ΟΣΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ Ο ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΣ: ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ!

 Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος
Πρόγνωση του Θεού και ελευθερία του ανθρώπου

Αρνείστε την ύπαρξη ελευθερίας στον άνθρωπο. Πιστεύετε πως όλες οι πράξεις μας υποτάσσονται σε κάποιαν αναγκαιότητα, από την οποία δεν μπορεί κανένας να ξεφύγει. Και όμως, φτάνει να εξετάσετε με προσοχή τι κάνετε μέσα σε μια η και μισή μόνο μέρα, για να διαπιστώσετε πως όλες οι ενέργειες σας, ακόμα κι εκείνες που φαινομενικά γίνονται με παρακίνηση η επιταγή άλλων, είναι εκούσιες, αύτοθέλητες. Ποιος σας ανάγκασε να έρθετε σ’ αυτή την πόλη; Εσείς δεν το αποφασίσατε; Μήπως σας έφεραν δεμένο με συρματόσχοινο; Αυτό, λοιπόν, που ονομάζετε αναγκασμό δεν είναι τίποτα περισσότερο από αφύπνιση και παροχή αφορμής για ελεύθερη και αυτόβουλη ενέργεια. М’ αλλά λόγια, συμβαίνει συχνά oι άνθρωποι να μας προτρέπουν η οι περιστάσεις να μας οδηγούν σε κάποια συγκεκριμένη πράξη, η τελική απόφαση όμως ανήκει αποκλειστικά σ’ εμάς. Το δικαίωμα της αποφάσεως δεν μπορεί κανένας να μας το αφαιρέσει. Αυτή την ελευθερία της ψυχής δεν τη δεσμεύει ούτε ο ίδιος ο Πλάστης και Κύριος της, ο Θεός.

Οι προπάτορές μας, ο Αδάμ και η Εύα, έπεσαν. Γιατί; Θεώρησαν πως ήταν καλύτερα να μην τηρήσουν την εντολή του Θεού. Και την παρέβησαν. Το φίδι δεν ανάγκασε την Εύα να φάει τον απαγορευμένο καρπό του δέντρου της γνώσεως. Μόνο πρόταση της έκανε. Η γυναίκα βρήκε καλή την πρόταση. Αποφάσισε να κόψει τον καρπό και να τον γευθεί. Ύστερα έκανε εκείνη την ίδια πρόταση στον Αδάμ. Αποφάσισε και ο άνδρας να φάει τον καρπό. Ελεύθερα. Αβίαστα.

Το ίδιο έγινε και με το αγγελικό τάγμα του Εωσφόρου. Έπεσαν με τη θέληση τους, ύστερα από ελεύθερη προσωπική τους απόφαση, και από άγγελοι έγιναν δαίμονες. Ποιος τους ανάγκασε ν’ αποφασίσουν την ανταρσία εναντίον του Θεού; Κανένας.

Έτσι ενεργεί και κάθε άνθρωπος, κάθε ψυχή. Παρακινήσεις, υποδείξεις, εισηγήσεις και προτροπές γίνονται, βέβαια, πολλές. Συχνά, μάλιστα, είναι πολύ πιεστικές, θα έλεγα συντριπτικές. Πάντοτε, όμως, η απόφαση ανήκει στην ελεύθερη βούληση της ψυχής. Αυτή μπορεί, αν θέλει, ν’ αποφασίσει αντίθετα και σε πείσμα όλων των προτροπών.

Κλασικά είναι τα παραδείγματα των άγιων μαρτύρων της πίστεως: Τους έδειχναν, για εκφοβισμό, τα όργανα των βασανιστηρίων. Τους υπόσχονταν πλούτη και αξιώματα. Έφερναν μπροστά τους τις μανάδες, τους πατεράδες, τις γυναίκες και τα μικρά παιδιά τους ακόμα, που τους εκλιπαρούσαν με δάκρυα να κάνουν κάτι ασήμαντο -ετσι το θεωρούσαν-, να ρίξουν δηλαδή μόνο λίγο θυμίαμα στον είδωλικό βωμό. Πόσες πιέσεις, πόσοι «εξαναγκασμοί»! Εκείνοι, όμως, έμεναν αλύγιστοι. Και αποφάσιζαν να πεθάνουν! Δεν ήταν, άραγε, ελεύθεροι; Υπήρχαν, φυσικά, και κάποιοι που λύγιζαν. Μα κι αυτοί ελεύθερα αποφάσιζαν να ενδώσουν.

Πιστεύω να συνειδητοποιήσατε τώρα πως κάθε απόφαση ανήκει σ’ εμάς. Πάντοτε. Όσο για την παντογνωσία του Θεού, αύτη ούτε τις αποφάσεις μας επηρεάζει ούτε την εξέλιξη των πραγμάτων προκαθορίζει. Είναι ένα ζήτημα πού έχει αποσαφηνιστεί ικανοποιητικά προ πολλού: Ο Θεός προγνωρίζει σε κάθε περίπτωση τί θα συμβεί, ξέρει δηλαδή, ως γνώστης όχι μόνο του παρελθόντος και του παρόντος, αλλά και του μέλλοντος, ποια θα είναι η ελεύθερη απόφαση της ψυχής. Ο ίδιος, πάντως, δεν επεμβαίνει καθοριστικά στη διαμόρφωση της αποφάσεως. Άλλο πρόγνωση, λοιπόν, και άλλο προκαθορισμός.

Υπάρχουν, βέβαια, γεγονότα προκαθορισμένα από το Θεό, που αποτελούν εκφράσεις του θελήματός Του και συντελούνται σύμφωνα με το σχέδιο Του. Είναι όσα ανήκουν στην αποκλειστική εξουσία Του ως δημιουργού, προνοητή και κυβερνήτη του σύμπαντος, όπως λ.χ. η γέννηση, ο θάνατος, τα διάφορα φυσικά φαινόμενα κ.λπ. Δυστυχώς, πολλές φορές, ο άνθρωπος, επεμβαίνοντας άνομα και σ’ αυτά, διασαλεύει τη θεοχάρακτη φυσική τάξη, με ολέθριες συνέπειες για τον ίδιο και τον κόσμο. Τέτοιες επεμβάσεις, όμως, δεν αναιρούν απεναντίας επιβεβαιώνουν την ελευθερία του, της οποίας μπορεί να κάνει όχι μόνο χρήση, αλλά -αλίμονο!- και κατάχρηση.

Επανέρχομαι στο παράδειγμα της πτώσεως των πρωτοπλάστων. Ο Θεός προγνώριζε ότι θα αθετούσαν την εντολή Του -όπως θα προγνώριζε και το αντίθετο, αν αυτό συνέβαινε-, εκείνων όμως η απόφαση ήταν ελεύθερη. Ο Κύριος επιθυμούσε να μην πέσουν. Και το απέδειξε. «Μη φάτε!», τους είπε ξεκάθαρα. Δεν τους έκρυψε ούτε τη συνέπεια της παραβάσεως, συνέπεια φοβερή: θάνατος. Δεν υπάκουσαν. Ποιος, λοιπόν, φταίει; Θα με ρωτήσετε: Καλά, γιατί όμως δεν εμπόδισε την πτώση τους, γιατί, έστω, την παραχώρησε; Και σας απαντώ: Επειδή η παντοδυναμία του Θεού σταματάει εκεί όπου αρχίζει η ελευθερία του ανθρώπου. Όχι πως αύτη καθεαυτή η θεία παντοδυναμία έχει όρια, όχι βέβαια! Αλλά δεν θέλει να παραβιάσει το ανθρώπινο αυτεξούσιο, γιατί το σέβεται. Τόση, όμως, είναι η φιλανθρωπία του Κυρίου, ώστε, μετά την πτώση, έδωσε στον άνθρωπο τη δυνατότητα της αναστάσεως. Πώς; Με την ένσαρκη οικονομία του Υιού Του, που ενανθρώπησε, έπαθε, σταυρώθηκε και αναστήθηκε «δι’ ημάς τους ανθρώπους και δια την ημετέραν σωτηρίαν», όπως λέμε στο Σύμβολο της Πίστεως. Έτσι, όποιος θέλει, μπορεί να λυτρωθεί από τις συνέπειες του προπατορικού αμαρτήματος και να ζήσει αιώνια στη βασιλεία των ουρανών. Όποιος θέλει. Γιατί, και σ’ αύτη την περίπτωση, κανένα δεν αναγκάζει ο Θεός. Ελεύθερα σώζεται ή κολάζεται ο καθένας μας! 

(Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου, Χειραγωγία στην πνευματική ζωή, Ι. Μ. Παρακλήτου, Έκδ. ε΄, σ. 155-158).

ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ Ο ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΣ: Η ΚΑΡΔΙΑ ΚΑΙ Ο ΘΕΟΣ!

 Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος
Η καρδιά και ο Θεός

Ο Θεός βρίσκεται παντού. Και σαν βρει καρδιά που δεν Του εναντιώνεται, καρδιά ταπεινή, μπαίνει μέσα της και τη γεμίζει χαρά. Τόση είναι η χαρά της καρδιάς που έχει μέσα της το Θεό, ώστε κολλάει πάνω Του και δεν θέλει ποτέ να Τον αποχωριστεί. 

Σε καρδιά φουσκωμένη από εγωισμό δεν πλησιάζει ο Κύριος. Κι έτσι αυτή καταθλίβεται, μαραζώνει και σιγολιώνει, βυθισμένη στην άγνοια, τη λύπη και το σκοτάδι.

Όσο αμαρτωλοί κι αν είμαστε, μόλις στραφούμε με μετάνοια και πόθο προς τον Κύριο, η θύρα της καρδιάς μας ανοίγει σ’ Εκείνον. Η εσωτερική ακαθαρσία ξεχύνεται έξω, για να παραχωρήσει τη θέση της στην καθαρότητα, την αρετή, τον ίδιο το Σωτήρα, τον μεγάλο Επισκέπτη της ψυχής, τον κομιστή της χαράς, του φωτός, του ελέους.

Θείο δώρο είναι αυτή η ευλογημένη κατάσταση, όχι δικό μας κατόρθωμα. Και αφού είναι δώρο, πρέπει να ευχαριστούμε το δωρητή με ταπείνωση.

Ταπείνωση! Η βάση κάθε αρετής και η προυπόθεση της πνευματικής καρποφορίας! Έχετε ταπείνωση; Έχετε το Θεό. Τα έχετε όλα! Δεν έχετε ταπείνωση; Τα χάνετε όλα!

Να συντηρείτε, λοιπόν, στην καρδιά σας το αίσθημα της ταπεινοφροσύνης. Η φυσική και ομαλή σχέση μας με το Θεό προυποθέτει καρδιά έμπονη, συντετριμμένη και ολοκληρωτικά αφοσιωμένη σ’ Αυτόν, καρδιά που μυστικά αναφωνεί κάθε στιγμή: «Κύριε, εσύ τα γνωρίζεις όλα· σώσε με!». Αν παραδοθούμε στα χέρια Του, η σοφή και άγια βουλή Του θα κάνει μ’ εμάς και σ’ εμάς ό,τι είναι πρόσφορο για τη σωτηρία μας…

Το έργο της αδιάλειπτης προσευχής δεν είναι μόνο για τους ησυχαστές, αλλά για όλους τους χριστιανούς, στους οποίους ο Κύριος, μέσω του αγίου αποστόλου, παραγγέλλει: «Αδιαλείπτως προσεύχεσθε». Υπάρχουν διάφορες βαθμίδες προσευχής μέχρι την αδιάλειπτη. Όλες είναι έργο του Θεού, που παρακολουθεί τις καρδιές των ανθρώπων εξίσου, ανεξάρτητα από την ιδιότητα τους ως μοναχών ή κοσμικών. Και όταν μια καρδιά, όποια κι αν είναι, στρέφεται σ’ Αυτόν, την πλησιάζει με αγάπη και ενώνεται μαζί της.

Πώς διατηρείται στην καρδιά ο φόβος του Θεού;
Ο φόβος του Θεού είναι γέννημα της πίστεως και προυπόθεση της πνευματικής προκοπής. Όταν εγκατασταθεί στην καρδιά, σαν τον καλό νοικοκύρη τα ταχτοποιεί όλα. Έχουμε φόβο Θεού; Αν ναι, ας ευχαριστήσουμε τον Κύριο, που μας τον έδωσε, και ας τον φυλάξουμε σαν πολύτιμο θησαυρό. Αν, όμως, δεν τον έχουμε, ας κάνουμε ό,τι μπορούμε για να τον αποκτήσουμε, γνωρίζοντας ότι για την έλλειψή του ευθύνονται η απροσεξία και η αμέλειά μας.

Από το φόβο του Θεού γεννιέται η μετάνοια, η συντριβή, το πένθος για τις αμαρτίες. Μακάρι το αίσθημα αυτό, ο πρόδρομος της σωτηρίας, να μην απομακρύνεται ποτέ από την καρδιά! Για να διατηρηθεί μέσα μας ο φόβος του Θεού, πρέπει να κρατάμε αδιάλειπτη τη μνήμη του θανάτου και της Κρίσεως, ενωμένη με τη συναίσθηση της παρουσίας του Κυρίου: Ο Θεός είναι πάντα κοντά μας και μέσα μας, βλέποντας, ακούοντας και γνωρίζοντας τα πάντα, ακόμα και τους πιο κρυφούς λογισμούς μας.

Όταν αυτή η τριάδα -φόβος Θεού, μνήμη θανάτου, συναίσθηση θείας παρουσίας- εγκατασταθεί μέσα μας, τότε η προσευχή ξεχύνεται από την καρδιά αυθόρμητα· τότε η ελπίδα της σωτηρίας γίνεται στερεή.

Το φόβο του Θεού τίποτα δεν τον διατηρεί τόσο, όσο η μνήμη της φοβερής Κρίσεως. Η μνήμη, όμως, αυτή δεν πρέπει να μας δημιουργεί αθυμία, αλλά να μας εμπνέει αγωνιστικότητα και μετάνοια. Ας προσπαθούμε να μένουμε αμόλυντοι από το ρύπο της αμαρτίας. Κι αν κάποτε-κάποτε αμαρτάνουμε, ας καθαριζόμαστε με την Εξομολόγηση. Έτσι, ελπίζοντας πάντα στο έλεος του Θεού, δεν θα λιποψυχούμε. Ο Κριτής μας, άλλωστε, είναι σπλαχνικός και φιλάνθρωπος. Δεν ψάχνει να βρει κάτι για να μας καταδικάσει. Απεναντίας, ψάχνει κάτι, το παραμικρό, για να μας δικαιώσει.

Θεός και συνείδηση 
Αν εγκάρδια αποφασίσετε να υπακούετε πάντοτε στον Κύριο και μ’ ολόκληρη την πολιτεία σας να ευαρεστείτε Εκείνον μόνο, κι αν ύστερα, σε κάθε αδιέξοδο και κάθε ανάγκη σας, στρέφεστε με πίστη και αφοσίωση πάλι σ’ Εκείνον μόνο, τότε να είστε βέβαιος ότι όλα στη ζωή σας, τόσο την πνευματική όσο και την εγκόσμια, θα εξελίσσονται με επιτυχία. Είναι μεγάλο πράγμα να συνειδητοποιήσει κανείς ότι χωρίς το Θεό τίποτα δεν μπορεί να κάνει και, αφού το συνειδητοποιήσει, να καταφεύγει με εμπιστοσύνη στη βοήθειά Του. 

Εκείνον μόνο, κι αν υστέρα, σε κάθε αδιέξοδο και κάθε ανάγκη σας, στρέφεστε με πίστη και αφοσίωση πάλι σ’ Εκείνον μόνο, τότε να είστε βέβαιος ότι όλα στη ζωή σας, τόσο την πνευματική όσο και την εγκόσμια, θα εξελίσσονται με επιτυχία. Είναι μεγάλο πράγμα να συνειδητοποιήσει κανείς ότι χωρίς το Θεό τίποτα δεν μπορεί να κάνει και, αφού το συνειδητοποιήσει, να καταφεύγει με εμπιστοσύνη στη βοήθειά Του.

Η συνείδηση πρέπει να κατευθύνει σωστά τη ψυχή και να την πληροφορεί αλάθητα για το αγαθό σε κάθε περίσταση. Αυτό, όμως, δεν μπορεί να το κάνει, αν δεν είναι καθαρή και φωτισμένη. Ας την καθαρίσουμε, λοιπόν, με την άσκηση και την τήρηση των εντολών του Κυρίου, που απαλλάσσουν την καρδιά από τα πάθη, και ας τη φωτίσουμε με το θείο φως, μελετώντας το Ευαγγέλιο. Από κει θα αντλήσουμε τους σοφούς κανόνες, με τους οποίους θα χειραγωγήσουμε τη συνείδησή μας στο άγιο θέλημα του Θεού.

Πηγή: Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου, «Ο δρόμος της ζωής» Εκδ.: Ι.Μ. Παρακλήτου

ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ Ο ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΣ: ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΚΑΤΑΠΝΙΓΕΙ ΤΗΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΧΑΡΑ ΤΟΣΟ, ΟΣΟ Η ΣΑΡΚΙΚΗ ΑΜΑΡΤΙΑ!

Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος: Τίποτα δεν καταπνίγει την πνευματική χαρά τόσο, όσο η σαρκική αμαρτία, αν και ο εχθρός διάβολος συνεχώς μας ψιθυρίζει, ότι είναι φυσική και ασήμαντη.

ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ Ο ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΣ: ΟΛΑ ΤΑ ΥΠΕΡΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΕΞΑΙΣΙΑ ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΤΟΥ, ΜΑΡΤΥΡΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ!

Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος: Η τάξη και αρμονία του σύμπαντος, το θαύμα της ζωής, όλα τα άλλα υπερφυσικά και εξαίσια θαύματα του Κυρίου και των αγίων Του, πάνω απ’ όλα όμως η μαρτυρία της συνειδήσεως των καλοπροαίρετων και αγνών ψυχών.

ΟΣΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ Ο ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΣ: ΓΙΑ ΟΛΑ ΝΑ ΛΕΤΕ "ΔΟΞΑ ΣΟΙ, ΚΥΡΙΕ!"

 Για όλα να λέτε: «Δόξα σοι, Κύριε!»

Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος

 

Τα βάσανα σας είναι πολλά. Τα χτυπήματα πέφτουν επάνω σας αδυσώπητα απ’ όλες τις μεριές. Αλλά μην απελπίζεστε…
Δοκιμασίες είναι, που σας βρίσκουν με παραχώρηση του φιλάνθρωπου Θεού, για να καθαριστείτε από τα πάθη και τις αδυναμίες σας. 
Παραδώστε, λοιπόν, τον εαυτό σας στα χέρια Του με εμπιστοσύνη, ευψυχία, χαρά και ευγνωμοσύνη. 
 
Μη θυμώνετε, μη δυσφορείτε, μην τα βάζετε με κανέναν άνθρωπο. Αφήστε τους ελεύθερους να επιτελούν επάνω σας και μέσα σας το έργο της πρόνοιας του Κυρίου, που, αποβλέποντας στη σωτηρία σας, πασχίζει να βγάλει από την καρδιά σας κάθε ακαθαρσία. 
 
Όπως η πλύστρα τσαλακώνει, τρίβει και χτυπάει τα ρούχα μέσα στη σκάφη, για να τα λευκάνει, έτσι και ο Θεός τσαλακώνει, τρίβει και χτυπάει εσάς, για να λευκάνει την ψυχή σας και να την ετοιμάσει για την ουράνια βασιλεία Του, όπου κανένας ακάθαρτος δεν θα μπει. 
 
Αυτή είναι η αλήθεια. Προσευχηθείτε να σας φωτίσει το νου ο Κύριος, για να την αντιληφθείτε. Τότε με χαρά θα δέχεστε καθετί το δυσάρεστο σαν φάρμακο που σας δίνει ο επουράνιος Γιατρός. Τότε θα θεωρείτε όσους σας βλάπτουν σαν ευεργετικά όργανα Εκείνου. Και πίσω τους θα βλέπετε πάντα το χέρι του μεγάλου Ευεργέτη σας. 
 
Για όλα να λέτε: «Δόξα σοι, Κύριε!». Να το λέτε, αλλά και να το αισθάνεστε.
 
Σας συμβουλεύω να εφαρμόσετε τους παρακάτω κανόνες: 
 
1). Κάθε στιγμή να περιμένετε κάποια δοκιμασία. Και όταν έρχεται, να την υποδέχεστε σαν ευπρόσδεκτο επισκέπτη.
 
