ΓΕΡΩΝ ΕΦΡΑΙΜ ΣΚΗΤΗΣ ΑΓΙΟΥ ΑΝΔΡΕΑ: Ο ΑΔΑΜ ΠΟΥ ΠΕΘΑΝΕ 903 ΕΤΩΝ ΚΑΙ Ο ΓΟΛΓΟΘΑΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ!

Γέροντας Εφραίμ της Σκήτης του Αγίου Ανδρέα

Ο Αδάμ που πέθανε 903 ετών και ο γολγοθάς του Χριστού

Ο Αβρα­άμ έθα­ψε την κάρα του Αδάμ, κατά υπό­δει­ξη του Προφή­τη και βα­σι­λιά Μελ­χι­σι­δέκ, στο ση­μείο όπου αργότερα Σταυ­ρώ­θη­κε ο Χρι­στός στον Γολ­γο­θά.

Έτσι όταν Σταυ­ρώ­θη­κε ο Χρι­στός, η κάρα του Αδάμ στην κυριολε­ξία πο­τί­στη­κε από το αίμα του Χρι­στού!

Η ψυχή του Αδάμ που βρί­σκον­ταν στον Άδη, το πληροφορήθηκε αυτό και ενη­μέ­ρω­σε στην Εύα, ότι από στιγ­μή σε στιγ­μή έρ­χε­ται και ο Κύ­ριος στον Άδη!

Ο Μελ­χι­σι­δέκ ονό­μα­σε τον Γολ­γο­θά Κρα­νί­ου τό­πος, τό­πος δηλ. στον οποίο θά­φτη­κε το κρα­νίο του Αδάμ..

Στα τε­λευ­ταία του, ο Αδάμ απο­κά­λυ­ψε στους απο­γό­νους του, ότι γεν­νή­θη­κε στον πα­ρά­δει­σο, όπως και η Εύα, ενώ αυ­τοί γεννή­θη­καν στην εξο­ρία.

Έκα­νε ο Αδάμ αυ­τήν την απο­κά­λυ­ψη, για να τους δι­δά­ξει, ότι η έξο­δος από τον πα­ρά­δει­σο, ήταν η πιο με­γά­λη του τα­λαι­πω­ρία.

Όλα αυτά υπάρ­χουν στην Ιερά πα­ρά­δο­ση..

Ο Αδάμ, πέ­θα­νε σε ηλι­κία 930 ετών και η Εύα πέ­θα­νε 3 μέ­ρες αρ­γό­τε­ρα.

Μετά την πτώ­ση τους, ο Αδάμ και η Εύα δεν ξανά αμάρ­τη­σαν και εί­ναι Αγιό­τα­τοι, άσχε­τα αν εμείς τους κα­τη­γο­ρού­με.

Ο Χρι­στός όταν κα­τέ­βη­κε στον Άδη, τους πρώ­τους που ανέστησε, ήταν οι Πρω­τό­πλα­στοι.

Γέροντας Εφραίμ της Σκήτης του Αγίου Ανδρέα

ΑΡΧΙΜ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΨΑΝΗΣ: Ο ΑΝΑΣΤΑΣ ΙΗΣΟΥΣ Η ΕΛΠΙΔΑ ΜΑΣ!

Αρχιμανδρίτης Γεώργιος Καψάνης
Ο αναστάς Ιησούς η ελπίδα μας

Την αγία και λαμπρά νύκτα της Αναστάσεως, στον Όρθρο και στη Θεία Λειτουργία όλα αστράπτουν και λάμπουν στο φως του Αναστάντος Κυρίου μας.

Το φως αυτό φωτίζει και χαροποιεί τους Χριστιανούς και όλη την κτίσι, ορατή και αόρατο, «ουρανόν τε και γην και τα καταχθόνια».

Ο Αναστάς Κύριος έρχεται εν μέσω του λαού Του και εκπληρώνει την υπόσχεσί Του: «η λύπη ημών εις χαράν γενήσεται… και την χαράν υμών ουδείς αίρει αφ’ υμών» (Ιω. 16:20,22).

Η χαρά της Αναστάσεως είναι αναφαίρετος. Είναι η μόνη αληθινή χαρά.

Ο μεγάλος θεολόγος της Εκκλησίας μας άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς μας εξηγεί ότι ο Κύριος έγινε άνθρωπος «ίνα γένηται της αναστάσεως και της αιωνίου ζωής αρχηγός και πίστωσις, λύσας την απόγνωσιν· ίνα υιός ανθρώπου γενόμενος και της θνητότητος μεταλαβών υιούς Θεού τους ανθρώπους απεργάσηται, κοινωνούς ποιήσας της θείας αθανασίας».

Ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός είναι λοιπόν ο αρχηγός και η βεβαίωσις της αναστάσεως και της αιωνιότητός μας. Έγινε άνθρωπος και συμμερίστηκε την θνητότητά μας, ώστε να μας κάνη υιούς Θεού κοινωνούς της θείας αθανασίας. Έτσι έλυσε την απόγνωσι.

Πράγματι, ό,τι και να κάνη ο αλύτρωτος από τον θάνατο άνθρωπος, στο τέλος τον περιμένει η απόγνωσις γιατί όλα «θάνατος διαδέχεται». Όλα εκμηδενίζονται και αφανίζονται.

Ο ενωμένος όμως με τον Αναστάντα Ιησού άνθρωπος όσα βάσανα, δοκιμασίες, αρρώστιες, κατατρεγμούς, θανάτους και εάν περάση, στο βάθος έχει χαρά, γιατί γνωρίζει ότι συμμετέχων στον Σταυρό του Κυρίου του συμμετέχει στην Ανάστασι και την αιώνιο ζωή Του.

Τώρα εμείς οι χριστιανοί μπορούμε να αγωνιζόμαστε, να χαιρόμαστε, να εορτάζουμε, να ελπίζουμε. Ο Κύριος μας έλυσε την απόγνωσι.

Χωρίς τον Αναστάντα Ιησού, οι εορτές των ανθρώπων είναι πένθιμες και γι’ αυτό κατ’ ουσίαν δεν είναι εορτές. Είναι προσπάθειες φυγής από την μονοτονία, την πλήξι, την μοναξιά. Είναι θορυβώδεις εκδηλώσεις για να μη ακούεται ο τρομακτικός απόηχος του μηδενός.

Ο Ιησούς Χριστός, που λύει την απόγνωσι, είναι η Εορτή μας, γιατί είναι το Πάσχα μας, η διάβασις από το θάνατο στην ζωή.

Για τον πιστό χριστιανό όλη η ζωή είναι Πάσχα και Εορτή, γιατί όλη η ζωή του φωτίζεται, χαριτώνεται και αγιάζεται από την Χάρι του Αναστάντος. Οι εκκλησιαστικές Εορτές είναι αφετηρίες για να γίνεται όλη η ζωή εορτή.

Πολύ αδικούν τον λαό μας όσοι θέλουν να τον απομακρύνουν από τις Εορτές του Χριστού, της Παναγίας και των Αγίων με άθεες εορτές, αθλητικές, πολιτιστικές, ιστορικές, οικογενειακές. Τον ξαναφέρουν στην απελπισία και στην απόγνωσι.

Στα νέα αναγνωστικά του Δημοτικού Σχολείου πρέπει να επανέλθη ο Χριστός, η Αιωνιότης, οι Εορτές της Ορθοδοξίας και του λαού μας. Αλλοιώς ετοιμάζουμε τα παιδιά δίχως την ελπίδα της εκ νεκρών αναστάσεως.

Στην ελληνορθόδοξο παιδεία μας τα παιδιά μορφώνονται σε «υιούς της Αναστάσεως». Στην άθεο παιδεία σε «υιούς του θανάτου».

Ο ελληνορθόδοξος χριστιανικός λαός μας, παρά τις αδυναμίες του, έχει την ευλογία να είναι λαός της Αναστάσεως. Η κατ’ εξοχήν εορτή των Ελλήνων είναι το Πάσχα. Γι’ αυτό και ο λαός μας έχει πάντα ελπίδα. Συμμαρτυρεί προς τούτο το πλήθος των αγίων Νεομαρτύρων της Τουρκοκρατίας και ο πιστός μάρτυς της ελληνορθοδόξου Παραδόσεώς μας Μακρυγιάννης.

Όσοι μάχεσθε για τον αθεϊσμό, μη προσπαθήτε να τον επιβάλετε στον λαό μας. Σεβασθήτε την παράδοσι και την ελευθερία του. Πιστεύω ότι η αθεΐα δεν εκφράζει ούτε τον ιδικό σας βαθύτερο εαυτό, αφού και σεις είστε βαπτισμένοι και προέρχεσθε από τα σπλάχνα του ορθοδόξου λαού μας.

Αφήστε τον λαό μας να είναι αναστάσιμος, ορθόδοξος, να ελπίζη και η ζωή του να είναι Εορτή. Μη σκοτώνετε την ελπίδα από τους ανθρώπους.

Αδελφοί μου, «δεύτε λάβωμεν Φως εκ του Ανεσπέρου Φωτός και δοξάσωμεν Χριστόν τον Αναστάντα εκ νεκρών».

Χριστός Ανέστη! Αληθώς Ανέστη!

Άγιον Πάσχα 1984

Από το βιβλίο: Αρχιμ. Γεωργίου, Καθηγουμ. Ι. Μ. Οσ. Γρηγορίου, ΑΝΑΣΤΑΣΙΝ ΧΡΙΣΤΟΥ ΘΕΑΣΑΜΕΝΟΙ. Έκδ. Ι. Μ. Οσ. Γρηγορίου, Άγιον Όρος 2005, σελ. 31.

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ- ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ!

ΑΡΧΙΜ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΨΑΝΗΣ: Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ Η ΑΚΡΑ ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ ΤΟΥ ΥΪΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΥ!

Αρχ. Γεώργιος Καψάνης, Προηγούμενος Ι. Μ. Γρηγορίου Αγίου Όρους
Η μεγάλη αγάπη και η άκρα ταπείνωση του Υιού του Θεού

Όπως λένε οι άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας, ο Κύριος κατά το διάλειμμα της τριημέρου Ταφής Του, την οποία σήμερα εορτάζουμε, έπρεπε να ολοκληρώσει το έργο Του. Έπρεπε να ευαγγελισθεί την σωτηρία και να ελευθερώσει από τα δεσμά του διαβόλου και αυτούς που είναι στον Άδη. Και γι’ αυτό κατήλθε η παναγία Του ψυχή στον Άδη και «τοις εν φυλακή πνεύμασι πορευθείς εκήρυξεν», κατά τον άγιο Απόστολο Πέτρο (Α’ Πετρ. 3:19).

Βλέπουμε λοιπόν πάλι την μεγάλη αγάπη του Υιού του Θεού και Θεού μας, ο οποίος κανένα δεν άφησε που να μην ευεργετήσει με τον σταυρικό Του Θάνατο και με την αγία Του Ανάσταση. Αλλά βλέπουμε και την άκρα ταπείνωσή Του, διότι καταδέχθηκε, ενώ ήταν Θεός προαιώνιος, όχι μόνο να γίνει άνθρωπος, όχι μόνο να πάθει τα φρικτά Πάθη, τα οποία ζήσαμε αυτές τις άγιες ημέρες, και να υπομείνει τον σταυρικό Θάνατο σαν να ήταν ο τελευταίος κακούργος, αλλά και αυτή την ταπείνωση δέχθηκε, να μπει νεκρός στον Τάφο.

