Ο ΑΓΙΟΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΥΤΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΛΑΘΗΤΟ ΤΟΥ ΠΑΠΑ

Με το αλάθητο η Δυτική Εκκλησία εισήγαγε τα σπέρματα της τάσης για απομάκρυνση από το κέντρο, διότι δίδαξε στον καθένα να αποδέχεται τη γνώμη του ατόμου. Στη λυπηρή αυτή κατάσταση περιήλθε (και) η Εκκλησία των διαμαρτυρομένων, η οποία αποσυντίθεται συνεχώς και με γιγάντια βήματα προχωρά στην τέλεια αποσύνθεση· διότι η αρχή, την οποία αυτή αποδέχθηκε, έχει μέσα της το σπέρμα της απομάκρυνσης από το κέντρο. Η Δυτική Εκκλησία, μολονότι θέλησε με το αλάθητο να συγκεντρώσει την Εκκλησία γύρω από τον Πάπα, εντούτοις απέτυχε στον σκοπό της και έφερε τελείως αντίθετα αποτελέσματα· διότι, αν και φαίνεται συγκεντρωμένη, η αποκέντρωση είναι πλήρης· διότι περικλείει, σε διαφορετική μορφή, τα ίδια σπέρματα που περικλείει και η Εκκλησία των διαμαρτυρομένων, και οδηγείται στο ίδιο τέλος· διότι τα άκρα είναι όμοια μεταξύ τους.

Η Δυτική Εκκλησία περιορίζοντας το αλάθητο σε ένα άτομο προχώρησε σε μια στιγμή περισσότερο απ’ όσο η Εκκλησία των διαμαρτυρομένων σε ολόκληρους αιώνες· διότι η Δυτική Εκκλησία σε μια στιγμή προσπέρασε αυτή των διαμαρτυρομένων και έφτασε σε εκείνο το σημείο, όπου η Εκκλησία των διαμαρτυρομένων θα φτάσει μετά από αιώνες. Και ο λόγος είναι ο εξής:

Η Δυτική Εκκλησία, αφού της αφαιρέθηκε το αλάθητο, έχασε το κύρος και τη δύναμη ή, να το πούμε καλύτερα, τη φωνή και τη ζωή και κατέληξε από στόμα να γίνει σώμα πιο άφωνο από το ψάρι και όρισε κάποιο μέλος ως κεφαλή της για να έχει τη φωνή και τη ζωή. Αλλά με αυτό δεν κατέληξε η Εκκλησία άτομο; Σε αυτή δεν ομιλεί πλέον το άτομο; Πώς μπορεί να ελέγξει τον διαμαρτυρόμενο για την ελευθερία του ατόμου που διαμορφώνει την πίστη του με βάση το προσωπικό του φρόνημα; Δεν συμβαίνει το ίδιο και σ’ αυτή;

Και η μόνη διαφορά ανάμεσα στα δύο συστήματα είναι η εξής: Στη Δυτική Εκκλησία το άτομο, δηλαδή ο Πάπας, συγκεντρώνει γύρω του πολλά βουβά και ανελεύθερα πρόσωπα που συμμορφώνονται κάθε φορά προς τις αρχές και τις πεποιθήσεις του ατόμου που κατέχει τη θέση του. Ενώ στον Προτεσταντισμό η Εκκλησία συγκεντρώθηκε στο άτομο. Επομένως η Δυτική Εκκλησία είναι άτομο και τίποτε περισσότερο. Ποιος μπορεί να μας εγγυηθεί για την ομοφροσύνη όλων των Παπών; Αφού κάθε Πάπας κρίνει περί του ορθού κατά τη γνώμη του και ερμηνεύει τη Γραφή όπως θέλει και αποφαίνεται όπως το θεωρεί σωστό, σε τι διαφέρει αυτός από τους κάθε είδους δογματιστές της Προτεσταντικής Εκκλησίας; Ποια η διαφορά των αρχόντων; Ίσως ότι στην Εκκλησία των Προτεσταντών το κάθε άτομο αποτελεί μία Εκκλησία, ενώ στη Δυτική όλη η Εκκλησία αποτελεί ένα άτομο, όχι πάντα το ίδιο, αλλά πάντοτε διαφορετικό.

Με το αλάθητο λοιπόν η Δυτική Εκκλησία αποσυντέθηκε, ο δε σύνδεσμος είναι φαινομενικός και συγκρατείται μόνο με τον υφιστάμενο εντός της μηχανισμό. Από την ανακήρυξη του αλάθητου του Πάπα η Δυτική Εκκλησία βρέθηκε σε πολύ κατώτερη θέση από την Εκκλησία των διαμαρτυρομένων. Διότι το σύστημα που καθιερώθηκε σε αυτήν υπολείπεται πολύ από αυτό της Εκκλησίας των διαμαρτυρομένων. Διότι, ενώ σε αυτή ανακηρύχτηκε σεβαστή η ελευθερία του ανθρώπινου πνεύματος, σε εκείνη υπογράφηκε η δουλεία αυτού. Ενώ σε αυτήν ο άνθρωπος αφήνεται ελεύθερος να αποδέχεται ό,τι ο ίδιος καταλαβαίνει, σε εκείνη υποχρεώνεται να ασπάζεται ό,τι δεν καταλαβαίνει αλλά ό,τι του επιβάλλεται.

Με το αλάθητο η Δυτική Εκκλησία έχασε την πνευματική ελευθερία της, έχασε τον στολισμό της, κλονίστηκε συθέμελα και στερήθηκε την άφθονη χάρη του Αγίου Πνεύματος και την παρουσία του Χριστού. Από πνεύμα και ψυχή κατάντησε σώμα άφωνο. Θλιβόμαστε από καρδιάς για την αδικία που έγινε στην Εκκλησία και ευχόμαστε από καρδιάς να φωτίσει το Πνεύμα το Άγιο τον ιερό Ποντίφικα, ώστε να δώσει πίσω στην Εκκλησία ό,τι της αφαίρεσε.

[Από το βιβλίο του Αγίου Νεκταρίου «Περί των Ιερών Συνόδων», που το συνέγραψε το 1888, όταν ήταν Αρχιμανδρίτης στην Αλεξάνδρεια (δημοσίευση στο περιοδικό «Ορθόδοξος Φιλόθεος Μαρτυρία» 38-39, Εκδ. Ορθόδοξος Κυψέλη, σ. 42. Γλωσσική προσαρμογή για την Κ.Ο.)]

http://alopsis.gr

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΠΑΛΙΩΡΑΣ, ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΠΕΘ: ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ Η ΠΟΛΥΘΡΗΣΚΕΙΑΚΗ ΣΥΓΧΥΣΗ;

Εκπομπή "ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΑΜΑΤΑ"

με τον Δημήτρη Νατσιό, Δάσκαλο - Θεολόγο.

Καλεσμένος ο Κωνσταντίνος Σπαλιώρας, Πρόεδρος της ΠΕΘ.  Θέμα: Ορθόδοξη παράδοση ή πολυθρησκειακή σύγχυση;

ΚΥΡΙΕ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ ΕΛΕΗΣΟΝ ΜΕ (ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΥΧΗ)

5 λέξεις ικανές να απωθούν το ταγκαλάκι από τη ζωή σου.

+ Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με. +

Οι φωτογραφίες είναι τραβηγμένες απο την φωτογραφική μου όταν επισκέφθηκα το Άγιο όρος στις 13 Ιανουαρίου 2012 Εκεί άκουσα τους μοναχούς να λένε την ευχή άπειρες φορές και την ονομάζουν καρδιακή προσευχή. Ο Θεός δίνει την χάρη του σε εκείνους που την λένε συχνά και στο τέλος η ευχή αυτή λέγεται και απο τα χείλη της καρδιάς... όπως χτυπάει η καρδιά σου έτσι προσεύχεται κι εκείνη προς τον Δημιουργό της.

+ Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με. +

π. Αθανάσιος Σκαρκαλάς

ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΠΟΝΑΤΑΚΗΣ: ΠΟΙΟΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ''ΠΝΕΥΜΑ'' ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ ΕΙΣ ΤΑ ΝΕΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ

Ποιος ο ρόλος και το ‘πνεύμα’ των τραγουδιών

εις τα Νέα Θρησκευτικά

του Χρήστου Μπονατάκη

Είναι γεγονός πως η μουσική, υπήρξε διαχρονικά για τον άνθρωπο μέσο έκφρασης αλλά και προώθησης αντιλήψεων, συναισθημάτων, καθώς επίσης της πνευματικότητας ή θρησκευτικότητάς του. Η μουσική στον ακροατή ‘μεταφράζεται’ σε συναισθήματα και αισθήσεις, ενώ έχει τη δυνατότητα να δημιουργεί πρότυπα, να διεισδύει στην ψυχή και να ‘μεταφέρει’ μηνύματα ή απλά, να την κάνει δεκτική σε αυτά. Μεγάλη φυσικά, είναι η επίδρασή της στις εύπλαστες ψυχές των ανηλίκων.

Ουσιώδης παράμετρος στο παιδαγωγικώς, συνταγματικώς και επιστημονικώς αμφισβητούμενο, πολυθρησκευτικό (όχι θρησκειολογικό) Νέο Πρόγραμμα Σπουδών (ΝΠΣ) του Μαθήματος των Θρησκευτικών (ΜτΘ), είναι μεταξύ άλλων και η χρήση διαφόρων κοσμικών τραγουδιών. Η προτεινόμενη λίστα ωστόσο, συνιστά στο σύνολό της υλικό ουσιαστικά ασύνδετο αφενός με το υπό της αντίστοιχης ενότητας θέμα, αφετέρουμε το ...‘θρησκευτικό φαινόμενο’.

Παρατίθενται ενδεικτικά μονάχα κάποια παραδείγματα (για πολλά εκ των οποίων, αδυνατεί κανείς να πιστέψει ότι προορίζονται για Μάθημα Θρησκευτικών), από το πώς στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), κατανοούν την ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης των ανηλίκων μαθητών:

(Το «Μπαγάσας» του Άσημου αφαιρέθηκε μεν, ήταν όμως ενδεικτικό του ‘πνεύματος’ που διέπει πολλές απ’ τις προτεινόμενες δραστηριότητες. Στίχοι τραγουδιού: «Ρε μπαγάσα (αναφέρεται στο Θεό), περνάς καλά εκεί πάνω ...σαν σε χαζεύω δεν χαμπαριάζεις»!)

Ø  -«Παντοκράτορας», Ξυδάκης:

«Στην Πάτρα ο Παντοκράτορας μου έδειξε το χρώμα
Να ζωγραφίσω ...το φιλί που μού ’δωσες στο στόμα»

Ø  -«Ο Δίας», Ψαραντώνης:

«Ο Δίας ήτονε βοσκός(!) στ’ Ανωγειανό αόρι
ήτονε και το σπίτι του μέσα στο Περαχώρι».

(Τι κάνεις Γιάννη μου; ...κουκιά σπέρνω...)

Ø  -«Προσκυνητής», Ιωαννίδης:

Στο τραγούδι αυτό , ο εν λόγω ...«προσκυνητής», είναι σαφές ότι  ‘κινεί γη και ουρανό’ (ταξιδεύει), όχι λόγω θρησκευτικών αναζητήσεων, αλλά αναζητώντας ...την αγαπημένη του!

Ø  -«Το μερτικό μου απ’ τη χαρά», Καζαντζίδης:

«Θεέ μου τη δεύτερη φορά που θα ‘ρθω για να ζήσω
όσο η καρδιά κι αν λαχταρά δε θα ξαναγαπήσω»...

Ø  -«Ρίσκο», Πορτοκάλογλου:
«Δυο αγάπες μου γελάνε κι έπαθα ζημιά
όλα ή τίποτα ζητάνε κι εγώ ...τις δυο τους(!) ή καμιά.
Βρες μου τρόπο να τις σώσω, σ’ ένα ρυθμό ...να τις ενώσω!!
.............Πόσο τη βρίσκω μ`αυτό το ρίσκο...»

(Καμαρώστε  θρησκευτικό ‘γραμματισμό’!)

Ø  -«Εν κατακλείδι», Σιδηρόπουλος:

«Σκεπάσαμε όλους τους νεκρούς

με ...αρρωστιάρικους ψαλμούς».