2). Όταν συμβαίνει κάτι αντίθετο στο θέλημα σας, κάτι που σας προκαλεί πίκρα και ταραχή, να συγκεντρώνετε γρήγορα την προσοχή σας στην καρδιά και ν’ αγωνίζεστε μ’ όλη σας τη δύναμη, με βία και προσευχή, ώστε να μη γεννηθεί οποιοδήποτε δυσάρεστο και εμπαθές αίσθημα μέσα σας. Αν δεν επιτρέψετε τη γέννηση τέτοιου αισθήματος, τότε όλα τελειώνουν καλά. Γιατί κάθε κακή αντίδραση ή ενέργεια, με λόγια ή με έργα, είναι συνέπεια και επακόλουθο αυτού του αισθήματος. 
Αν, πάλι, γεννηθεί στην καρδιά σας ενα ασθενικό εμπαθές αίσθημα, τότε τουλάχιστον ας αποφασίσετε σταθερά να μην πείτε και να μην κάνετε τίποτα, ώσπου να φύγει αυτό το αίσθημα. Άν, τέλος, είναι αδύνατο να μη μιλήσετε ή να μην ενεργήσετε με κάποιον τρόπο, τότε υπακούστε όχι στα αισθήματα σας, αλλά στον θείο νόμο. Φερθείτε με πραότητα, ηρεμία και φόβο Θεού.
 
3). Μην περιμένετε και μην επιδιώκετε να σταματήσουν οι δοκιμασίες. Απεναντίας, προετοιμάστε τον εαυτό σας να τις σηκώνει ως το θάνατο. Μην το ξεχνάτε αυτό! Είναι πολύ σημαντικό. Αν δεν τοποθετηθείτε έτσι απέναντι στις δοκιμασίες, η υπομονή δεν θα στερεωθεί στην καρδιά σας.
 
4). Εκείνους που σας χτυπούν, να τους «εκδικείστε» με την αγάπη σας και την αμνησικακία σας. Με τα λόγια σας, με τη συμπεριφορά σας, ακόμα και με το βλέμμα σας να τους δείχνετε ότι, παρ’ όλα όσα σας κάνουν, εξακολουθείτε να τους αγαπάτε. Και βέβαια, ποτέ μην τους θυμίσετε πόσο σας αδίκησαν. 

ΟΣΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ Ο ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΣ: ΠΩΣ ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΚΟΥΝΕ ΤΙΣ ΠΡΟΣΕΥΧΕΣ ΜΑΣ!

 Πῶς οἱ ἅγιοι ἀκοῦνε τίς προσευχές μας

Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος 

Πολύ χαίρομαι που σου άρεσαν όσα σου έγραψα για τον αιθέρα. Δέξου πως υπάρχει και κράτα τον αδιάλειπτα στο νου σου. Θα δεις πόσο θα σε βοηθήσει αυτό. Εξηγεί τόσα πράγματα, δίνει τόση παρηγοριά!
Ίσως έχεις ακούσει κάποιους να ρωτάνε: “Πώς ακούνε οι άγιοι τις προσευχές μας;”. Ίσως κι εσύ να έχεις αναρωτηθεί για το ίδιο πράγμα. Απαντήσεις και απαντήσεις έχουν δοθεί, μα το ερώτημα παραμένει ακόμη αναπάντητο. 
 
Κατά τη γνώμη μου, αν δεχθούμε την ύπαρξη ενός στοιχείου, όπως ο αιθέρας, τότε δεν είναι δυνατό να μην ακούνε οι άγιοι τις προσευχές μας. 
 
Ξέρεις πώς λειτουργεί ο ηλεκτρικός τηλέγραφος; Στην Πετρούπολη, για παράδειγμα, ενεργοποιούν έναν ειδικό μηχανισμό. Την ίδια στιγμή η ενέργεια αυτή αντανακλάται σ’ έναν όμοιο μηχανισμό, που βρίσκεται, ας πούμε, στη Μόσχα. Τότε και ο δεύτερος μηχανισμός ενεργοποιείται όπως ο πρώτος. Γιατί; Επειδή οι δύο μηχανισμοί, πρώτον, είναι του ίδιου τύπου και, δεύτερον, συνδέονται με σύρμα. 
 
Η επικοινωνία μας με τους αγίους γίνεται με όμοιο τρόπο. Εμείς και οι άγιοι είμαστε σαν τις τηλεγραφικές συσκευές, σαν δύο μηχανισμοί του ιδίου τύπου, και ο αιθέρας, το στοιχείο δηλαδή μέσα στο οποίο κινούνται οι άγιοι και το οποίο συνάμα περιβάλλει την ψυχή μας, είναι … το σύρμα!
 
Όταν μέσα στην ψυχή μας ενεργεί προσευχή αληθινή, προσευχή ειλικρινής και καθαρή, η προσευχή αυτή, διαμέσου του στοιχείου που περιβάλλει την ψυχή, πετάει σαν ακτίνα φωτός προς τους αγίους και τους μεταφέρει τα αιτήματά μας. Δεν μεσολαβεί κανένα χρονικό διάστημα ανάμεσα στη στιγμή που κάνουμε στην προσευχή μας και στη στιγμή που αυτή ακούγεται από τους αγίους. Αμέσως μας ακούνε οι άγιοι, φτάνει μόνο να προσευχόμαστε εγκάρδια. Η εγκάρδια προσευχή είναι η τηλεγραφική γραμμή μας με τους ουρανούς. 

Η ίδια ακριβώς προσευχή, όταν δεν βγαίνει από την καρδιά μας αλλά μόνο από τον εγκέφαλο και το στόμα μας, δεν φτάνει στον ουρανό και δεν ακούγεται από τους αγίους. Αυτή, βλέπεις, δεν είναι καν προσευχή, είναι μόνο κάτι σαν προσευχή.
Νομίζω πως είχες ήδη κάποιαν εμπειρία αληθινής προσευχής, μολονότι όλα τούτα δεν τα γνώριζες. Περιγράφεις το πώς, ύστερ’ από θερμή προσευχή, γαλήνεψες, παίρνοντας την εσωτερική πληροφορία ότι θα λυτρωνόσουν από το πρόβλημα που σε βασάνιζε, όπως και πραγματικά έγινε. 
 
Φαίνεται, λοιπόν, πως είναι σωστή η παρομοίωση της εγκάρδιας προσευχής, που ανεβαίνει αόρατα προς τα ουράνια μέσω του αιθέρα, με τον τηλέγραφο. Από την καρδιά σου βγήκε μία αστραπή, μια ακτίνα, και πήγε στον ουρανό. Από κει, πάλι, ήρθε μια άλλη ακτίνα σ’ εσένα. Ήταν η ανταπόκριση στο αίτημά σου. Αυτό συμβαίνει μόνο με την προσευχή που βγαίνει από την καρδιά. Τέτοια προσευχή δεν γίνεται πάντα μέσα σε μια στιγμή, εισακούεται όμως πάντα μέσα σε μια στιγμή .
Μη φουσκώσεις από κενοδοξία γι’ αυτή την επιτυχία σου. Μακάρι, με την χάρη του Κυρίου, να προσεύχεσαι με τον ίδιο τρόπο πιο συχνά. Θυμήσου πώς προσευχήθηκες τότε και προσπάθησε να προσεύχεσαι πάντα έτσι, εγκάρδια, όχι μόνο με τη γλώσσα και το νου. 
 
Αν το κάνεις, θα πάρεις μίαν ικανοποιητική απάντηση στο ερώτημα: Πώς μπορεί να χει κανείς πνευματικά; Γιατί η εγκάρδια προσευχή είναι η αναπνοή και η ζωή του πνεύματος. Με την εγκάρδια προσευχή το πνεύμα μένει «εν τω Θεώ», ενώνεται μαζί Του. Και με την ένωση αυτή αποκτά την πλήρη ζωτικότητά του. Μάθε, λοιπόν, πως η ψυχή ζει μόνο όταν προσεύχεται με τον τρόπο που ήδη γνώρισες. Αλλιώς, βρίσκεται ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, αν δεν έχει ολότελα νεκρωθεί.
Δεν θα σου κρύψω πως, αν και μπόρεσες να προσευχηθείς εγκάρδια μια φορά, πολύ δύσκολα θα μπορέσεις να το ξανακάνεις. Ο Θεός είναι που χαρίζει την αληθινή προσευχή και ο φύλακας άγγελος που την ενισχύει. Έρχεται και φεύγει.
 
Εμείς, όμως, δεν επιτρέπεται να παραιτούμαστε από τον προσευχητικό αγώνα. Η προσευχή επισκέπτεται πάντα τον άνθρωπο που αγωνίζεται για την απόκτησή της, ποτέ τον οκνηρό και ράθυμο. Οι άγιοι πατέρες κοπίασαν πολύ στην προσευχή και μ’ αυτούς ακριβώς τους κόπους άναψαν μέσα τους ένα προσευχητικό πνεύμα, που την εικόνα του μας άφησαν στα συγγράμματά τους. Όσα σχετικά έγραψαν, συνιστούν, μιαν ολόκληρη επιστήμη, την επιστήμη της προσευχής, που είναι η επιστήμη των επιστημών…
… Μου γράφεις ότι έχεις στο νου ταπεινούς λογισμούς και στην καρδιά ταπεινά συναισθήματα για τον εαυτό σου. Αυτά είναι, θα έλεγα, αγγελικά. Πόσο τέλειοι και φωτεινοί είναι οι άγγελοι! 
 
Και όμως είναι συνάμα τόσο ταπεινοί, περισσότερο κι από τον πιο ταπεινό άνθρωπο. Μια ταπεινή ψυχή είναι πάντα φωτεινή. Σκοτεινή γίνεται όταν υψηλοφρονεί, γιατί η έπαρση προέρχεται από τα σκοτεινά πνεύματα. Ο Θεός να δώσει, ώστε, ποτέ να μη χάσεις αυτά τα ταπεινά συναισθήματα, κι έτσι να είσαι πάντα λουσμένος στο φως…

«Από το βιβλίο: «ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΥ
 
Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
γράμματα σε μια ψυχή»
ΕΚΔΟΣΗ ΤΕΤΑΡΤΗ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΙΙΚΗΣ 2000

ΟΣΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ Ο ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΣ: ΤΟ ΠΩΣ ΣΑΣ ΒΛΕΠΟΥΝ ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΝΑ ΜΗΝ ΤΟ ΛΟΓΑΡΙΑΖΕΤΕ!

Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος: Το πώς σας βλέπουν οι άλλοι να μην το λογαριάζετε. Μόνο του Θεού η κρίση έχει βαρύτητα, ως αλάθητη. Εμείς οι άνθρωποι δεν γνωρίζουμε καλά-καλά ούτε τον ίδιο μας τον εαυτό, πολύ περισσότερο τον πλησίον.  

ΟΣΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ Ο ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΣ: ΠΩΣ ΝΑ ΣΗΚΩΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΣΥΚΟΦΑΝΤΙΑ!

 Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος

Πῶς νά σηκώνουμε τήν συκοφαντία

Σας συκοφάντησαν. Δεν είστε ένοχος. Οφείλετε, ωστόσο, να υπομείνετε τη συκοφαντία μεγαλόψυχα. Και η υπομονή σας αυτή θα είναι ο κανόνας, το θεραπευτικό επιτίμιο, για παράπτωμα που διαπράξατε και για το οποίο είστε ένοχος. Μέσα στη συκοφαντία, επομένως, είναι κρυμμένο το έλεος του Θεού.
Μολονότι δεν είναι εύκολο, πρέπει οπωσδήποτε να συμφιλιωθείτε με τους συκοφάντες σας. Με μίσος στην καρδιά, δεν μπορεί να σωθεί κανείς. Γι΄αυτό οφείλουμε να αντιδρούμε με αυταπάρνηση στα εμπαθή αισθήματά μας. Έτσι εξαφανίζονται και οι θλίψεις. Η εμπάθεια, βλέπετε, είναι που γεννάει τη θλίψη.
Γνωρίζω πόσο δύσκολα υποφέρεται η συκοφαντία. Είναι λάσπη -μα λάσπη ιαματική. Υπομονή! Αργά ή γρήγορα θα λήξει η δοκιμασία. Ο Γιατρός των ψυχών θα αφαιρέσει το τσουχτερό κατάπλασμα.
Συκοφαντούσαν και τον Κύριο: «Ιδού άνθρωπος φάγος και οινοπότης, τελωνών φίλος και αμαρτωλών» (Ματθ. 11:19). «Δαιμόνιον έχει και μαίνεται» (Ιω. 10:20). Τι μεγάλη δόξα, να μετέχουμε στα παθήματα του Χριστού!
Σηκώστε ταπεινά κι αγόγγυστα το σταυρό σας. Μη λιποψυχείτε. Αν η συνείδησή σας δεν σας κατακρίνει, μπορείτε να υψώνετε πάντα με θάρρος το βλέμμα σας στο Θεό και να στέκεστε με παρρησία μπροστά Του. Τι πιο σπουδαίο απ’ αυτό;
Να ζείτε και να φέρεστε φυσιολογικά. Το πώς σας βλέπουν οι άλλοι να μην το λογαριάζετε. Μόνο του Θεού η κρίση έχει βαρύτητα, ως αλάθητη. Εμείς οι άνθρωποι δεν γνωρίζουμε καλά-καλά ούτε τον ίδιο μας τον εαυτό, πολύ περισσότερο τον πλησίον.

(Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου, Χειραγωγία στην Πνευματική Ζωή, 
Ι. Μ. Παρακλήτου, Εκδ. ε΄, 2005, σ. 18-19)

ΟΣΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ Ο ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΣ: Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΕΙΡΗΝΗ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΜΑΣ!

 Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος

Η αληθινή ειρήνη βρίσκεται εντός της ψυχής μας

 

Η ταραχή της ψυχής και τα πάθη επηρεάζουν την κυκλοφορία του αίματος και υποσκάπτουν την υγεία. Η εσωτερική ειρήνη, η νηστεία και η εγκράτεια βοηθούν στην διατήρησιν της υγείας. Ο Γερμανός Γκούφελανδ σ’ ένα σύγγραμμά του για την μακροζωία, τονίζει την ωφέλεια της νηστείας. Οι οπαδοί του πρέπει να τον υπακούουν. Εμείς όμως έχουμε άλλους διδασκάλους, περισσότερο αξιολόγους. Η προσευχή ανεβάζει την ψυχή προς την πηγή της ζωής. Η ταπείνωσις και τα δάκρυα της μετανοίας δημιουργούν στην ψυχή και στο σώμα κατάστασι γαλήνης και ηρεμίας…

Επιθυμείτε βέβαια να μη σας λείπουν τα δάκρυα και η συντριβή. Καλύτερα να επιθυμήτε να βασιλεύη πάντοτε μέσα σας μια βαθειά ταπείνωσις. Απ’ αυτή θα πηγάσουν τα δάκρυα και η συντριβή».
 
«Ο ίδιος ο Θεός ξυπνά μέσα σας την ανησυχία για την σωτηρία σας, θέλοντας να σας οδηγήση στην αυτογνωσία και στην μετάνοια.
 
Αν ακούσετε την φωνή Του, θα βρήτε ανάπαυσι και ειρήνη. Αν παρακούσετε, θα ζήτε στην ταραχή. Μπορεί όμως να σας εγκαταλείψη τελείως ο Θεός και να παύση να σας διεγείρη πνευματικές ανησυχίες. Θα συμβή τούτο, αν παραμείνετε αδιόρθωτος. Και τότε θ’ αποκτήσετε ειρήνη, ειρήνη όμως θανάσιμη».
 
«Δεν απολαύσατε ακόμη την ησυχία και την ειρήνη. Ζητήστε την και θα σας δοθή. Δεν μπορώ να σας ευχηθώ τίποτε το καλύτερο. Να έχετε όμως υπ’ όψιν σας ότι η αληθινή ειρήνη δεν βρίσκεται εκτός, αλλ’ εντός της ψυχής μας. Δεν πηγάζει από τις εξωτερικές συνθήκες, αλλ’ από την εσωτερική καλή τακτοποίηση. Όταν υπάρχη, τότε όλα τα εξωτερικά εναρμονίζονται μ’ αυτή».
 
«Η αοργησία είναι σπουδαία αρετή. Καλλιεργείται με την παράδοση του εαυτού μας στο θείο θέλημα και την συναίσθησι ότι ο Θεός επιτρέπει τις δοκιμασίες. Έτσι συγκρατούμε τον εαυτό μας , γαληνεύουμε, πιστεύοντας ότι ο Κύριος μας παρακολουθεί την δύσκολη ώρα του πειρασμού.
 
Η σκέψις σας ότι εκείνος που σας βλάπτει και σας αδικεί, γίνεται όργανο του εχθρού, είναι πολύ σωστή. Γι’ αυτό πίσω από κάθε ενόχληση και δυσάρεστη κατάστασι να διακρίνετε τον πραγματικό ένοχο και να μην εξάπτεσθε εναντίον του θύματός του».
 
Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου «Απάνθισμα Επιστολών»

ΟΣΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ Ο ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΣ: ΕΓΩΪΣΜΟΣ, Ο ΚΑΘΕΝΑΣ ΚΛΕΙΝΕΤΑΙ ΣΤΟ ΚΑΒΟΥΚΙ ΤΟΥ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΙΖΕΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΤΟΥ!

 Εγωισμός - Ο καθένας κλείνεται στο καβούκι του

και φροντίζει για το συμφέρον του

 

Όσο για τις άλλες πλευρές της κοσμικής ζωής που ανέφερες, θα έλεγα πως είναι αναπόφευκτες. Πώς να το κάνουμε; Αυτή είναι η ζωή του μεταπτωτικού ανθρώπου, που χαρακτηρίζεται πρωταρχικά από την υπερηφάνεια, τον εγωισμό. 
 
Ο κύριος στόχος και η βασική επιδίωξη του ανθρώπου είναι η ικανοποίηση του εγωισμού του, ενώ όλοι οι άλλοι και όλα τ’ άλλα αποτελούν όργανα και μέσα για την επίτευξη αυτού του στόχου. Έτσι ο καθένας προσπαθεί, έμμεσα ή άμεσα, να επιβάλει τις επιθυμίες του στους άλλους. Είναι αυτό που πολύ σωστά αποκάλεσες “τυραννία”. 
 
Δεν έχει σημασία το πόσο έντεχνα καμουφλάρουμε τις επιθυμίες μας, γεγονός είναι ότι πίσω τους στέκει πάντα ο εγωισμός, που πασχίζει να μας μπλέξει στα θελήματά του ή να μας χρησιμοποιήσει ως όργανά του. Ο στόχος του είναι τούτος: Να μας εξαπατήσει, να μας παραπλανήσει. 
Και χρησιμοποιεί ένα απατηλό τέχνασμα: τη συγκάλυψη των σφαλμάτων, δηλαδή το κουκούλωμα τους, όπως θα λέγαμε, και όχι την επανόρθωσή τους. Γι’ αυτό ακριβώς, επειδή δεν διορθώνουμε αλλά κρύβουμε τον κακό εαυτό μας, δεν σταματάει ποτέ η ιδιοτελής χρησιμοποίηση του ανθρώπου από το συνάνθρωπό του. Και γι’ αυτό παρατηρείται αυτή η γενική ψυχρότητα, επειδή ο καθένας κλείνεται στο καβούκι του, φροντίζει για το συμφέρον του και δεν μπορεί να χαρίζει ζεστασιά, τη ζεστασιά της αληθινής, της ανυπόκριτης, της ανυστερόβουλης αγάπης.
Είναι αλήθεια, βέβαια, ότι θα συναντήσεις αρκετούς ευγενικούς ανθρώπους, ανθρώπους που καλοπιάνουν και κολακεύουν τους άλλους, αγγίζοντας τις καρδιές τους βαθιά και άμεσα. Πρόκειται για το τελευταίο υπόλειμμα ενός αισθήματος με το οποίο προικίστηκε ο άνθρωπος, του αισθήματος της συγγένειας και της ομοιότητας με τους συνανθρώπους του. Κι αυτό ακόμα, όμως, συχνά μπαίνει – αλίμονο! – στην υπηρεσία του εγωισμού, που το χρησιμοποιεί ως το πιο πρόσφορο και αποτελεσματικό μέσο πραγματοποιήσεως των επιδιώξεων του. Ξέρω έναν τέτοιον άνθρωπο. Καλύτερα να είναι κανείς απροκάλυπτα εγωιστής, παρά γλοιώδης κόλακας σαν κι αυτόν.
Λίγοι είναι σε θέση να αντιληφθούν τους κρυφούς σκοπούς αυτών των ανθρώπων. Σε ευεργετούν και σε εξυπηρετούν, αλλά για να σε υποχρεώσουν δέκα φορές περισσότερο. 
 
