ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΚΑΘΕ ΠΑΣΧΑ ΒΑΦΟΥΝ ΚΑΙ ΑΝΤΑΛΛΑΖΟΥΝ ΚΟΚΚΙΝΑ ΑΥΓΑ!

Γιατί βάφουμε κόκκινα τα αυγά το Πάσχα

 
Σύμφωνα με την Ορθόδοξη παράδοση, το Πάσχα βάφουμε κόκκινα τα αυγά επειδή συμβολίζουν το αίμα του Χριστού που χύθηκε για τη σωτηρία του κόσμου.
 
Σύμφωνα με άλλη παράδοση για το κόκκινο χρώμα στα αυγά, η Παναγία κρατώντας ένα καλάθι με αυγά τα πρόσφερε στους φρουρούς του Υιού της ικετεύοντάς τους για τη ζωή του παιδιού της, και όταν τα δάκρυά της έπεσαν πάνω στα αυγά, αυτά βάφτηκαν κόκκινα.
 
Κατά μία άλλη εκδοχή, τα αυγά βάφονται κόκκινα γιατί, μία μέρα μετά την Ανάσταση του Χριστού, η Μαρία Μαγδαληνή πήγε στον Τιβέριο Καίσαρα και του ανακοίνωσε ότι αναστήθηκε ο Ιησούς. Δίπλα τους εκείνη τη στιγμή υπήρχε ένας άνθρωπος που κρατούσε ένα καλάθι με αυγά. Ο Καίσαρας, απορημένος, ζήτησε από τη Μαγδαληνή να του αποδείξει ότι λέει αλήθεια, βάφοντας τα άσπρα αυγά στο καλάθι, κόκκινα, κάτι το οποίο έγινε.
 

Πότε βάφουμε κόκκινα τα αυγά -Το έθιμο με το τσούγκρισμα

 
Τα κόκκινα αυγά βάφονται τη Μεγάλη Πέμπτη, η οποία θεωρείται η ημέρα του Μυστικού Δείπνου, τότε που ο Χριστός προσέφερε άρτο και κρασί ως συμβολισμό για το σώμα Του και το αίμα Του, έτοιμος να θυσιαστεί για να ελευθερώσει τον κόσμο.
Μάλιστα, σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, σύμφωνα με την παράδοση, οι νοικοκυρές καλύπτουν τη γαβάθα με τα κόκκινα αυγά με μία πετσέτα ώστε να αποκαλυφθούν στην Ανάσταση. Λίγο πριν το «Χριστός Ανέστη» παίρνουν ένα κόκκινο αυγό μαζί τους στην εκκλησία για να το τσουγκρίσουν με το «πρώτο» Χριστός Ανέστη.
 
Το τσούγκρισμα των κόκκινων αυγών είναι ένα έθιμο χρόνων στο Αναστάσιμο τραπέζι, ιδιαίτερα αγαπητό στα παιδιά. Βάσει της χριστιανικής παράδοσης, το κόκκινο αυγό αποτελεί σύμβολο ζωής, καθώς, όπως σπάει, κατά τη διαδικασία του τσουγκρίσματος, έτσι έσπασε και ο τάφος από τον οποίο αναστήθηκε ο Ιησούς Χριστός.
 
anthologioxr.blogspot.com, iefimerida.gr 

ΤΑ ΞΕΧΩΡΙΣΤΑ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ ΤΗΣ ΔΙΑΚΑΙΝΗΣΙΜΟΥ

 
Τα ξεχωριστά έθιμα της Εβδομάδας της Διακαινησίμου

 
Σε πολλά μέρη του τόπου μας, η κάθε ημέρα έχει τα δικά της ξεχωριστά έθιμα
 
Μπορεί οι επτά ημέρες της διακαινησίμου εβδομάδας να θεωρούνται ως «μία» ημέρα, όπως η Κυριακή του Πάσχα, ωστόσο, σε πολλά μέρη του τόπου μας, η κάθε ημέρα έχει τα δικά της ξεχωριστά έθιμα.
 
Την Δευτέρα της Διακαινησίμου ένα ιδιαίτερο έθιμο αναβιώνει στα Γιαννιτσά Πέλλας, ι «Κουνιές». Σε επίκαιρα σημεία της πόλης στήνονται κούνιες, στις οποίες αιωρείται όποιος το επιθυμεί για το «καλό», υπέρ υγείας και πλούσιας σοδειάς.
Έθιμα Δευτέρα της Διακαινησίμου
Στην Καστανούσα Σερρών και τις Κρηνίδες Καβάλας αναβιώνει το ποντιακό πασχαλινό έθιμο των «αυγομαχιών». Οι διαγωνιζόμενοι έχουν στη διάθεσή τους από τριάντα αβγά έκαστος και νικητής αναδεικνύεται αυτός που θα έχει τα λιγότερα σπασμένα αυγά.
Στην Αράχωβα διεξάγεται ο παραδοσιακός αγώνας των γερόντων. Άνδρες μεγάλης ηλικίας ξεκινούν έναν αγώνα σε ανηφορικό δρόμο, από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου μέχρι τον λόφο. Πίσω τους ακολουθούν χορευτικά συγκροτήματα που τους συνοδεύουν, ενώ ακολουθούν και άλλες δοκιμασίες και αγωνίσματα, που ονομάζονται «κλέφτικα», όπως το σήκωμα της πέτρας.
Στο Κτικάδο Τήνου στρώνουν το «Τραπέζι της Αγάπης», ένα γιορταστικό τραπέζι με πασχαλινά εδέσματα.
Στην Ρεντίνα αναβιώνουν τα «Μπαϊράκια». Οι κάτοικοι βγάζουν σε λιτανεία τα λάβαρα και οι πιστοί πλειοδοτούν σε χρήματα για να έχουν την τιμή να τα κρατήσουν.
 
Στην περιοχή Πλαστήρα της Καρδίτσας τελείται τη δεύτερη μέρα του Πάσχα ένα πανάρχαιο θρησκευτικό έθιμο, «τα σίγνα»(από την λατινική λέξη «Signum» που σημαίνει κυρίως σημείο, σφράγισμα, σήμαντρο, σημαία, εικόνα. Το τελετουργικό του, που περιλαμβάνει τόσο τη λιτάνευση εικόνων και λαβάρων όσο και το «σφράγισμα» των δέντρων που είναι κοντά στα εξωκκλήσια της διαδρομής. Για τα «σφραγισμένα» δένδρα, τα οποία δεν πείραζε πλέον κανείς, οι παλαιότεροι κάτοικοι του χωριού πίστευαν ότι τους προστάτευαν από τα κακά πνεύματα.
Σε πολλά χωριά τη δεύτερη μέρα της Λαμπρής μετά την εκκλησία συνηθίζουν τα ρίχνουν τα αβγά κάτω από έναν βράχο. Στο χωριό Μαργαρίτα της Έδεσσας πιστεύουν ότι αν μια χρονιά δεν ρίξουν κόκκινα αβγά στο βράχο η σοδειά τους θα καταστραφεί.
 
