο 12 Απριλίου 2025
ΦΩΤΗΣ ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ: Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ!
Κόντογλου Φώτης
Η Ανάσταση του Λαζάρου
Ὁ Χριστὸς ἀνάστησε τὸν Λάζαρο πρὶν νὰ σταυρωθῇ, γιὰ νὰ πιστέψουνε στὴ δύναμή του οἱ Ἰουδαῖοι καὶ γιὰ νὰ στερεωθῇ ἡ πίστη στοὺς μαθητές του, ὅπως πρωτήτερα εἶχε μεταμορφωθῇ στὸ ὄρος Θωβὼρ γιὰ τὴν ἴδια αἰτία, ὅπως λέγει τὸ τροπάρι: «Ἐπὶ τοῦ ὄρους μετεμορφώθης καὶ ὡς ἐχώρουν οἱ μαθηταί σου τὴν δόξαν σου, Χριστὲ ὁ Θεός, ἐθεάσαντο, ἵνα, ὅταν Σε ἴδωσι σταυρούμενον, τὸ μὲν πάθος νοήσωσιν ἑκούσιον, τῷ δὲ κόσμῳ κηρύξωσιν ὅτι Σὺ ὑπάρχεις ἀληθῶς τοῦ Πατρὸς τὸ ἀπαύγασμα».
Μά, μήτε ἡ Μεταμόρφωση, μήτε ἡ Ἀνάστάση τοῦ Λαζάρου μπορέσανε νὰ στερεώσουνε στὴν πίστη τοὺς μαθητὲς καὶ τὸν κόσμο. Ἡ ἀνθρώπινη φύση εἶναι ἀδύνατη, καὶ κλίνει στὴν ἀπιστία, γιατὶ ἡ ἀπιστία εἶναι ἀδυναμία τῆς ψυχῆς. Ἡ πίστη τοῦ Χριστοῦ στερεώθηκε, μὲ τοὺς αἰῶνες, ὕστερα ἀπὸ πολλὰ θαύματα ποὺ γινήκανε στ᾿ ὄνομά Του κι᾿ ἀπὸ ὑπερφυσικὰ φανερώματα, ποὺ ἀποστομώσανε τοὺς ἄπιστους. Μὰ καὶ πάλι, οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι ἀπομείνανε στὴν ἀπιστία.
Ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης γράφει καταλεπτῶς στὸ Εὐαγγέλιό του τὴν ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου, γιατὶ ἤτανε μαζὶ μὲ τὸν Χριστό, ὅπως ἤτανε μαζί του κ᾽ οἱ ἄλλοι μαθητάδες του.
Γράφει λοιπὸν πὼς ὁ Χριστὸς εἶχε φύγει ἀπὸ τὰ Ἱεροσόλυμα κ᾽ εἶχε πάγει πέραν ἀπὸ τὸν Ἰορδάνη ποταμό, ἐπειδὴ οἱ Ἑβραῖοι θέλανε νὰ τὸν πιάσουνε καὶ νὰ τὸν σκοτώσουνε. Πῆγε λοιπὸν καὶ καθότανε στὸν τόπο πού, ἄλλη φορά, βάφτιζε τὸν λαὸ ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος.
Εἷχε ὁ Χριστὸς ἕναν φίλο ἀπὸ τὴν Βηθλεέμ, λεγόμενο Λάζαρο, κ᾽ ἡ Μάρθα κ᾽ ἡ Μαρία ποὺ ἀγαποῦσε ὁ Χριστὸς καὶ πήγαινε στὸ σπίτι τους, ἤτανε ἀδελφές του. Κ᾿ οἱ τρεῖς ἤτανε ἀνύπαντροι. Ὁ Λάζαρος λοιπὸν ἀρρώστησε βαρειά, κ᾽ οἱ ἀδελφές του στείλανε ἕναν ἄνθρωπο στὸν Χριστὸ νὰ τοῦ πῆ πὼς ὁ ἀγαπημένος του ὁ Λάζαρος εἶναι βαρειὰ ἄρρωστος. Ὁ Κύριος, σὰν ἄκουσε τί τοῦ εἶπε ὁ μαντατοφόρος, εἶπε: «Τούτη ἡ ἀσθένεια δὲν εἶναι γιὰ θάνατο, ἀλλὰ γιὰ τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ δοξασθῆ ὁ γυιὸς τοῦ ἀνθρώπου μ᾽ αὐτή».