“Μα πώς είναι δυνατό;” θα απορήσεις. 
“Κάθε άνθρωπος αγωνίζεται να είναι έντιμος. Και όποιος δεν το κάνει, τον εαυτό του βλάπτει”. 
 
Πραγματικά, έτσι είναι. Μόνο που αυτή η εντιμότητα, αυτός ο καθωσπρεπισμός, είναι το προσωπείο του εγωισμού. Ο καθένας κοιτάει να μην κηλιδωθεί, να μην εκτεθεί. Και για το σκοπό αυτό επιτρέπονται οι πιο ανέντιμες πράξεις, ό,τι μπορεί ν’ αρπάξει και να κρύψει κανείς από τους άλλους.
Ίσως ακόμα θ’ ακούσεις, ή και έχεις ήδη ακούσει, να λένε για κάποιον πως είναι εγωιστής. Μη νομίσεις ότι εκείνοι που τον κατηγορούν δεν είναι. Απλά και μόνο καταδικάζουν όποιον δεν επιτρέπει στον εαυτό του να γίνει αντικείμενο εκμεταλλεύσεως ή να χρησιμοποιηθεί σαν άβουλο όργανο των εγωιστικών επιδιώξεων των κατηγόρων του. Οι τελευταίοι, συνεπώς, είναι οι αληθινοί εγωιστές.
Έχω ακούσει κάτι τέτοιους να κατηγορούν και τους μοναχούς για εγωισμό. Λένε πως οι μοναχοί αφήνουν τον κόσμο από φιλαυτία. Ταλαίπωροι καλόγεροι! Νηστεύετε, αγρυπνείτε, δουλεύετε υπάκουα νύχτα-μέρα, κόβοντας το θέλημα σας και νεκρώνοντας κάθε γήινη φιλοδοξία, για να σας λένε από πάνω και εγωιστές! Αυτό φτάνει για να καταλάβεις, τί αξία έχουν οι κρίσεις και επικρίσεις των κοσμικών ανθρώπων, θα το πω έξω από τα δόντια: Τολμάει ο γάιδαρος να πει τον πετεινό κεφάλα!
Ξαναδιαβάζοντας όσα έχω γράψει ως εδώ, διαπιστώνω πως ήμουν αυστηρός με την κοσμική ζωή. Ωστόσο, δεν παίρνω πίσω ούτε μια λέξη. Ίσως να μην έγραφα ό,τι έγραψα, αν δεν ήθελα να προσέξεις και ν’ αντιληφθείς πέρα για πέρα το σκοτάδι του κόσμου. Δεν είχα, πάντως, καμιά πρόθεση να σε επηρεάσω, αφού εσύ πρώτη έκανες παρόμοιες διαπιστώσεις.
 
Περιμένω, όμως, να ρωτήσεις: “Πώς ακριβώς, λοιπόν, πρέπει να είναι ένας άνθρωπος;” Σ’ αυτό θα προσπαθήσουμε ν’ απαντήσουμε στη συνέχεια της αλληλογραφίας μας. Προς το παρόν σου λέω τούτο μόνο: Το να κρατηθείς μακριά από τον κόσμο είναι, βέβαια, αδύνατο. Αρνήσου όμως, όσο είναι δυνατό, να μπεις μέσα στον κυκεώνα της κοσμικής ζωής. Και όταν, παρά τη θέλησή σου, σε κάποια περίπτωση αναγκαστείς, φέρσου σαν να μην ήσουν εκεί: Βλέπε δίχως να βλέπεις και άκου δίχως ν’ ακούς. 
 
Τα μάτια σου, δηλαδή, ας αδιαφορούν για ό,τι βλέπουν και τα αυτιά σου ας μη δίνουν σημασία σ’ ό,τι ακούνε. Φαινομενικά να συμπεριφέρεσαι όπως και οι άλλοι. Να είσαι τίμια και ειλικρινής. Φύλαξε, όμως, την καρδιά σου από συμπάθειες και θέλγητρα. 
 
Προσοχή προπάντων σε τούτο: Φύλαξε την καρδιά σου! Έτσι θα βρίσκεσαι στον κόσμο μόνο σωματικά, όχι και ψυχικά, εκπληρώνοντας την αποστολική παραγγελία : «… και όσοι ασχολούνται με τα εγκόσμια, ας ζουν σαν να μην ασχολούνται καθόλου μ’ αυτά» (Α’ Κορ. 7:31). 
 
Θα βρίσκεσαι, δηλαδή, σε επαφή με τον κόσμο και, όποτε είναι ανάγκη, θα συμμετέχεις σε εκδηλώσεις της κοσμικής ζωής. Εφόσον, όμως, κρατάς την καρδιά σου σε απόσταση, δεν θα κάνεις κακή χρήση αυτής της ζωής. Μ’ άλλα λόγια, δεν θα συμμετέχεις στην κοσμική ζωή επειδή το επιθυμείς, αλλά μόνο επειδή θα σε υποχρεώνουν κάποιες αναπόφευκτες περιστάσεις.

(Οσίου Θεοφάνους του εγκλείστου, «Ο δρόμος της ζωής». Ι.Μ.Παρακλήτου)

ΟΣΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ Ο ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΣ: ΑΝ ΑΝΑΘΕΣΕΙΣ ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΣΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΜΕ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ!

Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος: Αν, όμως, αναθέσεις τα πάντα στον Κύριο με εμπιστοσύνη και δεχθείς πως ό,τι συμβαίνει προέρχεται απ’ Αυτόν για το καλό σου, τότε δεν θ’ ανησυχείς πια καθόλου. Θα κοιτάς μόνο γύρω σου, για να δεις τι σου στέλνει ο Θεός, και θα ενεργείς σύμφωνα μ’ αυτό που στέλνει.

Κάθε κατάσταση μπορεί να υπαχθεί σε κάποια θεία εντολή. Να ενεργείς, λοιπόν, σύμφωνα με τη σχετική εντολή, επιδιώκοντας την ευαρέστηση του Θεού και όχι την ικανοποίηση των δικών σου επιθυμιών. Προσπάθησε να καταλάβεις τι λέω και αποφάσισε να το εφαρμόσεις. Δεν θα το κατορθώσεις, βέβαια, από τη μία στιγμή στην άλλη. Χρειάζεται αγώνας γι’ αυτό, αλλά και προσευχή.

Ζητώ από τον Κύριο να σε λυτρώσει από την κατάθλιψη, που θεωρείς αφόρητη, αλλά μόνο αν αυτό είναι σύμφωνο με το άγιο θέλημά Του και απαραίτητο για τη σωτηρία σου. Θα σε λυτρώσει, δίχως άλλο, στην ώρα που πρέπει. Οπλίσου με πίστη και υπομονή. Βλέπουμε πόσο γρήγορα μεταβάλλονται οι συνθήκες της ζωής μας. Όλα αλλάζουν ακατάπαυστα.

Έτσι θ’ αλλάξει και η ψυχική σου κατάσταση. Θα έρθει μία μέρα που, απαλλαγμένη πια από το πλάκωμα, θ’ αναπνέεις ελεύθερα και θα φτεροκοπάς όπως η πεταλούδα πάνω από τα λουλούδια. Πρέπει μόνο να σηκώσεις με υπομονή την τωρινή δυσκολία για όσον καιρό παραχωρήσει ο Θεός.

Κάνε υπομονή, λοιπόν, και περίμενε. Δεν θα μείνεις στο φούρνο ούτ’ ένα λεπτό περισσότερο απ’ όσο χρειάζεται. Μόλις είσαι έτοιμη, θα σε βγάλει ο Κύριος έξω. Αν, όμως, μόνη σου πεταχτείς έξω, θα είσαι σαν τη μισοψημένη πίτα. Πρέπει επίσης να σου πω, ότι, σύμφωνα με την πίστη μας, όποιος υπομένει αγόγγυστα τις δυσκολίες, πιστεύοντας ότι τις παραχωρεί ο Θεός για το καλό του, είναι ισότιμος με τους μάρτυρες. Αυτό να το θυμάσαι πάντα, για να παρηγοριέσαι.

ΟΣΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ Ο ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΣ: ΝΑ ΤΟΥ ΜΙΛΑΣ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΣΟΥ ΑΝΑΓΚΗ, ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΙΟ ΜΙΚΡΗ!

Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος: Ὅλα πάντως προέρχονται ἀπὸ τὸν Θεό. Γι’ αὐτὸ ἂς στρεφόμαστε σ’ Ἐκεῖνον μὲ τὴν προσευχή. Καὶ ὅμως, γράφεις ὅτι δὲν προσεύχεσαι. Τί εἶναι τοῦτο πάλι; Μήπως ἔγινες ἄθεη; Τί πάει νὰ πεῖ δὲν προσεύχεσαι; Μπορεῖ νὰ μὴ λὲς τὶς τυπικὲς προσευχές, ἀλλά ν’ ἀπευθύνεσαι στὸν Θεὸ μὲ δικά σου λόγια καὶ νὰ Τοῦ ζητᾶς βοήθεια. “Κοίτα, Κύριε, τί συμβαίνει μ’ ἐμένα. Ἐτοῦτο κι ἐκεῖνο… Δὲν μπορῶ νὰ τὰ βγάλω πέρα μόνη μου. Βοήθησέ με, πολυεύσπλαχνε!”. Νὰ Τοῦ μιλᾶς γιὰ κάθε σου ἀνάγκη, ἀκόμα καὶ τὴν πιὸ μικρή, καὶ νὰ Τὸν παρακαλᾶς γιὰ διαρκή ἐνίσχυση. Αὐτὴ ἡ προσευχὴ εἶναι ἡ πιὸ γνήσια.

ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ Ο ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΣ: Η ΣΚΕΨΗ ΟΤΙ, ΕΚΕΙΝΟΣ ΠΟΥ ΣΑΣ ΒΛΑΠΤΕΙ ΚΑΙ ΣΑΣ ΑΔΙΚΕΙ, ΓΙΝΕΤΑΙ ΟΡΓΑΝΟ ΤΟΥ ΕΧΡΟΥ, ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΣΩΣΤΗ!

Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος: Η σκέψη σας, ότι εκείνος που σας βλάπτει και σας αδικεί, γίνεται όργανο του εχθρού, είναι πολύ σωστή. Γι' αυτό πίσω από κάθε ενόχληση και δυσάρεστη κατάσταση, να διακρίνετε τον πραγματικό ένοχο και να μην εξάπτεστε εναντίον του θύματός του.  

ΟΣΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ Ο ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΣ: ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΝΟΣ ΑΙΡΕΤΙΚΟΥ!

 
Αντιμετώπιση ενός αιρετικού

Με πολλή ευχαρίστηση αναλαμβάνω να σας απαντήσω, ή σωστότερα, να συζητήσω μαζί σας τα όσα αναφέρετε στην αξιόλογη επιστολή σας. Κι εγώ, πριν μου γράψετε, κάτι είχα ακούσει, αλλά δεν είχα δώσει ανάλογη προσοχή. Τώρα όμως βλέπω ότι στην περιοχή σας αρχίζει ν' ανάβει μια πυρκαγιά και γι' αυτό σπεύδω να σας απαντήσω ότι ο Θεός με φωτίσει.

Α. Γράφεται «Μας εμφανίσθηκε κάποιος κήρυκας της πίστεως που φαίνεται ευγενής και περιέρχεται τα σπίτια όχι μόνο των πλουσίων, αλλά και των φτωχών, διαβάζει το Ευαγγέλιο, το ερμηνεύει, διδάσκει την πίστη στον Χριστό και παρακινεί στην μετάνοια. Κοντά μου κατοικεί ένας φτωχός βιβλιοδέτης. Στο σπίτι του έρχεται αυτός ο κήρυκας και συγκεντρώνει αρκετό κόσμο. Πήγα κι εγώ δύο φορές εκεί. Ακούγεται μάλιστα ότι και σε άλλα μέρη κηρύττει και συγκεντρώνει πολύ κόσμο».

Ας σταματήσουμε το γράμμα σας στο σημείο αυτό. Καθαρά φαίνεται εδώ ότι ο νέος αυτός κήρυκας της πίστεως, δεν είναι κήρυκας της Εκκλησίας. Πως διδάσκει την πίστη στον Χριστό χωρίς να έχει αναγνωρισθεί σαν ιεροκήρυκας από την Εκκλησία; Αυτό είναι γεγονός πρωτάκουστο! Έπρεπε να συλλογισθείτε ότι κάτι ύποπτο συμβαίνει εδώ και να τηρήσετε τον εαυτό σας σε επιφυλακή. Συμπεριφερθήκατε έτσι; Δούλεψε καθόλου η κρίσης σας ερευνώντας, εάν είναι σωστά αυτά που ακούτε, ή εάν οδηγούν σε καλό; Να τι έπρεπε εξ αρχής να κάνετε.
Λέτε στην συνέχεια ότι διδάσκει πίστη στον Χριστό και ομιλεί διαρκώς από τα Ευαγγέλια. Αυτό ακριβώς θα έπρεπε να σας κάνη πιο προσεκτικό. Γιατί σας διδάσκει πίστη στον Χριστό; Μήπως είσθε τάταρος ή μογγόλος; Εσείς από παιδί πιστεύετε στον Χριστό και ζείτε μέσα στους κόλπους της αγίας Ορθόδοξου Εκκλησίας κατά το παράδειγμα όλων των αγίων, που δοξάστηκαν από τον Θεό. Όταν λοιπόν άρχισε να διδάσκει περί πίστεως στον Χριστό σε σας που ήδη πιστεύετε, θα έπρεπε να σκεφθείτε ότι η δική του πίστης πιθανόν να είναι διαφορετική από την δική σας, την πίστη δηλαδή της Εκκλησίας μας.
Όταν άρχισε να σας προτρέπει να πιστεύετε στον Χριστό, έπρεπε να τον ρωτούσατε
Γιατί μας το λες αυτό; Μήπως είμαστε αβάπτιστοι;
Και όμως κανένας σας δεν διαμαρτυρήθηκε. Λέγοντας σας να πιστεύετε στον Χριστό, σας θεώρησε απίστους. Και σεις το ακούσατε με απάθεια, σαν να ήσασταν πραγματικά άπιστοι.
Εάν κηρύττει διαφορετική πίστη και σεις συνεχίζετε να τον ακούτε, τότε μαζί μ' αυτόν μειώνετε την προηγούμενη πίστη σας, κατακρίνετε την αγία μας Εκκλησία και όλους όσους σώθηκαν και σώζονται στους κόλπους της. Αυτό είναι το δεύτερο λάθος σας, μεγαλύτερο από το πρώτο!
Ενώ ζούσατε ήσυχα και ειρηνικά και φροντίζατε για την σωτηρία σας, έρχεται κάποιος και αρχίζει να σας κηρύττει:
-Γνωρίζετε κάτι; Ο Χριστός πέθανε για την σωτηρία μας. Να πιστεύετε σ' Αυτόν, να μετανοείτε και έτσι θα σωθείτε.
Και σεις σαν ν' ακούτε κάτι το πρωτάκουστο και ασυνήθιστο, προσκολλάστε σ' αυτόν, έτοιμος ν' αφήσετε την Εκκλησία σας, τους ποιμένες σας και όλα όσα προηγουμένως τιμούσατε σαν μέσα αγιασμού.
Πολύ περίεργο αυτό! Μήπως δεν βαπτισθήκατε και δεν αγωνιζόσασταν για την σωτηρία σας εν ονόματι του Ιησού Χριστού; Μήπως δεν παίρνατε άφεση αμαρτιών με το μυστήριο της εξομολογήσεως; Μήπως δεν κοινωνούσατε το άχραντο Σώμα και το τίμιο Αίμα του Κυρίου; Μήπως στον Χριστό δεν καταφεύγατε με τις προσευχές σας και σ' Αυτόν και μόνο δεν στηρίζατε την ελπίδα της σωτηρίας σας; Λοιπόν τι το ιδιαίτερο, τι το νέο, που να μην το έχετε στον νου και στην καρδιά σας, σας αναγγέλλει αυτός ο άγνωστος ξένος;
Σας λέει: «Ο Χριστός σταυρώθηκε για σας. Πρέπει να πιστεύετε σ' Αυτόν για να σωθείτε». Μήπως αυτό δεν ομολογείτε κάθε μέρα στο σύμβολο της πίστεως; «Πιστεύω... και εις ένα Κύριον, Ιησού Χριστόν... τον δι' ημάς τους ανθρώπους και δια την ημετέραν σωτηρία κατελθόντα εκ των ουρανών και σαρκωθέντα εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της παρθένου και ενανθρωπήσαντα. Σταυρωθέντα τε υπέρ ημών...». Το ίδιο ομολογείτε ψάλλοντας στην εκκλησία: «Ο μονογενής Υιός... σταυρωθείς τε, Χριστέ ο θεός... σώσον ημάς», ή: «Δεύτε προσκυνήσωμεν και προσπέσωμεν Χριστώ τω βασιλεί και Θεώ ημών», ή: «Σώσον ημάς, Υιέ θεού...», ή: «Φως ιλαρόν αγίας δόξης... Υιέ θεού, ζωήν ο διδούς...», ή: «Νυν απολύοις... ότι είδον οι οφθαλμοί μου το σωτήριόν σου...».
Η θ. Λειτουργία ολόκληρη, τι άλλο είναι παρά μια ανάμνησης η επανάληψης με την αναίμακτη θυσία, της αιματηρής θυσίας που έγινε στον Γολγοθά για την σωτηρία μας;
Εάν συμφωνείτε μ' αυτά, τότε τι το νέο ακούτε από τα χείλη του ξένου και είσθε έτοιμος ν' αφήσετε όλα τα προηγούμενα και ν' ακολουθήσετε τα ίχνη του, χωρίς καλά-καλά να ξέρετε που θα σας οδήγηση, γνωρίζοντας ωστόσο ασφαλώς ότι ο δρόμος που ακολουθήσατε ως τώρα είναι ο πραγματικός;
Αυτό είναι ακατανόητο! Μοιάζετε σαν να ψάλλετε έναν ύμνο σε μια αρμονική χορωδία και ξαφνικά να σταματάτε, προσέχοντας την ξεχωριστή φωνή ενός άγνωστου που μπήκε απρόσκλητος στην χορωδία σας. Καθόλου δεν σας απασχολεί, εάν έκανε καλά αυτός ο ξένος που άρχισε να ψάλλει, ούτε εάν κάνατε καλά εσείς που σιωπήσατε.
Οι δόκιμοι ψάλτες λένε ότι το να ξεχωρίζει μια φωνή σε μια χορωδία είναι κάτι το αντικανονικό. Και όσοι θαυμάζουν την φωνή αυτή καταδικάζουν τον εαυτό τους αποδεικνύοντας ότι δεν έχουν καλλιτεχνική ευαισθησία. Μ' αυτούς μοιάζετε τώρα και σεις όσον άφορα το θέμα της σωτηρίας σας.
Μέχρι τώρα φροντίζατε με επιμέλεια την σωτηρία σας, ειρηνικά και ήσυχα, μαζί με τους άλλους αδελφούς. Ξαφνικά εμφανίσθηκε αυτός ο ξένος και άρχισε να τονίζει και να επαναλαμβάνει μία από τις τόσες διδασκαλίες της Εκκλησίας μας. Και σεις, στρέψατε την προσοχή σας σ' αυτόν. Εντυπωσιασθήκατε και φαίνεσθε έτοιμος να τα εγκαταλείψετε όλα και να τον ακολουθήσετε. Καθόλου δεν σκεφθήκατε εάν φέρεται σωστά αυτός και εάν φέρεστε σωστά και σεις. Όσοι εκτιμούν το έργο της σωτηρίας θα σας χαρακτηρίσουν σαν άγευστο της πνευματικής ζωής.
Θα έπρεπε ακούγοντας τα πρώτα του λόγια ν' απομακρυνθείτε αμέσως από κοντά του, ενώ σεις συνδεθήκατε μαζί του και συνδέεστε ολοένα και περισσότερο.

Β .' Γράφετε: «Ομιλεί διαρκώς για τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό και για την σωτήρια θυσία Του. Ομιλεί μ' ενθουσιασμό. Τον ακούμε ευχάριστα και ολοένα μας ελκύει».