Ø  «Σαμάνο», Παπακωνσταντίνου-Σαββόπουλος:

«Είμαι ότι δεν έζησα, είμαι η βροχή που θα ‘ρθει
να δροσίσει ...άγνωστων γυναικών το κορμί.

Βράδυ στα κρεβάτια τους πως στενάζουν ξαναμμένες(!)
ποιος Σαμάνος έφερε τούτη τη βροχή...»

(Μήπως πρόκειται ...για φάρσα;;)

Ø  -«Ο δικός μου Θεός», Θαλασσινός:

«Ο δικός μου Θεός δε μυρίζει λιβάνι,

δεν φοράει στεφάνι δε χωράει ...σε εικόνες»!!

Ø  -«Σουλτάνος της Βαβυλώνας», Μαχαιρίτσας (αναφέρεται σε κάποιο ‘ρασοφόρο’ που κήρυττε την καλοσύνη και την ανθρωπιά...):

«Σ’ ένα πηγάδι σταματάει να ξεδιψάσει

Μα μια γυναίκα δεν αργεί να πλησιάσει...................

Με ...το κορμί της τον καλεί σ’ άλλο μαρτύριο(!)

Για το δικό σου Θεό ...Μαζί σου θα καώ»!

Ø  -«Γλυκό σταφύλι», Θαλασσινός:

«κάνε με γλυκό σταφύλι, για να σε φιλώ στα χείλη, 

.......Κέρασέ με όσο θέλεις,  μοίρασέ μου το κορμί»!

Ø  -«Ο Χορός των σκύλων», Χατζηδάκης-Καγιαλόγλου:

 «Πέντε πεινασμένοι σκύλοι στου παράδεισου την πύλη,

περιμέναν απ’ τους πρώτους για να στήσουν το χορό τους,

μα προτού η αυγή χαράξει στου ουρανού την Άγια τάξη,

χωροφύλακες αγγέλοι ...τους κρεμάσαν στο τσιγκέλι»!!

(Είναι δυνατόν;;)

Ø  -«Καθρέφτης», Δεληβοριάς (Εν: Μπορούν οι άνθρωποι να εικονίζουν το Θεό;):

«Αντανακλά αυτά που θέλουν οι γυναίκες

 κι έτσι τις πείθει ότι είμαι το άλλο τους μισό

μπροστά του ...γδύνονται(!)του λεν γλυκές κουβέντες,

 πίσω απ’ το τζάμι ...εγώ ολομόναχος κοιτώ»!!!

(Το πού παραπέμπουν οι τελευταίοι στίχοι ...αισχρόν εστί και λέγειν, Εφεσ. εˊ12)

Μουσικές επιλογές σαν τις προαναφερθείσες, άνευ της αρμόζουσας για Μάθημα Θρησκευτικών ιεροπρέπειας και θεοπρέπειας και σε τάξεις μαθητών 8-14 ετών, εκτός του ότι ευτελίζουν (έως εκχυδαΐζουν) τον ρόλο του εκπαιδευτικού στις συνειδήσεις των μαθητών του, μπορεί εύκολα κανείς να φανταστεί σε τι εμπαιγμό των θείων,  παρεκτροπές, ενδεχομένως χειρονομίες και τι πρότυπα ...’πνευματικότητας’ μπορούν να οδηγήσουν...

Συν τοις άλλοις όμως, θέτουν συνειρμικά υπό αμφιβολία ή σκεπτικισμό, ακόμα και ...την ψυχοσύνθεση ή τουλάχιστο τις προθέσεις όσων πρότειναν και επικύρωσαν τη χρήση τους για τα παιδιά μας. Αναρωτιέται κανείς: Αλήθεια, μήπως το ζήτημα, χρήζει ...περαιτέρω έρευνας;; Μήπως ανατέθηκε σε λύκους ...να ‘ταΐσουν’ πρόβατα;;

Ας φανταστούμε όμως και την έντονη αμηχανία ή και δυσφορία ενδεχομένως, πολλών ενσυνείδητων παιδιών και ασφαλώς, όχι μόνο Ορθοδόξων. Άραγε, έπειτα από τέτοιες ...‘βιωματικές’ προσεγγίσεις, θα έχει κάποιος εκπαιδευτικός τρόπο (και ‘μούτρα’) να διδάξει στα ίδια παιδιά, την 3η εντολή της Παλαιάς Διαθήκης που λέει: «Ου λήψει (Να μη χρησιμοποιήσεις)το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίω» (δηλ. με προχειρότητα, χωρίς σεβασμό);

Τα ‘ατοπήματα’ ωστόσο, δεν περιορίζονται φυσικά στην εν λόγω λίστα καθ’ ότι ...επαφίεται πλέον στις αντιλήψεις, ή καλύτερα ...στην ‘πνευματικότητα’ του εκπαιδευτικού το τι εν γένει υλικό θα φέρει στην τάξη, όπως άλλωστε διευκρινίζει σε πρόσφατη συνέντευξη ο Πρόεδρος του ΙΕΠ κ. Κουζέλης, κατά τον οποίο:

Ø  -«Ο εκπαιδευτικός είναι πλέον στο επίκεντρο, μπορεί να φέρει ό,τι υλικό θέλει στην τάξη, ελεγμένο βέβαια από την πλευρά μας (κάτι που βέβαια αναιρείται στην ίδια κιόλας συνέντευξη), και είναι όλο στη διάθεσή του ..........Δεν χρειάζεται την άδειά μας για να φέρει στην τάξη ένα τραγούδι»!

 Να επισημανθεί εδώ με έμφαση το αναντίρρητο  γεγονός ότι:

Ø  -«με το κάλυμμα του παιχνιδιού και της νότας εύκολα μπορεί να διεισδύσει, να ‘περάσει’ όπως λέμε, ένα μήνυμα στον νου και στην καρδιά του νέου κυρίως ανθρώπου και να διαμορφώσει μέσα του τρόπο ζωής, χαρακτήρα, συμπεριφορά, ηθική και ιδεολογία».(π. Κυριακός Τσούρος, Γραμματέας Συν. Επιτροπής επί των αιρέσεων, http://www.ecclesia.gr/greek/holysynod/commitees/heresies/bibliothiki_satanchild.html)

Ποιες όμως σκοποθεσίες επιδιώκονται εν προκειμένω, με τις προτεινόμενες διαδραστικές μεταξύ των μαθητών δραστηριότητες; (μερικές από τις οποίες τυγχάνουν χριστιανικά και ηθικά επιλήψιμες, πχ. ‘κύκλος κουτσομπολιού ή κατάκρισης’(!) ΠΣ-σελ.125)Οι συντάξαντες το ΝΠΣ είναι ομολογουμένως σαφείς και κάνουν λόγο για:

Ø  -...«θετικό(!) ενδιαφέρον για τις θρησκευτικές πρακτικές και εμπειρίες των άλλων»(ΟΕ-σελ.124).

Ø  -«...από κοινού ψάξιμο της αλήθειας(!) και του νοήματος της ζωής» (ΟΕ-σελ.127). Και τελικά:

Ø  -«Αναθεώρηση ατομικών απόψεων και ...ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΟΙΝΩΝ ΑΠΟΨΕΩΝ!!!» (ΟΕ-σελ.110-113)

Πρόκειται με άλλα λόγια, ουσιαστικά για μία διαδικασία κοινωνικής αλληλεπίδρασης (κάποιοι μάλιστα επισημαίνουν ότι διέπεται από ένα σαφές ιδεολογικό υπόβαθρο). Ενώ εξ’ απόψεως θρησκευτικότητας ...για τον απόλυτο σχετικισμό και στη βάση μίας συγκρητιστικής προοπτικής!

Κάτι τέτοιο όμως για τους Ορθοδόξους συνιστά σαφώς μία μεθοδολογία-αίρεση και πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για «δημόσια μύηση στην επερχόμενη Πανθρησκεία».(πρώην καθηγούμενος της Ι.Μ. Γρηγορίου Αγ. Όρους, π. Γεώργιος Καψάνης,«ΤΟ ΝΠΣ ΤΟΥ ΜτΘ ΟΔΗΓΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΑΝΘΡΗΣΚΕΙΑ,2012)

Οι Ορθόδοξοι γονείς φυσικά, δεν στέλνουν τα παιδιά τους  7-15 ετών στο σχολείο, για να (τους) ‘διαμορφώσουν’ ...κοινές θρησκευτικές απόψεις με τους πιστούς άλλων ετερόδοξων χριστιανικών κοινοτήτων και θρησκειών•  αναμένουν δε εναγωνίως απ’ τη σεπτή Ιεραρχία, τη ‘χάραξη’ επίσημης κοινής ‘γραμμής’ και αντιμετώπισης, εκ παραλλήλου με τις ‘καθαρές’-σαφείς θέσεις και αποφάσεις της (το ναι ναι, και το ου ου, Ιακ. εˊ12).

http://aktines.blogspot.gr 

ΤΡΙΚΥΜΙΑ, ΣΑΝ ΜΑΘΗΜΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ

Τρικυμία, σαν μάθημα θρησκευτικών

Γράφει ο Καθηγούμενος Πορφύριος της Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου Βέροιας | Romfea.gr

Τις προάλλες δημοσιεύσαμε λίγες σκέψεις με αφορμή το βιβλίο των Θρησκευτικών, αυτό τέλος πάντων που μοιράστηκε στα παιδιά ως βιβλίο Θρησκευτικών, στην Δευτέρα Γυμνασίου.

Ευτυχώς που η λέξη Δευτέρα αντικαθίσταται με ένα Βήτα Κεφαλαίο και δεν έγινε Δεύτερη Γυμνασίου, από τους «φερέλπιδες» συγγραφείς.

Αλλά βέβαια υπάρχει μέλλον. Τώρα μοίρασαν «Φάκελλο Μαθήματος». Ας μην δίνουμε ιδέες, γιατί μπορεί να το δούμε και αυτό, μαζί με την «ανοιχτότητα» που ήδη σχολιάσαμε.

Βέβαια, μετά τις πρώτες δημόσιες σκέψεις μας, ασχοληθήκαμε κάπως ειδικότερα με τα Θρησκευτικά ως σχολικό μάθημα, και σε μαθητές Γυμνασίου αλλά και του Δημοτικού.

Παιδί λοιπόν Πέμπτης Δημοτικού, μεγάλης κωμόπολης της Ημαθίας, μας είπε ότι στο Σχολείο τους ΔΕΝ κάνουν Θρησκευτικά.

Και τί κάνετε στην ώρα τους; Ρωτήσαμε. Αριθμητική. Και τί λέει ο δάσκαλός σας για αυτό;

Ότι τα μαθηματικά θα μας χρειαστούν περισσότερο. Αλλά και στις άλλες τάξεις δεν κάναμε Θρησκευτικά. Μόνο στην Τρίτη τάξη, είχαμε μία πολύ καλή δασκάλα και μας έκαμνε Θρησκευτικά.

Είχα ακούσει για αυτήν την πόλη μας, πως, αν κάποιος δάσκαλος θρησκεύει, δέχεται μεγάλον πόλεμο, «μπούλιγκ» δηλαδή και στους δασκάλους, στους εκπαιδευτικούς γενικότερα, επειδή θρησκεύουν.

Φοβάμαι πως τα πράγματα δεν πάνε καθόλου καλά. Δεν ξέρω αν πρέπει να ρωτάμε τα παιδιά για το θέμα αυτό. Μάλλον η έρευνα πρέπει να είναι πιο συστηματική και πιο ουσιαστική.

Οι δάσκαλοί μας φαίνεται «πήραν» το Ωρολόγιο Πρόγραμμα στα χέρια τους και το εφαρμόζουν κατά το δοκούν ...

Ας έρθουμε τώρα σε κάποιες, λίγες, σκέψεις, ακόμα, για το «Βιβλίο». Επειδή το προαναγγείλαμε.

Όταν ήμασταν παιδιά, όταν διαβάζαμε κάποιο βιβλίο, κρατούσαμε σημειώσεις. Υπογραμμίζαμε κιόλας, αλλά αυτό δεν είναι και τόσο πρέπον, γιατί μουντζουρώνεις τελικά το βιβλίο, αλλά «προδίδεις» και αυτά που σου αρέσουν.

Έτσι, όσα μας άρεσαν, τα αντιγράφαμε και σχηματίζαμε το δικό μα βιβλίο, μικρό από το μεγάλο.