***
Γι’ αυτό σήμερα, που σκεπτόμαστε πως ο Κύριός μας είναι στον τάφο, και εμείς θα πρέπει να ζητήσουμε την Χάρη από τον Θεό να ταπεινωθούμε. Να ταπεινωθούμε ενώπιον του Θεού και να ταπεινωθούμε ενώπιον των ανθρώπων. Διότι, αν δεν ταπεινωθούμε, Χριστιανοί δεν είμαστε. Εκείνο που κάνει τον Χριστιανό Χριστιανό είναι η ταπείνωση. Με την ταπείνωση ο Χριστιανός πιστεύει στον Θεό. Όποιος είναι εγωιστής, δεν μπορεί να πιστέψει στον Θεό· πιστεύει τον εαυτό του για Θεό.

Με την ταπείνωση ο άνθρωπος μπορεί να δείξει συγχώρηση, ανεκτικότητα, υπομονή, αγάπη προς τους συνανθρώπους του. Γιατί όποιος είναι εγωιστής δεν σκέπτεται τίποτε άλλο· μόνο τον εαυτό του σκέπτεται. Όλους τους άλλους τους βλέπει σαν αντικείμενα εκμεταλλεύσεως και σαν σκεύη ηδονής και κοιτάει μόνο πώς θα τους απομυζήσει. Δεν θέλει να προσφέρει τίποτα από τον εαυτό του· μόνο να παίρνει θέλει.

Λοιπόν με τον εγωισμό δεν μπορούμε ούτε με τον Θεό να έχουμε κοινωνία και ένωση, ούτε με τους ανθρώπους μπορούμε να έχουμε ένωση. Και επειδή σήμερα η εποχή μας χαρακτηρίζεται από τον εγωισμό, χαρακτηρίζεται και από το αδιέξοδο που έχουμε οδηγηθεί στις σχέσεις μας μεταξύ μας. Βλέπετε πόσο η οικογένεια διαλύεται, πόσο οι άνθρωποι σήμερα δυσκολεύονται ο ένας να καταλάβει τον άλλο. Γιατί είναι ο εγωισμός που μας δηλητηριάζει και γιατί δεν θέλουμε να ακολουθήσουμε το παράδειγμα του Χριστού, που είναι το παράδειγμα της ταπεινοφροσύνης.

***
Πρέπει λοιπόν, αδελφοί μου, εάν θέλουμε να αναστηθούμε σε μία νέα ζωή σαν Χριστιανοί, ζωή πίστεως, αγάπης, προσευχής, πρέπει να μπούμε και εμείς σ’ ένα μνήμα. Αυτό το μνήμα είναι το μνήμα της ταπεινοφροσύνης. Εκεί να θάψουμε τον εγωισμό μας, για να αναστηθούμε μαζί με τον Χριστό σε μία νέα ζωή.

Ας ευχηθούμε λοιπόν, ο Κύριός μας, ο νικητής του θανάτου, να βοηθήσει και εμάς να κάνουμε αυτή την νίκη, που είναι η μεγαλύτερη νίκη. Άμα ο άνθρωπος νικήσει τον εγωισμό του, τότε γίνεται άνθρωπος του Θεού, γίνεται άνθρωπος χαριτωμένος, γίνεται Χριστιανός. Λοιπόν με την Χάρη του Κυρίου και εμείς να θελήσουμε να μπούμε στο μνήμα της ταπεινοφροσύνης, για να συναναστηθούμε μαζί με τον Χριστό και να περιπατήσουμε «εν καινότητι ζωής» (Ρωμ. 6:4), όπως λέγει ο θείος Απόστολος Παύλος, δηλαδή σε μία καινούρια ζωή.

Ο Χριστός όλα αυτά που έκανε, τα έκανε για να δώσει μία νέα ζωή σε μας, μία καινούρια ζωή. Να μη ζούμε την παλαιά ζωή του θανάτου, των παθών, του εγωισμού, της αμαρτίας, του διαβόλου, αλλά να ζούμε μία νέα ζωή, την ζωή που θα είμαστε ενωμένοι με τον Θεό.

Αυτή η ζωή είναι πανηγύρι, αδελφοί μου, είναι συνεχής εορτή. Όποιος ζει την ζωή του Θεού έχει μία αδιάκοπη εορτή, έχει μία αδιάκοπη χαρά, γιατί είναι ενωμένος με τον Θεό. Ο Θεός είναι η Χαρά, είναι η Ζωή, είναι η Αλήθεια, είναι το Φως. Και όποιος είναι ενωμένος με τον Θεό είναι μέσα στην χαρά, είναι μέσα στην αλήθεια, είναι μέσα στην ειρήνη, είναι μέσα στο αληθινό φως.

(1985)

[Από το βιβλίο: † Αρχιμανδρίτου Γεωργίου, “Ομιλίες σε Εορτές του Τριωδίου και περί αρετών (των ετών 1981-1991) Γ’”. Έκδ. Ι.Μ. Οσίου Γρηγορίου, Άγιον Όρος 2017, σελ. 192 (αποσπάσματα)]

ΤΙ ΑΠΕΓΙΝΑΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΥ ΠΗΡΑΝ ΜΕΡΟΣ ΣΤΗ ΣΤΑΥΡΩΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ;

Τι απέγιναν οι άνθρωποι που πήραν μέρος στη Σταύρωση του Χριστού;
Τα σκοτεινά πρόσωπα των Θείων Παθών και το βιβλικό τους τέλος

Τα Ι­ε­ρά Ευ­αγ­γέ­λια πε­ρι­γρά­φουν τα Πά­θη του Χρι­στού και τις μορφές που πήραν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο μέρος στο μεγαλύτερο μυστήριο της χριστιανοσύνης.

Όπως ξέρουμε, όλα ξεκίνησαν στον Κήπο της Γεσθημανής, όπου συλλαμβάνεται ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ αμέσως μετά τον μοιραίο Μυστικό Δείπνο με τους μαθητές του.

Το κομβικότερο σημείο της επίγειας ζωής του Χριστού, που αναφέρεται και στα τέσσερα Ευαγγέλια του Κανόνα, κατέληξε σε μια δίκη-παρωδία και στην καταδίκη του τελικά στον σταυρό του μαρτυρίου.

Το κατανυκτικό μυστήριο του χριστιανισμού ήταν μια ιστορία που πέρα από τον Εσταυρωμένο, την Παναγία και τους μαθητές του, περιείχε και μια σειρά ακόμα από πρόσωπα, με κάποια από αυτά να διαδραματίζουν αρνητικό ρόλο στα τεκταινόμενα.

Για να δούμε λοιπόν πώς κατέληξαν μετά τη σταύρωση του Ιησού Χριστού οι μαύροι πρωταγωνιστές του θείου δράματος…

Πόντιος Πιλάτος: Ο αδίστακτος Ρωμαίος έπαρχος που ένιψε τας χείρας του

Ο Ρωμαίος επίτροπος της Ιουδαίας πέρασε στα μαύρα κατάστιχα της βιβλικής ιστορίας ως ο άνθρωπος που καταδίκασε σε θάνατο τον Ιησού. Αναποφάσιστος και ευθυνόφοβος ως διοικητής, υπέκυψε στις πιέσεις των αρχιερέων και καταδίκασε τον Χριστό χωρίς να έχει πειστεί για την ενοχή του.

Ως γνήσιος πολιτικάντης, αποποιήθηκε κάθε ευθύνη για τη θανατική ποινή πλένοντας τα χέρια του και δηλώνοντας πως ήταν αθώος για την άδικη ποινή που είχε μόλις επιβάλει. Ο χαιρέκακος και ασεβής κυβερνήτης έβαλε βέβαια να μαστιγώσουν τον Ιησού και επέτρεψε στους στρατιώτες του να τον χλευάσουν και να τον εξευτελίσουν, όπως μας παραδίδει ο Ματθαίος (27: 24-31).

Μετά τη σταύρωση του Ιησού, ένα γεγονός που πέρασε στα ψιλά της διαβόητης διακυβέρνησής του στην Ιουδαία, ήταν ένα κατοπινό περιστατικό αυτό που θα προσυπέγραφε το τέλος των ημερών του στην απομακρυσμένη ρωμαϊκή επαρχία.

Έχοντας ήδη στο ενεργητικό του μια σειρά από σκληρές και προκλητικές αποφάσεις αλλά και αρκετές βιαιοπραγίες κατά του ιουδαϊκού πληθυσμού, απάντησε με την ίδια σκληρότητα στη λεγόμενη Επανάσταση των Σαμαρειτών το 36 π.Χ., ένα ακόμα εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα που αντιμετώπισε ο Πιλάτος. Οι λεγεωνάριοί του κατέσφαξαν τους πάντες αδιακρίτως και όσοι γλίτωσαν ζήτησαν το έλεος του λεγάτου της Συρίας, Λούκιου Βιτέλιου.

Ο Βιτέλιος διέταξε τον Πιλάτο να επιστρέψει στη Ρώμη για να απολογηθεί και όταν έφτασε στην Αιώνια Πόλη ο επίτροπος της Ιουδαίας (37 μ.Χ.), πληροφορήθηκε τον θάνατο του Τιβέριου και την ανάληψη της εξουσίας από τον Καλιγούλα. Ο νέος αυτοκράτορας τον εξόρισε ατιμωτικά στη Γαλατία, όπου και φέρεται να έδωσε τέλος στη ζωή του γύρω στο 39 μ.Χ.

Σύμφωνα με άλλες πηγές, ήταν ο Καλιγούλας αυτός που έβαλε να εκτελέσουν τον πρώην έπαρχο της Ιουδαίας στην εξορία του, ενώ αλλού αναφέρεται ότι ο Πιλάτος αυτοκτόνησε στη Ρώμη και το σώμα του ρίχτηκε στον Τίβερη ποταμό…

Ηρώδης Αντίπας: Ο τετράρχης που ο Ιησούς αποκαλούσε «αλεπού»

Ο Ηρώδης Αντίπας (ή Αντίπατρος), ο Ηρώδης των πατερικών κειμένων, ήταν γιος του εξίσου διαβόητου Ηρώδη του Μέγα, κληρονομώντας ένα βασίλειο αλλά και την παροιμιώδη σκληρότητα του πατέρα του. Μετά τον θάνατο του οποίου το βασίλειό του διαιρέθηκε στους τρεις γιους του και ο Αντίπας έγινε τετράρχης Γαλιλαίας και Περαίας.

Οι ευαγγελιστές μας λένε πως ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ δεν είχε καθόλου καλή γνώμη για τον ηγεμόνα, τον οποίο χαρακτήριζε «αλώπεκα» (Λουκάς 13:31) λόγω της πανουργίας του και προειδοποιούσε τους μαθητές του να τον προσέχουν ιδιαιτέρως. Ο Πιλάτος προσπάθησε να μεταβιβάσει την υπόθεση του Ιησού στον Ηρώδη, καθώς αμφότεροι ανησυχούσαν για την εξέλιξη της ιστορίας και την υπόληψή τους απέναντι στον Τιβέριο.

Ο Ηρώδης συνάντησε τον Ιησού το μοιραίο εκείνο Πάσχα, όταν ο Πιλάτος τον παρέπεμψε στην κρίση του τετράρχη. Ο Αντίπας ήθελε να δει από πρώτο χέρι ένα από τα ξακουστά θαύματα του Ιησού, κατά τη μαρτυρία του Λουκά, μόνο που συνάντησε έναν άνθρωπο που τον περιφρονούσε απόλυτα. Ούτε στις ερωτήσεις του δεν απαντούσε.