Άραγε ξεχωρίσατε αν είναι ορθόδοξος ή ετερόδοξος; Ή σκεφθήκατε ότι αφού ομιλεί ρωσικά, ρώσος θα είναι. Αφού ομιλεί για τον Σωτήρα Χριστό και μάλιστα μ' ενθουσιασμό, ασφαλώς δικός μας θα είναι, στην αλήθεια θα βρίσκεται και την αλήθεια θα κηρύττει. Ελκυστήκατε με όλα αυτά και πέσατε στην απάτη.
Μπορεί να είναι ρώσος, αλλά δεν έχει την ρωσική πίστη. Ήταν ορθόδοξος, αλλά ξέπεσε από την Ορθοδοξία. Είναι αιρετικός! Μπορεί να κηρύττει την εν Χριστώ σωτηρία, αλλά όχι όπως μας την δίδαξε ο ίδιος ο Χριστός και οι άγιοι απόστολοι. Μπορεί να ομιλεί μ' ενθουσιασμό, αλλά αυτό δεν μαρτυρεί για την αλήθεια των λόγων του. Μάλλον αποδεικνύει ότι είναι ολόψυχα δοσμένος στην κακοδοξία του και αγωνίζεται γι' αυτή, σαν να είναι η μόνη αλήθεια ένα συνονθύλευμα από αιρέσεις και πλάνες.
Άραγε όλα αυτά είναι άγνωστα σε σας; Και μήπως σεις δεν γνωρίζετε τίνος μαθητής είναι; Σύμφωνα με τον δάσκαλο, κρίνετε και τον μαθητή. Ασφαλώς θα γνωρίζετε ότι ήλθε κάποτε ένας αγγλικανός και άρχισε να περιοδεύει από σπίτι σε σπίτι και να εξαπατά με τα κηρύγματά του μερικούς δικούς μας, κυρίους και κυρίες, που δεν βάδιζαν σταθερά στον δρόμο της αληθείας.
Απ' αυτούς τους απατημένους ξεπρόβαλε και ο σημερινός κήρυκας σας, που τώρα συνεχίζει το έργο της απάτης του αγγλικανού. Πηγαίνει παντού και προσπαθεί να οδήγηση στην πλάνη και άλλους. Ότι λοιπόν πίστευε ο αγγλικανός, το ίδιο πιστεύει κι αυτός. Έχουν κι οι δύο ξεπέσει από την κρυστάλλινη αλήθεια του Θεού και βρίσκονται στον τέταρτο βαθμό της πτώσεως, στο ψέμα και στο σκοτάδι, στην κακοδοξία και στην αίρεση.
Δεν θα σας εξηγήσω αναλυτικά αύτη την πτώση, αλλά συνοπτικά θα εκθέσω την Ιστορική πορεία της. 

·         Ήταν στην αρχή μια Εκκλησία, με μια αληθινή πίστη. Ήλθε όμως ο πειρασμός. Ο πάπας με τις σοφιστείες του ξέπεσε από την Εκκλησία και την πίστη. Αυτός είναι ο πρώτος βαθμός της πτώσεως στο ψέμα και στο σκοτάδι.

·         Από τους ρωμαιοκαθολικούς ή παπικούς γεννήθηκαν οι διαμαρτυρόμενοι ή προτεστάντες, οι οποίοι με άλλες σοφιστείες πλανήθηκαν και ξέπεσαν από τον παπισμό. Αυτός είναι ο δεύτερος βαθμός της πτώσεως στο ψέμα και στο σκοτάδι.

·         Από τους προτεστάντες γεννήθηκε η αγγλικανική σοφιστεία. Είναι ο τρίτος βαθμός της πτώσεως στο ψέμα και στο σκοτάδι.

·         Από την αγγλικανική σοφιστεία γεννήθηκε επί τέλους και αυτός που παρέσυρε τον κήρυκά σας μαζί με άλλους και κατάφερε να τους οδηγήσει στην πλάνη. Όλοι αυτοί βρίσκονται στον τέταρτο βαθμό της πτώσεως στο ψέμα και στο σκοτάδι.

Στον βαθμό αυτό βρίσκεται λοιπόν ο αιρετικός κήρυκάς σας και γυρίζει από σπίτι σε σπίτι και αποπλανά τους ορθοδόξους. Είναι γνήσιος μαθητής του αγγλικανού που μας ήλθε προηγουμένως, εάν φυσικά δεν πρόσθεσε και νέες σοφιστείες δικές του, οπότε θα βρίσκεται σε κάποιον πέμπτο βαθμό πτώσεως στο ψέμα και στο σκοτάδι. Αυτός είναι ο κήρυκας που τόσο εκτιμάτε!
Να τον χαίρεστε! 

Η αλήθεια του Θεού, η ακέραιη και καθαρή και σωτήρια αλήθεια, δεν βρίσκεται ούτε στους παπικούς ούτε στους προτεστάντες ούτε στους αγγλικανούς ούτε στον κήρυκα σας. Βρίσκεται μόνο στην μία, αληθινή Εκκλησία, την Ορθόδοξη. Είναι γεγονός ότι όλοι οι άλλοι, ενώ βρίσκονται στην πλάνη, πιστεύουν ότι αυτοί κατέχουν την αλήθεια. Η αλήθεια όμως βρίσκεται μακριά απ' αυτούς.
Οι παπικοί που πρώτοι αποσχίσθηκαν από την Εκκλησία, θεωρούν ότι αποκλειστικά με το μέρος τους είναι η αλήθεια.
Οι προτεστάντες που κατηγόρησαν την χρεοκοπία των παπικών σε πολλά σημεία, αντί να επιστρέψουν στην αλήθεια, απομακρύνθηκαν περισσότερο από τους παπικούς. Δεν θεμελίωσαν την καινούργια τους πίστη πάνω στην αλήθεια του Θεού, αλλά πάνω στις αιρετικές σοφιστείες τους. Όσο κι αν ισχυρίζονται ότι κατέχουν την αλήθεια, βρίσκονται πολύ μακριά απ' αυτή.
Στους Άγγλους δεν άρεσε ο γερμανικός προτεσταντισμός και οικοδόμησαν δικό τους, στα μέτρα τους, σύμφωνα με τις δικές τους απόψεις και όχι σύμφωνα με τις αιώνιες αλήθειες που αποκάλυψε ο Θεός. Απομακρύνθηκαν ακόμη πιο πολύ από την σωστή πίστη, προσπαθώντας να την προσεγγίσουν με ανθρώπινα μέσα.
Και στον αγγλικανισμό και στον προτεσταντισμό ξεφύτρωσαν αργότερα πολλές παραφυάδες. Τα σχίσματα και οι αιρέσεις πολλαπλασιάσθηκαν. Κάθε νέα παραφυάδα καυχιόταν ότι επιτέλους βρήκε την αλήθεια. Στην πραγματικότητα όμως βυθιζόταν περισσότερο στο ψέμα και στο σκοτάδι. Αναζητούσαν όλοι την αλήθεια όχι εκεί που ο αληθινός Θεός την τοποθέτησε, αλλά στις δικές τους σοφιστείες. Γι' αυτό δεν ανακάλυψαν την αλήθεια, αλλά εγκολπώθηκαν διάφορες σκιές της αληθείας. Στις σκιές θεμελίωσαν την ομολογία πίστεως τους, το πιστεύω τους. Ανάμεσα σ' αυτές τις σκιές βρίσκεται και το περιεχόμενο του κηρύγματος που τώρα σας ελκύει, όπως μου γράφετε.
Ενώ λοιπόν στην Δύση πολλαπλασιαζόταν οι αιρέσεις και διαρκώς ξεφύτρωναν ποικίλες κακοδοξίες, περισσότερο ή λιγότερο πλανεμένες, στην Ανατολή παρέμενε αμετάβλητη στην πίστη της η Ορθοδοξία, η αληθινή Εκκλησία που σαν θησαυροφυλάκιο περιέχει την θεία αλήθεια. Η Ορθοδοξία πιστεύει και περιφρουρεί την αλήθεια που ανήγγειλε ο ίδιος ο Θεός και φύτεψαν οι άγιοι απόστολοι Του. Εμείς οι ορθόδοξοι χριστιανοί, τα τέκνα της αληθινής Εκκλησίας, διατηρούμε την θεόσδοτη και μόνη αλήθεια και μένουμε ασάλευτοι στην πίστη μας. Ενώ πέρασαν τόσοι αιώνες, διατηρήθηκε αλώβητη και αναλλοίωτη η αλήθεια στους κόλπους της Ορθοδοξίας και έφθασε μέχρι σε μας, όπως κηρύχθηκε από τον Θεό και τους αγίους αποστόλους Του. Στέκεται η αγία μας Εκκλησία στην αλήθεια, γι' αυτό στεκόμαστε και Εμείς σ' αυτή. Χρεωστούμε ευγνωμοσύνη στον Κύριο που ευδόκησε να γεννηθούμε στους κόλπους της αληθινής, Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Ενώ σεις από μικρός γαλουχηθήκατε με την αιωνόβια αλήθεια, ο ψευδοκήρυκάς σας μόλις χθες διδάχθηκε την πλάνη. Ωστόσο αυτός δεν διστάζει παντού να διακηρύττει την κακοδοξία του, ενώ σεις χωρίς καμιά διάκριση στραφήκατε προς αυτόν και κινδυνεύετε ν' αποκοπείτε από την αγία Εκκλησία και από την αλήθεια του Θεού. Η αλήθεια αυτή ζούσε στην πίστη των πατέρων μας, των πάππων και προπάππων μας, όλων γενικά των ρώσων από την ημέρα που φωτίσθηκαν, την εποχή του ισαποστόλου αγίου Βλαδίμηρου, εδώ και χίλια περίπου χρόνια.
Πόσους και πόσους αγίους δεν ανέδειξε η αγία Εκκλησία μας, που δέονται υπέρ ημών ενώπιον του Κυρίου! Πόσοι και πόσοι δεν ευαρέστησαν στον Θεό και δεν πλημμύρισαν με την Θεία χάρη, όπως φανερώνουν τα άφθαρτα λείψανά τους που είναι σκορπισμένα σε όλη την ρωσική γη! Και ξαφνικά έρχεται αυτός ο ψευδοκήρυκάς σας, που μόλις χθες πλανήθηκε στο ψέμα και βυθίστηκε στο σκοτάδι, και προσπαθεί να σας αποσπάσει από την αγία αυτή χορεία...

Αλλά ας πάμε ακόμη πιο πέρα. Η ίδια ομολογία πίστεως και ο ίδιος δρόμος σωτηρίας ακολουθείται και από τους Έλληνες, από τους οποίους λάβαμε το φως της Ορθοδοξίας. Μελετήστε την ιστορία τους και δια μέσου πολλών αιώνων θα φθάσετε μέχρι των Οικουμενικών Συνόδων που υποστήριξαν και επιβεβαίωσαν τα δόγματα της πίστεως μας, την οικουμενική αλήθεια. Μελετήστε την Ιστορία των Συνόδων που συγκροτήθηκαν μέχρι τον Μ. Κωνσταντίνο και παντού θ' αντιληφθείτε την ίδια αλήθεια να εγκολπώνεται από αναρίθμητα πλήθη πιστών και να βασιλεύει στα πέρατα της οικουμένης.
Ας προχωρήσουμε ακόμη πιο πέρα. Μελετήστε τους αιώνες των διωγμών, μέχρι την εποχή των αγίων αποστόλων. Θα διαπιστώσετε και εκεί την ίδια ομολογία πίστεως και τον ίδιο δρόμο της σωτηρίας, που και εμείς τώρα ακολουθούμε. Και αυτό που δίδασκαν οι άγιοι απόστολοι, το παρέλαβαν από τον Κύριο. Και ότι έλεγε και έκανε ο Υιός, το έλεγε και το έκανε σύμφωνα με την εντολή του Πατρός μέσα στο μυστήριο της Αγ. Τριάδος.

·         Να από που ξεκινά η πίστης μας!

·         Να που είναι η πηγή της!

·         Να πως ανέβλυσε από τα βάθη της θεότητας!

·         Να πως έρεε δια μέσου των αιώνων και έφθασε μέχρι σε μας! Και αυτή την θεία και αιωνόβια πίστη ήσασταν έτοιμος να την πετάξετε και να την αντικαταστήσετε με το ψέμα, το οποίο διαλαλεί ο ψευδοκήρυκάς σας, που μόλις χθες εξαπατήθηκε! Υπάρχει σ' αυτό καμιά λογική;

Γ.' Αντιλαμβάνομαι τις αντιδράσεις τόσο τις δικές σας, όσο και των συνακροατών σας: «Μα τι ψέμα κηρύττει; Αυτός την αλήθεια αναγγέλλει, την εν Χριστώ σωτηρία διδάσκει, το Ευαγγέλιο ευαγγελίζεται».

Σταθείτε λίγο. Μη βιάζεστε στις αντιδράσεις σας. Ας βάλουμε τα πράγματα στην θέση τους: Επιτρέπεται να μιλάμε για τον Ιησού Χριστό θολά και ύπουλα; Επιτρέπεται να διδάσκουμε τον σωτήριο δρόμο και να οδηγούμε τους ακροατές στην καταστροφή; Αυτό δεν έκαναν πάντα οι αιρετικοί; Πόσες και πόσες διδασκαλίες δεν υπήρχαν που διέστρεφαν την αλήθεια και πριν από τον αιρεσιάρχη Άρειο, αλλά πολύ περισσότερο και μετά από αυτόν... Όλες αυτές αποδοκιμάσθηκαν από την Εκκλησία και αναθεματίστηκαν. Αναρίθμητες αιρέσεις εμφανίσθηκαν στην Δύση. Όλες όμως απορρίφθηκαν από την Ορθοδοξία, παρ' όλο που κηρύττουν τον Σωτήρα Χριστό! Επομένως δεν πρέπει να συμπεραίνουμε ότι εφ' όσον κάποιος κηρύττει τον Χριστό, οπωσδήποτε είναι αξιόπιστος, αλλά πρέπει να εξετάζουμε, εάν σωστά κηρύττει την αλήθεια για τον Χριστό.
Μεταξύ σας όμως, κανείς δεν κοπίασε να κάνη αυτή την έρευνα, αλλά μόλις ακούσατε από τα χείλη του το γλυκύτατο όνομα του Κυρίου, αμέσως απερίσκεπτα σταθήκατε στο πλευρό του. Κανείς σας δεν υποψιάσθηκε ότι αυτό το προσκυνητό όνομα είναι στα χείλη του πλανεμένου σαν δόλωμα, για να παραπλανήσει και να οδηγήσει στην καταστροφή τις απλοϊκές ψυχές σας.
Δεν διαβάσατε στο Ευαγγέλιο τα προειδοποιητικά λόγια του Κυρίου: «Προσέχετε δε από των ψευδοπροφητών, οίτινες έρχονται προς υμάς εν ενδύμασι προβάτων, έσωθεν δε είσι λύκοι άρπαγες»; (Ματθ. 7, 15).
Μη φανταστείτε ότι ο Κύριος εννοεί εδώ εκείνους που δεν γνωρίζουν το όνομα Του. Όχι. Εννοεί ακριβώς αυτούς που καλύπτονται με το όνομά Του, οδηγώντας στην πλάνη. Αυτό φαίνεται από τα αμέσως επόμενα λόγια Του: «Πολλοί ερούσι μοι εν εκείνη τη ήμερα, Κύριε, Κύριε, ου τω σω ονόματι προεφητεύσαμεν;» (Ματθ. 7, 22). Βλέπετε; Κηρύττουν τον Χριστό και ο ίδιος ο Χριστός μας προτρέπει να φυλαγόμαστε απ' αυτούς. Και κατά την ημέρα της κρίσεως θα τους πει: «Ουδέποτε έγνων υμάς• αποχωρείτε απ' εμού οι εργαζόμενοι την ανομίαν» (Ματθ. 7,23). Ο Κύριος με αυτά τα λόγια θέλει να μας φανερώσει ότι ουδέποτε τους αναγνωρίζει σαν γνήσιους κήρυκές Του, όσο κι αν οι ίδιοι πιστεύουν ότι είναι. Στο κήρυγμά τους, ο Κύριος δεν βλέπει τον εαυτό Του, αλλά κάποιον άλλο Χριστό, όχι εκείνον τον αληθινό που θυσιάστηκε για την σωτηρία μας εδώ στην γη.
Βλέπετε ότι είναι δυνατόν κάτω από το όνομα του Κυρίου να μην κηρύσσεται ο Κύριος. Πως λοιπόν εσείς χωρίς διάκριση προσκολληθήκατε στον ψευδό-διδάσκαλό σας, επειδή κάλυπτε με το όνομα του Χριστού την πλάνη Του; Νομίζετε ότι δεν αναφέρονται και σ' αυτόν τα λόγια: «Πολλοί γαρ ελεύσονται επί τω ονόματι μου... και πολλούς πλανήσουσι»; (Ματθ. 24,5).
Μου δίνετε το δικαίωμα με την στάση σας αυτή να στρέψω προς σας τον ελεγκτικό λόγο του αποστόλου Παύλου, που απηύθυνε στους Κορινθίους: «Ηρμοσάμην γαρ υμάς ενί ανδρί, παρθένον αγνήν παραστήσαι τω Χριστώ• φοβούμαι δε μήπως, ως ο όφις Εύα εξηπάτησεν εν τη πανουργία αυτού, ούτω φθαρή τα νοήματα υμών από της απλότητας της εις τον Χριστόν ει μεν γαρ ο ερχόμενος άλλον Ιησού κηρύσσει όν ουκ εκηρύξαμεν... καλώς ανείχεσθε» (Β' Κοριν. 11, 2-4).
Και τώρα, ότι φοβόταν ο απόστολος για τους Κορινθίους συνέβη σε σας. Ήλθε ο ψευδοδιδάσκαλος, άρχισε να κηρύττει άλλον Ιησού και σεις προσκολληθήκατε σ' αυτόν!
Θα μου πείτε: «Όχι δεν κηρύττει άλλον Ιησού. Ότι λέει το παίρνει από το Ευαγγέλιο και διδάσκει με τα λόγια του Ευαγγελίου. Διαρκώς επαναλαμβάνει ότι ο Χριστός πέθανε για μας και εάν πιστεύουμε θα σωθούμε. Πως είναι δυνατόν να υπάρχει ψέμα και απάτη σ' αυτό;».
Είναι αλήθεια ότι αυτά τα λόγια αποτελούν έναν ευχάριστο ευαγγελισμό. Ποιος θερμός χριστιανός είναι δυνατόν να μην τα προσέξει; Είναι όμως εξ ίσου αλήθεια, ότι στα ευαγγελικά αυτά λόγια είναι δυνατόν να εγκεντρισθή το ψέμα και η απάτη.
Ας προσέξουμε τον απόστολο Παύλο που έγραφε προς τους Γαλάτες: «θαυμάζω ότι ούτω ταχέως μετατίθεσθε από του καλέσαντος υμάς εν χάριτι Χριστού εις έτερον Ευαγγέλιον» (Γαλάτ. 1,6).
Οι Γαλάτες ειλικρινά πίστεψαν στον σωτήρα Χριστό και ολόψυχα δέχθηκαν την ευχάριστη αγγελία της σωτηρίας. Ήσαν τόσο ευγνώμονες στον απόστολο Παύλο, ο οποίος τους οδηγούσε στην αλήθεια, που ήσαν έτοιμοι και τα μάτια τους να βγάλουν για χάρη του. Όταν όμως απομακρύνθηκε από κοντά τους, ήλθαν κάποιοι δοκησίσοφοι και άρχισαν να τους κηρύττουν και αυτοί το Ευαγγέλιο, την χαρμόσυνη είδηση της εν Χριστώ σωτηρίας, όχι καθαρή, αλλά αναμεμειγμένη με το ψέμα. Οι Γαλάτες, δεν πήραν στα σοβαρά το θέμα, ελκύστηκαν από το κήρυγμα του Ευαγγελίου τους, τους θεώρησαν ευαγγελιστές και έπεσαν στα δίχτυα της πλάνης. Τα λόγια τους ήσαν ελκυστικά, εφ' όσον το Ευαγγέλιο κήρυτταν, το αποτέλεσμα τους όμως ήταν καταστρεπτικό. Τόσο ύπουλο είναι το ψέμα, που καλύπτεται κάτω από τα ιερά και γλυκύτατα ονόματα!
Ο απόστολος Παύλος, όταν πληροφορήθηκε την κατάστασή τους, έγραψε σαν νόμο αμετάθετο για όλες τις εποχές την εξής φράση: «Εάν ημείς ή άγγελος εξ ουρανού ευαγγελίσηται υμίν παρ' ο ευηγγελισάμεθα υμίν, ανάθεμα έστω» (Γαλάτ. 1, 8). Και για να το τυπώσουν καλύτερα μέσα τους επανέλαβε: «Και άρτι πάλιν λέγω• ει τις υμάς ευαγγελίζεται παρ' ο παρελάβετε, ανάθεμα έστω» (Γαλάτ. 1,9).
Βλέπετε λοιπόν, ότι υπάρχει Ευαγγέλιο και υπάρχει και ευαγγελισμός, του οποίου οι κήρυκες αναθεματίζονται και μάλιστα από τον απόστολο Παύλο!
Εσείς όμως λησμονήσατε την περίπτωση αυτή και μόλις εμφανίσθηκε κάποιος διδάσκαλος με το Ευαγγέλιο στο χέρι, εμπιστευθήκατε σ' αυτόν, χωρίς να σκεφθείτε ότι έχετε ορθόδοξη πίστη και σωστά αγωνίζεσθε για την σωτηρία σας. Μοιάσατε ακριβώς με τους τότε Γαλάτες. Είναι δίκαιο λοιπόν ν' αποδώσει κανείς και σε σας τον ελεγκτικό αποστολικό λόγο: «Ω ανόητοι Γαλάται, τις υμάς εβάσκανε τη αλήθεια μη πείθεσθε;» (Γαλ. 3,1).

