Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος γεννήθηκε το 329 μ.Χ. στην Αριανζό, κωμόπολη της Καππαδοκίας, από τον Γρηγόριο, επίσκοπο Ναζιανζού και την Νόννα. Έχει δύο αδέρφια: τον Καισάρειο και τη πασίγνωστη για την ευσέβειά της αδερφή Γοργονία.
Στη Ναζιανζό, διδάσκεται τη στοιχειώδη εκπαίδευση, ενώ τη μέση στη Καισάρεια, όπου γνωρίζεται με το συμμαθητή του Μέγα Βασίλειο. Έπειτα, πηγαίνει κοντά σε περίφημους διδασκάλους της ρητορικής στη Παλαιστίνη και στην Αλεξάνδρεια και, τέλος, στα Πανεπιστήμια της Αθήνας. Οι σπουδές του διήρκεσαν 13 ολόκληρα χρόνια (από 17 έως 30 ετών).
Μετά τις σπουδές στην Αθήνα ο Γρηγόριος επιστρέφει στη πατρίδα του μονολότι του πρόσφεραν έδρα Καθηγητή Πανεπιστημίου. Εκεί, ο πατέρας του, επίσκοπος Ναζιανζού, τον χειροτονεί πρεσβύτερο. Αλλά ο Άγιος Γρηγόριος προτιμά την ησυχία του αναχωρητηρίου στο Πόντο, κοντά στο φίλο του Βασίλειο, για περισσότερη άσκηση στη πνευματική ζωή. Μετά, όμως, από θερμές παρακλήσεις των δικών του, επιστρέφει στην πατρίδα του και μπαίνει στην ενεργό δράση της Εκκλησίας. Στα 43 του χρόνια ο Θεός τον ανύψωσε στο επισκοπικό αξίωμα. Έδρα του ορίστηκε η περιοχή των Σασίμων την οποία ποτέ δεν ποίμανε λόγω των Αρειανών κατοίκων της. Όμως, ο θάνατος έρχεται να πληγώσει τη ψυχή του, με αλλεπάλληλους θανάτους συγγενικών προσώπων. Πρώτα του αδερφού του Καισαρείου, έπειτα της αδερφής του Γοργονίας, μετά του πατέρα του και, τέλος, της μητέρας του Νόννας. Μετά απ’ αυτές τις θλίψεις, η θεία Πρόνοια τον φέρνει στην Κωνσταντινούπολη (378 μ.Χ.), όπου υπερασπίζεται με καταπληκτικό τρόπο την Ορθοδοξία και χτυπά καίρια τους Αρειανούς, που είχαν πλημμυρίσει την Κωνσταντινούπολη. Η κατάσταση ήταν πολύ δύσκολη. Όλοι οι ναοί της Βασιλεύουσας ήταν στα χέρια των αιρετικών. Όμως ο Άγιος δεν απελπίζεται. Μετατρέπει ένα δωμάτιο στο σπίτι που τον φιλοξενούσαν σε ναό και του δίνει συμβολικό όνομα. Ονομάζει το ναό Αγία Αναστασία δείγμα ότι πίστευε στην ανάσταση της Ορθόδοξης Πίστης.
Οι αγώνες είναι επικίνδυνοι. Οι αιρετικοί ανεβασμένοι πάνω στις σκεπές των σπιτιών του πετούν πέτρες και έτσι ο Άγιος Γρηγόριος δοκιμάζεται πολύ. Στο ναό της Αγίας Αναστασίας εκφωνεί τους περίφημους πέντε θεολογικούς λόγους που του έδωσαν δίκαια τον τίτλο του Θεολόγου. Μετά το σκληρό αυτό αγώνα, ο Μέγας Θεοδόσιος τον αναδεικνύει Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως (381 μ.Χ.). Η Β’ Οικουμενική Σύνοδος τον αναγνώρισε ως Πρόεδρό της. Όμως μια μερίδα επισκόπων τον αντιπολιτεύεται για ευτελή λόγο. Τότε ο Γρηγόριος, αηδιασμένος, δηλώνει τη παραίτησή του, αναχωρεί στη γενέτειρά του Αριανζό και τελειώνει με ειρήνη τη ζωή του, το 390 μ.Χ.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος άφησε μεγάλο συγγραφικό έργο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα φιλοσοφημένα 408 ποιήματά του 18.000 περίπου στίχων. Είναι από τα μεγαλύτερα πνεύματα του Χριστιανισμού και από τους λαμπρότερους αθλητές της ορθόδοξης πίστης. Η τίμια κάρα του φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου, στο Άγιο Όρος ενώ το ιερό σκήνωμα του φυλάσσετε στον ομώνυμο Ναό του στην Νέα Καρβάλη. Η Ορθόδοξη Εκκλησία εορτάζει τη μνήμητου Αγίου στις 25 Ιανουαρίου.
Την άνοιξη του 379 μ.Χ. έφτασε με πλοίο στην Κωνσταντινούπολη ένας ανεπιθύμητος
επισκέπτης. Ονομαζόταν Γρηγόριος και καταγόταν από τη Ναζιανζό. Πριν από λίγους μήνες είχε πεθάνει ο αγαπημένος του φίλος, ο μέγας Βασίλειος, και ενώ θρηνούσε ακόμη για το χαμό του μια μικρή ομάδα ορθοδόξων τον παρακάλεσε να
έρθει στη Βασιλεύουσα, για να αναλάβει το έργο της καταπολέμησης του αρειανισμού.
