ΤΙ ΣΥΜΒΟΛΙΖΕΙ Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΙ ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΩΣΤΑ!

Τί συμβολίζει ὁ Σταυρός καί πῶς γίνεται σωστά

 
Πρίν ἀπὸ 2.000 χρόνια ὁ σταυρός ἦταν ἕνα ὄργανο τιμωρίας καὶ φρικτοῦ θανάτου. Ἀπὸ τότε ὅμως ποὺ ἐσταυρώθη γιὰ τὴ σωτηρία μας ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὁ Κύριός μας καὶ Θεός μας, ὁ σταυρός ἔγινε ὄργανο σωτηρίας, τὸ κλειδὶ ποὺ μᾶς ἄνοιξε τόν Παράδεισο. «Ἐξηγόρασας ἡμᾶς ἐκ τῆς κατάρας τοῦ νόμου τῷ τιμίῳ σου αἵματι».
Ἀπὸ τήν ἵδρυση τοῦ χριστιανισμοῦ οἱ χριστιανοὶ σέβονται τόν σταυρὸ. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος γράφει ὅτι «ὁ σταυρός τοῦ Χριστοῦ» εἶναι τὸ μόνο θέμα, γιὰ τὸ ὁποῖο θὰ μποροῦσε νὰ εἶναι περήφανος, καὶ ὅτι «ὁ λόγος τοῦ σταυροῦ» φαίνεται ἀνοησία σ᾽ ἐκείνους ποὺ ζοῦν μακριὰ ἀπὸ τόν Θεὸ, γιὰ τούς χριστιανούς ὅμως εἶναι «δύναμις Θεοῦ» (Πρός Γαλάτας, 6, 14, Α΄ Κορινθίους, 1).
Ὁ ἀπόστολος Πέτρος ζήτησε νά σταυρωθεῖ μέ τό κεφάλι πρός τά κάτω, θεωρώντας ὅτι δέν εἶναι ἄξιος νά θανατωθεῖ ἀκριβῶς ὅπως ὁ ἀγαπημένος του δάσκαλος. Τό ἵδιο καί ὁ ἀπόστολος Ἀνδρέας, στήν Πάτρα, ὁ ὁποῖος μάλιστα χαιρέτισε τόν σταυρό, πρίν καρφωθεῖ σ᾽ αὐτόν, καί τόν ὁνόμασε «ἁγιασμένο ἀπό τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ».
Τὶ συμβολίζει ὁ τρόπος σημειώσεως τοῦ σημείου τοῦ σταυροῦ
Ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός (18ος-19ος αἰώνας) διδάσκει ὅτι ὁ σταυρός περιέχει τούς ἑξῆς συμβολισμούς:
• Ἀγγίζουμε στὸ μέτωπο: ὁ Χριστός, ὡς Θεός, βρισκόταν στόν οὐρανὸ.
• Κατεβαίνουμε στήν κοιλιά μας: ἀπὸ τόν οὐρανὸ, ὁ Κύριος ἔγινε ἄνθρωπος καὶ μπῆκε στὴ μήτρα τῆς Θεοτόκου (τῆς Παναγίας).
• Ὑψωνόμαστε στούς ὥμους μας: παρακαλοῦμε τόν Θεὸ νὰ μᾶς τοποθετήσει «στὰ δεξιὰ Του» (στόν παράδεισο) κι ὄχι «στ᾽ ἀριστερὰ» (στήν κόλαση), σύμφωνα μὲ τήν περιγραφὴ τῆς Δευτέρας Παρουσίας, ποὺ κάνει ὁ ἴδιος ὁ Χριστός στὸ κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγέλιον, κεφάλαιον 25.
• Τὰ τρία ἑνωμένα δάχτυλὰ μας συμβολίζουν τήν Ἁγία Τριάδα, ἐνῶ τὰ ἄλλα δύο συμβολίζουν τίς δύο φύσεις τοῦ Χριστοῦ (Θεός καὶ ἄνθρωπος).
 