Τρίτη της Διακαινησίμου
Στα Μέγαρα, στην πλατεία της εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη του Γαλιλαίου (ή Χορευταρά), μετά τη Θεία Λειτουργία στήνεται γλέντι με τα μέλη των λαογραφικών συλλόγων να χορεύουν τον Χορό της Τράτας. Χορεύεται αποκλειστικά από γυναίκες και πήρε το όνομά του από τη χαρακτηριστική κίνηση που κάνουν οι χορευτές και θυμίζει τράτα.
Στην Ιερισσό της Χαλκιδικής αναβιώνει το έθιμο «Του μαύρου νιου τ’ αλώνι». Μετά την επιμνημόσυνη δέηση, οι πρεσβύτεροι αρχίζουν τον χορό. Σιγά – σιγά πιάνονται όλοι οι κάτοικοι και συχνά ο χορός έχει μήκος τετρακόσια μέτρα. Τραγουδούν και χορεύουν όλα τα πασχαλινά τραγούδια και τελειώνουν με τον Καγκελευτό χορό, που είναι η αναπαράσταση της σφαγής 400 Ιερισσιωτών από τους Τούρκους, κατά την Επανάσταση του 1821.
Στα Λιμενάρια της Θάσου διατηρείται και στις μέρες μας το πανάρχαιο έθιμο «Για βρεξ’ Απρίλη μου». Οι κάτοικοι της κοινότητας και οι επισκέπτες το γιορτάζουν με δημοτικούς χορούς, ενώ σε μεγάλα τσουκάλια μαγειρεύεται κρέας με ρύζι, που στη συνέχεια μοιράζεται στους συγκεντρωμένους.
Στις Ελευθερές Καβάλας αναβιώνουν τα παραδοσιακά «Μαζίδια». Πρόκειται για ένα έθιμο που χρονολογείται από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Οι πιστοί μεταφέρουν εν πομπή τα εικονίσματα από τη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Ταξιάρχη, την παλαιότερη εκκλησία της περιοχής, στα «Μαζίδια», όπου βρίσκεται το γραφικό εξωκλήσι των Αγίων Ραφήλ, Ειρήνης και Νικολάου Στη συνέχεια, στην πλατεία του παλιού, παραδοσιακού οικισμού, στήνεται μεγάλο γλέντι. Το χορό αρχίζει ο ιερέας και ακολουθούν οι κάτοικοι του χωριού, που χορεύουν και τραγουδούν τρία συγκεκριμένα τραγούδια, που διασώθηκαν με το πέρασμα των χρόνων.
 
Πέμπτη της Διακαινησίμου
Στο χωριό Βώλακα της Τήνου, στο καθολικό ξωκλήσι της Παναγίας Καλαμάν, μετά τη Θεία Λειτουργία, γίνεται λαμπρό πανηγύρι, με μουσική και πασχαλινούς μεζέδες.
Στη Καλή Βρύση Δράμας περιφέρεται η εικόνα της Αναστάσεως για την προστασία του χωριού από κάθε κακό και ιδιαίτερα από το χαλάζι που είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για την παραγωγή την ανοιξιάτικη περίοδο.
 
pronews.gr

ΘΕΟΦΑΝΙΑ: ΤΙ ΤΡΩΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ

 
Θεοφάνια: Τι τρώμε την παραμονή και την ημέρα των Φώτων

 
Τα Θεοφάνια εντάσσονται στο Δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων
 
Αρκετές είναι οι θρησκευτικές εορτές που έχουν συνδεθεί με κάποιο γεύμα και το οποίο περιλαμβάνεται στο κάθε γιορτινό τραπέζι.
Ωστόσο, τα Θεοφάνια δεν έχουν κάποια συγκεκριμένη τροφή που η παράδοση προβλέπει να καταναλώνεται τη συγκεκριμένη ημέρα.
Άλλωστε τα Θεοφάνια εντάσσονται στο Δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων, το χρονικό διάστημα χωρίς καμιά νηστεία. Έτσι, η κατανάλωση ψαριού την ημέρα των Θεοφανίων έχει περάσει στην σύγχρονη παράδοση περισσότερο λόγω του Αγιασμού των υδάτων.
 
Νηστεία η παραμονή
 
Η μόνη εξαίρεση στο Δωδεκαήμερα είναι η παραμονή των Θεοφανίων, όπου οι πιστοί τηρούν νηστεία και μάλιστα αλάδωτη.
Ο λόγος; Για να μπορέσουν να κοινωνήσουν την επόμενη ημέρα στην εκκλησία και όχι να λάβουν τον καθιερωμένο Αγιασμό.
Σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας για να καταναλωθεί ο Μεγάλος Αγιασμός απαιτείται μονάχα να μην έχει φάει ή πιεί ο πιστός κάτι από τις 12:00 τα μεσάνυχτα μέχρι εκείνη την ώρα.
 
Το φαγητό της παραμονής των Φώτων
 
Αν υπάρχει κάποιο φαγητό που να έχει συνδεθεί με την εορτή των Φώτων είναι τα ψαροκόλλυβα, το οποίο προέρχεται από την Κρήτη.
Το έφτιαχναν οι πιστοί την παραμονή -που είναι ημέρα νηστείας- και περιλαμβάνει όλα τα όσπρια (φασόλια, ρόβι, λαθούρι, αρακά, ρεβύθια) και σιτάρι βρασμένα μαζί.
Μάλιστα, τα παλιά χρόνια, εκείνη την ημέρα οι άνθρωποι τάιζαν με το ίδιο φαγητό και τα ζώα τους.
 
https://www.pronews.gr/

Ο ΑΓΙΟΣ ΙΣΙΔΩΡΟΣ ΤΩΝ ΚΡΗΤΙΚΩΝ

Ο Άγιος Ισίδωρος των Κρητικών(4 Φλεβάρη)

Σε ένα μικρό εξωκλήσι στο ανατολικότερο άκρο της Κρήτης, στο ακρωτήρι Κάβο Σίδερο, στους χώρους της ναυτικής βάσης Κυριαμαδίου, κάθε χρόνο στις 4 Φεβρουαρίου τιμάται με ιδιαίτερη λαμπρότητα ο Άγιος Ισίδωρος των Κρητικών. Το φημισμένο πανηγύρι στο φερώνυμο εξωκκλήσι της Ιεράς Σταυροπηγιακής Μονής Παναγίας Ακρωτηριανής είναι από τα μεγαλύτερα που γίνονται στην περιοχή της Σητείας και τιμάται από τις πολιτικές και στρατιωτικές Αρχές του Λασιθίου.

Πολλοί ιστορικοί έχουν συσχετίσει την ίδρυση της Παναγίας της Ακρωτηριανής με το μοναστήρι του Αγίου Ισιδώρου στο Κάβο Σίδερο (το «Σαμώνιον» ακρωτήριο που αναφέρεται στις Πράξεις των Αποστόλων, Πρ. 27,7). Όμως, πρόσφατη ανασκαφή αποκάλυψε τα υπολείμματα του παλιού ναού του Αγίου Ισιδώρου και οστά μοναχών, γεγονός που αποδεικνύει ότι στην περιοχή αυτή λειτούργησε άλλη μικρή ανεξάρτητη μονή.

Οι πύλες της ναυτικής βάσης ανοίγουν την παραμονή της γιορτής, και οι επισκέπτες μεταφέρονται με εκατοντάδες οχήματα από πολλές περιοχές της ανατολικής Κρήτης και του Ηρακλείου στο μοναδικό τοπίο άγριας φυσικής ομορφιάς το οποίο έχει σμιλεύσει η αλμύρα και η θάλασσα

Κοντά στο ναό του Αγίου Ισίδωρου υψώνεται το επιβλητικό κτήριο του φάρου, ύψους 15 m, που λειτουργεί σήμερα και χτίστηκε το 1880 από τη Γαλλική Εταιρεία Φάρων. Ο φάρος και η παρακείμενη κατοικία του φύλακα καταστράφηκαν το 1941 από τους Γερμανούς και ξαναχτίστηκαν το 1948. Η πρόσβαση στο φάρο απαγορεύεται, καθώς είναι ναυτική βάση.

Πανηγύρι με Σητειακούς βιολατόρους

Οι ηλικιωμένοι θυμούνται τα πανηγύρια που ξεκινούσαν την παραμονή της γιορτής του Αγίου Ισίδωρου με Σητειακούς βιολατόρους. Από την πόλη της Σητείας και από όλα τα πλησιέστερα χωριά, οι προσκυνητές φρόντιζαν να φτάσουν αποβραδίς μέσα από μια δύσκολη διαδρομή από την Ερημούπολη, για δύο ώρες περίπου, ακολουθώντας τα παλιά μονοπάτια. Οι περισσότεροι προτιμούσαν να πάνε με καΐκι και να προσεγγίζουν τον κοντινό όρμο.