Κάτι τέτοιο μας θύμισε και αυτός ο «Φάκελλος» του μαθήματος. Δεν είναι φάκελλος αλλά έτσι τον ονόμασαν, ίσως για να φανερώσουν ότι περιέχει πολλά κεφάλαια, σαν τα ντοσιέ ένα πράμα.

Ίσως πάλι να πουν ότι βρίσκεται εν εξελίξει και δεν «έγινε» ακόμα τέλειο βιβλίο.

Αγαπητή θεολόγος της περιφέρειάς μας, μας είπε να δούμε το ποίημα στην σελίδα 100 – Ευτυχώς το εκατό δεν αλλάζει στην «Δημοτική».

Αυτό λοιπόν το ποίημα, που έγινε και τραγούδι, μιλάει για τα «έργα» του Τρελλού Θεού.

Ακούσατε Εσείς για κανέναν Τρελλό Θεό; Και όμως τρελλός Θεός δεν είναι προφανώς κάποιο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, ούτε κάποιας άλλης «θρησκείας» αλλά ο Πάνας, συνοδός του Διόνυσου, που ανήκουν στο Δωδεκάθεο ... Αυτό μας ήρθε, συνειρμικά. Δηλαδή εισάγεται στα παιδιά, δίχως πολλά πολλά, δαιμονολοατρεία.

Να πώς την αλήθεια. Ασχολήθηκα περισσότερες από δέκα ώρες με αυτόν τον Φάκελλο. Αφάνταστη κούραση. Μα είναι αυτό εγχειρίδιο, όπως λένε, για παιδιά Β΄ Γυμνασίου;

Τόσες γνώσεις μπορεί να τις αφομοιώσει ένα παιδί; Τέτοιο μπέρδεμα μπορεί να το βάλει σε τάξη ένα παιδί, σε δύο διδακτικές ώρες την εβδομάδα; Η ανομοιογένεια της ύλης μπορεί να αφομοιωθεί σε μία ώρα των σαρανταπέντε – κι αυτό δεν μεταφράζετε – λεπτών;

Προσωπικά κουράστηκα πάρα πολύ ξεφυλλίζοντάς το, και σταματώντας σε πολλά σημεία.

Δεν θα συνεχίσω. Ίσως θα μπορούσαμε να καταλογίσουμε καλές προθέσεις στους συγγραφείς.

Να Σας πω πώς ένοιωσα; Σαν τους εξυπνάκηδες (τους λένε και αλλοιώς), της τάξης, που όταν μάθαιναν καμιά παράξενη λέξη, «έκαμναν τον μάγκα» στα άλλα παιδιά. Δεν ξέρω αν οι συγγραφείς είναι γενικά «διαβασμένοι» ή διάβασαν για να γράψουν αυτό το συνονθύλευμα.

Μού φαίνονται «εξυπνάκηδες», και δεν ξέρω με ποιό κριτήριο έγινε η επιλογή τους, για να λεν οι κυβερνητικοί ότι συνεργάστηκαν με τους θεολόγους.

Για να το διδάξει Αυτό το βιβλίο ένας θεολόγος οφείλει να διαβάσει και να μελετήσει πολλές ώρες. Δηλαδή Δεν διαβάζεται. Πολύ λυπάμαι που το λέω.

Δεν ξέρω αν μυρίζει τσιγάρο, ή ακόμα και χασίσι, γιατί έγινε πολύ δουλειά, και σηκώνει μερικές τζούρες ...

Και κλείνω με κάτι, που βλέποντάς το μόνον σημειολογικά, με έθλιψε βαθύτατα.

Στα εξώφυλλα των Βιβλίων, γενικά, βάζουμε κάτι που νοηματοδοτεί το περιεχόμενό τους.

Στο Βιβλίο αυτό δεν υπάρχει μία εικόνα, σωστή εννοώ εικόνα, του Χριστού, της Παναγίας, ιερών προσώπων, αγιογραφία.

Στο εμπροσθόφυλλο, υπάρχει τρικυμία και ένα καράβι, δίχως σταυρό, που ταρακουνιέται.

Στο οπισθόφυλλο, εκεί όπου παλαιά υπήρχε η σοφή κουκουβάγια επάνω στα κλειστά βιβλία, τώρα τί υπάρχει; Μία σπείρα.

Δεν ξέρω αν η σπείρα είναι το σήμα του εκδοτικού Ινστιτούτου, ή είναι διακοσμητική επιλογή των συντακτών.

Πάντως η σπείρα, ως σύμβολο, παραπέμπει, σημειολογικά, στην Θεοσοφία και στον Αποκρυφισμό.

Τελικά το βιβλίο αυτό πετυχαίνει τον στόχο του. Είναι βιβλίο των συντακτών του και της εποχής του: Σε μπερδεύει αφάνταστα.

Καλή υπομονή και στους διδάσκοντες και στους διδασκόμενους. Και στους καθηγητές και στα παιδιά.

Αλλοίμονο. Ο Θεός να βάλλει το χέρι του ...

http://thriskeftika.blogspot.gr 

ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΣΤΑ ΤΡΙΚΑΛΑ

Χθες συγκεντρωθήκαμε στην αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Τρικκαίων μετά από πρόσκληση 10 συνολικά Συλλόγων, Σωματείων και Φορέων της πόλεως και του Νομού Τρικάλων, προκειμένου να ενημερωθούμε επί του νέου Προγράμματος Σπουδών που προωθεί το Υπουργείο Παιδείας για το μάθημα των Θρησκευτικών και τα νέα βιβλία -φάκελοι μαθήματος- Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου.

Μετά τις εισηγήσεις των κυρίων:

- Ιωάννου Φύκαρη, επίκουρου Καθηγητή του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του πανεπιστημίου Ιωαννίνων,

- Κωνσταντίνου Σπαλιώρα, Προέδρου της Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων και

- Δήμου Θανάσουλα, Δικηγόρου,

Αποφασίζουμε τα παρακάτω:

Καταγγέλλουμε τις αντισυνταγματικές, παράνομες, ασύμβατες προς το ευρωπαϊκό δίκαιο και ολέθριες για την ορθόδοξη πίστη μεθοδεύσεις και ενέργειες του Υπουργείου Παιδείας και του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής στο μάθημα των Θρησκευτικών των ορθοδόξων μαθητών μας.

Απαιτούμε να αποσυρθεί το παράνομο και καταστροφικό πολυθρησκειακό Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά, το οποίο βασιζόμενο στην φιλοσοφική αρχή της σχετικοκρατίας αποδομεί την ορθόδοξη πίστη και συμπαραθέτει το απαράμιλλο και άφθαστο φως του Ευαγγελίου με τις διάφορες ετεροδιδασκαλίες των αιρετικών της Δύσης, του Κορανίου και των λοιπών ανατολικών θρησκειών.

Το πολυθρησκειακό αυτό Πρόγραμμα είναι παιδαγωγικά απαράδεκτο, διότι επιφέρει σύγχυση στους μικρούς μαθητές, που δεν γνωρίζουν ακόμη επαρκώς την ορθόδοξη πίστη, και γίνεται εργαλείο προπαγάνδας στις διάφορες θρησκευτικές δοξασίες και αιρέσεις και τελικά οδηγεί στον μηδενισμό και στην αθεΐα.

Αξιώνουμε την ανάκληση του Οδηγού Εκπαιδευτικού, γιατί θέλει τους εκπαιδευτικούς ουδετερόθρησκους και τους ζητάει «κατά την εκπαιδευτική διαδικασία να αποστασιοποιούνται κατά το δυνατόν από την θρησκεία στην οποία ενδεχομένως ανήκουν …» (σελ. 267).

Διαμαρτυρόμαστε εντονότατα για την κατάφωρη παραβίαση της συνταγματικής αρχής της ισονομίας και ισοπολιτείας. Το Υπουργείο Παιδείας αποδεικνύει ακραίο ρατσισμό επιβάλλοντας πολυθρησκειακό μάθημα μόνον για τους ορθόδοξους μαθητές, ενώ ταυτόχρονα δίδει το δικαίωμα στους Μουσουλμάνους, τους Παπικούς και τους Εβραίους μαθητές να διδάσκονται αμιγώς ομολογιακά το θρησκευτικό τους μάθημα και από ιεροδιδασκάλους της επιλογής τους, σύμφωνα με τον Ν.4386/2016, άρθρο 55.

Αποκρούουμε ως απαράδεκτο το πρόγραμμα της Κυβέρνησης να ανατεθεί η διδασκαλία του μαθήματος των ορθοδόξων μαθητών και σε εκπαιδευτικούς άλλων ειδικοτήτων. Θέλουμε αληθινά ορθόδοξη αγωγή από ορθοδόξους θεολόγους και αξιώνουμε να σταματήσει ο εμπαιγμός και η παραπλάνηση με το σαθρό επιχείρημα των γελοίων ποσοστώσεων διδασκαλίας.

Συντασσόμαστε με τις αντιδράσεις πλήθους γονέων, οι οποίοι επιστρέφουν ως απαράδεκτους τους νέους φακέλους μαθήματος των Θρησκευτικών.

Απαιτούμε να συνταχθούν νέα βιβλία με βάση τον ισχύοντα Ν. 1566/85, που ορίζει για τους μαθητές: «Να γίνονται ελεύθεροι, υπεύθυνοι, δημοκρατικοί πολίτες, να υπερασπίζονται την εθνική ανεξαρτησία, την εδαφική ακεραιότητα της χώρας και τη δημοκρατία, να εμπνέονται από αγάπη προς τον άνθρωπο, τη ζωή και τη φύση και να διακατέχονται από πίστη προς την πατρίδα και τα γνήσια στοιχεία της ορθόδοξης χριστιανικής παράδοσης. Η ελευθερία της θρησκευτικής τους συνείδησης είναι απαραβίαστη».

Απευθύνουμε έκκληση προς τον μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο και τη σεπτή Ιεραρχία της Εκκλησίας να μη συναινέσουν στην αλλοίωση του ορθόδοξου χαρακτήρα του Μαθήματος, αλλά να εμμείνουν στην απαίτηση του λαού μας για μια ακραιφνώς ορθόδοξη αγωγή και παιδεία. Να ορθώσουν φραγμό και τείχος ενάντια στα σχέδια παράδοσης των ορθοδόξων παιδιών μας στην Πανθρησκεία. Να μην αφήσουν να χαθεί αυτή η μάχη του λαού μας.

Προτρέπουμε τους Έλληνες πολίτες, γονείς ή μη, όσους ακόμα δακρύζουν στην ανάκρουση του εθνικού μας Ύμνου, όσους ευλαβικά τιμούν την πλειάδα των μαρτύρων της πίστεώς μας, όσους εξακολουθούν σε πείσμα των καιρών να ζουν και να πολιτεύονται εντός της Μίας και μόνης, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, όσους αγωνιούν για το μέλλον της πατρίδας μας, να εντείνουν τον αγώνα και να πολεμήσουν σκληρά, με όπλα την γνώση και την αλήθεια.

Καλούμε τους Έλληνες γονείς να μην ανεχθούν τις ύπουλες μεθοδεύσεις και πρακτικές της ανεύθυνης Διοίκησης που με προφορικές οδηγίες και εντολές καταπατά τους Νόμους και αυτό το Σύνταγμα, και να επιστρέψουν τα απαράδεκτα, αντιχριστιανικά, αντορθόδοξα, αντιπαιδαγωγικά και αντισυνταγματικά αυτά εγχειρίδια εκεί που τους πρέπει. Χωρίς φόβο, χωρίς επιφυλάξεις, χωρίς αναστολές.

Απέναντι σε ένα στυγνό και ολοκληρωτικό καθεστώς, αντιπαραθέτουμε την ομολογιακή μας διάθεση, το αγωνιστικό μας φρόνημα και την πεποίθησή μας ότι σε αυτή την δυσκολία δεν είμαστε μόνοι!