Πλήθος κόσμου τον περίμενε στο λιμάνι, όχι με μουσικές και λουλούδια, αλλά με πέτρες και ξύλα. Οι ηγέτες των αρειανών είχαν λόγους να φοβούνται το Γρηγόριο. Παρέταξαν λοιπόν έγκαιρα τους ανθρώπους τους σε θέσεις μάχης και ήταν αποφασισμένοι να μην τον αφήσουν να αποβιβαστεί στην πόλη τους. Δεν πρόλαβε ο Γρηγόριος να πατήσει το πόδι του στη Βασιλεύουσα και μια οργανωμένη ομάδα αγοραίων ανδρών του επιτέθηκε προσπαθώντας να τον τρομοκρατήσει με φωνές και ουρλιαχτά. Ορισμένοι μάλιστα του έριξαν πέτρες, ενώ τα χειρότερα αποφεύχθηκαν χάρη στην παρέμβαση λίγων ορθοδόξων που με κίνδυνο της ζωής τους οδήγησαν το Γρηγόριο σε ασφαλές μέρος.
Στην Κωνσταντινούπολη του 379 μ.Χ. τα πάντα ήταν υποταγμένα στην αίρεση του αρειανισμού. Ο αυτοκράτορας, η αυλή του, οι επίσκοποι, οι ιερείς και η συντριπτική πλειοψηφία του λαού είχαν υποκύψει στην αίρεση. Ο Γρηγόριος δεν βρήκε ούτε έναν ορθόδοξο ναό για να λειτουργήσει. Μετέτρεψε ένα παράπηγμα σε ναό, τον οποίο αφιέρωσε στην Ανάσταση του Κυρίου. Εκεί λειτουργούσε με τη βοήθεια των ελάχιστων ορθοδόξων της πόλης. Σε αυτόν όμως τον ταπεινό ναό εκφώνησε τους θεολογικούς του λόγους, με τους οποίους διακήρυξε τη θεότητα του Αγίου Πνεύματος, συνέτριψε τη διδασκαλία του αρειανισμού και ανέτρεψε το αρνητικό για την ορθοδοξία κλίμα της εποχής του. Αρχικά λίγοι έδειξαν ενδιαφέρον για τη διδασκαλία του. Σύντομα όμως τα επιχειρήματά του διαδόθηκαν στη Βασιλεύουσα και πολλοί
χριστιανοί άρχισαν να προβληματίζονται.
Οι ηγέτες των αρειανών τρομοκρατήθηκαν από την απήχηση των λόγων του Γρηγορίου και, αφού δεν μπορούσαν να αντικρούσουν τη διδασκαλία του, έπαιξαν το τελευταίο χαρτί τους. Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, ενώ ο Γρηγόριος ετοιμαζόταν να τελέσει τη λειτουργία του Πάσχα, οι άνθρωποί τους εισέβαλαν ένοπλοι και εξαγριωμένοι στον ταπεινό ναό των ορθοδόξων, προπηλάκισαν άγρια όσους βρίσκονταν εκεί και με ασυγκράτητη μανία κατέστρεψαν τα πάντα. Ο Γρηγόριος για μία ακόμη φορά φυγαδεύτηκε έγκαιρα, αλλά το μίσος των αρειανών δεν είχε κοπάσει. Πλήρωσαν επαγγελματία δολοφόνο για να εξοντώσει
το Γρηγόριο. Ακόμη όμως και αυτός συγκλονίστηκε από την άγια μορφή
του και τελικά δεν τον δολοφόνησε όταν του δόθηκε η ευκαιρία.
Λίγο αργότερα έγινε αυτοκράτορας ο μέγας Θεοδόσιος. Η εκλογή του θα σημάνει την οριστική στροφή της αυτοκρατορικής πολιτικής υπέρ της ορθοδοξίας, που θα ολοκληρωθεί με τη σύγκληση της Β΄ Οικουμενικής Συνόδου το 381 μ.Χ. στην Κωνσταντινούπολη. Την ώρα όμως του θριάμβου της ορθοδοξίας ο Γρηγόριος δεν θα είναι εκεί. Ενώ οι εργασίες της Β΄ Οικουμενικής Συνόδου βρίσκονταν σε εξέλιξη, θα παραιτηθεί από την προεδρία της και τον αρχιεπισκοπικό θρόνο, στον οποίο ανήλθε για λίγους μόνο μήνες μετά από πολλές πιέσεις και προσωπική παράκληση του νέου αυτοκράτορα με μοναδικό σκοπό
την προετοιμασία της Συνόδου, και θα αποχωρήσει σιωπηλά από τη Βασιλεύουσα. Ο ιερός Γρηγόριος αναδείχθηκε νικητής στον αγώνα για
την επικράτηση της ορθοδοξίας. Το τίμημα όμως της νίκης ήταν βαρύ, αφού, όπως αναφέρει ο ίδιος στους ιαμβικούς του στίχους,
ο πόνος του κατατρεγμού στιγμάτισε για πάντα την ευαίσθητη ψυχή του.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος γεννήθηκε το 329 μ.Χ. στην Αριανζό, κωμόπολη της Καππαδοκίας, από τον Γρηγόριο, επίσκοπο Ναζιανζού και την Νόννα. Έχει δύο αδέρφια: τον Καισάρειο και τη πασίγνωστη για την ευσέβειά της αδερφή Γοργονία.
Στη Ναζιανζό, διδάσκεται τη στοιχειώδη εκπαίδευση, ενώ τη μέση στη Καισάρεια, όπου γνωρίζεται με το συμμαθητή του Μέγα Βασίλειο. Έπειτα, πηγαίνει κοντά σε περίφημους διδασκάλους της ρητορικής στη Παλαιστίνη και στην Αλεξάνδρεια και, τέλος, στα Πανεπιστήμια της Αθήνας. Οι σπουδές του διήρκεσαν 13 ολόκληρα χρόνια (από 17 έως 30 ετών).