Μέχρι και τη δεκαετία του 1970, που δεν ήταν πολύ εύκολη υπόθεση η μετάβαση, η νυχτερινή διαδρομή αποτελούσε ένα από τα πιο σημαντικά λατρευτικά γεγονότα της επαρχίας Σητείας. Στα παλιά κελιά διέμεναν όλοι οι προσκυνητές ανάβοντας μεγάλες φωτιές στην κρύα νύχτα του Φλεβάρη. Τα καζάνια, που τα μετέφεραν με καΐκι μαζί με τον ηγούμενο και τους καλογέρους από τη Μονή Τοπλού, στήνονταν αποβραδίς και πρόσφεραν το δείπνο όπως και το γεύμα ανήμερα της γιορτής. Αν ο καιρός το επέτρεπε οι ψαράδες φρόντιζαν με την ψαριά τους να ταΐσουν τους προσκυνητές.

Ο Όσιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης

Ο Όσιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης ή Ισίδωρος Πηλουσίου γεννήθηκε κατά το 350 μ.Χ. στο Πηλούσιο της Αιγύπτου από γονείς ευγενείς και θεοφιλείς. Ονομάζεται Πηλουσιώτης επειδή πιθανώς ασκήτευσε και ήταν ηγούμενος μονής κοντά στο αρχαίο Πηλούσιο (το σημερινό Πορτ Σάιντ). Ασχολήθηκε με τη μελέτη των Γραφών και την υπεράσπιση της Ορθοδοξίας.

Ο Ισίδωρος έγινε σύντομα διάσημος από τα έργα του. Ασχολήθηκε με την υπόθεση του Νεστόριου, του οποίου ήταν αντίπαλος. Η διδασκαλία του Ισιδώρου αναφέρεται σε δογματικά θέματα. Πίστευε ότι ο μοναχισμός είναι το ιδεώδες της χριστιανικής τελειότητας και θεωρούσε ότι τρία πράγματα είναι απαραίτητα για τη σωτηρία της ψυχής: η προσευχή, η αρετή και η πίστη. Ο αντιρρητικός του λόγος απευθύνεται εξίσου προς τους Ιουδαίους και τους εθνικούς. Η χριστολογία του είναι πλησιέστερη προς τη σχολή της Αντιόχειας, παρά προς τη σχολή της Αλεξάνδρειας. Κατά το Λεξικό της Σούδας, ο Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης συνέγραψε τρεις χιλιάδες επιστολές, που είναι αφιερωμένες στην ερμηνεία της Αγίας Γραφής, ενώ, σύμφωνα με τον Νικηφόρο Κάλλιστο, οι επιστολές του φτάνουν τις δέκα χιλιάδες. Τα έργα του, που παρουσιάζουν και μεγάλο ιστορικό ενδιαφέρον, περιέχονται στην Patrologia Graeca του Migne. Η μνήμη του Αγίου Ισιδώρου του Πηλουσιώτη εορτάζεται στις 4 Φεβρουαρίου.

ΤΟ "ΒΡΟΥΒΟΛΟΗΜΑ" ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΕΘΙΜΟ

Προσκυνητές μαζεύουν γιαλοράδικο και αγριαγκινάρες

Οι προσκυνητές συνδυάζουν την επίσκεψή τους στον Άγιο Ισίδωρο στο ακρωτήρι Κάβο Σίδερο με το μάζεμα άγριων λαχανικών, όπως της αγριαγκινάρας που αυτή την εποχή αφθονεί, και του γιαλοράδικου, όπως λένε στην περιοχή το σταμναγκάθι. Το «βρουβολόημα» του Αγίου Ισιδώρου αποτελεί έθιμο, αφού μία και μοναδική φορά το χρόνο μπορούν να επισκεφτούν την περιοχή που βρίσκεται μέσα στη ναυτική βάση. Ελάχιστοι είναι οι επισκέπτες που επιστρέφουν με άδειες τσάντες. Παρά το γεγονός ότι είναι εκατοντάδες οι επισκέπτες και οι γεμάτες τσάντες με γιαλοράδικο, η περιοχή διαθέτει μεγάλες ποσότητες και ικανοποιεί όλους τους προσκυνητές.

Του Λεωνίδα Κουδουμογιαννάκη

ΝΑ ΈΧΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΥΛΟΓΙΆ ΤΟΥ ΒΟΉΘΕΙΑ ΜΆΣ.

Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ

Ἡ λέξη «καρναβάλι» καί «καρνάβαλος», προέρχεται ἀπό τήν ἰταλική λέξη carne=κρέας + vale=ἔχε γειά. Τελευταία ἡμέρα κρεοφαγίας. Δηλαδή ἔχει ταυτόσημη ἔννοια μέ τήν ἑλληνική λέξη «ἀπόκρεω», πού σημαίνει ἀπομακρύνομαι ἀπό τό κρέας καί πού ἀφορᾶ στήν περίοδο πρίν τήν ἔναρξη τῆς νηστείας τῆς Μ. Σαρακοστῆς, τῆς προετοιμασίας δηλαδή γιά τό Πάσχα, πού εἶναι καθαρά χριστιανική παράδοση.  Σε αὐτή λοιπόν τήν πνευματική περίοδο πού καθορίστηκε ἀπό τήν Ἐκκλησία καί πού ὀνομάζεται «Τριώδιο», ἀναμίχθηκαν δυστυχῶς ἐκδηλώσεις, ἔθιμα, θρησκευτικές εἰδωλολατρικές τελετές καί δημιούργησαν ἕνα ἐνιαῖο σύνολο, γνωστό σήμερα σάν καρναβάλι.

Ἡ παράδοση τοῦ καρναβαλιοῦ εἶναι πολύ παλαιά. Συνδέεται μέ τίς εἰδωλολατρικές ἐκδηλώσεις τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων πρός τιμή τοῦ «θεοῦ» τοῦ κρασιοῦ, τοῦ Διονύσου, τοῦ λεγομένου καί Βάκχου. Αύτές οἱ τελετές πού εἶχαν ἔντονο εἰδωλολατρικό θρησκευτικό χαρακτῆρα, ἐπέδρασαν καί στή Δύση ἀλλά καί στήν Ἀνατολή, στούς Βυζαντινούς.

 Αὐτή καθ’ ἑαυτή ἡ διονυσιακή λατρεία, εἶχε βασικό χαρακτῆρα καί κύριο στοιχεῖο τά ἀκατανόμαστα ὄργια, τό χυδαῖο ἐρωτισμό, τίς πάσης φύσεως ἠθικές παρεκτροπές, τήν παθολογική ἔκσταση μέχρι τοῦ σημείου τῆς ὠμοφαγίας ζωντανῶν ζώων καί ἀνθρώπων! Σύμφωνα μέ τούς εἰδικούς, τό διονυσιακό πνεῦμα ἦρθε, ἐπιβλήθηκε καί ἐκτόπισε τό ἀπολλώνιο πνεῦμα, δηλαδή τό μέτρο καί τή νηφαλιότητα.
Δέν εἶναι τυχαῖο ὅτι ἡ διονυσιακή λατρεία ἐπιβλήθηκε ἀπό ἀπολυταρχικά καθεστῶτα, ὅπως ἐκεῖνο τῶν Πεισιστρατιδῶν τόν 6Ο π.Χ. αἰῶνα στήν Ἀθήνα, ὡς στροφή τῶν λαϊκῶν μαζῶν στόν ἠδονισμό, τίς ἠθικές ἐλευθεριότητες καί τή μέθη, προκειμένου νά μή διαμαρτύρονται γιά τήν πολιτική καταπίεση!