Δ'. Μου γράφετε ότι διαβάζει και διδάσκει μέσα από το Ευαγγέλιο.

Ασφαλώς το άγιο Ευαγγέλιο και όλη η Καινή Διαθήκη είναι η πλέον πιστή πηγή, ο πραγματικός οδηγός της χριστιανικής ζωής, ο ασφαλής φάρος της σωστής πορείας προς την σωτηρία. Όσοι σώζονται από την Καινή Διαθήκη, αντλούν την γνώση για το πως θ' αγωνισθούν για την σωτηρία τους.
Αλλά δεν είναι εύκολο για τον καθένα που διαβάζει το Ευαγγέλιο να το κατανοεί πλήρως και να βαδίζει έτσι ασφαλώς στον δρόμο της σωτηρίας. Μπορεί κάποιος να διαβάζει το Ευαγγέλιο, αλλά να το ερμηνεύει λανθασμένα. Γι' αυτόν το Ευαγγέλιο αποτελεί όργανο καταστροφής! Και δεν τον απαλλάσσει από τον έλεγχο και την καταδίκη του για την άγνοια της αληθείας το γεγονός ότι κρατά στο χέρι το Ευαγγέλιο, καθώς και το ότι το μελετά.
Θα σας αναφέρω ένα παράδειγμα:
Έχουμε ένα κομμάτι πολύτιμο ύφασμα. Έρχεται ένας έμπειρος και εκλεκτός ράπτης, το κόβει και ράβει ένα ωραίο φόρεμα. Μπορεί όμως να έλθει ένας ανίδεος και κακόγουστος ράπτης, να το κόψη και να ράψει ένα τερατούργημα, που ούτε το σώμα θα καλύπτει ούτε από τους καιρούς θα προστατεύει, δηλαδή θα καταστρέψει το πολύτιμο ύφασμα.
Το ίδιο συμβαίνει και με τους διαφόρους κήρυκες του Ευαγγελίου. Μπορεί κάποιος να το διαβάζει και να το ερμηνεύει με τέτοιο τρόπο που ν' ατιμάζει τον ατίμητο θησαυρό. Να το κηρύττει με τέτοιο τρόπο που να οδηγεί στην πλάνη ο οδηγός αυτός της σωτηρίας.
Και αυτό γιατί; Γιατί δεν γνωρίζει καλά το δρόμο της σωτηρίας. Δεν γνωρίζει ορισμένες προϋποθέσεις της σωτηρίας ή μάλλον μερικά σημεία της πνευματικής πορείας, όπως π.χ. την πίστη, την τήρηση των εντολών, την απόκτηση της Θ. Χάριτος κ.τ.λ. Στο Ευαγγέλιο τα σημεία αυτά δεν αναφέρονται συγκεντρωμένα, αλλά έχουν καταγραφή σε διάφορα χωρία. Για να βαδίσει όμως κανείς ασφαλώς τον δρόμο της σωτηρίας, πρέπει να γνωρίζει όλα αυτά τα σημεία.
Σ' αυτό πολλοί σκοντάφτουν. Αρχίζει κάποιος να συγκεντρώνει διάφορα αγιογραφικά χωρία, που σχετίζονται άμεσα με την σωτηρία και αποτελούν βασικές προϋποθέσεις της, στρέφει μετά την προσοχή του σ' ένα ή σε δύο απ' αυτά, τ' απομονώνει απ' όλη την Αγ. Γραφή και φωνάζει: «Βρήκα, βρήκα τον δρόμο της σωτηρίας!».
Με τον τρόπο αυτό ο ένας διακηρύττει: «Πίστευε και θα σωθείς».
Ο δεύτερος αποφαίνεται: «Απόκτησε την Θ. χάρη και τίποτε άλλο δεν χρειάζεσαι». Ο τρίτος συμβουλεύει: «Αγάπα και θα φθάσεις στον ουρανό». Και οι άλλοι ομοίως.

Όλες αυτές οι υποδείξεις, είναι βεβαίως πραγματικές και στην Αγ. Γραφή βασισμένες. Αλλά καμιά ξεχωριστά δεν καλύπτει ολόκληρη την υπόθεση της σωτηρίας. Πρέπει κανείς όλα αυτά να τα συνενώσει και τότε θα αποκτήσει μια πλήρη γνώση της πραγματικής μορφής της σωτηρίας.
Να λοιπόν και ο ψευδοδιδάσκαλός σας ανάμεσα σ' αυτούς που πλανήθηκαν. Ασφαλώς κι αυτός το Ευαγγέλιο διαβάζει, καθώς μου γράφετε και διδάσκει το πως θα σωθούμε. Παρουσιάζει όμως όλο το πλάτος του αγώνος που απαιτείται ή μόνον ένα μέρος των προσπαθειών; Προσέξτε στα λόγια του και θα διαπιστώσετε την έλλειψη: Στο κήρυγμά του ακούγεται μόνο το «Μετανοείτε και πιστεύετε». Αυτό όμως περιλαμβάνει όλες τις σωτηριώδεις προσπάθειες; Ασφαλώς όχι.
Αλλά και αυτά ακόμη τα στοιχεία, μετάνοια και πίστη διδάσκονται με πληρότητα; Λέει π.χ. «Μετανοείτε». Ρωτήστε τον: «Δηλαδή πρέπει και να εξομολογηθούμε; Κι αν δεν εξομολογηθούμε, πως θα λάβουμε την συγχώρηση των αμαρτιών μας;». Σ' αυτό τίποτε δεν θα τολμήσει να πει. Θα ξεφύγει με την πολυλογία του. Σύμφωνα με την κακοδοξία του η εξομολόγηση δεν χρειάζεται, έστω κι αν αναφέρεται στην Αγ. Γραφή.
Ασφαλώς κανείς δεν θα επιχειρήσει να του αποδείξει ότι λέει ψέματα, όταν διδάσκει: «Μετανοείτε και πιστεύετε», διότι αυτά είναι απαραίτητα για την σωτηρία και αποτελούν εντολές του Κυρίου. Μπορεί όμως κανείς να του αποδείξει από την Αγ. Γραφή ότι πλανιέται, όταν διακηρύττει ότι μόνον αυτά, η μετάνοια και η πίστη εξασφαλίζουν την σωτηρία. Διότι για την σωτηρία χρειάζονται και πολλά άλλα.
Φανταστείτε για μια στιγμή ένα γιατρό να δίνη μια συνταγή με πολλά φάρμακα και ο φαρμακοποιός να διαλέγει απ' αυτά δυο ή τρία μόνο και να τα παραδίδει στον ασθενή λέγοντας: «Να, πάρε τα φάρμακα, που σου έγραψε ο γιατρός». Ο φαρμακοποιός αυτός δεν είναι ψεύτης και απατεώνας;
Το ίδιο όμως συμβαίνει και στην περίπτωση σας. Ο Κύριος μας, που ήλθε για να μας θεραπεύσει από τα πάθη, έγραψε στα Ευαγγέλια Του μια πλήρη θεραπευτική αγωγή για την σωτηρία των ψυχών μας, που διατυπώνεται σε διάφορα χωρία. Ο νέος διδάσκαλός σας λοιπόν, άρπαξε δυο ή τρία απ' αυτά και άρχισε να φωνάζει: «Ιδού για σας το σωτήριο φάρμακο! Πάρτε το και θα σωθείτε!». Κατά συνέπεια είναι ψεύτης και απατεώνας, όπως ακριβώς και ο φαρμακοποιός, που αναφέραμε.
Και σεις ακούγοντάς τον αποστομωθήκατε και του δώσατε θάρρος να διακηρύττει ανεμπόδιστα: «Πιστέψτε στον Σωτήρα Χριστό και θα σωθείτε».

Ε'. Πραγματικά έτσι είναι!

·         «Ουδέ γαρ όνομα εστίν έτερον υπό τον ουρανόν το δεδομένο εν ανθρώποις εν ω δει σωθήναι ημάς» (Πράξ. 4, 12).

·         «Μέγα εστί το της ευσέβειας μυστήριον Θεός εφανερώθη εν σαρκί» (Α' Τιμοθ. 3, 16).

·         Ο Χριστός «έκλινεν ουρανούς» και κατήλθε, για να οδηγήσει τους ανθρώπους στους ουρανούς.

Να χαίρεστε και να ευγνωμονείτε τον Κύριο γι' αυτό. Να ευχαριστείτε τον Σωτήρα που ανέβηκε στους ουρανούς και τοποθέτησε και την ανθρώπινη φύση στα δεξιά του Πατρός.

Οπωσδήποτε λοιπόν πρέπει να πιστεύουμε στον Χριστό για να σωθούμε. Αλλά δεν αρκεί αυτό το στοιχείο μόνο για το έργο της σωτηρίας. Από τον ίδιο τον Χριστό προστέθηκαν κι άλλα στοιχεία, τα οποία ομοίως είναι απαραίτητα για το έργο αυτό. Περί αυτών θα μιλήσουμε αργότερα. Εδώ θα σας επισημάνω ότι και αυτή την πίστη μας στον Χριστό, πρέπει με τέτοιο τρόπο να τη δεχόμαστε, ώστε να είναι συνυφασμένη με την πίστη μας στην Αγ. Τριάδα. Διότι ακούγοντας κανείς διαρκώς «σωτηρία εν Χριστώ» είναι δυνατόν τόσο πολύ αποκλειστικά να τυπωθεί αυτή η αλήθεια μέσα του, που ν' ατονήσει η σημασία της Αγ. Τριάδος στο έργο της σωτηρίας και έτσι να καλυφθεί η Αγ. Τριάς από το πρόσωπο του Σωτήρος Χριστού. Αυτό όμως σημαίνει παρέκκλιση από την καθιερωμένη πορεία της σωτηρίας. Και δεν είναι τίμιο να εγκολπώνεται κανείς την χριστιανική πίστη και μετά να την διαστρέφει.
Να τι θέλω να υπογραμμίσω με όλα αυτά: Όπως η ενσάρκωσης και η σταυρική θυσία του Υιού δεν έλαβε χώρα χωρίς τον Πατέρα και το Αγ. Πνεύμα, έτσι και η σωτηρία του καθενός μας δεν επιτυγχάνεται χωρίς την συνεργασία του Πατρός, του Υιού και του Αγ. Πνεύματος, ολοκλήρου δηλαδή της Αγ. Τριάδος.
Η «ένσαρκος οικονομία» και η σωτηρία κάθε ψυχής οικοδομήθηκαν από τον εν Τριάδι Ένα Θεό, τον Πατέρα, τον Υιό και το Αγ. Πνεύμα. Αυτό πρέπει να το βάλει κανείς βαθιά στον νου και την καρδιά του. Όλοι οι άγιοι είχαν συνειδητοποιήσει αυτή την αλήθεια για την σωτηρία μας.
Προσέξτε πως επιτελείται το βάπτισμα του Σωτήρος Χριστού! Έχουμε φανερή συμμετοχή ολοκλήρου της Αγ. Τριάδος. Η φωνή του Πατρός, η βάπτισις του Υιού, η «εν είδη περιστεράς» εμφάνισης του Αγ. Πνεύματος. Γι' αυτό εξ άλλου και η εορτή του γεγονότος αυτού ονομάζεται Επιφάνεια ή Θεοφάνια. Βαπτίζεται ο «ενανθρωπήσας» Υιός του Θεού, αλλά επαναπαύεται «έπ' αυτού και εντός αυτού» με την ευδοκία Του ο Θεός Πατήρ και συμμετέχει το Αγ. Πνεύμα.
Αυτό φανερώνει ότι η σωτηρία μας συντελείται από τον Κύριο μας Ιησού Χριστό με την ευδοκία του Πατρός και την ενέργεια του Αγ. Πνεύματος.
Ο Υιός τίποτε δεν έκανε χωρισμένος από τον Πατέρα και το Αγ. Πνεύμα. Ενώ έγινε και τέλειος άνθρωπος ουδέποτε απομακρύνθηκε από τους κόλπους του Πατρός.
Είδατε πως η σωτηρία του ανθρωπίνου γένους οικοδομήθηκε με την συνεργασία της Αγ. Τριάδος; Προσέξτε τώρα πως και η σωτηρία κάθε ψυχής οικοδομείται με την ίδια συνεργασία:
Η ζωή μας βρίσκεται σε μια ζωντανή σχέση και κοινωνία με τον Θεό. Με την πτώση των πρωτοπλάστων χάσαμε αυτή την κοινωνία. Γι' αυτό σαρκώθηκε ο μονογενής Υιός του Θεού και ένωσε την μέχρι τότε αποχωρισμένη και πεσμένη ανθρώπινη φύση με τον Θεό. Οι πιστοί ενώνονται με τον Υιό και μέσω του Υιού με τον Πατέρα. Ο ίδιος ο Κύριος φανέρωσε αυτό λέγοντας στους αποστόλους: «Εγώ εν τω Πατρί μου και υμείς εν εμοί καγώ εν υμίν» (Ιωάν. 14,20).
Ότι αναφέρεται εδώ στους αποστόλους, αναφέρεται και προς όλους τους πιστούς. Είναι η χρυσή αλυσίδα της επανασυνδέσεώς μας με τον Θεό. Αυτό υπογράμμισε ο Κύριος και σε άλλο μέρος: «Εγώ ειμί η οδός και ηαλήθεια και η ζωή• ουδείς έρχεται προς τον Πατέρα ει μη δι' εμού» (Ιωάν. 14,6).
Έτσι οι πιστοί έρχονται προς τον Πατέρα δια του Υιού. Πως όμως έρχονται προς τον Υιό; Έρχονται δια του Πατρός, όπως ο ίδιος ο Κύριος αποκαλύπτει: «Ουδείς δύναται ελθείν προς με, εάν μη ο Πατήρ ο πέμψας με έλκυση αυτόν» (Ιωάν. 6,44).
Εάν χωρίς αυτή την έλξη προς τον Υιό δεν είναι δυνατόν ν' αρχίσει το έργο της σωτηρίας, κι αν η έλξης αυτή επιτελείται υπό του Πατρός, τότε είναι ολοφάνερο ότι η πρώτη αρχή της σωτηρίας κάθε ψυχής είναι ο Θεός Πατήρ.
Να ενθυμίστε την αγιογραφική αυτή αλήθεια και να την ομολογείτε. Ελκυστήκατε προς τον Κύριο, που παντοτινά βρίσκεται στα δεξιά του Πατρός, απ' αυτόν τον ίδιο τον Πατέρα.
Αλλά και ο Πατήρ πως ελκύει προς τον Υιό;
Ελκύει δια του Αγ. Πνεύματος.
Το Άγιο Πνεύμα επιτελεί όλα τα απαραίτητα για την σωτηρία στον νου και στην καρδιά των σωζόμενων. Ο Κύριος που έπαθε, πέθανε πάνω στο Σταυρό, αναστήθηκε, αναλήφθηκε στους ουρανούς και κάθισε στα δεξιά του Πατρός, έστειλε από τον Πατέρα το Αγ. Πνεύμα, το οποίο διαμένει στην αληθινή Εκκλησία και επιτελεί την σωτηρία κάθε μέλους της.
Το Αγ. Πνεύμα κατήλθε στους αποστόλους. Τους οδηγούσε στα πέρατα της οικουμένης, τους χαρίτωνε με λόγο ζωογονικό, τους ενδυνάμωνε στην πίστη. Εξαγίαζε και ενίσχυε σε κάθε έργο αγαθό τους χριστιανούς. Θεμελίωσε την Εκκλησία και οικοδομεί την σωτηρία όλων των τέκνων της. Χωρίς το Αγ. Πνεύμα κανείς δεν σώζεται. Ούτε είναι δυνατόν να σωθεί. Γι' αυτό είπε ο Κύριος: «Συμφέρει υμίν ίνα εγώ απέλθω, εάν γαρ μη απέλθω, ο παράκλητος ουκ ελεύσεται προς υμάς» (Ίωάν. 16, 7). Είναι σαν να έλεγε: «Εάν δεν έλθει ο Παράκλητος, το Πνεύμα το Άγιο, ματαία η ενσάρκωσής Μου, μάταιος ο θάνατος, ματαία και η ανάστασης. Θα μείνετε μακριά από την σωτηρία, διότι χωρίς το Αγ. Πνεύμα δεν μπορείτε να μεταμορφωθείτε, να λάβετε τα χαρακτηριστικά του σεσωσμένου».
Πιστεύοντας λοιπόν ότι είσθε σεσωσμένος, να ενθυμίστε ότι αυτό το οφείλετε και στο Πνεύμα το Άγιο, που μέσω των θείων μυστηρίων της Ορθοδόξου Εκκλησίας, σας προσφέρεται και που αδιάλειπτα σας χειραγωγεί και σας ενισχύει στον δρόμο της σωτηρίας.
Βλέπετε λοιπόν πως σωζόμαστε; Σωζόμαστε εν Χριστώ Ιησού με την ευδοκία του Πατρός και την χάρη του Αγ. Πνεύματος. Αυτό να ομολογείτε και να το συγκρατείτε πάντοτε στον νου και στην καρδιά. Όποιος επιμένει λέγοντας μόνο: «Πίστευε στον Κύριο, πίστευε στον Κύριο», και δεν επεκτείνεται στην διδασκαλία της συμμετοχής στο έργο της σωτηρίας του Πατρός και του Αγ. Πνεύματος, αυτός φαίνεται ότι δεν κατέχει όλη την αλήθεια. Συγχύζει την χριστιανική συνείδηση και αμαυρώνει το φως του Χριστού.
Κατανόησαν βαθιά αυτό οι άγιοι απόστολοι και με τον εξής τρόπο εκφράζουν στους πιστούς την ευχή για την σωτηρία:

·         «Κατά πρόγνωσιν Θεού Πατρός, εν αγιασμό Πνεύματος, εις υπακοή και ραντισμό αίματος Ιησού Χριστού χάρις υμίν» (Α' Πέτρ. 1, 2),

·         «Η χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος μετά πάντων υμών» (Β' Κοριν. 13,13).

Τα τελευταία αυτά λόγια του αποστόλου Παύλου επαναλαμβάνονται στην θ. Λειτουργία μετά την απαγγελία του «Πιστεύω» και πριν από την τέλεση του μυστηρίου της θ. Ευχαριστίας.
Επίσης και όλοι οι άγιοι Πατέρες μας διδάσκοντας για την σωτηρία, την ανέφεραν όχι σαν έργο του Χριστού μόνον, αλλά ολοκλήρου της Αγ. Τριάδος. Την ανέφεραν σαν έργο του Πατρός, του Υιού και του Αγ. Πνεύματος, σαν ν' αποτελούν και τα τρία πρόσωπα της θεότητας την μια πηγή της σωτηρίας.
Με τον ίδιο τρόπο να κατανοητέ και σεις την υπόθεση της σωτηρίας σας και μ' αυτό το κριτήριο να ελέγχετε την αλήθεια της ομολογίας τόσο του σημερινού, όσο και κάθε άλλου νέου διδασκάλου.

ΣΤ .' Θα σας υποδείξω τώρα τι είναι περισσότερο σπουδαίο για την σωτηρία του καθενός.