Μετά τις σπουδές στην Αθήνα ο Γρηγόριος επιστρέφει στη πατρίδα του μονολότι του πρόσφεραν έδρα Καθηγητή Πανεπιστημίου. Εκεί, ο πατέρας του, επίσκοπος Ναζιανζού, τον χειροτονεί πρεσβύτερο. Αλλά ο Άγιος Γρηγόριος προτιμά την ησυχία του αναχωρητηρίου στο Πόντο, κοντά στο φίλο του Βασίλειο, για περισσότερη άσκηση στη πνευματική ζωή. Μετά, όμως, από θερμές παρακλήσεις των δικών του, επιστρέφει στην πατρίδα του και μπαίνει στην ενεργό δράση της Εκκλησίας. Στα 43 του χρόνια ο Θεός τον ανύψωσε στο επισκοπικό αξίωμα. Έδρα του ορίστηκε η περιοχή των Σασίμων την οποία ποτέ δεν ποίμανε λόγω των Αρειανών κατοίκων της. Όμως, ο θάνατος έρχεται να πληγώσει τη ψυχή του, με αλλεπάλληλους θανάτους συγγενικών προσώπων. Πρώτα του αδερφού του Καισαρείου, έπειτα της αδερφής του Γοργονίας, μετά του πατέρα του και, τέλος, της μητέρας του Νόννας. Μετά απ’ αυτές τις θλίψεις, η θεία Πρόνοια τον φέρνει στην Κωνσταντινούπολη (378 μ.Χ.), όπου υπερασπίζεται με καταπληκτικό τρόπο την Ορθοδοξία και χτυπά καίρια τους Αρειανούς, που είχαν πλημμυρίσει την Κωνσταντινούπολη. Η κατάσταση ήταν πολύ δύσκολη. Όλοι οι ναοί της Βασιλεύουσας ήταν στα χέρια των αιρετικών. Όμως ο Άγιος δεν απελπίζεται. Μετατρέπει ένα δωμάτιο στο σπίτι που τον φιλοξενούσαν σε ναό και του δίνει συμβολικό όνομα. Ονομάζει το ναό Αγία Αναστασία δείγμα ότι πίστευε στην ανάσταση της Ορθόδοξης Πίστης.
Οι αγώνες είναι επικίνδυνοι. Οι αιρετικοί ανεβασμένοι πάνω στις σκεπές των σπιτιών του πετούν πέτρες και έτσι ο Άγιος Γρηγόριος δοκιμάζεται πολύ. Στο ναό της Αγίας Αναστασίας εκφωνεί τους περίφημους πέντε θεολογικούς λόγους που του έδωσαν δίκαια τον τίτλο του Θεολόγου. Μετά το σκληρό αυτό αγώνα, ο Μέγας Θεοδόσιος τον αναδεικνύει Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως (381 μ.Χ.). Η Β’ Οικουμενική Σύνοδος τον αναγνώρισε ως Πρόεδρό της. Όμως μια μερίδα επισκόπων τον αντιπολιτεύεται για ευτελή λόγο. Τότε ο Γρηγόριος, αηδιασμένος, δηλώνει τη παραίτησή του, αναχωρεί στη γενέτειρά του Αριανζό και τελειώνει με ειρήνη τη ζωή του, το 390 μ.Χ.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος άφησε μεγάλο συγγραφικό έργο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα φιλοσοφημένα 408 ποιήματά του 18.000 περίπου στίχων. Είναι από τα μεγαλύτερα πνεύματα του Χριστιανισμού και από τους λαμπρότερους αθλητές της ορθόδοξης πίστης. Η τίμια κάρα του φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου, στο Άγιο Όρος ενώ το ιερό σκήνωμα του φυλάσσετε στον ομώνυμο Ναό του στην Νέα Καρβάλη. Η Ορθόδοξη Εκκλησία εορτάζει τη μνήμητου Αγίου στις 25 Ιανουαρίου.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος γεννήθηκε το 329 μ.Χ. στην Αριανζό, κωμόπολη της Καππαδοκίας, από τον Γρηγόριο, επίσκοπο Ναζιανζού και την Νόννα. Έχει δύο αδέρφια: τον Καισάρειο και τη πασίγνωστη για την ευσέβειά της αδερφή Γοργονία.
Στη Ναζιανζό, διδάσκεται τη στοιχειώδη εκπαίδευση, ενώ τη μέση στη Καισάρεια, όπου γνωρίζεται με το συμμαθητή του Μέγα Βασίλειο. Έπειτα, πηγαίνει κοντά σε περίφημους διδασκάλους της ρητορικής στη Παλαιστίνη και στην Αλεξάνδρεια και, τέλος, στα Πανεπιστήμια της Αθήνας. Οι σπουδές του διήρκεσαν 13 ολόκληρα χρόνια (από 17 έως 30 ετών).