Γιά μᾶς τούς Χριστιανούς καί τήν Ἐκκληλία, οἱ καρναβαλιστικές ἐκδηλώσεις εἶναι ἔθιμο εἰδωλολατρικό, εἶναι συνέχεια τῶν ἀρχαίων εἰδωλολατρικῶν ἐκδηλώσεων. Εἶναι πομπές καί ἔργα σατανικά. Λατρεία τοῦ Σατανᾶ. Μάλιστα ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας, σέ παλαιότερη ἐγκύκλιό της, τό 1957, καλοῦσε ὅλους τούς πιστούς: «νά ἐγκαταλείψουν αὐτά τά σκοτεινά καί ὀργιώδη βακχικά σκιρτήματα»…Οἱ Χριστιανοί μάλιστα πού συμμετέχουν σ’ αὐτά ( εἴτε ντύνονται καρναβάλια, εἴτε ὄχι ), ἀφορίζονται, δηλαδή δέν μποροῦν νά συμμετάσχουν στή Θεία Κοινωνία.

Σχετικά μάλιστα μέ τίς μεταμφιέσεις, ὁ ΞΒ’ Κανών τῆς ΣΤ’ Οἰκουμ. Συνόδου, ἀναφέρει: «…μηδένα ἄνδρα γυναικείαν στολήν ἐνδιδύσκεσθαι, ἡ γυναῖκα τήν ἀνδράσιν ἀρμόδιον. Ἀλλά μήτε προσωπεῖα κωμικά ἤ σατυρικά, ἤ τραγικά ὑποδύσεσθαι…». Δυστυχῶς, σέ παρόμοιες εἰδωλολατρικές ἐκδηλώσεις, ἔλαβε μαρτυρικό θάναντο ὁ Ἀπόστολος Τιμόθεος, Ἐπίσκοπος Ἐφέσσου καί μαθητής τοῦ Ἀπ. Παύλου, ὅταν προσπάθησε νά διδάξει καί νά παρακινήσει στό σταμάτημα τῶν ἀταξιῶν καί ὀργίων.

Δέν μποροῦμε νά ἰσχυριζόμαστε ὅτι λατρεύουμε τόν Θεό καί ταυτόχρονα νά ἀποδίδουμε λατρεία στούς δαιμονικούς «θεούς».

Ὀρθόδοξος Τύπος 12/02/2010 

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑΣ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑΣ

  

Η ιστορία της Bασιλόπιτας είναι μια ιστορία που συνέβηκε περίπου πριν 1500 χρόνια στην πόλη Καισαρεία της Καππαδοκίας, στη Μικρά Ασία. 

Ο Μέγας Βασίλειος ήταν δεσπότης της Καισαρείας και ζούσε αρμονικά με τους συνανθρώπους του, με αγάπη, κατανόηση και αλληλοβοήθεια.
Κάποια μέρα όμως, ένας αχόρταγος στρατηγός - τύραννος της περιοχής, ζήτησε να του δοθούν όλοι οι θησαυροί της πόλης της Καισαρείας, αλλιώς θα πολιορκούσε την πόλη για να την κατακτήσει και να την λεηλατήσει.
Ο Μέγας Βασίλειος ολόκληρη τη νύχτα προσευχόταν να σώσει ο Θεός την πόλη. Ξημέρωσε η νέα μέρα και ο στρατηγός αποφασισμένος με το στρατό του περικύκλωσε αμέσως την Καισαρεία.
Μπήκε με την ακολουθία του και ζήτησε να δει το Δεσπότη, ο οποίος βρισκόταν στο ναό και προσευχόταν. Με θράσος και θυμό ο αδίστακτος στρατηγός απαίτησε το χρυσάφι της πόλης καθώς και ότι άλλο πολύτιμο υπήρχε στην πόλη. Ο Μέγας Βασίλειος απάντησε ότι οι άνθρωποι της πόλης του δεν είχαν τίποτε άλλο πέρα από πείνα και φτώχια, δεν είχαν να δώσουν τίποτε αξιόλογο στον άρπαγα στρατηγό.
Ο στρατηγός με το που άκουσε αυτά τα λόγια θύμωσε ακόμα περισσότερο και άρχισε να απειλεί τον Μέγα Βασίλειο ότι θα τον εξορίσει πολύ μακριά από την πατρίδα του ή κι ακόμη μπορεί να τον σκοτώσει.

Οι Xριστιανοί της Καισαρείας αγαπούσαν πολύ το Δεσπότη τους και θέλησαν να τον βοηθήσουν. Μάζεψαν λοιπόν από τα σπίτια τους ότι χρυσαφικά είχαν και του τα πρόσφεραν, ώστε δίνοντάς τα στο σκληρό στρατηγό να σωθούν. Στο μεταξύ ο ανυπόμονος στρατηγός κόντευε να σκάσει από το κακό του. Διέταξε αμέσως το στρατό του να επιτεθεί στο φτωχό λαό της πόλης.

Ο Δεσπότης, ο Μέγας Βασίλειος, που ήθελε να προστατέψει την πόλη του προσευχήθηκε και μετά παρουσίασε στο στρατηγό ότι χρυσαφικά είχε μαζέψει μέσα σε ένα σεντούκι. Τη στιγμή όμως που ο στρατηγός πήγε να ανοίξει το σεντούκι και να αρπάξει τους θησαυρούς, με το που ακούμπησε τα χέρια του πάνω στα χρυσαφικά έγινε το θαύμα! Όλοι οι συγκεντρωμένοι είδαν μια λάμψη και αμέσως μετά έναν λαμπρό καβαλάρη να ορμάει με το στρατό του επάνω στον σκληρό στρατηγό και τους δικούς του. Σε ελάχιστο χρόνο ο κακός στρατηγός και οι δικοί του αφανίστηκαν. Ο λαμπρός καβαλάρης ήταν ο Άγιος Μερκούριος και στρατιώτες του οι άγγελοι.

Έτσι σώθηκε η πόλη της Καισαρείας. 

Τότε ο Μέγας Βασίλειος βρέθηκε σε δύσκολη θέση! Θα έπρεπε να μοιράσει τα χρυσαφικά στους κατοίκους της πόλης και η μοιρασιά να είναι δίκαιη, δηλαδή να πάρει ο καθένας ό,τι ήταν δικό του. Αυτό ήταν πολύ δύσκολο. Προσευχήθηκε λοιπόν ο Μέγας Βασίλειος και ο Θεός τον φώτισε τι να κάνει. Κάλεσε τους διακόνους και τους βοηθούς του και τους είπε να ζυμώσουν ψωμάκια, όπου μέσα στο καθένα ψωμάκι θα έβαζαν και λίγα χρυσαφικά. Όταν αυτά ετοιμάστηκαν, τα μοίρασε σαν ευλογία στους κατοίκους της πόλης της Καισαρείας.
Στην αρχή όλοι παραξενεύτηκαν, μα η έκπληξή τους ήταν ακόμη μεγαλύτερη όταν κάθε οικογένεια έκοβε το ψωμάκι αυτό κι έβρισκε μέσα τα χρυσαφικά της.
Ήταν λοιπόν ένα ξεχωριστό ψωμάκι, η βασιλόπιτα που έφερνε στους ανθρώπους χαρά κι ευλογία μαζί. Από τότε φτιάχνουμε κι εμείς τη βασιλόπιτα με το φλουρί μέσα, την πρώτη μέρα του χρόνου, τη μέρα του Αγίου Βασιλείου!

Η βασιλόπιτα έχει πάντα την πρώτη θέση στο Πρωτοχρονιάτικο τραπέζι, πλάι στους κουραμπιέδες, τα μελομακάρονα, τις δίπλες και τα άλλα γλυκά.

ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΜΗΝΥΜΑΤΩΝ

ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΕ ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ

ΤΙ  ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΕ ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ
Γράφει ο Γιώργος Ιωαννίδης

Τα «Κάλαντα» της Πρωτοχρονιάς έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Λίγοι ίσως γνωρίζουν όλο το περιεχόμενό τους και ακόμα λιγότεροι την προέλευσή τους. Είναι βέβαιο ότι στο Άσμα που ακούγεται σήμερα στις γειτονιές είναι ενσωματωμένα τουλάχιστον τέσσερα«Άσματα Αγερμού» που μάλλον ανάγονται στη Βυζαντινή εποχή. 