Οι συνδιοργανωτές

Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων

Κέντρο Ενότητος και Μελέτης Προβολής των Αξιών μας “Ενωμένη Ρωμηοσύνη”

Σύλλογος για την Ανάδειξη και Διαφύλαξη της Αγιομετεωρίτικης Κληρονομιάς “Μετεώρων Λιθόπολις”

Χριστιανική Ένωση Επιστημόνων Ν. Τρικάλων

Ορθόδοξη Χριστιανική Αδελφότητα “Ο Ελεήμων Σαμαρείτης”

Ένωση Γονέων “Η Χριστιανική Αγωγή” (ΓΕΧΑ) Τρικάλων

Σύλλογος Ορθοδόξου Ιεραποστολής “Ο Μέγας Βασίλειος”

Σύλλογος Πολυτέκνων Νομού Τρικάλων

Σύλλογος Τριτέκνων Γονέων Νομού Τρικάλων

Ορθόδοξος Σύλλογος “Ομοθυμαδόν”.

http://thriskeftika.blogspot.gr 

ΜΗΤΡ. ΦΛΩΡΙΝΗΣ Π. ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ ΚΑΝΤΙΩΤΗΣ: ΤΟ ΕΝΑ ΔΕΝ ΤΟ ΚΑΝΕΤΕ, ΤΟ ΑΛΛΟ ΔΕΝ ΤΟ ΚΑΝΕΤΕ, ΤΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΕΙΣΤΕ; ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΣ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ; ΚΑΝΕ ΤΟ ΜΙΚΡΟ!

Tοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου Καντιώτου

Ἐάν, ἀγαπητοί μου, σᾶς πῇ κάποιος, ὅτι ἕ­νας λύκος ἔγινε ἀρνί, ποιός θὰ τὸπιστέ­ψῃ; Κανείς. Γιατὶ ὁ λύκος τρώει ἀρνιά. Γεννιέ­ται λύκος καὶ λύκος πεθαίνει. Ὁ λαός μας λέει· «ὁ λύκος τρίχα ἀλλάζει, ἀλλὰ τὴ γνώμη (=τὸ νοῦ) δὲν τὸν ἀλλάζει», μένει λύκος. Αὐ­τὸ ὅμως ποὺ δὲν συμβαίνει στὸ φυσικὸκόσμο, συμβαίνει στὸν πνευματικὸ καὶ ἠθικὸ κό­σμο. Θέλω δηλαδὴ νὰ πῶ, ὅτιὑπάρχουν ἄν­θρωποι γεμᾶτοι κακίες καὶ ἐλαττώματα, ποὺ εἶνε σὰν ἄγρια θηρία, καὶ ὅμως αὐτοὶ μπορεῖ ν᾿ ἀλλάξουν, νὰ γίνουν καλοί, νὰ γίνουν ἅγιοι.Ἕνας λύκος μπορεῖ νὰ γίνῃ ἀρνί· αὐτὸ μᾶς λέει σήμερα τὸ εὐαγγέλιο (βλ. Ματθ. 9,9-13).

Γιά νὰ δοῦμε, πῶς γίνονται αὐτὰ τὰ θαυμαστὰ πράγματα;

* * *

Στὴν ἐποχὴ τοῦ Xριστοῦ ὑπῆρχαν ὡρισμένοι ἄνθρωποι ποὺ τοὺς ἔλεγαν τελῶνες, γιατὶ τὸ ἐπάγγελμά τους ἦταν τέτοιο. Εἰσέπρατταν τοὺς φόρους τοῦδημοσίου. Ἀλλὰ στὴν εἴσ­πραξι ἔκαναν ἀδικίες. Δὲν εἰσέπρατταν τὰ νό­μιμα.Ἐκεῖ ποὺ ἔπρεπε νὰ εἰσπράξουν 100 δρα­χμές, εἰσέπρατταν 200. Τὶς 100 τὶςἔδιναν στὸ δημόσιο, τὶς ἄλλες 100 τὶς ἔβαζαν στὴν τσέπη τους. Ἔτσι αὐτοί, κλέβοντας τὸ λαό, κατώρθωναν νὰ κάνουν τεράστιες περιουσί­ες, νὰ κτίσουν σπίτια καὶ μέγαρα, καὶ νὰ ζοῦν μὲ πολυτέλεια μεγιστάνων.

Ἦταν εὐτυχεῖς; Ὄχι. Γιατὶ ὁ κόσμος τοὺς ἤξερε καὶ δὲν τοὺς ἀγαποῦσε. Ὅλοι τοὺς μισοῦσαν. Τελώνης = ἁμαρτωλός, τελώνης = κλέφτης, τελώνης = λύκος τῆς κοινωνίας.

Ἕνας ἀπὸ τοὺς τελῶνες αὐτοὺς ἦταν καὶ ὁ ἅγιος Ματθαῖος ποὺ ἑορτάζουμε σήμερα. Ἄλλαξε ὅμως· ἀπὸ τελώνης ἔγινε εὐαγγελιστής, ἀπὸ κάρβουνο ἔγινε διαμάντι, ἀπὸ κόρακας ἔγινε περιστέρι, ἀπὸ λύκος ἔγινε ἀρνί. Ποιός τὸνἄλλαξε καὶ πῶς; Ἀκοῦστε.

Ὁ Ματθαῖος βρισκόταν στὸ τελωνεῖο. Ὅ­πως ἡ ἀράχνη στήνει τὸ δίχτυ της καὶπεριμένει ν᾿ ἁρπάξῃ διάφορα ζῳύφια, ἔτσι κι αὐ­τὸς περίμενε ἐκεῖ ν᾿ ἁρπάξῃἀνθρώπους καὶ νὰ τοὺς λῃστέψῃ. Ἀλλὰ μιὰ μέρα πέρασε κάποιος, ποὺ ἄλλος σὰν αὐτὸν δὲν ὑπάρχει, κάποιος ποὺ κάνει θαύματα. Τὸ ὄνομά του εἶνε τὸγλυκύτερο στὸν κόσμο. Ὁ Χριστός!

Ὁ Χριστὸς κοίταξε τὸ Ματθαῖο καὶ ὡς καρδιογνώστης Θεὸς εἶδε, ὅτι στὸ βάθος τῆς ἁ­μαρτωλῆς αὐτῆς ὑπάρξεως ὑπῆρχε κάποιο καλὸ σπέρμα, μία καλὴδιάθεσι, μιὰ σπίθα. Γιατὶ πρέπει νὰ ξέρουμε, ὅτι καὶ ὁ πιὸ ἅγιος ἄνθρωποςἔχει κάποιο ἐλάττωμα, ἀλλὰ καὶ ὁ πιὸ ἁμαρτωλὸς ἔχει κάτι καλὸ μέσα του· καὶ ἂν αὐτὸ τὸ καλὸ κατορθώσουμε νὰ τὸ καλλι­εργήσουμε, τότε ὁ κακὸςἄνθρωπος γίνεται καλός.

Εἶδε λοιπὸν ὁ Χριστός, ὅτι στὰ βάθη του ἔ­κρυβε μιὰ σπίθα. Κι ὅπως ἀπὸ μιὰσπίθα ἀνάβεις φωτιά, ἔτσι ὁ Χριστὸς ἀπὸ τὴ σπίθα αὐτὴ ἄναψε ἅγια φωτιὰστὴν καρδιὰ τοῦ Ματθαίου, ποὺ ἔκαψε ὅλο τὸ δάσος τῆς ἁμαρτίας. Τὸν κοίταξε καὶ τοῦ εἶπε δύο λόγια· «Ἀκολού­θει μοι» (Ματθ. 9,9). Ἄσε τὸ τελωνεῖο κ᾿ ἔλα μαζί μου· κ᾿ ἐγὼ θὰ σοῦ ἀναθέσω ἄλλη ἀποστολή. Καὶ ὁ τελώνης, χωρὶς ἀντιρρήσεις, ἀκολούθη σε ἀμέσως τὸ Χριστό. Ἡ χαρά του ἦ­ταν πολὺμεγάλη.

Γιὰ νὰ πανηγυρίσῃ τὸ γεγονός, ἔκανε τραπέζι στοὺς συναδέλφους του καὶἄλλο κόσμο. Στὸ τραπέζι ἦταν καὶ ὁ Χριστὸς μὲ τοὺς μαθητάς του. Οἱφαρισαῖοι, ὅταν εἶδαν τὸ Χρι­στὸ μαζὶ μὲ τοὺς τελῶνες, τὸν κατηγόρησαν. Γιάἰδέστε, εἶπαν, μὲ ποιούς συναναστρέφεται… Καὶ ὁ Χριστὸς τοὺς ἀπήντησε μὲτὰ ἑξ­ῆς λόγια.

Ὅποιος εἶνε καλά, δὲν χρειάζεται γιατρό. Στὸ γιατρὸ πάει ὁ ἄρρωστος. Κ᾿ ἐγὼἦρθα γιὰ τοὺς ἀρρώστους. Οἱ ἄρρωστοι ἔρχονται σ᾿ ἐ­μένα. «Οὐ γὰρ ἦλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλοὺς εἰς μετάνοιαν» (Ματθ. 9,13).

Ἀπὸ τὴν ἡμέρα ἐκείνη ὁ Ματθαῖος ἔμεινε πιὰ κοντὰ στὸ Χριστό. Ὅπως τὸ ἀρνὶἀκολου­θεῖ τὸν τσομπάνο, ἔτσι κι ὁ Ματθαῖος τὸ Χριστό. Κοντά του ἦταν ὅτανἐκεῖνος στὴν ἔρημο εὐλόγησε τὰ ψωμιὰ καὶ χόρτασε τὸν κόσμο. Κοντά τουὅταν περπατοῦσε πάνω στὰ κύματα. Κοντά του ὅταν θεράπευε τοὺς ἀρ­ρώστους. Κοντά του τὴ νύχτα τῆς Μεγάλης Πέμπτης, ὅταν τέλεσε τὸ ΜυστικὸΔεῖπνο καὶ εἶπε τὸ «Λάβετε φάγετε…» (Ματθ. 26,26). Κοντά του τὴν ἡμέρα τῆςἈναστάσεως, ὅταν ἔφερε τὸ χαρμόσυνο μήνυμα. Κοντά του ὅταν ἀναλήφθηκε στοὺς οὐρανούς. Καὶ στὸ ὑπερῷο τῆς Πεντηκοστῆς ἦταν πάλι ἐκεῖ. Μετά, ὅταν οἱ μαθηταὶ σκόρπισαν σὲ διάφορα μέρη γιὰ νὰ κηρύξουν, ὁ Ματθαῖος πῆρε τὸῥαβδί του καὶ πῆγε μακριά, μέσα σὲ ἀγρίους ἀνθρώπους, καὶ κήρυξε τὸ Χριστὸκαὶ τὸ εὐαγγέλιο, καὶ εἶ­χε μαρτυρικὸ τέλος διὰ πυρός.

* * *

Θέλω, ἀγαπητοί μου, νὰ προσέξετε ἕνα σημεῖο, ἐκεῖ ποὺ ὁ Χριστὸς τοῦ εἶπε· «Ἀκολούθει μοι». Δύο λόγια τοῦ εἶπε, κι αὐτὸς τ᾿ ἄφησε ὅλα· καὶ τελωνεῖο, καὶσπίτια, καὶ λεφτά, καὶ περιουσία, καὶ φίλους, τὰ πάντα, καὶ ἀκολούθησε τὸΧριστό.

Ποιός τὸ κάνει σήμερα αὐτό; Τὸ θεωρεῖτε εὔκολο; Γιά φανταστῆτε νὰ ἐρχόταν πάλι ὁ Χριστὸς καὶ νὰ πήγαινε στὸ γεωργὸ τὴν ὥρα ποὺ ὁδηγεῖ τὸ τρακτέρ, στὸν ψαρᾶ τὴν ὥρα ποὺ ῥίχνει τὸ δίχτυ, στὸν ἐργάτη, στὸν ὑπάλληλο, στὸν πλούσιο, στὸν ἔμπορο, νὰ πήγαινε στὸ νομάρχη, στὸ δήμαρχο, στὸν ὑπουργό. Νὰ πήγαινε καὶ νὰ ἔλεγε· Ἔλα μαζί μου κι ἄφησέ τα αὐτά. Ποιός ἀπ᾿ αὐτοὺς θ᾿ ἀκολουθοῦσε τὸ Χριστό; Σήμερα εἶνε ἐποχὴ τοῦ χρή­ματος. Οἱ ἄνθρωποι ψοφᾶνε γιὰ λεφτά. Χωρὶς λεφτὰ δὲν κάνουν τίποτα.

Ἀλλὰ ὁ Ματθαῖος δούλεψε χωρὶς λεπτά.