Μετά τις σπουδές στην Αθήνα ο Γρηγόριος επιστρέφει στη πατρίδα του μονολότι του πρόσφεραν έδρα Καθηγητή Πανεπιστημίου. Εκεί, ο πατέρας του, επίσκοπος Ναζιανζού, τον χειροτονεί πρεσβύτερο. Αλλά ο Άγιος Γρηγόριος προτιμά την ησυχία του αναχωρητηρίου στο Πόντο, κοντά στο φίλο του Βασίλειο, για περισσότερη άσκηση στη πνευματική ζωή. Μετά, όμως, από θερμές παρακλήσεις των δικών του, επιστρέφει στην πατρίδα του και μπαίνει στην ενεργό δράση της Εκκλησίας. Στα 43 του χρόνια ο Θεός τον ανύψωσε στο επισκοπικό αξίωμα. Έδρα του ορίστηκε η περιοχή των Σασίμων την οποία ποτέ δεν ποίμανε λόγω των Αρειανών κατοίκων της. Όμως, ο θάνατος έρχεται να πληγώσει τη ψυχή του, με αλλεπάλληλους θανάτους συγγενικών προσώπων. Πρώτα του αδερφού του Καισαρείου, έπειτα της αδερφής του Γοργονίας, μετά του πατέρα του και, τέλος, της μητέρας του Νόννας. Μετά απ’ αυτές τις θλίψεις, η θεία Πρόνοια τον φέρνει στην Κωνσταντινούπολη (378 μ.Χ.), όπου υπερασπίζεται με καταπληκτικό τρόπο την Ορθοδοξία και χτυπά καίρια τους Αρειανούς, που είχαν πλημμυρίσει την Κωνσταντινούπολη. Η κατάσταση ήταν πολύ δύσκολη. Όλοι οι ναοί της Βασιλεύουσας ήταν στα χέρια των αιρετικών. Όμως ο Άγιος δεν απελπίζεται. Μετατρέπει ένα δωμάτιο στο σπίτι που τον φιλοξενούσαν σε ναό και του δίνει συμβολικό όνομα. Ονομάζει το ναό Αγία Αναστασία δείγμα ότι πίστευε στην ανάσταση της Ορθόδοξης Πίστης.
Οι αγώνες είναι επικίνδυνοι. Οι αιρετικοί ανεβασμένοι πάνω στις σκεπές των σπιτιών του πετούν πέτρες και έτσι ο Άγιος Γρηγόριος δοκιμάζεται πολύ. Στο ναό της Αγίας Αναστασίας εκφωνεί τους περίφημους πέντε θεολογικούς λόγους που του έδωσαν δίκαια τον τίτλο του Θεολόγου. Μετά το σκληρό αυτό αγώνα, ο Μέγας Θεοδόσιος τον αναδεικνύει Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως (381 μ.Χ.). Η Β’ Οικουμενική Σύνοδος τον αναγνώρισε ως Πρόεδρό της. Όμως μια μερίδα επισκόπων τον αντιπολιτεύεται για ευτελή λόγο. Τότε ο Γρηγόριος, αηδιασμένος, δηλώνει τη παραίτησή του, αναχωρεί στη γενέτειρά του Αριανζό και τελειώνει με ειρήνη τη ζωή του, το 390 μ.Χ.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος άφησε μεγάλο συγγραφικό έργο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα φιλοσοφημένα 408 ποιήματά του 18.000 περίπου στίχων. Είναι από τα μεγαλύτερα πνεύματα του Χριστιανισμού και από τους λαμπρότερους αθλητές της ορθόδοξης πίστης. Η τίμια κάρα του φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου, στο Άγιο Όρος ενώ το ιερό σκήνωμα του φυλάσσετε στον ομώνυμο Ναό του στην Νέα Καρβάλη. Η Ορθόδοξη Εκκλησία εορτάζει τη μνήμητου Αγίου στις 25 Ιανουαρίου.
είναι τα
πρώτα Χριστούγεννα που γιορτάζουμε διωγμένοι από τους ναούς μας. Και το γεγονός
αυτό ίσως δημιουργεί σε ορισμένους από εμάς θλιβερά συναισθήματα και λύπη και
στενοχωρία.
Δεν
είναι όμως η πρώτη φορά στην ζωή της Εκκλησίας κατά την οποίαν ζουν οι
Ορθόδοξοι, οι του ορθού Ορθοδόξου φρονήματος, παρόμοιες καταστάσεις. Ας
μεταφερθούμε νοερώς στην Κωνσταντινούπολη το έτος 379. Τον Ιανουάριο του 371 είχε αποθάνει ο
Μέγας Βασίλειος, λίγο πριν γίνει η Β’
Οικουμενική Σύνοδος, και είχαν απομείνει ως διάδοχοί του στην θεολογία και στην
Ορθοδοξία αρκετοί επίσκοποι και ανάμεσα σ’ αυτούς ο φίλος του ο Άγιος Γρηγόριος
Θεολόγος και ο αδελφός
του Άγιος Γρηγόριος Νύσσης.
Η κατάσταση στην Κωνσταντινούπολη ήταν
παρόμοια προς την σημερινή κατάσταση. Οι
Ορθόδοξοι είχαν εκδιωχθεί από τους ναούς τους, απ’ όλους τους ναούς, και είχαν
κυριαρχήσει οι αιρετικοί, οι Αρειανοί, και ο Πατριάρχης ο
Δημόφιλος ήταν αιρετικός, ήταν Αρειανός. Ας
κάνουμε τον παραλληλισμό. Όπως τώρα οι Πατριάρχες είναι οικουμενιστές, και οι
περισσότεροι από τους επισκόπους είναι οικουμενισταί, και οι ναοί οι
περισσότεροι έχουν καταληφθεί από οικουμενιστάς.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος εστάλη από μία σύνοδο Ορθοδόξων επισκόπων
στην Κωνσταντινούπολη για να ενθαρρύνει και να διδάξει τους Ορθοδόξους. Να μην
παρασυρθούν από την αίρεση του Αρείου και να συντελέσει ώστε να επιστρέψουν και
οι παρασυρθέντες στην Ορθοδοξία. Και ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, υπακούοντας
αυτήν την σύνοδο Ορθοδόξων επισκόπων, πηγαίνει στην Κωνσταντινούπολη, θα λέγαμε
σήμερα,παρ’ ενορίαν-ενώ
υπάρχει Πατριάρχης Αρειανός της επισήμου Εκκλησίας δεν πηγαίνει με την
ευλογία του Πατριάρχου του επισήμου, του
οικουμενιστού θα λέγαμε σήμερα, του αιρετικού Πατριάρχου, αλλά πηγαίνει στην
Κωνσταντινούπολη παρακινούμενος από τους Ορθοδόξους. Και εγκαθίσταται σε έναν
μικρό ναΐσκο, τον ναό της Αναστάσεως ή της Αναστασίας. Ορισμένοι θεωρούν πως
είναι της Αγίας Αναστασίας, άλλοι λένε πως ήταν ο ναός της Αναστάσεως.