Η πρώτη ενότητα είναι μια τυπική ευχή να είναι καλή η Πρωτομηνιά και η είσοδος του Νέου Έτους:

Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά

κι  αρχή - Καλός μας χρόνος

Η επόμενη ενότητα όπως φαίνεται προέρχεται από την «Λόγια» Παράδοση. Κάποιος Διδάσκαλος (ή ιερέας) δίδαξε στους μαθητές του την μεγάλη «Δεσποτική Εορτή» της «Περιτομής του Χριστού» : Ο Χριστός με το Αιγυπτιακό - Σημιτικό Έθιμο της Περιτομής οκτώ ημέρες μετά την γέννησή του «βγαίνει να γνωρίσει τον κόσμο και γίνεται αποδεκτός από τους συμπατριώτες του» :

Αρχή που βγήκεν ο Χριστός

Άγιος και Πνευματικός 

στην γήν να περπατήσει 

και να μας καλοκαρδίσει

Από την Λόγια Παράδοση φαίνεται να προέρχεται και η τρίτη ενότητα που αναφέρεται στην μνήμη του Μεγάλου Βασιλείου. Είναι πιθανό μάλιστα να σχετίζεται με τον Αρέθα Επίσκοπο Καισαρείας και με την προσπάθεια να μορφωθούν οι πληθυσμοί της Μ. Ασίας τον 10ο αι. μΧ.
(Προβάλλεται ο Μέγας Βασίλειος ως φορέας της παιδείας - που προτρέπει τους γονείς να μορφώνουν τα παιδιά τους. Προβάλλεται επίσης η ιερή τέχνη του καλλιγράφου που πάντα στην Βυζαντινή εικονογραφία κρατά ειλητάριο («χαρτί»), Κάλαμο («πέννα») και «Καλαμάριον» (μελανοδοχείο) : 

Άγιος Βασίλης έρχεται από την Καισαρεία.

Βαστάει πέννα και χαρτί

χαρτί και  καλαμάρι

[με] Το καλαμάρι έγραφε

και [με] το χαρτί ομίλει.
.........

Και στο ραβδί του ακούμπησε να πει το Αλφαβητάρι...

Όμως στους στίχους του πρωτοχρονιάτικου άσματος παρεμβάλλονται άλλοι στίχοι που φαινομενικά δεν «δένουν». Για παράδειγμα τι θα πει  «Αρχιμηνία - κι αρχιχρονιά - ψηλή μου δενδρολιβανιά»!!   Ή τί θα πει   «χαρτί και καλαμάρι - δες κι εμέ το παληκάρι»!!! Αν και είναι παράξενες για εμάς οι φράσεις αυτές,  είναι πολύ απλή η προέλευσή τους. Ιδού η  παράξενη και χαριτωμένη ιστορία αυτών των στίχων που παρεμβάλλονται: 
Για την τελική διαμόρφωση του άσματος που γνωρίζουμε σήμερα, έπαιξαν ρόλο «Καλανδιστές» που αυτοσχεδίαζαν. Μάλιστα από τον 13ο  αι - όταν οι «Καντάδες» ήταν της μόδας (και ήταν δύσκολο στους νέους χαμηλών τάξεων να πλησιάζουν και να συζητούν με «αρχοντοπούλες») κάποιος τολμηρός νέος ενώ έψαλλε τα Κάλαντα στο πρόπυλο ενός αρχοντικού,, σκέφτηκε να στείλει «μήνυμα»  στην νέα  που κρυμμένη τον άκουγε απ' «τα ψηλά τα παραθύρια» και φαινομενικά έκανε πως δεν τον καταδέχεται.
Ο νέος χρησιμοποιεί ωραίες εκφράσεις και έξυπνα κοσμητικά επίθετα για να κολακεύσει την νέα. Τόσο η τόλμη όσο και η τέχνη του νέου να συνδυάζει στίχους, μας επιτρέπει να υποθέσουμε με επιφύλαξη ότι πρόκειται για μορφωμένο νέο (ίσως Επτανήσιο) της εποχής της Φραγκοκρατίας.

Ας προσέξουμε την αυτοσχέδια προσθήκη : Προσφωνεί την νέα στο μπαλκόνι 

    «Ψηλή μου δεντρολιβανιά»  

 «[μοιάζεις με] εκκλησιά μετ' Άγιο θόλος»

Και συνεχίζει ανακατεύοντας τις παρακάτω φράσεις στο Άσμα της Πρωτοχρονιάς :

«Για δεν μας καταδέχεσαι;;»

«Συ είσαι Αρχόντισσα Κυρία».

«Ζαχαρο - καρδιο - ζύμωτη,  Δες και εμέ το παληκάρι!!»

«Βασιλικέ μου κατιφέ» 

«Άσπρε μου, χρυσέ μου ήλιε!!!»

Σήμερα πολλοί είναι εκείνοι που μη γνωρίζοντας ψάλλουν λάθος τα Πρωτοχρονιάτικα Κάλαντα σε σημείο να μην βγαίνει νόημα : Ο Μέγας Βασίλειος εμφανίζεται  να «μην μας καταδέχεται!!!!» ενώ η Καισάρεια «είναι αρχόντισσα Κυρία»(;;;;;). 

Γιώργος Ιωαννίδης 

ΑΓΙΑ ΒΑΡΒΑΡΑ: Ο ΘΡΥΛΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΜΕ ΤΑ ΚΑΡΑΒΑΚΙΑ ΤΩΝ ΕΥΧΩΝ

Κάθε χρόνο στις 4 Δεκεμβρίου, ημέρα εορτής της Αγίας Βαρβάρας, πολιούχου της Δράμας και προστάτιδας του Πυροβολικού, στην πόλη της Δράμας πραγματοποιούνται θρησκευτικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις. Στο μικρό εκκλησάκι στην ομώνυμη περιοχή, δίπλα στη λίμνη όπου στον πυθμένα της ακόμη και σήμερα διασώζονται να ερείπια της πρώτης εκκλησίας, συρρέουν χιλιάδες για να προσκυνήσουν την εικόνα της.

Σύμφωνα με το θρύλο που τυλίγει τις πηγές της πόλης, όταν το 1830 η Δράμα κατακτήθηκε από τους Τούρκους, το εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας γκρεμίστηκε για να χτιστεί στη θέση του ένα τζαμί. Τα σχέδια των κατακτητών όμως άλλαξαν ανήμερα της Αγίας Βαρβάρας.

Η περιοχή πλημμύρισε με νερό, κι έτσι το τζαμί δεν χτίστηκε ποτέ. Από τότε η Αγία Βαρβάρα έγινε η πολιούχος της Δράμας, και ακριβώς απέναντι από τη λίμνη, με τα θεμέλια της παλιάς εκκλησίας στα σπλάχνα της, χτίστηκε η καινούρια εκκλησία που αφιερώθηκε στην Αγία που έσωσε το εκκλησάκι της.

Η Μεγαλομάρτυς Αγία Βαρβάρα γεννήθηκε το 275 μ.Χ. στη Νικομήδεια και μαρτύρησε το 306 μ.Χ. Ο άπιστος πατέρας της αποκεφάλισε την Αγία με το ξίφος του. Σύμφωνα με την παράδοση, ενώ το ξίφος του πατέρα της απέκοπτε το κεφάλι της, η Θεία Δίκη με μορφή κεραυνού κατέκαυσε τον άσπλαχνο πατέρα. Αυτόν τον τιμωρό κεραυνό συμβολίζουν τα πυρά του Πυροβολικού μας, του οποίου είναι προστάτης. Επίσης προστάτιδα και των παιδιών, και τα φυλάει από τις κακές παιδικές αρρώστιες.