Αφού τον εξευτέλισε, τον έστειλε πίσω στον Πιλάτο για να δικαστεί, καθώς τα δικά του χέρια βάρυνε ο φόνος του Ιωάννη του Βαπτιστή. Διπλωματικότατος τόσο με τους Ρωμαίους όσο και τους κατακτημένους Ιουδαίους και θέλοντας να διατηρεί τις εύθραυστες ισορροπίες του αξιώματός του, ο φιλήδονος και ακόλαστος τετράρχης παντρεύτηκε μετά τη σταύρωση του Ιησού την Ηρωδιάδα, τη γυναίκα του αδελφού του Φιλίππου.

Αυτό το γεγονός θα προσυπέγραφε το τέλος του, φέρνοντάς του έναν χαμένο πόλεμο με τους Ναβαταίους αλλά και την εξορία του τελικά από τον Καλιγούλα, που τον έστειλε μαζί με την Ηρωδιάδα στο Λούγδουνο (τη σημερινή Λυών). Ο ρωμαίος αυτοκράτορας ξαπέστειλε λίγο αργότερα το καταραμένο ζευγάρι στην Ισπανία, όπου και πέθανε ο Ηρώδης το 39 μ.Χ. ταπεινωμένος και τιμωρημένος για την υπέρμετρη φιλοδοξία του.

Βαραββάς: Το μυστηριώδες πρόσωπο των Γραφών

«Τίνα θέλετε απολύσω υμίν; Βαραββάν ή Ιησούν τον λεγόμενον Χριστόν;», ρώτησε εντέχνως ο Πόντιος Πιλάτος τον μαινόμενο όχλο έξω από το πραιτόριό του για να λάβει την ιστορική ετυμηγορία που θα ισοδυναμούσε με τη θανατική καταδίκη του Θεανθρώπου, όπως μας λέει γλαφυρά ο Λουκάς (23: 5-19).

Ο ληστής και δολοφόνος, ή επαναστάτης και στασιαστής κατά άλλες ερμηνείες, Ιησούς Βαραββάς (Ιεσούα μπαρ Αμπά) κατηγορήθηκε περί το 30 μ.Χ. για προδοσία κατά της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ένα αμάρτημα που επέσυρε θάνατο με σταύρωση.

Σύμφωνα με τα Συνοπτικά Ευαγγέλια, όταν ο Ιησούς παραδόθηκε από το ιερατείο στις ρωμαϊκές αρχές για την ασέβεια που επέδειξε στον Ναό, προσφωνώντας τον εαυτό του «Μεσσία», ο Βαραββάς ήταν ήδη φυλακισμένος με τους συντρόφους του επαναστάτες στα ρωμαϊκά μπουντρούμια.

Τι απέγινε όμως ο Βαραββάς, ο ορκισμένος αυτός εχθρός της Ρώμης, μετά την απελευθέρωσή του; Συνέχισε τον βίο του στην αφάνεια ή μήπως πήρε μέρος στα κατοπινά επαναστατικά κινήματα της Ιουδαίας; Κανείς δεν ξέρει, καθώς μόνο οι Ευαγγελιστές μαρτυρούν την ύπαρξή του…

Γεστάς: Ο αμετανόητος ληστής που συνέχιζε να χλευάζει τον Ιησού στον σταυρό

Ο αμεταμέλητος εγκληματίας που δεν σταματούσε να βλαστημά τον Θεάνθρωπο στον σταυρό του μαρτυρίου περιγράφεται μόνο στα λεγόμενα Απόκρυφα Ευαγγέλια. Η Καινή Διαθήκη μας λέει πως υπήρχαν απλώς ένας καλός και ένας κακός ληστής δίπλα στον Εσταυρωμένο, αφήνοντάς τους στη λήθη της Ιστορίας.

Τα απόκρυφα κείμενα της χριστιανοσύνης όμως (Ευαγγέλιο Πέτρου, Ευαγγέλιο Νικοδήμου, Πράξεις Πιλάτου, Ευαγγέλιο Βαρθολομαίου κ.λπ.), που δεν περιλαμβάνονται στο επίσημο σώμα της Αγίας Γραφής, δίνουν ονόματα στους ληστές: Δυσμάς και Γεστάς (ή Γέστας ή και Στέγας).

Ο Γεστάς είναι ο αμετανόητος χλευαστής, ενώ ο Δυσμάς, μια ανάσα πριν από το τέλος, προλαβαίνει να πει το «μνήσθητί μου, κύριε». Όσο για τα αδικήματά τους, μαθαίνουμε από την «Υφήγηση Ιωσήφ του από Αριμαθαίας» πως ο μεν Γέστας «σκότωνε με μαχαίρι οδοιπόρους … κρεμούσε γυναίκες … για να κόψει τους μαστούς τους, έκοβε τα μέλη νηπίων κι έπινε το αίμα τους», ενώ ο Δεσμάς (Δημάς εδώ) «δοκίμασε να ληστέψει το πλήθος των Ιουδαίων … κλέβοντας ο ιερόσυλος ως και τα βιβλία του νόμου, ενώ γύμνωσε και τη θυγατέρα του Καϊάφα … και αφαίρεσε ακόμη και τη μυστική παρακαταθήκη του Σολομώντος».

Από την τραγική μοίρα τους δεν θα γλίτωναν, όταν είδε όμως ο Ιησούς πως ο Δυσμάς έδειξε γνήσια μεταμέλεια και του είπε «Ιησού, θυμήσου με όταν έρθεις στη βασιλεία σου», ο Χριστός τον διαβεβαίωσε πως «Αληθινά σου λέω σήμερα, θα είσαι μαζί μου στον Παράδεισο» (Λουκάς 23: 39-43).

Άννας και Καϊάφας: Οι αρχιερείς που δίκασαν τον Χριστό

Οι διαβόητοι στην Καινή Διαθήκη πρωθιερείς Άννας και Καϊάφας δεν ήταν παρά όργανα των Ρωμαίων. Ο Άννας ο Πρεσβύτερος ήταν εξάλλου ο πρώτος αρχιερέας που διόρισε ο κατακτητής της Ιουδαίας κατά το 6 μ.Χ., έχοντας διευρυμένες εξουσίες στα χέρια του. Άμεσος συνεργάτης των Ρωμαίων, δεν ήταν καθόλου λαοφιλής, όπως και ο γαμπρός του, Καϊάφας, που τον διαδέχτηκε στο ύπατο ιερατικό αξίωμα του Μεγάλου Εβραϊκού Συνεδρίου.

Ο Καϊάφας παντρεύτηκε την κόρη του και από το 18 μ.Χ. ασκούσε κι αυτός τα υψηλόβαθμα καθήκοντα, κινώντας τα νήματα. Ενδεικτικό της δύναμής τους ήταν το γεγονός ότι όταν συνελήφθη ο Χριστός, η πρώτη ανάκριση διενεργήθηκε από τον Άννα (Ιωάννης 18:13), που υποτίθεται ότι είχε αποσυρθεί πια από το ιερατείο, είχε ταυτιστεί ωστόσο με τη ρωμαϊκή εξουσία.

Ο διεφθαρμένος Άννας έζησε μέχρι τα 90 του χρόνια, πάμπλουτος και πανίσχυρος. Όσο για τον γαμπρό του, Καϊάφα, αυτός τοποθετήθηκε αρχιερέας από τον ρωμαίο επίτροπο Βαλέριο Γράτο, μια θέση που διατήρησε ως το 36 μ.Χ., μετά τη σταύρωση δηλαδή, όταν τον απομάκρυνε ο λεγάτος της Συρίας, Βιτέλλιος.

Η ευαγγελική παράδοση αναφέρει πως μετά τις αιμοσταγείς αυθαιρεσίες του Πιλάτου στην Ιουδαία, ο Καϊάφας τον ακολούθησε στη Ρώμη για να απολογηθούν αμφότεροι στον Τιβέριο. Το πλοίο του αρχιερέα ναυάγησε όμως στο Αιγαίο και εκείνος κατάφερε κάπως να βγει στην Κρήτη, όπου αρρώστησε και πέθανε.

Η αποκρυφιστική παράδοση θέλει μάλιστα τη γη που τον υποδέχτηκε να τον ξερνά εφτά ολόκληρες φορές. Η σορός του παραχώθηκε τελικά σε μια τρύπα κοντά στο Ηράκλειο…

Λογγίνος: Ο εκατόνταρχος που έγινε άγιος της χριστιανοσύνης

Άγιος Λογγίνος ο Εκατόνταρχος είναι σήμερα γνωστός ο Κεντυρίων των Ευαγγελίων, ο ρωμαίος στρατιωτικός που επιφορτίστηκε με την επιτήρηση της σταύρωσης του Χριστού. Άγιος έγινε γιατί ήταν ο πρώτος ρωμαίος στρατιώτης που πίστεψε στη θεϊκή φύση του Ιησού μετά την Ανάσταση και δεν φοβήθηκε να καταθέσει τη μαρτυρία του.

Στα Ευαγγέλια του Κανόνα, ο Κεντυρίων δεν έχει όνομα, το οποίο μαθαίνουμε ξανά από τα απόκρυφα κείμενα της χριστιανοσύνης. Σύμφωνα με αυτά, ήταν από την Καππαδοκία και μεταξύ 26-33 μ.Χ. ήταν στη δούλεψη του επάρχου της Ιουδαίας, Πιλάτου, ως εκατόνταρχος. Ήταν μάλιστα ο άνθρωπος, μας λέει ο Ιωάννης (19:34), που λόγχισε τον Χριστό, απ’ όπου πηγάζει ενδεχομένως και το όνομα που του αποδίδεται στα απόκρυφα Ευαγγέλια (όπως του Νικόδημου).

«Αλήθεια, ο άνθρωπος ούτος ήτο Υιός Θεού», μας βεβαιώνουν Μάρκος (15:39) και Λουκάς (23:47) ότι διεμήνυε πλέον ο Λογγίνος προς πάσα κατεύθυνση. Τόσο ο εκατόνταρχος όσο και δύο στρατιώτες του παραιτήθηκαν μετά το θαύμα που έζησαν από τα αξιώματά τους και κατέφυγαν στην Καππαδοκία μεταφέροντας το αναστάσιμο μήνυμα.

Ο Πιλάτος, μετά και τη σύμφωνη γνώμη του Τιβέριου, έστειλε ένα απόσπασμα να τον σκοτώσει και εκείνος υποδέχτηκε αγέρωχα τη μοίρα του, προσκαλώντας μάλιστα τους διώκτες του στο σπίτι του. Όταν εκείνοι κοντοστάθηκαν, ο Λογγίνος τους διέταξε να τον αποκεφαλίσουν, κάνοντας τελικά το ίδιο και στους δύο συνοδοιπόρους του…

Πετρώνιος: Ο Ρωμαίος που φρουρούσε τον τάφο του Ιησού

Σε άλλο ένα απόκρυφο κείμενο του 2ου αιώνα μ.Χ., το Ευαγγέλιο του Πέτρου, μαθαίνουμε πως ο Ρωμαίος που είχε επιφορτιστεί με την περιφρούρηση του τάφου του Ιησού από τη Ναζαρέτ ήταν ο Πετρώνιος. Εκατόνταρχος κι αυτός, είχε πάρει διαταγές απευθείας από τον Πιλάτο να μην επιτρέψει σε κανέναν να πλησιάσει τον τάφο.