Μ᾿ ὅλο ποὺ ὁ Χριστὸς ἀγαποῦσε τὸν Λάζαρο, καθὼς ἀγαποῦσε καὶ τὶς ἀδελφές του, ποὺ ἥτανε κ᾿ οἱ τρεῖς θεοφοβούμενοι, ὡστόσο δὲν βιάστηκε νὰ πάγη στὴ Βηθανία, ἀλλὰ κάθησε ἐκεῖ ποὺ βρισκότανε.
Ἄξαφνα, λέγει στοὺς μαθητές του: «Πᾶμε πίσω στὴν Ἰουδαία». Καὶ κεῖνοι τὸν ρωτήσανε: «Δάσκαλε, οἱ Ἰουδαῖοι πρὶν ἀπὸ λίγες μέρες θέλανε νὰ σὲ λιθοβολήσουνε, καὶ πάλι θέλεις νὰ πᾶς στὸν τόπο τους;» Τοὺς ἀποκρίθηκε ὁ Κύριος: «Ὁ φίλος μας ὁ Λάζαρος κοιμήθηκε, καὶ πηγαίνω νὰ τὸν ξυπνήσω». Τοῦ εἴπανε τότε οἱ μαθητές του: «Κύριε, ἂν κοιμήθηκε, θὰ γλυτώση», γιατὶ νομίσανε πὼς κοιμήθηκε ὁ Λάζαρος, κι᾿ ὄχι πὼς πέθανε, ὅπως ἐννοοῦσε ὁ Χριστός. Τότε τοὺς εἶπε φανερά: «Ὁ Λάζαρος πέθανε, καὶ χαίρουμαι, γιὰ σᾶς, γιὰ νὰ πιστέψετε, ποὺ δὲν ἤμουνα ἐκεῖ γιὰ νὰ τὸν γιάνω ἀπὸ τὴν ἀρρώστεια του. Ἀλλὰ ἂς πᾶμε στὸ σπίτι του». Τότε ὁ Θωμᾶς ὁ λεγόμενος Δίδυμος, εἶπε στοὺς ἄλλους μαθητές: «Πᾶμε κ᾽ ἐμεῖς νὰ πεθάνουμε μαζί του». Καὶ πήρανε τὸν δρόμο γιὰ τὴν Βηθανία, ποὺ βρισκότανε κοντὰ στὰ Ἱεροσόλυμα.
Σὰν φτάξανε ἐκεῖ, βρήκανε τὸν Λάζαρο πεθαμένον καὶ θαμμένον πρὶν ἀπὸ τέσσερες μέρες. Τὸ σπίτι του ἤτανε γεμᾶτο κόσμο, ἐπειδὴ πολλοὶ Ἰουδαῖοι εἴχανε πάγει γιὰ νὰ παρηγορήσουνε τὴ Μάρθα καὶ τὴ Μαρία.
Ἡ Μάρθα σὰν ἄκουσε πὼς ἐρχότανε ὁ Χριστός, ἔτρεξε νὰ τὸν προϋπαντήση, ἐνῶ ἡ Μαρία καθότανε στὸ σπίτι, κ᾽ εἶπε στὸν Χριστὸ ἡ Μάρθα: «Κύριε, ἂν ἤσουνα ἐδῶ, δὲν θὰ πέθαινε ὁ ἀδελφός μου. Ἀλλὰ καὶ τώρα ξέρω πὼς ὅσα ζητήσεις ἀπὸ τὸν Θεό, θὰ σοῦ τὰ δώση». Τῆς λέγει ὁ Χριστός: «Θ᾽ ἀναστηθῆ ὁ ἀδελφός σου». Τοῦ λέγει ἡ Μάρθα: «Γνωρίζω πὼς θ᾽ ἀναστηθῆ κατὰ τὴν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν, τὴν τελευταία ἡμέρα». Τῆς λέγει ὁ Χριστός: «Ἐγὼ εἶμαι ἡ ἀνάσταση καὶ ἣ ζωή. Ὅποιος πιστεύει σὲ μένα, κι ἂν