Ἀνησυχητικὴ αὔξηση τῆς νεανικῆς παραβατικότητας
Τὰ στοιχεῖα ποὺ ἔρχονται στὴ δημοσιότητα σὲ παγκόσμιο ἐπίπεδο,
ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν πατρίδα μας, εἶναι ἄκρως ἀνησυχητικά:
«Τὸ φαινόμενο τῆς βίας ἀνηλίκων ἔχει λάβει ἐκρηκτικὲς διαστάσεις σὲ ὅλο τὸν κόσμο. Σὲ διεθνὴ μελέτη (…) περίπου 75% τῶν ἐφήβων ἀνέφεραν συμμετοχὴ σὲ “βία μεταξὺ ὁμοτίμων” τὸ προηγούμενο ἔτος. Ἐνῶ σὲ μιὰ ἀντίστοιχη μελέτη πρώιμης ἐφηβείας (10-14 ἐτῶν) τὸ 26% τῶν ἀγοριῶν καὶ τὸ 18% τῶν κοριτσιῶν ἀνέφεραν ὅτι εἶχαν διαπράξει κάποια μορφὴ βίας κατὰ τοὺς προηγούμενους ἕξι μῆνες. (…)
Καὶ στὴν Ἑλλάδα τὸ τοπίο εἶναι ζοφερό. Σύμφωνα μὲ στοιχεῖα τῆς ΕΛ.ΑΣ., ἡ νεανικὴ παραβατικότητα, ἰδίως κατὰ τὸ 2023 καὶ τὸ 2024, παρουσιάζει ἰδιαίτερα ἀνησυχητικὴ αὔξηση, μὲ ἐκτόξευση τοῦ ἀριθμοῦ τῶν σοβαρῶν περιστατικῶν σωματικῆς βίας, μείωση τοῦ ὁρίου ἡλικίας στὴν ἐμπλοκὴ σὲ παραβατικὲς συμπεριφορές, συχνότερη ἐμπλοκὴ καὶ τῶν κοριτσιῶν καὶ ἐπαναληπτικότητα στὴ συμπεριφορὰ τῶν δραστῶν. (…)
“Ἡ ψυχικὴ ὑγεία τῶν ἀνηλίκων βρίσκεται σὲ κρίσιμο σταυροδρόμι, καθὼς ἡ κοινωνικὴ πραγματικότητα χαρακτηρίζεται ἀπὸ αὐξανόμενη πίεση, ἀνισότητα... καὶ ἀβεβαιότητα. Οἱ ἀλλαγὲς στὸ οἰκογενειακό, σχολικὸ καὶ ψηφιακὸ περιβάλλον διαμορφώνουν ἕνα πεδίο συνεχοῦς ψυχοκοινωνικοῦ στρές. Ἡ οἰκονομικὴ ἀνασφάλεια, ἡ ἐκπαιδευτικὴ ὑπερφόρτωση καὶ ἡ διαρκὴς σύγκριση μέσῳ τῶν μέσων κοινωνικῆς δικτύωσης ἐνισχύουν τὴν αἴσθηση ἀνεπάρκειας, ρευστότητας τῆς ταυτότητας καὶ ἀποξένωσης”, ἐξηγεῖ ὁ κ. Στέλιος Στυλιανίδης, ψυχίατρος – ψυχαναλυτής, ὁμότιμος καθηγητὴς Κοινωνικῆς Ψυχιατρικῆς στὸ Πάντειο. “Παράλληλα, ἡ βία μεταξὺ ἀνηλίκων τείνει νὰ μετατοπίζεται ἀπὸ τὴ φυσικὴ στὴ διαδικτυακὴ μορφή, μὲ φαινόμενα ὅπως ὁ ἐκφοβισμὸς καὶ ἡ ψηφιακὴ διαπόμπευση”. (…) “Ἡ ὑπερβολικὴ ἐνασχόληση μὲ τὸ Διαδίκτυο, παράλληλα μὲ ἄλλες κοινωνικὲς ἐξελίξεις, μειώνει καθοριστικὰ τὴν ἐπιρροὴ καὶ τῆς οἰκογένειας καὶ τῆς ἐκπαίδευσης. Κι ἐκεῖ ἴσως βρίσκεται μιὰ οὐσιαστικὴ αἰτία τῆς σύγχρονης βίας τῶν νέων”» («kathimerini.gr» 1-11-2025).