Το όμορφο έθιμο

Την παραμονή της γιορτής της, στις 3 Δεκεμβρίου, εκατοντάδες παιδιά αφήνουν τα φωταγωγημένα καραβάκια τους στα ήρεμα νερά της λίμνης, ακριβώς μπροστά από την ομώνυμη εκκλησία, προσφέροντας μοναδικό θέαμα το σούρουπο. Είναι τα καραβάκια των ευχών. Υπάρχουν δύο εκδοχές για το έθιμο αυτό. Σύμφωνα με την πρώτη, την παραμονή της Αγίας Βαρβάρας, μετά τη λιτανεία, ο κόσμος έστελνε στο βυθισμένο εκκλησάκι το κεράκι του για την Αγία πάνω σε ένα σανίδι από ξύλο.

Η δεύτερη εκδοχή βασίζεται στο ότι η Αγία Βαρβάρα ήταν και η προστάτιδα των κοριτσιών που τις φυλούσε από τη γλωσσοφαγιά και τις βοηθούσε στα αισθηματικά τους. Έτσι όλα τα ελεύθερα κορίτσια στις 3 του Δεκέμβρη, κατά τη διάρκεια του Εσπερινού και μόλις σκοτείνιαζε, άναβαν κεριά στον ανατολικό τοίχο της λίμνης. Κάποιες κοπέλες έβαζαν τα κεράκια τους πάνω σε σανίδες ξύλου και μαζί με μια ευχή τα έστελναν στο βυθισμένο εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας.

Η πορεία της σανίδας στη λίμνη έδειχνε αν η ευχή θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί. Αν το κεράκι έσβηνε θεωρούνταν αποτυχία αλλά η ελπίδα έμενε, καθώς το επόμενο πρωί όλα τα κορίτσια κατέφθαναν και πάλι στη λίμνη για να πλυθούν με το νερό που η Αγία Βαρβάρα είχε αγιάσει το προηγούμενο βράδυ.

Το πρωινό ομαδικό πλύσιμο των κοριτσιών στα νερά της Αγίας Βαρβάρας έφτανε να παίρνει την μορφή διαγωνισμού, διότι σε κάθε γειτονιά τα κορίτσια διαγωνίζονταν ποιο θα σηκωθεί πιο πρωί και θα τρέξει στα νερά να καθαγιαστεί. Και ήταν ιδιαίτερα ωραίο το θέαμα κοριτσιών να τρέχουν στα σκοτεινά και παγερά ξημερώματα της δεκεμβριανής ημέρας εντελώς αμίλητα για να πλυθούν στα… ζεστά νερά και κατόπιν να ανταλλάξουν την καλημέρα και τις ευχές.

Για να «γλυκάνουν» την Αγία σε πολλά μέρη του τόπου μας την ημέρα της γιορτής της προσέφεραν τη βαρβάρα, μια γλυκιά νηστίσιμη σούπα από σιτάρι, σταφίδες, σουσάμι, καρύδια, και άλλους σπόρους. Η γλυκιά σούπα «βαρβάρα», που μοιάζει με το κολλυβόζουμο, είναι ένα έθιμο πανάρχαιο και θυμίζει την πανσπερμία. Στους χριστιανούς η παρασκευή της βαρβάρας καθιερώθηκε από το εξής περιστατικό: Ο σατανικός νους του Διόσκουρου είχε συλλάβει ένα δόλιο και αποτρόπαιο σχέδιο για την εξόντωση των χριστιανών της περιοχής του. Κάλεσε όλους τους αρτοποιούς της περιοχής του και τους έδωσε εντολή να βάλουν δηλητήριο στο ψωμί που θα παρασκεύαζαν, όπως και οι πωλητές τροφίμων στα τρόφιμα που θα πωλούσαν.

Το μυστικό αυτό το έμαθε η κόρη του η Βαρβάρα, και ειδοποίησε τους χριστιανούς να μην αγοράσουν ψωμί και τρόφιμα, και να πορευτούν με τα υπολείμματα που είχαν στα σπίτια τους. Έτσι κάθε χριστιανική οικογένεια μαγείρεψε ό,τι πρόχειρο της βρέθηκε στο σπίτι. Επειδή όμως τα τρόφιμα που τους είχαν απομείνει ήταν πολύ λίγα και κάθε είδος από μόνο του δεν έφτανε για μια σωστή μαγειριά, έβαλαν στην κατσαρόλα λίγο από όλα. Δηλαδή λίγο στάρι, μερικά φασόλια, κουκιά, σταφίδες και ό,τι άλλο σχετικό είχαν, κι όλα μαζί τα μαγείρεψαν. Έτσι χάρη στη Βαρβάρα σώθηκαν, και από τότε σε ανάμνηση αυτού του περιστατικού καθιερώθηκε στη γιορτή της να μαγειρεύουν το παρασκεύασμα αυτό που είναι γλυκό και φαγητό μαζί και λέγεται «βαρβάρα».

Πρέπει δε να σημειωθεί ότι και οι Τούρκοι κάτοικοι της Δράμας εκτιμούσαν την Αγία Βαρβάρα συμμετέχοντας στη λιτανεία, προσφέροντας αφιερώματα στην εικόνα και ανάβοντας λαμπάδες. Πολλές δε Τουρκάλες έτρεχαν στις πηγές της τα χαράματα αμίλητες για να πλυθούν και να καθαγιαστούν.

Πηγή: pontos-news

ΠΑΓΑΝΙΣΤΙΚΑ ΧΕΙΜΕΡΙΝΑ ΕΘΙΜΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ

Παγανιστικά έθιμα σε Αυστρία, Βαυαρία και Κροατία, που διασώζονται από την προχριστιανική εποχή έως σήμερα. Μασκοφορεμένοι δαίμονες Perchten και Krampus, φορώντας κουδούνια και μαστίγια, παίρνουν μέρος στο φεστιβάλ του Αγίου Νικολάου στη Βιέννη, ο οποίος έγινε δημοφιλής στις χώρες αυτές από τον 11^ο αιώνα.

Οι Perchten και Krampusses είναι άγρια ​​πνεύματα και δαίμονες, που έχουν επικρατήσει σε παγανιστικά έθιμα στην Βαυαρία και στην αυστριακή περιοχή των Άλπεων έως σήμερα κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου.

Οι «Krampus» είναι δασύτριχα πνεύματα και δαίμονες που βγαίνουν λίγες ημέρες πριν από τη γιορτή του Αγίου Νικολάου στις 6 Δεκέμβρη και περιφέρονται συνήθως σε μεγάλες ομάδες. 

Οι "Perchten" είναι παγανιστικά πνεύματα και δαίμονες διαδεδομένοι σε πολλές  περιοχές της Αυστρίας και της Βαυαρίας. Σήμερα οι δαίμονες Krampus και Perchten έχουν συγχωνευτεί σε πολλές περιοχές σε μία ομάδα.

Εμφανίζονται μόνοι τους ή σε ομάδες, ειδικά σε τρεις συγκεκριμένες νύχτες του χειμώνα, δηλαδή τη νύχτα πριν Αγίου Νικολάου (6 Δεκεμβρίου), πριν από το χειμερινό ηλιοστάσιο (Δεκέμβριος 21) και πριν τα Θεοφάνια (6 Ιανουαρίου). Φέρνουν κουδούνια και άλλα παγανιστικά αντικείμενα για να ξορκίσουν τα φαντάσματα του χειμώνα. Επισκέπτονται τα σπίτια και τις επιχειρήσεις και περιφέρονται στους δρόμους. Ο Άγιος Νικόλαος εμφανίζεται συνήθως με άμφια επισκόπου. Ο Άγιος στις περιοχές αυτές είναι ο προστάτης των παιδιών, ενώ οι Perchten και Krampus είναι υπεύθυνοι για το κακό και κάνουν πως πλησιάζουν απειλητικά τα παιδιά. Ο Άγιος Νικόλαος διανέμει δώρα, ενώ οι Perchten και Krampus προμηθεύουν τους περαστικούς με άνθρακα. Παγανιστικά ευρωπαϊκά έθιμα με έντονο χιουμοριστικό χαρακτήρα, παρά την αποκρουστική τους εμφάνιση.

ΕΘΙΜΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ

Η Κυριακή της Μεγάλης Εβδομάδας ονομάζεται έτσι, γιατί «μετά Βαΐων και κλάδων» έγινε η υποδοχή του Χριστού στα Ιεροσόλυμα. Χαρακτηριστικό έθιμο της ημέρας είναι ο στολισμός των εκκλησιών με βάγια, ενώ μετά τη λειτουργία ο παπάς ευλογεί και δίνει στους πιστούς σταυρούς από βάγια, τους οποίους βάζουμε στα εικονίσματα ή όπου αλλού χρειαζόμαστε προστασία.

Την Κυριακή των Βαΐων, σε ανάμνηση της θριαμβευτικής εισόδου του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, όλοι οι ναοί στολίζονται με κλαδιά από βάγια, από φοίνικες δηλαδή ή από άλλα νικητήρια φυτά, όπως δάφνη, ιτιά, μυρτιά και ελιά. Μετά τη λειτουργία μοιράζονται στους πιστούς.

Η εκκλησία μας καθιέρωσε ήδη από τον 9ο αιώνα το έθιμο αυτό μια και όπως αναφέρει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης «όχλος πολύς…έλαβον τα βαΐα των φοινίκων και εξήλθον εις υπάντησιν αυτώ».

Στα πρώτα χριστιανικά χρόνια, στα Ιεροσόλυμα, ο επίσκοπος έμπαινε στην πόλη «επί πώλου όνου», αναπαριστάνοντας το γεγονός, ενώ στα βυζαντικά γίνονταν «ο περίπατος του αυτοκράτορα», από το Παλάτι προς τη Μεγάλη Εκκλησία.

Στη διαδρομή αυτή ο αυτοκράτορας μοίραζε στον κόσμο βάγια και σταυρούς και ο Πατριάρχης σταυρούς και κεριά. Με τα βάγια οι πιστοί στόλιζαν τους τοίχους των σπιτιών και το εικονοστάσι τους. Και σήμερα ακόμα όλες οι εκκλησίες στολίζονται με δαφνόφυλλα ή βάγια.

Τα παλιότερα χρόνια τους τα προμήθευαν τα νιόπαντρα ζευγάρια της χρονιάς ή και μόνο οι νιόπαντρες γυναίκες, για το καλό του γάμου τους. Πίστευαν πως η γονιμοποιός δύναμη που κρύβουν τα φυτά αυτά θα μεταφερόταν και στις ίδιες και η μια χτυπούσε την άλλη με τα βάγια.

Τα “βαγιοχτυπήματα” σιγά-σιγά άρχισαν να γίνονται και από τις άλλες γυναίκες και τα παιδιά τις μιμούνταν και όπως χτυπιούνταν μεταξύ τους εύχονταν: “Και του χρόνου, να μη σε πιάν’ η μυίγα”.

Δυνάμεις ιαματικές και αποτρεπτικές, μαζί με τις γονιμοποιές, αποδίδονταν στα βάγια και γι αυτό έπρεπε μετά την εκκλησία όλα να τα “βατσάσουν” για το καλό. Τα δέντρα, τα περβόλια, τα κλήματα, τις στάνες, τα ζώα, τους μύλους, τις βάρκες.

Από ένα κλαδάκι κρεμούσαν στα οπωροφόρα, για να καρπίζουν και στα κηπευτικά, για να μην τα πιάνει το σκουλήκι. “Μέσα βάγια και χαρές, όξω ψύλλοι, κόριζες !” ‘Ολα εξαφανίζονταν από τα σπίτια μόλις μπαίναν τα βάγια. Κρατούσαν την πρώτη θέση στο εικονοστάσι και μ’ αυτά “κάπνιζαν” οι γυναίκες τα παιδιά για το “κακό το μάτι”. Στη Λέσβο τα παιδιά, μετά την εκκλησία, στόλιζαν ένα δεμάτι από κλαδιά δάφνης με κόκκινα ή πράσινα πανάκια από καινούργιο φουστάνι, κρεμούσαν κι ένα κουδούνι και καθώς πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι ψάλλοντας και λέγοντας εξορκισμούς για τους ψύλλους και τα ποντίκια, έδιναν και ένα κλαράκι δάφνης στη νοικοκυρά.

Στο τέλος ζητούσαν και το χάρισμά τους: “Χρόνια πολλά, εν ονόματι Κυρίου, δό μ’ τ’ αυγό να φύγω.” Στην Ανατολική Ρωμυλία, τα κορίτσια έφτιαχναν με τα βάγια στεφάνια, τους έδεναν μια κόκκινη κλωστή και τραγουδώντας όλες μαζί πήγαιναν και τα πέταγαν στο ρέμα κι όπως έπαιρνε τα στεφάνια το νερό, όποιας πήγαινε μπροστά εκείνη θα γινόταν “συντέκνησσα”.

Πρώτη στο γυρισμό, πρώτη στο χορό και στο δικό της σπίτι η μάνα της θα έφτιαχνε τα φασόλια και θα τις φίλευε όλες, μαζί με ελιές.

Στη Τήνο, την Κυριακή των Βαΐων, τα παιδιά τριγύριζαν στους δρόμους κρατώντας μαζί με το στεφάνι τους την “αργινάρα”, μια ξύλινη ή και σιδερένια ροκάνα που τη στριφογύριζαν με δύναμη. Μέσα σε εκκωφαντικό θόρυβο κατέληγαν στη θάλασσα, όπου πετούσαν στο στεφάνι στο νερό.

Το έθιμο της περιφοράς των κλαδιών θυμίζει την “ειρεσιώνη”, το στολισμένο με καρπούς κλαδί, που στις γιορτές της άνοιξης περιέφεραν στους δρόμους τα παιδιά, στην αρχαιότητα. Τα βάγια τα έπλεκαν σε πάρα πολλά σχέδια: φεγγάρια, πλοία, γαϊδουράκια, το πιο συνηθισμένο όμως ήταν ο σταυρός.

Σε μερικά μέρη τους έδιναν το σχήμα του ψαριού. Ψάρι είχαν σαν σημάδι αναγνώρισης οι πρώτοι χριστιανοί, η λέξη ΙΧΘΥΣ, εξάλλου, προέρχεται από τα αρχικά Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ.

Αν και είναι ακόμα σαρακοστή, η Εκκλησία την Κυριακή των Βαΐων επιτρέπει το ψάρι.

Έτσι και το τραγούδι των παιδιών λέει: “Βάγια, Βάγια των βαγιών, τρώνε ψάρι και κολιό, κι ως την άλλη Κυριακή με το κόκκινο αυγό ! ” Αναγράφει το Ωρολόγιο: Πέντε μέρες προ του Νομικού Πάσχα, ερχόμενος ο Ιησούς από τη Βηθανία στα Ιεροσόλυμα, έστειλε δύο από τους μαθητές του και του έφεραν ένα ονάριο και αφού κάθισε πάνω του εισερχόταν στη πόλη.

Ο λαός μόλις άκουσε ότι έρχεται ο Ιησούς (είχαν μάθει και τα περί αναστάσεως του Λαζάρου) έλαβαν στα χέρια τους βάϊα από φοίνικες και πήγαν να τον προϋπαντήσουν. Άλλοι με τα ρούχα τους, άλλοι έκοβαν κλαδιά από τα δένδρα και τα έστρωναν στο δρόμο όπου διερχόταν ο Κύριος και τον ακολουθούσαν.