πεθάνη, θὰ ζήση. Κι ὅποιος εἶναι ζωντανὸς καὶ πιστεύει σὲ μένα, δὲν θ᾽ ἀποθάνη στὸν αἰῶνα. Πιστεύεις σ᾽ αὐτὸ ποὺ λέγω;» Τοῦ ἀποκρίνεται ἡ Μάρθα: «Ναί, Κύριε, ἐγὼ ἔχω πιστέψει πὼς ἐσὺ εἶσαι ὁ Χριστός, ὁ γυιὸς τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἔρχεται στὸν κόσμο νὰ τὸν σώση». Κι᾿ ἀφοῦ εἶπε αὐτὰ τὰ λόγια, ἔτρεξε καὶ φώναξε τὴν ἀδελφή της τὴ Μαρία καὶ τῆς εἶπε κρυφά: «Ὁ δάσκαλος ἦρθε καὶ σὲ φωνάζει». Ἐκείνὴ, μόλις τ᾽ ἄκουσε, σηκώθηκε γρήγορα κ᾽ ἔτρεξε νὰ τὸν συναπαντήση, γιατὶ ὁ Χριστὸς δὲν εἶχε φτάξει ἀκόμα στὸ χωριό, ἀλλὰ βρισκότανε στὸ μέρος ποὺ τὸν εἶχε ἀνταμώσει ἡ Μάρθα. Λοιπὸν οἱ Ἰουδαῖοι ποὺ ἤτανε στὸ σπίτι τοῦ Λαζάρου καὶ παρηγορούσανε τὴ Μαρία, σὰν τὴν εἴδανε νὰ σηκώνεται βιαστικὰ καὶ νὰ βγαίνη ἔξω, τὴν ἀκολουθήσανε, λέγοντας πὼς πηγαίνει στὸ μνῆμα τοῦ ἀδελφοῦ τῆς γιὰ νὰ τὸν κλάψη.
Ἡ Μαρία, λοιπόν, σὰν ἐπῆγε ἐκεῖ ποὺ ἤτανε ὁ Χριστός, μόλις τὸν εἶδε, ἔπεσε στὰ πόδια του καὶ τοῦ εἶπε: «Κύριε, ἂν ἤσουνα ἐδῶ, δὲν θὰ πέθαινε ὁ ἀδελφός μου». Ἐκεῖνος, σὰν τὴν εἶδε νὰ κλαίγη, καὶ νὰ κλαῖνε κ᾽ οἱ ἄλλοι ποὺ πήγανε μαζί της, τοῦ ἦλθε παράπονο καὶ ταράχθηκε, καὶ ρώτησε: «Ποῦ τὸν ἔχετε θαμμένον;» Τοῦ λένε: «Κύριε, ἔλα νὰ δῆς». Δάκρυσε ὁ Χριστός. Λέγανε λοιπὸν οἱ Ἰουδαῖοι: «Κύτταξε πόσο τὸν ἀγαποῦσε!» Καὶ κάποιοι ἀπ᾽ αὐτοὺς εἴπανε: «Δὲ μποροῦσε τοῦτος ποὺ ἄνοιξε τὰ μάτια τοῦ τυφλοῦ, νὰ κάνη ὥστε νὰ μὴν πεθάνη κι ὁ Λάζαρος;» Ὁ Χριστὸς λοιπόν, πάλι βουρκωμένος, πῆγε στὸ μνημεῖο ποὺ ἤτανε ἕνα σπήλαιο, σφαλισμένο μὲ μιὰ πέτρα. Λέγει ὁ Χριστός: «Σηκῶστε τὴν πέτρα». Τοῦ λέγει ἡ Μάρθα: «Κύριε, θὰ μυρίζη, γιατὶ ἔχει τέσσερις ἡμέρες ποὖναι θαμμένος». Τῆς λέγει ὁ Ἰησοῦς: «Δὲν σοῦ εἶπα πὼς ἂν πιστέψης, θὰ δῆς τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ;».