Πολυπαραγοντικὴ ἡ ἐξήγηση τοῦ φαινομένου, ὅπως διαφαίνεται ἀπὸ τὶς ἐπισημάνσεις τῶν εἰδικῶν ψυχικῆς ὑγείας. Ὅμως ἡ τελευταία παρατήρηση κρίνεται σημαντικότατη, ὅτι δηλαδὴ ἡ ἐπιρροὴ τῆς οἰκογένειας καὶ τοῦ σχολείου εἶναι τελείως ἀποδυναμωμένες κατὰ τὰ τελευταῖα χρόνια. Θεσμοὶ πού, κατεξοχὴν αὐτοί, θὰ μποροῦσαν νὰ δράσουν γιὰ τὴν καταστολὴ τοῦ φαινομένου. Πῶς ὅμως νὰ ἐπιτευχθεῖ αὐτό, τὴ στιγμὴ ποὺ καὶ οἱ δύο αὐτοὶ θεσμοὶ δέχονται συστηματικὸ σφυροκόπημα στὶς ρίζες τους ἀπὸ ὅλα τὰ μέσα κοινωνικῆς ἐπιρροῆς; Ὑπάρχει σήμερα οἰκογένεια; Στέκεται πουθενὰ σχολεῖο; Καὶ πῶς ἔπειτα τὰ νέα παιδιά, δύσμοιρα στὴν ἐποχή μας ὅσο ποτὲ ἄλλοτε, νὰ λάβουν ἀγωγὴ καὶ ἠθικὲς ἀρχὲς στὴ ζωή τους; Ἴσως, δεδομένης αὐτῆς τῆς καταστάσεως, ἡ λύση νὰ βρίσκεται σὲ ἐπίπεδο προσωπικῆς εὐθύνης: Ὅσες οἰκογένειες ἀκόμη ἔχουν ἀπομείνει μὲ ἰσχυρὴ συνοχή, νὰ καλλιεργοῦν τοὺς νέους βλαστούς τους μὲ τὰ ζωήρρυτα νάματα τῆς Ὀρθόδοξης πίστεως καὶ ἀγωγῆς. Ἀλλὰ καὶ οἱ ὑπεύθυνοι τῆς Παιδείας νὰ στοιχήσουν στὴν ἐκπαιδευτικὴ πολιτικὴ μὲ τὶς παραδοσιακὲς αὐτὲς ἀρχές, ποὺ εἶναι ἐξυγιαντικὲς γιὰ τὴν ἀνθρώπινη ψυχὴ καὶ τὴν κοινωνία. Τὰ παιδιά μας εἶναι σὲ θέση νὰ ἀναγνωρίζουν τὸ ὑγιὲς φρόνημα καὶ νὰ θέλουν νὰ τὸ ἀκολουθήσουν. Ἂς τὰ βοηθήσουμε.
«Τὸ φαινόμενο τῆς βίας ἀνηλίκων ἔχει λάβει ἐκρηκτικὲς διαστάσεις σὲ ὅλο τὸν κόσμο. Σὲ διεθνὴ μελέτη (…) περίπου 75% τῶν ἐφήβων ἀνέφεραν συμμετοχὴ σὲ “βία μεταξὺ ὁμοτίμων” τὸ προηγούμενο ἔτος. Ἐνῶ σὲ μιὰ ἀντίστοιχη μελέτη πρώιμης ἐφηβείας (10-14 ἐτῶν) τὸ 26% τῶν ἀγοριῶν καὶ τὸ 18% τῶν κοριτσιῶν ἀνέφεραν ὅτι εἶχαν διαπράξει κάποια μορφὴ βίας κατὰ τοὺς προηγούμενους ἕξι μῆνες. (…)
Καὶ στὴν Ἑλλάδα τὸ τοπίο εἶναι ζοφερό. Σύμφωνα μὲ στοιχεῖα τῆς ΕΛ.ΑΣ., ἡ νεανικὴ παραβατικότητα, ἰδίως κατὰ τὸ 2023 καὶ τὸ 2024, παρουσιάζει ἰδιαίτερα ἀνησυχητικὴ αὔξηση, μὲ ἐκτόξευση τοῦ ἀριθμοῦ τῶν σοβαρῶν περιστατικῶν σωματικῆς βίας, μείωση τοῦ ὁρίου ἡλικίας στὴν ἐμπλοκὴ σὲ παραβατικὲς συμπεριφορές, συχνότερη ἐμπλοκὴ καὶ τῶν κοριτσιῶν καὶ ἐπαναληπτικότητα στὴ συμπεριφορὰ τῶν δραστῶν. (…)