Ακόμα και τα νήπια τον προϋπάντησαν και όλοι μαζί φώναζαν: Ωσαννά, ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου, ο βασιλεύς του Ισραήλ (Ιωαν.ιε΄). Αυτή τη λαμπρή και ένδοξο πανήγυρη της εισόδου στα Ιεροσόλυμα του Κυρίου εορτάζουμε αυτήν την Κυριακή.

Πηγή: dogma.gr

ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΕΘΙΜΑ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝΤΑΙ

Πρόσωπο της Καινής Διαθήκης, φίλος και μαθητής του Χριστού, ο οποίος «ηγέρθη εκ νεκρών» προαναγγέλλοντας την Ανάσταση του Κυρίου. Το όνομα «Λάζαρος» είναι εξελληνισμένος τύπος του εβραϊκού Ελεάζαρ.

Ο Λάζαρος, ο επονομαζόμενος Δίκαιος και Τετραήμερος, ήταν αδελφός της Μάρθας και της Μαρίας (η γυναίκα που άλειψε με μύρο τα πόδια του Ιησού λίγες ημέρες πριν από τη σταύρωση και στη συνέχεια τα σπόγγισε με τα μαλλιά της), με τις οποίες ζούσε στη Βηθανία, κοντά στα Ιεροσόλυμα. Στο σπίτι τους είχε φιλοξενηθεί επανειλημμένα ο Χριστός, όταν περνούσε από την περιοχή, με κατεύθυνση προς την Ιερουσαλήμ.

Κατά την Καινή Διαθήκη (Ιωάννου ια' 1-44), μια μέρα ο Λάζαρος αρρώστησε βαριά και πέθανε. Οι αδελφές του ειδοποίησαν τον Ιησού ότι ο φίλος του ασθενεί βαρέως, αλλά εκείνος καθυστέρησε να έλθει. Στους μαθητές του είπε ότι ο φίλος του κοιμήθηκε και ότι θα μεταβεί στη Βηθανία για να τον ξυπνήσει. Όταν έφθασε στη Βηθανία με τους μαθητές του, η Μαρία του παραπονέθηκε ότι αν ερχόταν εγκαίρως δεν θα πέθαινε ο αδελφός της. Τότε, ο Ιησούς δάκρυσε και με φωνή μεγάλη προ του τάφου εκραύγασε: «Λάζαρε δεύρο έξω!» και ανάστησε τον Λάζαρο τέσσερεις ημέρες μετά τον θάνατό του, προκαλώντας τον θαυμασμό των παρισταμένων και το θανάσιμο μίσος των εχθρών του Φαρισαίων (Ιωάννου ια' 45-57).

Σύμφωνα με την παράδοση, ο Λάζαρος ήταν τότε 30 χρονών και έζησε άλλα 30 χρόνια. Έγινε επίσκοπος Κιτίου στην Κύπρο και πέθανε σε ηλικία 60 ετών. Τον Οκτώβριο του 890 ο βυζαντινός αυτοκράτορας Λέων ΣΤ' ο Σοφός βρήκε στην Κύπρο το λείψανο του Λαζάρου και το μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη. Το τοποθέτησε σε αργυρή θήκη στον ομώνυμο ναό που κτίσθηκε στη βασιλεύουσα. Η ανακομιδή των λειψάνων του εορτάζεται στις 17 Οκτωβρίου. Ο τάφος του Λαζάρου έχει υποδειχθεί μέσα σε βράχο (διαστάσεων 3x3μ.) στο Όρος των Ελαιών στην Ιερουσαλήμ.

Η ανάμνηση του θαύματος της Ανάστασης του Λαζάρου εορτάζεται από την Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία το Σάββατο της πέμπτης εβδομάδας («Κουφής») της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και στις 17 Μαρτίου. Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία εορτάζει το γεγονός στις 17 Δεκεμβρίου.

Ο Λάζαρος έχει εμπνεύσει τη λαϊκή φαντασία. Γνωστές είναι οι παροιμίες:

•    «Με τη φωνή και ο Λάζαρος»

•    «Ξαναζωντάνεψε σαν τον Λάζαρο»

•    «Κέρινος σαν τον Λάζαρο»

Γενικά, η προσωνυμία «Λάζαρος» δίδεται μεταφορικά σε άτομα που σώθηκαν ανέλπιστα από βέβαιο θάνατο, σε άτομα που θεωρούνταν χαμένα και ξαφνικά επέστρεψαν και σε ανθρώπους καχεκτικούς ή διαρκώς κατηφείς.

Το Λαζαροσάββατο σε πολλά μέρη της Ελλάδας οι νοικοκυρές ζυμώνουν ειδικά ψωμάκια, στα οποία δίνουν το σχήμα ανθρώπου και μάλιστα σαβανωμένου, όπως παριστάνεται ο Λάζαρος στη βυζαντινή εικονογραφία. Τα ψωμάκια αυτά λέγονται λαζάροι, λαζαρούδια, λαζαράκια, λαζόνια, λαζαρέλια κ.α.

Την ίδια ημέρα τα παιδιά (κυρίως τα κορίτσια) γυρίζουν τα σπίτια και τραγουδούν ειδικά κάλαντα, τα λεγόμενα λαζαρικά.

Πηγή: sansimera.gr

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ Η ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ;

Τα τελευταία χρόνια, όμως, η πραγματική έννοια της ημέρας αυτής έχει αλλοιωθεί, γιατί οι άνθρωποι στην προσπάθεια τους να τηρήσουν τις παραδόσεις που απορρέουν από αυτήν και να «νηστέψουν», καταφεύγουν σε γαστριμαργικές συνήθειες, καταναλώνοντας ως εδέσματα μεγάλες ποσότητες με οστρακοειδή, θαλασσινά και άλλες λιχουδιές, ψημένα στα κάρβουνα και συνοδευόμενα με άφθονο κρασί.

Κατόπιν ακολουθεί ο ξέφρενος χορός, τα τραγούδια και η διασκέδαση με όποιον τρόπο μπορεί ο νους να συλλάβει και με παγανιστικά και αρχαία έθιμα, τα οποία φυσικά και δεν πρέπει να ξεχαστούν μια και είναι μέρος του πολιτισμού μας, όμως να δίνεται σε αυτά η ιστορική και όχι η λατρευτική σημασία, που δεν τους αρμόζει.

Επίσης, επ' ουδενί, δεν πρέπει να αφήνουμε όλα αυτά τα έθιμα του τόπου μας, καλυμμένα περιέργως και κακώς εννοουμένως με την θρησκεία μας, και με την ανοχή πολλές φορές της Εκκλησίας, που όλα τα χρόνια μένει απλός θεατής της φρενίτιδας του κόσμου, να συνδυάζονται από άγνοια ή υστεροβουλία, με την καθαρότητα της ημέρας αυτής, με παραδόσεις και έθιμα παντελώς έξω από τον χριστιανισμό. Αυτό όμως είναι εντελώς λανθασμένο. Καθαρά Δευτέρα σημαίνει ημέρα πλήρους νηστείας, ενδοσκόπησης και περισυλλογής, παλαιότερα δε ακόμα και την Καθαρά Τρίτη και την Τετάρτη οι πιστοί δεν έτρωγαν και δεν έπιναν τίποτε. Ήταν για αυτούς τους ανθρώπους, η είσοδος και οι πρώτες ημέρες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, πολύ σημαντικές και απόλυτα συνυφασμένες με αυστηρότατη νηστεία και εσωτερική κάθαρση.

Γενικότερα η περίοδος της μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι περίοδος αυστηρής νηστείας. Από Δευτέρα μέχρι Παρασκευή οι χριστιανοί, σύμφωνα με την Εκκλησία, δεν πρέπει να καταναλώνουν λάδι και κρασί. Επιτρέπονται όμως, μόνο Σάββατο και Κυριακή καθ’ όλη την περίοδο της Τεσσαρακοστής. Αυτές είναι οι επιταγές των Πατέρων της Εκκλησίας μας και εμείς πράττουμε «κατά το δοκούν» και ανάλογα με τις δυνάμεις μας.

Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Τελίδης