Το Ευαγγέλιο του Πέτρου μάς λέει μάλιστα πως όταν ο Πετρώνιος και οι άντρες του αντίκρισαν το θαύμα της Ανάστασης, έσπευσαν νύχτα στον Πιλάτο για να του αναφέρουν όσα είδαν και έζησαν, αφήνοντας τον τάφο αφρούρητο. Τι απέγινε ο εκατόνταρχος, δεν μας λέει το κείμενο πάντως…

Ο δού­λος που χα­στού­κι­σε τον Χρι­στό

Όταν παρουσίασαν τον Ιησού μετά τη σύλληψή του μπροστά στον Άννα, εκείνος τον ρώτησε για τους μαθητές του, αλλά και το περιεχόμενο της διδασκαλίας του. Και τότε ξαφνικά: «Όταν δε ο Ιησούς είπεν αυτά, ένας από τους υπηρέτας, που εστέκετο κοντά του, κατάφερε ράπισμα εναντίον του Ιησού λέγων “με αυτόν τον ασεβή τρόπον απαντάς στον αρχιερέα;”. Του απήντησεν ο Ιησούς “εάν κακώς ωμίλησα, μαρτύρησε εδώ ενώπιον του δικαστηρίου δια το κακόν αυτό. Εάν όμως καλά και σωστά απήντησα, διατί με δέρνεις;”» (Ι­ω­άννης 18: 22-23).

Κα­τά την εκκλησιαστική πα­ρά­δο­ση, ο δούλος που χτύπησε τον Χριστό ή­ταν ο τυφλός που θε­ρά­πευ­σε ο Ι­η­σούς στην κο­λυμ­βή­θρα του Σι­λω­άμ, ο οποίος όταν βρήκε το φως του έγινε υπηρέτης στην αυ­λή του αρ­χι­ε­ρέ­α Άν­να…

Ιούδας Ισκαριώτης: Το πιο υστερόβουλο και ύπουλο φιλί της Ιστορίας

Η σύλληψη του Ιησού στον Κήπο της Γεσθημανής ήταν αυτή που θα οδηγούσε στα γεγονότα που μνημονεύονται στα θεία πάθη. Όπως θυμόμαστε, το βράδυ του Μυστικού Δείπνου, ο Κύριος των Γραφών συλλαμβάνεται, δικάζεται και μαρτυρεί κατόπιν στον σταυρό.

Ο Ιούδας είχε αποχωρήσει από τον Μυστικό Δείπνο και όταν επέστρεψε στον ελαιώνα, είχε μαζί του και ένα ετερόκλητο πλήθος ρωμαίων στρατιωτών και φρουρών του Καϊάφα. Ο Ιούδας προσέγγισε τον Ιησού και τον ασπάστηκε, κίνηση που σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση δεν ήταν παρά σήμα στους στρατιώτες για το ποιος ήταν ο Ιησούς ο Ναζωραίος, έχοντας πάρει κι εκείνα τα 30 αργύρια αντίτιμο για την προδοσία.

Τι απέγινε όμως το διαχρονικό όνομα της προδοσίας; Κατά τον Ματθαίο, ο Ιούδας δεν άντεξε την ελεεινή πράξη του. Γεμάτος τύψεις, επέστρεψε τα 30 αργύρια στους αρχιερείς και μετά κρεμάστηκε.

Στις Πράξεις των Αποστόλων όμως, το 5ο από τα 27 βιβλία της Καινής Διαθήκης, ο Λουκάς μάς λέει πως με τα 30 αργύρια ο Ιούδας αγόρασε ένα χωράφι, το οποίο δεν θα χαιρόταν ωστόσο, καθώς έπεσε κατάχαμα και τα σπλάχνα του ξεχύθηκαν έξω.

pronews.gr

ΓΙΑΤΙ Ο ΠΟΝΤΙΟΣ ΠΙΛΑΤΟΣ ΗΘΕΛΕ ΝΑ ΣΤΑΥΡΩΘΕΙ Ο ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ;

Γιατί ο Πόντιος Πιλάτος ήθελε να σταυρωθεί ο Ιησούς Χριστός;

Στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη, ο Πόντιος Πιλάτος θέτει μια ερώτηση στον Ιησού από τη Ναζαρέτ: «Τι είναι η αλήθεια;».

Είναι ένα ερώτημα που θα μπορούσε να τεθεί και για την ιστορία του ίδιου του Πιλάτου.

Από την οπτική γωνία της Καινής Διαθήκης της χριστιανικής Βίβλου, ο Ρωμαίος κυβερνήτης της Ιουδαίας ήταν ένας αμφιταλαντευόμενος δικαστής που αρχικά αθώωσε τον Ιησού πριν υποκύψει στη θέληση του πλήθους και τον καταδικάσει σε θάνατο.

Αντίθετα, οι μη βιβλικές πηγές τον παρουσιάζουν ως έναν βάρβαρο ηγέτη που αψηφούσε εσκεμμένα τις παραδόσεις του ιουδαϊκού λαού που επέβλεπε. Ποια ήταν η αλήθεια;

Η πρώιμη ζωή του Πιλάτου είναι ένα μυστήριο

Η ιστορία λέει λίγα πράγματα για τον Πιλάτο πριν υπηρετήσει ως Ρωμαίος έπαρχος της Ιουδαίας μεταξύ 26 και 36 μ.Χ. Πιστεύεται ότι γεννήθηκε σε μια ιππική οικογένεια στην Ιταλία, αλλά ορισμένοι θρύλοι υποστηρίζουν ότι η Σκωτία ήταν ο τόπος γέννησής του.

Μια από τις παλαιότερες -και πιο καυστικές- αφηγήσεις για τον Πιλάτο προέρχεται από τον Εβραίο φιλόσοφο Φίλωνα της Αλεξάνδρειας. Γράφοντας γύρω στο 50 μ.Χ., κατακεραύνωνε τον έπαρχο για «δωροδοκίες, προσβολές, ληστείες, ξεσπάσματα και άσκοπους τραυματισμούς, εκτελέσεις χωρίς δίκη, συνεχώς επαναλαμβανόμενες, αδιάκοπες και εξαιρετικά βαριές σκληρότητες».

«Ο Φίλων συνοψίζει τη διακυβέρνηση του Πιλάτου ως διεφθαρμένη και γεμάτη δωροδοκίες», λέει ο Stephen J. Patterson, ιστορικός του πρώιμου χριστιανισμού στο Πανεπιστήμιο Willamette και συγγραφέας πολλών βιβλίων, μεταξύ των οποίων το «The Forgotten Creed: Christianity’s Original Struggle Against Bigotry, Slavery, and Sexism».

Αυτού του είδους η συμπεριφορά δεν θα ήταν και τόσο ασυνήθιστη για έναν Ρωμαίο ηγεμόνα, αλλά ο Πιλάτος προφανώς το έκανε πιο αδίστακτα από τους περισσότερους.

Το πρόβλημα είναι ότι δεν είναι εύκολο να γνωρίζουμε πόσο ιστορική ήταν στην πραγματικότητα η αφήγηση του Φίλωνος, λέει η Helen Bond, επικεφαλής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου και συγγραφέας του βιβλίου Pontius Pilate in History and Interpretation.

«Ο Φίλων είναι ένας εξαιρετικά δραματικός συγγραφέας», σημειώνει, και μάλιστα με πολύ σαφείς προκαταλήψεις: «Οι άνθρωποι που τηρούν τους ιουδαϊκούς νόμους καταγράφονται με ιδιαίτερα θετικό τρόπο, ενώ οι άνθρωποι που δεν το κάνουν περιγράφονται με ιδιαίτερα αρνητικούς όρους».

Δεδομένης της αντίθεσης του Πιλάτου στον εβραϊκό νόμο, ο Φίλων τον περιγράφει «πολύ σκληρό».

Ο Πιλάτος συγκρούστηκε με τον εβραϊκό πληθυσμό της Ιερουσαλήμ

Ο Φίλων έγραψε επίσης ότι ο Πιλάτος επέτρεψε την είσοδο στο πρώην παλάτι του βασιλιά Ηρώδη στην Ιερουσαλήμ ενός ζεύγους επιχρυσωμένων ασπίδων με το όνομα του Ρωμαίου αυτοκράτορα Τιβέριου, κατά παράβαση των εβραϊκών εθίμων.

Γράφοντας μισό αιώνα αργότερα, ο Εβραίος ιστορικός Φλάβιος Ιώσηπος διηγήθηκε μια παρόμοια ιστορία ότι ο Πιλάτος επέτρεψε σε στρατεύματα να μεταφέρουν στρατιωτικές σημαίες με το ομοίωμα του αυτοκράτορα στην Ιερουσαλήμ, παρόλο που ο εβραϊκός νόμος απαγόρευε τις εικόνες στην πόλη. Ένα μεγάλο πλήθος ταξίδεψε στην ιουδαϊκή πρωτεύουσα Καισάρεια για να διαμαρτυρηθεί και ξάπλωσε πεσμένο γύρω από το παλάτι του Πιλάτου για πέντε ημέρες μέχρι να υποχωρήσει.

«Ο Ιώσηπος γεννήθηκε στην Ιερουσαλήμ τη χρονιά που ο Πιλάτος εγκατέλειψε το αξίωμά του και έτσι θα είχε αρκετά καλές πληροφορίες», λέει η Bond.

«Η ιστορία έχει τον ήχο ενός νέου κυβερνήτη που βλέπει τι μπορεί να ξεφύγει και υποτιμά εντελώς τη δύναμη της τοπικής κοινής γνώμης όσον αφορά τις γλυπτές εικόνες». Ταυτόχρονα, σημειώνει η Bond, η ιστορία δείχνει την προθυμία του να υποχωρήσει και να σεβαστεί την κοινή γνώμη.

Σε ένα άλλο περιστατικό -με πιο αιματηρή κατάληξη- ο Ιωσήφ αφηγείται ότι ο Πιλάτος χρησιμοποίησε χρήματα από το θησαυροφυλάκιο του Ναού για να κατασκευάσει ένα υδραγωγείο προς την Ιερουσαλήμ.

Αυτή τη φορά, όταν συγκεντρώθηκαν διαδηλωτές, ο Πιλάτος έστειλε στρατιώτες με απλή περιβολή να διεισδύσουν στο πλήθος. Με το σήμα του, έβγαλαν ρόπαλα κρυμμένα στα ρούχα τους και χτύπησαν μέχρι θανάτου πολλούς από τους διαδηλωτές.

Τα Ευαγγέλια απεικονίζουν έναν αναποφάσιστο Πιλάτο
– Γιατί ήθελε τον Ιησού νεκρό

Ο Ιώσηπος ανέφερε επίσης τον περιβόητο ρόλο του Πιλάτου να συμφωνήσει στην εκτέλεση του Ιησού. Σύμφωνα με τα Ευαγγέλια, το Σανχεντρίν, ένα επίλεκτο συμβούλιο ιερατικών και λαϊκών πρεσβυτέρων, συνέλαβε τον Ιησού κατά τη διάρκεια της εβραϊκής γιορτής του Πάσχα, απειλούμενο βαθιά από τις διδασκαλίες του. Τον έσυραν ενώπιον του Πιλάτου για να δικαστεί για βλασφημία – επειδή ισχυριζόταν, όπως είπαν, ότι ήταν βασιλιάς των Ιουδαίων. Και πίεσαν τον Πιλάτο, τον μόνο που είχε την εξουσία να επιβάλει θανατική ποινή, να ζητήσει τη σταύρωσή του.