“Ἡ ψυχικὴ ὑγεία τῶν ἀνηλίκων βρίσκεται σὲ κρίσιμο σταυροδρόμι, καθὼς ἡ κοινωνικὴ πραγματικότητα χαρακτηρίζεται ἀπὸ αὐξανόμενη πίεση, ἀνισότητα... καὶ ἀβεβαιότητα. Οἱ ἀλλαγὲς στὸ οἰκογενειακό, σχολικὸ καὶ ψηφιακὸ περιβάλλον διαμορφώνουν ἕνα πεδίο συνεχοῦς ψυχοκοινωνικοῦ στρές. Ἡ οἰκονομικὴ ἀνασφάλεια, ἡ ἐκπαιδευτικὴ ὑπερφόρτωση καὶ ἡ διαρκὴς σύγκριση μέσῳ τῶν μέσων κοινωνικῆς δικτύωσης ἐνισχύουν τὴν αἴσθηση ἀνεπάρκειας, ρευστότητας τῆς ταυτότητας καὶ ἀποξένωσης”, ἐξηγεῖ ὁ κ. Στέλιος Στυλιανίδης, ψυχίατρος – ψυχαναλυτής, ὁμότιμος καθηγητὴς Κοινωνικῆς Ψυχιατρικῆς στὸ Πάντειο. “Παράλληλα, ἡ βία μεταξὺ ἀνηλίκων τείνει νὰ μετατοπίζεται ἀπὸ τὴ φυσικὴ στὴ διαδικτυακὴ μορφή, μὲ φαινόμενα ὅπως ὁ ἐκφοβισμὸς καὶ ἡ ψηφιακὴ διαπόμπευση”. (…) “Ἡ ὑπερβολικὴ ἐνασχόληση μὲ τὸ Διαδίκτυο, παράλληλα μὲ ἄλλες κοινωνικὲς ἐξελίξεις, μειώνει καθοριστικὰ τὴν ἐπιρροὴ καὶ τῆς οἰκογένειας καὶ τῆς ἐκπαίδευσης. Κι ἐκεῖ ἴσως βρίσκεται μιὰ οὐσιαστικὴ αἰτία τῆς σύγχρονης βίας τῶν νέων”» («kathimerini.gr» 1-11-2025).
Πολυπαραγοντικὴ ἡ ἐξήγηση τοῦ φαινομένου, ὅπως διαφαίνεται ἀπὸ τὶς ἐπισημάνσεις τῶν εἰδικῶν ψυχικῆς ὑγείας. Ὅμως ἡ τελευταία παρατήρηση κρίνεται σημαντικότατη, ὅτι δηλαδὴ ἡ ἐπιρροὴ τῆς οἰκογένειας καὶ τοῦ σχολείου εἶναι τελείως ἀποδυναμωμένες κατὰ τὰ τελευταῖα χρόνια. Θεσμοὶ πού, κατεξοχὴν αὐτοί, θὰ μποροῦσαν νὰ δράσουν γιὰ τὴν καταστολὴ τοῦ φαινομένου. Πῶς ὅμως νὰ ἐπιτευχθεῖ αὐτό, τὴ στιγμὴ ποὺ καὶ οἱ δύο αὐτοὶ θεσμοὶ δέχονται συστηματικὸ σφυροκόπημα στὶς ρίζες τους ἀπὸ ὅλα τὰ μέσα κοινωνικῆς ἐπιρροῆς; Ὑπάρχει σήμερα οἰκογένεια; Στέκεται πουθενὰ σχολεῖο; Καὶ πῶς ἔπειτα τὰ νέα παιδιά, δύσμοιρα στὴν ἐποχή μας ὅσο ποτὲ ἄλλοτε, νὰ λάβουν ἀγωγὴ καὶ ἠθικὲς ἀρχὲς στὴ ζωή τους; Ἴσως, δεδομένης αὐτῆς τῆς καταστάσεως, ἡ λύση νὰ βρίσκεται σὲ ἐπίπεδο προσωπικῆς εὐθύνης: Ὅσες οἰκογένειες ἀκόμη ἔχουν ἀπομείνει μὲ ἰσχυρὴ συνοχή, νὰ καλλιεργοῦν τοὺς νέους βλαστούς τους μὲ τὰ ζωήρρυτα νάματα τῆς Ὀρθόδοξης πίστεως καὶ ἀγωγῆς. Ἀλλὰ καὶ οἱ ὑπεύθυνοι τῆς Παιδείας νὰ στοιχήσουν στὴν ἐκπαιδευτικὴ πολιτικὴ μὲ τὶς παραδοσιακὲς αὐτὲς ἀρχές, ποὺ εἶναι ἐξυγιαντικὲς γιὰ τὴν ἀνθρώπινη ψυχὴ καὶ τὴν κοινωνία. Τὰ παιδιά μας εἶναι σὲ θέση νὰ ἀναγνωρίζουν τὸ ὑγιὲς φρόνημα καὶ νὰ θέλουν νὰ τὸ ἀκολουθήσουν. Ἂς τὰ βοηθήσουμε.
.png)