Τραβήξανε λοιπὸν τὴν πέτρα ἀπὸ τὸν τάφο ποὺ βρισκότανε ὁ πεθαμένος. Κι᾽ ὁ Χριστὸς σήκωσε τὰ μάτια τοὺ κ᾽ εἶπε: «Πάτερ, σὲ εὐχαριστῶ γιατὶ μὲ ἤκουσες. Ἐγὼ ἤξευρα πὼς πάντα μ᾿ ἀκοῦς, ἀλλὰ τὸ εἶπα γιὰ νὰ τ᾽ ἀκούση τὸ πλῆθος ποὺ στέκεται γύρω μου, καὶ νὰ πιστέψουνε πὼς ἐσὺ μ᾽ ἔστειλες». Κι ἀφοῦ εἶπε αὐτὰ τὰ λόγια, ἔκραξε μὲ φωνὴ μεγάλη: «Λάζαρε, ἔλα ἔξω!» Καὶ βγῆκε ἔξω ἀπὸ τὸ μνῆμα ὁ πεθαμένος τυλιγμένος χέρια καὶ πόδια μὲ λουρίδες, καὶ τὸ πρόσωπο ἤτανε τυλιγμένο μὲ τὸ σάβανο. Λέγει στοὺς ἀνθρώπους ὁ Χριστός: «Ξετυλίξετέ τον κι ἀφῆστε τον νὰ πάγη στὸ σπίτι του».
Μ᾽ αὐτὰ τὰ ἁπλᾶ καὶ συγκινητικὰ λόγια γράφει ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης τὴ φρικτὴ ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου, σὰν νὰ ἱστορίζη κάποιο πρᾶγμα συνηθισμένο. Παρακάτω γράφει πὼς πολλοὶ Ἰουδαῖοι, βλέποντας αὐτὸ τὸ μεγάλο θαῦμα, πιστέψανε στὸν Χριστό. Μὰ οἱ πολλοὶ ἀπομείνανε στὴν ἀπιστία, καὶ μάλιστα οἱ ἀρχιἐρεῖς ποὺ ἀποφασίσανε νὰ σκοτώσουν τὸν Λάζαρο καὶ τὸν Χριστό, γιατὶ πήγαινε πολὺς κόσμος στὴ Βηθανία γιὰ νὰ δῇ τὸν νεκραναστημένον καὶ τὸν Χριστό, ποὺ πῆγε στὸ σπίτι τοῦ Λαζάρου, ἕξη μέρες πρὶν ἀπὸ τὴν Ἀνάστασή του, καὶ δείπνησε μὲ κάποιους φίλους τοῦ σπιπιοῦ, καὶ στὸ τραπέζι κάθησε κι᾽ ὁ Λάζαρος.
Ἡ Ἐκκλησία μας γιόρταζε τὴν Ἔγερση τοῦ Λαζάρου χθές, Σάββατο, καὶ σήμερα γιορτάζει τὴ Βαϊοφόρο, δηλαδὴ τὸ ὅτι ἐμπῆκε ὁ Κύριος στὰ Ἱεροσόλυμα καθισμένος σ᾽ ἕνα γαϊδουράκι, καὶ τὸν ὑποδέχτηκε ὁ κόσμος μὲ τὰ βάγια. Γιὰ τοῦτο, οἱ ἁγιασμένοι ὑμνωδοὶ συνθέσανε ὕμνους καὶ κάποια τροπάρια ποὺ συνταιριάζουνται μαζὶ κ᾽ οἱ δύο αὐτὲς γιορτές.
Ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ κατανυκτικὰ εἶναι τὸ ἀπολυτίκιο τῶν Βαΐων, ποὺ λέγει: «Τὴν κοινὴν ἀνάστασιν πρὸ τοῦ σοῦ πάθους πιστούμενος, ἐκ νεκρῶν ἤγειρας τὸν Λάζαρον, Χριστὲ ὁ Θεός. Ὅθεν καὶ ἡμεῖς, ὡς οἱ παῖδες, τὰ τῆς νίκης σύμβολα φέροντες, Σοὶ τῷ Νικητῇ τοῦ θανάτου βοῶμεν: Ὡσαννὰ ἐν τοῖς Ὑψίστοις, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου». Μετάφραση: «Θέλοντας νὰ μᾶς βεβαιώσης πὼς ὅλοι θ᾽ ἀναστηθοῦμε κατὰ τὴν Δευτέρα Παρουσία, ἀνάστησες τὸν Λάζαρο ἀπὸ τοὺς νεκρούς, Χριστὲ ὁ Θεός. Γι᾿ αὐτό, κι᾿ ἐμεῖς, ὅπως κάνανε τὰ παιδιὰ ποὺ σὲ ὑποδέχτηκαν στὰ Ἱεροσόλυμα, βαστοῦμε τὰ βάγια σὰν σύμβολα τῆς νίκης καταπάνω στὸν θάνατο, καὶ φωνάζουμε σὲ Σένα, ποὺ εἶσαι ὁ νικητὴς τοῦ θανάτου: «Ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου».