Ἤμουν σ᾿ ἕνα χωριὸ ποὺ δὲν εἶχε παπᾶ. Πα­ρακάλεσα τὸν πρόεδρο· –Βρῆτεἕναν, εἴτε βο­σκὸ εἴτε γεωργό, νὰ τὸν κάνουμε ἱερέα, νὰ χτυπᾷ ἡ καμπάνα τὴν Κυριακή… Κανείς δὲν βρέθηκε. Μόνο ἕνας αὐθάδης μοῦ εἶπε· –Ἂν μᾶς δώσῃς, δεσπότη, τόσα τὸ μῆνα, γινόμαστε ὅλοι παπᾶδες. –Δὲν σᾶς χρειάζομαι, τοῦλέω.

Καὶ ὅμως νὰ ξέρετε, ὅτι καὶ σήμερα ὑπάρχουν παιδιὰ ποὺ ἐγκαταλείπουν τὰπάντα καὶ πᾶνε κάτω στοὺς ἀγρίους, καὶ κηρύττουν τὸ Χριστό, καὶθυσιάζονται. Αὐτοὶ ὅμως εἶνε λίγοι. Τρία ἑκατομμύρια ἔφυγαν ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα καὶ σκορπίστηκαν στὰ τέσσερα σημεῖα τοῦ ὁρίζοντος· ἄλλος πῆγε στὴν Ἀμερική, ἄλλος στὴν Αὐστραλία, ἄλλος στὸν Καναδᾶ, ἄλλος στὴΓερμανία, ἄλλος ἀλλοῦ.

Γιατί πήγανε; Γιὰ τὸ χρῆμα. Γιὰ τὸ Θεὸ πόσοι πῆγαν ἐκεῖ;…

Ἀλλ᾿ ἐγὼ ἐδῶ δὲν θὰ σᾶς πῶ ν᾿ ἀφήσετε τὸν τόπο σας καὶ νὰ πᾶτε μακριὰ νὰγίνετε ἱεραπόστολοι. Σᾶς λέω κάτι ἄλλο, πιὸ εὔκολο. Δὲν μπορεῖς νὰ κάνῃς τὸμεγάλο; Ἔ, κάνε τὸ μικρό. Ἐγὼ δὲν θὰ σᾶς πῶ νὰ σηκώσετε τὸν Ὄλυμπο· θὰσᾶς δώσω νὰ σηκώσετε ἕνα χαλίκι. Μὴν ἀφήσῃς λοιπὸν τὸ σπίτι σου. Μεῖνε κοντὰ στὴ γυναῖκα καὶ στὰ παιδιά σου. Συνέχισε τὴ δουλειά σου. Νὰ εἶσαιἐργατικὸς καὶ φιλότιμος· Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο δουλειά! μυρμήγκι νὰ εἶσαι, αὐτὸ θέλει ὁ Χριστός. Ἦρθε ὅμως Κυριακὴ καὶ χτύπησε ἡ καμπάνα; Ὁ ἦχος ἐκεῖ­νος εἶνε μήνυμα Κυρίου. Τὴνὥρα ποὺ χτυπᾷ ἡ καμπάνα μᾶς καλεῖ ὁ Χριστός. «Ἀκολούθει μοι», σοῦ λέει.Ἔλα, Χριστιανέ μου, νὰ ἐκκλησιαστῇς. Δὲν σὲ καλεῖ νὰ πᾷς κάτω στοὺς ἀ­γρίους, γιὰ νὰ γίνῃς ἐκεῖ κήρυκας τοῦ εὐαγγελίου· δὲν σὲ καλεῖ νὰ γίνῃς παπᾶς ἢ ἱεροκήρυκας ἢ κάτι ἄλλο. Ἔλα στὴν ἐκκλησία, σοῦ λέει, ν᾿ ἀνάψῃς τὸκερί σου καὶ νὰ στα­θῇς στὴ θεία λειτουργία. Πόσο νὰ σταθῇς; Μία ὥρα! Ἀπὸτὸ «Εὐλογημένη ἡ βασιλεία…» μέ χρι τὸ «Δι᾿ εὐχῶν τῶν ἁγίων πατέρων…» μία ὥρα εἶνε. Ὅλη ἡ βδομάδα ἔχει 168 ὧρες, καὶ ἀπὸ τὶς 168 ὧρες 1 ὥρα μᾶς ζητάει ὁ Θεός· κ᾿ ἐμεῖς οὔτε 1 ὥρα δὲν τοῦ ἀφιερώνουμε; Τόσο φύγαμε μακριὰἀπὸ τὸ Θεό;

Γι᾿ αὐτὸ σήμερα, ποὺ ἑορτάζουμε τὴ μνήμη τοῦ εὐαγγελιστοῦ Ματθαίου καὶθαυμάζου­με τοὺς ἥρωες ἐκείνους ποὺ ἐγκατέλειψαν τὰ πάντα καὶ ἐργάζονταιὡς ἱεραπόστολοι στὰ δι­άφορα μέρη τῆς γῆς, κάνω μία ἔκκλησι σὲ ὅ­λους. Σᾶς παρακαλῶ, ἀφοῦ δὲν μπορεῖτε –ἢ μᾶλλον δὲν θέλετε– νὰ κάνετε τὸ μεγάλο, νὰ κάνετε τὸ μικρό. Σεῖς οἱ ἴδιοι δὲν συγκινεῖσθε καὶ δὲν ἐνδιαφέρεστε γιὰἱεραποστολή. Kά­ποιο καλὸ παιδί σας δὲν τ᾿ ἀφήνετε νὰ γίνῃ ἱ­ερεύς. Ἔτσι φθάσαμε νὰ ἔχουμε στὴν Ἑλλάδα χίλιες (1.000) θέσεις ἱερέων κενές. Τὸπαιδάκι σας θέλετε νὰ γίνῃ δικηγόρος, γιατρός, μηχανικός…· ἀλλὰ παπᾶς ὄχι.Ἕνα μικρὸ χαρι­τωμένο παιδάκι πήγαινε στὸ κατηχητικὸ καὶ τοῦ ἄρεσε ἡἐκκλησία· καὶ λέει στὸν πατέρα του· –Ἐγὼ θέλω νὰ γίνω παπᾶς. – Ἂν τὸξαναπῇς, τοῦ εἶπε, θὰ σὲ σκοτώσω!…

Λοιπόν; Τὸ ἕνα δὲν τὸ κάνετε, τὸ ἄλλο δὲν τὸ κάνετε, τί Χριστιανοὶ εἶστε;Ἐλᾶτε τοὐλάχιστον τὴν Κυριακὴ μιὰ ὥρα στὴν ἐκκλησία, γιὰ νὰ ἔχετε τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ φωτιστῆτε· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Εὐαγγελιστοῦ Ματθαίου Πτελεῶνος – Ἑορδαίας τὴν 16-11-1980

https://ellasnafs.blogspot.gr 

Ο ΛΙΘΟΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ (ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΝΕΚΔΟΤΟ)

Σε μια λαϊκή εξέγερση, ο όχλος είχε πετροβολήσει ένα άγαλμα του Μεγάλου Κωνσταντίνου και του είχε παραμορφώσει το πρόσωπο. Οι αυλικοί, τότε, του συνέστησαν να προβεί σε παραδειγματική τιμωρία των ενόχων.

- Δεν υπάρχει, του είπαν, ποινή ισάξια με το έγκλημα που διέπραξαν οι άνθρωποι αυτοί, τολμώντας να λιθοβολήσουν το σεπτό σου πρόσωπο.

- Μα τι λέτε, απάντησε ο Μέγας Κωνσταντίνος με αγαθότητα, φέρνοντας συγχρόνως τα δάχτυλά του στο πρόσωπό του. Εγώ δεν νοιώθω καμιά πληγή στο πρόσωπό μου.

Και τους συγχώρησε όλους.

https://ellasnafs.blogspot.gr

ΔΗΜ. ΤΣΕΛΕΓΓΙΔΗΣ: Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Του καθηγητή  κ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ  Ι.  ΤΣΕΛΕΓΓΙΔΗ

Τμήμα Θεολογίας Α.Π.Θ.

Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΓΡΗΓΟΡΙΟ ΤΟΝ ΠΑΛΑΜΑ

Η ελευθερία είναι ένα από τα σπουδαιότερα θέματα που αφορούν την ύπαρξη του ανθρώπου. Κάθε ενέργεια του ανθρώπου

που τον χαρακτηρίζει ως πρόσωπο, συνδέεται άρρηκτα με την ελευθερία του. Έτσι μπορεί να γίνεται λόγος για μια μεγάλη ποικιλία, με την οποία φανερώνεται αυτή η ελευθερία, όπως είναι λόγου χάρη η ελευθερία της σκέψεως, η ελευθερία του λόγου, η ελευθερία της συνειδήσεως, η ηθική ελευθερία, η θρησκευτική ελευθερία, κλπ.

Εμείς δεν θα ασχοληθούμε με τις παραπάνω πλευρές της ελευθερίας, αλλά θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε με κάθε δυνατή συντομία, πώς ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς βλέπει την ελευθερία του ανθρώπου καθεαυτήν. Στη συνέχεια, αφού αναφερθούμε στην οντολογική υποδούλωση και απελευθέρωση του άνθρώπου, θα παρουσιάσουμε πως ο άνθρωπος αναπτύσσει και φανερώνει την ελευθερία του ως μέτοχος της πνευματικής εμπειρίας της Εκκλησίας και ποιος είναι ο ιδιάζων χαρακτήρας αυτής της ελευθερίας.

Ευθύς εξαρχής πρέπει να πούμε ότι απόλυτα ελεύθερος και κυριολεκτικά αυτεξούσιος είναι μόνο ο Θεός, αφού ως ο όντως Ων δεν υπόκειται σε καμιά φυσική ή μεταφυσική αναγκαιότητα1. Επομένως είναι αυτονόητο ότι λόγος για απόλυτη και αυθεντική ελευθερία μπορεί να γίνεται μόνο εκεί, όπου βρίσκεται και η πηγή της ελευθερίας, ο ίδιος δηλαδή ο Θεός. Άμεση φανέρωση της αυθεντικής αυτής ελευθερίας στην κτίση και την ιστορία γίνεται μόνο με τις άκτιστες ενέργειες του Τριαδικού Θεού.

Αν όμως η απόλυτη και αυθεντική ελευθερία βρίσκεται μόνο στον ίδιο τον Θεό και στις άκτιστες ενέργειές του, τί είδους ελευθερία έχει ο άνθρωπος ως κτίσμα και πού θεμελιώνεται αυτή η ελευθερία του;

Η ελευθερία του άνθρώπου, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, όπως αυτή εκπροσωπείται από τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, συνδέεται στενότατα με τον τρόπο υπάρξεώς του. Ο άνθρωπος, του οποίου η οντολογική αφετηρία βρίσκεται στο μη ον, ήρθε στο είναι, ως γνωστόν, με την άκτιστη δημιουργική ενέργεια του Θεού. Γι' αυτό και είναι εξαρτημένος από την αιτία της προελεύσεώς του, είναι δηλαδή εξαρτημένος από τον ίδιο τον Θεό. Πέρα όμως από την εξάρτηση αυτή του είναι του ο άνθρωπος δημιουργήθηκε κατ' εικόνα του δημιουργού του2 ως λογικό και αυτεξούσιο ον3. Η λογικότητα των όντων κατά τον Παλαμά συνδέεται οντολογικώς με την αυτεξουσιότητά τους4. Κατά συνέπεια η αυτεξουσιότητα και ελευθερία του άνθρώπου αποτελούν οντολογικό γνώρισμα του κατ' εικόνα.

Δημιουργώντας ο Θεός κατ' εικόνα του τον άνθρωπο θεμελίωσε το αυτεξούσιο του ανθρώπου πάνω σε μια πραγματικότητα, η οποία παρέχει στην ελευθερία προϋποθέσεις αποφασιστικής σημασίας για την παραπέρα τελειωτική πορεία του ανθρώπου.