Αν
συνέβαινε σήμερα αυτό και πήγαινε κάποιος από εμάς επισήμως σε έναν ναό να
λειτουργήσει θα λέγανε ότι αυτός λειτουργεί παρ’ ενορίαν, υπόκειται στους
Κανόνας της Εκκλησίας. Όταν υπάρχει αίρεσις, δεν υπολογίζει κανείς τους Κανόνες
της Εκκλησίας.
Πήγε
λοιπόν στην επισήμως αρειανική Κωνσταντινούπολη ο Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος, κι
εκεί στον μικρό ναό της Αγίας Αναστασίας άρχισε να κηρύττει εναντίον της
αιρέσεως του Αρείου και να προβάλλει την Ορθόδοξη Πίστη. Εκεί εξεφώνησε τους
πέντε περιφήμους θεολογικούς λόγους του, οι οποίοι παρέμειναν μέχρι σήμερα
υπόδειγμα θεολογικών λόγων και στους οποίους στηρίζεται εν πολλοίς η Ορθόδοξος
δογματική. Εκεί μάλιστα είχε πει ο Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος «Ἔχουσιν οὗτοι τοὺς οἴκους, ἡμεῖς τὸν ἔνοικον·». Αυτοί έχουν τους ναούς, εμείς έχουμε το Άγιο Πνεύμα
που είναι Αυτός ο οποίος κατοικεί μέσα στους ναούς.
Εκεί
λοιπόν στον μικρό ναό της Αγίας Αναστασίας ο Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος, τα
Χριστούγεννα του 379 με όλες τις άλλες Εκκλησίες της επισήμου της διοικούσης
Εκκλησίας κατειλημμένες από τους αιρετικούς, εξεφώνησε έναν υποδειγματικό, έναν
καταπληκτικό λόγο: «Εις τα Θεοφάνεια
είτουν Γενέθλια του Σωτήρος».
Δεν
υπάρχει καλύτερος λόγος, καλύτερη ομιλία που εξεφωνήθη για τα Χριστούγεννα. Και
ότι αυτός είναι ο καλύτερος λόγος που έχει εκφωνηθεί για τα Χριστούγεννα,
αποδεικνύεται εκ του ότι αιώνες αργότερα όταν ο Άγιος Κοσμάς ο
Μαϊουμά από την Μονή του
Αγίου Σάββα θέλησε να κάνει τον Κανόνα των Χριστουγέννων, πήρε την αρχή του
λόγου αυτού και έκανε την γνωστή καταβασία την οποίαν ακούμε όλες αυτές τις
ημέρες: «Χριστός γεννάται
δοξάσατε• Χριστός εξ ουρανών απαντήσατε• Χριστός επί γης υψώθητε.». Είναι παρμένος επί λέξει από τον λόγο αυτόν του Αγίου
Γρηγορίου του Θεολόγου. Από τον λόγο αυτόν επίσης ο Άγιος Ιωάννης ο
Δαμασκηνός στο έργο του «Έκδοσις Ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως» παίρνει επί λέξει όσα αφορούν στην ενσάρκωση, στην
ενανθρώπιση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Στο δόγμα της Θείας Οικονομίας, όπως
λέμε στη γλώσσα της θεολογίας.
Δεν απογοητεύθηκε ο Άγιος Γρηγόριος
Θεολόγος που βρισκότανε εκτός της αιρετικής επισήμου Εκκλησίας, αλλά εξεφώνησε τους θαυμάσιους θεολογικούς λόγους, καλή
ώρα σαν κι εμάς που βρισκόμαστε σήμερα εδώ. Και εξεφώνησε επίσης έναν θαυμάσιο
λόγο, αυτόν τον οποίον να έχετε λίγη υπομονή να με ακούσετε για να σας τον
παρουσιάσω ενδεικτικά. Δεν θα μπορούσε κανένας άλλος ρήτωρ, κανένας άλλος
θεολόγος να μας παρουσιάσει το νόημα των Χριστουγέννων καλύτερα από αυτόν τον
μεγάλο Πατέρα και Άγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ο οποίος στη συνέχεια από την
Β’ Οικουμενική Σύνοδο και νωρίτερα έγινε και Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως.
Έδιωξε οΑυτοκράτωρ Θεοδόσιος ο
Α’ τον αιρετικό,
τον οικουμενιστή θα λέγαμε σήμερα, Πατριάρχη τον Δημόφιλο, και ενθρόνισε στην
Κωνσταντινούπολη τον Άγιο Γρηγόριο Θεολόγο ως Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλως, και την εκλογή αυτήν την επεκύρωσε στην
συνέχεια και η Β’ Οικουμενική Σύνοδος. Πού να
βρούμε σήμερα Ορθοδόξους Αυτοκράτορας, Ορθοδόξους Βασιλείς; Πάει και η
Βασιλεία, πάνε και όλοι οι θεσμοί καταστράφηκαν. Και ποιός θα επέμβει άραγε
στην δύστηνη Εκκλησία μας σήμερα η Οποία κατατρύχεται από την αίρεση του
οικουμενισμού; Ποιός θα βρεθεί να διώξει όλους αυτούς τους
οικουμενιστάς, τους Πατριάρχες και
τους άλλους, και να αποκαταστήσει εις τους θρόνους Ορθοδόξους Πατριάρχες όπως
έγινε με τον Άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο;
Πριν
γίνει Πατριάρχης όμως, έχοντας συναίσθηση ότι εκφράζει την Ορθόδοξη θεολογία ο
Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος είπε στον περίφημο αυτόν λόγο του τα εξής εν συνόψει.