Πῶς κάνουμε τὸ σταυρὸ μας
Ἑνώνουμε τὰ τρία πρῶτα δάχτυλα τοῦ δεξιοῦ μας χεριοῦ καὶ τὰ ἀγγίζουμε στὸ μέτωπὸ μας, μετὰ στήν κοιλιὰ μας (στόν ἀφαλὸ) καὶ στὴ συνέχεια στὸ δεξιὸ καὶ τόν ἀριστερὸ ὥμο μας. Προσοχὴ: Ἀκουμπᾶμε τὸ σῶμα μας μὲ τὸ χέρι μας, ὅταν κάνουμε τόν σταυρὸ, ὄχι στόν ἀέρα. Μὲ αὐτὸ τόν τρόπο σχηματίζουμε τὸ σχῆμα τοὺ σταυροῦ, πάνω στόν ὁποῖο σταυρώθηκε ὁ Κύριος. Γι᾽ αὐτό, δέν εἶναι σωστὸ νὰ κάνουμε ἁπλὰ μιὰ ἀόριστη κίνηση. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος λέει: «Ὁ ἴδιος ὁ διάβολος κινεῖ ἐπιπόλαια τὸ χέρι τῶν ἀπρόσεκτων αὐτῶν χριστιανῶν, γιὰ νὰ κοροϊδέψει τὸ Ἱερὸ Σύμβολο τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καὶ νὰ τιμωρήσει τούς ἴδιους».
Οἱ χριστιανοὶ κάνουμε τόν σταυρὸ μας ὅταν φεύγουμε γιὰ κάπου καὶ ὅταν φτάσουμε, πρίν κοιμηθοῦμε καὶ ἀφοῦ ξυπνήσουμε, ὅταν ἀρχίζουμε κι ὅταν τελειώνουμε μιὰ ἐργασία ἤ τὸ φαγητὸ μας, ὅταν ἀκούσουμε μία εὐχάριστη ἤ δυσάρεστη εἴδηση, ὅταν εὐλογοῦμε τὰ παιδιά μας ἤ ἄλλα ἀγαπημένα μας πρόσωπα (σχηματίζουμε σταυρὸ πρός τὸ μέρος τους). Γενικὰ, ζοῦμε καὶ πεθαίνουμε κάτω ἀπ᾽ τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ – καὶ ἐπομένως νὰ κάνουμε μόνο πράγματα ποὺ ἀρέσουν στόν Θεὸ καὶ νὰ ἐπιθυμοῦμε νὰ εἴμαστε πάντοτε μαζὶ Του.
 
Ἕνα ἀπὸ τὰ βασικότερα χαρακτηριστικὰ τῶν ὀρθόδοξων χριστιανῶν εἶναι ὅτι σχηματίζουμε στὸ σῶμα μας, μὲ τὸ δεξὶ μας χέρι, τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ καὶ αὐτὸ γίνεται γιὰ τρεῖς λόγους:
α. Ἔτσι ἀναγνωρίζουμε φανερὰ ὅτι εἴμαστε μαθητές τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποίος σταυρώθηκε γιὰ τὴ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. «Ἐσταυρώθης δι' ἐµέ, ἵνα ἐμοὶ πηγάσῃς τὴν ἄφεσιν».
β. Ὑπενθυμίζουμε στόν ἑαυτὸ μας τόν συνεχῆ ἀγώνα κατὰ τῶν παθῶν μας, τήν ὑπομονὴ στούς ποικίλους πειράσμούς μας καὶ ὅτι, ὅπως ὁ Κύριος θυσιάστηκε στὸ σταυρὸ, ἔτσι κι ἐμεῖς πρέπει νὰ θυσιάζουμε τὸ συμφέρον μας, τόν χρόνο μας ἤ κομμάτια ἀπὸ τὴ ζωὴ μας γιὰ τούς συνανθρώπους μας.
γ. Ἡ πνευματικὴ πείρα τῶν ἁγίων πατέρων ἔχει ἀποδείξει ὅτι τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ λειτουργεῖ ὡς ἱσχυρὴ προστασία, ποὺ προστατεύει τούς ἀνθρώπους ἀπὸ τίς ἐπιρροές τῶν πνευματικῶν μας ἐχθρῶν (δαιμόνων), καθώς καὶ ἄλλους κινδύνους ποὺ πιθανόν νὰ μᾶς ἀπειλοῦν. Αὐτὸ συμβαίνει, γιατὶ, κάνοντας τόν σταυρὸ μας, ἐπικαλούμαστε τόν Ἐσταυρωμένο Θεὸ μας (τόν Θεάνθρωπο Ἰησοῦ) καὶ ζητᾶμε τὴ βοήθεια καὶ τήν προστασία Του.
Τὸ νὰ διακηρύξουμε δημόσια ὅτι πιστεύουμε στόν Χριστὸ (ὅπως γίνεται ὅταν κάνουμε τόν σταυρὸ μας) δέν εἶναι σωστὸ νὰ γίνεται ἐγωιστικὰ ἤ ὑποκριτικὰ, ἀλλὰ ταπεινὰ καὶ σεμνὰ.
Σύμφωνα μὲ τὰ λόγια τοῦ ἴδιου τοῦ Κυρίου μας, καλὸ εἶναι νὰ μήν ἐπιδεικνύουμε, ἀλλὰ καὶ νὰ μήν κρύβουμε τήν πίστη μας. «Πᾶς οὖν ὅστις ὁμολογήσει ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κἀγὼ ἐν αὐτῷ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς· ὅστις δ᾿ ἂν ἀρνήσηταί με ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ἀρνήσομαι αὐτὸν κἀγὼ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς.» (Ματθ. 10, 32-33)
 
«Σταυρός, ὁ φύλαξ πάσης της οἰκουμένης.
Σταυρός, ἡ ὡραιότης τῆς Ἐκκλησίας.
Σταυρός, βασιλέων τὸ κραταίωμα.
Σταυρός, πιστῶν τὸ στήριγμα.
Σταυρός, ἀγγέλων ἡ δόξα καὶ τῶν δαιμόνων τὸ τραῦμα»
(Ἐξαποστειλάριον)
 
Ἐπιμέλεια κειμένων: Πρωτοπρ. Γεώργιος Καλαντζῆς
Σεπτέμβριος 2018