Σε αντίθεση με την απεικόνιση του Πιλάτου ως ανελέητου ηγεμόνα από τον Φίλωνα και τον Ιώσηπο, και τα τέσσερα Ευαγγέλια τον παρουσιάζουν ως αμφιταλαντευόμενο δικαστή. Σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Μάρκου, ο Πιλάτος υπερασπίστηκε τον Ιησού προτού υποκύψει στην επιθυμία του πλήθους.

Αλλά ο Μάρκος είχε μια απώτερη ατζέντα, σημειώνει ο Patterson, καθώς έγραψε το Ευαγγέλιο εν μέσω της αποτυχημένης Εβραϊκής εξέγερσης κατά της Ρωμαϊκής κυριαρχίας μεταξύ 66 και 70 μ.Χ., ενώ η χριστιανική αίρεση βρισκόταν σε πικρή ρήξη με τον Ιουδαϊσμό και προσπαθούσε να προσελκύσει Ρωμαίους προσηλυτισμένους.

«Ο σκοπός του Μάρκου δεν είναι πραγματικά ιστορικός», λέει ο Patterson. «Είναι να ρίξει τον εβραϊκό πόλεμο σε ένα συγκεκριμένο φως. Ο Μάρκος κατηγορεί τους Ιουδαίους άρχοντες στην Ιερουσαλήμ για την καταστροφή της [κατά τη διάρκεια της εξέγερσης] επειδή οι αρχιερείς και οι αξιωματούχοι απέρριψαν τον Ιησού όταν είχε έρθει στην πόλη. Ο Μάρκος αφηγείται την ιστορία της δίκης του Ιησού λιγότερο για τον Πιλάτο και περισσότερο για τη μετατόπιση της ευθύνης στους Εβραίους ηγέτες».

Σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Ματθαίου, ο Πιλάτος έπλυνε τα χέρια του μπροστά στο πλήθος πριν ανακοινώσει:

«Είμαι αθώος για το αίμα αυτού του ανθρώπου, φροντίστε το μόνοι σας».

Ο ιουδαϊκός λαός φώναξε ως απάντηση: «Το αίμα του να είναι πάνω σε εμάς και τα παιδιά μας». Πρόκειται για ένα χωρίο που θα χρησιμοποιούνταν για χιλιετίες για να διώξουν τον εβραϊκό λαό.

«Ο Ματθαίος λέει ότι ενώ οι Ρωμαίοι πραγματοποίησαν στην πραγματικότητα την πράξη, οι Εβραίοι ήταν υπεύθυνοι – μια επιχειρηματολογία που είχε φυσικά καταστροφικές συνέπειες έκτοτε», λέει ο Μποντ.

«Αν ο Ιησούς προκαλούσε προβλήματα σε μια συγκέντρωση όπως το Πάσχα, όταν η πόλη ήταν ασφυκτικά γεμάτη, δεν νομίζω ότι ο Πιλάτος θα αφιέρωνε πολύ χρόνο στο να ανησυχεί για το τι να κάνει μαζί του. Το πώς θα χειριζόταν την υπόθεση εξαρτιόταν εξ ολοκλήρου από τον κυβερνήτη, και αφού άκουσε τα στοιχεία, αναμφίβολα σκέφτηκε ότι η απαλλαγή από τον Ιησού ήταν η καλύτερη λύση».

Ένα άλλο στοιχείο της ιστορίας της Καινής Διαθήκης που εξακολουθεί να μην υποστηρίζεται από ιστορικά στοιχεία είναι η προσφορά του Πιλάτου να μετατρέψει τη θανατική ποινή ενός εγκληματία με λαϊκή ψηφοφορία – κάτι που σύμφωνα με τους συγγραφείς των Ευαγγελίων αποτελούσε ετήσια παράδοση του Πάσχα. Στα Ευαγγέλια, το πλήθος επέλεξε τον εγκληματία Βαραββά αντί του Ιησού.

«Οι μελετητές έχουν ψάξει για αποδείξεις», λέει ο Patterson, και μέχρι στιγμής «δεν έχουν βρει ποτέ τίποτα που να αναφέρεται στο λεγόμενο έθιμο της απελευθέρωσης ενός κρατουμένου το Πάσχα».

Ο Πιλάτος εξαφανίζεται από την ιστορία μετά τη διακυβέρνησή του

Σύμφωνα με τον Ιώσηπο και τον Ρωμαίο ιστορικό Τάκιτο, ο Πιλάτος απομακρύνθηκε από το αξίωμά του και στάλθηκε πίσω στη Ρώμη αφού χρησιμοποίησε υπερβολική βία για να διαλύσει μια ύποπτη εξέγερση Σαμαρειτών. Μόλις έφτασε στη Ρώμη, ο Πιλάτος εξαφανίστηκε από τα ιστορικά αρχεία.

Σύμφωνα με ορισμένες παραδόσεις, εκτελέστηκε από τον αυτοκράτορα Καλιγούλα ή αυτοκτόνησε, με το σώμα του να ρίχνεται στον ποταμό Τίβερη. Ο πρώιμος χριστιανός συγγραφέας Τερτυλλιανός υποστήριξε μάλιστα ότι ο Πιλάτος έγινε οπαδός του Ιησού και προσπάθησε να προσηλυτίσει τον αυτοκράτορα στον χριστιανισμό.

Το 1961, αρχαιολόγοι στην Καισάρεια ανακάλυψαν αδιάσειστα στοιχεία για την ύπαρξη του Πιλάτου. Ένα θραύσμα μιας σκαλισμένης πέτρας με το όνομα και τον τίτλο του Πιλάτου χαραγμένο στα λατινικά βρέθηκε με την όψη προς τα κάτω, που χρησιμοποιούνταν ως σκαλοπάτι σε ένα αρχαίο θέατρο.

Είναι πιθανό η “πέτρα του Πιλάτου” να χρησίμευσε αρχικά ως πλάκα αφιέρωσης για κάποιο άλλο οικοδόμημα. Ένα άρθρο του Νοεμβρίου 2018 στο Israel Exploration Journal ανακοίνωσε μια ακόμη ανακάλυψη, καθώς προηγμένη φωτογραφία αποκάλυψε το όνομα του Πιλάτου γραμμένο στα ελληνικά σε ένα δαχτυλίδι από κράμα χαλκού 2.000 ετών που ανασκάφηκε από το Ηρώδειο.

pronews.gr

ΓΕΡΩΝ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ ΓΚΟΛΟΒΑΝΣΚΙ: ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟΝ ΜΥΣΤΙΚΟ ΔΕΙΠΝΟ!

Γέροντας Ευστράτιος Γκολοβάνσκι
Συμμετοχή στον Μυστικό Δείπνο

Ο τρόπος με τον οποίο ο άρτος και ο οίνος μεταβάλλονται στη Λειτουργία σε Σώμα και Αίμα του Χριστού είναι ένα μυστήριο που κανένας θνητός δεν μπορεί να το κατανοήσει. Στον Μυστικό Δείπνο ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός πήρε τον άρτο, τον έκοψε κομμάτια και τον έδωσε στους μαθητές Του, λέγοντας: «Πάρετε και φάτε· αυτό είναι το Σώμα μου» (Ματθ. 26:26). Ύστερα πήρε το ποτήρι με τον οίνο και τους το έδωσε, λέγοντας: «Πιείτε απ’ αυτό όλοι· αυτό είναι το Αίμα μου» (Ματθ. 26:27-28). Και τους πρόσταξε: «Αυτό που κάνω τώρα, να το κάνετε σε ανάμνησή μου» (Λουκ. 22:19).

Έτσι, σε κάθε λειτουργία, με την επίκληση του Αγίου Πνεύματος από τον λειτουργό ιερέα, η παντοδύναμη θεία χάρη μεταβάλλει τον άρτο και τον οίνο σε Σώμα και Αίμα Χριστού. Εμείς, λοιπόν, κοινωνώντας, πιστεύουμε ότι δεχόμαστε το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, ολόκληρη τη θεανθρώπινη φύση του Κυρίου, δεν μπορούμε όμως να εισχωρήσουμε με το νου μας στο φοβερό και ακατάληπτο αυτό μυστήριο.

***

Ποια πρέπει να είναι η πνευματική κατάσταση εκείνων που κοινωνούν το Σώμα και το Αίμα του Χριστού;

Απάντηση: Ο απόστολος Παύλος παραγγέλλει: «Όποιος τρώει τον Άρτο και πίνει το Ποτήριο του Κυρίου ανάξια, γίνεται ένοχος αμαρτήματος απέναντι στο Σώμα και το Αίμα του Κυρίου. Γι’ αυτό πρέπει να εξετάζει κανείς προσεκτικά τον εαυτό του, και τότε να τρώει από τον Άρτο και να πίνει από το Ποτήριο» (Α’ Κορ. 11:27-28). Πρέπει, λοιπόν, πριν από κάθε Μετάληψη των αχράντων Μυστηρίων, να εξετάζουμε προσεκτικά την ψυχή μας και, αν διαπιστώνουμε πως έχει τον παραμικρό ρύπο αμαρτίας, να την καθαρίζουμε με τη μετάνοια· ύστερα να πλησιάζουμε στο άγιο Ποτήριο με φόβο Θεού, πίστη και αγάπη. Γιατί «όποιος τρώει τον Άρτο και πίνει τον Οίνο ανάξια,… τρώει και πίνει για την καταδίκη του» (Α’ Κορ. 11:29).

Απαραίτητη προϋπόθεση για τη συμμετοχή μας στα θεία Μυστήρια είναι και η συμφιλίωση με τους συνανθρώπους μας εκείνους, τους οποίους τυχόν πικράναμε με τη συμπεριφορά μας. «Όταν προσφέρεις το δώρο σου στον ναό», είπε ο Κύριος, «και εκεί θυμηθείς πως ο αδερφός σου έχει κάτι εναντίον σου, άφησε εκεί, μπροστά στο θυσιαστήριο του ναού, το δώρο σου, πήγαινε να συμφιλιωθείς πρώτα με τον αδερφό σου, και ύστερα έλα να προσφέρεις το δώρο σου» (Ματθ. 5:23-24).

[Από το βιβλίο: Γέροντος Ευστρατίου (Γκολοβάνσκι), Απαντήσεις σε ερωτήματα χριστιανών. Ιερά Μονή Παρακλήτου, 2012. Ερωτήσεις 114, 169]

ΑΓΙΟΣ ΙΣΙΔΩΡΟΣ Ο ΠΗΛΟΥΣΙΩΤΗΣ: ΓΙΑΤΙ Ο ΚΥΡΙΟΣ ΚΑΤΑΡΑΣΤΗΚΕ ΤΗ ΣΥΚΙΑ;

Άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης
Γιατί ο Κύριος καταράστηκε τη συκιά;

«Καί τῆς λέει: ποτέ πιά νά μή γίνει ἀπό σένα καρπός μέχρι τό τέλος τοῦ κόσμου. καί ξεράθηκε ἡ συκιά ἀμέσως». (Ματθ. κα’ 19)

Νά μή νομίζεις ὅτι ὁ Κύριος καταράστηκε χωρίς λόγο τή συκιά, άλλά τό ἔκανε αυτό γιά νά δείξει στούς ἀχάριστους Ἰουδαίους ὅτι ἔχει δύναμη ικανή πρός τιμωρία. Επειδή δηλαδή σέ ὅλα τά θαύματά του δέν εἶχαν δεῖ ποτέ τίποτε κακό να προξενεῖ σέ κάποιον, νόμιζαν ὅτι μπορεῖ μόνο νά εὐεργετῆ καί ὅτι δέν ἔχει τή δύναμη να κάνει κακό στούς πονηρούς. Γιά τόν λόγο λοιπόν αὐτό ἀπό τήν ἄψυχη ὕλη πείθει τόν ἀχάριστο λαό, ὅτι μπορεῖ καί νά τιμωρεῖ, ἀλλά δέν θέλει διότι εἶναι ἀγαθός.