Μπορεί κανείς σύντομα να εκφραστή ως εξής:
«Να πιστεύετε και να δέχεσθε την Θ. χάρη, που μας οδηγεί στην χριστιανική ζωή δια μέσου των μυστηρίων. Να ζείτε σύμφωνα με τις εντολές του Θεού κάτω από την καθοδήγηση των θεοπέμπτων ποιμένων. Να βρίσκεσθε σε μια ζωντανή σχέση με την Εκκλησία».
Για να κατανοήσετε καλύτερα πόσο απαραίτητα είναι όλα αυτά, συγκρίνετε την πορεία της σωτηρίας με την συνηθισμένη οδοιπορία. Για να βαδίσει ένας οδοιπόρος εύκολα και ακίνδυνα πρέπει να υπάρχει φως, να είναι καθορισμένος ο δρόμος, να είναι ο ίδιος υγιής και δυνατός. Ακόμη στην περίπτωση μιας δυσκολίας, όπως π.χ. μπροστά σε μια διακλάδωση ή ένα σταυροδρόμι, να υπάρχει κάποιος να τον βοηθήσει δείχνοντάς του την σωστή κατεύθυνση.
Κατά παρόμοιο τρόπο και για την πορεία στην οδό της σωτηρίας, είναι απαραίτητο να υπάρχει φως, δηλαδή η ορθή πίστης, είναι απαραίτητο να είναι καθορισμένος ο δρόμος, δηλαδή οι θείες εντολές, είναι απαραίτητες η ψυχική υγεία και η ισχύς, δηλαδή οι δυνάμεις της Θ. Χάριτος δια μέσου των μυστηρίων, είναι απαραίτητοι οι γνώστες του δρόμου και οι χειραγωγοί, δηλαδή οι ποιμένες της Εκκλησίας.
Όλα αυτά συντελούνται στους κόλπους της αγίας μας Εκκλησίας. Μ' αυτή είναι ενωμένος καθένας που κατεργάζεται σωστά το έργο της σωτηρίας. Όλοι οι σεσωσμένοι αυτόν τον δρόμο ακολούθησαν και όλοι οι σωζόμενοι αυτόν τον δρόμο βαδίζουν. Άλλος δρόμος σωτηρίας δεν υπάρχει.
Δεν νομίζω ότι έπρεπε να σας αναφέρω όλα αυτά. Ωστόσο θα προσθέσω και κάτι ακόμα.
Είναι περιττό να συζητείται ότι η πίστης είναι απαραίτητη για την σωτηρία. Ο άπιστος δεν θέλει ούτε καν να σκέπτεται την σωτηρία. Ο απόστολος Παύλος γράφει: «Χωρίς δε πίστεως αδύνατον ευαρεστείσαι (Θεώ)• πιστεύσαι γαρ δει τον προσερχόμενων τω Θεώ ότι εστί και τοις εκζητούσιν αυτόν μισθαποδότης γίνεται» (Εβρ. 11,6).
Οφείλουμε να πιστεύουμε σε όλα όσα ευδόκησε να μας αποκαλύψει ο Θεός χωρίς προσθήκες ή αφαιρέσεις, έτσι όπως φυλάγονται στην αγία Ορθοδοξία. Συγκεκριμένα:
Ο Θεός είναι ένας κατά την ουσία, αλλά με τρία χωριστά πρόσωπα.
Ο Πατήρ δια του Υιού έπλασε τον κόσμο και προνοεί γι' αυτόν.
Έπλασε κατ' εικόνα Του τον άνθρωπο για να ζει μέσα στον παράδεισο. Με την παρακοή των πρωτοπλάστων χάσαμε την παραδείσια ζωή και μας ήταν αδύνατον να σωθούμε.
Ο Υιός του Θεού μας λυπήθηκε, ανέλαβε το έργο της εξαγοράς και της αποκαταστάσεως, ήλθε στην γη, έλαβε σάρκα, έπαθε, πέθανε πάνω στον Σταυρό, αναστήθηκε, αναλήφθηκε στους ουρανούς και κάθισε ως Θεάνθρωπος στα δεξιά του Πατρός, ο οποίος με τον τρόπο αυτό έδειξε ότι αποδέχεται την θυσία του Υιού και την μεσιτική Του δύναμη για την σωτηρία των πιστών.
Ο ίδιος ο Υιός έστειλε το εκπορευόμενο από τον Πατέρα Αγ. Πνεύμα, το οποίο κατήλθε στους αποστόλους, τους γέμισε με θεία σοφία και δύναμη. Εκείνοι, πλήρεις Πνεύματος Αγίου, φύτεψαν την χριστιανική πίστη και συγκρότησαν από το σύνολο των πιστών την Εκκλησία, που έχει κεφαλή τον Χριστό. Οι ίδιοι, κατά την εντολή του Θεού, τελούσαν τα μυστήρια, που προσφέρουν την Θ. χάρη στους πιστούς και άφησαν τους επισκόπους και τους ιερείς διαδόχους τους στο αποστολικό έργο και διαχειριστές, οικονόμους των ουρανίων πνευματικών θησαυρών, που το Αγ. Πνεύμα εμπιστεύθηκε στην Εκκλησία.
Συνέχισαν το έργο της σωτηρίας δια μέσου των αιώνων οι διάδοχοι των αποστόλων με την ιδιαίτερη χάρη της χειροτονίας και έτσι το έργο αυτό εξακολουθεί αδιάσπαστα να συνεχίζεται και στις ημέρες μας. Οι πιστοί που δέχονται την Θ. χάρη με τα μυστήρια, σώζονται μέσα στους κόλπους της Εκκλησίας όχι μεμονωμένοι, αλλά ενωμένοι όλοι μαζί στην πραγματική βιωματική πίστη και κάτω από την χειραγώγηση των ποιμένων. Η σωτηρία κάθε ψυχής τελείται μυστικά και ο κάθε πιστός προσδοκά μια άλλη φωτεινή ζωή, χάριν της οποίας υπομένει εκούσιες και ακούσιες στερήσεις. Πιστεύει ακόμη ότι οι κεκοιμημένοι δεν παύουν να παραμένουν στο σώμα της Εκκλησίας και να επικοινωνούν μαζί μας όχι βέβαια με ορατό τρόπο, αλλά αόρατα.
Σε όλα αυτά πρέπει να πιστεύετε ολόψυχα. Κι εμείς ομολογούμε αυτή την πίστη μελετώντας συχνά το σύμβολο της πίστεως. Αυτές είναι οι αλήθειες της πίστεως μας και δεν είναι δυνατόν να είναι άλλες.

Ζ.' Μόνη της η πίστης δεν είναι επαρκής για την σωτηρία.

Πρέπει να συνοδεύεται και από τα καλά έργα και μια ζωή αγία, σύμφωνα με τις εντολές του Κυρίου. «Ου πας ο λέγων μοι, Κύριε, Κύριε, εισελεύσεται εις την βασιλείαν των ουρανών, αλλ' ο ποιών το θέλημα του Πατρός μου του εν ουρανοίς» (Ματθ. 7, 21). Το θέλημα δε του ουρανίου Πατρός διατυπώνεται στις εντολές Του.
Διαβάζετε συχνά το Ευαγγέλιο και θα διδαχθείτε τους ορούς της σωτηρίας, θα λάβετε μαθήματα για την αγία και θεοφιλή ζωή, πως δηλαδή να εκτελείτε με ειλικρίνεια και με ακρίβεια πάντοτε τις εντολές του Κυρίου και έτσι να σωθείτε.
Θα ευαρεστείτε τον Θεό: «Ο έχων τας εντολάς μου και τηρών αυτάς, εκείνος εστίν ο αγαπών με• ο δε αγαπών με αγαπηθήσεται υπό του Πατρός μου, και εγώ αγαπήσω αυτόν... Εάν τις αγαπά με, τον λόγον μου τηρήσει, και ο Πατήρ μου αγαπήσει αυτόν, και προς αυτόν ελευσόμεθα και μονήν παρ' αυτώ ποιήσομεν» (Ιωάν. 14,21-23).

Επίσης και οι αποστολικές επιστολές γράφουν πολλά για την αναγκαιότητα της πίστεως, περισσότερα όμως για την αναγκαιότητα της αγίας ζωής προκειμένου να σωθούμε. Ο απόστολος Παύλος τα συνόψισε και τα συνδύασε ως εξής: «πίστης δι' αγάπης ενεργούμενη» (Γαλάτ. 5, 6). Με την «αγάπη» εννοεί την εκπλήρωση όλων των εντολών και την αποξένωση απ' όλα τα πάθη.
Σ' όλες του τις επιστολές στρέφει την φροντίδα των χριστιανών προς την αγία και θεοφιλή ζωή:

·         «Όσα εστίν αληθή, όσα σεμνά, όσα δίκαια, όσα αγνά, όσα προσφιλή, όσα εύφημα, ει τις αρετή και ει τις έπαινος, ταύτα λογίζεσθε... και ο Θεός της ειρήνης εσταί μεθ' υμών» (Φιλιπ. 4, 8-9).

·         «Επεφάνη γαρ η χάρις του Θεού η σωτήριος πάσιν ανθρώποις, παιδεύουσα ημάς, ίνα αρνησάμενοι την ασέβεια και τας κοσμικάς επιθυμίας σωφρόνως και δικαίως και ευσεβώς ζήσωμεν εν τω νυν αιώνι, προσδεχόμενοι την μακάρια ελπίδα και επιφάνεια της δόξης του μεγάλου Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού» (Τίτον 2, 11-12).

Επίσης και ο Ιάκωβος ο Αδελφόθεος γράφει:

·         «τι το όφελος, αδελφοί μου, εάν πίστιν λέγει τις έχειν, έργα δε μη έχη;» (Ιακώβ. 2,14).

·         «Οράτε τοίνυν ότι εξ έργων δικαιούται άνθρωπος και ουκ εκ πίστεως μόνον» (Ιακώβ. 2, 24).

Βλέπετε πόσον απαραίτητη είναι για την σωτηρία η εκπλήρωσης των εντολών; Γι' αυτό κι εγώ επεκτάθηκα στο σημείο αυτό. Εκείνοι που παρέσυραν στην πλάνη τον νέο σας διδάσκαλο δεν σκέπτονται σωστά. Αποδίδουν όλο το έργο της σωτηρίας στην πίστη. Τα έργα σχεδόν τα απορρίπτουν. Καθόλου απίθανο και αυτός να σκέπτεται παρόμοια.
Σύμφωνα όμως με τον λόγο του Θεού έχουν ίση σημασία και η πίστης και τα έργα. Σε κανένα από τα δύο δεν δίνεται προβάδισμα. Η πίστης χωρίς έργα και τα έργα χωρίς πίστη καθόλου δεν ωφελούν. Μόνον ενωμένα οικοδομούν την σωτηρία μας. Με την άρρηκτη ενότητα τους αποκτούν πραγματική αξία, δύναμη και σημασία.

Η. Είναι απαραίτητη η Θ. Χάρις για να είναι η πίστης σωστή και τα έργα άγια.

Χωρίς την Θ. χάρη όχι μόνο δεν μπορούμε να πιστεύουμε, αλλά ούτε και να σκεπτόμαστε το καλό. Αλλά κι αν θα μπορούσαμε να σκεφθούμε το καλό, δεν θα μπορούσαμε να το πράξουμε, όπως αναφέρει ο απόστολος Παύλος: «Το γαρ θέλειν παράκειταί μοι, το δε κατεργάζεστε το καλόν ουχ ευρίσκω» (Ρωμ. 7,18). Εάν ο Κύριος μόνο μας δίδασκε τι πρέπει να πιστεύουμε και πως πρέπει να ζούμε, και μας άφηνε μόνο μ' αύτη την γνώση, θα μοιάζαμε μ' εκείνον που φωτίζεται με το φως του ηλίου, βλέπει τον δρόμο που πρέπει να διασχίσει, αλλά δεν έχει την δύναμη να βαδίσει, διότι είναι παράλυτος και ασθενής. Στην περίπτωση αυτή θα ήταν καλύτερα τίποτε να μη γνώριζε και τίποτε να μην έβλεπε.
Ο φιλάνθρωπος Κύριος δεν μας άφησε μόνο στην γνώση του δρόμου της σωτηρίας, αλλά ευδόκησε να ενεργήσει και την κάθοδο του Αγ. Πνεύματος, για να μας βοηθήσει να επιτύχουμε την σωτηρία.
Το Αγ. Πνεύμα κατήλθε στους αποστόλους και κατόπιν δια μέσου αυτών σε όλους τους πιστούς. Αυτό διήγειρε την πίστη σ' όσους ήθελαν να πιστέψουν. Αυτό ενίσχυε στην εκπλήρωση των εντολών όσους με την βοήθεια της πίστεως έφθαναν στην απόφαση να ζήσουν άγια. Ότι συνέβαινε με τους αποστόλους, το ίδιο συνέβαινε και μετέπειτα, το ίδιο συμβαίνει και σήμερα δια μέσου των διαδόχων τους, σύμφωνα με την τάξη που το Αγ. Πνεύμα θέσπισε. Έτσι η Θ. Χάρις παραμένει διαρκώς μέσα στην αγία μας Εκκλησία, μέσα στο πλήθος των πιστών.

Όλους τους φωτίζει,

όλους τους ενισχύει,

όλους τους αγιάζει.

Με την Θ. χάρη σώθηκαν και σώζονται οι πιστοί: «Χάριτι έστε σεσωσμένοι» (Εφεσ. 2, 8), γράφει ο απόστολος Παύλος. Η Θ. Χάρις εγκαταβιώνει στους πιστούς: «Ουκ οίδατε ότι ναός Θεού έστε και το Πνεύμα του Θεού οικεί εν υμίν;» (Α' Κοριν. 3, 16), συνεχίζει με αναμφισβήτητη βεβαιότητα γι' αυτή την ενοίκησι του Αγ. Πνεύματος. Ο ίδιος ομολογούσε για τον εαυτό του: «Χάριτι δε Θεού ειμί ο ειμί» (Α' Κοριν. 15, 10). Και ο απόστολος Πέτρος μαρτυρεί για τον εαυτό του και για όλους: «Πάντα ημίν της θείας δυνάμεως αυτού τα προς ζωήν και ευσέβεια δεδωρημένης» (Β' Πέτρου 1, 3).
Γι' αυτό πολύ συχνά στις αποστολικές επιστολές, ιδιαίτερα στην αρχή και στο τέλος, διατυπώνεται η ευχή να παραμένει και ν' αυξάνει σε κάθε πιστό η Θ. Χάρις. Ως προς το ότι είναι απαραίτητη για το έργο της σωτηρίας μας, δεν υπάρχει αμφιβολία. Αλλά ως προς τον τρόπο που λαμβάνεται και ενεργεί υπάρχουν διαφωνίες.
Επίτηδες σας θίγω αυτό το θέμα, γιατί έχω την υποψία ότι ο πλανεμένος διδάσκαλός σας, ανήκει στην κατηγορία εκείνων που δεν κατανοούν σωστά το έργο της. Υπάρχουν επίσης κακόδοξοι, που διακηρύττουν ότι αρκεί να πιστέψει κανείς και αυτόματα η Θ. Χάρις θα εγκατασταθεί μέσα του.
Μάθετε λοιπόν και πιστέψτε βαθιά ότι η Θ. Χάρις δεν παρέχεται και δεν λαμβάνεται διαφορετικά, παρά με τα άγια μυστήρια που τελούνται από τους αποστόλους ή τους διαδόχους τους, όπως θέσπισε στην Εκκλησία ο ίδιος ο Κύριος. Και για να βεβαιωθείτε περισσότερο σ' αυτό, θα σας αναφέρω μερικά παραδείγματα από την Αγ. Γραφή: 

1) Ο ίδιος ο Κύριος μας συζητώντας με τον Νικόδημο είπε: «Δει υμάς γεννηθήναι άνωθεν» (Ιωάν. 3, 7), εννοώντας την δια της Θ. Χάριτος πνευματική αναγέννηση. Και με τι μέσον θα ερχόταν και θα ενεργούσε; Μήπως είπε: «Πίστεψε, άνοιξε το στόμα και η Θ. Χάρις θα εισχώρηση μέσα σου και θα σε αναγεννήσει»; Ασφαλώς όχι. Δεν είπε κάτι τέτοιο. τι είπε; «Εάν μη τις γεννηθεί εξ ύδατος και Πνεύματος, ου δύναται εισελθείν εις την βασιλείαν του Θεού» (Ιωάν. 3, 5-7). Αύτη η γέννησης «δι' ύδατος και Πνεύματος» τι άλλο είναι παρά το άγ. βάπτισμα, το πρώτο χριστιανικό μυστήριο;
Η αναγέννησης κάνει την φύση μας ικανή να δέχεται και να συγκρατεί την Θ. Χάρι. Η προσφορά της όμως γίνεται με τα μυστήρια και πιο συγκεκριμένα με την «επίθεσιν των χειρών», δηλαδή την τοποθέτηση των χειρών των αποστόλων ή των διαδόχων τους πάνω στους πιστούς.

2) Ένα περιστατικό που συνέβη στην Έφεσο κατά την περίοδο μιας περιοδείας του αποστόλου Παύλου θ' αποδείξει αυτή την αλήθεια. Φθάνοντας στην Έφεσο ο απόστολος, συνάντησε δώδεκα πιστούς και τους ρώτησε:
-Όταν πιστέψατε, λάβατε το Πνεύμα το Άγιο;
Κι εκείνοι απάντησαν:
-Δεν ακούσαμε τίποτε για το Πνεύμα το Άγιο.
-Πως τότε βαπτισθήκατε; ρώτησε ο απόστολος.
-Στο βάπτισμα του Ιωάννου, απάντησαν.
Τότε ο απόστολος τους εξήγησε ότι το βάπτισμα του Ιωάννου του Προδρόμου ήταν μόνο προετοιμασία για την πίστη στον Χριστό. Και αφού τους ολοκλήρωσε την ευαγγελική διδασκαλία, τους βάπτισε με το χριστιανικό βάπτισμα. Μετά την βάπτιση, τοποθέτησε πάνω τους τα χέρια του και έλαβαν το Αγ. Πνεύμα.
Βλέπετε ότι άλλο είναι το βάπτισμα και άλλο η «επίθεσης των χειρών».
Με την «επίθεση των χειρών» μόνο, δίνεται η Θ. Χάρις. Αυτή την αισθητή ενέργεια την αντικατέστησαν αργότερα οι απόστολοι με το χρίσμα και έτσι καθιερώθηκε το χρίσμα σαν μυστήριο της Εκκλησίας μας.

Τα δύο αυτά περιστατικά, του αγίου Νικόδημου και των πιστών της Εφέσου, είναι αρκετά για να βεβαιωθείτε οι η Θ. Χάρις μεταδίδεται με αισθητή οδό, δια μέσου των αγίων μυστηρίων και όχι με την νοερή μόνον οδό της θεωρητικής απλώς πίστεως.
Έτσι θέσπισε ο ίδιος ο Χριστός, θ' απαριθμήσω εδώ και τα άλλα μυστήρια:

·         Η συγχώρησης των αμαρτιών, στις οποίες πέφτει κανείς μετά το βάπτισμα, δεν επιτελείται με μια απλή νοερή εξομολόγηση στον Θεό, αλλά με εξομολόγηση που γίνεται ενώπιον πνευματικού πατρός, με βαθιά συντριβή και απόφαση να μην επαναληφθούν οι ίδιες αμαρτίες.

·         Το μυστήριο της Θ Κοινωνίας δημιουργεί μια ζωντανή ενότητα του πιστού με τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό.

·         Η δύναμης της Θ. Χάριτος για την συνέχιση του εξαγιαστικού έργου της Εκκλησίας παρέχεται με το μυστήριο της χειροτονίας.

·         Δύο πρόσωπα ενώνονται σε ένα και δημιουργούν ευλογημένη χριστιανική οικογένεια με το μυστήριο του γάμου.

·         Οι ασθενείς θεραπεύονται με το μυστήριο του ευχελαίου.

Τα μυστήρια είναι ρυάκια της Θ. Χάριτος που αρδεύουν ζωογόνα τους πιστούς. Δεν υπάρχει άλλη οδός, άλλο μέσο για να λάβει κανείς την Θ. χάρη.
Και όποιος διακηρύττει άλλο δρόμο, είναι κακόδοξος και πλανεμένος.

Θ . Τα τρία σημεία που μέχρι τώρα εκθέσαμε σαν αναγκαία για το έργο της σωτηρίας, δηλαδή ή πίστης, ή ζωή ή σύμφωνη με τις θείες εντολές και ή Θ. Χάρις που προσφέρεται με τα άγια μυστήρια, απαιτούν και ένα τέταρτο: Το ιερατείο, που θέσπισε ο Κύριος.