Το κατ' εικόνα αποτελεί το θεμέλιο εκείνο της ανθρωπίνης υπάρξεως που δίνει τη δυνατότητα στον άνθρωπο να μπορεί να κινείται προς το αγαθό, όταν κάνει καλή χρήση του αυτεξουσίου. Το οντολογικό δηλαδή υπόβαθρο της αυτεξούσιας αναφοράς του ανθρώπου στον Τριαδικό Θεό βρίσκεται στην κατ' εικόνα Θεού δημιουργία του. Αν ο άνθρωπος ανέφερε πάντοτε αυτεξουσίως και ελευθέρως το κατ' εικόνα προς το αρχέτυπο, δεν θα ξέπεφτε από την κοινωνία του με τον Θεό, μια και ο Θεός κατά τον Παλαμά προσβλέπει πάντα με ιδιαίτερη πρόνοια προς τον άνθρωπο. «ως προς οικείαν εικόνα μάλλον ή προς τα παρ' αυτού πάντα γεγονότα»5.

Ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, ενώ εντοπίζει το κατ' εικόνα στην όλη ύπαρξη του ανθρώπου6, δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο νου7. Αλλά ο νους και η λογική συνδέονται αναπόφευκτα με το αυτεξούσιο και την προαίρεση του ανθρώπου, και αυτά του παρέχουν τη δυνατότητα να τρέπεται πότε στο καλό, και πότε στο κακό8.

Αν η αυτεξουσιότητα αφαιρεθεί από τη λογική, τότε η λογική καταντά χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο. Χωρίς ελεύθερη θέληση και απόφαση δεν είναι νοητή καμιά ευθύνη. Μόνο όταν ο άνθρωπος έχει «λελυμένην πάσης ανάγκης την γνώμην», παρατηρεί ο υπέρμαχος του ησυχασμού, μπορεί να διατηρείται στην κατά φύση ζωή και να προσεγγίζει τον Θεό ή να εκτρέπεται από την κοινωνία μαζί του και να κατευθύνεται προς τον θάνατο9.

Δημιουργώντας ο Θεός αυτεξούσιο τον άνθρωπο στέρησε την δυνατότητα στον πονηρό να ασκεί βία πάνω στον άνθρωπο. Μόνο με πειθώ ή δόλο μπορεί να επηρεάσει ο διάβολος τη θέληση του άνθρώπου και να τον κάνει κοινωνό της αποστασίας του10. Από τη δημιουργία του λοιπόν ακόμη ο άνθρωπος πήρε τη δύναμη του αυτεξουσίου, τη δύναμη της ελευθερίας, με την οποία μπορεί να αντιστέκεται στον πονηρό και να συμβάλλει αποφασιστικά στην πραγμάτωση του προορισμού του, την ομοίωσή του με τον Θεό.

Η προγονική πτώση είχε οντολογικές συνέπειες στο καθαυτό είναι του ανθρώπου, στο κατ' εικόνα, το οποίο ενώ αμαυρώθηκε δεν καταστράφηκε από την αμαρτία. Εκείνο που έχασε ο άνθρωπος, παρατηρεί ο Παλαμάς, δεν ήταν το κατ΄ εικόνα αλλά το καθ' ομοίωση11. Η αμαύρωση του κατ' εικόνα σήμανε φθορά και στο αυτεξούσιο του ανθρώπου, που αντί να οδεύει στην κατεύθυνση της ελευθερίας του πρωτοτύπου του βρέθηκε μέσα στην περιοχή της επιρροής του πονηρού, ο οποίος, ενώ δεν μπόρεσε να καταργήσει το αυτεξούσιο του ανθρώπου, το συσκότισε και το εμπόδισε να κινείται στην τελειωτική του προοπτική. Έτσι ο,τιδήποτε και αν έκανε ο άνθρωπος (αξιοκατάκριτο ή επαινετό) βρισκόταν κατά τον Παλαμά κάτω από τις γενικότερες συνέπειες της προγονικής πτώσεως12.

Αλλά το αυτεξούσιο του ανθρώπου δεν εμπόδισε την ελευθερία του Θεού να μετασκευάσει φιλάνθρωπα και «επί το κρείττον» τα «εξ αυτεξουσίου παρατροπής ολισθήματα» του ανθρώπου και να «οικονομήσει» τη σωτήρια του, χωρίς να παραβιάσει καθόλου το αυτεξούσιο και την ελευθερία του13. Ενώ δηλαδή η αυτεξούσια παράβαση της εντολής του Θεού οδήγησε στη σύνταξη του ανθρώπου με τον διάβολο και την υποταγή του στο θάνατο, ο Θεός με τη σοφία και την αγαθότητά του βρήκε τρόπο, ώστε και τον άνθρωπο να λυτρώσει από τον θάνατο, και το αυτεξούσιο του ανθρώπου να διατηρήσει. Ο Θεός δεν επέτρεψε να γίνει ο θάνατος το υποχρεωτικό τέλος, το «έσχατον καταγώγιον»14 όλων των ανθρώπων. Επειδή μάλιστα ο άνθρωπος δεν έφτασε «αυτοκινήτως» προς το κακό αλλά μετά τη συκοφαντία του θελήματος του Θεού από τον διάβολο, δεν προχώρησε μετά την παράβαση «ακρατώς και ανεπιστρόφως» προς το κακό, όπως οι δαίμονες15 και έτσι έγινε δεκτικός στην προσφορά του Θεού για την οντολογικού χαρακτήρα απελευθέρωσή του.

Με το έργο της θείας οικονομίας, που πραγματώθηκε στο πρόσωπο του Χριστού, ο άνθρωπος απελευθερώνεται οντολογικώς από την αμαρτία, τον διάβολο και τον εσχατολογικό θάνατο και αποκτά τη χαρισματική ελευθερία.

Ειδικότερα, ο Θεός κινούμενος από άκρα ευσπλαχνία για τον άνθρωπο προσέλαβε την ανθρώπινη φύση «καθ' υπόστασιν» στο πρόσωπο του Θεού Λόγου για ν' απελευθερώσει τον άνθρωπο, ν' ανακαινίσει το αμαυρωμένο κατ' εικόνα και να το ζωοποιήσει με την άκτιστη χάρη του πρωτοτύπου16. Ο Χριστός ως Θεάνθρωπος, ως μόνος αληθινός και αναμάρτητος άνθρωπος17 και ως ελεύθερος από τη δουλεία του διαβόλου18, ήταν κατά τον Παλαμά ο μόνος που μπορούσε να ελευθερώσει τον άνθρωπο από την παραπάνω δουλεία19.

Το θεμέλιο απελευθερώσεως της ανθρωπίνης φύσεως από την εξουσία του διαβόλου, της αμαρτίας, της φθοράς και του θανάτου, τέθηκε ήδη με την ενανθρώπηση του Θεού Λόγου, ενώ με την ανάσταση του Χριστού επισφραγίστηκε η οντολογική απελευθέρωση του ανθρώπου από την πολλαπλή δουλεία του20. Την απελευθέρωση του ανθρώπου από την δουλεία και τυραννία του διαβόλου διαβεβαίωσε  ο Χριστός με ολοφάνερο τρόπο ήδη κατά την ιστορική παρουσία του στη γη. Θεραπεύοντας δηλαδή ο Χριστός τους φανερά δαιμονισμένους και κατά το σώμα, παρατηρεί ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, πιστοποιούσε «δια της φανερώς ενεργουμένης ταύτης ελευθερίας... την εν κρυπτώ κατά ψυχήν γινομένην ελευθερία» του άνθρώπου «εκ της του διαβόλου τυραννίδος»21. Με την απελευθέρωση των δαιμονισμένων από τη δυναστεία του διαβόλου ο Χριστός γνωστοποιούσε στους ανθρώπους ότι αυτός είναι εκείνος που μπορεί να ελευθερώσει τις ψυχές από τη δουλεία τους στον πονηρό και να χαρίσει σ' αυτούς την αιώνια ελευθερία22. Η απελευθέρωση του άνθρώπου από την παραπάνω δουλεία δεν περιορίστηκε κατά τον Παλαμά στην περίοδο της επίγειας ζωής του Χριστού. Συνεχίζεται να πραγματώνεται στο πλαίσιο της Εκκλησίας με τον διπλό πάντοτε χαρακτήρα της, που αναφέρεται στην ψυχή και το σώμα του ανθρώπου23.

Η ενανθρώπηση, ο θάνατος και η ανάσταση του Χριστού αποτελούν ιστορικά γεγονότα της ζωής του, που έχουν όμως απελευθερωτική σημασία για τον άνθρωπο24. Η μόνη δυνατότητα που έχει ο άνθρωπος για να απελευθερωθεί από την δουλεία στην αμαρτία, τον πονηρό και τον θάνατο, είναι να μετάσχει μυστηριακώς στο θάνατο και την ανάσταση του Χριστού. Μετέχοντας ο άνθρωπος κατά μυστηριακό τρόπο στο ζωοποιό θάνατο και την ανάσταση του Χριστού με το βάπτισμα μετέχει στις οντολογικές προϋποθέσεις της ελευθερίας του και δέχεται πραγματικώς και χαρισματικώς την απελευθέρωσή του από την παραπάνω τριπλή δουλεία. Όπως δηλαδή η ευθύνη του θανάτου εξαιτίας του Αδάμ πέρασε σ' όλους τους ανθρώπους, έτσι περνά κατά τον Παλαμά και η αιώνια ζωή, που είναι ζωή ελευθερίας, σ' όλους εκείνους, που αναγεννώνται πνευματικώς από τον Θεάνθρωπο25.

Με την ίδρυση της Εκκλησίας ο Χριστός γίνεται η αστείρευτη πηγή της θείας χάριτος, που απελευθερώνει τον πιστό μέσω των μυστηρίων από την αμαρτία και τις συνέπειές της26. Η απελευθερωτική χάρη του βαπτίσματος δεν χάνεται, όταν ο άνθρωπος αμαρτάνει και δεν αξιοποιεί την προσφορά του Θεού, γιατί τα χαρίσματα του Θεού είναι αμεταμέλητα, παραμένει όμως ανενεργός27. Ωστόσο, όταν με την δύναμη των μυστηρίων και την ανθρώπινη συνεργία διατηρείται αυτή η χάρη ενεργός, τούτο σημαίνει ταυτόχρονα και την παρουσία της πραγματικής ελευθερίας του. Αναφερόμενος ο Παλαμάς στο χωρίο του αποστόλου Παύλου, «ο γαρ νόμος του πνεύματος της ζωής ηλευθέρωσέ με από του νόμου της αμαρτίας και του θανάτου»28, παρατηρεί ότι η απελευθέρωση του ανθρώπου από την αμαρτία και τον θάνατο, που πραγματώνεται με τη δύναμη της χάριτος του Αγίου Πνεύματος, παρέχει όχι μόνο αθανασία αλλά και αναμαρτησία29. Έχοντας ο άνθρωπος απελευθερωμένη τη φύση του από τα πάθη, τη φθορά και τον θάνατο και το φρόνημά του απελευθερωμένο από την αμαρτία μπορεί να κινείται στην περιοχή της πραγματικής ελευθερίας. Άλλωστε πραγματική ελευθερία χωρίς την οντολογική απελευθέρωση από την αμαρτία είναι ακατανόητη. Με την ανάληψη του σαρκωθέντος και αναστάντος Λόγου του Θεού στους ουρανούς διασφαλίστηκε κατά τον Παλαμά η ελευθερία του ανθρώπου για την αιωνιότητα, αφού η κτιστή ανθρώπινη φύση εισήλθε με τον Χριστό στους κόλπους του Θεού Πατέρα30. Όπως δηλαδή με την ενανθρώπηση του Θεού Λόγου η φύση μας ενώθηκε υποστατικώς με τη θεία φύση και έγινε ομόθεη31, έτσι και με την ανάληψη του Χριστού η φύση μας έγινε ομόθρονη, αφού ο Χριστός μ' αυτήν «εκάθισεν εν δεξιά της μεγαλωσύνης εν ουρανοίς»32.