Αγίου Ισιδώρου Πηλουσιώτου, Ἐπιστολές, ΕΠΕ Α’, 73

ΛΑΜΠΡΟΣ ΣΚΟΝΤΖΟΣ: ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ- ΥΠΕΡ ΤΗΝ ΠΟΡΝΗΝ ΑΓΑΘΕ ΑΝΟΜΗΣΑΣ!

Λάμπρος Σκόντζος, Θεολόγος
Μ. Τετάρτη: «Υπέρ την πόρνην αγαθέ ανομήσας»

«Τη αγία και μεγάλη Τετάρτη της αλειψάσης τον Κύριον μύρω πόρνης γυναικός μνείαν ποιούμεθα οι θειότατοι πατέρες εθέσπισαν, ότι προ του σωτηρίου πάθους μικρόν τούτο γέγονεν». Αυτό είναι το συναξάρι της σημερινής ημέρας, της Μεγάλης Τετάρτης. Οι συνοδοιπόροι του πάθους του Χριστού μας πιστοί καλούμαστε αυτή την ιερή ημέρα να τιμήσουμε την έμπρακτη και ειλικρινή μετάνοια της πρώην πόρνης γυναικός, η οποία έγινε συνώνυμη με την συντριβή και την αλλαγή ζωής.

Το σημαντικότατο, συγκινητικότατο και διδακτικότατο γεγονός της αλείψεως του Κυρίου με πολύτιμο μύρο από την αμαρτωλή γυναίκα διασώζουν με μικρές παραλλαγές και οι τέσσερις ευαγγελιστές. Ο Ματθαίος (26,6-13), ο Μάρκος (14,3-9) και ο Ιωάννης (12,1-8) ομιλούν για την ίδια γυναίκα, την Μαρία, την αδελφή του Λαζάρου, η οποία, όπως αναφέραμε, από ευγνωμοσύνη για την ανάσταση του αδελφού της, έκαμε αυτή την σπουδαία πράξη. Αντίθετα ο Λουκάς αναφέρει πως η γυναίκα, που δεν αναφέρεται το όνομά της, ήταν αμαρτωλή πόρνη. Είναι προφανές ότι πρόκειται για διαφορετικό περιστατικό.

Βεβαίως στον Εσπερινό της ημέρες διαβάζεται η περικοπή από το Ευαγγέλιο του Ιωάννη, όμως το περιεχόμενο και η θαυμάσια υμνολογία της ημέρας είναι εμπνευσμένη από την περικοπή του Ευαγγελίου του Λουκά.

Σύμφωνα με τον ιερό ευαγγελιστή ο Ιησούς προσκλήθηκε σε δείπνο στο σπίτι κάποιου Σίμωνος, ο οποίος ανήκε στην τάξη των Φαρισαίων. Κάποια γυναίκα αμαρτωλή όταν έμαθε ότι ο Κύριος ήλθε στην πόλη, ζήτησε να μάθει σε πιο σπίτι έχει καταλύσει. Και ενώ έτρωγαν και συζητούσαν, ξάφνου μπήκε στο σπίτι η γυναίκα εκείνη, κρατώντας στα χέρια της αλαβάστρινο δοχείο γεμάτο πολύτιμο μύρο. Προχώρησε στο μέρος του Ιησού και αφού στάθηκε πίσω Του, γονάτισε και άρχισε να κλαίει και να οδύρεται γοερά. Άνοιξε αμέσως το δοχείο και άρχισε να ρίχνει απλόχερα το μύρο και να πλένει με αυτό πόδια του Ιησού. Μαζί με το πολύτιμο μύρο έσμιγε και τα καυτά δάκρυά της, τα οποία έτρεχαν σαν ποτάμι από τα μάτια της.  Αφού άδειασε το δοχείο ξέπλεξε τα πλούσια μαλλιά της και σκούπισε με αυτά τα πόδια Του, φιλώντας τα αδιάκοπα.

Ο Φαρισαίος οικοδεσπότης απόρησε με το γεγονός και διαλογιζόταν: Αυτός εδώ είναι προφήτης, δε γνωρίζει το ποιόν αυτής τη γυναίκας και την αφήνει να τον αγγίξει; Ο καρδιογνώστης Χριστός είπε στον Σίμωνα: Έχω να σου πω το εξής για τις σκέψεις σου: Εκείνος είπε: μίλα μου δάσκαλε. Κάποιος, του είπε, δάνεισε χρήματα σε δύο ανθρώπους, στον πρώτο πεντακόσια δηνάρια και στον δεύτερο πενήντα. Όταν έπρεπε να τα επιστρέψουν αυτοί δεν είχαν και ο δανειστής τους τα χάρισε. Και ρωτά το Σίμωνα: ποιος από τους δυο θα χρωστάει μεγαλύτερη χάρη στον δανειστή; Ο Σίμων απάντησε: αυτός που του χαρίστηκε το μεγαλύτερο ποσό. Σωστά απάντησες του είπε ο Ιησούς. Για κοίταξε αυτή τη γυναίκα. Εγώ μπήκα στο σπίτι σου και δεν μου έπλυνες τα πόδια με νερό, όμως εκείνη μου τα έπλυνε με τα δάκρυά της και τα σκούπισε με τα μαλλιά της. Χαιρετισμό δε μου έδωκες, όμως αυτή δε σταμάτησε στιγμή να μου φιλάει τα πόδια. Με λάδι δεν μου άλειψες το κεφάλι, όμως αυτή με πανάκριβο μύρο μου άλειψε τα πόδια. Δεν αξίζει να της πω: «σου συγχωρούνται οι τόσες πολλές αμαρτίες σου, διότι με αγάπησες τόσο πολύ»; Γυρίζοντας προς τη γυναίκα της είπε: «σου συγχωρούνται οι αμαρτίες σου». Τότε άρχισαν οι συνδαιτυμόνες να διερωτώνται: ποιος είναι αυτός που μπορεί να συγχωρεί αμαρτίες; Ο Χριστός ξαναλέγει στη γυναίκα: «Η πίστη σου σε έσωσε, πήγαινε στο καλό».

Η γυναίκα αυτή ήταν διαβόητη για την αμαρτωλότητά της. Οι υποκριτές συντοπίτες της την ήθελαν πόρνη, για να ικανοποιεί τις πορνικές τους αμαρτωλές έξεις. Ένα σκεύος αμαρτωλής ηδονής και τίποτε περισσότερο. Στην κοινωνική και θρησκευτική ζωή της πόλεως δεν είχε θέση, ήταν το μίασμα, την οποία έπρεπε να αποφεύγουν. Κάπως έτσι σκέφτηκε και ο Σίμων ο οικοδεσπότης, όταν είδε να μπαίνει στο «καθώς πρέπει» σπίτι του εκείνη και να το «μιαίνει». Πολλώ δε μάλλον να αγγίζει τον υψηλό καλεσμένο του ραβίνο.

Το σώμα της αμαρτωλής αυτής γυναίκας έχε παραδοθεί εξ’ ολοκλήρου στο βόρβορο της αμαρτίας και της διαφθοράς. Όμως μέσα στα κατάβαθα της ψυχής της σιγόκαιγε αμυδρή φλόγα λυτρώσεως. Ο ψυχικός της κόσμος δεν είχε διαφθαρεί ολοκληρωτικά. Η παρουσία του Σωτήρα Χριστού στην πόλη εκείνη λειτούργησε στην καρδιά της ως ισχυρότατος άνεμος, ο οποίος θέριεψε την αδύναμη φλόγα λυτρώσεως και την έκαμε πυρακτωμένο καμίνι, ασυγκράτητη ορμή για μετάνοια και σωτηρία και γι’ αυτό έτρεξε κοντά Του με τον χαρακτηριστικό αυτό τρόπο.

«Προσέξετε, φιλόχριστοι Χριστιανοί, συμβουλεύει ο ιερός Χρυσόστομος, να νοήσετε και να απολαύσετε την καλή διήγηση της καλής αυτής γυναικός, η οποία έφτασε ως εκεί, χωρίς να την καλέσουν, πλησίασε στο μέρος που βρισκόταν ο Κύριος και εξομολογήθηκε δημόσια, εξ όλης καρδίας, τα κρίματά της, χωρίς να αισχύνη, χωρίς φόβο η αντρειωμένη στην ψυχή. Δε λογάριασε τίποτε, ούτε την ταραχή των υπηρετών, ούτε την κατηγορία και το όνειδος των παρισταμένων».

Ο Χριστός, εγκαινίασε μια νέα αντίληψη για τον αμαρτωλό άνθρωπο, εντελώς διάφορη από εκείνη της ιουδαϊκής κοινωνίας. Δεν είναι ο αμαρτωλός άνθρωπος μιασμένος από τη φύση του, αλλά ένας πνευματικά ασθενής, ο οποίος χρειάζεται βοήθεια. Έθεσε ως αντίδοτο της πνευματικής ασθένειας τη μετάνοια, η οποία είναι ο ισχυρότατος εκείνος μοχλός, ο οποίος γκρεμίζει το οικοδόμημα της αμαρτίας και αναγεννά τον άνθρωπο. Δια του Κυρίου μας Ιησού Χριστού παρήλθε ανεπιστρεπτί το καθεστώς του νόμου και της μισθαποδοσίας, και ανέτειλε η εποχή της χάρητος και του ελέους.