Μετά λοιπόν από το προοίμιο αυτό το οποίο σας μνημόνευσα προηγουμένως, «Χριστός γεννάται δοξάσατε• Χριστός εξ ουρανών
απαντήσατε• Χριστός επί γης υψώθητε.», ο
Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος μας λέει απευθείας ποιός ήταν ο σκοπός της Γεννήσεως
του Χριστού. Γιατί γεννήθηκε ο Χριστός; Να δείτε τι υψηλά θεολογικά νοήματα μας
δίνει σε αυτόν τον υπέροχο λόγο του.
Μας λέει
λοιπόν εισαγωγικά εδώ στο προοίμιο ότι ο Λόγος έγινεν άνθρωπος, για ποιόν λόγο;
ἵν’
ὁ τὸ εἶναι δοὺς, καὶ τὸ εὖ εἶναι χαρίσηται·
Εις
τρόπον ώστε Αυτός ο Θεός ο Οποίος μας έδωσε το είναι, μας έδωσε την ζωή, μας
έδωσε την ύπαρξη, να μας δώσει και το ευ είναι. Να μας δώσει και την καλή ζωή, την σωτηριώδη, την
πνευματική ζωή.
Ή
καλύτερα, λέει, για να είμαι ακριβέστερος, επειδή εμείς φύγαμε από το ευ είναι.
Ήμασταν στον Παράδεισο στο ευ είναι, ήμασταν σε σωστό δρόμο. Ρεύσαντας δια κακίας,
επειδή εξ αιτίας της αμαρτίας χάσαμε το ευ είναι, χάσαμε την καλή ύπαρξη, να
μας επαναφέρει πίσω στο ευ είναι δια της σαρκώσεώς Του.
Αυτό
είναι το νόημα της πανηγύρεως, λέει, των Χριστουγέννων.
Εις
τρόπον ώστε να αφήσομε τον παλαιό άνθρωπο και να ενδυθούμε τον νέον, τον δια
Χριστόν κτισθέντα.
Και εδώ
ο Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος, παλαιότερα στο Αρχονταρίκι του Αγίου Αντωνίου τα
παρουσίασα αυτά με άνεση χρόνου .. μας λέει, πως πρέπει να γιορτάζουμε επομένως
τα Χριστούγεννα; Αφού λοιπόν σκοπός είναι να επανέλθουμε προς τον Θεό, στην
παλιά μας κατάσταση την καλήν, στο ευ είναι όπως στον Παράδεισο.
Θα
πρέπει λοιπόν τώρα τα Χριστούγεννα να τα γιορτάζουμε όχι κοσμικά. Κι ας το
πούμε αυτό αγαπητοί μου, δυστυχώς παρασυρόμαστε κι εμείς οι Χριστιανοί μη
γνωρίζοντας το νόημα των Χριστουγέννων, παρασυρόμαστε από την κοσμική
ατμόσφαιρα των Χριστουγέννων και γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα όχι θεϊκώς, όχι
υπερκοσμίως, αλλά τα γιορτάζουμε κοσμικώς. Και μας δίνει παραδείγματα ο Άγιος
Γρηγόριος Θεολόγος τί σημαίνει, και ακριβώς είναι σαν να περιγράφει την
σημερινή κατάσταση, με τον στολισμό των δρόμων, με τα πλούσια τραπέζια. Πώς θα
γιορτάσουμε, λέει, θεϊκώς και όχι κοσμικώς;
Όλα αυτά
τα οποία θα φάμε αυτές τις ημέρες, όλα αυτά θα γίνουν κοπριά, υλικά, και θα
πάνε στη θάλασσα. Δεν κάνουμε τίποτε άλλο λοιπόν με αυτήν την τρυφήν, με αυτήν
την πολυτέλεια, με αυτά τα καλά τραπέζια εις τρόπον ώστε να δίνουμε κοπριά για
την γη και την θάλασσα.
Αυτά σας
τα αφήσουμε, λέει, για τους ειδωλολάτρας.
Αυτά τα
έκαναν οι ειδωλολάτρες, τα πανηγύρια και τις γιορτές για τους θεούς τους.
Αλλά
εμείς οι Χριστιανοί πως θα γιορτάσουμε;
Ἡμεῖς
… ἐν λόγῳ τρυφήσωμεν.
Εμείς ας
τρυφήσουμε, ας γλεντήσουμε, ας διασκεδάσουμε με τον λόγο, ας διασκεδάσουμε με
το κήρυγμα.
Και
αναφερόμενος εδώ ο Καππαδόκης Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος, ο επαρχιώτης, ο
χωριάτης Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος, αναφερόμενος στους αστούς της
Κωνσταντινουπόλεως, λέει, αφήστε με λοιπόν εσείς οι αστοί εδώ στην
Κωνσταντινούπολη, αφήστε εμένα τον ξένο, τον επαρχιώτη, τον
αγροίκο να σας κάνω εγώ το τραπέζι σήμερα. Το πνευματικό τραπέζι του λόγου θα
σας το κάνω εγώ σήμερα. Και λέει εδώ,
Για να
δείτε πως μπορεί να θρέψει ο ξένος. Είχε έρθει στην Κωνσταντινούπολη από την
πατρίδα του την Νανζιαζό από την Καππαδοκία. Μόλις είχε πάει, δεν είχε πάει
ούτε καν χρόνο στην Κωνσταντινούπολη. Πως μπορώ εγώ ο ξένος να θρέψω εσάς τους
εγχωρίους,
καὶ
τοὺς ἀστικοὺς ὁ ἄγροικος,
και εσάς
τους κατοίκους της πόλεως, τους αστούς, εγώ ο ο αγροίκος, ο χωριάτης,
Και
κάνοντας παραλληλισμό με εκείνο που είπε ότι τα υλικά όλα, τα φαγητά πηγαίνουν
στην κοπριά, εγώ λέει θα σας θρέψω με αυτά τα οποία δεν κενούνται.