Πρέπει να πιστέψουν οι άνθρωποι. «Πως δε πιστεύσουσιν ου ουκ ήκουσαν; πως δε ακούσουσι χωρίς κηρύσσοντος; πως δε κηρύξουσιν εάν μη αποσταλώσι;» (Ρωμ. 10, 14 -15). Είναι απαραίτητο να λάβουμε με τα μυστήρια την Θ. χάρη. Αλλά πως θα γίνει αυτό χωρίς τους «υπηρέτας Χριστού και οικονόμους μυστηρίων Θεού»; (Α' Κοριν. 4, 1). Είναι αναγκαίο να ζούμε σύμφωνα με τις θείες εντολές, αλλά αυτό είναι αδύνατον να γίνει χωρίς την χειραγώγηση από τα κατάλληλα όργανα του Θεού που θα μας συμβουλεύουν, θα μας εφιστούν την προσοχή, θα μας διορθώνουν τα λάθη, θ' ανορθώνουν όσους πέφτουν, θα επαναφέρουν στον ίσιο δρόμο όσους λοξοδρομούν...
Για την οικοδομή της σωτηρίας, είναι λοιπόν απαραίτητα τα πρόσωπα, που θα ενεργούν σύμφωνα με το θείο θέλημα, που θα διδάσκουν την πίστη, θ' αγιάζουν με την Θ. χάρη δια μέσου των μυστηρίων και θα χειραγωγούν στον δρόμο της σωτηρίας. Είναι απαραίτητοι οι ποιμένες, οι χαρισματούχοι και θεόκλητοι.
Αυτούς ακριβώς αποστέλλει ο Κύριος. Και ιδού η αποστολική διαβεβαίωσης:

«Έδωκε τους μεν αποστόλους, τους δε προφήτες, τους δε ευαγγελιστές, τους δε ποιμένας και διδασκάλους, προς καταρτισμό των αγίων εις έργον διακονίας, εις οικοδομή του σώματος του Χριστού» (Εφεσ. 4, 11-13).

Αλλά και η ίδια η πράξης αυτό αποδεικνύει. Ο Κύριος εξαπέστειλε τους αποστόλους λέγοντας τους:

«Πορευθέντες ουν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντας αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγ. Πνεύματος, διδάσκοντες αυτούς τηρείν πάντα όσα ενετειλάμην υμίν» (Ματθ. 28, 19-20).

Και οι απόστολοι υπάκουσαν σ' αυτό. Αλλά επειδή δεν ήσαν αιώνιοι, το δε έργο τους έπρεπε να συνεχιστεί σε όλους τους αιώνες, άφηναν παντού κατ' εντολή του Θεού διαδόχους τους ποιμένες και διδασκάλους, που θα ιερουργούσαν τα άγια μυστήρια και θα υπηρετούσαν στο έργο της σωτηρίας.
Έτσι διαβάζουμε στις Πράξεις των αποστόλων: Οι απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας κήρυξαν την πίστη στα Λύστρα, στην Δέρβη, στο Ικόνιο, στην Αντιόχεια, στην Πισιδία. Ήλθε πλέον καιρός να επιστρέψουν εκεί, από όπου ξεκίνησαν, στην Αντιόχεια της Συρίας. Τι λοιπόν; Εγκατέλειψαν τους νεοφώτιστους στην τύχη, να ζουν μόνο με την πίστη; Όχι. Ξαναπέρασαν απ' όλες τις πόλεις και θέσπισαν πως να ζουν χριστιανικά. Και για την παρακολούθηση και την εκπλήρωση των θρησκευτικών υποχρεώσεων των πιστών, χειροτόνησαν και τοποθέτησαν πρεσβυτέρους (Πράξ. 14, 22-23).
Το ίδιο έκανε ο απόστολος Παύλος και στην Έφεσο και σε όλες τις πόλεις της Ασίας. Παντού χειροτόνησε και τοποθέτησε ποιμένες και διδασκάλους
Αργότερα δε κάλεσε όλους τους ποιμένες της Εφέσου στην Μίλητο, μην έχοντας χρόνο να τους επισκεφθεί ο ίδιος και τους αποχαιρέτησε συμβουλεύοντάς τους για την διαποίμανσι του ποιμνίου τους: «Προσέχετε ουν εαυτοίς και παντί τω ποιμνίω, εν ω υμάς το Πνεύμα το Άγιον έθετο επισκόπους, ποιμαίνειν την εκκλησίαν του Θεού, ην περιεποιήσατο δια του ιδίου αίματος» (Πράξ. 20,28).
Αλλά και αργότερα, επιστρέφοντας από την Ρώμη, μετά την απελευθέρωση από τα πρώτα δεσμά, έφθασε στην Κρήτη και διέδωσε την πίστη στον Χριστό. Επειδή όμως δεν είχε τον χρόνο να τοποθέτηση ο ίδιος ποιμένες, άφησε τον απόστολο Τίτο «ίνα τα λείποντα επιδιορθώσει και καταστήσει κατά πόλιν πρεσβυτέρους» (Τίτον 1, 5).
Ασφαλώς παντού το ίδιο έκανε. Και όπως χειροτονούσε ποιμένες ο ίδιος, έτσι χειροτονούσαν και οι άλλοι απόστολοι. Διότι δεν ενεργούσαν μόνοι τους, αλλά κατ' εντολή του Κυρίου. Καμιά χριστιανική κοινότητα δεν εγκαταλείφθηκε χωρίς χειροτονημένους ιερείς.
Το ίδιο ακριβώς γίνεται και σήμερα. Και οι πιστοί έχουν λάβει την εντολή: «Πείθεσθε τοις ηγουμένοις υμών και υπείκετε• αυτοί γαρ αγρυπνούσιν υπέρ των ψυχών υμών» (Εβρ. 13, 17).

Ενώ για τους ιερείς ισχύει ό,τι είπε ο Κύριος στους αποστόλους:

«Ο ακούων υμών εμού ακούει, και ο αθετών υμάς εμέ αθετεί• ο δε εμέ αθετών αθετεί τον αποστείλαντά με» (Λουκ. 10,16).

Ι. Σας ανέφερα τα τέσσαρα απαραίτητα για την σωτηρία μας στοιχεία. Αλλά υπάρχει ακόμη ένα: Ν' ανήκουμε στο σώμα της Εκκλησίας ζωντανά ενωμένοι με όλο το πλήθος των πιστών.

Ο Κύριος ονόμασε την Εκκλησία Του «άμπελον», κληματαριά. Αυτός είναι ο κορμός και οι πιστοί τα κλαδιά της. Η συνάθροισης όλων των πιστών αποτελεί ένα αδιαίρετο σύνολο, ζωντανά ενωμένο με τον Κύριο. Όπως ένα κλαδί που κόβεται, ξεραίνεται και παύει να ζει, έτσι και κάθε πιστός που με οποιοδήποτε τρόπο αποκόπτεται από την Εκκλησία και συνεπώς και από τον Κύριο, νεκρώνεται πνευματικά (Ιωάν. 15,1-6).
Ο απόστολος Παύλος, αναφέρει το ίδιο πιο καταληπτά ονομάζοντας την Εκκλησία, σώμα Χριστού. Ο Χριστός είναι η κεφαλή και οι πιστοί το υπόλοιπο σώμα. Και όπως στο σώμα κάθε μέλος ζει εφ' όσον είναι ενωμένο με τα υπόλοιπα μέλη, ενώ εάν αποκοπή, πεθαίνει και σαπίζει, έτσι και κάθε πιστός δεν ζει μόνος του, αλλά συμμετέχοντας στην κοινή ζωή όλων των μελών, όλων των πιστών της Εκκλησίας και εάν αποκοπή, νεκρώνεται πνευματικά και χάνεται (Α' Κοριν. 12, 12-27).
Γι' αυτό σε όλους τους αιώνες μέχρι σήμερα, πάντοτε οι πραγματικά πιστοί χριστιανοί ένοιωθαν ότι ζουν, όταν ήσαν ενωμένοι με τους άλλους πιστούς, ενωμένοι με την Εκκλησία, θεωρούμε την Εκκλησία σαν μητέρα μας. Και αληθεύει ο λόγος ότι για όποιον η Εκκλησία δεν είναι μητέρα, γι' αυτόν δεν είναι και ο Θεός πατέρας. Και εάν δεν είναι γι' αυτόν ο Θεός πατέρας, τότε ποιος είναι;
Ο Κύριος θεμελίωσε δια των αποστόλων την Εκκλησία και της εμπιστεύθηκε όλα τα σωστικά μέσα για φύλαξη και επέκταση πάνω στην γη.
Αυτή διαφυλάττει όλα τα μυστικά της πίστεως και όλη την αλήθεια. Μέσα της βρίσκεται η Θ. Χάρις, τα άγια μυστήρια, το ιερατείο που χειραγωγεί στον δρόμο της σωτηρίας. Σ' αυτήν επαναπαύεται η ευδοκία του Θεού, που ακούει την προσευχή τόσον την δική της, όσον και των τέκνων της.
Η συμμετοχή στην ζωή της Εκκλησίας και η εντός των κόλπων της κατεργασία της σωτηρίας, επιβάλλει στον κάθε πιστό τις εξής υποχρεώσεις:

1) Να πιστεύει, όπως πιστεύει ολόκληρη η Εκκλησία από την αρχή της μέχρι σήμερα. Να ελέγχει κάθε σκέψη, είτε δική του είτε ξένη, σύμφωνα με τα δικά της κριτήρια και σε καμιά περίπτωση να μην επιτρέπει στον εαυτό του την παραμικρή διαφωνία με την διδασκαλία της Εκκλησίας, αφού αυτή είναι «στύλος και εδραίωμα της αληθείας» (Α' Τιμοθ. 3, 15). Όποιος δεν τηρεί αυτά, είναι σαν «τον εθνικό και τον τελώνη», σύμφωνα με τα λόγια του Κυρίου (Ματθ. 18,17).

2) Σε τίποτε δεν πρέπει να ξεχωρίζει από τους άλλους στην τάξη της εκκλησιαστικής ζωής. Να νηστεύει, όταν όλοι νηστεύουν. Να προετοιμάζεται για την Θ. Κοινωνία του Σώματος και του Αίματος του Κυρίου, όπως είναι καθορισμένο μέσα στην Εκκλησία. Να συμμετέχει σε όλες τις λατρευτικές και εξαγιαστικές εκδηλώσεις της Εκκλησίας, σύμφωνα με την εντολή του αποστόλου Παύλου να μην εγκαταλείπει κανείς την «επισυναγωγή» (Εβρ. 10, 25).

3) Να έχει βαθιά πεποίθηση ότι τα μέλη της Εκκλησίας που βρίσκονται στον ουρανό, έχουν ζωντανή και άμεση επικοινωνία με τα μέλη που βρίσκονται στην γη. Οι προσευχές των μεν για τους δε, εισακούονται και εκπληρώνονται σύμφωνα με το θέλημα του Θεού. Εμείς εδώ στην γη είμαστε οικείοι με τους αγγέλους και με όλους τους αγίους κάθε εποχής, διότι έχουμε προσέλθει «πόλει Θεού ζώντος, Ιερουσαλήμ επουρανίω, και μυριάσιν αγγέλων, πανηγύρει και εκκλησία πρωτοτόκων εν ουρανοίς απογεγραμμένων» (Εβρ. 12,22-23).

Ας ανακεφαλαιώσουμε λοιπόν εδώ όλα τα απαραίτητα για την επίτευξη της σωτηρίας και ας τονίσουμε:

·         Θέλετε να σωθείτε;

·         Να πιστεύετε σε όλη την αλήθεια, όπως την αποκάλυψε ο Θεός.

·         Να δέχεσθε την ενίσχυση της Θ. Χάριτος που προσφέρεται με τα μυστήρια.

·         Να εφαρμόζετε πάντοτε στην ζωή σας τις εντολές του Θεού κάτω από την καθοδήγηση των θεοπροβλήτων ποιμένων της Εκκλησίας.

·         Και όλα αυτά μέσα στο πνεύμα της Εκκλησίας, μέσα στους νόμους της και στις διατάξεις της, ενωμένος ζωντανά και άρρηκτα μαζί της.

Έτσι θα σωθείτε.

Στην περιγραφή αυτή της οδού της σωτηρίας μπορούμε με πεποίθηση να προσθέσουμε την επόμενη νουθεσία του αγίου Ιωάννου του θεολόγου: «Πας ο παραβαίνων και μη μένων εν τη διδαχή του Χριστού Θεόν ουκ έχει• ο μένων εν τη διδαχή του Χριστού, ούτος και τον Πατέρα και τον Υιόν έχει• ει τις έρχεται προς υμάς και ταύτην την διδαχή ου φέρει, μη λαμβάνεται αυτόν εις οικίαν, και χαίρειν αυτώ μη λέγετε• ο γαρ λέγων αυτώ χαίρειν κοινωνεί τοις έργοις αυτού τοις πονηροίς» (Β' Ιωάν. 9-11).

ΙΑ . Έπειτα από όλα όσα είπαμε, μπορείτε και μόνος σας να κρίνετε πόση αλήθεια περιέχεται στα λόγια του νέου σας διδασκάλου.
Συνεχίζετε στο γράμμα σας: «Επέμενε πολύ να ομολογούμε με τα χείλη μας τον Ιησού Χριστό και διαβεβαίωνε ότι όποιος Τον ομολογεί με τα χείλη, αμέσως Τον υποδέχεται και γεμίζει με την Θ. χάρη. Σε κάποιον μάλιστα επέμενε πολύ να ομολογήσει τον Κύριο, αλλά εκείνος δεν δέχθηκε λέγοντας ότι αυτό είναι θέμα συνειδήσεως».

Πολύ καλά έκανε και δεν δέχθηκε! Πολύ σωστά έκρινε, διότι μια τέτοια ομολογία, όταν γίνεται επί μάταιο, είναι αντίθετη προς το θέλημα του Θεού. Φαίνεται ότι ήταν λεπτή η συνείδησης του χριστιανού αυτού και δεν του επέτρεψε να ομολογήσει στην περίπτωση εκείνη. Αυτό θα ήταν ένας κομπασμός και μια αγυρτεία.
Το να ομολογήσει κανείς τον Ιησού Χριστό είναι μεγάλο κατόρθωμα και ο Κύριος υποσχέθηκε ότι θα δοξάσει τον ομολογητή ενώπιον του ουρανίου Πατρός (Ματθ. 10, 32). Αλλά πότε εκτιμά ο Κύριος μια τέτοια ομολογία; Όταν γίνεται ενώπιον εχθρικού για την πίστη μας περιβάλλοντος και όταν διακινδυνεύει κανείς με την ομολογία αυτή να υποστεί διωγμούς και βάσανα.
Όποιος τότε ομολογεί τον Χριστό, μέσα του αποδέχεται το μαρτύριο. Γι' αυτό και η ομολογία του έχει τόση αξία.

Στην Εκκλησία του Θεού οι ομολογητές στέκονται πλάι στους μάρτυρες.

Μάρτυρες είναι όσοι ομολογώντας τον Χριστό βασανίσθηκαν μέχρι θανάτου.

Ενώ ομολογητές είναι όσοι ομολογώντας τον Χριστό βασανίσθηκαν, αλλά για κάποιο λόγο δεν έφθασαν στον θάνατο.

Να για ποια ομολογία ομιλεί ο Κύριος! Για εκείνη που αν δεν ομολογηθεί, θα σημαίνει άρνησή Του. Οπότε κατά συνέπεια θ' ακολουθήσει το: «Όστις δ' αν αρνήσηταί με έμπροσθεν των ανθρώπων, αρνήσομαι αυτόν κάγώ έμπροσθεν του Πατρός μου του εν ουρανοίς» (Ματθ. 10, 33).
Σε σας λοιπόν εκεί, υπάρχουν άραγε τέτοιες συνθήκες που ή θα ομολογήσει κανείς τον Χριστό και θα βασανίζεται ή θα τον απαρνηθεί και θα ζει ευτυχισμένος; Ασφαλώς όχι. Άρα δεν είναι κατάλληλη η περίπτωσης για μια ομολογία που να θεωρηθεί αξιόλογη ενώπιον του Θεού. Ενώ για κομπασμούς και αγυρτείες είναι πάντοτε κατάλληλες όλες οι περιπτώσεις!
Βγείτε στον δρόμο και φωνάξτε: «Πιστεύω στον Χριστό και ομολογώ την πίστη μου». Μια τέτοια ομολογία, ομολογία δηλαδή που γίνεται με τέτοιες συνθήκες, είναι ανόητη. Είναι ακριβώς αυτή που απαιτούσε ο νέος σας δάσκαλος!
Αλλά ο ταλαίπωρος συνεχίζει και συνδυάζει την ομολογία αυτή με μια υπόσχεση: «Μόλις ομολογήσεις με τα χείλη σου τον Χριστό, Τον δέχεσαι μέσα σου».
Από που το έβγαλε αυτό;
Ο Κύριος και οι απόστολοι δίδαξαν ποιος δέχεται τον Χριστό μέσα του και με ποιόν τρόπο. Ο απόστολος Παύλος γράφει: «Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε, Χριστόν ενεδύσασθε» (Γαλάτ. 3, 27).
Όποιος «ενδύεται» τον Χριστό, αυτός Τον δέχεται μέσα του. Επομένως όποιος βαπτίζεται, αυτός δέχεται μέσα του τον Χριστό. Προτού βαπτιστή, ομολογεί τον Χριστό απαγγέλλοντας το σύμβολο της πίστεως, το «Πιστεύω». Με τον τρόπον αυτόν δεν έρχεται ακόμη μέσα του ο Χριστός. Απλώς γίνεται ο πιστός ικανός να Τον δεχθεί. Μόνο με το βάπτισμα Τον δέχεται μέσα του. Αυτό διδάσκει ο απόστολος Παύλος. Ενώ ό,τι λέει ο νέος σας διδάσκαλος προέρχεται από το μυαλό του και δεν στηρίζεται πουθενά.
Και κάτι άλλο ακόμη. Ο Κύριος παραγγέλλει: «Ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα εν εμοί μένει κάγώ εν αύτω» (Ιωάν. 6, 56).

Κάθε χριστιανός λοιπόν που κοινωνεί το άχραντο Σώμα και το τίμιο Αίμα του Κυρίου, Τον δέχεται μέσα του. Και πριν από την Θ. Κοινωνία διαβάζοντας την ευχή της προετοιμασίας για την Θ. Μετάληψη «Πιστεύω, Κύριε, και ομολογώ, ότι συ ει αληθώς ο Χριστός, ο Υιός του Θεού του ζώντος», ομολογεί την πίστη του, αλλά με αυτή την ομολογία δεν δέχεται ακόμη μέσα του τον Χριστό. Τον δέχεται κοινωνώντας το άχραντο Σώμα Του και το τίμιο Αίμα Του. Η ομολογία απλώς μας ανοίγει την είσοδο να Τον δεχθούμε.
Βλέπετε λοιπόν, ότι με το άγιο βάπτισμα και την Θ. Κοινωνία δεχόμαστε μέσα μας τον Χριστό και όχι με την απλή ομολογία της πίστεως μας. Ενώ έτσι διδάσκει η Ορθόδοξη Εκκλησία μας, ο αιρετικός διδάσκαλος σας εφεύρε άλλο δρόμο ενώσεως μας με τον Χριστό. Ασφαλώς με τον δικό του λογισμό και την δική του πλάνη.