Οι θείοι υμνογράφοι, θέλοντας να τονίσουν το σωτήριο νόημα της μετάνοιας της αμαρτωλής γυναικός, στόλισαν τις ιερές ακολουθίες της Μεγάλης Τετάρτης με μια ποιητική και μουσική πανδαισία ύψιστης αξίας. Η ακολουθία ιδιαίτερα του Όρθρου, σύμφωνα με επιφανείς λειτουργιολόγους, είναι από τις καλλίτερες ποιητικές συνθέσεις όλων των ακολουθιών του έτους. Τους ύμνους της Μ. Τετάρτης χαρακτηρίζουν οι πλούσιες εικόνες, οι διάλογοι και οι αντιθέσεις. Ο Όρθρος ξεκινάει με το γνωστό «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται…» και ακολουθούν τα υπέροχα καθίσματα «Πόρνη προσήλθε σοι…», «Ιούδας ο δόλιος φιλαργυρίαν ερών…» και το καταπληκτικό «Η πόρνη εν κλαυθμώ ανεβόα, οικτίρμων…». Στο κοντάκιο παρουσιάζεται ο κάθε άνθρωπος αμαρτωλός να βρίσκεται στη θέση της πόρνης. Ο ιερός ποιητής παίρνει τη θέση της και ικετεύει στο Δεσπότη και Λυτρωτή Χριστό να τον ελεήσει, «Υπέρ την πόρνην αγαθέ, ανομήσας, δακρύων όμβρους (όπως εκείνη) ουδαμώς σοι προσήξα, αλλά σιγή δεόμενος προσπίπτω σοι, πόθω ασπαζόμενος τους αχράντους σου πόδας, όπως μοι την άφεσιν, ως Δεσπότης, παράσχης των οφλημάτων, κράζοντι, Σωτήρ, εκ του βορβόρου των έργων μου ρύσαι με». Εξαίσιες ποιητικές συνθέσεις έργα του αγίου Κοσμά του Μελωδού, είναι τα τροπάρια των στιχηρών των αίνων. «Σε τον της Παρθένου Υιόν πόρνη επιγνούσα Θεόν…», «Το πολυτίμητον μύρον η πόρνη έμιξε μετά δακρύων…», «Ότε η αμαρτωλός προσέφερε το μύρον…», «Ω της Ιούδα αθλιότητος! Εθεώρει την πόρνην φιλούσαν τα ίχνη και εκέπτετο δόλω της προδοσίας το φίλημα…». Στα υπέροχα αυτά τροπάρια γίνεται αριστοτεχνική αντίθεση μεταξύ της μετανοούσας γυναικός και του μελλοντικού προδότη μαθητή Ιούδα. Ο ιερός ποιητής εξαίρει την μετάνοια της πόρνης και στηλιτεύει την προδοσία του μαθητή. Τα τροπάρια των αποστίχων είναι και αυτά καταπληκτικές ποιητικές συνθέσεις και είναι έργα του Βυζαντίου του Μελωδού. «Σήμερον ο Χριστός παραγίνεται εν τη οικία του Φαρισαίου…», «Ήπλωσεν η πόρνη τα τρίχας σοι τω Δεσπότη, ήπλωσεν ο Ιούδας τας χείρας τοις παρανόμοις…», «Προσήλθε γυνή δυσώδης και βεβορβορωμένη…». Στο τέλος ψάλλεται ένα από τα κορυφαία ποιήματα όχι μόνο της Εκκλησίας μας, αλλά και γενικότερα της παγκοσμίου λογοτεχνίας. Πρόκειται για το γνωστότατο δοξαστικό «Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή…», το γνωστό τροπάριο της Κασσιανής, της μεγάλης αυτής βυζαντινής ποιήτριας, την οποία μερικοί αμαθείς την ταυτίζουν με την πόρνη, που αναφέρεται στον περίφημο ύμνο της. Κανενός η ψυχή δεν μένει ασυγκίνητη στο άκουσμά του.

Η αφιέρωση της ημέρας αυτής στην μακάρια πρώην πόρνη γυναίκα έγινε σκόπιμα από τους αγίους Πατέρες. Η μορφή της προβάλλει ως φωτεινό ορόσημο καταμεσής στην οδοιπορία προς το Θείο Πάθος για να δείξει και σε μας πως αν δεν συντριβούμε, σαν και εκείνη, και δεν δείξουμε έμπρακτη μετάνοια, δεν μπορούμε να ακολουθήσουμε το Χριστό στο Πάθος και την Ανάσταση. Η αγία μας Εκκλησία θέσπισε τη μετάνοια ως ύψιστη δωρεά η οποία ανανεώνει την ουρανοδρόμο πορεία μας προς το Χριστό και την τελείωσή μας. Καλός χριστιανός δεν είναι εκείνος, ο οποίος γεμάτο κομπασμό και εγωιστική αυτάρκεια, ισχυρίζεται ότι έφτασε σε επίπεδο αγιότητας και δεν χρειάζεται πια άλλο αγώνα, αλλά ο διατελών σε διαρκή μετάνοια.

ΑΛΟΨΙΣ

ΠΡΩΤΟΠΡ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΕΤΑΛΛΗΝΟΣ: Η ΥΜΝΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ!

Η υμνογραφία τής Μεγάλης Εβδομάδας
(Πρωτοπρ. Γεώργιος Δ. Μεταλληνός)

Ἡ Μεγάλη Ἑβδομάδα ἀνακεφαλαιώνει ὅλη τὴν ἀνθρώπινη Ἱστορία, τὴν δημιουργίᾳ, τὴν πτώση, τὴν ἐν Χριστῷ ἀνάπλαση καὶ ἀναδημιουργία. Ὁ Χριστός, ὁ σταυρωμένος καὶ ἀναστὰς Κύριος τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς Ἱστορίας, προβάλλεται μέσα ἀπὸ τὶς ἱερὲς Ἀκολουθίες, ὡς Αὐτὸς ποὺ δίνει λύση στὴ διαχρονικὴ τραγῳδία τοῦ ἀνθρώπου καὶ νοηματοδοτεῖ τὴν Ἱστορία.

Ὑπάρχει δὲ συνοχὴ καὶ συνέχεια στὰ ἀναγιγνωσκόμενα, ἀδόμενα καὶ τελούμενα στὴ Λατρεία, ποὺ ἀποδυναμώνεται ὅμως μὲ τὴν ἀποσπασματικότητα τῆς μετοχῆς, σ᾿ ἀντίθεση μὲ τὴν μοναστικὴ λειτουργικὴ πράξη. Ἡ καταφυγὴ τῶν φιλακολούθων στὰ μοναστήρια αὐτὲς τὶς μέρες, καὶ μάλιστα τὰ ἁγιορείτικα, αὐτὸ τὸ νόημα ἔχει: τὴν δυνατότητᾳ βιώσεως ὅλου του φάσματος τῆς προσφερόμενης, ἀπὸ τὴν λατρείᾳ, ἀνακεφαλαιώσεως τῆς σωτηρίας ἀνθρώπου καὶ κόσμου.

Ἡ παροντοποίηση τῶν συνδεομένων μὲ τὰ Πάθη τοῦ Χριστοῦ ἱστορικῶν σωτηριωδῶν γεγονότων πραγματοποιεῖται μὲ τὰ δρώμενα (λιτάνευση τῆς εἰκόνας τοῦ Νυμφίου, τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου, τοῦ Σταυροῦ, τοῦ Ἐπιταφίου, Ἀποκαθήλωση), ἀλλὰ κυρίως μὲ τὸ βασικότερο μέσον της ἐκκλησιαστικῆς μας λατρείας, τὸν λόγο τοῦ ὕμνου καὶ τὸ μουσικὸ ἔνδυμά του, τὸν ὑπέροχο αὐτὸ διφυῆ φορέα καὶ ἐκφραστὴ τῆς ὀρθόδοξης πίστης. Ὁ λειτουργικὸς ὕμνος συνιστᾷ τὴν καρδιὰ τῆς ἐκκλησιαστικῆς λατρείας, διότι οἱ δυνατότητες ποὺ προσφέρει ὁ ποιητικὸς λόγος καθιστοῦν τὴν ὑμνογραφία τὸ προσφορότερο μέσο γιὰ τὴν μυσταγωγία τοῦ σώματος-συνάξεως. Ὁ ὕμνος μεταβάλλει τὴν λατρεία σὲ ἀσίγαστο στόμα τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινωνίας, ποὺ δίνει καθημερινὰ τὴν μαρτυρία καὶ ὁμολογία τῆς πίστεώς της, τῆς ἐμπειρίας τῆς σωτηρίας της. Ποιητικὸς ὅμως λόγος καὶ μελῳδία συνάπτονται στὸν ὀρθόδοξο λειτουργικὸ ὕμνο ἐμπροϋπόθετα, ἀφοῦ ἡ ἐκκλησιαστικὴ Τέχνη στὴν Ὀρθοδοξία δὲν ὑπάρχει ποτὲ αὐτόνομα καὶ αὐθυπόστατα, ἀλλὰ λειτουργικὰ καὶ διακονικά, προσφέροντας μέσα γιὰ τὴν προσέγγιση τοῦ μυστηρίου τῆς σωτηρίας. Ἡ Τέχνη τῆς Ὀρθοδοξίας κινεῖται στὸ μεταίχμιο κτιστοῦ καὶ ἀκτίστου, γεφυρώνοντας χαρισματικὰ τὴν ἀπόστασή τους ὡς ἱστορικὴ σάρκα τῆς θεανθρώπινης πραγματικότητας τῆς Ἐκκλησίας.

Ἔτσι ὁ Ὕμνος, ὡς λόγος πατερικός, γίνεται ποιμαντικὸ μέσο γιὰ τὴν οἰκοδομὴ τῶν πιστῶν. Προσφέρει τὴν θεογνωσίᾳ καὶ θεολογία τῆς καθαρμένης καὶ φωτισμένης ἀπὸ τὸ ἅγιο Πνεῦμα καρδιᾶς τῶν Ἁγίων, ποὺ θεολογώντας ποιητικά, βλάπτουν τὸν κάλαμο στὰ νάματα τῆς πίστεώς τους καὶ στὰ δάκρυα τῆς μετανοίας τους. Μεγάλοι Πατέρες καὶ Μητέρες μας εἶναι ποιητὲς καὶ μελῳδοὶ τῶν ὕμνων τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος. Σωφρόνιος Ἱεροσολύμων, Κοσμᾶς Μαϊουμᾶ, Μᾶρκος Ὑδροῦντος, Ἀνδρέας Κρήτης, Κασσιανὴ ἢ Κασσία εἶναι τὰ γνωστότερα ὀνόματα, ποὺ μετασκευάζουν σὲ «τραγούδι» τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σώματος καὶ «Θεο-λογία» τὴν πνευματικὴ-καρδιακὴ ἐμπειρία τους.

Ἂν ὅμως ὁ ὑμνογραφικὸς λόγος εἶναι φωνὴ τῆς Ἐκκλησίας, ἡ μουσικὴ (μελῳδία) εἶναι τὸ κατάλληλο ἔνδυμά της. Ὑπάρχει γιὰ τὸν λόγο, «τῶν ρημάτων τὴν δύναμιν» καὶ ὄχι ὡς αὐθυπόστατο καλλιτεχνικὸ μέσο. Στόχος της δὲν εἶναι ἡ τέρψη ἢ ἡ συναισθηματικὴ διέγερση ἀλλὰ ἡ ὑποβοήθηση τοῦ λόγου γιὰ νὰ διεισδύσει στὰ βάθη τῆς ὕπαρξης, δημιουργώντας διάθεση προσευχητική, κατάνυξη καὶ αὐτομεμψία. Δὲν εἶναι μουσικὴ ἀκροάματος («οὐκ ἔστι θέατρον ἡ Ἐκκλησία, ἵνα πρὸς τέρψιν ἀκούωμεν», παρατηρεῖ ὁ Ἱ. Χρυσόστομος), ἀλλὰ λειτουργική. Διακονεῖ τὸ μυστήριο τοῦ ἔνσαρκου Λόγου, ἐπενδύοντας τὸν θεολογικὸ λόγο, γιὰ νὰ μπορεῖ τὸ ἐκκλησιαστικὸ σῶμα νὰ «πλέκει» εἰς τὸν Θεῖον Λόγο-Χριστὸ «ἐκ λόγων μελῳδίαν». Γι᾿ αὐτὸ καὶ δὲν βρῆκαν στὴ λατρεία τῆς Ἐκκλησίας, ὡς Ὀρθοδοξίας, ποτὲ θέση τὰ μουσικὰ ὄργανα. Στὴν Ἐκκλησία, «ὄργανον» γλυκύφθογγο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος γίνεται ὁ πιστὸς («Αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος ψαλτήριον γενόμενος», κατὰ τὸν Μ. Ἀθανάσιον), μὲ τὴν καθαρὴ ἀπὸ πάθη καρδιά του. Χωρὶς τὴν καθαρότητα τῆς καρδιᾶς, ἄλλωστε, δὲν μπορεῖ νὰ ζήσει κανεὶς τὰ γεγονότα τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος καὶ τοῦ Πάσχα. Προχωρώντας γιὰ τὴν «τελετὴ» τῆς Ἀναστάσεως, τὴν νύχτᾳ τοῦ Μεγάλου Σαββάτου, θὰ ψάλουμε. «…καὶ ἡμᾶς τοὺς εὐσεβεῖς καταξίωσον ἐν καθαρᾷ καρδία Σὲ δοξάζειν». Εἶναι ἡ «καλὴ καρδιά», γιὰ τὴν ὁποία εὔχεται ὁ λαός μας στὰ πανηγύρια καὶ στὶς χαρές του, ὑψώνοντας τὸ κρασοπότηρο. Γιατί, χωρὶς «καλὴ καρδιὰ» δὲν ὑπάρχει δυνατότητα κοινωνίας μὲ τοὺς συνανθρώπους μας καὶ χωρὶς «καθαρὰν καρδίαν» χάνεται ἡ δυνατότητα μετοχῆς στὴν Ἄκτιστη Θεία Χάρη.