τρυφήσαντες
ὄντως τὰ μὴ κενούμενα.
Ο λόγος
του Θεού μένει μέσα στις ψυχές μας και δεν χάνεται μετά, δεν γίνεται κοπριά.
Και
αρχίζει ο Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος εδώ, που να είχα χρόνο σήμερα εδώ πολύ να
σας παρουσιάσω αυτόν τον υπέροχο λόγο, αρχίζει στη συνέχεια εδώ και τους κάνει
μία αναφορά στην θεολογία, στην τριαδολογία και λέει εξαιρετικά πράγματα για
τον Θεό, για την Αγία Τριάδα. Στην συνέχεια τους πηγαίνει στην κοσμολογία και
τους παρουσιάζει πως ο Θεός έκανε τον νοερό κόσμο, τους Αγγέλους. Πως μετά από
τους Αγγέλους έκανε τα αισθητά κτίσματα, τον υλικό κόσμο και πως μετά από αυτήν
την δημιουργία έφτασε και στον άνθρωπο. Αυτό αξίζει όμως να σας το πω, τί λέει
ο Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος .. πως λέει ότι έκανε ο Θεός τον άνθρωπο διότι από
εκεί θα αρχίσει να συνδέσει και το νόημα των Χριστουγέννων.
Αφού
λέει λοιπόν ο Θεός έκανε τους Αγγέλους, τον νοητό κόσμο, κι έκανε και τον υλικό
κόσμο, τα αισθητά αντικείμενα,
Φέρτε το
νου σας πριν από την δημιουργία του ανθρώπου. Πριν από την
δημιουργία του ανθρώπου τί υπήρχε στον
κόσμο, στο σύμπαν; Υπήρχε νους και αίσθησις. Υπήρχαν οι νόες, υπήρχαν οι Άγγελοι και υπήρχε και ο
αισθητός κόσμος.
Και οι
Άγγελοι και ο κόσμος ήταν επαινέται της δημιουργίας του Θεού.
Οὔπω
δὲ ἦν κρᾶμα ἐξ ἀμφοτέρων,
Δεν υπήρχε όμως μέχρι τότε ένα ον το
οποίο να είναι κράμα, να είναι μείγμα και από τους Αγγέλους, και από τις νοερές
φύσεις, και από τον αισθητό κόσμο.
Αφού
λοιπόν ο Θεός έκανε πρώτα τους Αγγέλους, τις νοερές φύσεις, έκανε και τον
αισθητό κόσμο, έπρεπε να κάνει και ένα μεικτό ον. Τί είναι ο άνθρωπος; Ο
άνθρωπος λοιπόν είναι ένα μείγμα
…παρὰ
μὲν τῆς ὕλης λαβὼν τὸ σῶμα…
λαβών το
σώμα από την ύλη και
παρ’
ἑαυτοῦ δὲ πνοὴν ἐνθεὶς
πήρε από
την ύλη το σώμα και έβαλε από την δική Του πνοή. Και τί έκανε; Τοποθέτησε τον
άνθρωπο.
Δεν υπάρχει αγαπητοί μου πιο
μεγαλειώδης ανθρωπολογία, το έχουμε γράψει πολλές φορές αυτό, από αυτήν που
παρουσιάζει εδώ και με τον τρόπο που την παρουσιάζει ο Άγιος Γρηγόριος
Θεολόγος. Ότι ο άνθρωπος είναι αυτό το μείγμα του πνεύματος και της ύλης. Ένα
μεικτό ον που αποτελεί την σύνοψη του σύμπαντος. Καμμία άλλη ανθρωπολογία,
φιλοσοφική και άλλη, δεν έχει αυτήν την μεγαλειώδη εικόνα περί του ανθρώπου.
Σ’ αυτόν
λοιπόν τον άνθρωπο, λέει, το μεικτό ον, τον Άγγελο και την ύλη, έδωσε .. στον
Παράδεισο εντολή την οποίαν όμως δεν εφύλαξε λόγω του αυτεξουσίου
του κι έτσι ο
άνθρωπος έπεσε εις την αμαρτίαν. Και εξορίστηκε από τον Παράδεισο. Και τί έκανε
ο Θεός για να επαναφέρει τον άνθρωπο στον Παράδεισο; Στην Παλαιά Διαθήκη λέει
έκανε πολλές παιδαγωγίες.
Προ
Χριστού ο Θεός στην Παλαιά Διαθήκη έκανε πολλά παιδαγωγικά μέτρα. Έστειλε τον
Νόμο, τους Προφήτας, τις ευεγερσίες, τις απειλές, τις πληγές, τους κατακλυσμούς
κτλ. αλλά παρά ταύτα με αυτές τις παιδαγωγίες ο άνθρωπος δεν επανερχόταν στον
Παράδεισο, δεν μπορούσε να βρει τον εαυτόν του. Είχε αιχμαλωτιστεί από το κακό.