Η ελευθερία όμως που παρέχεται από το Χριστό στο πλαίσιο της Εκκλησίας παρουσιάζει μια εξωτερική αντινομία, γιατί η ελευθερία αυτή εμφανίζεται ως ολοκληρωτική δουλεία στον Χριστό. Η ολοκληρωτική δουλεία των πιστών στον Χριστό είναι μια εκούσια, δουλεία, που προκύπτει ως ανταπόκρισή τους στην προσφορά του Χριστού. Όταν όμως οι πιστοί προσφέρουν τη θέλησή τους στον Χριστό ενούμενοι ολοκληρωτικά μ' αυτόν, δεν σημαίνει ότι στερούνται την ελευθερία τους. Αντίθετα μάλιστα, οικειώνονται το πνεύμα του Χριστού. Αλλά το πνεύμα του Χριστού, που παίρνουν οι άνθρωποι μέσα στην Εκκλησία, δεν είναι «πνεύμα δουλείας» αλλά «πνεύμα υιοθεσίας»33, πράγμα που σημαίνει κατά τον άγιο Γρηγόριο Παλαμά ότι είναι «πνεύμα ελευθερίας, ταυτό δ' ειπείν το πνεύμα το άγιον»34. Κατά συνέπεια, οικειούμενοι οι άνθρωποι εν Χριστώ το πνεύμα του Χριστού έχουν και βιώνουν την κατεξοχήν ελευθερία τους, αφού και κατά το βιβλικό χωρίο «ου το πνεύμα Κυρίου, ελευθερία»35. Η ελευθερία αυτή, για την οποία μιλά ο απόστολος Παύλος στους Κορινθίους, αποκαλύπτεται κατά τον Παλαμά με το φως της θείας χάριτος36.

Και επειδή, όπως λέχθηκε, το Άγιο Πνεύμα, ως πνεύμα Κυρίου, είναι πνεύμα όχι δουλείας αλλά πνεύμα υιοθεσίας και ελευθερίας, η ελευθερία των πιστών στο πλαίσιο της Εκκλησίας κατανοείται σωστά και πλήρως μόνο όταν συνδέεται άρρηκτα με τη χαρισματική υιοθεσία τους από τον Θεό. Η χαρισματική υιοθεσία χαρακτηρίζει εκείνους που λυτρώθηκαν από τη δουλεία του διαβόλου και της αμαρτίας και πήραν την άκτιστη δύναμη να γίνουν κατά χάρη παιδιά του θεού. Όταν μιλάμε για χαρισματική υιοθεσία των πιστών, παρατηρεί ο Παλαμάς, αναφερόμαστε στην υιοθεσία τους από τον Θεό Πατέρα, που τους δόθηκε όμως κατά χάρη από τον Χριστό37.

Με την άκτιστη χάρη του βαπτίσματος ο Χριστός αναγεννά πνευματικώς τους ανθρώπους και γίνεται κατά χάρη πατέρας τους, ο οποίος τους τρέφει πνευματικώς όχι μόνο με το σώμα και το αίμα του αλλά και με το πνεύμα του. Με τον τρόπο αυτό τους καθιστά «αείζωους» και κατά χάρη «υιούς αγαπητούς του ουρανίου Πατρός»38. Αλλά ως μέτοχος της άκτιστης θείας χάριτος ο υιοθετημένος από τον θεό άνθρωπος γίνεται κατά τον Παλαμά όχι μόνο «θέσει» υιός αλλά και πνεύμα39. Εδώ όμως είναι απαραίτητη και μια διευκρίνιση του θεόπτη θεολόγου, που θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη και για όσα θα πούμε στη συνέχεια για το χαρακτήρα της ελευθερίας. Οι πιστοί με τη χαρισματική γέννησή τους από τον Θεό υιοθετήθηκαν πραγματικώς από αυτόν, δεν έγιναν όμως αμέσως και «ενεργεία» παιδιά του Θεού. Πήραν απλώς τη δύναμη να γίνουν παιδιά του Θεού στα έσχατα, κατά τη μέλλουσα δηλαδή βασιλεία του Θεού. «Πως δε ειπών ότι εκ του Θεού εγεννήθησαν», σημειώνει ο Παλαμάς, «ουκ ειπέν ότι και γεγόνασι τέκνα Θεού40, αλλ' έλαβον δύναμιν γενέσθαι; Προς το τέλος και την αποκατάστασιν εκείνην βλέπων, την τελειότητα του μέλλοντος αιώνος»41.

Ποιος όμως είναι τελικώς ο χαρακτήρας της ελευθερίας των πιστών κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά; Επιγραμματικά θα λέγαμε ότι η ελευθερία των πιστών έχει οντολογικό και χαρισματικό χαρακτήρα, έχει ανθρωπολογικό και ταυτόχρονα θεολογικό περιεχόμενο με σαφή εσχατολογική προοπτική. Αλλά πώς κατανοείται η σημασία των βασικών αυτών χαρακτηριστικών γνωρισμάτων της ελευθερίας στο πλαίσιο της Εκκλησίας;

Απ' όσα είπαμε στο πρώτο μέρος του άρθρου μας έγινε φανερός ο οντολογικός χαρακτήρας της ελευθερίας του ανθρώπου ως προς την ανθρωπολογική του διάσταση. Λέχθηκε ήδη ότι το αυτεξούσιο του άνθρώπου αποτελεί θεμελιώδες οντολογικό γνώρισμα του κατ' εικόνα. Στο πλαίσιο της Εκκλησίας και συγκεκριμένα με το βάπτισμα το φθαρμένο και συσκοτισμένο από την πτώση αυτεξούσιο του ανθρώπου όχι μόνο εξυγιαίνεται και ανακαινίζεται, αλλά εμπλουτίζεται χαρισματικώς με την ελευθερία του Αγίου Πνεύματος. Έτσι όμως η ελευθερία του ανθρώπου αποκτά εκτός από το ανθρωπολογικό και θεολογικό κατά κυριολεξία περιεχόμενο. Ο άνθρωπος δηλαδή ως πιστός έχει φυσική και χαρισματική ελευθερία.

Ποιος είναι όμως αναλυτικότερα ο χαρακτήρας της χαρισματικής αυτής ελευθερίας και ποια είναι η σχέση της με την κατά φύση ανθρώπινη ελευθερία;

Η χαρισματική ελευθερία του ανθρώπου σύμφωνα με την πνευματική εμπειρία της Εκκλησίας, που μας καταθέτει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, έχει οντολογική ύπαρξη, γιατί αποτελεί συγκεκριμένη άκτιστη ενέργεια του Τριαδικού Θεού. Ερμηνεύοντας ο Παλαμάς το χωρίο του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, «πνεύμα υιοθεσίας, αληθείας, ελευθερίας, πνεύμα σοφίας, συνέσεως, βουλήσεως, ισχύος, γνώσεως, ευσεβείας, φόβου Θεού. και γαρ ποιητικόν τούτων απάντων»42, και στρεφόμενος άμεσα κατά του Ακινδύνου σημειώνει απερίφραστα τον άκτιστο χαρακτήρα της ελευθερίας, χαρακτηρίζοντας την ελευθερία ως μία από τις οικείες, φυσικές και έμφυτες ενέργειες του Αγίου Πνεύματος, που παρέχονται από τον Θεό στον πιστό μυστηριακώς εντός της Εκκλησίας43. Έτσι η βιβλική μαρτυρία, «ου το πνεύμα Κυρίου, ελευθερία», σημαίνει ότι η χαρισματική παρουσία του Αγίου Πνεύματος στον πιστό αποτελεί παρουσία της άκτιστης ελευθερίας44.

Εδώ όμως τίθεται εύλογα το ερώτημα: Όταν ο άνθρωπος οικειώνεται την ελευθερία ως φυσική ενέργεια του Αγίου Πνεύματος, τί γίνεται η δική του ελευθερία ως ενέργεια του αυτεξουσίου του; Καταργείται, παραμερίζεται, ατονεί ή διατηρεί πλήρως την ιδιαιτερότητά της; Αν καταργείται, δεν ακρωτηριάζεται η ανθρώπινη προσωπικότητα; Και αν πάλι παραμένει, πώς συμβιβάζονται δύο ελευθερίες στο ίδιο πρόσωπο και μάλιστα η μία άκτιστη και η άλλη κτιστή; Την απάντηση στο ερώτημα αυτό τη δίνει έμμεσα ο Τόμος του 135145 με την αναφορά του στον Όρο της ΣΤ' Οικουμενικής Συνόδου για τις δύο θελήσεις του Χριστού46. Οι δύο θελήσεις του Χριστού σύμφωνα με τον Όρο ενώθηκαν, όπως και οι φύσεις του, «αδιαιρέτως, ατρέπτως, αμερίστως, ασυγχύτως», πράγμα που διασφαλίζει την ενότητα και την ιδιαιτερότητα των δύο θελήσεων. Οι θελήσεις του Χριστού, ενώ παραμένουν αδιαίρετα ενωμένες και διατηρούν «ατρέπτως και ασυγχύτως» τα φυσικά χαρακτηριστικά και την ιδιαιτερότητά τους, δεν αντίκεινται μεταξύ τους, αλλά η ανθρώπινη ακολουθεί και υποτάσσεται στη θεία. Αυτή ακριβώς η υποταγή της ανθρώπινης θελήσεως στη θεία θέληση αποτελεί και έκφραση της αναμαρτησίας του Χριστού.

Κατά συνεπεία η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα έχει χριστολογική βάση. Η ύπαρξη των δύο φυσικών αυτεξουσίων47 και θελήσεων στον Χριστό εξαιτίας της υποστατικής ενώσεως των δύο φύσεών του θεμελιώνει και την ύπαρξη των δύο ελευθεριών και θελημάτων στους πιστούς εξαιτίας της χαρισματικής και οντολογικής εντάξεώς τους στο μυστηριακό και θεωμένο σώμα του. Εδώ όμως θα πρέπει να υπογραμμίσουμε και την θεμελιώδη διαφορά του πιστού από τον Χριστό. Ο πιστός έχει ως ίδιο της φύσεώς του μόνο την ανθρώπινη θέληση και ελευθερία. Η άλλη θέληση και ελευθερία του είναι άκτιστη φυσική ενέργεια του Αγίου Πνεύματος, την οποία οικειώνεται και διατηρεί μόνο κατά χάρη.

Αλλά η σχέση των δύο φυσικών αυτεξουσίων και θελήσεων του Χριστού παρέχει το μέτρο και το βαθμό, προς τον οποίο οφείλει να αποβλέπει η σχέση της ανθρώπινης θελήσεως και ελευθερίας με την άκτιστη θέληση και ελευθερία του Τριαδικού Θεού. Η σχέση αυτή πρέπει να είναι σχέση υποταγής της ανθρώπινης ελευθερίας στη χαρισματική ελευθερία, που παρέχεται στον πιστό ενόσω παραμένει ζωντανό μέλος του μυστηριακού σώματος του Χριστού. Η άσκηση των αρετών με την ελεύθερη και αγαπητική τήρηση των εντολών από την μία και κατεξοχήν η ελεύθερη και συνειδητή μετοχή του πιστού στα μυστήρια της Εκκλησίας από την άλλη αποτελούν τον πιο συγκεκριμένο τρόπο, με τον οποίο ο πιστός υποτάσσει την κτιστή θέληση και ελευθερία του στην άκτιστη θέληση και ελευθερία του Θεού. Η υποταγή του ανθρώπου στο θέλημα του θεού παρά την φαινομενική αντινομία της προς την ελευθερία αποτελεί πρακτικώς το συνειδητό άνοιγμα του ανθρώπου στην πραγματική ελευθερία του. Με τον τρόπο αυτόν ο πιστός γίνεται μέτοχος στην ίδια την άκτιστη ζωή του Χριστού, που είναι ζωή ελευθερίας εν Αγίω Πνεύματι. Κατά συνέπεια, η εν Χριστώ ελευθερία του πιστού είναι χαρισματική ελευθερία και μάλιστα στο μέτρο υποταγής της ανθρώπινης ελευθερίας στην άκτιστη ελευθερία του Θεού. Είναι λοιπόν φανερό ότι η εν Αγίω Πνεύματι ελευθερία των πιστών δεν αποτελεί μια ασαφή, νεφελώδη και αόριστη πραγματικότητα. Αντίθετα είναι μια σαφής και πολύ συγκεκριμένη ενέργεια του Τριαδικού Θεού, που χαρακτηρίζει μια κατά μέθεξη χαρισματική και άκτιστη πραγματικότητα, η οποία νοηματοδοτεί όλες τις εκδηλώσεις και την όλη ζωή του πιστού. Στο πλαίσιο της Εκκλησίας δίνονται μερικά βασικά στοιχεία που περιγράφουν, χωρίς όμως και να εξαντλούν τα όρια φανερώσεως και τα όρια εκτροπής αυτής της ελευθερίας. Έτσι, το Ευαγγέλιο δίνει τους δείκτες που σηματοδοτούν τη ζωή της ελευθερίας, γι' αυτό και χαρακτηρίζεται από τον απόστολο Ιάκωβο ως «τέλειος νόμος της ελευθερίας»48, με βάση τον οποίο άλλωστε θα ανακριθεί και θα κριθεί η όλη ζωή των πιστών στη μέλλουσα κρίση49. Αναφερόμενος ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς στην παραπάνω βιβλική μαρτυρία σημειώνει ερμηνευτικώς ότι το Ευαγγέλιο είναι όχι μόνο «νόμος ελευθερίας» αλλά και «νόμος της χάριτος»50. Οι δύο αυτοί χαρακτηρισμοί του Ευαγγελίου ως νόμου της χάριτος και νόμου της ελευθερίας υποδηλώνουν, έμμεσα πλην σαφώς, ότι το Ευαγγέλιο δεν αποτελεί κώδικα νομικών επιταγών που καλούν σε συμμόρφωση με την απειλή της τιμωρίας, αλλά ότι είναι ένα πλαίσιο που οριοθετεί τη ζωή των πιστών και την προσανατολίζει σταθερά στην πηγή της πραγματικής ελευθερίας, που είναι ο Τριαδικός Θεός.