Ἄλλο τέτοιο τροπάρι εἶναι καὶ τοῦτο: «Τὴν σεπτὴν Ἀνάστασιν τὴν σὴν προτυπούμενος ἡμῖν, ἤγειρας θανόντα, τῇ προστάξει σου, τὸν ἄπνουν Λάζαρον τὸν φίλον, ἀγαθέ, ἐκ τοῦ μνήματως, τεταρταῖον ὀδωδότα. Ὅθεν καὶ τῷ πόλῳ ἐπέβης συμβολικῶς ὥσπερ ἐπ᾿ ὀχήματος φερόμενος, τὰ ἔθνη τεκμαιρόμενος, Σωτήρ. Ὅθεν καὶ τὴν ἄνεσιν προσφέρει ὁ ἠγαπημένος Ἰσραήλ, ἐκ στόματος θηλαζόντων, καὶ νηπίων ἀκάκων καθορώντων Σε, Χριστέ, εἰσερχόμενον εἰς τὴν ἁγίαν Πόλιν, πρὸ ἕξ ἡμερῶν τοῦ Πάσχα». Μετάφραση: Προτυπώνοντας σὲ μᾶς τὴ δική Σου Ἀνάσταση, πανάγαθε Κύριε, ἀνάστησες τὸν φίλο σου τὸν Λάζαρο, ποὺ δὲν εἶχε πνοὴ μέσα του, τετραήμερον καὶ κακομυρισμένον. Γιὰ τοῦτο κάθησες συμβολικὰ κι᾿ ἀπάνω στὸ πουλάρι, σὰν νὰ σὲ σηκώνανε ἀπάνω σὲ θρόνο τὰ διάφορα ἔθνη τῆς οἰκουμένης, ποὺ θὰ σὲ λατρεύανε ὕστερα σὰν Θεὸ ἀληθινόν. Λοιπόν, κι᾿ ὁ ἀγαπημένος λαός σου, ὁ Ἰσραήλ, σὲ ὑμνολογοῦσε μὲ τὰ στόματα τῶν ἀκάκων καὶ τῶν θηλαζόντων νηπίων, τὴν ὥρα ποὺ ἔμπαινες στὴν ἁγιασμένη Πολιτεία, ἕξη μέρες πρὶν ἀπὸ τὸ Πάσχα».
Ἰδοὺ κ᾽ ἕνα τρίτο τροπάρι μεταφρασμένο: «Μὲ δάκρυα ραίνεις μυστικά, Χριστέ, τὸν φίλο σου τὸν Λάζαρο, καὶ τὸν σηκώνεις ὄρθιον, αὖτὸν ποὺ κοιτότανε νεκρός. Καὶ σὰν φιλάνθρωπος, πόνεσες γι᾿ αὐτόν. Καὶ τὰ παιδάκια, σὰν μάθανε πὼς πήγαινες στὰ Ἱεροσόλυμα, βγήκανε σήμερα, βαστῶντας στὰ χέρια τοὺς βάγια, καὶ φωνάζοντας τὸ Ὡσαννά. Εὐλογημένος εἶσαι, γιατὶ ἦλθες στὸν κόσμο γιὰ νὰ τὸν σώσης».
Ὦ Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ. Ἐσὺ ποὺ ἔκλαψες γιὰ τὸν φίλο σου
τὸν Λάζαρο, κάνε νὰ ἀναβρύσουνε δάκρυα ἀπὸ τὰ στεγνωμένα μάτια μας, γιὰ νὰ
κλάψουμε γιὰ τὴν φοβερὴ ζάλη ποὺ βασανίζει τὸν κόσμο σήμερα, καὶ τὸν κάνει νὰ
παραπατᾶ σὰν μεθυσμένος, μὴν ξέροντας ποῦ πηγαίνει, καὶ μὴ νοιώθοντας ἂν εἶναι
ζωντανὸς ἢ πεθαμένος. Ἀνάστησέ τον, ὅπως ἀνάστησες τὸν Λάζαρο. Ἐσὺ ποὺ εἶσαι ὁ
Ζωοδότης, Ἀμήν.
(Κόντογλου Φώτης, “Ανέστη Χριστός: Η δοκιμασία του
λογικού”, εκδ. “Αρμός”, Αθήνα, 2001)