Τέλος
ἰσχυροτέρου δεῖται φαρμάκου…
Είχε
ανάγκη ο άνθρωπος από ισχυρότερο φάρμακο. Αυτές οι παιδαγωγίες που έκανε ο Θεός
δεν του έφταναν. Και για τον λόγο αυτόν
Και
επειδή ήθελε μεγαλύτερη βοήθεια ο άνθρωπος, γι’ αυτό και ο Θεός του έδωσε
μεγαλύτερη βοήθεια. Και ποια είναι αυτή η μεγαλύτερη βοήθεια που
του έδωσε ο Θεός; Είναι ο Χριστός που Γεννιέται σήμερον. Και λέει εδώ με θαυμασμό, πως έγινε και ενώθηκε ο Θεός
με τον άνθρωπο; Πως κατέβηκε ο ίδιος ο Θεός για να βοηθήσει τον άνθρωπο;
Είχα
σημειώσει εδώ για να σας παρουσιάσω δύο εξαιρετικά κείμενα δύο άλλων Αγίων
Πατέρων, για να καταλάβουμε σήμερα τα Χριστούγεννα. Ένα κείμενο του Αγίου Ιωάννου του
Χρυσοστόμου που έλεγε [ότι]
για να καταλάβουμε πόση σημασία έχουν τα Χριστούγεννα, πόση έκπληξη πρέπει να
μας προκαλεί αυτό, να φανταστούμε σαν να κατεβαίνει ο
ήλιος στη γη και να περπατάει ανάμεσα στους ανθρώπους. Είναι δυνατόν ποτέ να φανταστούμε ότι θα κατεβεί ο ήλιος
που είναι πολύ μεγαλύτερος, αχώρητος από τη γη, να κατεβεί στη γη και να
περπατάει ανάμεσά μας; Έτσι, λέει, κατέβηκε και ο Ήλιος της
Δικαιοσύνης, ο Χριστός, ο Οποίος είναι πολύ μεγαλύτερος και από το αστέρι τον
ήλιο, και κατέβηκε ανάμεσά
μας. Και ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός λέει επίσης ότι το μόνον καινόν υπό τον ήλιον είναι αυτή η ενανθρώπησις του Θεού. Αν πάρει κανένας όλη
την ιστορία και ψάξει όλα τα γεγονότα, δεν μπορεί να βρει τίποτε πιο καινούριο,
τίποτε πιο μεγαλειώδες από το ότι ο Θεός κατέβηκε κάτω στη γη και έγινε
άνθρωπος.
Στη
συνέχεια ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος μας παρουσιάζει εδώ την ζωή του Κυρίου
ημών Ιησού Χριστού, μετά από την Γέννησή Του. στον Ιορδάνη, το κήρυγμά Του, τη
βάπτισή Του και καταλήγει με τα εξής, με τα οποία κι εγώ θα καταλήξω και θα
επιμείνω λίγο σ’ αυτά γιατί έχουν σχέση και με την δική μας εδώ την κατάσταση
την οποία ζούμε. Τον διωγμόν.
Η
περίληψη όλων των εορτών, όλου του έργου του Χριστού επάνω στη γη ποιά
είναι; Η ανάπλασις και η τελείωσις του ανθρώπου και η επάνοδός μας επάνω στον Παράδεισο.
Και
αναφερόμενος στα γεγονότα της Γεννήσεως λέει, εσείς λοιπόν χριστιανοί, εσύ
λοιπόν χριστιανέ,
Καὶ
τὴν ἀπογραφὴν αἰδέσθητι,
Και να
σεβαστείς την απογραφή που έκανε ο βασιλιάς ο Αύγουστος, για να πάει να
απογραφεί η Παναγίας μας με τον Ιωσήφ,
Αυτούς
οι οποίοι εμπορεύονται τον Χριστό, τους θεοκαπήλους,
διώξε τους. Αυτούς οι οποίοι
προδίδουν την Ορθοδοξία διώξε τους όπως έδιωξε ο Χριστός τους εμπόρους μέσα από
τον ναό.
τοὺς
θεοκαπήλους ἀπέλασον·
λιθάσθητι,
ἂν τοῦτο δέῃ παθεῖν·
Ακόμη και να χρειαστεί να σε
λιθοβολήσουν. Δόξα τω Θεώ εμείς
ακόμη δεν φτάσαμε στο σημείο του διωγμού αυτού. Αλλά αν χρειαστεί ακόμη και να
μας λιθοβολήσουν,
Και
τελειώνει ο Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος, και τελειώνω κι εγώ αφού έχω την αίσθηση
εδώ ότι μόνον μικρή γεύση σας έδωσα από αυτά που είπε αυτός ο μεγάλος Θεολόγος
της Εκκλησίας μας τα Χριστούγεννα του 379 σε μια κατάσταση [παρόμοια] με την
δική μας.
ἀκάνθαις
στεφανώθητι,
Ακόμη και να στεφανωθείς με το ακάνθινο
στεφάνι.
Τί
περνούμε εμείς τώρα; ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΤΑ ΛΕΕΙ ΑΥΤΑ, και τελειώνει έτσι.
Αγαπητοί μου αδελφοί έκανα αυτήν την
αναφορά σήμερα και σας πήγα στην Κωνσταντινούπολη του 379, διότι δυστυχώς η
ιστορία επαναλαμβάνεται. Η Εκκλησία μας έχει καταληφθεί από την αίρεση του
Οικουμενισμού, όπως είχε καταλάβει ο Αρειανισμός την Εκκλησία. Ο Άγιος
Γρηγόριος σε έναν μικρό ναό. Αλλά η Γέννησις του Χριστού δίνει σε όλους μας την
ελπίδα ότι ο Χριστός τελικώς θα είναι ο νικητής κι εμείς ακολουθούμε τον Χριστό.
Φεύγουμε μαζί Του, συσταυρωνόμαστε και περιμένουμε την Ανάσταση και την
ανάσταση της Ορθοδοξίας μας. Αμήν.