Στο σημείο όμως αυτό θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι η εν Χριστώ ελευθερία των πιστών έχει εσχατολογική προοπτική. Η ολοκλήρωση και η τελείωσή της βρίσκεται στα έσχατα. ‘Όπως είναι γνωστό από την εμπειρία της Εκκλησίας μας, τα έσχατα είναι και παρόντα, και ως παρόντα βιώνονται κατεξοχήν στα μυστήρια. Έτσι, οι πιστοί και στην παρούσα ζωή ζουν βεβαίως την χαρισματική ελευθερία ως πρόγευση και αρραβώνα της εσχατολογικής ελευθερίας τους. Αλλά η εν Αγίω Πνεύματι ελευθερία στην πληρότητά της θα βιωθεί και θα φανερωθεί μετά την ανάσταση των νεκρών, στη μέλλουσα βασιλεία του Θεού, όπου οι πιστοί θα συνθέτουν τα ένδοξα μέλη του μυστηριακού σώματος του Χριστού, και θα γίνονται όλο και περισσότερο δεκτικοί του Αγίου Πνεύματος τελειούμενοι ατελευτήτως51.

Συνοψίζοντας όσα αναφέραμε στο σύντομο αυτό άρθρο μας μπορούμε επιγραμματικά να πούμε ότι η ελευθερία του ανθρώπου ως οντολογικό γνώρισμα του κατ' εικόνα μπορεί κατά χάρη να αποκτά και άκτιστο χαρακτήρα με εσχατολογική προοπτική, όταν εμπλουτίζεται σταθερά με την άκτιστη ελευθερία του Θεού. Η άκτιστη αυτή ελευθερία βρίσκεται οντολογικώς εκεί όπου βρίσκεται και η χαρισματική παρουσία του Αγίου Πνεύματος. Το Άγιο Πνεύμα παρέχει την χαρισματική ελευθερία, που οικειώνεται μεν με τα μυστήρια, ενεργοποιείται όμως και βιώνεται συνειδητά, όταν ο πιστός υποτάσσει με την τήρηση των εντολών εκούσια και συνεχώς την κτιστή ελευθερία του στην άκτιστη ελευθερία του Θεού. 

Τέλος, η Εκκλησία αποτελεί το πλαίσιο πραγματώσεως της αληθινής ελευθερίας του άνθρώπου, επειδή αυτή αποτελεί τον χώρο οικειώσεως, βιώσεως και φανερώσεως της χαρισματικής παρουσίας του Αγίου Πνεύματος, το οποίο και εγγυάται στον άνθρωπο την πραγματική ελευθερία, αφού κατά τη βιβλική μαρτυρία «ου το πνεύμα Κυρίου, εκεί ελευθερία»52.

Καθηγητή  ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ  Ι.  ΤΣΕΛΕΓΓΙΔΗ          

Τμήμα Θεολογίας Α.Π.Θ. 

                                         

SUMMARY

THE CHARACTER OF MAN'S FREEDOM

We can say simply that man's freedom, as an ontological characteristic of his creation in the image of Cod, can take on an uncreated character with an eschatological perspective when it is steadily enriched by the uncreated freedom of God. This uncreated freedom is found where ever the charismatic presence of the Holy Spirit is found. The presence of the Holy Spirit grants charismatic freedom, which can be known through participation in the Holy Mysteries, and can also be activated and lived consciously whenever the believer subjects himself voluntarily to the observance of the commandments and continually offers his own created freedom to the uncreated freedom of God. Finally the church provides the context for accomplishing the true freedom of man since it is the locus for the manifestation of this charismatic presence of the Holy Spirit and the place for familiarization with and life in the Holy Spirit, who secures true freedom for man. For according to Scripture, «where the Spirit of the Lord is, there is freedom», (II Cor, 3,17).

1. «Ου γαρ εκ της ουσίας ο ων, αλλ' εκ του όντος η ουσία. αυτός γαρ ο ων όλον εν εαυτώ συνείληφε το είναι». Γρηγορίου Παλαμά, Υπέρ των ιερώς ησυχαζόντων 3,2,12, επιμ. Π. Χρήστου, Γρηγορίου του Παλαμά, Συγγράμματα, τόμ. Α', Θεσσαλονίκη 1962, σ. 666. Πρβλ. Γρηγορίου Θεολόγου, Λόγος 45,3 PG 36, 625C.

2. Βλ. Γέν. 1,27.

3. Βλ. Κεφάλαια φυσικά κλπ. 47, PG 150, 1156 Α.

4. Βλ. Ομολογία 6, επιμ. Π. Χρήστου, Γρηγορίου του Παλαμά, Συγγράμματα, τομ. Β', σ. 497.

5. Ομιλία 36, PG 151, 449 Β.

6. Βλ. Γ. Μαντζαρίδου, Παλαμικά, Θεσσαλονίκη 1998, σ. 156 εξ.

7. Κεφάλαια φυσικά κλπ. 27, PG 150, 1137 D.

8. Βλ. Ομιλία 41, PG 151, 517 C.

9. Βλ. Ομιλία 63, έκδ. Σ. Οικονόμου, Του εν αγίοις πατρός ημών Γρηγορίου αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης του Παλαμά, Ομιλίαι ΚΒ', Αθήναι 1861, σ. 280.

10. Βλ. Κεφάλαια φυσικά κλπ. 44, PG 150, 1152 D.

11. Βλ. Κεφάλαια φυσικά κλπ. 39, PG 150, 1148 Β.

12. Βλ. Ομιλία 5, PG 151, 64 Β.

13. Βλ. Κεφάλαια φυσικά κλπ. 54, PG 150, 1160 D.

14. Βλ. ό.π.. 31, 388 C.

15. Βλ. Ομιλία 22, PG 151, 289 Α.

16. Βλ. Ομιλία 43,5, Σ. Οικονόμου, σ. 45.

17. Βλ. Λόγος εις τα σωτήρια και ζωοποιά πάθη του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού 5, εκδ. Β. Ψευτογκά, σ. 98.

18. Βλ. Ομιλία 16, PG 151, 139 D.

19. Βλ. Ομιλία 52, Σ. Οικονόμου σ. 123.

20. Βλ. Ομιλία 5, PG 151, 64 BC Πρβλ. Ομιλία 61, Σ. Οικονόμου σ. 266.

21. Βλ. Ομιλία 50, Σ. Οικονόμου σ. 101.

22. Βλ. ό.π., σ. 102.

23. Βλ. Ομιλία 57, Σ. Οικονόμου, σ. 220.

24. Βλ. Ομιλία 21, PG 151, 277 ΑΒ: «Ο γαρ γέγονε, δι' ημάς γέγονεν ο Κύριος... και άπερ έπαθε τη σαρκί, δι' ημάς έπαθε, τα ημών εξιώμενος πάθη, και δια τας ημετέρας αμαρτίας ήχθη εις θάνατον, και δι' ημάς ανέστη και ανελήφθη, παροικονομών ημίν την εις απείρους αιώνας ανάστασιν και ανάληψιν».

25. Βλ. Ομιλία 16, PG 151, 201 Α.

26. Βλ. Ομιλία 58, Σ. Οικονόμου, σ. 230-231.

27. Βλ. Προς Ξένην, PG 150, 1077.

28. Ρωμ. 8,2.

29. Βλ. Αντιρρητικός προς Ακίνδυνον 5,23,91. Π. Χρήστου, τόμ. Γ' σ. 356-7.

30. Βλ. Ομιλία 12, PG 151, 204 CD. Πρβλ. Ομιλία 16, PG 151, 206 Β.

31. Βλ. Ομιλία 14, PG 151, 168 Α.

32. Βλ. Ομιλία 21, PG 151, 281 D, με αναφορά στο Εβρ. 1,3.

33. Ρωμ. 8,15.

34. Βλ. Αντιρρητικός προς Ακίνδυνον 5,17,67, επιμ. Π. Χρήστου, τόμ. Γ', σ. 336-337.

35. Β' Κορ. 3,17.

36. Βλ. Υπέρ των ιερώς ησυχαζόντων 3,1,36, επιμ. Π. Χρήστου, Συγγράμματα, τόμ. Α', σ. 649.

37. Βλ. Ομιλία 16, PG 151, 217 C.

38. Βλ. Ομιλία 56, Σ. Οικονόμου, σ. 207-208.

39. Βλ. Αποδεικτικός 1,10, Π. Χρήστου, τόμ. Α', σ. 37.

40. Με αναφορά στο Ιω. 1,12-13.

41. Ομιλία 57, Σ. Οικονόμου, σ. 221.

42. Λόγος 31 (Θεολογικός 5), PG 36, 165C. Πρβλ. Λόγος 41,9, PG 36, 441C. Βλ. στο Γρηγορίου Παλαμά, Αντιρρητικός 5,17,66, επιμ. Π. Χρήστου, Συγγράμματα, τόμ. Γ', σ. 335-7.

43. Βλ. ό.π., σ. 336.

44. Βλ. ό.π., σ. 337.

45. Βλ. Συνοδικός Τόμος 3, PG 151, 729 Β.

46. Βλ. Όρο Πίστεως της S' Οικουμενικής Συνόδου, στο, Ιω. Καρμίρη, Τα δογματικά και συμβολικά μνημεία της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας, Αθήναι 1960, τόμ. Α', σ. 222-223: «Και δύο φυσικάς θελήσεις, ήτοι θελήματα εν αυτώ, και δύο φυσικάς ενεργείας αδιαιρέτως, ατρέπτως, αμερίστως, ασυγχύτως, κατά την των αγίων Πατέρων διδασκαλίαν ωσαύτως κηρύττομεν. και δύο μεν φυσικά θελήματα ουχ υπεναντία, μη γένοιτο... αλλά επόμενον το ανθρώπινον αυτού θέλημα, και μη αντιπίπτον ή αντιπαλαίον, μάλλον μεν ουν και υποτασσόμενον τω θείω αυτού και πανσθενεί θελήματι».

47. Βλ. σχετικώς, Ιω. Δαμασκηνού, ‘Εκδοσις ακριβής της ορθοδόξου πίστεως 57, PG 94, 1033 Α: «Έχειν τον Χριστόν ομολογούμεν καταλλήλως ταις δύο φύσεσι διπλά τα φυσικά ιδιώματα, δύο θελήσεις φυσικάς, την τε θείαν και την ανθρωπίνην, και ενεργείας δύο φυσικάς, θείαν τε και ανθρωπίνην, και αυτεξούσια δύο φυσικά, θείον τε και ανθρώπινον, και σοφίαν και γνώσιν, θείαν τε και ανθρωπίνην. Ομοούσιος γαρ ων τω Θεώ και Πατρί, αυτεξουσίως θέλει και ενεργεί ως Θεός, ομοούσιος δε ων και ημίν, αυτεξουσίως θέλει και ενεργεί ως άνθρωπος».

48. Ιακ. 1,25.

49. Πρβλ. Ιακ. 2,12.

50. Βλ. Ομιλία 38, PG 151, 480 C.

51. Βλ. Υπέρ των ιερώς ησυχαζόντων 2,2,11, επιμ. Π. Χρήστου, Συγγράμματα, τόμ. Α', σ. 517.

52. Β' Κορ. 3,17.

http://imverias.blogspot.gr, https://kaini-ktisis.blogspot.gr