Αὐτὲς εἶναι οἱ ἐκκλησιολογικὲς καὶ θεολογικὲς ἀρχές, ποὺ διέπουν τὸν ὑμνογραφικὸ λόγο (καὶ) τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος καὶ τὴν μουσικὴ-μελῳδία του, καθιερωμένες ἀπὸ τὴν ἁγιοπνευματικὴ συνείδηση, ταυτιζόμενη μὲ τὴν ὀρθόδοξη αὐτοσυνειδησία. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ὁ λαὸς – ὅλοι μας δηλαδὴ- μετέχει μὲ κατάνυξη καὶ συμψάλλει τὰ βασικὰ τροπάρια («Ἰδοὺ Ὁ Νυμφίος ἔρχεται …», «Τὸν νυμφῶνά Σου βλέπω…», τὰ «Ἐγκώμια» τοῦ Ἐπιταφίου κ.ἄ.π.). Ἀπὸ τὴν στιγμή, ποὺ τὸ ἐκκλησιαστικὸ σῶμα χάνει τὴν δυνατότητᾳ παρακολούθησης τοῦ ὑμνογραφικοῦ λόγου καὶ τῆς συμψαλμῳδίας, ἐλέγχεται ἡ (ἐνίοτε μὴ θεολογοῦσα) ψαλτικὴ τέχνη, ποὺ ἀποβαίνει περισσότερο «τέχνη» καὶ λιγότερο διακονικὸ ἔνδυμα τοῦ λόγου. Τότε σκοπὸς γίνεται τὸ ἀκρόαμα καὶ ὄχι ἡ κατανυκτικὴ συμμετοχή. Ἔτσι, ὅμως, «δυτικοποιεῖται» ἡ ἐκκλησιαστικὴ Τέχνη καὶ ἐκκοσμικεύεται ἡ Λατρεία.

(Ἄρθρο στὴν ἐφημερίδα Παρὸν τῆς Κυριακῆς, 12-04-2009)

Π. ΣΥΜΕΩΝ ΚΡΑΓΙΟΠΟΥΛΟΣ: ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ- Ο ΠΑΓΚΑΛΟΣ ΙΩΣΗΦ, ΠΡΟΤΥΠΩΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ!

π. Συμεών Κραγιόπουλος
Μ. Δευτέρα: Ο πάγκαλος Ιωσήφ, προτύπωση του Χριστού

Δεν μπορούμε σήμερα, πρώτη ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδος, να μη θυμηθούμε τον Ιωσήφ. Η Εκκλησία όρισε να «ποιούμεθα μνείαν του παγκάλου Ιωσήφ» την Μεγάλη Δευτέρα.

Τι δεν έπαθε ο Ιωσήφ! Από ποιους; Από τα ίδια του τα αδέλφια. Έτσι είναι ο άνθρωπος. Από κει που μπορεί να είναι του Θεού άνθρωπος και ν’ ακολουθεί τον Θεό και τελικά να σώζεται εν Θεώ, μπορεί να βρεθεί στην αντίθετη πλευρά και να τυραννεί και να βασανίζει τους ανθρώπους του Θεού.

Όπως η ανθρωπότητα, ενώ έρχεται ο Κύριος να σώσει τον άνθρωπο, η ανθρωπότητα σταυρώνει, θανατώνει τον Χριστό. Δεν τον θανάτωσαν τον Χριστό απλώς κάποιοι κακοί άνθρωποι. Όλοι μας, εάν δεν νιώσουμε ότι είμαστε σταυρωτές του Χριστού, δεν μπορούμε να νιώσουμε όλη τη λύτρωση αυτή που φέρνει και όλη αυτή την ανάσταση που φέρνει ο Κύριος.

Τα αδέλφια του Ιωσήφ είναι αυτά που τόσο άπονα φέρονται, τόσο εγωιστικά, τόσο άσπλαχνα, σαν να μην έχουν ίχνος ανθρωπίνης ευαισθησίας, πολύ περισσότερο αδελφικής, από ζήλεια και φθόνο. Να το θυμηθούμε αυτό, παρακαλώ, όλοι μας αυτές τις ημέρες· θα πούνε και τα τροπάρια «δια φθόνον παρέδωκαν αυτόν». Εκεί είναι το κακό.

Τον Χριστό δεν μπορούσαν να τον δεχθούν, δεν μπορούσαν να καταλάβουν; Δεν σ’ αφήνει ο φθόνος να καταλάβεις, δεν σ’ αφήνει ο φθόνος να δεις την αλήθεια. Και δεν υπάρχει ψυχή που δεν προσβάλλεται από τον φθόνο· και, όποιος κρατάει μέσα του τον φθόνο, ούτε να δει μπορεί ούτε να καταλάβει ούτε να συγκρατήσει τον εαυτό του. Γίνεται θεριό κανείς. Μπορεί δηλαδή τα χειρότερα πράγματα να τα κάνει κανείς επηρεαζόμενος, κινούμενος από φθόνο, όχι απλώς από την αγριότητα που μπορεί να έχει κανείς. «Δια φθόνον παρέδωκαν» τον Κύριον και εσταύρωσαν τον Κύριον (Ματθ. 27:18), τον θανάτωσαν τον Κύριον· και από φθόνο εδώ τα αδέλφια του Ιωσήφ εγκληματούν.

Και ο Ιωσήφ έζησε πριν από τον Κύριο· γιατί, όπως είπαμε κι άλλη φορά κι όπως λένε τα βιβλία, είναι προτύπωσις του Κυρίου. Μιμητής του Κυρίου πριν έρθει ο Κύριος. Φθονείται κι αυτός, όπως ο Κύριος, πάσχει κι αυτός αναιτίως όπως ο Κύριος. Και υφίσταται σε τέτοιο βαθμό ό,τι υφίσταται, που πρέπει συν τοις άλλοις να έφτασε στο σημείο εκείνο που ο άνθρωπος αισθάνεται περισσότερο από κάθε άλλη φορά τη μεγάλη δυσκολία, τη μεγάλη πίεση, το μεγάλο ζόρισμα, όπως ο Κύριος θα πει πάνω στον Σταυρό: «Θεέ μου, Θεέ μου, ίνα τι με εγκατέλιπες» (Ματθ. 27:46).

Και ο Ιωσήφ εκεί κάτω, άγνωστος εν μέσω αγνώστων, και τόσο-τόσο άδικα να εγίνοντο όλα και το ένα κατόπιν του άλλου, το ένα χειρότερο από το άλλο. Και οπωσδήποτε έζησε και τέτοιες καταστάσεις, τέτοια βιώματα: «Θεέ μου, γιατί με εγκατέλειψες». Ωστόσο όμως μένει εκεί, άνθρωπος του Θεού, πιστός. Και όπως το γνωρίζουμε, όταν αργότερα φανερώθηκε στ’ αδέλφια του και είδαν τ’ αδέλφια του ποιος είναι κλπ., μεταφέρθηκαν όλοι στην Αίγυπτο, μετακόμισαν εκεί. Αλλά, όταν πέθανε ο Ιακώβ, φοβήθηκαν τ’ αδέλφια του φοβήθηκαν. «Τώρα – σκέφθηκαν – που πέθανε ο πατέρας μας, κάτι θα μας κάνει ο αδελφός μας». Και τον πλησίασαν και του είπαν: «Ξέρεις, ο πατέρας μας είπε να σου πούμε να μας συγχωρήσεις εκείνη την αμαρτία και να μη μας κάνεις τίποτε». Και ο Ιωσήφ τους λέει: «Μη φοβείσθε, είμαι άνθρωπος του Θεού εγώ» (Γεν. 50:19).

Πώς σκέφτονται οι άνθρωποι, οι άνθρωποι που τιμήθηκαν μ’ αυτήν την αξία τη μεγάλη, που είπαμε. Αλλά πώς γίνεται ο άνθρωπος και πώς σκέφτεται ο άνθρωπος, όταν δεν είναι του Θεού, είναι έξω από τον Θεό. Πόσες φορές ο αμαρτωλός, που ακόμη δεν βρήκε την πίστη την αληθινή και δεν πήρε σωστά τον δρόμο, νομίζει ότι κι ο Θεός ακόμη θα τον εκδικηθεί· έτσι μοιάζει το πράγμα στα βάσανα που περνάει.

Έτσι νόμιζαν κι αυτοί. Αλλά ο Ιωσήφ τους είπε δεν είναι δυνατόν, μη φοβάστε, «του γαρ Θεού ειμι εγώ». Όντως δηλαδή είναι ο εκλεκτός του Θεού, όντως είναι το σκεύος του Θεού, είναι το όργανο του Θεού, ο άνθρωπος του Θεού.

Ο Ιωσήφ από μικρό παιδί το ένιωσε αυτό σαν να είχε μέσα του ένα κάτι που τον οδηγούσε στον δρόμο αυτό. Και αποδέχθηκε πλήρως αυτή την εύνοια που του έδειξε ο Θεός· τα δέχθηκε ευχαρίστως όλα, όσα υπέστη, ακριβώς διότι ήταν του Θεού άνθρωπος, διότι τον διάλεξε ο Θεός, διότι ήθελε να τον κάνει τελικά ο Θεός έτσι όπως τον ήθελε. Και παρεδόθη ο Ιωσήφ, παρεδόθη, έδωκε τον εαυτόν του. Όχι φανταζόμενος τούτο και κείνο. Όχι, αλλά κάνοντας υπακοή στον Θεό. Και πέρασε όλα αυτά που πέρασε και ήπιε τα πικρά ποτήρια που ήπιε. Αλλά τίποτε όμως δεν τον άλλαξε προς το κακό, δεν τον επηρέασε· είναι του Θεού μέχρι τέλους.

[Από το βιβλίο: π. Συμεών Κραγιοπούλου “Σταυροαναστάσιμα”, Β’ έκδοση, Πανόραμα Θεσσαλονίκης 2003, σελ. 80 (αποσπάσματα)]

ΙΔΟΥ, Ο ΝΥΜΦΙΟΣ ΕΡΧΕΤΑΙ!

«Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός, και μακάριος ο δούλος, ον ευρήσει γρηγορούντα. Ανάξιος δε πάλιν ον ευρήσει ραθυμούντα. Βλέπε ουν, ψυχή μου, μη τω ύπνω κατενεχθείς, ίνα μη τω θανάτω παραδοθείς και της βασιλείας έξω κλεισθείς. Αλλά ανάνηψον κράζουσα· Άγιος, Άγιος, Άγιος ει ο Θεός ημών, διά της Θεοτόκου ελέησον ημάς».