Υπάρχει όμως και ένας άλλος ορθόδοξος δρόμος. Είναι αυτός που υποδεικνύει ο Κύριος: «Ο έχων τας εντολάς μου και τηρών αυτάς, εκείνος εστίν ο αγαπών με- ο δε αγαπών με αγαπηθήσεται υπό του Πατρός μου, και εγώ αγαπήσω αυτόν και εμφανίσω αυτώ εμαυτόν... Εάν τις αγαπώ με τον λόγον μου τηρήσει, και ο Πατήρ μου αγαπήσει αυτόν, και προς αυτόν ελευσόμεθα και μονήν παρ' αυτώ ποιήσομεν» (Ιωάν. 14,21-23).
Μη νομίσετε όμως ότι αυτή η εκπλήρωσης των θείων εντολών εξασφαλίζει τον ερχομό του Κυρίου στις ψυχές μας ανεξάρτητα από το άγιο βάπτισμα και την Θ. Κοινωνία. Η αγιαστική ενέργεια αυτών των μυστηρίων, δίνει δυνάμεις για την πιστή τήρηση των εντολών. Όποιος εκπληρώνει τις εντολές, στολίζει την ψυχή του με διάφορες αρετές και κάνει την καρδιά του ναό άξιο να υποδεχθεί τον Κύριο. Ό Κύριος έρχεται και κατοικεί μέσα του. Ακριβέστερα ήδη έχει έλθει με το μυστήριο του βαπτίσματος και κατοικεί μέσα του με το μυστήριο της Θ. Ευχαριστίας.
Αλλά εφ' όσον ο άνθρωπος δεν έχει καθαριστή από τα πάθη και δεν έχει στολισθεί με τις αρετές, ο Κύριος δεν ευαρεστείται και δεν αναπαύεται μέσα του. Η ταραχή των παθών και η δυσοσμία της αμαρτίας τον δυσαρεστεί. Μοιάζει σαν να μην εμπιστεύεται και απλώς ακόμη να προετοιμάζει «μονήν» μέσα του. Όταν όμως η ψυχή φωτισθεί με τις αρετές, τότε εισέρχεται με βεβαιότητα μέσα της, όπως μπαίνει κανείς σ' ένα οικείο σπίτι και παραμένει εκεί ήσυχος, μακριά από δυσάρεστες κινήσεις αμαρτιών και παθών.
Η πίστης μας προσελκύει τον Κύριο. Τα μυστήρια μας αξιώνουν να Τον δεχθούμε. Όταν όμως με την βοήθεια Του εκπληρώνουμε τις εντολές Του και καθαριζόμαστε από τα πάθη, τότε οριστικά έρχεται και παραμένει μέσα μας. Αυτός είναι ο δρόμος και ο τρόπος υποδοχής του Κυρίου, όπως τον διδάσκει η Εκκλησία.
Έχει τις βαθμίδες του.
Έχει την αρχή, την συνέχεια και το τέλος, δηλαδή την τελείωση.
Αλλά ρίζα ολοκλήρου αυτού του έργου είναι ο ερχομός του Κυρίου με τα μυστήρια.

Χωρίς τα μυστήρια, ούτε πίστης, ούτε έργα, μπορούν να ελκύσουν τον Κύριο. Έχουν την αξία τους σαν προϋποθέσεις για να οδηγηθεί κανείς στα μυστήρια. Με τα μυστήρια θα εγκαταβιώσει ο Κύριος μέσα στον πιστό. Η ομολογία της πίστεως στον Κύριο, έχει κι αυτή την θέση της, αλλά μόνο σαν κάποιο μέρος της προετοιμασίας και όχι σαν μέσο ικανό μόνο του να φέρει τον Χριστό μέσα μας.
Η ομολογία της πίστεως μόνο με τα χείλη, χωρίς καμιά συνέπεια στην ζωή μας, δεν έχει σημασία. Όταν μας ρωτούν τι θρήσκευμα έχουμε, κι εμείς ομολογούμε ότι είμαστε χριστιανοί, αυτό σημαίνει ότι πιστεύουμε σωστά και ζούμε άγια, ότι παίρνουμε Θ. χάρη με τα μυστήρια, ακολουθούμε τις συμβουλές των πνευματικών πατέρων, ανήκουμε στην Ορθόδοξη Εκκλησία του Θεού και με σχολαστικότητα τηρούμε ότι αυτή προστάζει. Εκτελούμε δηλαδή όλα εκείνα, που όπως προείπαμε, μας καθοδηγούν στον δρόμο της σωτηρίας.
Επομένως ειλικρινά ομολογεί τον Κύριο μόνον εκείνος που πιστεύοντας σ' Αυτόν, αγιάζεται με τα μυστήρια και αντλεί δυνάμεις απ' αυτά, ζει άγια σύμφωνα με τις εντολές του Θεού, κάτω από την χειραγώγηση των πνευματικών πατέρων και μέσα στο πνεύμα της αγίας Ορθοδόξου Εκκλησίας. Αυτός είναι ο πραγματικός ομολογητής! Και όχι εκείνος που μόνο με τα χείλη ομολογεί τον Κύριο. Ο άγιος Ιωάννης ο θεολόγος, στην πρώτη του καθολική επιστολή γράφοντας για την πραγματική ομολογία, εννοεί ακριβώς μια τέτοια έμπρακτη ομολογία.
Επί πλέον, ο αιρετικός θεωρεί σαν καρπό της προφορικής ομολογίας την Θ. χάρη. Εάν η ομολογία αυτή ήταν ικανή να φέρει τον Κύριο, θα έφερνε και την Θ. χάρη. Διότι η Θ. Χάρις είναι η κοινωνία με τον Κύριο. Αλλά, όπως εξηγήσαμε προηγουμένως, ο Κύριος έρχεται μέσα μας με τα μυστήρια κι όχι με την ομολογία. Άρα τα μυστήρια μας γεμίζουν με την Θ. χάρη κι όχι η ομολογία. Και πιο πάνω σας εξήγησα ότι η Θ. Χάρις δεν προσφέρεται παρά μόνο με τα μυστήρια. Δεν υπάρχει περίπτωσης στην Ιστορία της Εκκλησίας του Θεού που να την έλαβε κανείς με άλλο τρόπο.

Επομένως δεν μπορούμε να σκεφθούμε ότι με μια απλή προφορική ομολογία μπορούμε να λάβουμε την Θ. χάρη. Αυτό θα έμοιαζε με το να λέγαμε σε κάποιον: «Άνοιξε το στόμα σου και θα γέμισης με την Θ. χάρη». Γι' αυτό ταιριάζει πολύ να χαρακτηρίσει κανείς σαν ανόητο τον αιρετικό, που πιστεύει ότι με μόνη την προφορική ομολογία θα την αποκτήσει.

ΙΒ • Γράφετε ότι ο αιρετικός σας προσεύχεται με δικές του προσευχές και κατά τις προσευχές του δεν σχηματίζει το σημείο του Σταυρού ούτε κάνει μετάνοιες.

Βλέπετε απ' αυτό πόσο μοντερνίζει. Όλοι οι ορθόδοξοι χριστιανοί, ακόμη και οι περισσότεροι αιρετικοί, κάνουν το σημείο του Σταυρού. Εκείνος όμως ντρέπεται. Και όμως είναι και αυτός ένας τρόπος ομολογίας του Ιησού Χριστού, που για χάρη μας υπέμεινε τον Σταυρό και μας εξαγόρασε.
Όταν λοιπόν εκείνος σας προτρέπει «ομολογήστε, ομολογήστε τον Χριστό με τα χείλη σας», εσείς πλησιάστε τον και προτρέψτε τον «ομολογήστε και σεις, ομολογήστε τον Χριστό με το σημείο του Σταυρού». Ομολογία και το ένα, ομολογία και το άλλο. Το ένα μόνο με λόγια. Το άλλο με έργα. Τα έργα όμως είναι σημαντικότερα από τα λόγια.
Και όταν είπε σ' εκείνον που αρνήθηκε να ομολογήσει με τα χείλη τον Χριστό «φαίνεται ότι ντρέπεσαι τους ανθρώπους», θα έπρεπε και σεις να του λέγατε «εφ' όσον αρνείστε να κάνετε το σημείο του Σταυρού, που κι αυτό είναι ομολογία, φαίνεται ότι και σεις ντρέπεστε να ομολογήσετε τον Χριστό ενώπιον των ανθρώπων».
Ο Μ. Βασίλειος μας βεβαιώνει ότι το σημείο του Σταυρού που κάνουμε, θεσπίστηκε από τους αποστόλους και ότι, όταν γίνεται με πίστη, διώχνει τους αόρατους εχθρούς, ανατρέπει τα σκοτεινά τους σχέδια και προφυλάσσει τον χριστιανό από τις επιθέσεις τους.
Ο Κύριος δια του Σταυρού συνέτριψε την δύναμη των έχθρων. Το ενθυμούνται αυτό οι εχθροί και αποφεύγουν κάθε ανάμνησή του.
Όποιος δεν σφραγίζει τον εαυτό του με το σημείο του Σταυρού, αφήνει ελεύθερο πεδίο δράσεως στους εχθρούς.

Χριστιανός χωρίς το σημείο του Σταυρού μοιάζει με στρατιώτη χωρίς όπλο.

Βρίσκεται στην διάθεση του εχθρού. Ο Σταυρός αγιάζει κάθε άνθρωπο και κάθε αντικείμενο.
Έτσι παρέλαβε η Εκκλησία από τους αποστόλους και έτσι πιστεύουν οι χριστιανοί. Γι' αυτό εύλογα αναρωτιέται κανείς: Είναι χριστιανός εκείνος που αποφεύγει το σημείο του Σταυρού;
Με την κλίση της κεφαλής συνήθως εκδηλώνουμε σεβασμό και υποταγή. Είναι λοιπόν απαραίτητο στον προσευχόμενο να εκδηλώνει την εσωτερική του ευλάβεια και υποταγή στον Θεό με την κλίση της κεφαλής. Όλοι οι χριστιανοί προσκυνούν τον Κύριο και σωματικά, σαν δείγμα εσωτερικού σεβασμού και υποταγής στο άγιο θέλημα Του. Όποιος δεν υποκλίνεται, δημιουργεί αμφιβολία αν κυριαρχείται από τα αισθήματα αυτά. Και αν δεν κυριαρχείται, τότε τι είδους προσευχή κάνει;
Χρησιμοποιούμε εδώ στην Ρωσία την έκφραση «ο τράχηλός του δεν λυγίζει», για να χαρακτηρίσουμε τον ανυπότακτο, τον εγωιστή, που δεν αναγνωρίζει κανένα. Μήπως τέτοιος δεν είναι πολλές φορές κι εκείνος που αρνείται να κάνη μετάνοιες την ώρα της προσευχής μπροστά στον Θεό; Φοβάται μήπως τσαλακώσει τα ρούχα του;

ΙΓ.' Μου γράφετε: «Ο νέος μας δάσκαλος και οι πιστοί του οπαδοί δεν εμφανίζονται στον ναό και δεν επικαλούνται στις προσευχές τους τους αγίους, ούτε την Μητέρα του Θεού, ούτε τους αγγέλους, ούτε τους αποστόλους, ούτε τους προφήτες, ούτε τους οσίους. Επίσης δεν νηστεύουν, δεν εξομολογούνται, δεν κοινωνούν και δεν αναγνωρίζουν τις εορτές».

Βλέπετε τι χριστιανοί είναι; θεωρούν τους εαυτούς τους πνευματικούς ανθρώπους του Θεού, αγίους, για τους οποίους δεν χρειάζεται η εξωτερική εκκλησιαστική τάξις, ούτε οι πνευματικές ασκήσεις, κανένα αγιαστικό μυστήριο και καμιά Ιερουργία.
Δεν καταλαβαίνω λοιπόν, τι θέλετε και τρέχετε πίσω απ' αυτόν; Η, γιατί να γεμίζει τ' αυτιά σας με κούφια λόγια; Μ' αυτά που μου γράφετε γίνεται ολοφάνερος ο ξεπεσμός του από την αγία Ορθόδοξη Εκκλησία.
Αγωνίζεται ν' απομακρύνει και σας απ' αυτή, για να δημιουργηθεί μια νέα αιρετική ομάδα βδελυκτή στον Θεό της αληθείας. Και σεις όλο και περισσότερο γλιστράτε προς αυτόν, όπως οι ανόητες μύγες προς τα δηλητηριώδη δολώματα.
Σας συνιστώ το βιβλίο «Η πέτρα της πίστεως» του Στεφάνου Γιαβόρσκυ. Διαβάστε το με προσοχή και εγκολπωθείτε το περιεχόμενο του, γιατί μ' αυτή την πέτρα, θα μπορέσετε εύκολα ν' αποστομώνετε τους αιρετικούς και να σπάζετε τα δόντια των ψευδοδιδασκάλων που μισούν την αλήθεια και το φως.

ΙΔ .' Γράφετε: «Μεταξύ μας δημιουργήθηκε σύγχυσης, γιατί οι πνευματικοί μας πατέρες σιωπούν. Ενώ αυτός ο κήρυκας πηγαίνει παντού, αγωνίζεται, διδάσκει, ομιλεί μ' ενθουσιασμό, οι δικοί μας ποιμένες σιωπούν. Και στον ναό, σπάνια κηρύττει κάποιος. περιορίζονται στην τέλεση των ακολουθιών. Χρειάζεται ζωντανός λόγος και δεν μας τον δίνουν».

Θα σας ρωτήσω κάτι: Απευθυνθήκατε ποτέ στους ιερείς σας; Τους είπατε ότι στην περιοχή σας κυκλοφορεί κάποιος ξενόφερτος που σας συγκεντρώνει και σας διδάσκει; Τους ζητήσατε την γνώμη τους για τα κηρύγματα του; Ασφαλώς δεν το κάνατε αυτό! Γράφετε από την άλλη άκρη του κόσμου και απευθύνεστε σε μένα και ποτέ δεν αναζητήσατε την βοήθεια των ποιμένων σας για την υπόθεση αυτή. Δεν μου γράψατε ποτέ ότι την συζητήσατε με τους εφημέριους της ενορίας σας, που είναι δίπλα σας και που τους βλέπετε κάθε Κυριακή και εορτή!
Πως έπειτα απ' αυτό να γνωρίζουν οι πνευματικοί σας πατέρες τι σας συμβαίνει; Οι ιερείς έρχονται στον ναό, βλέπουν συγκεντρωμένους τους ενορίτες να προσεύχονται και μένουν ήσυχοι ότι δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα.
Εξ άλλου εσείς γνωρίζετε τα δόγματα, ενθυμείσθε τις εντολές και υποτάσσεσθε στην Εκκλησία του Θεού. τι άλλο χρειάζεστε; Μήπως καμιά φορά θα θέλατε να σας εξηγηθεί κάποιο δόγμα, κάποια εντολή ή κάποιο μυστήριο; Αλλά αυτό, όπως γράφετε, γίνεται. Εκτός απ' αυτό, η ίδια η ακολουθία υπενθυμίζει στον προσεκτικό πιστό και τα δόγματα και τις εντολές του Θεού. Και διδάσκει πως θα ενωθούμε μ' Αυτόν. Αρκεί η παραμονή μέσα στον ναό για ν' ανανεώσει όλο το θρησκευτικό συναίσθημα, όπως πολλοί βιωματικά ομολογούν.
Συμφωνώ μαζί σας στο ότι οι ιερείς πρέπει συχνότερα να συζητούν με τους πιστούς και να διαλέγονται μ' αυτούς είτε μέσα στον ναό είτε οπουδήποτε αλλού. Δεν συμφωνώ όμως στο ότι, εάν δεν συμβαίνει αυτό, οι ενορίτες έχουν έλλειψη πνευματικής τροφής. Αλλά και στην περίπτωση αυτή, εάν θα έπρεπε κάποιον να μεμφθώ, θα κατηγορούσα περισσότερο το ποίμνιο, παρά τους ποιμένες! Γιατί ποιος κληρικός θα περιφρονούσε μια παράκληση των ενοριτών για περισσότερη και ειδικότερη διδασκαλία; Μόνοι σας αποφεύγετε τους κληρικούς και, αν συμβεί να συναντηθείτε με κάποιον από τους ιερείς, δεν τον ρωτάτε για θέματα πίστεως.
Γι' αυτό κι εκείνοι δεν σας θίγουν τέτοια θέματα και αποφεύγουν να σας διδάξουν μέσα στον ναό με τον φόβο, μήπως σας γίνουν φορτικοί και σας ψυχράνουν.
Εγώ δεν δικαιώνω τους ιερείς που δεν διδάσκουν και δεν κηρύττουν. Το δικό τους χρέος είναι να φλογίζονται από ιερούς πόθους και να ομιλούν στους πιστούς, ενώ το χρέος των πιστών είναι πρόθυμα να εγκολπώνονται την διδασκαλία. Επισημαίνω μόνον ότι υπάρχει και δική σας ευθύνη για την σπανιότητα του κηρύγματος.

ΙΕ. Μου γράφετε: «Ενώ οι κληρικοί μας σιωπούν, εκείνος παντού κηρύττει».

Εκείνος κηρύττει, γιατί πρέπει να συγκεντρώσει γύρω του μαθητές και οπαδούς. Όταν τους συγκεντρώσει, κι εκείνος θα σιωπήσει, γιατί οι ακροατές του θα γνωρίζουν όλα όσα διδάσκει. Πρέπει όμως να γνωρίζετε ότι οι πολλές φροντίδες, οι πληθωρικές δραστηριότητες και οι μεγάλες φωνές, δεν χαρακτηρίζουν την υγιή κατάσταση των πραγμάτων.
Προσέξτε το σώμα: Όταν είναι υγιές, όλες οι εσωτερικές λειτουργίες του εκτελούνται ήσυχα. Ο σφυγμός είναι ήρεμος, η αναπνοή ομαλή, τα νεύρα και οι κινήσεις κανονικά. Μόλις όμως σε κάτι απ' αυτά συμβεί μια ανωμαλία, η αρμονία της λειτουργικότητας καταστρέφεται και το σώμα παρουσιάζεται άρρωστο.
Το ίδιο συμβαίνει και στο έργο της πίστεως και της σωτηρίας. Εσείς και ολόκληρη η ενορία αποτελείτε μια μικρογραφία του σώματος της Εκκλησίας. Όλες οι σωτηριώδεις λειτουργίες του σώματος αυτού τελούνται ήσυχα. Κατέχετε την ορθόδοξη πίστη, αγωνίζεσθε να ζείτε χριστιανικά, αγιάζεστε με τα μυστήρια, ακολουθείτε ολόκληρη την τάξη της Εκκλησίας και υπακούετε στους ιερείς σας.
Το έργο της σωτηρίας όλων και καθενός ξεχωριστά προχωρεί κανονικά. Όπως το υγιές σώμα αναπτύσσεται και ζει απαρατήρητο, έτσι και σεις ζείτε και αναπτύσσεστε πνευματικά, αν και αυτό δεν γίνεται αντιληπτό.
Η ηρεμία λοιπόν η δική σας, που έρχεται σε αντίθεση με την έκτακτη δραστηριοποιήσει του ψευδοδιδασκάλου, δεν σημαίνει ότι βρίσκεσθε σε μειονεκτική θέση. Αντιθέτως η αθόρυβη και κανονική πρόοδος στο έργο της σωτηρίας σημαίνει ότι σεις βρίσκεσθε σε υγιή κατάσταση, ενώ εκείνος βρίσκεται σε ανώμαλη.
Βέβαια εάν κανείς από σας κατά την διάρκεια της ειρηνικής πορείας της πνευματικής ζωής παραδίδεται στην αμέλεια και την αδιαφορία, αυτό αποτελεί σφάλμα. Αλλ' εάν ο καθένας σύμφωνα με τις δυνάμεις του εκτελεί όλες τις υποχρεώσεις, που του υπαγορεύει η χριστιανική του συνείδησης, τότε το έργο της σωτηρίας βρίσκεται σε τάξη και δεν υπάρχει λόγος ν' ανησυχείτε γι' αυτό. Πολύ περισσότερο να τρέχετε πίσω από κάποιον, που παρουσιάζει κάτι το ξεχωριστό.
Ενθυμηθείτε τι σας είπα στην αρχή φέρνοντας σας την εικόνα της χορωδίας και της κακής εντυπώσεως που κάνει η φωνή που ξεχωρίζει. Η ίδια εικόνα χρησιμεύει και για την κατανόηση όσων σας γράφω στο σημείο αυτό.
Σας ανέφερα όλα τα προηγούμενα παίρνοντας αφορμές από το γράμμα σας.

Δεν μένει παρά να προσθέσω το συμπέρασμα και την συμβουλή.

·         Απομακρυνθείτε από τον αιρετικό ψευδοδιδάσκαλο και προσκολληθείτε σταθερότερα στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας. Αυτό να συμβουλεύετε και τους άλλους χριστιανούς. Αρκετά ακούσατε από τον κακόδοξο και αρκετά ταλαιπωρήσατε τ' αυτιά σας με τα γλυκανάλατα λόγια του. Φτάνει πια! Σε τίποτε το καλό δεν θα σας οδηγήσει.

·         Και για ν' αποτοξινωθείτε γρηγορότερα απ' όσα ακούσατε, να μελετήσετε το βιβλίο «Η πέτρα της πίστεως», που σας ανέφερα. Καλύτερα όμως θα είναι να συγκεντρώνεστε όλοι μαζί, όσοι μολυνθήκατε από τα δηλητηριώδη αιρετικά λόγια του, να διαβάζετε το βιβλίο με προσοχή και να σημειώνετε ο καθένας για τον εαυτό του ό,τι βρίσκει καταλληλότερο στην άμυνα εναντίον των προσβολών του εχθρού» 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ .
ΑΠΑΝΘΙΣΜΑ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ
ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΥ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ. 2000